Y Clorianydd

Etho}:d Southpsiii- Darh i'r etholiad a gymerodd le yn South port, ddydd er ethol aelod pi lie Mr G. N. Ourzon, yr hwn sydd wedi ddyrchafu i fod yn Rbnciaw" r India., dd'weddu fel v canly-n:- Syr H. 8. (R.) 5100 Arghvydd Skelniersdale (C) 4828 Mwyafrif Rhyddfrydig 272

Tad Creulawn Cvfla-wnwyd anf.idvra tli ddydd Sabboth, yn un 0 faesdjeti Paris. Darfu i ddyn ci er.w Jean De- blander ladd ei ddwy eneth, dair a phedair blwydd oM. Coisia^ai De-blander ladd ei -"7al, ychydig orlau cyn hyny. ond rnwystrwyd ef gan y cymyd- ogion, ac via diilanodd. Aeth i sefydliad He y oedwir plant ar hyd y dydd, tra yr elo eu rhteni i weithio, etc. Ino perswadiodd y wracg s. ei- rychai ar ol v lIe adael iddo gael y plant allan, da.n1 vr esgus fod eu modryb wedi d'od i dreulio y dydd yn Paris, ac fod ami eisiau gweled, y plant cyn iddi ddvohwelyd. Yn union daeth y fam i'r sefydliad, ond gwelodd fod ei hofnau wodi eu aylweddoli, 310 i'r tad fod TOO o'i blaen. Yn ddi- lynol cafwyd hyd i gtyrph y ddiu blentyn mewn ffos gerllaw caerau'r dref. Yr oedd y tad creulcn wedf wia-jivd gafael yn y plant bychain. a churo eu perau yni orbyn y niur, nes y buont feirw. Mae y Uofniiki wedi ei ddal.

Pylor Difv/g- Uyrrifir pylor difwg or ein llongau rhyfel yn •werrhfawT iawn. Gyda thaniad llawer o bylor myglyd llemvi r yr awyrgylch a chymylau duon yn y fath fodd fel mai annnhosibl o'r braidd i r mor- filwyr wtfk-d eu gilydd a.'r gelyn. Osgoir yr an- fantais fvglyd i racldau drwy gadw y llongau ar ftvmud, ond lie y byddo amryw yn tamo, ant i eu 'gilvdd felly gwel y darllenydd werth- fawredd pylor dinvg, sef pylor yn gwneud ei waith heb adael" bron fwg ar ei ol. Ond nid anhebgor morfihvnaet.h yn uni; yw pylor difwg neu lanhad gwviithred (xidiwrtit ei hanfanttision, et:thr v mae yn gaffaeliad _V":L nglyn a phob math, o "waith. Dynta geisia diwyll-Unt wreud, cyflawni gwaith glan oddiTvrt'b fost ac aneglurder amean. Gyniier o vveuhrt-uoedd sy>bl yn y byd a anigylchynii gan f"vv"g liunaxioldob a lumanebvaPa niftr o gymer- iadau sydd yr. ymguddio yn iravg eu gweithred- cvdd fe. md ydyrit o'r braidd byth yn uiAvynliavi sfwvrgvl^b ghr \]wn llenyddiaetb, at n.r: 'ict ii, a duwinrddiaeth. pa nifer sydd yn tanio pylor fnyglvd "fel yr a::i^>-lchir pob meddykldrych ac ymresvniiad a ciivmyl aruifallfrwr.ath 1 Po fwyaj. diwvlliedig a deadus y byddo yr aivdwr. yr atliron- ydd a'r dir.vinydd, niwyaf i gyd y uefnyddia bylor difwg amgyffrediaetli glir a meL-trolaeth feddyl- «idxvciic»l o'r p?;r,< Gobeithhvi cyn bo hir y bydd, nid vn urig llongau rhyfel America yn llosgi pylor pur, E-itlir y bydd ein gohebwyr a'n beirdd yn iid yr un n,.ociii., -f-")r "Drych."

Cjim-dhd Tifrifol yn erbya Ifarmwr. Yn Llvs Y'r-atlon Rhuthyn ddydd Llun, cy- huddwvd Edward Robtrts, Tynycelyn, Denven, o l%dra>ta 13 o ddefa;d, 13 o wyr, a thair mamog- iad, eiddo \Y. Roben v. ilw-tyddyn. _Ci?ca.enog. rhTvw v la? o Fbriil a'r 31am o Fai uiweddaj. Tv^tiodd vr erlvnrdd fod ganddo 96 o ddefaid j-n rmvedd Ebrill, ac ar y&aai o hi cafo<bl fod ih?i o lior ynt ar goll. Cmv.liodd >r toil wind am danynt, a chafodd gymhorthyr iiedd- ff-eidwaid. Yr wvt-hnos ddhvtddaf aeth gyla'l' Rhinovll Woolani, Rhuthyn, i tferm y Cytiau Mawr" Bryr-ifordd, Treffynon, a chafodd yno 13 o ddefaid'syd?:i rod dust ef arnynt, Yr oedd yno hefvd wyn a. gredai oedrf yn cidrlo iddo, ond nis rrallai dvngn, a.m nad oedd rod clust arnji Yr oedd y defaid oU \vedi eu cneifio, a'r Uythyren- eu "J. W." wedi ei nodi mewn pyg arrynt, Tyst- iodd v Rhin^yll NVeo-n-i iddo ddal y diffynydd yn ■ei^dv a'i gj-huddo o ladrattar defaid. Gan nad cedd v tystiolaethau oil yn barod, gofynid am i'r achos'gael ei oli'tio 3m wyth riwmod. Caniata- wid hyn, ac ar A cryn ddadleu. gollyng^yd y tyiiuddcdig allan ar ddau fti.diiafon o lOOp yr ,in.

T!-li ,7sst yn Esgobaeth Banger. Y ma.e lluaws wedi bod yn liuli yn ddixveddar pa beth sydd Tredi dyfod o'r "van," ac felly tybiais mai nid aiifuddiol niic [iiinycidorol gan ddarllenwyr y papyr hwn fyddai crynhoad hyr o waith a flr-Nvvt-ll cenhadaeth y •"van" trwy ran o esgobaeth Bangor. Parhaodd y Veniiadaeth am saith wythnos, ond allan o hyny bu am utxlwar diwrnod heb fod yn cynal cvfarfodydd. Cychwynodd Tn Corris 31eltefin 6ed, a Awedtlodd Yn Llandudno Gorpbenat 24air. Anerch- odd Cadben Roberts, y cenbadwr, ac eraill. 75ain o gyfarfodydd (btblaw Y sgolion Sul). Am- caa-gyfrif niftr y rhai a anerc'uwj-d (beb gyfrif yr Yswlioc. Sul) yw 15,000. Sefydlwvd dwv gangben blwvfol r> (h-mdeitlia.< Ddirwestol Eglwys Loegr, sef un vn Saron a'r Hail yn Porthdinorwig. Y mae 16eg 0 blwyfi eraill wedi datgan eu bwriad i sefydlu canghen.au plwvfol vn neu oddeutu yr Hydref nesaf. Wrth guTs vr oedd,* ar byd a lied yr esgobaeth, nifer o ganghenau plwyfol o Gymdeithts Ddirwestol Eg- Iwvs Loegr cyn hvn, a- hynv ers blynyddau. Hydd sefydliad'deunaw vn vchwanegol fel ffrwyth ym- velia.d v "van" a rhan gvdmarol fechan o'r esgobaeth. yn brawf fod yr Eglwys fel cyfan- gorph yn sylwecldoli ei dyledswydd yn nglyn a r mater dirwestol. Cymerodd nifer mawr yr ym- rwvmiad dirwestoL a chasglwyd tuag at y genhad- aeth y swm o, 20p 8,i 'Be. Deallaf fod rhai wedi cael eu siomi na chawsant gynyg ar v "van." Nis gallai, y tro hwn, gyrhaedd rliagor o blwyfi nag a wnaeth. oddigerth rhai plwyfi ag yr oedd yn myned drwy- ddynt neu heibio iddynt ar ei chylchdaith. Yr ydym yn deall ei bod yn awr yn gwneud gwaith da yn esgobaeth Llanelwy. ROBERT JONES, Ysgrifenydd Trefniadol Esgobaeth Bangor. Periglordy Bodewryd.

Llofrudd bargain. Y Ji>sepl- Lewis, sydd yn aros ei ddien- yddiad am lofruddlo Robert Scott, ceidwad helwr- iaeth nr Y"t!AI Alnxsran" Deheudir Cymru, wedi cyffesu ei etiogrwydd. Ysgrifenodd lythyr at, weddw y dyr lofruddiodd yn datgan ei ofid oblegid y galar a barodd iddi, ac yn dweyd mai mewn hilnan-amdiliffyniad y cyflawnodd y weitb- red ysgeler. Hydera y bydd i'r weddw faddeu iddo, a; dywed ti fod yn gweddio ar ei rhan, ac nad oes trai.ddo ddrwgdeimlad o gwbl at neb yn y byd. Rhoed y Hythyr i reolwr Carcbar Aber- tawe. CrmL-r r dienyddiad le heddyw (dydd "Mawrth). A YDYW Y PYX CONDEMNIEDIG YX EI IAW2N BWYLL ? Ymwelodd gohebydd o Lanelli a Mr W. Howell, cyfreihi-wr, ddydd I-lun, a gofynodd iddo am gopi o lyihyrau r e-iliduol oedd wedi cael eu hvsgrifenu g.an Joseph Lewllq. yr hwn 9ydd yn awr wedi ei gond "innio 3;ill iofruddio y ceidwad helwriaeth. yn Margnm. Phrvvedotld Mr Howell y buasai yn hy- nod &d<i gaixldo gyd^yr-io a'r c,ii. onibai fod y filter beb ei benderfynu ac rai byddai yn ia.wn achosi i'r llytiivrau gael en cyLoeddi ar yr adeg hon, oblc-gid yr oedd efe yn disgwyl clyw-ed pa un a wio-v. yr Ysgrifenydd Cartrefol anfon swyddog nieddygol, ax ran y Goron, i wneud arcbwiViad air y cyhuddedig. Ga.aai y llytbyrau godi rhag- far n. nou beidio, yn meldwl yr un a wnai yr ar- ch wiliad ac n'd oedd efe yn meddwl y byddai i'w p^yttawnbau wuh eu cyhoeddi. Mor bell ag yr oedd efe yn :tersonol yn dwyn cys-vlltiad a'r mat or, nid oedd yn meddu urrhyw amheuaetb nad oedd Lè"Wi." allan o'i bwvll. Nid oedd ei fedd- wl wedi bod yn ia wn byth er pan yr oedd wedi cael oi daraw gan yr haul, tra vn gwasar aetbu fel milwr vn India. Yr oedd yr holl feddvgon yn ^laesteg yn arg^v-lii^eddedig fod Lewis yn wallgof ec vr wodi gosod pwys ar hyn wrth ysgriferu (tit vr Ysgrifenydd Carbrefol. Nid oedd wedi ciywcd eto o'r Svyddfa Gartreful; ond disgwyliai yr anfonid gwr medrus i lawr i wneud ymchwiliad iansawdd meddwl y dyn condeunriedig.

Yr Argyfwng yn China., ?K-YT>AIN YN "CAr El DWRN." EIN LLONGAU YN YMDYRRU I WEI-HAI- WEI. fjohebydd y "Daily Mail." yn pellebru o Pekin AT v 25ain cyfisol. a ddywedai: Mae y sefyllfa wedi myned yn erwin yn ddi- Hyiruvrli: mae y bl-rthyras rhwng y Llywodraetb Chineaidd a'r LlysgenhadwT Prydeinig wedi troi yn anhapud -law-v--bro-n Lyd i'r pwynt o dori cy- sylltiad. Y" mae. Syr Claude Macdonald wedi siarad yii bur blien. Dywedodd y byddai gwaith China yn gwrthod cydymffurtio a dymuniadau Prydain Fawr vii cael ei. dderbyn fel achos rhyfeL F-el cefnjogaetb i'r hyr, ddywedodd y Llysgen- hadwr Prydeinig y mae nifer o ryfel-longau wedi ymg";t>glu vn ei-Hai- ei a Hancow, ac mae yr boll rvfel-longau Prydeinig dan 5000 t-ULell wedi yiiidyrp.i ar yr Afon Yangtze. Mae yr arddangosiad llyngesol yn cael ei gy- feirio yn gyfargwbl yn erbyn China, gan y sicr- lieir yn han.er-swrddogol fod y berthynas bresenol rliTngoTn a Rwsia yn I-eddvehol. Y mw Arglwydd Salisbury wedi rhodd'i o'r neilldu y polisi o '"ddrwA 11 gored, gan osod yn ei le y polU o "spheres of influence." Y mae eyn- hadleddau diplomataidd wedi eu cynal yn bairhauy o fewn yr ychydig ddvddiau diweddaf. Pwysa Arglwydd Salisbury ar i'r Galluoedd eraill fedd- ant ddyddordeb yr: China i gydnabod hawl a dy- lanwad Prydain Fawr. Yn yr un papyr cytundeb ag y mae PrydaLn Fawr vn cydnabod safle Rwsia yr Manchuria, fe. ofynir i Rwsia gydnabod uwchafiaeth Lloegr yn Nyffryn Yangtze, ac i warantu y bydd i'n gofyr.ioii tiriogaiethol ni gael eu parehu yn barhaol. Y mae Prydain Fawr yn foddlawn i ddropio ei gwrbhdyytiad gyda golwg ar Reilffordd Newcbarg, eithr gofynir i Rwsia ddiddymu y cytundeb wnaetli a Llywodraeth China dan ba un y trefnir, pe digwyddai anghydwelediadau dros wneuthur- iad a gweithiad Rheilifordd Pekir-Hankow, fod Llysgenbadwr y wlad fyddo'n meddu y buddiant ananol mwyaf yn cael ei osod yn gyEafaieddwx. Cyfyngir y trafodaethau i Pekin. Y mae Llys- genbador' Prydain yn St. Petersburg a Pekin inowp, gobebiaetb mynycli a'u gilydd. BYDD I'R GOFYN ION SEISNIG DDERBYN BODD-LONRWYDD LLAY>"N. Copenhagen, Awst 26ain. Gohebydd o Brlfddinas Denmark a ysgrifena| Yr wyf fi mewn sefyllfa i gadarnhau yr bysbys- i rwydd a belle<birais o'r blaen, parthed y cyfaddawd' (compromise) Anglo-Rwsiaidd. Mie y newydd- • ion o St. Petersburg wedi boddhau y Brenin Christian yn fawr iawn yr.. ogystal ag eraill o aei- odau r tculuoedd brenihinol Seisnag a Rwsiaidd "Y n arixs yma yn bresenol. Mae y berthyrais rhwng Cabinets Rwsia a Lloèlgr, ag ydoedd yn dra amheus amser byr iawn vn ol. yn awr vn cael ei ystyrxed yn well nag erioed, tliolch i genhadaeth hvyddianus Syr Cha" Scott. Y mae Syr Charles mewn ymgyngLoriad parhau.s a'r Swycldfa Dramor Rwsia:dd, a bydd iddo yn ddiamheuol, yn y dyfodol agos, lawn fodd- loni. dymuniiadau Seisnig gyda'r "concessions" y bwriiula/r Llywodraeth Rwsiaidd eu gwneud.

Bwrd d Gwarcheidwaid Bangor a Beaumaris. YMOHWIL I'R GWYN YX ERBYN MEDDYG. Dydd hu bu Mr Bireham (Arolygydd Bwrdd Llvwodraeth Leol) yn cynal ymchwiliad yn Man- gor o berthvnas i'r c-yhuddiad o esgeuluso tlawd claf a ddygtwvd yn erbyn Dr. R. E. Owen, Beau- maris, y swyddog meddygol dros Ddosbarth Rhif 1 o Urudeb liargor a Beaumaris. Cymych- iolid Dr. Owen gan Mr H. Lloyd Carter (Meistri Carter, Vincent, a Douglas Jones). Yn oi tyatiolaeth Jane Thomas. Didfa, Llan- goed. fe gymerwyd ei bachgen (Richard Thomas), deudderjg nilwydd oed, yn wael oddeutu y Pas^ diweddaf. Anfonwyd telegram at Dr. Owen yn gofyn :ddo ddyfod i weled y bachgen; ond gan na ddaouh efe, aeth y tyst at Dr. Owen i Beau- maris, pan, fel yr haerai hi. y darfu iddo wrfchod myned i Langoed. Yn ganlynol i hyny, ar yr un diwrnod, hi a gyfarfyddodcl Mr Owen Owen, y Gwareheidwad dros Langoed, yr hwn a'i cym- hellodd i fyned at y swyddog ilusen am archeb. Gwntaetb Iritbau hyny, a chymerodd ef i Dr. Owen, piyd y "gi.velodd v meddyg a'i gynorthwywr (Dr. Evan -) a chafodd physigwrlaeth neillduol gan- ddyr.t. Aeth y bachgen yn waetli, a bu i'r tyst ,I Z, t ddyr.t. Aeth y bachgen yn waetli, a bu i'r tyst (yr hoc, ddywedai ei bod hi a'i gwr yn derbyn 3s oc yr wythnos o'r plwyf) anfon am Dr. Grey Edwards, Beaumaris, yr hwn a roddes physig i'r bai-ligen. Hi a ddywedodd ra ddarfu i Dr. Owen. alw o gwbl i weled y bachgen, ond ddarfod i Dr. Evans (ei gynorthwywr) alw umvaitli.—Yr oedd y dyst ar tin cael ei chroesholi gan Mr Lloyd Carfe-r, pryd v syrthiodd i wasgfa. Bu raid ei chario allan o'r llys, ac r.i chafodd ei Lail-alw. Ehoddwyd tystiolaeth pellacli gan Mary Thomas (chwaer y dyst flaenorol) a chan Mr John Jones, swyddog elusen y dosbarth. Yr olaf a ddywed- odd na <.hlv"wsai efe ddim achwvnicn o berthynas i'r meddyg. Galwyd Dr. C. Grey Edwards hefyd, yr hwn a ddywedodd iddo ef vmweled a'r bachgen ddwy waith nid oedd ei afiechyd yn ddifrifol. Mewn I atebiad i W arch ei dwad, efe a ddywedodd nad ] | oedd yn meddwl fod ymweliad persorol gan fedd- yg yn angenr-heldiol yn yr achos hwn, gan y buasai dewg'ri'fio sefyllfa y cbaf yn ddigon i alluogi'r doc- tor i gymysgu physig iddo. Dywedai ef mai di- ffyg treuhad oedd yn poeni y bachgen, a physig at hyny roddodd efe iddo. Y nesaf i dystiolaet.hu ydocdd Mr Owen Owen, y Gwarchddwad dros blwyf Llangoed, yn nghyda Dr. O. T. Evans, yr hwn ar y pryd oedd yn actio fel cynorthwywr i Dr, Owen. Mewn, atebiad i'r cyhuddi-ad wneid yn ei erbvn, Dr. Owen (yr hwn a sylwodd iddo fod vn swydd- og meddygol dosbarbh i Undeb Bangor a Beau- mans ers 24ain mlynedd) a ddywedodd nad oedd yn cofio iddo dderbyn, telegram yn gofyn iddo fyned i weled Richard The mas. Yr oedd yn cofio mam y bachgen yn dyfod i'w weled. Yr oedd hi dipyn yn dafodrydd, a gofyrodd iddi alw wedyn, yr hyn a wnaeth hithau yn hwyr yr un dydd, gan ddwyn Ïw chanlyn yr archeb oddiwrth y swyddog enwen. Yr oedd efe (Dr. Owen) wedi taflu ei ysgwrdd o'i lie yn Ma.wrth diweddaf, oddiwrth efFevthiau pa un yr oedd yn dioddef ar yr 21ain o Fai, sef y diwrnod y galwodd y wraig. Bu ei Fa;, set y diwrnod y galwodd y wraig. Bu ei gyr orthwywr yn tendio'r bachgen yn flaenorol, vStf yn Ebrill, pryd y dioddefai dan yr un anhwyl- def ag ar yr aohlysur prevsenol. Darfu i'r fam ddesgrifio argoelion afiechyd y bachgen, a bu i'r tyst a'i gynorthwywr roddi iddi physigwriaeth a phowdrau neillduol i'w cymeryd iddo. Gofynodd i'r fam ddyfod yno y dydd Llun canlynol i ddweyd sut y byddai y bachgen, ac os byddai efe yn ddif- r fol giaf y byddai iddo fyned i'w weled. Xi wnaeth y fam hyny, a chan hyny cymerodd y tyst yn gamataol nad oedd an gen gwneud ymweliad personcd. Y tro cyntaf iddo glywed am yr ach- wyiiiad >edd pan gyfarfu efe yn ddamweirxiol a G warclieidwad Llangoed bybhefnos ar ol hyny, yr hwn a grybwyllodd y mater wrtho. Dr. Rowland Jones, Bangor, a alwyd nesaf, yr hwn. a dystiodd iddo deridio ar Dr. Owen yn Mawrth (filwedllif pan niwe-idicdd efe ei ysMdd. Yr oedd yn adnabod Dr. Owen ers tua 16eg mlyn- trfd, ac yr oedd yn gwvbod y byddai yn achlysur- o yr. lio)ddef oddiwrth ymosodiadau o afiechyd ar y cyfryw achlysuron bn ef (v tyst) yn gwneud gwaith yn lie Dr. Owen. Ar ol clywed yr achos hwn yn cael ei ddesgnfio, yr oedd efe o'r farn fed y [;hy<gwriaetb a'r drincaeth roddwyd i'r bachgen gan Dr. Owen vn hollol gywir ac yn ei le. i na Mr Lloyd Carter a anerchodd VT Arolyg- ydd ar ran Dr. Owen, a myritumiodd, wedi clywed o honvnt y tystiolaethau, eu bod vn cael fod llawer iiiwv wedi ei wneud o'r achoa hwn nag a warer.it'd gar, y ffeithiau. Dadleuai ef fod ym- d<lygiad Dr. Owen yn yr achoa hwn wedi bod yn lioHol gyson a'i bodj yn gwbl naturiol iddo, gan r,ad aeth y wraig. ato i ddweyd sut yr oedd y baeh- gert fel y ceisiwyd ganddi, i ddyfod i'r casgliad fod y physig oedd wedi ei roddi wedi gwneud ei walhh yn effeithiol. Fe ddarfu droi allan nad oedd yr afiecjhvd yn ddifrifol, oblegid bu i'r bach- gen wella yn fuan. Yr ,>edd hyn yn terfyinu yr ymchwiliad, a hys- bys<Kld Mr Biroham y cyflwynai efe adroddiad i Fwrdd Llywodraeth Leol, v rhai mewn amser dyledns a ymohebent a'r GwarcLeidwaid.

Streic Fawr y Glowyr. I Y DIWEDD YN Y GOLWG, Dywedir fod y rhagolygon am de?fyniad i'r ang- brdwelediad vn v fasmich mewn glo yn parhau i g3.PJl eu cadw i fyny. Yn Tredegar, Mevthyr, Hafod, a manau eraill, pasiwyd penderfyniatdau yn dadleu dros dderbyn, fel telerau cytundeb, lithr-mddeg, gyda'r cyttog lleiaf: a bod swm y diweddaf yn cael ei adael i wneud trefniad terfynol arno i'r Pwyllgor DarbodoL Y mae nifer luosog o gyfarfodydd. hefr wedi anog ar i'r Pwyllgor Darbodol alw cvnhadledd arall, i ail drefnu yr hawliau a tfurtiwyci ddiweddaf, fel amodau cvtundeb: ac arwydd obeitbiol arall ydyw, fod pwyllgor wedi ctxel ei alw am ddvdd Ian, pan y dis- gwylir y bydd i gais gael ei wneud at Bwvllgor y Meistriaid am gael cyfarfod unol eto i ystyried y cynygion cliwv,,ie Dvciiwelodd Syr W. T., Lewis i Ddeheudir Cymnv ar ol bod ar bleserdaith vn yr Iwerddon ae yn ystod ymgj'nghoriad a gohebydd i'r w^sg, cyfeiriodd at y penderfyniad y daetbpwyd iddo gan Bwyllgor Unol o Lofuydd Dowlais, Plymouth, a Chyfarthfa. yn flair llithr-raddeg. gyda'r cyflog lleiaf. Dywedodd Syr W. T. Lewis, pe rhoddid llawn awdurdod i Bwyllgor Darbodol y gweitbwvT i cldvfUd i delerau ar y syl- feini hyny, nad oedd yna un rheswm paham na ddylai y sefyll allan derfynu vn fuaai. CVnhaliwyd cyfarfod mawr o lowyr Dowlais. Ply- nioutn. a Chyfartlifa, nos Fawrtb, a'r hwn oedd yn hynod o unol am i'r anghvdwelediad gael ei ddwyn i herxlerfyniad. Llywyddid gan v Cyngborwr Tbonvis it dygwyd dau benderfyniadau cedd wedi bid o rw. flaen cyfarfod o bwyllgor y tair glofa y diwrnod 5>lienorol. Penderfynwyd. ac yn ymarferol yn un- Y 'IT frydol, ei fod ^n cael ei adaol i'r Pwyllgor Darbodol i wneud ymdrafodaeth am litlir-ridcle.1, cyflog [leiaf a bod y cyflog liwnw i gael ei: bj-nderfynu gan y Pwyllgor Darbodol. Pasiwyd ~«nderfyniadau cvffelyb Tan weithwyr Difryn Merthyr. ADRODDIAD SYR EDWARD FRY. Erhvn hvn y ma,e adroddiad Syr Edward Fry i lywvdd v Bwrdd Masnoch ar yr anghytundeb yn v meuswdd glofaol yn Neheudir Cymni wedi ei gyhoeddi. Addefa yn yr adroddiad mai methiant fu ei gerhadaeth ef fel athrywynwT i gael y pleid- iau i gytundeb a'u gilydd ac v mae yn priodoli ei fethiant i'r pethau canlynol: — 1. Gwrthodiad y mestri unedig, trwy Syr W. T. Lewis, i ymdrafod dim ag ef. Yr oedd y gwrthodiad hwn yn terfynu pooiilrwydcl cymod- iad yn ystvr gvffredin y gair. 2. Y ffeithiau nad oedd y pwyllgor darbodol wedi cyrhaedd syr.iad clir am y gofynion ar ba rai y penderfynent sefyll, ac nad oseddynt yn un yn eu plith eu hunain. 3. Yr agwedd a gymerodd y pwyllgor darbodol yn nghyfarfod y ddau bwyllgor yn nghyd, a gyn- haliwyd Gorphenaf 16eg. Yn y llythyr a ddan- fonasid ganddynt at y meistri—yn gofyn aim y cyfarfod-nid oeddynt yn awgjymu penodiad cyf- lafareddwr i wastadhau yr ymryson presenol, a hwy a wyddent pe gofynent y cyfryw beth na chaniateid mo hono gan y meistri ac eto vn y cyfarfod darfu i'r pwyllgor darbodol, neu raft o honvnt, osod y caia i lawr—llwylbr o weithredu oedd yn sicr o ddryllio y draifodaeth, ac am hyny yn waif pwysig mewn cadofyddiaeth. 4. Gweithrediadau cyfarfod cynrychiolwyT y I gweithwyr a gynhaliwyd ar y 25ain o OipLenaf. Denigys adroddiad gweithrediadau y cyfarfod hwnw nad yw mwyafrif y cynryehiolwyr, nac fel y tvbir mwyafrif y dynion a gyrrychiolid gan- ddynt, mowm cydymdeimlad a mwyafrif y pwyll- gor darbodol; canys gwithodasant bob syniad o lithr-raddeg, a safasant yn dyrn ar egwyddorion llai tebyg o gael eu derbyn gan y meistri na'r rhai hyny a fabwysiadwyd gan v pwyllgor darbodol yn eu llythyr ar y 13eg o'r un mis. Fe welir fod Syr Edward Fry yn priodoli par- had yr arghytundeb, yn mlaeniaf ac ynxbenaf, i'r ffaith ddarfc d i bwyllgor y meistri wrthod ei was- anaeth ef fel cymodwr; ond y mae y darluniad, pruddaldd rydd efe yn yr adroddiad. o anghyrn- wysder y rliai a weithredant dros y gweithwyr i ddwyn yr ymrysonfa golledus hon i derfyniad yn beth difrifol i ieddwl am dani. DP.Y EDDAR ACH. Y rjnion yn Shcddi i Mewn i Gynyg y Meistririd. Mewn cynhadledd o gynrychiolwyr y meistriaid a'r dvnion, a gyr.l.alivyd yn Ngbaerdydd ddydd Sadwrn. daetbpwyd i gytundeb. yn ddarostyngedig i gymeradwyuetn coipb cyilrcdmol y gweithwyr. Cvnwvsa vc acirodcuad roddwvd allan yn hwyr nos Sabbotb y telerau cytundeb cvnbrawfol (tentative) a ganlyn "Os. ar ol y dydd cyntaf o fcedi, 1899, v bydd i'r meistruud ostwng cyHogau v gweithwyr is- law 12i y cant uwJuLiw Rliagfyr, 1876. fe fydd gan y gweithwyr hawl i roddi chwe' mis o rybudd i derfynu y cytundeb hwn ar y dydd cyntaf o urrliyw lonawr neu Gorphenaf agos a f wrth y drws, er gwaethaf Aclran 1 o'r Telerau osodwvd uwchben y pyllau yn Gorphenaf, 1898. Trefna v meistriaicl yn mhellach fod y telerau cytundeb i fod am bedair blynedd yn Ile tair, o'r dydd cyntaf o lonawr, 1898." Mewn atebiad i gais taer cynrychiolwyr y dynion. mae y meistriaid wedi cydsynio i roddi iddynt liyd ddydd Iau nesaf er eu galluogi i osod y telerau o flaen boll gorph j gweithwyr. Bydd i'r "Joint Com- mittee" gyfarfod eto dydd Iau nesaf i dderbyn pen- derfyniad y gweithwyr. Hysbysodd Mr Lewis Miles fod cynrychiolwyr v dynion ar "Provisional Com- mittee" wedi penderfynu cynull cynhadledd gyff, redinol yn y Cory Hall, Caercrdd.. ddydd Mercher (yfory). am haner awr wedi deg y boreu, i'r dyben arbenig o dderbyn yr adroddiad oddiwrth y "Po- visional Committee" parthed cynyg terfynol v meistriaid. Fel arferol, darfu i'r ddwy adran gynal cyfarfodydd gwahanol—Syr W. T. Lewis, A.S.. yn llywvddu dros ochr y meistriaid. a Mr W. Abraham. A.S., dros y gweitbwjT. 0 bryd i bryd hefyd yr oedd cyfarfodydd unedig o'r ddwy ochr. Ymgasgl- odd torf fawr tu allan i'r Engineers' Institute, vn disgwyl yn bryderus am ganlyniad y gynhadledd. Mawr oedd eu siomedigaeth pan. oddeutu nnw o'r glocb, yv hysb' swyd i'r gynhadledd fethu dyfod i benderfyniad. Erbyn hyn yr oedd nifer fawr o'r meistriaid wedi ymadael; eithr am chwarter wedi naw darfu i Mr Dalziel, vsgrifenydd v perchenogion, anfon cenad i'w galw yn ol. Ychydig cyn deg o'r glocb, fel ffrwyth ymgynghoriad arall, bu i'r gweith- wTr gytuno i dderbyn telerau diwvgiedig y meistr- iaid. AM CAN GYFRIF 0 DRAUL STREIO GLO- WYR Y DE. Nis gall dim ddangos mor aruthrol yw'r gollcd oddiwrth streic glowyr y De na'r fiigyrau canlynol a gyhoeddir vn y "Daily Telegraph: £ Cyflog glowyr (18 wytlmos byd Awst 13eg), yn ol 3s 6c y dunell 1,306,900 Gweithwyr eraill a thollau yn ol 45 6c y dunell 1,962,685 Elw'r meiscr (yn ol prls gwerthol o 10s y dur ell) 2.3 v dunell 436,152 £ 3,705,737 Llai o gynyrch, heb gyfrif y glofeydd .I. tuallan i Undeb y Meistri 908,775 Colled ion cwmniau, rheilffyrdd, doc- iau, morwyr, a chrefftau'n nglyn a glofeydd, yn xighyda'r hyn a war- iwyd i leddfu'r angen, yn gwneud cyf- answm y golled yn £ 6,239,262

Damwain Dost yn y Mwnglawdd. Dydd Mawrth, bu damwain dost yn y Mwn- glawdd, g?r Gwrecsam. Ymddengys fod dau ddyn o'r enwau Roberta a Foster yn parotoi i danio ergv'd. Gan na ddaeth yr ergyd allan aeth- ant i ediycli yr achos, a fErwydrodd y pylor i'w gwynebau, gan eu niweido'n enbyd. Ofnir y cyll un o honynt ei olwg. Bythefnos yn ol collodd dau ddyn eu bywydau trwy ddamwain yn yr un mwnglawdd.

Marwolaeth Mr Arthur Pease, A.S. Bu Mr Arthur Pease. A.S.. farw am ddeg o'r gloch nos Sadwrn diweddaf vn Callington, Cernvw, ar ot dioddef afiechyd maith. DealLir mai achoy uniongyrchol ei farwolaeth oedd gwendid calon. Yr oedd efe yn cymychioli Darlington yn v Senedd fel Rhyddfrydwr Undebol, ac yn 61 mlwydd oad. Ped- werydd mab ydoedd J. Mr Joseph Pease, yr aelod Seneddol Cwaceraidd cyntaf. DychwelwydMr Arthur Pease yn 1895 gyda mwyafrif o 657, ond collodd yn 1892 gyda 56 o fwyafrif yn ei erbyn.

Arddangosfa Arddwrol, &c.. JLlanberis CVnhaliwyd y dilegfed arddangosfa arcliwrol, eWD, dofednod, cathoo., etc., yn Llanberis ddydd Iau, tan lywyddiaeth Mr G. W. Duff Assheton Smith, Yr oedd y tywydd yn fifafriol iawn, ac ymgynullod'd torf fawr o bobl i f,}(s yr aradangos- fa. Yr ysgrifenydd llarurus oc<Id M.v E. F. Jones, a'r canlynol oeddynt y barnwyr —Merlynod a r gvstadleuaeth roidio: tdaidben N., P. 8tewart. (,rys oi Perthdinorwig; Mr T. ISoberts, Aber; a Mr R. H. Abbot, Norfolk. Cwrs dofednody a chwmng- od: Mr R. H- Abbot. A-dar: Mr J.. Rowla nds, Pwllheli. Ganldwriaeth: Meistri Alfred Rud- dock, Tanybryn. BangorS. Windsor. Coed Helen, Caernarfei*; R. Williams, Glangwna Gar- dens a John Steer, GITullifon, Caernarfon. Yinenyn ac vtaii Mrs Henry Parry, Glan'rafon Farw., Pontrug; Mrs O. D. Jones, Summer Hill, Llanberis a Mrs' W. Roberts, Cae'rfran, Li-in- her is. Mel: Mr H. R. Cadwaladr. Doobarth- wvd v gwobrwyon fel v canlyn WINDOW PLANTS.—Begonia in pot: L, Mrs k. Roberts, Dinorwic; 2, W. E. W illiani$, Cwm- yglo 3, Mrs E. I>1. Roberts, Llanberis. Begonia ornamental foiiage i pot: 1, Thomas Williams, Llanberis; 2, Thomas Tolenian. do; 3, Mrs E. J. Roberts, do. Fuchsia, single: 1, Thomas Toleman, Llanberis; 2, William Owen, do; 3, Mrs E. J. Roberts, do. Fuchsia, double: 1, David Rowlands, Llanber's; 2, Mrs Elizabeth Roberts, dQ; 3, Mrs Wood, do. Fuchsia,, varie- gated: 1, D. Rowlands, 3, Mrs-Eliza- beth Roberts, do. Calceolaria 1, Henry RicLd. Eames, Llaniberis 2, Thoanas Eames, do; 5,. Mrs Elizabeth Roberts, do. Geranium, aingie: 1, Mrs E. A. Roberts, Llanberis; 2, Mrs Aim Ro- berts, Dinorwic 3, Mrs Elizabeth Robert- llan- I beris. Geranium, double: 1, Henry Richard Eames, Llanberis 2, Mrs E. J. Roljertsv dc; 3, I Mrs Elizabeth Roberts, do. Geranium, bicolour or tricolour: 1, David Rowlands, Llanberis; 2, Robert Hughes, do; 3" Mrs E. J. Roberts, do. Musk in pot: 1, Robert Hughes, Llanberis; 2, David Rowlands, do 3, Mrs Elizabeth Roberts, dov Pelargoniums in pot: 1, Mrs Elizabeth Ro- berts, Llanberis 2, Thomas Eames, do. Speci- men plant in pot: 1, R. J. Hughes, Llanberis 2., Lizzie Parry, do 3, Mrs E. J. Roberts, do. 'VEGETABLES.—Bi^a.d beans: 1, Kathleen Jones, Llanrug; 2, Leslie Jonas, Ao 3, Wm. Bennett, Dinorwic Hospital. French bear s 1, John M. Evans, Llanberis; 2,. William Davies, Portdinorwie; 3, Robert Hughes, Llanddeimol- en. Kidney beans 1, William Davies, Portdin- c»rwic 2, John M. Evans, Llanberis 3, Robert Hughes, Llanddeiniolen.. Cabbage: 1, Henry Parry, Pontrug; 2, J. E. Jones, Llanrug 3, William Davies, Portdinorwie. Cabbage, red 1, Henry Parry, Pontrug; 2, John Pritchard, [ Llanrug 3, Isaac Roberts, Llanberis. Carrots 1, J. R..lores, Caeathraw; 2, Robert Griffith, Llanrug 3, Tom Closs, Nant Peris. Cauliflow- ers 1, John Pritchard, Llanrug; 2, Robert Griffith, do; 3, William Davies, Portdinorwie. Cucumbers: 1, Henry Parry. Pontrug 2, J. E. Jones, Llanrug 3, William Davies, Portdinorwie. Lettuce, cabbage: 1, Wm. Bennett, Dinorwic Hospital; 2, John Pritchard, Llanrug; 3, J. E. Jones, do. Lettuce, cos: 1, Isaac Roberts, Llan- beris 2, John Pritchard, Llanrug; 3, Wm. Ben- nett, Dinorwic Hospital. Onions, autumn sown 1, Owen O. Lewis, Llamddeiniolen; 2, William Lewis, do; 3, Mary Roberts, Llanberis. Onions, spring sown: 1, William Davies, Portdinorwic; 2j Her.TV Parry, Pontrug 3, Robert Griffith, Llanrug. Parsley 1, R. S. Davies, Capel Seion 2, W. G. Williams, Owmyglo; 3, William Davies, Portdinorwie. Peas: 1, Robert Griffith, Lla.n- rug 2, Griffith Jones, Nant Peris 3, William Davies, Portdinorwic. Potatoes, kidneys: 1, Thomas J. Morris, Llanrug; 2, H. E. jores, Portdinorwic; 3, Henry Parry, Pontrug. Pota- toes, rour.d: 1, Mary Roberts, Llanberis; 2, Isaac Roberts, do; 3, John Pritchard, Llanrug. Potatoes, kidneys, throe varieties: 1, Isaac Ro- berts, Llanberis 2, Henry Parry, Pontrug 3. Mary Roberts, Llanberis. Potatoes, IOund, three varieties: 1, Mary Roberts Llanberis; 2, John Jones, llanrug 3, Henry Parry, Pontrug. Rad- ishes 1, Richard Parry, Llaoaberis; 3, Mary Ro- berts, do. Rhubarb: 1, J. R. Jores, Caeath- raw 2, Marv Roberts, Llanberis; 3, R. Hughes, do. Shalobs: 1, John W. Williams, Llanrug 2, Isaac Roberts, 3, Tom Closs, Nant Peris. Shalots, best twelve: 1, Mary Roberts, Llarfberls; 2, Robert Hughes, do; 3, Isaac Ro- berts, do. Turnips: 1, 11 Richard Parry, Llan- ber, 's; 2, Owen O. Lewis, Llanddeiniolen; 3. J. E. Jones, Llanrug. Vegetable marrow: 1, Win. Davies, Portdinorwic 2, David Jor.es,Llanberis 3, John M. Evans, do. Collection of vegetables, six varieties: 1, William Davies, Portdinorwie 2, Isaac Roberts, Llanberis; 3, Robert Hughes. Llanddeiniolen School. FRLITS.—Apples, dessert: 1, Eirlys Lloyd Yr illianis, Llanberis; 2, Robert Hughes, Llan- ddeiniolen 3, Isaac Roberts, Llanberis. Apples, kitchen: 1 and 2, Robert Griffith, Llanrug 3, Henry Parry, Poilrug. Gooseberries: 1, Wm. Lewis Jones, Llanberis 2, JoLn E. Jones, Cwm- yglo; 3, W. Roberts, Llanberis. Collection of fruits: 2, Lizzie Evans, Llanberis. Plums: 2, John M. Evans, Llanberis. FLOWERS IN POTS.-Balsam: 1, Mary Griffith, Llanrug; 2, Evan R. Griffith, lo; 3, Robert Hughes, Llanddeiniolen. Begonia, tube- rous 1, J. R. Jones, Caeathraw 2, Isaac Ro- berts, Llanberis; 3, William Davies. Portdircr- wic. Begor.ias, any other variety: 1, J. R. Jones, Caeathraw; 2, William Davies, Portdinor- wie; 3, John M. Evans,Llanberis. Calceolarias: 2, Mary Roberts, Llanberis; 3, Isaac Roberts, do. Goleus: 1, William Davies, Portdinorwie; 2, Mary Roberts, Llanheris; 3, J. R. Jones, Cae- athraiw. Fens: 1, John M. Evans, Llanberis; 2, Lizzie Evans, do; 3, William Davies, Portdin- orwic. Fuschia, single: 1, Isaac Roberts, Lian- beris; 2, William Davies, Portdinorwie; 3, John M. Evans, Llanberis. Fuschia, double: 1, 1Yil- liam Davies, Portdinorwic; 2, Isaac Roberrs, Llair.iberis. Geranium, single: 1, William Da- vies, Portdinorwic; 2, Robert Roberts, Llan- beris 3, Isaac Roberts, do. Geranium, double: 1, William Davies, Portdinorwie 2, Isaac Ro- berts, Llanberis 3, Robert Roberts, do. Gera- nium, variegated 1, Lizzie Evans, Llanberis 2, John M. Evars, do 3, Robert Roberts, do. PE- tunias 1, J. R. Jones, Caeathraw; 2, Mary Ro- berts, Llanberis; 3, Isaac Roberts, do. Speci- men plant in pot: 1, H. E. Jones, Portdinorwic 2, J. R. Jores, Caeathraw; 3, Robert Hughes, Llanddeiniolen. Collection of plants: 1, John M. Evans, Llanberis; 2, Robert Roberts, do. CUT FLOIVFRS.-Asters: 1, H. E. Jores, Portdinorwi 2. Robert Griffith, Llanrug: 3, W. Davies, Portdinorwic. Carnations or pico- tees: 1, J. R. Jones, Caeathraw 2, W. Davies, Portdinorwic; 3, Robert Griffith,Llanrug. Dah- lias, sirgle: 1, W. Davies, Portdinorwic; 2, Ro- bert Griffith, Llanrug; 3, Robert Hughes, Llan- ddeiniolen. Dahlias, double: 1, Isaac Roberts, Llanberis; 2, W. Davies, Portdinorwic; 3, H. E. Jones, do. Dahlias, double, four varieties: 1, J. R. Jones, Caeathraw; 2, Wm. Bernett, Dinorwic Hospital. Gladioli: 1, Robert Griffith, Llanrug 2, H. E. Jones, Portdinorwic; 3, J. R. Jones, Caeathraw. Marigold: 1, Robert Hughes, Ilanddeiniolen 2, J. M. Evaxs, Llanberis. Pan- sies: 1, W. Davies, Portdinorwie; 2, Isaac Ro- berts, Llanberis; 3, Robert Griffith, Llanrug. Phloxes: 1, H. E. Jones; Portdinorwic; 2, J. R. Jones, Caeathraw 3, David Rowlar.ds, Llan- beris. Stocks 1, Robert Hughes, Llanddein- iolen 2, Isaac Roberts, Llanberis; 3, Mary Ro- berts, do. Roses: 1, Robert Griffith, Llanrug; 2, William Davies, Portdinorwic. Annuals: 1, H. E. Jores, Portdinorwie; 2, W. Davies, do; 3, Robert xiughes, Llanddeiniolen. Perennials 1, W. Davies, Portdinorwic; 2, David Rowlands, Llanberis; 3, H. E. Jones, Portdiwrwic. Bou- quet of garden flowers: 1, W. Davies, Portdinor- wic; 2, Minntie Jones, Caeathraw; 3, H. E. Jones, Portdinorwie. Bouquet of wild flowers: 1, Robert Hughes, Llanrug; 2, Mrs Wood, Llan- beris 3, Nellie Roberts, do. Special prizes: — Neatest and prettiest cottage frontage and sur- roundings (confined to the parish of Llanberis): 1, Humphrey Williams, Llanberis. Best collec- tion from a quarryman's garden: 1, Isaac Roberts, Llanberis. Best collection from a quarryman's garden, containing fruits, vegetables, and flaw- I era: 1, John M. Bvars, Llanberis. Best collec- tion of pSastsr 1, Isaac Roberta, Llanberimr 2, John M. Ertranfl, do. EGOS.—Hens' eggs, any colour: ly Mary Wil- liams, Dinorwic; 2, Mrs JoT.es, Owmyglo; 3, Jane Jones, do, BUTTER.—1, Mrs R. O. Williams, Penisa'r- waen; 2, Mary Jorncs. Llaturug"; 3, Jane Ellis, Nant Peris. HONEY.—Glass supers: 1, It. -Tores, Llan- berls 2, Henry Parry, do; 3, Mr* E. Parry, do. One1 pound section: 1, J. P. Jones, Llaniberis 2, R. Jones, do. One pound battles of extracted homy: 1, Henry Parry, Llaniberis 2, R. Jon £ s, do; 3,. Mary Griffith, LlanTug. DOGS.—Collies, rough-coated 2, Bob Wil- liams, Wae-nfam-r; 2, Henry Hughes, Carnan-on; 3, T. ISerbezt Jones, Penygrse-s. Collins, smooth- coated R J. T. Roberts, Owmyglo; 2, Bob Wil- liams, Waenfaiwr; 3, John Jones, Llanllyfni. Welsh terriers: 1, M. T. Morris, Carnarvon 2, W. C. Roberts, Llandudno; 3, R. LI.-Owen, Car. narvon. Welsh terriers, puppies: lr M. 'T. Morris, Carnarvon; 2, Walter Speed, Bangor; 3, Alfred Ruddock, Bangor. Fox terriers: 1, R. Lloyd J/«nesT Carnarvon; 2, W. A. Rainford, Criccieth 3, W- O. Roberts, Llandudno.' Ter- riers, any other breed 1 and 3, A. W. S. Wil- liaiins, Clyniicg; 2, W. A. Rainford, Criccieth. Retrievers, pointers or setters: 1. Miss Maggie Jones, Llanwnda; 2, K. M. Bvvvater, Bettwsy- coed. Any other variety, not before mentioned 1, J. B. Nixon. Bar gor"; 2, J. H. Evans, Garn; 3, Miss Theimse Clark, Bangor. Spaniela: 1 and 2, John Williams, Criccieth; 3, John II. Jones, EbenezeT, Special prize8 Oollie or sheer) dog, rough or smooth-coated: 1, Sergeant Davies, Llanberis. Dog or bitch on the field 1, J. B. Nixon,, BangoT. POULTRY.:—-Dorkirs: 1, Evan Jones, St. Asaph; 2, William Jones, Carnarvon); 3, V. P. Lort, Bangor., Brahma: 1, W. Da.vies, Pwll- heli 2, T. H.. Jones, Penvgro.es; 3, E. Jones, St. Asaph. Pivrnoutk Rocks: 1, T. H. Jones, Per,v<Toes 2;. OwtK. Jtsites, Llanwnda 3, Evan Jones, St. Assail. Gs-nio, red: 1, Willicta. Ore, Bangor 2" R. Williams, Llanddeiniolen 3, 0. J. Ho-belt. Owmyglo. Game, any variety 1, Evan Jonitftr, St. Asaph 2, E. P. Hughes, Os- westry 3, Owen Jones, Llanwnda. Leghorn: 1, Evan .Jonesi, St. Asaph 2, Thomas Trevor, Waenfawr; 3, John Lewis, Owmyglo. Wyan- dottes: 1, Miss Lizzie Parry, Carnarvon 2, T. H. Jones, Penvgroes; 3, H. T. Williams, Uan- beris. Minorca: 1, Evan Jones, St. Asaph 2, Mrs Natli. Roberts, Carnarvon; 3, Mrs W. E. Jones, Portdinorwie. Hamburgh: 1, William Llewelyn, Dinorwic 2, Owen Jones, Lkxswnda 3, Griffith Trevor, Llanrug. Golden spangled or pencilled:. 1, Williaun Llewelyn, Dinorwic; 2, D. H. Parry, Pwllheli; 3, Owen Jones, Llanwnda. Any other variety not before mentioned: 1, Evan Jores, St. Asaph 2, D. H. Parry, Pwllheli 3, Robert Roberts, Llan- beris. Bantams: 1 and 2, W. Pierce Williams, Llandudno; 3, E. R Hughes, Oswestry. Po- land. 1, E. O. Williams, Llanberis; 2, Ecan Jor.es, St. Asaph. Spring chickens: 1, Evan. z, Jones, St. Asaph 2 and special, T. H. Jones, Penygroes; 3, Thomas Trevor, Waenfawr. Aylesbury, duck and drake: 1, Llew Roberts, I Llangefni 2, Mr Dutton, Pontrhythallt; 3, R. Parry, Llanberis. Any other variety: 1 and 3, ) Evan Jones, St. Asaph; 2, Miss Lizzie Parry, Carnarvon. PIGEONS.—Fantail: 1, 2, and 3, D. M. Prit- chard, Owmyglo. Any other variety: 1, John Lewis. Llanberis; 2, David Thomas, Llanrug; 3, Griffith Hughes, Llanberis. iOarriers or Ho- mers 1, J. W. Jones,Llanrug 2, J. Ll. Hughes, Llanberis 3, D. M. Pritchard, Owmyglo. Tum- blers: 1 and 3, Henry Jonea, Carnarvon; 2, R. Roberts, Lla.nberis. CAGE BIRDS.—Norwich Crested: 1. Thomas J. Owen, Carnarvon; 2, Evan D. Owen, Groeslon; 3, W. T. Parry. Llanberis. Norwich Clear 1 and 2, Evan D. Owen. Groeslon; 3. William D. Williams, Rhostryfan. First, Feather, any variety: 1, Tims. J. Owen. Carnarvon 2, Evan D. Owen, Groeslon 3, William D. Williams, Rhostryfan. Canary, any other variety 1. William D. Williams. Rhostryfan 2. Thomas J. Owen. Carnarvon 3, Edward Jones, do. 'Mule: 1. Thomas W. Trevor, Carnarvon; 2, Henry Hughe", Llanberis 3. T. Owen. Carnarvon. British Birds 1 and 2, Thomas J. Owen. Carnar- von 3, W. T. Parry, Llanberis. Foreign Birds: 1. Miss Robert, Llanberis; 2. Miss Maggie Jones, Llanwnda: 3, T. and C. Sneod, Bangor. RABBITS.—Any Breed 1. Robert Roberts. Llan- beris 2. Arthur C'oombcr. ditto; 3, John Ll. Hughes, ditto. CATS.—Any Breeu: 1. E. Roberts, Carnarvon; 2. Robert Roberts. Llanberis: 3, Mrs Baxton, do. Special Prize :—Best cock and hen on the field day of show (prize. -2 1 cwt, of ooultry meal by Spratt's Patent, Ltd.. London) 1, T. Herbert Jores. Peny- groes, R.S.0, HORSES.*—Co not exceeding 14 hands liigh, shown j I under saddle or in harness 1, Maurice E. Jones, Voel Ferry, Anglesey; 2, Owen Roberts, Llanberis. Mare or gelding over 14 bands high, shown under saddle or in harness 1, J. R. Pritchard, Carnarvon 2. R. T. Evans, ditto. Welsh mountain pony work- ing men only) 1, Richard Owen. Llanrug 2, Lewis Roberts. Ebenczer. Best and cleverest jumper; 1 and 2, A. W. Jones. Gaerwen. Special Prizes:—Welsh Mountain Pony: 1, Maur-j and 2, A. W. Jones. Gaerwen. Special Prizes:—Welsh Mountain Pony: 1, Maur-j ice E. Jones, Voel Ferry; 2, David Hughes. Car- narvon. Best trotter not exceeding 14 hands 2 high, to be shown under saddle: 1. R. T. Evans. Car- narvon. Best pony not exceeding 13 hands high 1. Maurice E. Jones, Voel Ferrv. Best carrier's turn- out 1. Griffith J. Davies Llaiiberis.

I Yr Ymgyicli i'r Soudan. BRWYDR FAWR AR GYMERYD LLE. Yr hyn sy'n tynu MINVaf o sylw'r byd y funud hor., ydyw y. frwydr fawr sydft yn debyg o fod wedi ei dechreu yn erbyn Derfishiaid anwaraidd y Sop- dan cyn bydd y rhifyn hwn wedi cyrhaedd ein darllenwyr. Ddvdd Sadwrn yr oedd yr holl 1 gorphluoedd Anglo-Aiphtaldd yn gadael eu gwer- s-yllfa. yn Wad Hamed er cydymgrynhoi mewn diwrnod neu ddau yn El Hajir, yr hwn le o hyn allan sydd i gael ei alw yn Jebel Roy an. Y mae "scouts" Derfishiaidd wedi eu caniod ar Ian y Nile, agos gyferbyn a'r gwersyll r. ewydd. Teith- ia y llwytliau cyfeillgar ar lan gyferbyniol y Nile, I yn gyfochrog a'r prif gorphlu. Y maent hwy o I dan Major Stuart-Wortley, yr hwn a a,eth gyda Syr Charles Wilson i Khartoum deuddydd wedi i Gordon gael ei ladd. Prif gadlywydd yr ym- gyreh hwn. ydyw y Cadfridog Syr C. Kitchener.

__n_ Bwyta ac Yfei 1 Ormodedd Bvddwn oil yn bwyta gormod o gig-fwyd ac yn yfed gormod o de. Mae y blaenaf yn milwrio yn erbyn yni gweithiol a bydd y tannic acid ac elfenau niweidiol eraill geir mewn te yn isellxau yr ysbrydoedd ac yn gwanychu yr iechyd. Y corph, mewn ffaith, sydd beiriant gweithiol. ac fel y cyfryw y rhaid ei drin. Nis gellir rhoddi adgyfnerthion yn lie v wasta of tissue sy'n myned yn mlaen -n ddyddiol ond trwy gymeryd ym- borth cyfaddas. Nis gellir ei wneud a chyfiyriau. Mae gwyddoniaeth, modd bviiiag, wedi neidio i'r adwy eto, ac nis gellir ei wneud rhy wybyddus y gall nerth ae yni -ael eu llyrwyddo, a'r bochau coch- v ion naturiol i iechyd eu hadfer gan rinweddau a.dfer- iadol darganfyddiad tra gwerthfawr. Y mae tystiol- aeth meddygon a'r cyhoedd yn derfynol ar y pwynt hwn. Mae yn profi fod Dr. Tibbies' vi-Cocoa fel Bwyd- ddiod yn perchen rhinweddau maethlon, adferiadol, a bywydol na fu yn bodoli erioed o'r blaen. Mae yn cynorthwyo'r galluoedd treulio, ac mae yn anmhrisiadwy i ddynion lluddedig a merched a phlant egwan. Mae ynddo rinweddau adlonol te da, maethlon- rwydd y cocoas goreu, yn nghyda thonic a nerth adfywhaol na feddienir gan v naill na'r llall, a gellir ei ddefnyddio yn mhob achos lie gwaherddir te a choffi. Nid pbyNigwHaetb ydyw, ond bwyd-ddiod di- gyffeyb a rhyfeddol. Gwneir Vi-Cocoa Dr. Tibbies i fyny yn becynau 6c yr un a thyniau 9c a Is 6c yr un. Gellir ei gael gan yr holl Grocers,y Fferyllwyr, a'r Ystorfeydd, I neu ynte trwy anfon i 60, 61 a 62, Bunhill Row, London, E.C. I Fel prawf dihafal o deilyngdod, fe anfonir llonaid tin bychan destlus o Vi-Cocoa. Dr. Tibbies, yn rhad drwy y llythyrdy, i unrhyw ^vfeiriad, os pan yn vs- grifenu (gwna postgerdyn y tro) y bydd i'r darllen- ydd enwi y "Clorianydd."

NODJON (fR DEHEUD1R. j Addewir y ceir clywed cor o Lydaw yn cysfcadlu yn Eisteddfod Caerdydd y flwyddyn nesaf. Y mae Ysgolion Canolraddol Aberaeion yn awr yn oond; a phenderfvmr eu hagor ar yr 19eg o Fedi. j Per.derfynodd ielodau Cynghor Trcfol Caer- fyrddin wneud cais am fenthyca lOOOp er adgy- weirio y llwybrau yn y dref a'r cylch. Allan o 30 o ymgeiswyr, Miss Mabel Kitching. Holfoid, Bridgtnvater,. a benodwyd yn athrawes gynorthwyol i Ysnol Gar;olraddol Aberaeron, Oyrrwysa ymbortL dyddiol Llynges y Sianei,, yr hen sydd yn awr yn Aberdaugleddyt, 11,000. o bwysi o fara, tua 7000 o bwysi o biff, a 3000 o fcwvsi c lysdau. Mr Walter Davies, OwrlI lkfawr, mab y diwoddar Mr R. J. Davies, a eniUodd y "Wix Prize" a ro.klwyd yn Y wJol St. Bartholomew am draetliawd meddygol Erys Ardalydd ac Ardalyddt.s Bute yn Dnm-I fries House, sir Ayr, lie y maeu mab liynaf, Iarll Dumfries, yn saethu. Nidi ydyw Arglwydd Bute ei hun yn saothu. Ceidi enw y Parch Broffeswr Thomas Williams, Aberystwyth, yn mysg y rhai oedd yn cymeryd rhan yniy "Ohatanaqua" Prydieinig yn Edinburgh, yr wythnos ddiweddaf. AnrLagwyd Cadben J. C. Ciaath, yn Penybont- ar-Ogwy, dydd Llun, a llestri. arian te a choffi, ar ei ymddiiswyddiad o fod yn llywodraethwr dar- llawdy yn y lie hwnw. Cydymdeimlir yn fawr a'r Parc-h R. Rees, Allt- wen, a'i briod, yn eu profedigaeth lem o golli eu lianwyl fereli, oedd mor addawoL Yr oedd wedi bod yn nychu ers misoedd. Mac tri aelod Seneddol yn perthyn i fwrdeisdref Abel"tawe-; sef, Mri John Llewelyn, Brynmor J ones, a David Randell; ac y mae y tri yn gwneud gwaith rhagorol yn ac allan o'i- Ty. Dairfu i un o'r dynion sydd yn gweithio ar Ffordd Haiarn Dyffryn Taf ddarganfod, y diwr- nod o'r blaen, er ei fawr syndsd, gath, a thair o gathod mewv'dd-anedig, yn mocs tan y peiriant. ( Aeth tua deg ar hugain o ddynion ienainc, y rhan fwyaf o honvnt o'r gweithiau yn Nhreforris, o Abertawe, ddydd Mawrth, i America. Ymgyn- ullodd tyrfa fawr i'r orsaf i gjtnu ffarwel a hwy. Yn mysg y deg o leygwyr sydd newydd gael eu henwi gan Fwrdd o Esgobion Pabyddol i fod yn aelodau o Bwyllgor yrYsgolion Pabaidd, y nm.L, enw Mr Bowen Rowlands, y diweddar aelod Seneddol dros sir Abereifi. Anrhegwyd Mr T. Dummer, o Lythyrdy Llan- elli, nos Wener, ar achlysur ei ymadawiad i Pen- rhyn Gobaith Da, gan Gymdeitlias y Cymmrod- orion, i'r hon yr oedd wedi bod yn gwreithredu fel cyfeilydd. Ceir amryw Eisteddfodau lleol yn y De y flwy- ddyn nesaf. Yn mis Mai, cynhelir un yn Nghaer- fyrddin, pryd y nhoddir can' punt o wobr ar y prif ddarrt Hefyd, y mae Castell Newydd Emlyn yn myned i gynal un yn adeg y gwyliau, tua chan- ol Awst. Yn mysg y meswrau a dderbyniodd y cydsyniad brenhinol, yr oedd Mesur Dwfr a Nwy Dytfryn- oedd y Rhymni a'r Aber, Mesur Ffordd Haiarn a Phorthladdoedd Abergwaen, a Rosslare, Mesur Ffordd Haiarn y Great Western, (gweithiau new- ydd), a Mesur Ffordd Haiarn Caerdydd. Brawychwyd trigolion Llanelli yn fawr tua haner awr wedi deg nos Sadwrn, wTth glywed ergyd yn dyfod o gyfeiriad y Doe Gorllewii ol. Caed adlan fod yna ffrwydriad wedi cymeryd lie ar yr ysgwner "Minnie Sominers," yr hon oedd wedi ei llw\*tho a 400 o dunelli o lo. Yn ffodus, nid oedd neb ar ei bwrdd. Oynhaliwyd trengholiad yn Whitland, ddydd Llun, ar gorph Mr J dhn Jenkins, Melinau Tre- vaughan, yr hwn a. gafwyd wedi niarw mewn cae, rhyw haner milldir oddicartref. Dywredodd Dr. Rowdand Thomas, St. Clears, ei fod yn credu mai yr achos o'r farwolaeth ydoedd afiechyd y galon. Y mae y Cladben Alfred Hicks, a'i briod, o Pittsburg, Pennsylvania, America, wedi bod ar ymweliad a Deheudir Cyimu yr wythnos ddi- weddaf. Ganwyd y cadben yn Pertyrch, 57ain mlynedd yn ol; ac aeth o'r wdad hon pan yn bum' mlwydd oed; a dyma ei ymweliad cyntaf a'r Dywysogaeth byth er hyny. Boreu dydd Sadwrn, caed dyn, o'r enw William Ridler, tua 56ain mlwydd oed, wedi cyflawni hun- anladdiad ar Ffordd Haiarn yr Hafren a'r Wysg yn Lydney. Yr oe,dd y tranoedig wedi bod yn yriedydd ar y ffordd haiarn dywedir fod damwain a gafodd tua saith mlynedd yn ol wedi effeithio yn fawr ar ei ben. Prydnarwn ddydd Mercher, gwertiiwyd rhan o ystad Mr David Lewis, diweddar o Gaerdydd a Chaerphili, vn nhrei Caerdydd. Yr oedd yr ar- werthiad dydd Mercher yn cael ei chyfyngu i ran iGaerdydd o'r etifeddiaeth, gjan fod rhan Oaerplnli wedi ei gwerthu y diwrnod blaenorol. Derbyn- iwyd ll,982p 5s ddydd Merclier; a 9661p am ran Caerphili. Gwnaeth dyn ieuanc di-farf gais at ynadon Aber- tawe, dydd Mawrth, am i drwydded tafarndy gael ei throsglwyddo iddo -of, ar gyfrif ei fod wedi priodi yr un oedd yn dal y drwydded, yr hon a ddymunai am i'w gwr ei dal. Mewn atebiad i'r Fainc, dywedodd y byddai yn 21ain mlwydd oed yn Rhagfyr a dywedodd yr ynad cyflogedig, wrth wrthod ei gais, y byddai yn well iddo aros nes dy- fod i'w oed. Y Sabboth, darfu i Joseph Roberts, yr hwn oedd yn byw yn Port-field Gate, Hwlffordd, gyf- lawni hiinnxladdiad, trwy dori ei wddf gydag ellvTi. Trulliad oedd y trancedig ac yr oedd wedi treulio llawer o'i amser yn Ninbycb-y-Pysgod. Yr oedd wedi llwyddo i gasglu arian, ond yr cedd wedi colli rhan o honynt mewn anturiaethau; a bernir fod hyny yn bliro ei feddwl. Cvmerodd etholiad Bwrdd Yegol Llandyssibo Ie dydd Mawrth. Dyma fel y safai yr ymgeis- R-Yr, -Mr J. B. Protheroe (E.), 506 Mr H. Morris (Y.), 428 Mr D. Davies, Maiengwyn (Y.), 402; Mr D. Wheeler, Rhywe (Y.), 401; Mr W. Edwards, Llandreisaf (Y.), 320; Mr John Mor- gan, PereNrnwr (Y.), 279; Mr Edwin James, Coed- lys (Y.), 237; a Mr Griffith Davies, Llandyssibo (Y.), 105. Y saith cyntaf a ddychwelwyd. Tra yr oedd Pwyllgor yr Eisteddfod Genedl- aetliol yn Ngiliaerdydd yn dadleu, y noson o'r blaen, y pwnc o gael tocynaiti dros yr oil o'r cyfar- fodydd, sylwodd Mr E. W. Shackall, y cadeirydd, nas gellid bod yn rhyw lym iawn gyda hyn a chwanegodd ei fod ef yn gwybod am foneddwr yn Eisteddfod Geredlaethol Llanelli a sicrhaodd i ddeuddeg o bersonau gael myned i mewn heb gv- maint ag un tocyn. Bydd yn dda gan luaws cyfeillion y Parch T. a Mrs Rowlands, cerrhadon yn Madagascar, gael ar ddeall fod eu mercli Myfanwy wedi pasio ei matriculation (Prifysgol Llundaan) yn y dosbarth blaenaf. Hefyd, o fewn mis i'r un adeg, pasiodd arholiad lleol y Royal Academy of Music gydag anrhydedd aim ehwareu y berdoneg, ac arholiad am yr ''associate" yn Ngholeg y Tonic Solffa. Derbyniodd y ferch ieuanc dalentog hon ei ha- ddysg yn yr Ysgol i Ferched Oenhadon, yr hon a gynhelir yn Walthiamstow Hall, Seven Oaks, Kent. Y mae y Parch Mr a Mrs Rowlands yn y wlad hon yn awr ers ychydig wythnosau, ac wedi cael y fraint o gwrdd a gweled eu plant yn iach, ar ol abseiioldeb o wyth mlynedd. Y mae iddynt bedwar o feibion yn Ysgol Meibion, Oenihadon, yr hon a gynhelir yn Blackheath, Llundain, pob un o ba rai sydd yn' gwneud cynydd boddhaol yn eu cwrs addysgawl.

_n- 7 Celfyddydau a'r Crefftau Cymreig- Ddydd Mercher, y lOfed cyfisol, cynihaliwy<U cyfarfod pwysig yn Brcnwydd, preswylfod Syr Marteine Lloyd, Barwnig, mewn cysylltiad a.'r gymdeithas sefydlwvd yn ddiwreddar er adfywiad y man lyeithfaoedd Oymreig. Yr oedd yr Ar- giwyddes Lkyd, yr hon ydyw llywydd y Gangen- Gymdeithas yn Nghcredigion., wedi gwneyd tref- niadau helaeth ar gvfer y cyfarfod, digon o luni- aeth a chroesaw i bawb ond trodd y tywydd allan yn anarferol o wlyb, fel y bu raid cynal y cyfar- fod yn y ty. Daeth torf fawr o brif wehyddion a ffatriwyr yr ardal ynghyd, a llywyddwyd gan Syr Marteine Lloyd. Yr oedd seindorf Mr W. F. Hulley, Abertawe, vnghyd a Mrs Gruffydd Richards, mereh y diweddar "Gruffydd," telynor enwog Tywysog Oymru, ac Arglwyddes Llanofer hefyd yn bresenol, a chafwyd ganddynt wledcl gerddorol o'r radd flaenaf. Chwareuai Mrs Gruf- fydd Richards yr hen, delyn deir-rhes Gvmreig oedd mewn bri yn ein gwlad yn y ddeuddegfed ganrif, a chanodd amryw o hen alawon Gwlad y i5ryir.au. Ar y llwyfan hefyd yr oedd Mr Augustus Brickstock, Y. H., Miss latbel Hill, yr Ilona weithredai fel cynrychiolydd y Fam Gym- deithns; Mr H. Tobit Evans, Y.H., a Mr J. Lewis, Meiros Hall. Dymunai Mr Brlgstocke gael gwyhod gan Miss Hill pa grefftau Cymreiga pha ddosbarth o bobl yn Sir Ab-erteifi fwriedid gy- northwyo gan y Gymdeithas ? Pa farchnadoedd fvedd yn agored i nwyddau Oymreig, &c. ? Miss Hill, with gyfodi, a dderbyniwyd gyda chymerad- wyaeth, a adroddodd banes y Gymdeithas o'i chychwyniad, yn nghyda'i. lia,niear)ioil Siaradodd am dros haneT awr, ac yr oedd yn amlwg fod ei chalon yn y gwaith. Mr H. Tobit Evans a roddodd fraslinelliad o araeth Miss Hill. Dywedai fod poblogaeth ein gwlad, sef y rhanau- amaethydd- ol o lioni, yn lleihau yn gvdlyin er blynyddau. Yr oedd amryw achosion i hyny. Nid oedd gan- ddynt aimser y piydnawn hwnw i olrhain yr oil o'r rhai hyn, eithr nodai un ohonynt, sef fod y draiil neu y gost i fyw yn y wlad wedi chwyddo yn ddir- z, fawr yn ddiweddar, fel v mae erbyn hyn agos iawn mor gostus i f-i-w yn y wlad ag ydyw yn y dref. Yr oedd hyny yn rhyfedd pan gofir fod prisiau bwyd- ydd ac angenrheidiau bywyd wedi gostwng, aIr cyflogau am lafur yn uwch nag oeddynt yn amser ein tadau, ac eto yr oedd yr hen bobl yn medni byw a chasglu arian yn well na pliobl yr oes hon. Y rheswm am hyny" oedd fod yr hen bobl yn medru gwncyd pob peth braidd ag oedd yn angen- rheidiol arnynrt eu hunain, tra yr ydym ni, bobl yr oes hon, yn ymddibynu gormod ar y slop. Tua haner can' mlyrycdd yn ol yr oedd llu mawr t> bobl vn Ngheredigion yn cael eu cynaliaeth wttl., adeil- adu llongau. Dywedir fod 600 o seiri llongau yn gweithio un amser yn ardaloedd Aberaeron a'r L Celinewydd. Yn ol y gyfrlfeb (census) ddiweddiaf nid oedd ond 27 o'r cyfryw i'w cael yn yr oil o Sir Aberteifi. Yr oedd yma lawer iawn o bobl yn enill eu bywoliaeth with weithio hetiau haner can: mlyrcdd yn: ol. Yr oedd un hen "T a adnabyddid WTth vr enw "Jacki'r Hatter" yn byw gerllaw Capel Cynon. Yr oedd amryw yn byw yn rurdal Gistellnewydd-E'mlyn, a lluaws mawr vn rhan uchaf y Si r, tua phentrefi Talicsin, Tre'rddol, a Thalybod. Yn cl geiriau rhyw fardd lleol: — "Er gwaethaf v Saesc-u A'u hoil droion ffol, Ct^R hetiaii'r hen GJITJIT Oddeutu Tre'rddol. Pa fodd bynag, fe ddaieth y creadur hwnw, a ad- nabyddir wrth yr enw "The English Commercial Traveller," dnvy'r wlad gyda'i nwyddau mel- fedaidd, a llethodd fasi ach hetiau'r hen Gyniry ac amheuai efe (Mr Evans) a oedd cymaint ag un dyn yn Sir Aberteifi heddyw a fedrai wneyd Let. Nid oedd ond dau yn y sir pan gymerwyd y Gy- frifeb, a chredai efe mai rhyw ddau hen wr oedd- ynt wedi goroesi y genedlaeth ddiweddaf oedd y rhai hyny. Yr un modd, gyda llawer o'r crefftau ereill, crefftau ag oedd ein tadau yn fedrus yn- ddynt, yr oeddent rywsrt yn d:flanu o un i un o'r tir. Dyna y grefft. o wneyd basgedi—yr oedd ein teidiau yn enwog mewn plethu g'wiail—gwnai yr hen Frytaniaid dai gwiail, ac mae v ffaith mai gair Cymraeg pur ydyw basged yn myned yn mhell i brofi fod yr hen Gymry yn gampwyr yn y gel- fyddyd o wneyd basgedi. Yr oedd hon eto yn marw yn gyilym. Neb ar a adwaenai efe yn y sir yn medru gwneud basgedi yn awr. Yr oedd eft* yn adnabod un boreddwr yn ymyl Caerloew oedd mor selog dros gadw fyny yr hen grefft fel y darfu iddo brentisio da.u o'i feibion gyda. liaid o Gypsiaid oeddynt yn lluestu yn yr ardal, er mwyn iddynt ddysgu gwneyd basgedi. Llwyddasant, a dys- godd y ddau hyry amryw o blant yr ardal dra- cliefn. Dyna gbleri brwyn i ge.ffylau drachefn. Y dydd o'r blaen, gwelodd sypyn mawr o'r rhai hyn yn Nhregaron wedi, eu dwyn i fewn gyda'r tren o rywlc. Modiai yr hen bobl wneud coleri Imvyn eu hunain, eithr yr oedd yn amheus ganddo a o-edd unrhyw un yn y sir heddyw yn medru gwneyd coleri bnvyn. Wel, wrth sylwi ar yr ag- wedd hon ar bethau, a chyda'r bwrlad i geis o adfywio yr hen grelftau hyn a'r cvffelyb eto, a gwella y celfyddydau sydd heb farw, darfu i rai o fonediEgesau Cymru benderfynu cych- wyn cvpideithas. Yr Arglwyddes Eva Wynd- ham Quir-un o deulu Arglwydd Dur.raven, bia'r clod am gychwyn y mudiad yma, ac y mae Miss Hill wedi bod o gynortihwy mawr iddi. Mae hefyd amryw foneddigesau yn Sir Gaerfyrddin, megys yr Ararhydeddus Miss Gladys Rice, merch i Arglwydd Cynefwr—un- teuluoedd henafol ac aurhydeddus yn Nyhymru, yr Argl- wyddes Drunmiond, Mrs Gwynn.e Hnghes, Tre- gib, Mrs Richardson, Glanbrydan, ac ereill, yn gweitLio yn ddfiwyd, ac yn Sir Aberteifi mae yr Arglwyddes Lloyd, o Bronwydd, Mrs Morgan- Richardson, Mrs Harford, ac ereill wrthi bob dydd gyda'r un gwaith. Dylpen-,on y Gymdeithas ydynt (1) Ceisio adgyfodi y man grefftau CSymreig eydd wedi eu claddu, a chreu mwy o fywyd yn y rhai sydd heb feirw. (2) Ceisio d'od a'r prynwr a'r gwerthwr yn nes at eu gilydd. (3) Ceisio creu mwy o ofyn (demand) am nwyddau Cymreig. (4) Ceisio gwella y gwaith sydd genym yn awr Yr oedd v gymdeithas eisoes wedi dechreu yn rhagorol-wedi cymeryd ty mawr am tua 200p o rent yn un o brif hcolydd masnachol Llundaan er dangos nwyddau Cymr-eig, ac yr oeddynt hefyd wedi agor ty arall yn Nghaerd'ydd i'r un dyben. Yn sicr yr cedd y gymdeithas yn teilyngn pob cefnoigjaieth, a hyderai efe y deuai yr ardal hon allan yn gryf i'w chefnogi. Mr J. Lewis, Meiros Hall, wrth gynyg diolch- garweh i Miss Hill am ei haraeth, a ddywedai ei fod yn sicr fod pawb yn y He yn teimlo yn wir ddiolchgar iddi, ac hefyd y gwnaert bobpèth yn wn eu gallu i hyrwyddo amcanion y gymdeithas. Eiliwyd y cyrygiad o dtliolchgarwch i Miss Hill gan Syr Marteine, a phasiwyd yn unfrydol.

CYFARWYDDYD I LANC IEU-VNC DDEWIS GWRAIG. Myn gael gafael, lencyn anwyl, Ar ferch gryno yn ei gorchwyl; Nid yn gryno wedi darfod, Dros ryw enyd ddiwedd diwrnod; Mae pob hwch-ferch yn rhyw drefnu, Uhydig bach ar adeg felly 1 Myn un gryno yn ei yore hwy!— Hi a'i phetbau yn ei hymyi; Ediycb arni ddiwrnod golchi, Edi-ych ai- sefyllfa 'r llestri, Pa le y gesyd hi ei phadell— Canol llawr ai cornel stddl- Faint o'i 'ft'edog fvdd yn gwlychu Faint o'r llawr dan drd.ed fydd felly. Pan yn cyneu tan y boreu U U Sut y gwna hi gyda 'r clapiau— Os eu gwthio rhwng y barau. Nid yw hi o'r merched gorau Pa ran o'r glo sy 'n darfod gyntaf, Ai llwch man ai darnau mwvaf? Os y darnau, gwylia rbagddl— Paid myn'd mwy yn agos ati; Edrych ar ei tliorth, os gelli, Sut bydd hono 'n cael ei thori— Ai y canol ai comeli Fydd yn sincio gynta' ganddi Os bydd ei thorth fel dau gom Ileuad, Paid cymeryd hono 'n -ariad Gan y fath ti gei dy boeni- Methu enill digon iddi! Argraphwyd a Chyhoeddwyd dros y North Wales Chronicle Company, Limited, gan David Williams, yn y "North Wales Chronicle" a'r "Gwalia" Print- ing W orks, Caxton House, High-street, Bangor, yn Mhlwyf Bangor, yn Sir Gaernarfon ac yn Swydd- fa y "Clorianydd," Bridge-street, xiiangefnl, yn Mhlwyf Llangefni, Sir Fon, jiaD John Willi xnw. Dydd Iau, Medi 1, 1898.