Y Cymro

Y MOR-GWISGOEDD Y MOB. DYLAI Ilhieni a Gwarcheidwaid sydd a'u bwriad anfon EU plant i'r mÔr, ac yn byw bellder o Lerpwl yny lb cyatof ymohebu a'r Don, Lord Street, am en rhestir fanwl o Wisgoedd i fechgyn yn troi allan j'r rnôr; pen, os yn y dref, galwch agwelwehy nwydd. aa ddangosir yn eu Hadran Forawl, Gan eu bod j a gwneud y cwbl eu hunain, gellir cael aiwtiau ey h a,' a am briaiau cyfanwerbhol, yn rhedeg o 7p., 10p,, 15p. 20p, i fynu—Anfonir Rhestr o'r pcisiau a phob manyj. i 1 a ond cyfeiiio i'r Adran Forawl The Don Aseock- non, Lord Street a Paradise Street, Liverpool.

TABERNACL, NETHERFIELD ROAD. Pregethir nos Sul, Mai 7, gan y Parch O. L. ROBERTS.

CAPEL (A) GREAT MERSEY STREET. Pregethir Nos Sul, Mai 7, gan y Parch. LEWIS DAVIES, Corwen.

PWLPUDAU CYMREIG, Mai 7. ]L £ SPWL. Y METRODISTIAID CALFINAIDD Pnnces rà-IO, D Jones; 6, J Williams. David street-10-30, J Williams, 6. 1.). Jones. Fitzclarence st—10, L Lewis 6, T C illiams, Borth, Hetherfieid rd-lo, T C Williams, 6, L Lewis. Qkatham strmt-10 a 6, W Jones. Croashall street-10 a tt, E J- Evans Anfield road-10 a 6, W. Henry. Hewsham park—10 a 6,J T Lloyd, Affrica. Bootle-IO a 6, W Owen dirkenhead-10-30 a 6, W M Jones Ssaembe-10 a 6, S. X. Joaea, Khyl. garston-10 a 6, T J Williams. Rock Perry-IO 6, H. hobarts. Walton ipark-10 a 1:1.0 J Owen Waterloo-IO a 6, W 0 Jones d uyton Quarry-IO a 6, E. Griffith. Ptel road-10.30 a 6, B Hughes, Lianasa. Holt road-IO a 6, R A Joues Webster road-IO a 6, T Evans. Heto Brighton-IO.so 11.6,1) J Hughes. West Kirby-11 a 6.30, John Williams. Southport-IO.30 a 6.HOI. W. Williams jt. Helens J. Smallwood, Cyuiau, a W. Glynne Manchester. Yates street—d 16, G Jones. Laird street, BsrkeiiAead-6, H. Williams. Milton st., Widnes.10.S0 a 6, Harket street, IJlrltenhead-6, Siloh Whiaton—10 30 a 6, isverton brow (Saes.)—10-45 a 6-30, Wynn Davies isgremont ("Baea.)—10.46, a 6.30, W R Evans. YR ANNIBYNWYR. Tabernael—10.30, H. P. Thomas 6, 0 L Roberts. throve st—10.30, D P. Oavies, 0 15, T X Philips, Bala. fork road—10-30 T T Philips, 6, D P Davies, Psamaesmawr. $ensington—10-30 Eli Evans, 6, J. O. tvillims. Trinity ra, Bootle—10.30 J. 0 Williams, 6, Eli Evans. (It. Mersey st-IO 311 O. L. Roberts a, L Davies, Corwen. SMCOfnbe-IO.30 a 6, S Roberts Marsh Lane-10.30 a 6, J H Rees. tilt/ton rd, Bhead—10-30 L, Davies, 6, H. P. Thomas. Pittoiia st, B'head—lOSO a 0 Ib, VV. sS. Jones, Seacombe, Y BEDYDDWYR. Svexton Village-IO-SO a 6, D Powell Windsor st—1U.3 J a 6, W teamuel Capel jeion Bousjield 8t-10.3u a 6. atige Lanti-2.30 a 6, T Jones. Manchester. 3alliol Md, Bootle-.10-30 a 8, P Williams. Kiiowsteq Road, Booile-lu.So a 6, L W Lewis. Woodlands, B'head—10-30 a 6-15, J Davies, Y WESLEYAID Shaw st-10-30, R L Jones 6, O. L. Davies. Boundary Bt-IO-30, T Hughes, 6, E Humphreys. Trinity Rd, Bootle-10.30, E Humphreys. 6, R L Jones. Bdge Bill, Plimsoll st-10,30, 0 LDavies 6, T Hughes, &noiD8ley Road-2-30, R L Jones, 6, H Williams. Hynydd Seion-IO-Su, a 6, Cyfarfod. Olaughton rd, B'head—10-30 a 6, tt Jones. Price st Birkenhead~2.3Q J Pierco. widnes-10.30 a 6, J Smith E;arston-2.30 a 6, J E Wynne. BarUtown—10.30, a 5 30, T G Roberts Hermon-IO.SO, a 6, 0 C Evans. Goiborm—2, a 5 30 Cym. Seacombe-2 a 6,W Jones, Rock Perry-2 SO, B. Jones, 6, E Hugher. YR EGLWYS SEFYDLBSDIG, 3ant Deun-IO-30 a 6.30, J Davies. Sunt Asaph-10-45 a 6.30, E Williams. Sant Nathaniel -10 30, Ysgol. 6.30, R H Davie 3t WiniJreà,B'h.ead-1O.45 a 6-30, R Edwards, MANOEINION. Y METHODISTIA.ID CALFINAIDD. Moss Side-IO, E J Jones, 6, Pendleton—10-30 Or W James, 6-30 E J Jonas. Heywood Street-10 J Thomas 6, Dr Jame ?" Higher Ardwick-16, 6, J Thomas --0-

Barddoniaeth. Y GWCW. Cwcw newydd glywaf heddyw Ond mae'r gan yr un o hyd Mynd a dyfod mae'r cantorion, Ond yr un yw can y byd. Fel rhyw angel anweledig Dod i Gymru 'rwyt yn ol, Chwythu udgyrn adgyfodiad Uwch bob bryn a phant a dôl. A'i tydi sy'n rhoi cyweirnod I gantorion haf i gyd ? A'i tydi sy'n deffio Anian Fu Mewn bedd yn oer a mud ? Canig syml, dwfn ei hystyr, Glywir gan y ddae'r a'r ne, Rban yw'th ddwysain o'r datguddiad- Digyfnewid ydyw Ef. Crwydryn wyt yn caru'r Gwanwyn, Ni arhosi yma byth, Gyda mi 'rwyt trwy y flwyddyn, Yn fy nghalon Mae dy nyth. W, ♦ Mae llaweroedd yn y Gogledd wedi cael clwy 'r brenin" yn dost y dyddiau diweddaf hyn. Dywedir mai Mr Herbert Lewis neu Mr Herbert Roberts fydd chwip gynorthwyol Mr Gladstone. Bydd yn dda gan lawer weled fod Cymru yn cael ei chynrychioli eto yn y swydd hon. Ysgrifena Mynorydd Nid oedd angen i'r lesu 1 aymud haner cam i dderbyn y gradd o D.D., gan mai Efe ei hun oedd Duw y duwiau, y Dyn a'r Duwdod ynddo'n trigo, y Duw-Ddyn. Y dynol Dduw, Goruchaf Ddoctor Duwinyddiaeth, Danfon- edig ei Dad." Dywedir fod y fasnach alcan yn gwella yn y De. Y cebystr ydyw fod cynifer o undebau croendenau yn creu cynhwrf a drwgdeimlad. Mae Undeb Cicio dull Rugby wedi penu ar Aber- tawe i chwareu yr ymdrechfeydd cydgenedlaethol, a helaethir y cae yno fel ag i gynwys 40,000 o bobl.

CERDDORIAETH GYMREIG. JOHN JONES, Wholesale and Kefcailg Music Selle BETHESDA, NORTH W^T.RS OHDWIB ar law y Stoo Fwyaf Amrywiaethol yn Nghymru 0 j G-AHEUOlSr (SONGS) O YMIKSIC3-; ae fel rheol danfonir pob areheb gvda shroad' y post Anfoner am y Catalogue yn cynwys tua 500 0 wahaoo Gamu r ——— y Y Gymdeithas Ddadleuol Ganolog Grymreig. Cynelir CYFARFOD ARBENIG Nos Wener nesafyn y Rotunda Lecture Hall, pan yr adroddir Adgofion Boreu Oes am Mr. T. E. ELLIS, ItS,' gan Mr. D. R. DANIEL, Chwilog, a Mr. O- R. JONES, Caer (iro",H"id" Cymerir y gadair am 7-30 gan y Parch W. O. JONES, B.A. "Goren Art—Art Dysr." leau na'd gamwaith." «• Duw a phob daionL" EISTEDDFOD TEMLWYR DA LERPWL, Yn Hope Hall, Hope Street, Dydd M-twrth (Gwyl y Bane), Rhagfyr 26am, 1899. PElF DESTYNAU. ■ TE3TYN Y GADAIR-Pryddest, heb fod dro3 400 o linellau, Y Ddau Ddailun," Galarnad Jeremiah IV. o. U-v? oor, Oadair Dderw, gwerth 5p 5s. PRIF DRAITHA WD-" Brasluniau Beirniadol (Critical Sketches) o'r enwogion canlynol: Miss A. J. Davies, Parchn John Thomas, D.D., Robert Jones (Llanllyfni), Mr Tliom;ls Gee, a'r Dr. Hugh Owen Thomas." Gwobr laf, 2p 28 2il, 1p 1 1 cyfyngedig i Ferched, "Dylanwad Merch er cadw a denu o'r dafarn." Gwobr laf lp Is; Jii, IDs boh. Si'S?m PJ.?ST.0L (G^ymraeg), tua 3,000 o eiriau. Gwobr, 2p 2s. PRIE GYSTADLEUAETH GORAWL—I'r Cdr o Feibion, heb fod dan 35 a tbros 45 mewn nifer a OHORAT rOMPPTTTToSWS f'?W^br 2°P a ThlwS Aur ,V A^w«nydd. (CHIEF *.« ti i OOM^TITION—Male Voice Choir, not under 35 nor over 45 m number, for the best rendenns of Llewelyn our Last Qce (Tom Price). First Prize, ^20 and a Gold Medal to the Conductor Second Prize, 25) 9s!w'irot, 0nd i ™ WFNNE, Y^HfenyM, A,hfield.

Howyddion Symrelg, Dywedir fod Tywysog Cymru am ymweled a Chastell Gwydir fis Awst. Mr O. M. Edwards sydd yn meddianu'r ystafell- oedd yn Rhydychain oedd gynt gan yr enwog John Wesley. Hysbysir marwolaeth y Parch W. Perkins, Penal, yr hyn a gymerodd le ddydd Sul. Claddwyd ef ddydd Iau. Mr J R Jones, Maentwrog, benodwyd yn ysgrif- enydd Cymdeithas Llawfer Gymreigyn lle'r diwedd- ar Barch R H Morgan. Mae Mr T. P. Lloyd, o Goleg y Bedyddwyr, Bangor, wedi ei alw i fugeilio eglwys Llancarfan, Morgan wg. Enillodd Ysgolion y Bwrdd, Bangor, y rhoddion canlyiiol gan y Llywodraeth :—St Paul, 589p 3s 9c Garth, 343p 2s 9c a Glanadda, 192p 17s. Cynelir ciniaw'r Blaid Seneddol Gymreig ar y 6ed 0 Fai, a gwahoddir larll Carrington, Arglwydd Aberdar, a Syr H. Campbell-Bannerman. Mae mesur Mr Brynmor Jones i wella Deddf Methdaliadau 1883 wedi ei gyhoeddi gan y Llyw- odraeth. Parha Rhyl i gynyddu. Gofyna'r Rhaith Dos- barth yn awr am hawl i fenthyca 3,510p er helaethu y gwaith nwy. Mae Rhaith Dosbarth Llangollen yn cyfreithio a Capten Best yn nghylch hawl i droi ffrwd o ddwfr o'i chwrs. Boreu ddydd Iau, syrthiodd John.Davies, cariwr, Penmachno, oddiar wagen y reilffordd yn ngorsaf Bettws-y-coed. Bu farw'n uniongyrchol. Yr oedd yn 70 oed. Enilla y Cymry enwogrwydd fel meddygon a phregethwyr, ac y maent yn llwyddiant arianol fel dilladwyr," medd cyfoesolyn. Aunghofiodd nodi en llwyddiant fel adeiladwyr. Dychwelodd Madame Patti o'i mis me 1 yr wjth- nos ddiweddaf, ac erys hi a'i gwr yn Nghraigyno„ hyd ddiwedd Mai. Bydd iddi ganu deirgwaith y yr Albert Hall, Llundaiu, yn ystod yr haf dyfodol. Mae eglwys Fethodistiaid Engedi, Caernarfon, wedi galw'r Parch John Owen, Wyddgrug, i'w bugeilio. Dyma'r eglwys y bu'r diweddar Dr John Hughes a Goleufryn yn gofalu am dani yn mlynydd- au olaf eu hoes. Ceir yn Lloegr a Chymru fil o blwyfi ac etifedd- iaethau na chaniateir trwyddedau i werthu diodydd meddwol ynddynt. Ni chaniatawyd trwydded newydd yn sir Fon er's deng mlyuedd. Yn Llys Dyledion Gwrecsam ddydd Mercher, gerbron Syr Horatio Lloyd, dygodd Mrs Windsor, Lerpwl, gynghaws yn erbyn ei hewythr, John Jones, Talwen, gan hawlio 19p 18s. Dyfarnwyd y swm iddi, yn nghyda 40p yn nglyn ag achos arall. Coffhawyd Mr Tom Ellis gan fyfyrwyr Bangor nos Fawrth mewn cyfarfodyn nghapel Princes Road, Proff. J. E. Lloyd yn llywyddu. Cymerwyd rhan gan Dr Probert, Prifathraw Reichel, a Proff W. Lewis Jones. Yr oedd y cynulliad yn Iluosog. Mr J. F. Blackshaw, cynfyfyriwr yn Ngholeg y Brifysgol, Aberystwyth, a dyn ieuanc sydd wed i amlygu medr mawr mewn amaethyddiaeth, sydd wedi eibenodi yn arolygwr y "Midland Dairy In- stitute." Arferai Syr William Roberts, y meddyg enwog, addoli yh Eglwys St. Pedr, Llundain a nos Sul talodd Canon Page Roberts, y rheithor, deyrnged uchel i'w goffadwriaeth. Sylwodd ar ei grefyddol- deb dwfn, gan fynegi mai ei fwynhad yn ei oriau olaf oedd y Beibl a gwrandaw emynau Cymraeg yn cael eu canu. Dyma'r ddau englyn a ddarllenodd yr Archdderw- ydd Hwfa Mon i Dduc a Duces Efrog yn Llandudno ddydd Mercher:— Wele ein Due yw haul ein dydd,—wedd hygar, A'i Dduges ddihefelydd; Eu moliant fel rhamant rhydd Emyna y mor a'r mynydd. Sylwch ar yr urddasolion,—mae eu swyn Yn fflamio serch ein calon Eu taith trwy y wlad-harddwlad hon, Fawrygir tra tyrfa'r eigion.

ROYAL WELSH LADIES CHOIR ON TOUR IN OCTOBER, 1899. For vacant dates apply E. LLOYD JONES, Stockton Heath, Warrington. Webster Rd. Walsh Presbyterian Chapel PRELIMINARY ANNOUNCEMENT. Á GRAND BAZAAR will be held at ST. GEORGE'S HALL, November 7, 8, 9, 10, 1899 Fun particulars will be announced later. Hon Treasurer: Mr W MORRIS OWEN, 15, Langdale Road, Sefton Park. Hon Secretary: Mr OWEN HUGHES, 43, Garrick Street, Stnitfedown ]toad. Yn awr yn barod, pris Swllt. LLAWLYFR DIRWESTOL At wasanaeth Temlwyr Da, y Cymdeithasau Dirweatoi, a r Gobeithluoedd Cymreig (buddugol yn Eisteddfod Temlwyr Da Lerpwl, 1897). Gan THOMAS JONES, Birkenhead, gyda rhagvmadrodd Gan y Parch. GRIFFITH ELLIS, :M. hw gaelgan LLEW WYNNE, 98 "^estbourne Hd, 13liketheod Tderau arbenig i Demlau, Cymdeithwsaa, a Gobeithluoedd. ———————————————-——————————————————— Mr. J. H. ROBERTS, Mus. Bac. (Cantab), A.R.A.M., F.T S.C. First-class diploma (Pianoforte & Harm< nv) from the Roya Academy of Music, Lor,don. Examines in Or^an i and Solo Singing for T. S. College London &o. LESSONS GIVEN on the PIANOFORTE and ORGAN (a See three m. nini. instrument bv Hill, for lessons and practise), and in SINGING, HARMONY. Compcsitions revised and corrected. The largest money prize ever offered by the Eisteddfod for Solo Singing was won by one of his pupils. Two of his pupils out of &ix throughout the United. Kingdom took honours in Harmony (R A M examination) Mr J. H. Roberts is open to accept engagements as ADJUOlOATOi, Tot ORU-AA REmTLS Ad"i49v GROVE STREET LIVERPOOL. -ARGRAP • U o bob math, Cymraeg a Saesneg, yn Swyddfa'r c I"ERO 8, Paradise Street, LIVERPOOL Tocynau, Rhagleni, Cylchlythyraa, Mar-lani Tafleni, Adroddiadau, Ystadegau, &c., &c., Ar fyr rybudd, Yn ddestlus, Prospectuses, Circulars, Handbills, "-a translated into Welsh. Pellleinydd 7426 Central.

yn anafus. Eisteddai'r tad-yr hwn, fel yr addefodd wed'yn wrth H. Baxter, fu droion ar fin huuanladd- iad oblegyd bod allan 0 waith—a'r baban ar ei fraich ar hyd y ffordd; a phan oedd R. Baxter ar ddychwel- yd, wedi eu gweled yn gysurus yn en lletty, estynodd y dyn ei law iddo'n wylaidd, a thagodd ei galon ei eir- ian nes y torodd i lawr fel plentyn. Y fam eiddil, Ag ol caledi ami, wedi claddu tri o blant trwy dwym- yn anrheithiodd Sodoma y fl wyddyn cynt—eisteddai hi wrth ffenestr y cerbyd ar hyd y ffordd, yn yfed mwyn- der mor, awyr, a meusydd. Yroedd y cwblyn wyrth iddi. Ac wrth ddychwel i Rydwilim ddiwedd yr wythnos, a theimlo'r gwres llethol yn fwy fyth ar ol awyr oeraidd gian y mor, diolchai R. Baxter i Dduw am y llawenydd a welsai, ac ymaflodd yn ei waith a ijhalon ostyngedig, yn ymwybodol brou am y tro cyntaf o'r math hwn o aberth. Oblegyd ni ymwadodd o'r blaen a'i wyliau haf arferol, eu hangeu neu beidio. Mae'n ffaith," ebai wrth amryw aelodau o'i eg- lwys a'i holent, nad wyf yn teimlo angen gwyliau eleni." Yr wyf yn bur iach, ac yn dymunoarosadref. Gyda theimlad o ollyngdod y llwyddodd i guddio rhag pawb ond ei wraig yr hyn a wnelsai a'r teulu hwnw. Teimlai y rhaid gwneud peth felly heb ei gyhoeddi na derbyn canmoliaeth am dano. Felly daeth yr haf, a thyfodd R. Baxter i wybod- aeth helaethach o'r Arglwydd. Parhai yr Ysbryd i symud yr Eglwys Hynaf. Rhyfeddai Baxter at ei arosiad cyhyd. Gwyddai o'r dechreu nad oedd ond presenoldeb yr Ysbryd wedi cadw'r eglwys rhag ei Zarnio trwy'r prawf rhyfedd ar fywyd dysgybl lesu. Yr oedd hyd yn nod yn awr lu, fel Mrs Rhys, yn ed- rych ar y mudiad fel esboniad penboethiald o ddyled- swydd Gristionogol, ac yn edrych at ddychweliad hen ystad yr eglwys. Yn y cyfamser, yr oedd corph y dysgyblion tan ddylanwad yr Ysbryd, ac aeth Baxter i'w ffordd yr haf hwnw i wneud gwaith mewn llaw- enydd mawr, gan gadw en cyrddatt a gwyr y reil- ffyrdd fel yr addawsai i Treror Watson, a chynyddu beunydd mewn gwybodaeth o'r Meistr. Yn gynar un nawn o Awst, wedi dydd lledoer ac adfywiol a ddilynai dymhor o wres mawr, cerddodd Jasper Jansen i ffenestr ei ystafellac edrychodd allan. Gorweddai pentwr o ysgrifau ar ei ddesc. Ni chwrddasai Gwen er y noson y siaradodd a hi ar y ffordd o'r babell. Yr oedd ei deimlad byw a lledfalch yn ngwyneb ei siom, a'i arferion neillduedig fel awd- wr, fel pe wedi ei gau i fynu i unigrwydd. Bu yn ysgrifenu trwy holl wres yr haf, a dyma ei lyfragos wedi ei orphen. Yr oedd wedi ymollwng i'w gyfansoddi gyda'r fath ymroad angerddol fel yr Oedd mewn perygl unrhyw funyd o dorilawryn ddi- ymadferth. Nid annghofiasai ei ymrwymiad ag ael- odau eraill yr Eglwys Hynaf. Gwasgodd ei hun i'w sylw yn ystod ei holl ysgrifenu, a byth er pan ddy- wedodd Gwen 'Na' wrtho. Gofynodd filoedd o droion e< A wnai Iesu hyn ?" "Wnai Efe ysgrifenu nofel?" Nofel i "Society" oedd hi, wedi ei hysgrifenu mewn arddull a brofasai yn boblogaidd. Nid oedd iddi am- can ond difyru. Nid oedd ei haddysg foesol yn ddrwg na chwaith yn Gristionogol mewn unrhyw fodd pent dant. Gwyddai Jansen y gwerthai y fath nofel. Yr Oedd yn ymwybyddol o alluoedd a edmygid ac a nodd- id gan gymdeithas. "Beth wnai lesu?" Ymwthiai r cwestiwn ato ar yr amserau mwyaf annghyfleus, Daeth yn flin 04. herwydd. Yr oedd safon lesu fel awdwr yn rhy uchel. Wrth gwrs, defnyddiasai lesu ei alluoedd i wneud rhywbeth defnyddiol ac i bwrpas. I beth yr ysgrifenai efe, Jasper, ei nofel ? Wel, i'r un amean a bron bob awdwr, sef erarianac enwogrwydd. Nid cyfrinach iddo oedd mai dyna'i amcan yn ysgrif- enu ei nofel newydd. Nid oedd yn dlawd, ac felly nid oedd yn demtasiwn iddo ysgrifenu am arian. Ond cymhellid ef yn fwy na dim gan awydd enwog- rwydd. Rhaid iddo ysgrifenu y math yma o fater. Ond beth wnai lesu ? Blinai'r cwestiwn ef yn fwy na gwrthodiad Gwen. A oedd am dori ei ymrwymiad? Fel y safai wrth y ffenestr daeth Harry Gordon o'r clybdy yr ochr arall i'r heol. Sylwai ar ei wyneb hardd a'i ymddangosiad ardderchog fel yr elai i "lawr yr heol. Dychwelodd at ei ddesc a throes rhyw ba- pyrau yno. Yna aeth yn ol at y ffenestr. Gwelai Harry yn cerdded heibio a Gwen Rhys wrth ei ochr. Gwyliodd y ddau nes aethant o'r golwg. Yna dy- chwelodd at ei ddesc gan ddechreu ysgrifenu. Yr oedd agos yn nos pan orphenodd y tudalen olaf 0 ben- nod olaf ei lyfr newydd. "Beth wnai Iesu?" Ateb- odd yn derfynol trwy wadu ei Arglwydd. Aeth yn dywyllwch yn ystafell Jasper. Yr oedd wedi dewis ei gwrs yn bendant o'r diwedd. A'r Iesu a ddywedodd wrtho, Nid oes neb a'r sydd yn rhoi ei law ar yr aradr, ac yn edrych ar y pethau sydd o'i ol, yn gymhwys i deyrnas Dduw." (I barhau). -0-