Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
-. Llyfrau a Llenorion
Llyfrau a Llenorion Y TRAETHODYDD. Rhifyn rhagorol yw rhifyn Gorffen- naf o'r Traethodydd." I ddechreu ceir ysgrif gan Mr Caleb Rees, B.A., ar "Addysg a'r Genedl." Ynghanol yr holl ddadwrdd ynghylch addysg, mae'n atnheutkyn mawr cad ysgrif fel hon gin un a wyr am ba beth y mae yn son, un a all roddi i ni syniadau y dynion blaenaf yn y byd ar y pwoc, ac un a chanddo ei teddwl ei hun hefyd, digon o graffter i weled pa beth sydd yn angenrheidiol a hyder i gredu mai yr angenrheidiol a orfydd yn y pen draw. Nid yw efe yn credu yn yr ofergoel ramadegol, a fu mor fawr ei bri unwaith, nag yn yr ofergoel rityddol, sydd yn llawer rhy uchel ei chlod eto, hyd yn oed ym mysg rhai a fynnai gael eu cyfrif yn awdurdodau ar bwnc addysg. Mae yn yr ysgrif lawer o bethau gwerth eu difynnu hyd yn oed yn y golofn hon, ond digoned a ganlyn i roddi syniad i'r darllennydd am ci chynnwys ac i ddangos tebyg i ba beth a fydd ysgolion Cymru yn y dyfodol, pail ddelo addysg ein gwlad i ddwylaw y to o reohvyr ac athrawon sydd yn debyg 0 godi dan ddylanwad rhai fel awdwr yr ysgrif hon :—■ Mae lie i gredu fod cyfnodau yn nadblygiad meddwl y plentyn sydd yn ateb i gyfnodau yn hanes dadblyg- iad ei genedl. Os felly maeth medd- yliol babanod Cymru yw helyntion bywyd yr ogofwyr a rhamantau'r oesoedd boreu, a gellir trefnu cwrs lien ac hanes fel ag i wneud y plentyn ar ddiwedd ei dymor ysgoi, yn feddiannol ar y "profiad" y cyrncP odd ei genedl filoedd o flynyddau i'w ennill, a i osod ar yr un safle a hithau yng ngraddfa dadblygiaa. Ond nis gall cenedl, mwy na dyn, sefyll ar ei phen ei hun. Heddyw, mae iddl gymydogion a haeddant sylw, gan fod y cysylltiad rhyngddi a. hwynt yl1 rhan helaefh o'i bywyd. Yn y gorffennol, bu iddi gymydogion eraill Gadawsant hwythau ol eu dylanwad yn ddwfn ar ei chymeriad. Yng Nghymru, nis gallwn anwybyddu'r Saeson. Trigant yn ein hywyl, bellach, er gwell neu er gwaeth, ers pymtheg can mlynedd ac y niae bron bedwar can mlynedd er pan unwyd ni a. hwy mewn cwlwrn politicaidd. Felly, pan fyddo'r plentyn wedi gwneud cynnydd digonol gyda hanes a lien Cymru, dylid ychwanegu Saesneg at ei efrydiau, Erallai mal drydedd saton yn yr ysgol elfennol yw r un oreu i ddechreu ac o'r fan honno ymlaen, rhaid astudio Hen ac hanes y ddwy genedl er gwneud y plentyn, nid yn unig yn Gymro, ond hefyd yn ddeiliad or Ymherodraetn Brydeinig. Yn yr ysgol gano), helaethu'r cylch i gynnwys efrydiaeth o ddelfrydau'r Ffrancwr a'r Alhnan. Yn sicr, y mae'r ysgrif hon yn werth ei darllen yn fanwl Ysgrif arall y dangos fel y mae gwyddor yn araf ddyf° £ 1 fewn i'r lie nad oedd ond barddoniaeln a diwinyddiaeth gynt ydyw ei ddo l<Gar on" ar l'E^tifeddaeth. Y*grlt i'r lli^ws ydyw, wrth gwrs, ac y mae ya ddyddorol iawn, ac wedi ei hysgrifennn yn y fath ddull fel nad all yn ha\vd beidio a bod o les hyd yn oed i'r darllen- wyj mwyaf cyffredin. Gwnae rhes ysgrifau tebyg ar bynciau cyfffly ddaioni mawr, yn wir, llawer mwy 0 ddaioni ym mhob ystyr, hyd yn oed y ystyr grefyddol, nag ymdriniaetha sychion ar athrawiaethau dyrys. fod y ffurf Etifeddiaeth" ar ai e a bennig a phendant er's oesau, gwt fua^a gennym ni ped arferasai >' ysgrrennydd ryw ffurf arall. Gwncetnr lietifeddiant" neu "etifeddeg" Y trO, gresyn na cheid pob ysgiifennydd 1 g/tuno ar un (Turf ar dermau o'r fath. Dar. y teitl Yr Awen a ballodd, > mae Mr E Morgan Hunaphreys y
Advertising
"KEENORA Self-Raising Flour Is the best for all kinds of Pastry, Scones, &c. MAY BE HAD OF ALL GROCERS. KEENORA CO., LIVERPOOL. Telegrams Furnishing." Telephone 1214, Royal. 1100,00(1! FMNISHIfiG GOODS The Largest Assortment of Bedroom Suites, Drawing-room Suites Dining-room Suites, Sideboards, Cabinets, Overmantels, Bookcases, Hall Stands, and other Furniture. Carpets, Linoleums, Floorcloths, Rugs and Mats, Curtains, and General Furnishing Goods, AT THE LOWEST PRICES IN ENGLAND Foa CASH. RAY & MILES, 34 to 48, London Road, Liverpool. _——— — ON SALE. C10LUMBIAN PRESS, in splendid condi- ) tion.—Apply to MANAGER, Cymro Office, Mold. MISCELLANEOUS. 4 4TXTYH YR EOS.Datganwr Penillion VY gyda'r delyn, a ddymuna hysbysu ei fod yn awr wedi sefydlu yn Lerpwl a'i fod yn agored i dderbyn galwadau fel Dat- ganwT Penillion a Beirniad. Telerau rhes- ymiol.-CYMRO Office, 61, Lord Street, Liverpool. ON SALE.—A beautiful Semi-detached VILLA, containing 13 rooms, fitted with C. & H. waiter and all conveniences. Situated 6 miles from Rhyl, and 10 minutes' walk from Station. Trains convenient for Liverpool and Manchester. A splendid | country residence. Price £ 500. Vacant, I January 1st, 1908. To Let, LC26 clear.— Apply to 1M., H Cymro" Office, Mold. -RIFFITH,Sil TEMPERANCE HOTEL, G Caroline Street, Cardiff. Good Ac. commodation. Bedrooms from Is. 6d. 3 minutes' walk from Railway Stations and G.P.O. Ty Cymreig. TO LET—22, KINMEL STREET, RHYL Commodious House, centrally situated Rent £ 22 — Apply Jos. WILLIAMS, Auctioneer, Rhyl. GLO GLOi Os am lo da ymofynwch a'r Park Coal Company, Salisbury Road, Caerdydd. 'Does ddim gwell glo a ddim JIawer cystal. Mae'r el prisiau yn rhad.—DAVID BEYNON, Perchenog. AGENTS Wanted by House Purchase Cor- A poration throughout Wales. Whole or part time. Good terms.—Apply LLEWELLYN, 24, Trinity Street, Cardiff. V STROLOGY — Old Sol" for reliable horoscopes. Marriage. Business Legacies, Finance, &c. P.O. 1/1, birthdate, for test, with 2 years events. Old Sol" (Room G), 4, Murray Street, Burnley. GWALIA HOME AND REGISTRY 2 Hope Place, Liverpool. YN EISIA U Morwynioo narchus i leoedd ds. Ymofvner vilt Arolygwr JONES, 2 Hope Place, Li-yerpool. 0YCLE.—Marvellous sacrifice. Gent's new 1907 Machine, highest grade, fitted with Clincher tyres, Crabbe roller lever lim brakes back and front, the very latest, Perrys 1907, ball beating, free wheel, plated lim, coloured centres, I frame black enamelled and gold lined, mud- guards, magnificent machine, not soiled, com- plete with gas lamp, bell, pump, spanner, &c. Great Bargain. £4 ios., worth double. Will send on approval any distance, before cash sent. -M. it House," St. Madge, Pitman Road, Weston- Super-Mare. r Life and Times of St. David Dewi Sant By OWEN RHOSCOMYL, Welsh Translation by Rev. J. E. Davies. The work contains Genealogical Tables showing his descent and his connection with the other Saints and Princes of Cymru, and gives a fine picture of the Wales of St. David's time, and all the facts actually known concerning our Patrcn Saint. Is. nett. 1s. 3d. post freo. Srrongly bound, boards. er PUBLISHED MARCH 18th. Odlau Serch a Bywyd (Lyrics of Love and Life) Gan SYR MARCHANT WILLIAMS IFUR Bound in Lamb Skin, 2/6 net, Postage 3d. in Cloth 1/6 net, Postage 3d. To be had of all Booksellers. The Educational Publishing Co Merthyr Tydfil. GEO LUKT) High Grade l\. Boot Maker Adc1ress- 11 Para dise St. Tel. 895 Central. Liverpool For Quality, Comfort, Style, and Fit, BUY YOUR BOOTS FROM LUNT'fcj, as he mates his own Lasts to suit the most tender feet, and keeps them for his Customers Special Use, thus securing a reliable tit under all conditions of tenderness and peculiarities of the feet. Wear the Celebrated "WARWICK BRAND" Reg. No. 252,703. Ysbryd yr Oes J J I'RIS DWiY GEINIOG. Y CYHOEDDIAD GOREU A RIIATAF YN YR IAITH GYMRAEG. YN EISIAU. Dosbartbwyr ychwanegol. Ymofyner am y tc-l-erau a SIECRETARY, "YSPRYD YR OElS" OFFCE, IMIOJLID A DD.YRLJjEN'XO, YSTYRIED. The Nationalist A Non-Political Magazine for Wales. Contents of the JULY Number: Our Point of View. (Bishop Thirlwall (with portrait). Strange Coincidences. The Gorsedd of the Hards. Her Majesty the late Queen Victoria on the Welsh Language. Cymru Fu. Musings of a London Welshman. Review of Books. Poetry. Notes and Correspondence. To be obtained of all Booksellers and 'Bookstalls. Price 3d. At Gantorion, Arweinyddion a Chymdeithasau Corawl, &c. os oes arnoch eisiau unrhyw Gan Gymreig neu Saesneg, DEUAWDAU, ANTHEMAU neu unrhyw Gerddoriaeth, hen ncu ddlweddar, ar fyrr rybudd Arcliebwcli gan y "CYMRO" CO. 61, Lord=st,, Liverpool, liEU Ncw-st., Mold. TlilEKAU ARBGNNIG PAN FO NirER 0 UOPIAU YN CAfL EU HARCHEBU. Property for Sale, V^vENBIGHSBIRE. — Freehold Farm of 376 acres, nearly 100 acres arable, remaining pacture and wood near a well-known water- fall and resort of tourists minerals, timber, all sporting rights, with miles trout fishing good farmhouse, suitable outbuildings several fields abutting upon the roadside, a few minutes from the waterfall are attractive building site great demand for houses stone elope by, and slate quarry south aspect let subject to six months' notice at X150 per annum price £ 5,000 H. Padfield, 30, Peicy Street, Liver- pool. Telephone 3327 Royal. HUTIIIN (within two miles of tbe Market Town of).—FARM, Freehold compris- ing lOla. Or. 34p. The farmhouse is new within the last few years, and contaips parlour, front and back kitchens, dairy, bake and w^fh houses, and 3 bedrooms. The out-buildings comprise cart-house, with granary over three- stall stable, cow shippons (to tie 12), horse boxes, calf kits, and pigsties. There is an abundart supply of purs water OD the farm. Present annual rent XIO-5. Price £ 2,800.—For further partic liars and plan apply to H Padfield, 30 Percy Street, Liverpool.' Telephone 3327' Royal. VYORTH W ALLIS Upper VJo of Clwyd.— Å'\ Beautiful Freehold Estate of great prospective mineral value, lead, granite, and cicy, nearly 100 acres, in ring fence midway between Ruthin and Corwen half pasture, half arable delightful compact residence price £ 4,000.—Order to view, H. Pddfield, 30, Percy Street, Liverpool. Telephone 3327 Royal. To Let. OLD.-POULTRY FARM TO LET JJ.J. valuation about £100. includes 1,400 }lUdø wire netting, fowl-houses, incubators, and 6-roomed cottage, standing 1,200 yards above the level of the sea 2 acres land rent Y,13, rates £ 3 5s. immediate possession.—H. Padfield, 30, Percy Street, Liverpool. Tele- phone 3327 Royal. J W. Charles Hughes. (Late Organist and Choirmaster, St. Columba's College, Dublin Successor there to Dr. Perrin, Canterbury Cathedral. BEIRNIAD LLEISIOL AC OFFERYNOL (Voice Specialist). Pupil of and recommended by MB. FFRANCON DAVIES. Vacancy for one Lady Vocal Student Resident. 9 Airlie Road, Hoylake.
T S\s\.edd^od, a/v s\\o\\o'\\.
T S\s\.edd^od, a/v s\\o\\o' Dro yn ol, cynhaliwyd Eistedd- fod yng Nghaergybi. Cycli- wynyd y symudiad gan rai yn credu fod yr Eisteddfod Gened- iaethol a rhai, o Jeiaf, o'r eistedd- fodau talaethol, yn llawer rhy Seisnigaidd. Felly yr oedd Eisteddfod Gadeiriol Mon yn Eisteddfod drwyadl Gymreig. Ac yn rhyfedd iawn, bu'n Ilwydd- iant perffaith. Danghosodd fod rhywfaint o werh arianol yn yr hen iaith wedi'r cwbl. Gyda'r arian gweddill, penderfynodd y pwyllgor wneud gwaith da iawn, sef rhoddi ysgoloriaethau i blant yn yr ysgol sir. Cynhygiwyd dwy ysgoloriaeth o iop yr un am dair blynedd. Cynhygiodd tri ar ddeg o blant am yr ysgoloriaethau, a rhoddwyd hwy i'r ddau oreu, nidamgen Robert Jackson, Ysgol y Pare, Caergybi a Robert Evan Roberts, Ysgol Cybi, Caergybi. Y mae hyn yn ddiameu yn waith rhagorol iawn, a haedda Caergybi glod am dano. Gallai llawer o drefi ddilyn ei hesiampl, a rhoddi cyfle i ami i blentyn tlawd gael adclysg, heb son am ddwyn yr Eisteddfod a'r ysgolion yn nes at .1 J b J eu gl ydd-peth tra angenrheid- iol.
[No title]
Fe ddylai rhyw ddiwygiad neu rywbtth ddigwydd yn Aberyst- wyth cyn hir. Mae rhan o'r llynges yr dyfod yno ac y mae cyngor y dref am groesawi'r LIyngesydd a'r swyddogion eraill. Nid ellir proffwydo gydag unrhyw radd o sicrwydd pa beth a fydd dylanwad yr ymweliad hwnnw ar gyngor rhyfelgar y dref, ond y mac pethau yn dechreu bywiogi eisoes. Mae'r Cadfridog Booth hefyd yn dyfod yno, ac y mae un o'r cynghorwyr o leiaf yn ddigon o Gristion i deirnlo y dylai y dref ei anrhydeddu yntau, ond derbyn- iad go sal a gafodd yr awgrymiad, rhaid addef. Er hynny, hwyrach y gall y Cadfridog adael dylanwad daionus ar ei ol. Os na cheir 1 lies oddi wrth ymweliad y Llyn- gesydd a'r Cadfridog, ceir un cyfle arall. Mae Canghellor y Drysorfa yn dyfod yno i agor yr adeiladau a gododd teulu Llan- dinam at wasanaeth y coleg. Yn wyneb y tri ymweliad urddasol hyn, dylai y cyngor geisio cymed- roli tipyn ar ei weithrediadau, ac yn sicr, ni ddylid esgeuluso'r Cadfridog. Mae ar y cyngor fwy o angen ei gymorth ef nag o eisiau help yr un o'r ddau arall. Er trymed clwy'r brenin ym Mangor a Chaernarfon, mae'r cynghorwyr yno wedi cael digon o ras rywsut i benderfynu rhoi croeso i'r Cadfridog pan ddaw i'r trefi hynny.
eO'\\ Esbou\A»Y. j
eO' Esbou\A»Y. Ugain mlynedd a mwy yn ol, yr oedd "James Huws" yn enw adnabyddus iawn yng Nghymru, a'i esboniad yn torri llawer dadl mewn Ysgol Sul a chyfarfod darllen. Diau nad yw ei glod wedi darfod eto, er fod yn sicr nad oes bellach gymaint o ym- gynghori a'r esboniad ag a fyddai gynt. Ivlae pethau wedi newid llawer ragor yr oeddynt, ac ni wiw bellach dderbyn y syniadau a clderbyiild unwaith yn ddi- gwestiwn. Eto, gwnaeth James H uws a'i esboniad wasanaeth gwerthfawr iawn yn ei ddydd yn ddiameu, a digwydcliad dyddorol dros ben oedd dadorchuddio cofeb i'r gwr parchedig yng Nghapel t) "> Jewin Newydd, Llundain, yr wythnos ddiweddaf. Mae agos i drigain mlynedd er pan gladdwyd ef. Pe buasai James Huws yn fyw heddyw, arall fuasai ei esbon- iad ar lawer peth, mae'n sicr. Ond yn ei ddydd y mae dyn yn gwneud ei waith, a'r sawl a wnelo ei oreu yn ei ddydd, y mae hwnnw yn gymwynaswr i'r oes a'r oesau a ddelo. Un o'r rhai hynny oedd James Huws.
-)4v ôc,,\\ e'\}mr\(j.
-)4v ôc, e'\}mr\(j. O'r diwedd, aeth yr oen Cymreig i'r Senedd. Y11 hynny o beth, fel y mae'n rhyfedd meddwl, cafodd yr asyn druan y flaenoriaeth arno. I Mr Rees, Seneddwr trefi Sir Drefaldwyn, yr yclym i ddiolch am ddyfodiad yr oen i le mor urddasol. Gwr hoff o anifeiliaicl yw Mr Rees. Hynny yw, rhai o honynt, teigrod ac wyn, er engraifft. Ond ni dda ganddo ferched-o leiaf, os bydd- ant am bleidlais. Mynnai Mr Rees wybod gan gadeirydd Pwyllgor Cegin y Ty Clebran paham na cheid yno gig wyn Cymreig yn He cig wyn Canter- bury. Dywedodd cadeirydd y gegin nad oedd efe yn barod i newid, ond yr oedd yn barod i adael i'r bwytawyr gael cig wyn Cymru rhwng H ydref a Mawrth, pryd y byddai ar werth ym march- nadoedd Llundain. Ceisiodd Mr Rees godi pwys ar ystumog y cadeirydd, megys, drwy awgrymu mai cig defaid New Zealand oedd y Canterbury lamb," ond nid ymddengys ei fod wedi liwyddo. Ar hynny, cododd clau Scotsmon i ofyn ai nid cig wyn eu gwlad hwy oedd y goreu yn y byd, ac wedyn dyma Wyddel yn gofyn am i'r gegin gael profi cig defaid ill iMimmwiw 11111 IIJ Iwerddon. Dywedodd y cadeir- ydd y rhoddai y sylw goreu i'r holl awgrymiadau. I wneud hynny rhaid iddo fwyta cryn lawer o ddefaid ac wyn. Wei, waeth iddo hynny. Fe wnaiff rywfaint o les i rywun heblaw ef ei hun felly, er ei fod yn Senedd- wr.
';\\\(j'\\.
'(j' Bu arnom yng Nghymru am fly ny ddau angen Dadsefyclliad, Mesur Tir, Yrnreolaeth, Diwyg- iad Dirwestol a phethau eraill, ond dyma ni bellach heb ddim ond un angen, nid amgen setlo'r Arglwyddi. Ac yr ydvm yn myn'd i wneud hynny drwy basio penderfyniad yn eu hcrbyn a gad- ael llonydd iddynt. Wel, yr ydym wedi newid yn arw iawn er y dyddiau gynt. Fed edrychem yn y drych nid ad waenem monoin ein hunain, yn siwr. —N • n