Y Cymro

DYFFRYN CLWYD. CAWSCM rai dye diau braf yr wsnos ddwaetha, mae'n wu 01 d yr oedd cyn oered nos Sadwrn ? ddoe (ddydd Sul) ag y bydd hi'n amal yn mis Mawith. Disgwyliai ambell un weled eira ar yddaearpatigcdaifore Sul. Golyga hyn, yn T.&turiol, gadw petbau ar ol, a ha byr, os ceir -i-hyw chjdig ohono tu yma i Lan Gaua. Ond ba }di hi er byi y ac y mae'r gwrycboedd a'r twmpatiau yn w) ni(in gan flodeu'r drain i brofi Jivny, er i bod nhwythau eleni fan lleia bythef- r,os diweddaiach nag arfer. Ond mae nhw'n lardd, a'u hogle, os braidd yn drymilyd, yn bur jsdymuncl Return of the Khaki Heroes." jdyw penawd .ertbygl j n un o bapyrau y Dyffryn. Dyma fel y mae geiiiau yn newid eu hystyr. Yr oedd amryw o'n ffermwyr a lawenyebent yn lawr pan glyns&nt gyctaf am Dreth yr Yd, yn ji.echieti dwad atvnt eu hunain, ac yn dweyd y bydd y codiad yn mhtis yr India Corn yn tua chymaiLt arali a'r factais a gant yn nghodiad y gweuith. DedVl ydd Da ddisgwylia unrhyw fantais oddi- wrth L) wodxaeth Doriaidd canys ni siomir y dyn iwnw, Mr W R Owen, yn awr o Borthmadog, a ddewiswyd gan Ewrdd Y sgol hiithin, yn athraw ITsgol y Bwrdd, allan o 61 i ddechreu o ymgeis- vyr, y rhai a dyuwyd i lawr wed.yn i 6, ac yn mhellaih i dri, sef y Mri 0 R Owen, Llundain, Sogers, Efestiniog, a'r etholedig. Marivolaeth Mr Owen WilliamsGlanclwyd. Yn marwolaetli Mr Owen Williams, Glan Clryd, cos Sadwr; cdiweddaf, cwympcdd un o gedrwydd praffaf y dyffryn, a bydd gwaglear ei ol. Un o'r amaethwyr mwyaf blaenllaw yn y wlad ydoedd. Cyrhaeddodd yr oedran addfed o 71 mlwydd oed. Yr oedd yn flaeoor yn nghapel y Methodistiaid yn Bodfari, ac yn un o gedyrn y cyfarfod misol yn y dosbarth. Bu'n eistedd am flynyddoedd ar Gynghor Sir Dinbych, yn aelod o Fwrdd Gwarcheidwaid Rutbin, a Chynghor Dosbarth Gwledig Ruthin (i ba un y bu yn gadeirydd), ac yn un o lywodraethwyr Ysgol Sir Dinbych. Rhyddfrydwr oedd yn ei gredo wleidyddol, ac yn berthynas agos i Mr J Berbeit Lewis, A.S Cymerodd yr angIadd Ie ddydd Mawrth yn rghladdfa Rbewl, wedi gwas- anaeth yn nghapel Bodfari. Eredor o Dderwen oedd Mr Owen Williams, mab i Mr Owen Williams, Hecdre yr hwn a fu am lawer o flynyddau yn flaecor gyda'r M.C. yn Clawddnewydd. Brawd iddo ydyw Mr Simon Williams, CorweD.

-0-0- FFESTINIOG. HEDDWCH. Y GAIR Heddwch yrhaeddojd-gwyl enwog 0 Jooiant acbcsodd, Y gan hirfaith gynliyifodd DaIns i rwysg pob diDas rodd. Ei byrdwn fyth i Brydain Fawr- chwery Cloch arian pob gorawr, Am vten Heddwch mwyneiddwawr Cladawn ni y cledd yn awr. Ghwalodd ton o lawenydd dros galon yr ardal hon tua naw o'r gloch yn y boreu, withnos i'r Llun diwedd&f, pan ddeallwyd fod y cleddyf wedi aychwelyd i'w wain yn Ne Affrig. Rhuodd corn mawr yr Onkeley's ei gymeradwyaeth, ac eiliodd chwibaneglau y LJechwedd, y DtiffAs, a'r Graigddu. Yn mhen ychydig amser yr oedd Holl leisiau'r gieadigaeth, mor bell ag y mae ein hamgylchoedd ni yn ei chynrychioli, yn UÐO yn y gan, a'r gweithwvr brwdfrydig hyd gopiion y tomenau yn lluoedd niferus yn perffeithio y gyngbanedd. Chwyfiai y baneri yn nvvyiaw yr aweloa yn mhob cyfeir- iad, a cbyn hir decbreuodd y creigiau lefaru. Yr oedd cryn bwjskis ar eu brawddegau hwy, a daliai llawer un ei acadl yn swn eu hyawdledd. Cyuyddu wuai y brwdfrydedd fel yr elai'r dydd i'w daitb, ac erbyn yr bwjr yr oedd cynyrchion diweddaraf Dyfais a Cheifiddyd yo heigio yr awyrgylch. Tybiem fed y ser yn eu graddau yn gwjleiddio, a natur yu ocbeaeidio gan ofn fod ei gogbniant wedi ymado. Yn y man daeth y sein- dyrf allan. Braidd) n gwta fu siwrnai y Royal Oakeley, end chwareu teg i gyfeillion v cibgorn a'r tabwrdd, cerddasant hwy jr ardal o ben i ben gan gario gyda hwy ddrychiolaeth ar ffurf yr hen Kruger, a rhyw fra'.vd arall, mynwentaidd iawn yr olwg amo ar ben polya. Creodd yr arddangosiad yma ddifyrwch mawr. Buasai Peace yn fwy cydweddol a'r amgylchiad na Victory ar graig y Garegddu ond, fel y sylvvodd rhywuu, rbaid i'r Sais gael rhoi pwyth dros ben bob amser. Cyngherdd, CyDaliwyd cyngbeidd campus yn y Neuadd Gyboeddus nos Iau ddiweddaf er budd Mr J D Evans Bethania. Cymerwyd y gadair gan Mr W D Jones, Graigddu. ac arweiuiwyd gan Bryf- dir. Dyma rediad y rhaglen Unawd, « Lead, kindly Light,' gau Mr W 0 Jones, Llan. An- ercbiad byr a gwresog gan y Cadeirydd. Utiawd, Y bacngen ffarweliodd a'i wlad gan Miss Laura Evans, Henllan. Mewn atebiad i ail-alwad, canodd Hoff gartref fy meb,d.' Unawd, Cwm Llewelyn,' Mr J LI Humphreys. Aaroddjad, Ty ary boLt,' Mr H E Hughes- ac fel encor, adroddodd Breuddwyd j bardd.' Unawd, I Bryniati CaerSalem,' Mr Rictard Thombs, Llanelli. Wedi ei alw drachefn, can- odd y tenorydd mwyn JUentra Owen.' Beirn- iadaeth yr engiyn i 'De Wet' gan Bryfdir. Ymgeisiodd 18; goreu, R Ll Jones, Pencrachno. Lnawd, 1 Llsncefi y Djffryn,' Miss Bessie Jones, felus iawn. Deuawd, 'Home to our mountains,' Miss Evans a Mr Thomas. Cys- tadleuaeth yr UDawå. Beirciad, y Prifathraw Dodd. Ymgeisiodd naw yr oreu oedd Miss Sally A Morris, Dorvil Street, yr hon a ganodd The Golden Thread.' Unawd, 1 0 1 sanctaidd wr gofidus,' Miss Laura Evans. Unawd, 'My Dreams,' Mr Rd Thomas bu raid iddo ail-ym- ddangos eto, a cbanodd mewn ysbryd rhagorol Nid dyna'r ferch i mi.' Cyfeiliwyd gan Miss A E Owen. Rhoddwyd diolchiadau gau y Mri John Hughes a John Joseph Jones. Nis gwelsom well cynulliad yu y ncuadd un amser, ac ymddygodd pawb yn weddus mewn tyndra oedd bron yn anayoddefol. MANION. Deallwn fod Mr David R Davies, brodor o'r ardal hou, a blaenor paichus yn Princes Road, Lerpwl, er's blynyddau, wedi ei orddiwes gan brofedigaeth flin eto. Ddydd LJuu diweddaf hebryDgodd ei wraig garedig i'r bedd ar ol ei facbgen llednais. Derbynied ein cydymdeimlad llwyraf. Yn Nantgwynant ar oedd Mr J T Owen yn datganu nos Stdwrn diweddaf gyda chymerad- wyaeth mawr. Ddydd Sadwrn nesaf bydd Cor Meibion y Moelwyn yo cystadlu yn New Brighton, a dy- munwri eu llwydd o galon Mae cronfa Dydd y Coroniad yn cynyddu yn gytiym mae pob gradd a dosbaith yn dangos teyrugarwch i'r Breoin. Wrtb soa am y Coroniad mae yma ryw un cynuliiad anubymig wedi ceisiotafla dwr oer ar y gweithiedladau: trwy wrthod ymuno yn yr orymdaith, aim nad ydynt ynjgweled rhesymoldeb y peth. Cyfeirio yr ydym at aelodau y Bwrdd Ysgol; ond galiwn eu sicrbau fod bodau llawn mor resymol a hwythau yn bwriadu cymeryd rhan yn y gorhoian y diwrnod hwnw. Arwemiai Mr E Efestin Jones gymanfa ganu yn Nhrefriw ddydd Iau diweddaf, ac yn Nbyd- weiliog, Lleyn, ddydd Gweaer. bydd tettynau Eisteddfod y Gwyr Ieuainc allan ar fyrder mae y Pwyllgor Gweithiol yn gwaeud gwaith rhagorol dau lywyddiaeth Mr H Aiiander Hughes. Treinir i gael coron newydd i weithwyr Cbwarelau Oakeley Ino Ddjdd y Coroniad Syniaa campus bydd hwu yu ddarn arian" a htr gtdwir AaLi lawerosda. Codir coelcerthi anferth ar gyfer Dydd y Cor- oniad ar bou y Moelwyn, y Manod, y Garreg- flaeuliym, a'r Garregadu. Bydd y mynyddau yn ilefarua thafodau o dan. PBTDERI.

NODION 0 F AELOR. GWEDDOS i mi ydyw lloDgyfarch becbgyn Cefn Mawr ar lwyddiant digymysg eu hymdrech gyntaf i gynal Eisteddfod. Nid oes ond ychydig wvthcosau wedi pasio er dydd yr wyl, a dyma'r cyfrifon yn barod-pob dimai dyledus wedi eu talu, a thros baoer cant o tunau yn weddill. Campus, onide ? Mewn trefniadau a phrydlon- deb v mae'r pwyllgor yn esiampl gweith ei efelychu gan ami i bwyllgor a adwaenwn. Cynaliwyd cyfarfod cyffredinol o'r pwyllgor a byrwyddwyr yr Eisteddfod pwy noson, dan lyw- vddiaeth y ficer, a mawr oedd y llawenydd. Pendeifynwyd gydag ui^rydedd a hwyl gyn^l Eisteddfod eto y Sulgwyn nesif, ac yna treul- iwyd cryn amser i ddiolch i'r gwahanol swyddog- iou. Heblaw byny pasiwyd i anrbegu R M Foster, yr ysgrifenyad cyffredinol, a lOp a thlws aur, fel cyduabyddiaeth am ei lafur a'i ifyddlon- deb. Esiampl arall i bwyllgorau eisteddfodol. Gyda'u (loethiueb a'u boneddigeiddrwydd ar- fero), penderfynodd Cynghor Plwyf y Rbos wrthod gwaboddiad caredig y Ficer i bresenoli eu buoain yn yr Eglwys Ddydd y Corouiad, er iddo gynyg i ddau o weinidogion Ymneillduol gael cymeryd rhan yn y gwasanaeth. Coleddai Hawer heblaw ni y gobaith y buasai trefoiadau yn cael eu gwneud ar unwaith i gynal gwasan- aeth undebol ac aneuwadol gwirioneddol am dro--pleidiaeth ac enwadaeth yn cael eu taflu o'r neilldu, a phawb yn ymuno i g}flwyijo ein teyrn i ofal ac amddiffyn Duw, Ond, bobl bach Ymneillduwyr y Rhos i fyned i Eghys y Plwyf 1 ODid haerllugrwydd o'r mwyaf ar ran T. P, ydoedd meddwl am y fftth betb ? Na, gwell gan y rhai hyn gynal gwylmabsant ar y cae, a tbalu tsyrnged teilwog i SjrJohn na llychwino eu cymenadau nvy fyned i Eglwys y Plwyf. Hidiwch befo nhw, Pritchard, fe ddaw llawer ohonom ni i'r gwasan- aeth, ac fe wnawn yn gampus heb y Cjnghorwyr hj n. Y mae'r heddweb yn Ne Affrica wedi P-flon- yddu yn enbydus ar heddwch yr hen ddjffryn yma, ac er nos Sui y mae'r boll wlad wedi bod jn.ymt wyfo mewn pob math o bethau ffolach na u giiydd, nea y mae'n clustiau wedi eu mer- wino Ylj lân. L'ioicb am heddwch yn Affrica, ond pa bryd y cawn ni heddweb yma, deudwch ? Raid ini ddim arcs yn hir rvvan, nes cael maichogaethy mellt tua Gwrecsam aevv. Y symudiad olaf tuag at hyuy ydyw gwaith y ewiuni yn gosod y contract i Jerkins a Jones, Johnstown, i godi swyddfeydd a sheds i'r trams wrth droed Gallt y Gwter. Fe gostia yr adeilad 2,200p, a rhaid iddo fod yn barod erbyn mis Awst. Wed'yn am dani J Yr wythnos bon dychwelodd Ysgweiar York a'i briod o'u mis mel, a mawr y darpariadau a'r rbialtwch wuaed i'w croesawu gan wasanaeth- yddion a thenantiaid Erddig Mae'n debyg na fu gwell tirfeddianwr na charedicach m eistr erioed, ac felly mae'n bleser geuym oil dd ymuno iddj ef a'i gydmar hir oes a haposrwydd. DYFFRYNWR. o

Cliwarel y Penrhyii. YN nghyfarfod wytlmosol y streicwyr nos Sadwrn, dywedodd Mr Henry Jones, yr hwn a lywyddai, mai nifer y rhai a weithient ar hyn o bryd yn y chwarel, mor bell ag y gallai aelodall Y Plvyllgor sicrhau, oedd 700. Wrth drafod y ffigyrau a gyflenwid gan y rheolwr (manager) ei hun, daliai y llefarydd fod, yn ol y ffigyrau hyny, ddwy fil o chwar- el wyr allan ar streic. -0- Beddgelert.—Cynaliodd M.C. dosbarth Bedd- selerfc eu cymtspfa gerddorol flyoyddol yma ddydd Sadwrn, Mai 31, o dau arweiniad Mr D Pryse-Jones, G. & L., Niwbwrch. Y llywydd- ion oeddynt y Parch Griff. Owen, a Carneddog, gan yr hwn y cafwyd nifer o enerchiadau pur wieiddiol a donioL Cyfeiliwyd gan Mr Arthur Griffiths, Rhjd-ddu. Cafwyd cymanfa hynod lwyddianus. Capel newydd yn Nhreffynon.—Ddydd Merch- er gosodwyd ceryg sylfaen capel Presbyteraidd Seisnig newydd yn Nhreffynon, yr h, u sydd i gostio tua tbair mil. Codir ef ar lecyn yn Whitford Street, yu nghanol y dref ac yu He y capel haiarn yn Spring Gardens. 0 flaen y sere- moni cafwyd ciniaw. Gosodwyd y meini gan Miss Evans, Lerpwl; Miss Morris, eto Mrs Lloyd, eto; a Mrs Evans, Aberdale, Birming- ham. Llywyddid y gweithrediadau gan Mr Peter Roberts, Llanelwy, ac yn bresenol yr oedd y Parcbn T J Wheldon, Bangor; J Owen, Wyddgrug R Jones, Mancott; Griffith Ellis, Bootle; T G Owen, John Hughes, Lerpwl; Mr J Morris, Lerpwl; a lluaws eraill. Hysbysir am farwolaeth yr offeiried gweith- gar, y Parch James Smith, ficer Rhosybol, Sir Fon, yr byn a gymerodd le ar y 26ain cyfisol. Drink "Joy of Home" Tea, 1/6 lb. Delicious, pure, refreshing.—John Hughes, Tea Merchant. Branches all over Liverpool and district. 0

DARGANFYDDIAD MEDDYGOL NOD- EDIG. GELWIR yr oc-s brosenol yn "Oes y darganfydd- iadau," ao nid oes neb a faidd wadu fod dargan- fyedi-dau pwysig wedi eu gwneud yn mhob gwyddor y rhai fyddans fuddiol i'r oesoedd a ddaw. N does neb yn amheu chwaith fod y wyddor feddygol wedi ilwyddo i wenud cynydd a darganfyddiadau, mor weithfawr ag unrbyw wyddor a cbydnabyddir yn gyffredin mai y darganfyddiad meddygol mwy&f nodedig a lleaul i ddynolrvw a wnaed yn yr oes bon yw y meddyg- Ifn erwog a adnabyddir with yr enw Quinine Bitters Gwilym Evans. Meddyglyn adgryfbaol yw yr hwn sydd yn cynojthwyo a hwyluso gwe thrediadau natur- trwy gryfhau y cyfansoddiad, a chynorthwyo bwyd-dleuliad yn y c, lig, a tbrwy hyny yn cryf- hau y nerves, a'r cvbyrau, yn puro y gwaed, yn bvwiocau yr yspryd, yn adloni y dymher, ac yn Llymud ymaith rwysfcrau ac atalfeydd yn yr ermigau bywydol Cymeradwyir Qninino Bitters Gwllym Evans giin feddygo" a dadansoddwyr fel meddyginiaetb holiol lysieuol a phar, heb f ;d yn cynwys dim defoyddiau mwn»wl na niwaidiol, ond yn gyi- add.s i'r gwan fel i'r cryf. ,an f d efelychiadau diwerth ohono yn cael eu cynyg i'r cyhoedd, goffer fod enw Gwilym Evans ar y label, y stamp, a'r botel. Mae ar werth yn mhob man, mewn poteli 2s 9c a 4" 60 yr un, neu gellir ei gael trwy y post am y prisiau hyn yn unioDgyrrhol oddiwrth y perchen- ogion—Quinine Bitters Manufacturing Co., Ltd., .Lianelly, (south Wales.

YMGOM DROS Y FFORDD. PBYDNAWN haf oedd yr amser, pentref gwledig yn Ngogledd Cymru oedd y lie, a rhwng dwy wraig a breswyliert yn union ar y ffordd a'u gilvdd y cymerodd yr ymgom le. Yr oedd Mari Gruffydd yn un o'r mercbed mwyaf cwynfanllyd sc anfeddog a anadlodd awyr erioed. a'r Hen Swnan y gelwid hi gan y peutrefwyr; ac yr oedd hi hefyd yn bur fydol ei bysbryd, ond nid yn gyfatebol ddiwyd a threfnus. Or tu arall, yr oedd Sian Pyrs yn wraig o ddeall cyflym, ffydd gref. yn ddiwyd a dsrbodus, ond nid cybyddlyd. Yr oedd gwr Mari mewn gwaith rheolaidd, ac yn enill cyflog da, ond gwanllyd oedd gwr Sian Psys, ae yn dibynu ar ambell ddiwrnod o labro yma ac BCW. Byddai Mari bob amser yn siararl mewn ton hirllaes gwynfan- Ilyd, rbywbeth rhwng crio a siarad a siaradai Sian Pyrfl yn naturiol, mewn llais clir-dawel a phwysleisiul, weithiau yn lied finiog, ond bob amser mewn pwyll a thymher dda. Dyna'r ddwy wraig a safent yn eu drysau y prydnawn y cyfeiriwyd ato. ¥s!ub Ilawr oedd yn llaw Mari, ac nid oedd arwndd i'w gwyneb fod dan ddwr y diwrnod hwnw ond yr oedd Sian wedi ymolcbi ac ymdrwsio, gyda phedog lasliw, ymylwyn, o'i blaen, het wellt gantel- lydan, wen, am ei phen, ac yn ei dwylaw weill bosan ar ba rai y chwareuai ei bysedd mor gyf- lym ac ysgeifn ag y chwery bysedd merched ieuainc heddyw ar danau perdoneg, ac i amcan llawer mwy ymarferol Ond at yr yrngom :— Sian.—Sut rwyt ti heiddiw, Mari ? MarL-We1, digon gwael a belbulus ydw i, Sian mi ddyliwn dy fod di'n iach dy wala. S —Ydw'n wir, Mari; rydw i fel hogai ddeu- naw oed weldi, a diolch i'r çd riefol am hyny. M.—Digon hawdd i rai ga'mol Rhagluniaeth, ma hi'n ffeil d iawn wrtbuu nhw, ond dydw j ar hyd foes yn gweld dim oud croes Rhagluniaeth. S.-Taw, taw, Mari ma Rhagluniaeth yn ddigon uniou, dy lygad di sy'n groes. M,—Tasa ti yn fy amgylchiadau i mi fasa titha yn ewyno mwy nag wyt ti, mi ddyffeia i di, Sian. S.—Neno dyn, Mari, pa'm y rhaid i ti gwyno byth acyn dragywydd fel hyn ? M-Nid yn ewyno 'rydw i, Sian, ond yn deyd y gwir yn blaen. S.-Pa wir sy ginti i ddeyd ag y dylat ti rwgn ich am dano fo ar ddwrnod braf fel hwn ? Ma'n rhvfadd us, ddigia'r Tad Nefol wrtbat ti. M.—la, ia ond ma son yn yr Hen Ljfr am yr Arglwydd wedi gueud yn chwerw iawn 11 a rhywun, acmi fydda iDa'n meddwl ma Mara ac nid Mari ddylsa fy enw i fod. S.—Loligyd. Pryd y codist di bora heidd- iw. Mari ? M —O wvt ti'n tawlu dy weips sta i am ma Pafyad gododd i neid tlin, a dwad a panad i mi i ngwely cin iddo fo fyn'd at i waith, wyt ti ? S.—Gwarchod pawb, Mari, Dac ydw i! Run pryd, fydda i byth yn gadal i Bob neud tan a dwad a panad i mi i ngwely. M.—Taw a dy sbeit, Sian. S.—Nid sbeit mono fo, Mari ond rydw i'n deyd calon y gwir wyddost, na leiciwn i ddim P, gweld Bob yn gneud i hun yo rhyw hen ferch- etan wrth gynu tan a dwad a biecwast i ngwely, forsyth! M.—Raid i ti ddim edliw i mi, Sian mi fasa'n llawar rhatach i mi godi fy hun na gadal i Dafydd neud, achos mae o'n difa mwy o dan- wydd deirgwaith nag y dyla fo a phau oedd o yn mhen y grisia bora ddoe yn dwad a thamad imi, mi lithrodd i droed o, mi syithiodd f tre o'i law, mi dorodd y tebot bach oeddwn i wedi gael gin nain, a'r gwpan a sosar oedd mam anwyl wedi roi i mi, 0, diar S.-Wel, Mari, i ddeud y gwir yn blaen, faswn i byth wcdyn yu gadal i Dafydd ddwad ar dram i fynu'r grisiau efo i dacla te. Ha! ba 1 ha M.—Rhag cwilydd iti, Sian, yn gneud gwawd o bobpeth. S.-Dydw i ddim; ond mi ddeyda i eto fod Dafydd yn gneud digon o waith yn y chwaral, ac yn cerdded tair milldir fora a nos heblaw hyny ac mae o wedi cael i fendithio A, iechyd —— M.-Ia, dyua cbdi eto, Sian rydw i'n deall i b'le rwyt ti'n myn'd yn burion. Ydi ma Daf- ydd wedi cael gwaith ac iechyd da i neud o ond y mae dy Bob ditha yn cael llawer o waith, a llawer o garedigrwydd am fod pobl yn cydym- deimlo a. fo am ei waeledd. S. -(Cyffyrddodd hyn galon dyner Sian, dis- gynoid deigr gloewoa ar ei gweill, a bu am fynyd mewn penbleth; ond adfeddianodd ei hun, a goleuodd gwen ei gwyneb hawddgar). Wel, Mari, mi ddarut ddrysu mbriciad i rwan ond aros di dipyn bach, mi ddaw yn iawn eto, a dyna hi. Son am iechyd a gwaith M -Ia, ia, Sian ond doeddwn i ddim yn ceisio dy frifo di wyddost, er dy fod di yn deyd petha digon cas wrtha i. S.-Wel, rhaid imi beidio myn'd i ffraeo yn y fan yma, ne mi godwn yr holl bentra i fynu (ac yr oedd rhai yn y drysau yn cel-wrando). M, -la, yn deyd yr oeddat am iechyd Dafydd. Ond mae Bob wedi cael llawer iawn yn ei oes o'r clwb. S.-Do. do, Mari, mi fu yn dda imi with geiniog o'r clwb iawer tro; ond chawson ni ddim cimin ag wyt ti'n feddwl chwaith. M.—Dyna fo ond mae Dafydd wedi bod yn talu arian mawr i'r hen glwb yma, a chafodd o ddim dima rioed ohono fo. S.-Wel, wel, mi ddylach fod yn ddiolchgar iawn am hyny, achos mae iechyd yn well na cblwb. M.-Ond ma hi'n rhy ddrwg fod un yn talu arian mawr i glwb ar hyd ei oes, a cbael dim obouo fo. Heblaw hyny, mi frifodd i fys fis yn ol, ond roedd o'n rhy gydwyhodol i fyn'd ar y clwb. S,—Fethodd Dafydd a gweithio, Man ? M.-O, naddo, os wyt ti'n myu'd mor fanwl, Sian 1 S.-(gyda gwen buddugoliaeth ar ei gwyneb) Felly, Mari Gruffydd M.-Wel, mae hi'n braf arnat ti, Sian, yn gallu byw heb gadw mochyn dyna fi'n gorfod tryfertbu efo'r hen griadur yna: glywi di fel mae o'n gwaeddi ? S.-Wel, does gin i ddim lie i gadw mocbyn, ne mi nawu ina bet) d. M.—Ran hyny, dydi o'n ddim gwerth i gadw mewn gwiriouedd, mi fydda i yn fy nghollad arno fo yn y diwedd, achos mi fydda wedi gwano mwy am fwyd iddo fo nag a ga i byth yn ol. S.-Ti bad, Mari Gruffydd? M.—Does dim tybad am dani hi S.-Wel, wel, os felly mae hi, i be gebyet yr j dach chi'n boddro efo mochyn o gwbwl ? M. -(Yr oedd y aymydogion erbyn hyn a'a penau yn ] drysau, a blinid peth ar Mari wrtb glywed pwffiadau chwerthin, a chan dybio ei bod yn rhoi ergyd farwol i Sian, ebai hi yn ucnel) Mae gweu sana'n talu'n well na chadw moebyn,. Sian S.—Pam na newch chitha weu sana, Mari? M.—Digon hawdd i ti fod yn swagro yn dy ffedog Ian, Siani. S.—Ydi, ydi, Mari, achos ma dwr a sebon yn lied rad ac arnat ti ma'r bai na fasat ti'n gneud iws o honyn nhw, Mari. Mi biciodd Mari i'r ty ar hyn, a welwyd mo- honi allan y diwrnod hwnw, wed'yn. I 0 I

Marwelaeth Goruchwyliwr Due Westminster. Nos Fawrth ddiweddaf bu farw Mr Henry Lister Smith, goruchwyliwr ystad Gycnreig Due Westminster, wedi cystudd byr. Dilyoodd Mr Smith—yr hwn fuasai yn flaeuorol ya orach- wyliwr ar ystad Syr Watkin Wynn yn Maldwyij -Mr Llewelyn Henry fel goruchwyliwr Due Westminster wyth mlynedd yn ol. Ystyrid ef yn ddyn'pur deg, a hoffid ef yn fawr. Cynrych- iolodd Helygain ar Gynghor Sir Ffliot am y chwe' blynedd diweddaf, a chymerai rau flaen- llaw yn nglyn & materion mwnawl ac amaeth- yddol. Cymerai ddyddordeb mawr mewo cwest- iynau addysg yn y sir, ac yr oedd pan fu farw yn gadeirydd Llywodraethwyr Ysgol Sir Tre- ffynon. Cynrychiolodd Helygain hefyd ar Fwrdd Gwarcheidwaid Treffynoa, ac yr oedd yn ynad heddwch dros sir Fflint. Nid oedd ond 45 Ji mlwydd oed, a gedy weddw a tbeulu ieuanc. Cymerodd yr angladd le brydrsawn Gwener yn Rhosycae. Cyn i'r orymdaith adael y ty cynal- iwyd gwasanaeth byr dan arweiuiad y Parch; Den Edwards. Y prif alarwyr oedd Mrs Smith, (gweddw), Willie a Harry Smith (meibion), Mr Smith (tad;, a Mr Wm Smith (brawd). Yr oedd nifer y blodeudyrch yn Jluosog. Daeth, tyrfa luosog yn nghyd i Rhesycae, yn mysg pa rai yr oedd yr Anrh Cecil Parker, Maer Fflint (Mr T W Hughes), Parcha Canon Jones, Mos- tyn D Pugh, rheithor Ysgeifiog John Owen, Wyddgrug; Stephen Jones, Rhoesosmor, &c. Gweinyddwyd yn yr eglwys gan y Parch Dan- Edwards a Ficer Rhosycae (Parch W Armon Ellis). Car-todd y cor yr ernyo, Hedd, per- ffaith hedd.' Wrth y bedd can wyd 'OFrjniaib CaeiSdlem.' -0-

Cyngherdd Pencerdd Gwalia. MAE cyngherdd blynyddol Pencerdd Gwitlip. (teiynor y Brenin) newydd ei gyïMi, a mawr ganraolir ef. Yr oedd y tslynorion yn csna ar eu teiycau gyda medr mawr, fei y sibryd- odd hen frawd o Gymro, *)' Gymra anwyl Pa beth yw hyn-ai atgyiion o'r nefoedd ydynt ?" Yr oedd cor o ferched, yn eu gynan gwynion, dan arwein ad medruE- Miss Frances Rees, ya caau yn hardl eu gwedd ac yn her ou llais. Yr oedd Ym- daith y Coroniad ar y teiynavi yn nodedig o •ffoithiol. Datganwrya ga i Signorirta Guiiia Rivog i, Dyfed Lewys, Miss Kalya Wil. isams, &c.

Yn Awr yn Barod, Argraphiad NewydCt, YD Gyfrol Hardd, mewu Llian, pris 2/6 gyda Gilt Top, 3/ Trwy y Post, 2/8 a :3/2t. 2 Barddoniaeth E LF E D Yn eynwys ei holl Ganeuon, &c. Y CYNWYSIAD. Adar TJwch Gwin Adnoddau r Mor (Cywydd) Amser 'Becoa: neu y Gareu Rwystr Angladd Ddiwrnod Cyn- huuhf Ar lan y Towy Aros a myn'd Arthur gyda ni Bara ar y Dyfroedd Beddrod y Bardd Bethesda: 1901 Beth yw Gwirionedd (Ymson Pilat dranoeth y Croeshoeliad) Breuddwyd Gobaith Blodeuyn yw'r Byd Buddug Breuddwyd; a Gofyniad Canu Gobaith Cartre'r Plant Carol Blodau'r Gwanwyn Carol Nadolig Cerddi Cymru Colled y Bardd Coll Gwynfa Chwalu'u Cestyll Coflo Cwmeisian Cymdeithion Annghofledig Cymwyni.3 Tad DarluDiau ar Gynghanedd- Noswaith Loergan Briallen ddiwedd Tach- wedd Diwedd dedwydd Nid da rhy o ddim Yr Ywen Dau Ddewis Deuoedd— Gauaf a Chynhauaf Foen a rhrydferthwcli Ffydd a'r iiiwl Y Nos a'r Bendith Dau fath o Gynghor Dewiniaeth Olwen Dolurdisgwyl Du a Gwyn Duw yn Noddfa Dlnodedd Dychweliad y Hong Eiaiau Gwybod Ein Cyfle Englyni)n- Addewid Felus I Dd uw 'r Seir, nid ofer dim Bydolrwytid I oa Ie Gobuth Dibroflad Coed Careg Gwalch Y yfynon yn y Coed Yr Afon a'r Fawnog Nant y Mynydd og) Llifogydd Mawrth Englynion i Feibion Llafur— Yr Hauwr Y Glowr Y LIenor Y Gwyddonydd Y Gweddiwr Emynau- i. Ymdrech deg ii. Rbagorfreintiau iii.Meg)s yn y Nef, felly ar y Ddaear." iv. Gweinidogaeth Mab yDyn v. Llawenydd jrni ngwaith Duw vi. Angau'r Iesu vi. Angau'r lesu vii. Ymhyfrydu yn Nuw viii. Dyoddefaint Cristy gysur i'w bobl ix, Pwyso ar Ieau x. Er mwyn yr Oen xi. Y DeyrnasNewydd Fy Arglwydd yn y r Ardd Fy Mrawd Glyn Cvsgod Angau Goleu'r Bryn yn y Glyn Gorsedd Grss (Fryddest). Ghaoil ma Chree Gwyn ap Nudd Gyda'r bore bach Henry Kichaid Hwyr a Bore Hwyrddydd Glas ar ol y Gwlaw leuan Gwynedd yn Ll'dain John Penri yn yr Alban Llyn y Morwynion (Rhian- gerdd) Llywelyn ein Llyw Olaf Jfab yr Awenau (Der Musensohn—Goethey Maohlud Haul yn Ionawr iVIesur y dyfnder Meddyiiau Plentyn Mewn Tair Pennod Newid Cywair Nerth Bywyd AnnhsrfynoS Ni ddyrysodd yr lesu Os bydd Iesu yn y llong Olion HEInes 0 If avis J Pan ddaw'r nos Paid rhoi fynu Peidiwch holt heddyw l'onillion Pethau gwell Penyd y Bardd Rhagorfraint y Gweithiwr Rosalind Rhagfarnau'r Cof saith tymhordyn Sub Iiosa Tri Chyfnod i. Boreuddydd yn Eden ii. Prydnawcgwaith y ddaear iii. Boreuddydd arall Teulu'r leeu Tynged y Pi en Yn hen oyn ei atoser Yr enill ( Gefundeu Goethe) Yr awr turaida Yn unig cred Yr Awdurdcd yr oes uraiad Yn Llansjiiiiian Y r AlItud Y seren a'r mynydd Y gylMl ddi gam Y llanw Y gan brydlon Y tair i hocid (Chwedl Arab- aidd Y drws cauedig Y ddau frawd Y creulon bach (Breztd(lwyd) Y owmwl Y llaw sy'n gwisgo'r mellt Y Sabooth yn Nghymrn (Fryddest y Goron yn. Ngwrecsam, 1888) Y Front Oi h Y Tad cyfiawn Y Niwl Y plentyn dewr Cyhoedd-wr: Isaac Poulfces, Lorpwl- <