Y Cymro

Slesur Dirwest. Yn yr adroddliad swyddogol a gyhoeddiwydo atebiad y Prif Weinidocr i Ddirprwyaeth yr Eg- lwysijCristionogol ar gwestiwn y Ddiod, gwelir fod ym mwriad y, Llywodraeth ddod1 a Mesur ger- bron v Seinedd o hyn i'r Nadolig, gydla'r amcan o barhaui galluoed'J BwrddRheoleiddad y Ddiod, yr hwn a wnaeth waith mor eifferth- io yn ystod y rhyfel. Yn natur- iol, nod pob dirweistwr gwir ydyw lhvvr waharddiad, ond! dywedodd Mr. Lloyd' George: yn ddifloesgni fod llwyr waharddiad yn anymar- ferol yn y wladhon ar hyn o bryd. Bai mawr y dirwestwyr yn y gorffennol, meddai, ydbedd diiffyg undeb, ac nad oeddynt yn unfryd ar y ffordd oreu i leihau meddw- dod. Apeliai i atyoiti, gefnog'i y Llywodraeith" drwy rooldi help; iddi i gario drwodd y Meisur hwn a fwriedir, a gweted ei fod yn cruel ei gario allan yn y wlad. Bwried- ir gosod i fynv Gamisiwn yng ngwa hanal rannau y wiad i gadw eu llygad ar eiffeithiau y dldiod, a pwneud adroddiad mantwl ar ddy- lanwad y Mesur ar wahanol fan- au. Dylai pob dirweistwr, er iddo fèthucael ei gynllun ei hun—na llwyr waharddiad na dieiwisiad lleol—wneud Or oreiu i hyrwyddo y Melsur, hwn,i! gyfyngUJ ary,fas- nach ddinistrial; oblegid y mae. effeithiau tynu i ffwrdd y cyfyng- iadau i'v." gWeJed er drwg ei'soes ar y wlad yn y cynnydd mewn meddwdod a'r t rosed dau sy'n dilyn.

Diffyndollaeth Cudd. Ni ddygwyd mesur mor wrth- ne rinol a Thoriaidd erioed ger- bron y Ty a'r hwn a fwriaday Llywodraeth ,ei gyflwyno cyn lair dian yr elnw '"Anti-dumping Bill.' Ymddengys y gwneir ymgals i droi camrau y wlad hon oddiar lwyhr Masnach Rydd, a hynny y I nid yn eglur ac agored drwy gynnyg Meisur o Ddiffyndoillaeth, ond trwy y Mesur uchod, yr hwn-, a ryd'd yr hawl yn niwylo swydd- ogioni i dolli àci rwystro nwydd- au i'r wlad hon, yn al eu tuedd hwy eu hunain, neu yn hytrach yn ol fel y dyilanwadir arnynt gfan wahanol gyfalafwyr. Pan y gwnaeth gwneuthurwyr tegannau Prydeinig, ac yn ddiweddarach wneulhurvvyr modurion, apel at y Llywodraeth am iddl gau allan degannau a modur- ion tramor, gwrthododd y Llyw- odraeth eu cais, ond ynt awr bwr- i,edlir rhoddi yr hawl ii farnu yn nwrylo'r .swyddogion. A'r amcan. wrthygwrs, yw amddiffyn diwyd- iannaiu Prydeinig. Y cwestiwn yw, ar draul pwy yr amdd'iffynir y cyfalafwyr hyn-oblegid Vw wUogellauhwy yr aiff yr elw. Yr hyn sydd yn amlwg i bawb yw. mai prinach a drutach fydd ein nwyddau fel canlyniad atal y nwyddau rhad tramor.

Yr Etholiadau. Ni effeithia -canlyniiad y pleid- leisilo yn y pedair etiholiad a gy- hoeddwyd1 yn ystod yr w'ythnos ddim ar gyfansoddiad y Senedd, a phrin y buasem yn crybwyll am danynt oddig-erth dau beth. Y cyntaf yw y gos-ty-ngia.d anferth ym mhleiidlelisiau y Blaid XJnedig, a chyqnydd. pleidleisiau Llafur. Tynwyd mwyafrif y Blaid Unedig i lawr yn South Croydon o 10,807 i 2,204; ac yn Plymouth, o 11,757 i 5,203. Y Blaid Unedig gadwodd Thane,t gyda mwyafrif o 2,653 > a'r Blaid Lilafur, Durham gyd'a mwyaf rif o 12,525. Yr ail beth yw etholiad Lady Astor' yn aelod dros Plymouth. Welei'r fon- eddiges gyntaf i eistedd yn Nhy y Cyffredin, ac ni raid d'weiyd fed hyn yn gychwyniad cyfnod ne:wydd yn ein gwileidvddiaeth Ynt awr bydd Lady Astor ar ci phrawf fel cynrychiotlydd y mer- ched yni y Senedd. t

Y Byd Cythryblus. Er cymaint ein, h'iraeth am i tr bydf ddod i'w1 le, rhaid dweyd mai tywyll iawn yw y ffurfafen o bob cyfeiriad. Ar yr unfed awr ar ddeg meigis, wele, Germani yn ceisib osgoi i'r Cytundeb Hedd- wch ddod i rym, gan ei bod wedi gwnsud esgus fo-d yn, rhaid i\-f Senfidd hwy gael trafodaeth- ar y trefniadau wnaethpwyd a'r Cyng- hireiriaid. Yn naturiol, drwg- dybir y cwrs hwn gan iddynt gael digono amlseir cyn hyn i'r gor- chwyl hwnnw ac ofnir ei boid, vn, manteisio ar fethiant y Cvtundeb yn Seneidd yr America. Yn Itali heifyd y mae cythrwfl, dirwy waith D'Anurao a'i ganlynwyr yn. bvgwthl ymosod ar y Checko Slovaks, er amddiffyn Monte- negro, ac ofnir/ycwymp gwein- yddiaeth newydd Signor Nitti nem ynte y t^r rhyfeil cartrefal allan.

AMRYW Da fyddai i bawb sydd yn meddwl am ymbaratoi ar gyfer arholiad yr Orsedd am y flwyd-ciyn nesaf a'r un. wedyn, gychwyn arm ar unwaith. Dealhvn fod ami un yn rroethu a llwyddo o achos oedi cyn cychwyn, Anfoner am bob cyfarwyddiadau at Eifionydd, Cofiadlur yr Orsedd', Caernarfon.

Pedwar ar ddeg sydd yn nhloty Llanymddyfri, a chostia eu cyn- nal fil o, 'bunnau'r fl\vydd} M. Nid rhyfedd fod y g\\ archeidv. aid yn barnu y gellir cael ffordd rhatach i g-ynnal y tlodion. Wrth gAvts y isiwyddogio-n sydd yn myneid a'r arian ymhob man. Nid yw cynnal y tlawd1 ond peth bach.

Cyflwynwyd 'sapphire and dia- mond brooch' ac 'album' i "Mrs. Parry, priod Dr. Parry, Caernar- fon, fel amlygiad o ddiolchgar- wch cvfeillion am ei gwasaniaetTi siriolynglynl a. materion trefol am 30 mlynedd. 1. Bu Mrs. Parry yn f acres am bedair blynedd, a phob amser ar y blaem gyda phob iiitid",i.d da. 1-

Cymrerl Mr. Haydn Jones, yr aelod dros Feirion, lawer o dra- fferth' i egluro; y Ddeddf Addysg newydd ac 1 gyfarwyddb' sut dwyn i weithia yn y sir. Bu Menrion yn hir-ymarhqus gyda hyn, ond mae pob lie i gredu yr emillir yr amseir gollwyd. Mae amryw gynhadleddau wedi eu cynnal, a'r trefniadau yn aedd- fedu.

Ffynna teimlad pur gryf y dylai, y Parch. Elvet Lewis, M. A., gael ,ei eth ol i G ad a i r U n d eb vr A n n i bynwyr Cynireig yn y flwyddyn nesaf. Pan gofir am ei safle a'i lafur, y syndod ywna buasai wedi ei anrbydeddu er vs 11a,wer hhyy- ddyn. Ond1 fel gyd'a'r enwadau era ill, feHyhdyd avda'r Annibyn- wyr, y mne yna nifer o boObl dei 1 wng, a'r anhawster yn fynych yw dtewis rhyngddynt.

Da gennyf weld fod ESi.O;) Llanelwy yn canmol bar yen Dad- v/adcloliad. Bron na theimlwn wrth ddarlle'n ei araith ei fod yn cytuno yo hollol a Mr'. Haydn Jo'nes. Nid oes gennym amyn- edd, gyda'r rhai sydd yn son ein bod wedi gwneud anghyfiawnder. Mae wedi malurio- cloddiau oed'd, rhwng dosbarthiadau!, ac wedi newid! y teimlad, rhwng yr Kg- lw'Y/.{lc 'Anghydtt'Urfwyr."

Da. gennyf weld fod Cyngor Rhyddftydoi Cenedlaethol Cymru Y11; fyw. 0 leiaf fe ^ryfarfu'r pwyllgar gweithioil yn yr Amwyth- ig y dydd a'r blaen, a phiasiwvd i ad-drefnu'r • rhelngoedd. Mr. Lloyd George yw'r llywydd ne- wydd, ac Arglwydd Clwyd yn is- lywydd. A ydyw1 hyn yn profi fod yr hen blaid I Ryddfrydol i gocfi ei baner unwaith eto? Cawn weld. Os nad wyf yn camgyiweryd mae rhywbeharal1 i ddigwydd.

Mae dau o h'en, fyfyrwyr wedi dyfod yn ol i Goleg y Bala, sei Me.i. b. T.Molra-an, Abercvnon, a E. G. Jones, St. Helens. BU1 y dd'au yn y Bala am flynyddau cyn ymuino, a, r fyddin, ac vr oedi iddynt lu mawr o: gvfeiillion yn disgwyl arm eu dychweliad1. a chvnnes iawn oedd y dterbyniad roddwyd'iddynt. Ni fydd'ant yn hir yn y Coleg eto, gan eu bod bron gorff en eu blwyddyn olaf. Mae'r Prifathro Parry, 00 Goleg Disgyblaethol Caerfyrddin, wedi i cael y radd o Doctor of Science o Brifysgol Llundain. Efe'n fab yng nghyfrai th i'r diwedd'ar Barch. Mortimer Green, ac wedi bod yn gapl,an yn y fyddin. ]

Plysbysir ni fod 'fee' un o'r Bargyfreithwyr yn achos yr athrod diweddar vn y Deheudir y i: bedair m:t. 0 bunnau. Tua'r un adeg codai y Parch. Dr. J. D. Jones, Bournemoathi, ei lef a blaid ei frodyr yn y weinidogaeth. Dy- weldai fed gweinidogion yr Anni- i bynwyr yn Lloegr yn dlptach eu byd na gweinidogion unrhyw j enwad, ac ar yr hyn a delid iddynt yn bresennol nis gallenf lai na ne,Ar,ynnu, yn gotlfforol a meddyl- j iol. — j

Dydd y Maer eleni ymwelodd Maeir Coniwy ac aelodau'r Gorff- oraeth ag eglwys Saesneg Llan- dudno Junction. Pregethwyd d y gweinidog, y Parch. RicharJ Williams, ar Dinesydd o ddlnas nid anenwog," Act. xxi. 39. Ca- ] odd gynulleidfa lidsog, am fod yr j amgyichiad yn newydd yn y cykh, E-glwyswr-. ydyw'r Maer. Bu yr. j Eghvys y plwyf y bore, ac yo Fe:thodist Presbyteraldd yn yr j hw'yr. Mae'r byd yn newld 1 yehydig er gwell jhefyd.

Y mae Itewyrch da ar Gym- | d'eithas Lenyddol M.C. yr Wydd- J g-rug. Bu cyfarfod diddorol nos i Fercher, Tach. 19, dan lywydd- i iaeth y bonwr Thomas Roberts, 1 Tybrith. Efe yn un o ser Cym- y reig y dre f sy'n dial heb fachludo j yn y caddug Seisnig sy'n gordbi Si'r Ffilnt. Traddodwyd darlith. 1 wych ar Olion Pabyddiaeth yn | laith ac Arfeinon y Genedi, gan 2 y bonwr Arthur Parry Morgan. | Llangollen. Darlith gwierth i bcb | Cymro lleng'ar ei chlywed. |

Gwaithi rhagorol a wneir gai i I ddau aelod dros Gymru ar y | Royal ( ommission on Public Re- t cords,—Svr E. Vincent Evans a | ,r-.r r. W/ Llewelyn WilKams. Galwant sylw at yr esgeuhira i gyda gofalu am' gofrestrau Cyme •# ru .vn' E,,IxN,,Vsig a Gwladol, a .danghosant fod llawer hyn j oedd ar gael yn 1837 erbyn: hyn ar goll. 'Deniiys hyn yr angen i am swyddfa i drysorau Cymru •gael eu cadw, ac ni ddylai'r Com- isiwn odfwys nes cael hynny.

Y mae ca/dåir Thomas Charles o'r Bala, ac yn yr hon y bu farw, yn awr ym meddiant y Parch. H. i M. Pu'ih, gfweinid'og Laird Street Birkenhead. Diddoroiliawnydyw hanes treigliiad'y gadair. Wedi marw Mr. Charles aeth yn eiddo j'w frawd, D^ivid Charles, Caer- fyrdldin., ac yna t'w fab yntau,— j David Charles. Yn ddiweddarach d-iisgynodd i feddiarit Dr. Charles. 1 Aberdyfi a Tfirefecca. Priod odd merch Dr. Charles a Dr. WiTliam i Tames, Manchester. AiiLbriododd Dr. James a Miss Williams, merch y diweddar flaenor adnab- ydldus M'r. Rd. Williams, Park- ] field, Birkenhead. Wedi marw Dr. James, symud'odd el weddw iv j Manchester i fyw yng Ngholwyn j Bay, ac yno yn ddhveddar y ;)u ■; farw. Aeth ei dodrefn o (ian J •forthwyl yr arwertihydd, a phryn- ] wyd v g-adair am wyth swllt gari Mr. Pugh. Gwyr pawb a'i clybu )\ mai preizetb lwr, g-wych yw Mr Pmeh ac ni svnnwn i ddim nad j yd'yw eSstedd yn yr hen gadair < enwog yni ysbrydaliaeth iddo. i '.V 1.,1