Y Clorianydd

KNGLYN Cjfiwynedig i Mr Williitm Jones, Arwerthwr, Perjsarn. Un leinw 'i rawd 'n vmerawdvrr—jvr Jones < Yn ei swydd tfr amaethWT 'E gaf 'n deg fod ffawd y gwr Yn wyrtkiol fel arwertliwr. Llandyfrydog. Owen.

u- Ddydd Iau diweddaf bu i Gwmni Rheilffordd y London and North West rn yn wirfoddol roddi codiad a 2s yr wythnoj? i'r signalmen mewn nifer o signal boxes ar eu llinell. Ciifodd yr ych- wanegiad hwn at y eyilogau ei wneud heb unrhyw gais aniongyrchol oddiwrth y dynion ac opiniwn dynioa y rheilffordd yw i'od y cwmni yn rhagweled gofynion y "National Programme," a'u bod, trwy ■waead y dynion yn eu g'Tasanaetu yn foddlawn ar ,eu, sefyllfa, yn tori y tir odditan unrhyw gynhwrf jpoeibl ar raa yr "Amalgamated Society."

Ei L',Ladd wrth C eisio achub un Arall. I N°s, Fawrtli, fel yr oedd merch ieuanc o'r enw ( Mar garet Stevens, 27 oed, a drigai yn Nun-street, Ty- dd"wi, Sir Benfro. yn ceisio rlnvystro i'w nai (pedair O'd) gwympo dros y platfform yn ngorsaf rheilliordd r Ùeherbert, Rhondda, In a syrI hiodd gydag ef i lawr ar y llinell. Ceisiodd brawd iddi Iii godi y ddau i fyny, ond daeth tren heibio ar y pryd a tliarawodd Miss Stevens fel y lladdwyd lii- Diangodd y plen- tyn yn ddianaf.

Cyfranddalwyr Crintachlyd- Yn nghyfarfod blynyddol cyfranddalwyr cwmni yr "Aerated Bread" yr, Llundain, cyhoeddwyd llog ar y cyfranau o 37 y cant, neu 7s 6c y bunt. I Eto pan ddadleuai un dros dalu mwy na rhyw 10s neu lis yn yr wythnos i'r merched ieuainc oedd yn gwasanaethu yn eu masnachdai, curvvyd ef i lawr gan y cyfranddalwyr eraili, a phasivv-yd penderfyn- | iad ifurfiol r ad oedd y cyfarfod yn caniatau iddo I siarad yn mhellach.

1 Siomedisrasth, i Gwnmi Prio £ :.sol- I r Cyhuddid dyn yn Birmingham o ladrata aeu- ( gyicnoedd, a phan aeth yr heddgeidwdd iclnvilio am dano eawsant ei fod wedi myned i eglwys i bri- odi. Aeth yr heddgeidwaid i'r eghvys, ond gvrrtliodasant rwystro y briodas. Pan oedd y gvrrtliodasant rwystro y briodas. Pan. oedd y scremoni drosodd a'r par ieuanc yn myned allan fraich yn mraich, cipiodd y swyddogion y dyn oddiar y briodasferch, ac aed ag ef i orsaf yr hedd- geidwaid. Bydd iddo dreulio ei fis mel yn y car- char.

Bylanwad Trydaniaoth. Fol y safai dyn yn ymyl lamp drydanol ar un o I heolydVl Dublin, derbyniodd ysgytiad drwyddo. Tarawyd ef i lawr, ac yr oedd yn hollol fud. Rhuthrodd dyn i'w gynortliwyo, ond cafodd yntau ran o'r try dan, a syrthiodd fel y gwnaeth dyn arall a ddaeth i'w gynoi-thvryo. Ymgasglodd torf fawr, ond gan eu bod. yn sylweddoli beth a ddijjpvydd- asai, t yn gyleh pell. Ymdreiglai y tri dyn yn y llaid yn y poenau hyd lies yn mhen amser y trowyd y tiwd^n ymaitii. Yr ocdd- ynt wedi llosgi yn drwm, ac aed a hwy i'r ysbytty.

-+-u 2 £ erc]ied yn "madael am Hloidyks- rVyvretl gohebydd fod agerlong yn cvcliwyn o New York RhaghT laf, gyda 60 o ferched ar ei bwrdd, y rhai fwriadant fyned i Klondyke. Mae pob un ohonynt yr; rhoddi 160p mewn cronfa gyff- redin, a phan gyrhaerldant i Dawson City bydd .y pob un yli, ymgymeryd a rhyw fasnach. Bydd pedair o honynt, yn nghyda mcddyg, yii cymeryd gofal ysbytty symudol, eraill yn agor gwestai, mas- nachdai, etc., tra y bwriada un agor darllenfa, lie y gellir benthyca cyfrolau.

Gwledd Arglwydd Faer Llundain. ARAETH GAN ARGLWYDD SALISBURY. Yn mhlith y siaradwyr yn rgwledd yr Arglwydd Faer yn Llundain nos Fawrth, yr ydoedd y Prif A'einidog, Arglwydd Salisbury, ac yr oedd dis- 11 gwyliad mawr drwy y byd gwareiddiedig yn nghylch yr hyn a ddywedai ar yr achlysur. Mewn atebiad i'r llwncdestyn, "Gweinidogion ei Mawr- hydi," dywedodd Arglwydd Salisbury fod yn dda ganddo ddeall fod ymdrechion doeth Mr Ritchie i ddwyn oddiamgylch gYIhadIedd ymgynghoriadol rhwng y meistri a'r peirianwyr sydd wedi sefyll allan yn debyg o droi allan yn llwyddianus. Gan gyfeirio at arddangosiadandigyffelyb Jiwbili y Frenhines, dywedodd ei arglwyddiaeth ei fod, ar ol cyrhaedd yr ystafell hono, wedi derbyn brys- neges oddiwrth ei Mawrhydi yn datgan ei hym- deimlad o'r teyrngarwch a ddangoswyd yr ad eg hor'o, ac yn enwedig teimlai yn ddiolchgar am y dewrder, a arddangoswyd gan ei milwyr cartrefol a brodorol yn India. Yn yr Aipht hefyd yr oedd gorchestion wedi eu cyfla-rt-ni a adlewyrchent yn tfafriol ar fedusrwydd a gallu Syr H. Kitchener. Yr oedd Affrica, meddai ei arglwyddiaeth, yn bla ar y Swyddfa Dramor. Mor bell ag yr oedd a fynom ni yn y wlad hon, dymunert gael eu llyvv- odraethu gan egwydaorion cyfiawn a manwl, ac awnld am hvyddiant a buddianau Ymherodraeth y Frenhines. Wrth wneud hyny, lyrnunent ddangos bob parch ac ystyriaeth i genhedloedd eraill, ond rhaid ydoedd iddynt ddeall fod terfyn i'r teimlad hwnw, ac nis gallem oddef i'n hiawn- derau cyfiawn gael eu sathru dan draed. Pan ddaeth at yr helynt Dwyreiniol, dywedai mai liaith y flwyddpi ddiweddaf ydoedd fod y Cyngrair Ewropeaidd wedi methu atal Groeg rhag myned i ryfel, ond gyda'r eithriad hwnw yr oedd wedi llwyddo i gadw yr heddwch yn Ewrop. Yr oedd ganddynt Crete eto i ymwneud a hi. a datganai ei haitl; y parhai cytundel) y Galluoedd. Eu gobaith ydoedd y gellir dwyn y Galluoedd yn raddol at eu gilydd i weithredu mewn ysbryd cyfeillgar hyd nes y byddant wedi eu cysylltu yn nghyd mewn cyfan- soddiad cydgenedlaethol a sicrhai i'r byd gyfnod hirfaith a didor o fasnach dilyffethair, gwaith llwyddianus, a heddwch parhaol (cymeradwyaeth uchel).

8 Cynghor Dinesig Bangot. Yn xghyfarfod y Cynghor a gynhaliwyd ddydd y 11 Mercher llywyddodd y maer newydd-ctholedig, y Cynghorydd Hugh Hughes (etholiad yr hwn a gofnodir mewn colofn arall), drooy gvreithrediad- au arferol. SWYDDOGION DYCHWELIADOL. Cafodd y swyddogion dychweliadol dros y gwa- lianol wardiau eu hail-ethol fel y canlyn: Y Ward Ogleddol, Henadur Savage; Ward Ddwy- reiniol, Henadur Edward Jones Ward Ddeheu- ol, Henadur Langford Jones; Ward Orllewinol, Hevadur Thomas Lewis. ETHOLIAD Y PWYLLGORAU. Etholwyd y pwyllgorau canh-nol, a'r Macr i fod vn aelod ex-officio o bob un ohonvnt: — ,¡ Finance.—Aldermen Langford W Jones, Thomas Lewis, H. Savage. D. Cameron, Councillors Grey Edwards, David Williams, W. A. Foster, W. T. Roberts, Richard Davies. J. E. Roberts, W. Bayne. Sanitary, Hospital, and Water.—Aldermen Lang- ford Jones, Edward Jones, Councillors David Wil- liams, John Williams (coal merchant), \v. A. Fos- ter, W. T. Roberts, John Pugli, Rowland Junes. John Williams (build: r), V. £ Gregory, W. P. Mathews, J. E. Roberts. Lisrhting (Gas and Electricity).—Aldermen, Lang- ford Jones, Thomas Lewis, D. Cameron. Councillors Grey Edwards, T. G. Williams, John Williams (coal merchant), Edward Jones, Richard Davies, W. T. Roberts, W. Bayne, J. E. Roberts. Highway j Town Improvement, and Building.— Alderman Savage, Councillors Grey Edwards, T. G. Williams, David Williams, Richard Williams, John Williams (coal-merchant), John Walliams (builder), T. J. Williams, W. A. Foster, Edward Jones, Row- land Jones, W. P. Mathews. Museum, Bye-laws, and General Purposes.—Al- dermen H. Savage, Edward Jones, John Evans, Councillors T. G. Williams. Richard Williams, T. J. Williams, John Pugh, Rowland Jones, P. S. Gregory W. Bayne. Pier and Ferry.—Alderman Thomas Lewis, H. Savage, Councillors Grey Edwards, T. G. Williams, Richard Williams, John Williams (builder), WT. T. Roberts, Edward Jones, P. S. Gregory, Richard Davies. Ar gynygiad Mr Richard Davies, rhoddwyd gallu 1 Ihvyllgor y Pier a'r Ferry i apwyntio Pwyllgor Gweithiol, dyledswyddau pa un a nod- wyd allan. BENTHYCA ARIAN. Mr Richard Davies a gynygiodd "Fod cais yn cael ei wneud at Fwrdd Liywodraeth Leol am ganiatad i fenthyca 222Gp av ddybenion ymgymer- "a L. 1!1 iad y pier a'r ferry: hwn oedd y swm a wariwyd dros ben ac uwchlaw y swm gwreiddiol a benod- wyd yn y Pier Act, megis ag yr eglunvyd yn llawn yn ymcliwiliad y Bwrdd Lleol gynhaliwyd pan wnaed cais am yr archeb ddarpariadol." Eiliodd Dr. Langford Jones. Mr Bayne a bwyntiodd allan fod adroddiad yr archwilwyr yn dweyd fod 5732p 17s Ie wedi eu gwario i fyny i Mawrth diweddaf ar gyfrif pwrcmr iad Garth Ferry, tra na chafwyd cydsyniad Bwrdd Liywodraeth Leol ord i fenthyca EOOOp. Dang- osai hyny 732p 178 Ie dros ben y swm a ganiata- wyd ond y gwahaniaeth rhwng y swm hwn a'r swm a gynygid ei fenthyca yn awr oedd 1517p 2s 11e. A gafodd hyn ei wario er Mawrth di- weddaf ? Y Cyfrifydd a ddywedodd na chafodd yr holl swm ei wario er mis Mawrth. Bwriedid y swm a geisid yn awr i orchuddio y draul i fyny i fis Tachwedd. Cariwyd y cynygiad. Ac wedi hyny trafodwyd I amrfw faterion pellaoh. J

Anrbydedd i Gymrö. Mae ei Mawrhydi y Frenhines yn rasusol wedi gweled yn dda anrhegu Jubilee medal i'r Lieu- tenant-Color el E. J. T. Lloydr' 3rd Battalion R. Cornwall Light Infantry, ac o Bias Tregaian, Mon.

-+- Ymgais arall am Etifeddiaeth Lovat- Dydd Mawrth, yB yr Uchel Lys, yn Edinburgh, gwrandawyd cynghaws a ddygai Mr John Frazer, Lovat Lodge, 10, Harrington-square, Llundain (gynt o Gaernarfon),yn erbyn yr Arglwydd Ddadl- euydd ac Arglwydd Lovat, yn hawlio pendeligaeth ac etifeddiaeth Lovat. Ceisiai Mr Frazer gael datganiad mai efe yw gwir aer Hugh, pumed Ar- glwydd Lovat, ac felly yn etifedd barwniaeth a thiroedd Lovat, a'r teitl o Arglwydd Lovat. Hefyd, ceisiai gael archeb yn erbyn Arghvydd Lovat i'w orfodi i roddi cyfrif o'r ymyriad a'r eti- feddiaeth fel yr ail fab i'r chweched Arglwydd Lovat, reu i dalu 120,000p. Swm a sylwedd hawliad Mr Frazer yw, ei fod yn ddisgynydd cyf- reithlawn o Alexander Frazer, mab hynaf Thomas Frazer, o Beaufort; ac i'w ddisgynydd, ar ol Kil- liecrankie, ffoi i Gymru, priodi, a marw yn 1776. Y mae Arglwydd Lovat, mewn amddiffvniad, yn datgan i Alexander Frazer farw yft 1689 yn ddi- briod. Yr oedd Arglwydd Lovat yn cymeryd ei safie ar deitl ei dad i'r etifeddiaeth yn 1875 ac os oedd eisiau, elai yn ol hyd 1857. A chan fod 20 r,0U 40 mlynedd wedi pasio, nad oedd gan Mr Frazer Ie i sefyll. Ymddangosai Mr J. B. Bal- four, A.S., ar ran Mr Frazer ac ar ol i'r achos fod gerbron y llys am ddau ddiwrnod, gohiriodd y barnwr roddi ei ddyfarniad.

Marwolaeth ddychxynllyd mewn Ficerdy- Y mae cyflafan alarus rcwydd ddigw-ydclyn mhentref Ireby, i'r gogledd o Skiddaw. Y mae brawd y Parch J. J. Burrows wedi bod yn aros ers peth amser yn Fieerdy Ireby. Yr oedd y bonedd- wr hwn, yr hwn a drigai yn Bowness, Winder- mere, wedi bod yn aioddef yn dost oddiwrth effeAthii»-n ymosodiad o'r aiawydwst, a chanddo boenau yn ei ben am y tri mis diweddaf; ac ar gymholliad ei feddyg y 1m iddo fyned am newid- iad 'ivyr 1 Fieerdy Ireby. Efe a dreuliodd cryrl hwer o amser mev/n saethu, cyclo, ac ymarfer- iadsu allanel eraill. Ddydd Iau diweddaf efe a. gafodd esmwythad oddiwrth y boen ond dydd- iau Gwener a Sadwrn ail ddychwelodd y boen ac ar y diwrnod diweddaf a- enwyd, aeth ef a'r ficer allan i saethu petris. Wedi dychwelyd aeth- ant i metra i'r fieerdy trwy ddrws y cefn ac, wrth fyned trwy y gegin, y trancedig a gyfeiriodd sylw Mr a ilrs Burrows at rywbeth ar y bwrdd. Tra yr ooddynt hwy yn syllu ar hwnw efe a'u gadaw- odd ac yn mhen enyd wedyn clywyd twrf yn astudfa y ficer—swn tebyg i rywbeth trwm yn syrthio. Mr Burrows a redodd i'r ystafell i edr- ych yr achos, a dychrynwyd: ef wrth ganfod ei frawd yn gorwedd ar lawr mewn llyn o waed, gyda darn o'i ben wedi ei chwytliu ymaith. Yr oedd y trancedig yn gafael yn y gwr.i a'r ddwy law—ei law chwith ar y stoc. Yr oedd wedi cwympo gyda'r gwn odditano. Anfonwyd yn uniongyrch- ol am yr heddgeidwaid. Mae yr amgylchiad pruddaidd wedi creu yn Ireby a'r cylch gydym- deimlad cyfiredinol a pherthynasau y trancedig. Gedy ar ei ol weddw a thri o blant.

Cyflafan Leulaaidd yn Paris. I HUNANLADDIAD TEULU CYFAN. Prydnawn LIun darganfyddwyd fod cyflafan ddychrynllyd wedi ei chyflawni yn Paris ddydd Sadwrn neu'r Sul. Yn Rhif 26, Avenue Marceau, (ardreth blynyddol yr hwn yw lOOp y flwyddyn), fe drigai mewn fflat ar y 4ydd llawr foneddwr o'r onw Dreyfus, ei wraig (enw yr hon cyr; priodi oedd Countess O'Hecuerty), a'u tair merch—saith, un- arddeg, a thairarddeg mlwydd oed. Boreu Llun cafwyd hyd i'r pump, oil yn yr un ystafell yn y fflat, wedi cyflawni hunanladdiad trwy osod am- ryw ddysgleidiau o charcoal yma. ac acw hyd yr ystafell, ac felly fygu eu hunain i farwolaeth. Darganfyddwyd y gyflafan gan berchenog yr ad- eilad, yr hwn roddodd hysbysrwydd i beIJaeth heddgeidwaid y dosbarth ar unwaith. Cafwyd pedwar o lythyrau ar fwrdd a ysgrifenwyd gan M. Dreyfus cyn marw. Un o honynt oedd wedi ei gyfeirio at benaeth yr heddgeidwaid ac er na chynwysai ddim eglurhad o berthynas i'r hyn gymhellodd Dreyfus i gymeryd ymaith ei fywyd ei hun a'i deulu, yr oedd yn amgauedig bedwar 0 I arian-nodau 100 franc yr un, gyda dymuriad ys- grifenedig ar i'r penaeth heddgeidwadol ddarparu costau yr angladd allan o'r swm hwn ac anfon y llythyrau eraill i'r gwahanol gyfeiriadau oedd arn- ynt. I fyny i'r presenol nis gellir amgen na dy- falu yr o'r gyflafaa: Oddiwrth hysbys- rwydd: gafodd JT heddgeidwaid gan y tenantiaid eraill, ymddengys fod M. Dreyfus yn gefnder i'r hynod cyn-Gadben Dreyfus, ac mae yn ymddang- os i gondemniad y diweddaf gael cymaint o effaith arno nes y rhoddodd ei enw ei hun i fyny a chym- eryd er-w ei wraig, sef O'Hecuerty. Yn ol ystori arall, yr oedd gan radd o ddyryswcharianol ryw- beth i'w wneud a'r mater. Dywedir hefyd fod M. Dreyfus wedi bod yn cario yn mlaen wholesale coffee business yn Rue Taitbout, mewn partner- iaeth gyda dyn arall. Yr oedd efe yn 40 mlwydd oed, a'i wraig (vr hon oedd o foncyff Seisnig) yn 32..

-+- Yspeilwyr Penfcordd JBeiddgar. PENTREFWYR YN CAEL EU HARFCGI GAN Y LLYWODRAETH. Gohebydd newyddiadurol o Baku (Odessa. Rwsia) a ysgrifena: —Mae yn cael ei adrodd yn swyddogol fod holl ddosbarth Lenkoran yn ddi- weddar wedi bod yn cael eu dychrynu mor enbyd gan amryw finteioedd o yspeilwyr llofruddiog fei mae y Llywodraeth wedi ei chael yn angenrheid- iol axfogi y peLtrefwyr brodorol ac ymsefydlwyr Rwsiaidd gyda phistolion, llaw-ddrylliau, a saeth- ynau cvllym. Newyddiadur Rwsiaidd a edrydd y ¡ digwyddiad canlynol o Senenorka, yn Llywodr-, aeth Erivan :—Yn ddiweddar bu i omnibus, tra ar ci ffordd o Erivan i Delishan, gad ci stopio gan fintai o garnladron (brigands) arfog, rhyw bedair milldir oddiwrth orsaf a threfedigaeth boblogaidd Senenorka..Y 'bus a gynwvsai Madame MTken- oil, gwraig i benaeth yr heddgeidwaid yn Erivan, yn nghyda'i merch pedair-ar-ddeg oed, heddgejd- wad o'r enw Yevoroff, ac ysgolfeistr 0 Tiflis o'r enw Kasradser. Yn dilyn yr omnibus yn glos yr oedd cerbyd preifat yn cynwys dau foneddwr o'r enwaru Kageroff a Pogossoff. Pan stopiwyd y ddau gerbyd ac wedi i'r gyriedyddion a'r teithwyr gael eu gorchuddio a llaw-ddrylliau y carriadron, penaeth y fintai a ddaeth yn gyntaf at Madame Mikenoff ac, ar ol saliwtio mown dull milwrol, efe a'i cyfarchodd hi wrth ei henw, gan ofyn am ei harian, ei gemau, a phobpeth gwerthfawr oedd ganddi, gyda'r ymadroddion mwyaf moesgar a liednais. Yn gweled mai ofer a pheryglus fuasai cynyg dim gwrthwynebiad, darfu i'r foneddiges a'i merch ar unwaith ufuddhau ac est-yn iddo eu pyrsau, eu trinkets, a'u modrwyau. Yntau a'u derbyniodd tan ymgrymu a diolch, gan ddymuno iddynt siwmai dda, ac aeth hyd yn nod mor rhag- rithiol a. datgan y gobaith y byddai i Dduw eu bendithio a'u llwyddo hwy. Cafodd y rhelyw o'r teithwyr eu hyspeilio mewn modd ychydig yn fwy garw gan y lladron, tra. y safai y penaeth gerllaw, gyda breichiau plethedig, ac yn ei law ddeliau yr oedd llawddryll prydferth. Cafodd y boneddig- esau a'u cvmdeithion yn yr omribus eu robio c'r cyfanswm o 2400 roubles, tra bu gorfod i'r ddau foneddwr yn yr ail gerbyd vmadael a thros 3000 o roubles. Dim ond ar derfyn y busnes hwn y gwnaed y teithwyr anffodus yn hysbys o bresenol- deb omnibus arall yn sefyll dipyn o ffordd y tu 01 iddynt. yr hon oedd tan warchaead dau o r carn- ladron. Yn y 'bus hon yr oedd pump o deifchwyr, y rhai oeddynt newydd gael eu robio o bobpeth gwerthfawr a feddent. Teithiai y bobl frawych- edig oedd yn y 'bus hon tuag Erivan. Yn awr cafodd y ddwy omnibus a'r cerbyd eu rhyddhau, a chychwynodd y carnladron ar garlam i'w lloch- esau mynyddig. Cyn ymadael darfu i'r peraeth yn foesgar ffarwelio gyda Madame Mikenoff, gan ddymuno wneud ag ef y ffafr o gyflwyno ei gompliments parchusaf ef i'w gwr, penaeth hedd- geidwaid Erivan.

O.p.ng, a. JwdieKM BIemd wf the C.eic !II per lb. Tea, Pure, Fragrant, and De- iiaMiiifl, Is M per 1. k Iks. •erriagd paid t. any t* United Kingdom.—Barker and Co. j (ertekliriiwl irsr a etmtury), 67a. Ler.-t, m..p..I, aaid Iii. Mamckselttr.—- .4&-4

Iechyd Mr Gladstone. Nid yw Mr Gladstone yn teimlo yn gwbl iach. Pan ar ymweliad ag Ysgotland beth amser yn ol cymerodd anwyd tost, oddiwrth yr hwn mae yn par- hau i ddioddef ac achosa. i'r gwladweinydd hybarch I nid ychydig o anghyileusdra. Yn ddiweddar mae yr anwyd wedi ymleoli yn y llygad chwith ac yn ochr chwith ei wyneb, a diamheu ti fod o natur hynod boenus. Bu Mr a Mrs Gladstone yn Nghaer ddydd Mawrth yn ymgynghori a Dr. Dobie, a hysbysir ar awdurdod fod Mr Gladstone yn awr wedi penderfynu, ar ol tipyn o berswadio, i osgoi llymder y gauaf Seisnig; ac y bydd iddo ef a Mrs Gladstone, ar y 25ain cyfisol, adael Castell Penarlag am Cannes, Ffrainc, lie y byddant yn "guests" i Arglwydd Ren- del, yr hwn a dreuliodd ychydig ddyddiau yn Nghasf- tell Penarlag rhyw hytllefnos yn ol. Dywedir fod iechyd Mrs Gladstone hefyd yn mhell o fod yn fodd- haol.

ft Ennanladdiadau yn Mangor- I Ddydd Mercher diweddaf cynhaliodd y crwner dros Ogleddbarth Arfon (Mr Bodvel Roberts) ym- cliwiliad yn Mangor i achos inarwolaeth W. Ellis, fferm y Biyni'Mi, ger Bangor, yr hwn y dydd Llun cynt a ddargs.nfyddwyd gan Mr A. Browij (gwyliwr helwriaeth) wedi ymgrogi wrth goeden yn N ghoecl y Biynia-u. Torodd Brown, gyda chynorthwy cyfaill, y corph i lawr ar unwaith, a chyrchwyd Dr. Richard Jones ato yn ddioed, ond caJfodd y meddpr fod bvwvd wedi ci adael. Oddi- wrth ydystiolaeth roddvvyd ar y cwest, ymddengys mai ciyr: sengl oedd y trancedig. 59 mlwydd oed. Torodd ei goes heth amser yn ol, a byth er hyny bu meWTi iselder ysbryd o'r henvydd.—Dycliwel- wyd rheitlifarn o "hunanladdiad txa ailan o'i bwyll." Yr un diwrnod cynhaliwyd trengholiad arall ar gorph Edward Matliews, watchmaker, 4, Garden- quare, Bangor, yr hwn a gafwyd, ychydig wedi deuddeg o'r gloch nos Lun, yn gorwedd yn ddi- deimlad yn ei ystafell wely gyda photel o oxalic acid wrth ei ochr, AnfonAvyd am Dr. Richard Jones, eithr bu y trar.cedig fanv cyn iddo gyr- haedd.—Cafodd y rheithwyr i'r dyn la.dd ei hun trwy gymeryd oxalic acid. Cafwyd hyd i lythyr, wedi ei ysgrifenu gan Mathews, cynwys yr hwn; oedd i'r perwyl mai helbulon teuluaidd fu yr achos iddo gyflawni y weithred ryfygus. Cynhaliwyd trengholiad drachefn — y trydydd trengholiad—i achos marwolaeth baban i Mrs Ro- belts, Yictoria-street, Upper Bangor. Yn gynar foreu Mawrth canfu y fam fod rhywbeth ar y plentyn, a galwodd i mewn ei chymydogion. fonwyd yn union am Dr. Lloyd, ond trengodd y baban cyn iddo gyrhaedd.—Dychwelwyd rheitli- farn o "Bu farw o achosion naturiol."

Yr "Hwyl" Gymreig. j Beth yw hwyl—nid hwyl llong nahwyl bad, ond yr hwyl y sonir am dani gan bobl y tir? Y mae y gair yn air cynefin, cyffredin, ac mor ddealladwy a bethma neu Iiwnw ma eto ei ystyr yn rhy amrywiol a chyf- rin i fod yn hawdd i'w ddeffinio. Gair bychan yw, ond tra chynwyrsfawr. "ut hwyI sydd ar yr hen: lUiw rwan" "Rydan ni heb gael silio tr's wyhnos- au mae rnvw gam hwyl ar yr olwyn." "Ydi Catrin yn barod?" "Mi ddaw yn union mae hi wrthi yn hwylio." "Be' di'r hwyl?" gofynai amryw wrth ym- uno a.r dorf chwerthinol a salai o amgylch canwr cerddi doniol. "Wyt ti'n cael hwyl, Dafydd Ifan?" gofynai msistr i was oedd wrthi yn rhoi treial ar beir- iant lladd gwair am y tro cyntaf." Sut gyfarfod oedd yno?"—"Lied dda,, ond dim hwyl aeillduol." "Mae o'n bregcthwr da, ond 'does dim yn hwyliog ynddo." 'Roeau yn amlwg er's meityn ei bod" yn myned i dori allan yn hwyl yno." Ac felly yn y blaen. Y mae r gair yn air hen. Ceir tf (mewn dwy neu dair ystyr) yn y Beibl Cymreig; a cheir ef yn ngweitliiau y Cynfeirdd, i fyny hyd Daliesin, os nad Aneurin hefyd. Ond y mae yn air mor hydwytli a chyniwynasgar fel ag i gymeryd i rnewn iddo ych- waneg 0 ystyr o hyd. GcUid meddwl na, wyddai Pughe ddim am rai o'r ystyron sydd iddo yn bresenol, na chwiuth Silvan Evans pan yn gwneud ei Eiriadur gyntaf. Yr wyf wedi methu gweled yn yr un o'r geiriaduron yr ystyr sydd i'r gair gan y bechgyn pan yn son am hwyl y ifair, a hwyl yr eisteddfod a'r cyngherdd, na phan y soniwn am hwyl y cyfarfod pregethu a'r cytarfod gwtddi. "Nid hwyl llong," meddwn, wrth ddechreu ond JT wyf yn rhyw feddwl fod cysyJltiad rhwng amryw o ystyron y gair (os nad yr oil) a'r hwyI hono a'i gwaith. Fydd dim llawer o "fyn'd" ar y Hong hwyliau heb ledu hwyl rni, a chael awel i lanw'r hwyl; a fydd dim "myn'd" yn y gegin, na'r cabam, na'r eisteddfod, na'r gymanfa, heb hwyliau dswn ar led, (I thipyn o ysbrydoliaeth (o l-ywk) i'w llanw. Mecldwl y" gair ysbryd, medda nhw, yw anadl nen wynt. Cyfarfod a "myn'd" yn- ddo, fel llong dan ci hwyliau. ywr cyiartod hwyl- iog. Hwyl digrifweh, hvryl llawenydd, hwyl gor- íüledd-rlmid wrth ddawn ac ysbrydiaeth i'w gael. Felly hwyl dydd y Pentecost yr oedd y Cristion- ogion yn Jerusalem wedi hwyl yn y cyfarfod gwedcli, "ac yn ddisymwth y daetli swn o'r net. megis gwynt nerthol yn rhuthro, ac a lanwodd yr holl dy." Yn gyifelyb y caed hwyl gorJoledd mewn ami gyfar- fod Cymreig hefyd. Am "yr hwyl Gymreig —yr hwyl grefyddol Gym- bt naf feddylir wrth y1- hwyl Gym- reig—yr oeddwn yn bwriadu son yd'xdig. Ac yn gyntaf, yr hwyl bregethwrol GjTHreig. "Wnei di fawr o honi hi os na fedri di dipyn i'r hwyl," ebai cyfaill yn fy ugldyw yn ddiweddar wrth bre- gethwr ieuanc. Felly yr oedd, y mae, ac y bydd am yspaid eto, ond odid yn Nghymru. Ac efallai mai da hyny er fod yn ddigon posioi mai drwg. Y mae amrywiaeth lawer yn yr hwyl hon, mewn math a gradd. Y mae gan bob enwad Cymreig ei hwyl nodweddol ei hun. Ond y mae cryn amryw- iaeth yn pob enwad drachefn, fel y mae amryw- iol hwyliau ar long ac amrywiol olwyn mewn peirian- waith. Canfyddir rhyw unoliaeth, er hyny—gwedd- nodau perthynas, yn holl amrywiaeth hwyliau yr enwad hwn a'r enwad arall. Fel y mae yn mhob hwyl ar y Hong ryw ddynwarediad o'r prif hwyliau, ac fel y mae pob olwyn yn y peirianwaith yn cael ei bysgojri gan ryw un neu ychwanpg o olwynion mawr- ion, felly y mae yn noniau a hwyliau pob enwad ryw adswn ac efelychiad o ddoniau a hwyliau hen enwog- ion y gwahanol enwada.u. Ni raid bod yn glustfain a chraffus dros ben i wybod, oddiwrth don a dull pre- gethwr neu weddiwr. i ba enwad y perthyna. Ac ymddengys fod y gelfyddyd o ddynwared yn myn'd yn berffeithiacli o hyd yn myd yr enwad. Nid Edi- son yn unig sydd i gael y clod o ddyfeisio y ffordd i ddeibyn, cadw, ac ail-drosglwyddo llais a thonydd- iaeth. Dywedir fod rhai peirianau dynol ar waith yn Ngliymru y dyddiau hyn mor berffaith fedrus, fel yr aech ar eich IIw, pe yn eu gwrando heb eu gwel'd, mai "y dynion mawT" eu hunain fyddai yn siarad— o'r hyn lleiaf, mai eu lleisiau hwy oedd y lleisiau. A dywedir na w&eth gan lawer yn y cynulleidfaoedd ronyn pa un a.i y parrot ai v dyn i wrando arno, pa un ai y cysgod ai y sylwedd i edrych arno. -Mac hon yn wybodaeth ly iyfeuu. i rai, ond yn wybodaeth liyf- ryd i'r parrots. Ond gadewch i ni gwahanol fathau o hwyl bregethwrol. Dyna'r hwyI fach dri-nod i ddechreu,neu fel y buasai y Sais yn ei galw, yr hwyl "sing song." Gwneir hon i fyny o ryw ddau neu dri nodyn, fel can y gog a'r rygan rug—a'r rhai hyny yn y cywair lleddf yn gyffredin; a chedwir hi led o ymyl dechreu y bregeth i'r diwedd. Nid yw hon yn hwyl ddifvr iawn i neb, gellid meddwl, heb eithrio y pregethwr ei hun ac y mae yn gofyn gwr cyfarwydd a galluog i wneud awr o fordaith lwyddianus ac effeitliiol gyda hi. Dyma'r unig hwyl fedd ambell un a rhoir hi i fyny ar bob gwynt—a gwynt neu beidio. Y mae hwyl araJl leddf hefyd. fwy amrywiol ei phlygiadau a'i ffurf, ac i'w defnyddio yn fwy achlysurol. Nid yw hon yn un annymunol: ond rhyfedd ei gwaith yn troi pob peth i'r cywair lleiaf. Yn gyferbyniol i hon gweddus crybwyll yr hwyl galonog, iachaidj, lonyddol. Nid 028 syniad digon mawr na digon tyner i leddfu dim ar hon. Ymchwifia mor gleciog yn awel Gethsemane ag yn ngwynt Mor y Canoldir. Amser a ballai i son am hwyl y trawsgjnveiriadau afreolaidd, a'r hwyl arwerthol. Gelwir hon yn hwyI arwerthol am ei bod yn adgofio dyn o'r arwerthwr. Ond rhaid son am rai hwyliau pwysig eto. Dyna.'r hwyl chwydd-esp-vnol, neu hwyl y "crescendo." Hwyl effeitliiol yw hon, ar y cyfan. Yn fuan wedi trwy y rhagymadrodd declireuir ei lledu, a lledir hi fwy-fwy mewn gwahanol leoedd penodol wrth fyn'd yn mlaen, nes bydd hi o'r diwedd yn hwyl fawr gwpanog. a'r llestr yn myn'd yn mlaen yn fawr- eddog dani. Y mae un arall o'r un dosbarth a hi, ond yn cael ei lledu a'i thynu i lawr bob yn ail trwy ystod y fordaith. GweIir nid anfynych ffiacli-eiriau yu fforchogi i fyny yn sydyn o frig hwylbren hon gan beri adsain ryfedd trwy'r awyr. Un arall heb fod yn annhebyg i'r ddiweddaf yw yr hwyl blyciog —rhyw ambell floedd gorwyntol, yrwan ac yn y man. o ganol taweiweh. A rhyfeddol yw dylanwad hon weithiau. Hwyl arall o bwysigrwydd a bri mawr ydyw hwyl diwedd y fordaith. Gofelir am beidio codi hon hyd nes y bydd yr haner, neu ddwy ran o dair, o'r fordaith drosodd. Ond dyna fyn'd fydd wedi ei chodi, fel rheol! Ni soniaf eto ond am hwyi y bwrlwm, a elwir felly oddiwrth y swn bwrlymol a f wna. O'r funud y lledir lu yn mlaen clywir swn fel swn llawer o eiriau yn rhaiadru a. thryferwi. Caw- som jiin dyddori, yn gystal a'n syfrdanu, lawer gwaith gan hon, onid do? Do, a: n llesoIi drwyddi hi, a thrwy y lloill.chwareu teg iddynt, lawer gwaith. — 0 "Geninen" Hydref.

Ni Wna Cyfiyriau y Tro. TREIAL URAD AR RYWBETH A WNA Y TRO. Chwi a ryfeddech yn fawr pe dywedid wrthych gymaint o filoedd o biinau a lwyr deflir ymaith o flwyddyn i flwyddyn ar yr hyn a. elwir meddygin- iaethau a wthir ar y cyhoedd ydynt yn rhy barod 1 gredu y mynegiadau twyllodrus a osodir o'u blaenau. Y inae hyd' yn r.iod sylltau a enillwyd yn galed gan bobl pur dlodion yn cael eu lluchio i ffwrdd yn y ffordd yma.: mewn ffaith, at yr anwybodus- ion, ydynt awyddus i glirio eu hunain o'r gwahan- ol anhwylderau a'u hataliant yn ngvrfa bywyd, mae y cyfryw ddadleuon yn cael eu cyfeirio yn rhy fyiych. Yn awr gellir cael nerth a, bywicgrwydd gewyn- ol, bochau gwridgoch, llawnion, ac iechyd heb physigwriaeth. Yr unig ffordd i adgyflenwi y cyfansoddiad yn lie y wast dyddiol gymer Ie a,r y tissues ydyw trwy gymeryd ymborth cydryw a phriodol. Nis gellir ei wneud! a cliyffyriau. Fe ellir, modd bynag, gyrhaedd hyny gyda Bwyd-ddiod perffaith, cnawd-ffurfiol, a blasus. Bwyd-ddiod o'r fath hyny yw Yi-Cocoa Dr. Tib- bies, gan ei fod yn perchen galluoedd rhyfeddol o faethlawn, cryfhaol, a symbyliadol nai fu y cyff- elyb gan: unrhyw Fwyd-ddiod arall. Nid physig- wriaeth ydyw Vi-Cocoa Dr. Tibbies. Efe a wna yn syml yr liyn hawlir iddo wneud, a chydnabyddir ei alluoedd adgyfnerthol i raddau na ciiydnabydd- wyd unrhyw barotoad arall ag y mae geiiym hanes am dano. Teilyngdod, theilyngdod yn unig, yw yr hyn a hawliwn i Vi-Cocoa. Dr. Tibbies, ac yr ydym yn barod i arfon i unrhyw ddarllenydd a enwo y "Clorianydd" (gwna post-gerdyn y tro) lonaid tin bychan o sainpl Yi-Cocoa danteithiol Dr. Tib- bies am ddim ac wedi talu ei gludiad. Nid oes dim cyfaredd yn hyn oil: cynyg plaen ydyw, gonest a gwyneb-agored. Mae yn cael ei wneud er dwyn haeddianau Yi-Cocoa i bob cartref. Fel ffurf cvdgrynoedig 0 fatth a bywydoldei), y ma.e Yi-Cocoa Dr. Tibbies yr anmhrisiadwy ie, mwy na hyn oblegid i bawb a ddymunant wynebu ym- drech a brwydr bywyd gyda. mwyaf o nerth a gallu i ddal, mae yn anhebgorol angenrheidiol. Gwneir Vi-Coco i Dr. Tibl)le- fyny yn becynau 6c, ac mewn tyniau 9c a Is 6e yr un. CTellir ei Ejael gan yr holl Grocers, Chemists, a'r Stores, neu yrte oddiwrth Dr. Tibbies' Yi-Cocoa, Limited, 30, 61, » 62, Bunhill Row, London, E.G. j

Helfa Flynyddol Mon. Cynhaliwyd yr helfa hon (sef yr Anglesey Hunt) yn Beaumaris yr wythnos ddiweddaf. Comptroller y flwyddyn hen oedd Mr C. E. J. Owen, Hengwrtucha, Dolgellau, gynt Uchel-Sir- ydd Meirion; a'r deputy-comptroller, Mr Eric J. Wr. Platt, mab y Milwriad Platt, C.B. Llanwyd y swydd o lady patroness yn dra theilwng gan Miss Ellis Nanney, metch Syr Hugh Ellis Nanney, Barwnig. Prif drigle y boneddigesau a'r bonedd- igion a ymwelsant a'r hunt ydoedd y Williams igion a ymwelsant a'r hunt ydoedd y Williams Bulkeley Arms Hotel. Yr oedd nifer ac urddas- olrwydd y cynulliad yn profi fod yr "Anglesey Hunt festivities" eleni mor belled ag yr aethant, yn llwvddiant yn mhob modd; ond parodd y ddamwain alarus i Mr Panton Priestley ddydd Mercher gwtogiad ar y gweithrediadau. Y mae gair o ganmoliaeth yn ddyledus i'r Meistri Robert Edward Owen a William Griffith am y modd rhag- orol a moesgar y cyflawnasant y dyledswyddau ysgrifenyddol lluosog. Cymerodd yr "hunt steeplechases" Ie ddydd Mercher ar faesydd y Cas- tell a'r Fryars, Beaumaris (trwy garedigrwydd Syr Richard Williams Bulkeley, Barwnig. Y barnwr oedd Mr C. E. J. Owen; y cychwynydd, Syr Richard Bulkeley; clerc y scales, Mr W. O. Griffith; clerk of the course ard stakeholder, Mr William Griffith; a'r arwerthwr oedd Mr W. Maurice Jones (o ffirm Meistri W. Dew a'i Fab). Gweithredodd y boreddigion canlynol fel stiwardiaid: — Meistri C. E. J. Owen, Hengwrtucha (comptroller), Eric J. W. Piatt (deputy-comptroller), Sir R. H. WTilliams Bulkeley, Bart., Messrs S. Tavlor Chadwick, WT. C. Cross, C. G. Duff, R. M. Greaves, Colonel T. L. Hampttm Lewis, Mr G. H. Lambert, Colonel T. E. J. Lloyd, Major WT. G. Massey, Captain F. M. Morgan, Sir Thomas Neave, Bait., Messrs Sydney Platt, H. R. Poole, W. M. Preston, G. Pritchard Rayner, J. Rice Roberts, the Earl of Uxbridge, Hon. Claud Vivian, Hon. W. W. Vivian, Mr R. J. Wynne Jones, and Captain Lewis 0. Williams. Cynhaliwyd y "ladies' ordinary," nos Fercher, yn y Williams Bulkeley Arms Hotel, lie yr eis- teddodd cwmni o dros 80 o foneddigesa.u a bonedd- igien wrth y byrddau. Llywyddwyd gan y Comp- troller, tra" y llonwid yr is-gadair gan y Deputy- Comptroller. Tra yr oedd y cillÜnv yn myned yn mlaen yr oedd seindorf rhagorol, dan arweiniad Mr W7. P. McElwee, yn chwaren nifer o ddarnau difyrus. Ar ycinhw yfwyd ajiUTW lwncdes- tynau a thraddodwyd. areit-hiau. Cynlia-liwyd dawnsfa yn y Ncuadd Drefol nos Fawrth, yr hon neuadd oedd wedi ei harwisgo yn onvych gogyfer a'r achlysur, a chyflenwyd y gerddoriaeth gan seirdorf dan arweiniad Mr Mc- Elwee. Yn bresenol yr oedd Miss Ellis Nanney (lady patroness), Sir Hugh J. Ellis Nanney, Bart., Lady Ellis Nanney, Miss Harrison, Mr C. E. J. Owen, Hengwrtucha,, Dolgelley (comptroller); Mrs Owen, Miss Vaughan, Nannau Miss Greg- son Ellis, Mr J. Lee Taylor, Penmaen Cliffe; Major G. F. Scott, Mrs Scott, Captain Cookson, Mr Bryan Fell, Mr Hamilton Pryce, Mr Murray B. Stewart, Mr J. R. S. Furlong, Mr Eric J. W. PIatt. (deputv comptroller), Mrs Eric PIatt, Colonel H. Platt, C.B., Gorddinog; Mrs Platt, Miss Piatt, Miss Lempriere, Llanfairfechan Captain Macartney Filgato, Mr V. Fitzgerald, Mr Sydney Pl'att, Bryr.yneuadd Colonel J. H. Mar- shall, C.B., Mrs Marshall, Miss Marshall, Cap- tain G. Marshall, Royal West Kent; Captain An- derson, Mr Allan J. Sykes, Miss Eleanor Lempri- ere, Sir Thomas Neave, Bart., Llysdulas; Mr Arundel Neave, Mr J. E. Greaves (lord-lieuten- ant of Carnarvonshire), Miss Dorothy Greaves, Major W. Glynne Massey, Cornelyn Miss Gwen Massey, Mr C. F. Priestley, Captain ard Mrs F. Mansel Morgan, Plas Coedmor; Miss Morgan, Miss D. de Vere Beauclerk, Mr Llewelyn Mor- gan, Mr R. M. Greaves, Wern Mrs Greaves, Miss Digdale, Mr Oswald Flower, Mr J. M. Stew- a.rt, Mrs Pritchard Rayner, Trescawen; Miss Pritchard Rayner, Mr George Pritchard Rayner, Mr J. H. Pritchard Rayner, Colonel T. E. J. Lloyd, Plas Tregayan; Mr and Mrs Sandbach Parker, Miss Parker, Mr F. G. Parker, Mrs As- pinall, Standen Hall, Clitheroe; Miss Augusta Murtori, The Castle, Durrow, Queen's County; Mr Ralph Aspinall, Trinity Hall, Cambridge; Mrs Turner, Over Hall, Cheshire Miss Turner, Mr Frank Heap. Manchester Mr and Mrs H. Ooddington, The Moorings, Blackburn Captain J. A. Turner, Captain C. C. Pery, R.E., Mrs Trevor, Machynlleth; Miss Gwladys Trevor; Mrs Hugh Vincent, Gwynfryn Mr H. T. Howell Evais, Bangor; Mr T. W. Trevor, Gwynfryn; Mr T. W. Roberta, Dr. R. E. Owen, hon. sec. Miss Gwon B. Owen, Rev. T. Lloyd. KySin, Mrs K vifin, Mr J. Rice Roberts, Rhiwias Mr G. H. Lambert, Tanygraig Mrs Lambert, Mr W. M. Preston, Lleiniog Castle; Mr J. A. A. W illiains, Major Campbell, R.E., Mrs Campbell, Colonel J. B. Price, Plas Cadnant; Mr W. C. Cross, Red Hill; Mrs Cross, Miss Mills, Miss M. L. Mills, Miss Hopper, Mr A. L. Macfee. Mr H. K. Wil- son, Mr Fred H. Mills, Mr W. Douglas Jones, Bangor; Mrs Douglas Jones, Miss Carsor, and Dr. and Mrs C. Grey Edwards.

Marwolaeth Edifrlfol Mr Panton Priestley. CWTOGI DATHLIADAtr YR HUNT. Gyda llawer o ofid y mae genym i gofnodi marwol- aeth Mr Panton Priestley, Plas Hen. Chwilog. yr hyn a gymerodd Is oddeutu naw o'r gloch boreu Ian mewn canlyniad i ddamwain ddifrifol aï goddiwedd- odd tra yn marchogaeth yn y "steeplechases" pryd- nawn Mercher. Yr oedd Mr Priestley yn marchog- acth y "Frolic" (perthynol i Mr T. Armstrong, Caer- t narfon) yn Ffermwyr, a phan yn "first 1 round" y rhedegfa, wrth y clawdd agosaf i'r "win- ning post," tybir i farch Mr Priestley ddyfod i wrth- darawiad gyda cheffyl arall, gyda'r canlyniad iddo gael ei daflu'n ffyrnig i'r llawr, a syrthiodd y ceffyl arno. Yn ffortunus yr oedd amryw ddoctoriaid ar y maes, a daeth Dr. Jones. Porthdinonvig. ar ei un- ion i gynorthwyo'r boneddwr anffodus, yn cael ei ddilyn gan y Doctoriaid R. E. Owen, O. T. Evans, C. Grey Edwards (Beaumaris), a J. Stewart. Caf- wyd fod Mr Priestley mewn cyflwr anymwybodol, a. gweinyddwyd pob help posibl gan y meddygon a chan Mr Wr. Douglas Jones, Bangor, yn nghyda nifer eraill o gyfeillion y marchogwr niweidiedig. Gan nad oedd dim arwyddion o ddycliweliad ymwybydd- iaeth, ceisiwyd stretcher a. chludwyd Mr Priestley i 52, Castle-street, lie yr arhosai yn ystod wythnos yr hunt. Yma tendiwyd arno yn ofalus gan amryw feddygon, ac yn ILWJT nos Fercher coleddid gobaith am ei adferiad ond, er gwaethaf pob ysgil a gofal, 8U farw (fel y dywedwyd) foreu Iau heb ddyfod ato'i hun o gwbl. Dywedir iddo farw mewn canlyniad i ddrylliad asgwrn ei ben. Mab oedd y tranc-xlig i'r diweddar Major Priest- ley, Plas Hen, Chwilog. a. nai i Mr C. F. Priestley, Hirdrefaig, Llangefni. Yr oedd yn wr ieuanc tra adnabyddus ac uchel ei.barch, ac nid oedd ond amser byr er pan oedd wedi "dyfod i'w oed." Yr oedd yn lieutenant yn y 4th Battalion Royal Welsh Fusiliers. Yr oedd ei gysylltiad a. hen deulu parchus a'i ddull caredig a. hawddgar wedi sicrhau i Mr Panton Priest- ley lu o gyfeillion, y rhai a ddwfn ofidiant ei farw- olaeth alanis. Dydd Iau chwifiwyd banerau yn half- mabli o'r Royal Welsh Yacht Club, Caernarfon (o'r hwn yr oedd y trancedig yn aelod), y Royal Angle- sey Yacht Club, Clwb Ceidwadol Caernarfon, yn nghyda Chlwb Ceidwadol Mon ac Arfon, Bangor. Tafiodd y digwyddiad anffodus gwmwl o brudd- der dros weithrediadau yr hunt, ac allan o barch i'r boneddwr trancedig a'i deulu trailodus, gyda pha rai yr arddangosir y cydymdeimlad mwyaf, cwtog- wyd dathliadau yr hunt, ac ni pliarhawyd hwy yn mhellach na dydd Mercher gan hyny gwnaed i ffwrdd a'r orymdaith flynyddol arferol, a dawnsfa y boneddigion, a. swper y comptroller yn y Williams Bulkeley Arms Hotel, ac a'r ddawnsfa. yn y Neuadd Drefol, yr oil o ba rai oeddynt i gymeryd lie dydd Iau. Penderfynodd awdurdodau yr hunt fod i'r danteithion bwytadwy a gael eu rhanu rhwng Ysbytty Mon ac Arfon a sefydliadau clusenol eraill. Mae yr "únglesey Harriers" hefyd, tan lyw- yddiaeth Mr J. Rice Roberts, wedi peidio ymgyfar- fod am yr amser. Y TRENGHOLIAD. Cynhaliwyd trengholiad ar y corph yn Neuadd Drefol Beaumaris, dydd Gwencr, tan lywyddiaeth crwner Sir Fon (Mr R. Jones Roberts), ac yr oedd Mr H. C. Vincent yn gwylio yr ymchwiliad ar ran teulu y trancedig. Wedi i Mr C. F. Priestley, Y.H., Hirdrefaig, roddi tystiolaeth o adnabyddiaeth y corph, John Owen, llafurwr, 24, Wexham-street, Beau- maris, ddesgritiad o'r ddamwain. Dywedodd ei fod ef yn sefyll wrth aden yr hunÜe, ac iddo weled y trancedig a dyn arall yn marchogaeth tua.gat yr hurdle, y trancedig ryw ronyn ar y blaen. Yr oedd- ynt yn myned i wii» ud y naid, pryd y cymerodd gwrthdarawiad Ie rhwng y ceffylau, a syrthiodd y ddau i'r Jlawr. Yn ei farn ef nid oedd y "neidfa" yn uri deg yn 0'1 rheol y "National Hunt." Dynesodd ceffyl j trancedig a.t yr hurdle yn unionsyth, ond daeth y llall ar rlij-w drofa a ehroesodd i geffyl y trancedig felly aeth yn wrthdarawiad. Yna. rhed- odd y tyst i gyfarfod y trydydd ceffyl i'w rwystro i neidio ar y trancedig. Pan y dychwelodd y tyst at yr hurdle, efe a welai y trancedig yn gorwedd tuallan i'r "cwrs."—Mewn atebiad i'r crwner, dywedodd na hoffai ddweycl fod gan y dyn arall unrhyw fwriad i wrthdaraw, ond yr oedd yn hollol bosibl iddo fyned drosodd heb gylfwrdd. yn y trancedig, gan fod y "neidfa" yn ddigon llydan i dri neu bedwar o geffyIau lamu drosto yr un pry d.—Mewn atebiad i Mr Vin- cent, dywedodd y tyst fod y trancedig yn marchog ar yr ochr allan, a. chyfododd y.ddau ar unwaith i wneud y naid. Gallasai y gwrthdarawiad gael ei osgoi pe. dacthaÏr marchogwr arall yn unionsyth. Nis gailai ddweyd a oedd y marchogwr arall wedi colli ilywoerlietli ar ei geifyl. Rhaid, meddai'r tyst, mai yn y weithred o neidio yr aethant yn erbyn eu gilydd, a chredai, gyda. swm rhesymül o ofal, y gall- esid osgoi y ddamwaill.-Y Crwner: A oedd yr am- gylchiadau yn gyfryw ag y credwch i'r marchogwr hwn lawn fwriadu taro yn erbyn y llall?—-Tj'st: Nis gallaf ddweyd hyny.—Yn ateb i Mr C. F. Priestley, dywedodd y tyst ddarfod i'r trancedig a'r dyn arall syrthio, ond cododd y Hall i fyny ar unwaith.—Y Crwner: Ond gallasai yntau hefyd gael ei ladd?— Tj'st: Gallasai. Y Cwnstabl Jones a ddywedodd ei fod ef yn sefyll ar ochr ddeheu y "ncidfa," a'i fod yn canfod dau geffyl yn dyfod. Yr oedd y trancedig ar yr ochr aIIan> a'r marchogwr proffeswrol (enw JT hwn oedd Wilkinson), ar y tumewn. Hwjr a farchogent dipyn oddiwrth eu gilydd cyn cyrhaedd. y "neidfa," a'r ddyfodfa i'r "jump" a'u dygodd iiwy at eu gilydd. Marchogai y trancedig ar ei union, ond deuai y llall ar led ochr (slantwise), ac fel JT oeddynt yn yr act o neidio bu i ran blaen ceffyl Wilkinson daro y llall rywle fa a ehanol ei g&rph. Cwympockl jr meirch a'r marchogion i lawr. Neidiodd Wilkinson ar ei draed yn uniongyrchol, ond ni syrnudodtl Mr Priestley byth law na throed. Darfu iddo ef sjTtluo yn fwy ar ei ben nag fel arall, a disgyn ar ei wyncb drachefn.. Pan gododd ei geffyl i fyny, yr oedd ei b.11 tuagat draed Mr Priestley, fel ag y rhaid ei fod wedi troi drosodd yn hollol. Credai efe fod yr anifail wedi ei syfrdanu!—Yn ateb i flaenor y rheithwyr, y tyst a ddywedodd nas gallai ddweyd i'r un o'r cetiylau gyilwrdd a'r trancedig, yr hwn oedd wedi cwympo reit o flaen ei geffyl, a hyny ar y foment y cymerodd y gwrthdarawiad le. Nid oedd yn meddwl,oddiwrth y ffordd yr oeddynt yn mai-chogaetii, y gallesid osgoi y ddamwain, serch na chj*merasai'r gwrthdarawiad le pe buasai y ddau yn marchogaeth yn u-uionsyth.- Mewn atebiad i Mr Vincent, nid oedd y tyst yn meddwd fod Wilkinson yn ceisio gwtliio yn erbjrn y trancedig, ac nid oedd yn meddwl fod celfyI W ilkin- son wedi myned yn ddilywodraeth, eithr efe a syl- wodd arno yn plycio ei ben ymaith oddiwrth y ti-anc- edig just o liaen y gwrthdarawiad. Y Crwner, wrth syinio i fyny, a bwyntiodd allan nad oedd dim prawf JTI y dystiolaeth a roddwyd fod. y gwrthdarawiad mewn unrhj'w fodd yn fvaiadol. Dygodd y rheithwyr i mewn ddj'fariiiad o "farw-- olaetli ddamweiniol;" ac, ar gynygiad y Blaenor, rly pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad a theulu galarus Mr Priestley.

■—1 Etholied yr Exchange, Lerpwl. BUDDUGOLIAETH IR UNDEBWYR. Nos Fercher diweddaf aeth dinas Lerpwl yn wyllt gan frwdfrydedd pan gyhoeddodd yr Arglwydd Faer fod Mr Charles M'Arthur, yr ymgeisycid Undebol, wedi ei ethol dros ranbarth yr Exchange. Yr oedd y Radicaliaid wedi bod mor ymffrostgar a hyderus ar hyd yr amser, fel, pan yr hysbyswyd yn answyddogol am ddeng munud wedi naw fod gan Mr Russell Rae, yr Ymreolwr. 47 o fwyafrif, nas gallent lywodraethu eu hunain gan lawenydd. a rhaid cyfaddef i'r Undeb- wyr deimlo jrn ddigalon iawn. Yr oedd j* llawenydd Radicalaidd," pa fodd bjmag, JTI gj-n-amserol. Mor gynted ag y bu i'r Cynghorydd Ffynn fyned allan o'r ystafell gyfrif i hysbysu ei gyd- Wyddelod tanbaid am eu "buddugoliaeth ogoneddus, daeth cenad at Mr James Thompson, goruchwyliwr etholiadol Mr M'Arthur, i ofyn iddo chwilio yn fanvlach i'r papur- an fotio oeddyitt wedi eu bwndelu i fyny yn haner canoedd. Mewn eiliad efe a ddarganfyddpdd fod bwndel o haner cant o bleidleisiau Undebwyr pybyr, trwy ryw anlfawd anarhySredin, wedi cael eu gosod yn nghyfrif Mr Russell Rea. Wrth gwrs bu raid ail gyfrif y pleidleisiau, ac yn mhen haner awr darfu i r • enadur John Houlding (fel Arglwydd Faer) gy- hoeddi jm swyddogol wir ganfyniad y polio fel y can- lyn — Mr Cliarks M'Arthur (R.U.) 2711 Mr Russell Rea (R.) 2657 Mwyafrif Undebol 54

Brenin Creulon Benin mewn Dalia. YMGOM GYDA'R TEYRN DU. Dydd Iau cafodd boneddwr o Lerpwl ymgom gyda boneddwr arall sydd newydd gyrhaedd o Orllewin Affrica, a'r hwn gafodd ganiatid i ymddiddan a'r cyn- Frenin Benin ar fwrdd y gwnfad "Ivy," perthynol i'r Niger Coast Protectorate.: Ymddangosai'r Brenin yn hynod isel-ysbryd, a djrwredid fod y wjdiadwriaeth fanylaf yn cael ei gosod arno, gan yr ofnai yr awdur- dodau iddo gyllawni hunanladdiad os caffai gyfle eyfaddas. Gosodid da.u filwr i'w wylio ar hyd y dydd, a dau eraill y nos. Neilldiiid dau gaban hel- aeth i'r Brenin yn saloon yr "Ivy." Ron yw yrunig agerlong y bu efe ynddi erioed. Mae y Brenin yn yinddangos yn dd-n o 40 ml wydd oed pwysa tua 250 o bwysau mae oddeutu puni" troedfedd a deng modfedd o did dra, gyda gwynebpryd yn llawn deall- twriaeth. Yr oedd yn syny'n fawr pan welodd efe y mor oddiar ddec JT "Ivy." Nis gallai ddeall eang- der 1Jydan y dyfroedd, a. bu i'r agerlong enfawr "Volta" a orwetidai gerllaw beri iddo agor ei lygaid. mewn rhyfeddod. Nid oedd y Brenin yn medru dychymygu pa. fodd yr oedd llong haiarn o'r fath faintioli yn gallu nofio. Nis gallai efe siarad gair o Saesneg, ond yr oedd wedi dweyd wrth yr awdur- dodau (trwy gyfieithydd) nad oedd efe wedi gorch- ymyn i'r dyn gwyn gael ei ladd. Y bob! a drigent y tuallan i Benin-pob1 y pentrefi, mdd.-t.ddarfu gyflawni yr anfadwaith heb ei awdirrdod ef. Modd bynag, yr oedd y Brenin, yr hwn nad oedd yn rhyw ymgomiol iawn. wedi fiiirfio cyiedlgarwcii eiyf tuag- at gadben yr "Ivy," ar fwrdd yr lion y derbyniai drin- iaeth pur dda. Yn awr y mae Mr Locke, un o'r ddau foneddwjT gwynion a ddiangasant o'r lladdfa, wedi ei wn:nd yn ddirprwywr y dosbarth. Y moo wedi dychwelyà i'r wlad hono, a broil yn uniongyrch- 01 aeth i ddinas Benin er bod yn bresenol y idireial y penactiiiaid brodorol. Swyddogion y "Proctorate" ar fwrdd vr "Ivy" a adroddent fod dau benaeth wedi eu saethu, dau wedi eu crogi, fod wedi eyflawni hunanladdiad, a bod ctfý oddeutu deugain i gael eu protl. Pa fodd bynag. y chwe' dyn a nodwyd oedd- _cl ynt yr anninwyr yn y lladdfa, ond clywcdid fod rhai o'r gweddill yn cael eu cyhuddo o droseddau hyll. iawit.

# -• Nerth Cariad Main- Yn NghaerdjTdd, ddydd Llun, dygwyd Mary Scar- lett, JT hon a jmddangosai j n salw, ac wedi ei dill- adu yn wael, gerbron yr ynadon ar y cyhuddiad o- gardota. Yr oedd yn giymedig mewn canfyniad i aflechyd a phrinder bwj'd, a'r olwg arni yn resj-nus i'r eithaf.ac yn enj-n tosturi j-n mynwesau y rhai oedd- ynt yn bresenol. Tjrstiol:iet'nodd un o r lieddgeid- waid ei fod wedi ei dal yn cardota yn Crwjrs-road ddydd Sadwrn, ac wedi i'r achos gael ei broS gwnaed mynegiad gan JT Arolygydd Durston. yr hyn nas gallai lai na chreu cydymdeimlad, a phenderfynodd yr ynadon, yn hytrach nai ehosbi, ei chjmorthwyo hyd eithaf eii gallu. Oddiwrth yr hyn a ddj-wedodd. yr arolygwr, yr oedd y MTaig dlawd lion wedi cerdd- ed yr holl ffordd o Ogledd Lioegr i Gaerdydd, er mwyn gweled ei geneth facli, yr lion oedd yn y cartref Pabj'ddol yn Penylan. Crynai gwefusau druan- es yn boenus tra yn fyll gerbron yr ynadon, a wylai jn hidl pan yn gwrando ar yr arolygydd j-n mynegu y rheswm am ei phererindod miuth, ac mewn atebiad i'r Fainc dywedodd ei bod yn. ffaith iddi gerdded bob- cam o Hull er gweled ei "geneth fex-h," gan na theim- lai hi (y fam) y gallai fyw lawer j'n hwy, a clu-edai nas gallai gerdded yn ol. Tra JT oedd yr ynadon yn J'lngynghori yn nglijdch y dymunoldeb o roddi digon o arian iddi i fyned yn ol i Hull, gofynai y wraig, druan, yn nghanol dagrau, "Ond pa biyd y eaf weled fy ngeneth fach" Atebodd yr ynadon, "Piydnawn heddyw." Yn y fan hon dywedodd yr Aroiygydd Durston fod y gyhuddedig yn cael ei ehanljn gan ei gwr a'i bachgen bach, ac yr oeddynt oil yn dlawd a gwaidlyd. DjTwedodd y ddiffynyddes ei bod tra ar y daith wedi gorfod gwystlo shawl gwerth gini am 5s, a lluaws o bethau eraill. Penderfynodd yr ynadon anfon y tri i'r tlotty, lie y cedwir hwy hyd nes y gwneir trefniadau a'rGwarcheidwaid yn Hull, a threfnir i'w hanfon gartref, a'u cadw rhag angen yn y dyfodol. Argraphwyd a Chyhoeddwyd dros y North Wal«^ Clironi«le Company, Limited, gam David Wilhi*as, yn y "North Wales Chro»icle" a'r "Gwalia" Priat- ing Works, Caxton House, High-sfcrsai, ru Malwyf Bang«r, yn Sir Gaerp.ar'on ya fa r "Clerianydd, Bridge-sfeesst, j/taagafci. m Mhlwyf Llangefni, Sir F»n. J»kn Dydd Iau, Tachwedd 18, 1897.

Colli ei jfywyd wrth geisio Lianc- Nos Fercher collodd carcharor, o'r enw Rich- ardson, ei fywyd wrth geisio dianc oddiar yr heddgeidwaid yn Leeds. Yr oedd y swyddogion wedi ei ddilyn i lofft uwch ben math o hofel, i'r hon yr elid wrth ysgol a thrwy fagl-ddrws. Dal- iwyd y dyn, ond tra'r oedd yr heddgeidwaid yn chwilio yr ystafell, neidiodd yntau yn sydyn at y magl-ddrws. Collodd ei droed, a syrthiodd a'i ben yn mlaenaf drwy y drws i lawr i'r gwaelod, a niweidiwyd ef gymaint fel y bu farw yn mhen ychydig amser. Amheuid y dyn anffodus o fod yn gyfranog yn y gwaith o wneud arian drwg ac o ladrata chwisgi a sigarau o dafarn yn y dref. Yr oedd efe wedi bod yn ngharchar amryw weithiau.

Damwain Angeuol yn Pcrthdinoiwig- Boreu Gwener, fel yr oedd y gerbydrea 7.30 a.m. o Gaernarfon yn dynesu at Porthdinorwig, pan yn ngolwg y "Crossing" o dan Eglwys St. Mair, gwel- odd gyriedydd y peiriant fod dyn yn croesi y llinell, a rhoddodd rybudd iddo trwy chwibianu i glirio o'r ffordd. Wedi cyrhaedd Gorsaf Porthdinonvig, gwnaeth y gyriedydd y ffaith yn hysbys i awdurdod- au yr orsaf, a chychwynodd tri o'r swyddogion yn ddiymdroi i gyfeiriad y Crossing gyda phobpeth angenrheidiol er gweini arno. Er eu mawr ddych- ryn canfyddwyd y dyn truan "11 gorph marw, gyda'i ben yn glir oddiwrth ei gorph. Yr oedd archollion I sobr eraill ar yr aelodau. Cludwyd y corph i orsaf ) y gledrffordd, lie y cynhaliwyd trengholiad arno, pryd y dychwelwyd rheithfarn o farwolaeth ddam- weinol. Anogodd y rheithwyr ar fod i bout gael ei chodi yn y "Crossing" er diogelu pobl fydd yn arfer croesi. Fel ag y mae yn wybyddus y mae "sub- way" yn nglyn a Gorsaf Porthdinorwig, ond yn hytrach na defnyddio y "subway," bydd y teithwyr yn ddieithriad yn croesi y gledrliordd, a thrwy hyny yn gosod eu bywydau mewn perygl dyddiol. Mawr a phryaur ydoedd yr holl ar hyd a lied yr ardal pwy allasai y truan fod. Yr-oedd adnabod y corph heb y pen yn waith anhawdd. Yn canfod ei gwr ddim yn dod dref fel arferol i nol ei giniaw, penderfynodd Mrs Griffith, Tanymaes, gwraig yr ymadawedig, fyned a chiniaw iddo i'r ddinu, lie yr oedd yn dilyn ei alwedigaeth fel saer maen. Er ei mawr syndod nid oedd y gwr yno, ac nid oedd wedi ei weled gan neb. Yn amheu y gallasai y corph fod yn eiddo eu tad, talodd dau o feibion yr ymadawedig ymweliad a gorsaf y rheilffordd, a. daethant i'r penderfyniad, mai corph eu hanwyl dad ydoedd, sef yr hen gymer- iad parchus ac adnabyddus William Griffith, saer maen, Tanymaes, Felin Heli. Mawr gydymdeimlir gyda'r teulu trallodua yn eu profedigaeth lem ac annisgwyliadwy.

I»pytty a dispensary Mon ac Arlon. Cynhaliwyd cyfarfod haner-blynyddol Pwyllgor Cyffredinol y sefydliadau uchod yn yr Infirmary, Bangor, prydnawn Llun—y llywydd (Mr Harry Clegg) yn y gadair. Yr oedd hefyd yn breserol: Arglwydd Penrhyn, Milwriad yr Anrh. W. E. Sackville WTest, Miss Davies, Mr E. A. Young, Mr D. Cameron, Dr. Richard Jones, Dr. E. Ü. Price, Mr C. F. Priestley, Dr. R. Langford Jones, Dr. Grey Edwards, Dr. Lloyd, yr Anrh. Miss Wynne Jones, Mr W. A. Foster, a'r ysgrifenydd (Mr James Smith). W edi i adroddiad haner-blynyddol Pwyllgor y Ty gael ei ddarllen gan yr ysgriferydd, cafodd ei fabwysiadu ar ol ychydig drafodaeth. Cafwyd felly gydsyniad y Pwyllgor Cyffredinol i dros- glwyddo 500p allan o arian heb eu buddsoddi yn nghyfrif yr "income account." Pwyllgor y Ty a argymhellai fod i'r trosglwyddiad hwn gael ei wneud gyda llawer o end, ond yr oeddid wedi ei chael yn hollol anmhosibl hyd yma i godi incwm y sefydliad yn ddigonol i gyfarfod y draul angen- rheidiol. Y gweddill dyledus i'r trysoryddion ar I y 25ain o Hydref, 1896, oedd 437p 138 lc ?oc er gwaethaf pob ymdrech a wnaed yn ystod y flwydd- yn i ychwanegu y tanysgrifiadau a'r rlioddion, yr oedd y diffyg wedi cynyddu i dros 640p. Yr oedd adroddiad y Dispensary am y flwyddyn yn dangos cynydd yn nhanysgrifiadau aelodau o 47p 10s 9c, tra bu i agos 3000 o boteli o physigwr- iaeth gael eu rhoddi allan. Er fod y tanysgrifiad- au blynyddol yn dangos cynydd o 4p, yr oedd diffyg am y flwyddyn o 59p Os lie fel yn erbyn 57p 178 4c yn 1896. J Ar gynygiad y Milwriad West, yn cael ei eilio gan Arglwydd Penrhyn, cafodd yr adroddiad ei Jabwysiadu.; a'r cadeirydd a lawnododd cheque I am 59p 0s lie, y gweddill dyledus. Penderfynwyd fod i'r cyfarfod cyffredinol blyn-, yddol o lywodraethwyr gael ei gynal ddydd Llun, y 29ain cyfisol, aui dri o'r gloch y prydnawn. Apwyntiwyd y rhai canlynol fel ymwelwyr am y chwo' mis nesaf —Mrs W. A. Dew, Mrs J. R. Davies, Mrs E. A. Young, Mrs R. H. Pritchard, yr Arglwydd Esgob, Mrs Lewis (Gartherwan),Mrs John Trevor, Miss Bickersteth, Mrs Assheton I Smith, Mr D. Cameron Mrs Pritchard (Tany- coed), Mrs Davies (Treborth), Mrs Clegg, Miss Hughes (Brynymenai), Mrs Herber Evan, yr Anrh. Alice Douglas Pennant, Mr H. Vincent, Arglwydd Penrhyn, Mrs Lewis (y Deondy), a Mrs Marshall. Cymerodd trafodaeth helaeth Ie parthed yr an- genrheidrwydd o gael llithr-raddfa (sliding scale) o daliadau i fewn-gleifion, gan nodi 2s 6c yr wythnos fel y swm isaf. Pwyrtid allan mai y pris yn Y s- bytty Dinbych ydoedd 6s yr wythnos. Modd bynag, fe gafwyd fod y rheolau eisoes yn rhoddi gallu i Bwyllgor y Ty benodi uwch tal pan yn angenrheidiol. Yna penderfynwyd, ar gynygiad Arglwydd Penrhyn, "Fod sylw Pwyllgor y Ty yn cael ei dynu at eu galluoedd, o dan reolau 84 a 99, o berrthynas i godi prisia.u ychwaregol mewn am- gylchiadau He tybiant yn addas." Dr. Grey Edwards a ddygodd yn mlaen y cwes- tiwn o gael "Infirmary ball" er cyuorthwyo y gron- fa; lIe ar ol peth siarad, penderfynwyd cyfeirio y mater i ystyriaeth Pwyllgor y Ty. Ar gynygiad Arglwydd Penrhyn, pasiwyd plcidlais galonog o ddiolchgarwch i'r cadeirydd, ac 1113 terfynwyd y gwaiihrediadaa.