Y Clorianydd

D L Rhys DafyddSy n Deya Fod plailt Si.r wedi dychryn pan glywsant fod y br)bl sy'n gofaJu, am yr ysgolion am irael dyn i wrieud dim and mynd o gwrnpas l dytinu ('u dannedd- os bydd oisio. Y bydd ganddo I wvth incttor o ddane-M bob wythnos, os y deil ati gyda'i ofa.il 0 fo!'("U L'lbJl hyd nos TeJlIT, ac na bydd fawr. o frat.hu" yin mhlant Sil- Fon yn fuan Fod rhyvvun yn tystio fod gwell golwg ar ddwy res oifori y plant y blyn^'ddoedd diweddaf am fod siwgr a phwthau da" wedi bod rnor brin. Y dylsid gwnoud r-ytundob hefo'r d-yn newydd mai r Pwyllg-or Addysg ddylaii gaol y sftoc, ac y oxwsid eu gwerthu wedyn yn 01 hyn a hyn y dunnoJI. Mao er cof am helynt y Morfa. Uynedd, y lluniwyd y guii hon Gwell ootid gejinyf weld yr engine Yn y Morfa droo y nos, Na'i bod hi yn Rhos y Folill Wodi mynd i lawr o'r ffos: Orcdu 'rwyf—ni.s gallaf bClÎdio- Am yr hetlynit ddaeth i'm rhan, Mai 'dum gerbyd mawr ysigodd Dop y boat a'i gwncmd yn wan. A phetaso'r oorbyd hwnnw Wedi myud megis cynt, I gyfeiniad Rhos y felin. Atsfchvvn mikau fd y gwynt; Nid oedd yrio long y gelyn. Na dim axali yn y lie: 'Roedel gan rhaiay fwy i'w wylio, Ac 1U ulywid bw na 00. Fod un bnawd nad yw'n honnd mcdru barddlanu wtxti modru g-wneud pill fel hyn:- Am bendio a rthxibdckiilio. A gwarthu'r llal4 yn rhad, Un g-w«rtihwr sydd yn liaeddu Oae3 nioAiswit pawb drwy'c wlad: Am hyn yn rhywk: eto Fe g-a. y gwron dootlh DdigWiol o lac«tih n-efol, Tra'r Urn-H a g'ant bwnah paeth! Fod hem wraag wodi oaol ei ohymryd yn wactl iawn yn rhjrwlo ym Mom, a bod un dyn, nad. mwy, wedi mynd at berchen- nag y lic ri ofyn am dano oyn iddi adeei y bywyd hwn Fod un araJil, meddir, wedi mynd ar y Sul ar yr un n.. Fod yn rhaati wrth wyneb pres neu dal- Jew i wnoud y fath beth. Fod eiiaieu yehydcg bach, bach. o syn- nwyr hyd yn oed yn y pethau anfonir i'w golofn ef, ond ei fod yn methu'n dog a gwneud dim nynnwyr na pheth or hyn anfonodd. "Vertmo Profiadod." U, p Y dylai gael rhywun i ail-bobi ei gan i'r c.Lo rwdins yn ardal y Rhoe hefo'r gaseg goch." Fod un Jtrafl^ yn anfon gair am "lane yn drysu'r canu" ond anghofiodd ymddir- 4«d ei enw <ja 1'r dyn wrth be.11 y golofn. Ma1 grosyn aa fuaaai'r ferch hOIUIO yn medru dweyd ea fforlcvm ei hun rlhag iddi fynd i'r oyfarfod hwnnw tÍ ollwng dagrau wrth ddod oddn yno.

Till PORI DROS CI3 YR ACER! Yn LUngofrn, idydd LJun, yr oedd Mri Robt. a Rogera JofLeis yn gosod un o gae- au Mr H. O. Williams. Tyddyn Mawr, ger HoJirand Arms, aeif y oae ag y mae ffynnan Mjiiangel ymldo. Ei fesur yw 28 acer, ac aetih a cynhygion am dano i 365p, a Mr J. S. Wilkaiiks, Nanitfadog, Rhoe- meirdh, oedd y cynhygydd olaf. Gwelir fod y pris yn 13p yr aoer; a gosodir y oae adn flwyddyn-yn 01 punt y dydd.

GAIR AM EVAN ROBERTS. Anfonodd Mr Ev&n Roberts, y Dawyg- iwr, a drig o hyd yxi Leicester, 4ythyr at gyfadll yn Neheudir C'ymru, ymha un y dywed :Y fatii fyd terfysglyd ydyw. a ohymaint o boen a chynni o gwmpas. Fcl yn y dyddiau gynt, mae angen dwfn am bobl a allaut roddi eu Uunain i weddio."

M.C. ARFON. Etholwyd y Parch. J. E. Hugbes, B.A., B.D., FelinWi, a. Mr RoKlwd WiUiam9, Talysam, yn llywyckbon Cyfarfod Misol M.C. Arfow am y flwyddyn ddyfodoL

For Coughs and Colds you aeed the warming, soothing, ourative properties of Tar, Oil of Pine, and other cold-dispelling agents. Bitnafce of Tar dough Syrup possesses all these valuable ingred- ients in skilful combination, and that is the chief reason why it so quick- ly relieves Coughs, Colds, and other affections of the Chest, Lungs, and Throat. It hoaJa the inflamed mom. branes, soothes the lungs and breath- ing passages, arid relieves the tight- ness across the ohost. Bdtrate of Tar contains no harmful drugs or narcotics; it is pleasant to the ta^t-o and can be taken by children and adults at all times. Bitrate of Tar is strongly recommended, and is aold by all chemists at 3s a bottle. In every package i enclosed a binding guarantee of satisfaction or money back. which protects you from loss. If, therefore, you are suffering from Hzry ThrosU or Chest Troubles take Bitrate of Tar. |

YNADLYS LLANGEFNI. DYFRIO LLEFRITir: DIRWY 0 BYM- THEG PI-NT. Cynhaliwyrt y 11 ys uchod dd'yd1 [Jon. Yr ynadoii ar y fainc oedd y MiJwnad T. .E. J. Lloyd, v Milwria/1 Lawrence Wil- liams, Mn II. O. Hughcw. O. Levis, (). Trevor Williams, S. L'llij, J. R. Williams, a Joseph T. E%,ati,. HEB OLEU R LAMP. Cyhuddid A1. Griffith, Gaerwe,ii, o woi-thu salmoai i un Mrs Boote am 6c yn fwy nag a Jdylid godi. Erlynnid gan Mr Horatio Jonw. ac yr oedd Mr J. Lloyd Edward.5 yn ainddi-ffyn. Tyatiodd Mr 1". O Jalll". yr arolygydii, iddo a.1w Yllu ac i Miss Griffith ddwcyd mai uanigym-epiad liollol fu. Dadl yr ajnddi.fi'yii.iad oedd i fathgeji Mrs Bootee tldod i'r pan oedd yn ilwyd-dywytl, a riioed ktcto'r »almon Is e yn Hc'r un Ls 32c. Gahvodd y d«iifl'yi*vdd<vi, a dar;.gliosodd ddau .salmon i broli mor hawtkl oeitd tani- gynverj-d he-b e'eu priodol. Dywedodd y lhdpJirydd ell bed yn gweld sut y bu r jieth. e-to nid oedd y Ddeddf yn cydnahod hyd yn oed camgynicriatkwi tlir fel hyn. C)o-Tid:\vyd dirwv o bunt, end gwrthodwyd ("Ii" Mr Hoiutio Jonen am gostau. UjEJ'TIITH (IWAX. Cyhuddid Fdizabedi Oatihorine Jones, Ciao LTchiaf, I .lan.sadvvrn, g«n Mr Hugh Pni.tciha.rd, aralygydd dan y Cyngor Sir, o wert.hu Ilerfrit.h hob fod i fyny a gcfyn- ion y gyfra.ith o ran. ansawdd. Dywuilodd Mr 0. Jane. yr hwn a ei lynai, fod Mri .Jones jni gwert-Im 1] of- ritrh viii Mhortihaethivy, ac yn ol diidtin- aoddiad sam.pl a gynicrt.il Mr W. Owen, ar°(lygyd<l y dref hon no, oaed fed 30 v oant o ddwfr wedi ei ychwa.n(^gii ato. Cym- rvvyd sampl wodyn oddiwrth y fuweh." a da.nghasai r d;i.d2T!t?iodidia.d fed y fiampl hwn yn un da ia.wn buasai n rhaid ych- wanPtgu 32.4 y oa.n<1; o ddivfr a thynnu 51.1 Imwy na r hannor) o hufen ohono cyn y ei ddwyn i lawr i arusawdd y eampl a gymrwyd yn y B-H-th. lVstiodd Mr W. Owen iddo ar v Ifeg o Hyef brynu H.t-fnttli o gar y dilly;, yddO yn y Borth. Rhannod(i v Hofrith, gan gadw fxstih ei hun a. rhoi petii arall i r g\verthwr. Talodd yn ol naw cciniog y chwart a.m dano. Tyatiodd Mr J. T. Da vies, o swvddfa Mr Pritohard, iddo fynd i'r Cae Uehaf i gymryd satnpl. Wedi gweld nad oedd dim yn y p gwyliodd y gwa.tih o odro sa,iith o fuchod, a.c wwli i'r holl lefri-th gael ei roddi mown till can cymrodd sampl yn y ffordd ai-fei,Yl i'w ddadatisoddi, modd y geiilid ei gjrferbynu a'r Lkifrith a brynwyd yn y Bontih. Nid oedd Mi's Jm,(,i wedi dod i'r Ilys. ac w'edi bod o'r neiildu gosododd y Faiiie dd.rwy o bymtheg punt ami, spin yr yst- tyrrid of yn aoho^s drwa, a rhaid oedd ain- ddilfyn y eyhoedd r'nag v fath ca'dwa. Ac yr oodd iechyd y plant hefyd yn dioddef gyda'r fath drosedd. DYN WEDI MEDDWI. I Robert Roberts, Plasynglyn, Llan- fwrog, y I-ioz-tliyri yr anghlod o. fod y cyntaf i ddod gerbron ar y cyhuddiad uchod ors lIawcr o amsor, gan fod g-o!d gwyo dyn am feddwi wedi dod yn beth lied anghyfT- redan. Y Cwnsftabl 0. Jones, Ty nygongi. oedd weda oaol Roberts yn Llangefni yn bu1 fcddw. Gosodwyd dirwy o ddeg swUt. LLADD Y GATH WR. _v g al D "t Arodygydd Snelll.ing gyhuddiad 6 g«?iulon<teb at gath yn erbyn Rd. Parry. Plough, lVrynfjaeTicyn, a',i fab Owen Parry. ErlYTllid gan Mr O. H. M. Williams, a dyw-edodd fod "hang" wedi oi gosod ar ben y wal. Aøth oath pobl v ty ne«af iddi, a phan yn hong-ian yno ourodd Rd. Parry hi ntw tynn u ci llygad o'i phen. Tysbiodd yr Arolygydd Spelling iddo fynd i FrynetHmryn, a chyda'r Heddgeid- wad R gwctkxkl gatih wen wedi riianv-- Porssia.n oa.t ydoedd, eiddo Mrs EiLien Hughes. Yr oedd ed phen wedi ei guro'n echrydus ac un llygad yn h.ongian altan. Y-na. aoth i weld Richard Parry ac og-Ittv- odd y cyhuddrcad iddo, yntau'n dwoyd na wyddai ckiim o gwb! am y peth, ac nia wed- odd y gaftii. Awgrymodd y tyst y gallai hi fod yn ei flino wrth oi fod yn cadw "X. and mynnai ddaJ at øi stori na wyddad ddim aID y i>ertih. Wedyri gwtslodd v /yi.b. a dywododd ef fel y bu iddynt gajifod y gatli yn liongian wrth y delm. Cymer odd ef ganwyll en- mwyn i'w dad weld. Tybiemt .fod- y giath ar fin trengu. a rhoes ei dad ergyd iddi i'w gorffen. a thaflwyd hi ciros y wal. Yr oeddynt wedi gosod y dehn am y orodwut mai oath oedd weili lladd ooAomonod iddynit. Addafodd y dynion y ffeifchiau hyn, gan ddweyd fod y gatli wedi lladd dwy o'u oolocrbanod. IVodt cydymgynghori o'r Fainc, dywed- odd y Qadeirydd fod y diffynyddaon wedi gwneud y poth gorou i'r gath wodi iddi fynd i'r ddalfa, sef eii gorffem. Teflid yr achos ailian. OIJWYNO RED OLEUNI. Yr oedd y Cwnsteijl O. Jones, Liangehii, wedi dal bri o droeoddwyr rhcol y goleu (looh, a dirwywyd hwy goron yr un.

<fLLYW0DRAETH YR AWYR." DYFODOL YR AWYRENWYR. Mewn adroddiad pwysig sydd newydd ddod allari rhydd Syr Hugh Trenchard, pemxaeth "Byddin yr Awyr" yn y wlad hon, faxiylion am y trefniant newydd yng- lyu a hi. Ni chedwir ond ychydig awyr- enau ar gyfer ein gwahanul orsafoedd hwnt i'r mor. Bydd wyth ysgwadron yn yr India.. tair ym Mesopotamia, ac yn yr Aifft-eanolfan y llywodraeth awnrol-, bydd saith. Agorir coleg yn Cranwell, Swydd Lincoln, i ddysgu ehedwyr.

EHEDEG I AWSTRALIA. Ar y 12fod o Dacdiwedd gadawodd Oapten Ross Smith a dau gydymaith dir Ltloegr a aiiyrhaeddodd Awstralia ddydd Mercher diwoddaf—dyna lai na 28 o ddyddiau. Yir oedd y daith yn 10,925 o filltiroedd. Drwy hyn y mae Capten Ross Smith &. ddau gyfaiH wedi ennill gwobr o 10,000p a gynhygid gan Lywodraeth Awstralia i'r Awstraliad cyntaf a eliedai o'r wlad hon gartre. Yir oedd Lflyvrodraeth Awstralia wedi gosod i lawr y dylai'r orohest gael ei chyflawni mewn 720 a oria.u yn dyuot. a bod y perriant a fod o wneuthuriad Pryd- vi-nig. CwWhawdd hapten Ross Smith y gwaith gyda 51 o oriau a 40 nranud wrth gefu. Er cyflawm'r or aeth Capten Ross Smith a'i gyfeiliion drwy eirwynt- oedd a dhorwyntoedd gcirwon.

I HYSBYSEBU GOGLEDD CYMRU. Bu cyfarfod o Pwyllgor Gweithiol Bwrdd Hysbysebu Gogledd Cymru yng Nghonwy, ddydd Iau, a Mr Lewis Hughes, Amlwch, yn y gadair. Trefint- wyd i roddi hysbysiadau yn y papurau y flwyddyn nesaf i geisio argyhoeddi pobt Lloogr fod awyrgylch a golygfeydd Gogl- cdd Cymru y tuhwnt j:w clisgnfio--y rhaid dod yma i yfed yf" awyr a gweld y gog- oniant sydd ar wisg atuaii ym niryn a diffryn. Ceid fod Bangor, Llandudno, a C'halwyn Bay wedi ga.dael y Bwrdd, gan gredu yn ou gallu eu hunain i ganmol bawb ei dre a'i draethell; ond pasiwyd i geisio'u perarwadio i ail-ymiuio. Hefyd i wahodd y Bonllech i ymuno.

YSGRlFENNYDD YR EISTEDDFOD. Mr W. H. Williams a ddewisrwyd yn ysgrffeamydd oyffredinol i'r Eisteddfod Geffiodflaofchod a gynhelir yrkg Nghaeirnar- fon yn 1921. Yr oedd auiryw ymge«iswyr. Y mae Mr WiJiiams yn bur adnabyddus yn y dref ar nfrif ei gysylltiadau gyda rnaterion eyhoedd us. Y mae era blynydd- au yn grjfala am Jyfrau Mjii Humphrey Dfvrcni a i Fab. ooed,

BWYD YN BRIN. MR McCURDY YN DAROGAN CYFYNGDER. Yn absenoldeb y Rlxsolwr Bwyd. aetli Mr McCurdy. A S.. Ysgvifonnydd Sen- eddol Swyddfa'r Bwyd, i gynhadledd o gyn.rychjolwyr Llafur a, phwyllgorau bwyd lleol yn Llundain, ddydd Sadwrfi. Dy- wedodd fod y rhagot w g am ddeunydd bwyd yn 1930 yn tied dywyll ymhobmnn. Y flwyddyn nesaf fyddai'r fwyaf prydcrus er Licx-lireti rliyfel o bartheri cyflenwadau a phrisiau ymenyn a chaws. Ynglyn a siwgr, nid oedd rhagolwg am i angen. y byd gap. I oi ia.nw am ddwy flynedd. Yr oedd cyflenwadau cig y wlad hon yn Itai o tua 25 y cant na chyti y rhyfel. Gol- ygai hyn fod yn rhaid iimi dJwyn i'r IIlad fwy nag a ddygem yn awr o 300.000 tunnel!—o» oeddym am fwyta cymaint ag a wnacm cyn y rhyfeil. Y11a aeth Mr McCurdy i iiarad ar gwastiwn y llefrith. Nid eletu'ri unig yr w-dd prinder. Ni bu eriood ddigon o lef. rith yn y wlad hon. a pile rhoddid i fabanod a phiant yr holl lefrith ddylid roi. ni cheid dim i bobl erill. Aoth yn gryn dwrw yn y cyfa.rfod, a riiai yn gwaeddi fod y Llywodranth yn addaw edrycoh i hyn a chwilto i arall. ond eto heb wneud dim syiwcddol. Wedi eae,) tawelwch gofynod.d cynrych- iolydd pahain na thr-efnai'r Swyddfa Hwyd i roddi ychydig mwy o Mwgr at y Nado'ig. Yr oe(I(I.ff(- -ri(,trI y confection- ers yn llawn o chocoiatcs a theierlau a phlygioll 0 feluster arnynt—y cwbl i'r proffitiars. Atebwyd ar ran y Swyddfa Bwy<! fod y rimi oedd yn gwncud .,it \I.-di cael rbybudd y tynnid i lav/r eu swm o "iwgr gryn lawer yn gynnar yn y tlwyddyu newydd. Llais: Ond pahatn na arelir gwneud chocolate"a chacenau. ifallli a gadael i'r plant bach gael siwgr ? Deuai cwestiynau tebyg yn genlli ar ben Mr Mct.'urdy. ac- aeth y cyfarfod alian o drefn yn Ian. Pwyntiodd a-t y oloc. gan ddweyd fod yr arT1,er rood i gwestiyno wedi hen fynd hoibio. a gofynsiodd a ddy- nuinid iiiyiid vin'at-n i "jamd ar y twil- derfyniadau ar y rhaglon. Caed nad oedd y eyfartod mewn tymer i fynd ymlacn, a dywedodd y cadeirydd fod y gynhad'edd, fedly, ar bi-n.

CV-R BLAENLLAW OR iD E. Gwr amlwg yni mywyd cyhoeKldus De Cymru oedd Mr S. N. Jonew, Y.H., C'as- nowydd, a fu farw yr wythnos ddiweddaf. YmiKsiiltiKKkl 0 fu.i>s odideutu pymtheaig mlyne,dd yn at, ac ynwlaftodd i fywyd ry- hoeddus. Mat"rJ. dtibyg na wa.sanae<thodd Y" un dyn ar fwy o fyrddau a phwyllgor- au. a danghcaodd a,au neiiHtual i yrnwnoud a busnes ar tiol) un odioinynt. Bu'n aelod o Gyn.gor Sir Mynwy am la weir o flynydd- all, a rhoddodd wasanaotih n,'li.J.lt.uol ynglyn ■c ackiysg yng Nghymru. Efe oedd y prif symudydd vnglyn a chwes.tiiwn Ym- reclac.th i Gynii-LI, ac a -v gynhadll- cdd gyntaf yn Llandrindod y JJvnedd. Gwnae^h vraith da hefyd ynglyn a'r Gofeb Genedlacthol Gyinreig, at, "yr oodd yn un 0 brif ge-fnogwyr Major David Davies, A.S., pan gychwynwyd y mudiad riiagor- 01 hwnnw.

GWAITH DOLGARROG. Yn Nhy'r CyfFredLn, ddydd Mercher, gofynnodd Major Bret^se a oedd y Llyw- odraeth yn awr yn rhebia gwaith y British Aluminium Company yn Nolgarrog; Atebodd Mr Kellaway riail oedd y Mini- stry of Munitions nac unrhyw adran arall o'r Llywodraeth, hyd y gwyddaa ef, yn rfieoli'r gwaith hwnnw.

Rhaid i chwi gael ASPIRIN Pur Er Mwyn Eich lechyd. Anfonwch am Sampl -Rhad Heddyw.- Yn ddiweddar cymrwyd medd- iant o yn agos i hanner i-niliwn o dabledi aspirin-a elwid felly —a chondemniwyd hwy dad- ansoddiad ohonynt yn dangos mai o sothach nlweidiol y gwnaed hwy, ac nad oedd gronyn o'r gwir aspirin ynddynt Dyna paham y dylech fynnu cael yr un enwir Genasprin- warentir yn bur ac heb ddim niweidiol ynddo, nid yw yn trymhau'r galon nag yn am- haru'r treuliad. Ysgrifenwch am Sampl Rhad, a chymrwch dabled neu ddwy, wedi eu malu mewn dwfr. ar ol bwyd. Mynnwch y math goreu o ASPIRIN— GENASPRIN (Warentir yn herffaith bur) Tystia Meddygon fod Genasprin yn rhoddi yrawared uniongyrchol mewn achosion o Gur Pen poenus, y Ddanodd, Neuratgia-mae 'yn adfer un o Anwyd a Gwres Mawr yn y Pen-ac mae yn amhrisiadwy mewn achosion o Gout, Lumbago, Crydcymalau, etc. Mae pob fferyllydd o safon yn cadw Genasprin mewn stoc, a'i bris yw 2/- y botel ac ynddi 35 0 dabledi. I gael Sampl Rhad ohonynt, rhoddweh eich enw a'ch cyfeiriad ar amlen gweddol gryf-rhoddweh stamp ceiniog a dimeu arno-a rhoddwch enw'r newyddiadur hwn ar y tu mewn i'r fflap. Yna anfonwch yr amlen i- GENATOSAN, UMITED (MalLon of Saaatopa A Fornunt), 12, CIMDMS Street, London, W.Cl. (Chairman The Viscoaotess Rhondda).

— ■■ ■. MS. MR HERBERT LEWIS A'R "PRIF." GAIR DROS Y LLYWODRAETH UNEDIG. Bn Mr J. Heri»ert Ijewis, A.S.. ysgrifen- nydd Scneddot y Bwrdd Addysg, yn m- arad YIll Mlaenau Ffestiniog, noes Woner. D ywooodd iddo ddod yno fel (-,efiiogycki i'r Llywodraeth Unodig dan Mr Lloyd George. C'lywid rlrai yn dweyd yn orbvn parhau r Uywodra.eth lionno, ac y dylai Mr Lloyd George oi thaflu i fyny er mwyn cad dwy blaid wleidyddoi megis cynt Ond yr oedd If pleidran fei oanlyniad cyd weitlirediad wedi gallu pasio mesurau o'r pwysdgrwydd niwyaf. ac yn eu mysg Mesur yr FA-holfraint-y pwy.sicai o'r fath a bas- iwyd crioed yn y wlad lioii--a Mc>stir Addysg. Cyfeifiodd hefyd at y gwaith mawr awn yn y Gynhadledd Heddweli ac yn ystod y Seite^ld-tlyinor diweddaf. Gofynnai Mr Li-oyd George am i'r Llyw odraeth bresennol barhati er .mwyn mynd I ymlacn gyda'r gwaith o ad-drefnu, a ehyda'l' amcan hwnnw mewn golwg: y dyg wyd gerbron Mosur y Taj, Mo»ur Cludiad. Mesur Trydan, a Mtisur Iechyd. rRoedd Mcsiir yr India, yr hwn a ddarlle.nwyd am y drydedd waith y dydd o r blaen. yii un 0 r mesyrau Rhyd.lfrydol pwyiiicUf a ba.- iwyd erioed yn v wlad lioil ar 300.000.000 o ddeiliaid yr Yhierodraeth Brydeinig. Trwy uniad y ploidiau .y gall- wvd m, ri,o'r mi.v-ur pwy.% hwn drwy'r Senedd mor rwydd. Cyinerai Cymru ddi ddordeb mawr mewn Dill WEST. O'r I10LI gwe.stiynau dyna'r neoiXlf at galon yr eglvvysi. Yng ngwanwyn, 1915, roedd y fa:s.naoli foddvvol yn bur iscl ei phen, a theimlid fod y ddiod yn rhwystro effeith. iolrwydd cenedlaothol. Pe wedi mabwy.s iadu cyn 1 lun oedd gan Mr Lloyd George y pryd hyimv bua.sa.i hanner Ui.fa,rnaii''i' wlad erbyn heddyw wedi eu eau am byth, ac yrnhellach bun.sai'r cyn Hun wedi rhydd- hau'r ffordd i'r trigolion" ymhob dosbarih benderfynu cu hunain sut yr oedd pethau 1 fod ynglyn a'r fasnac-h. Gelj-nion y cyn- linn hwiiiiw oedd bragwyr a distyllvvyr Gwyddclig. yn ciael eu cefnogi gan aeioduu (i v. yddeli^ a< adran ddyianwadol o r bla.id ddirwestoT yn y wlad hon. (/l'tssvn hvnnv. Y. Anturiai ddweyd fod y p, if Weinitlog wedi gwneud mwy dix>s ddirwcist na neb arall, oherwydd allaji o ddrylliau ei Fesnr liwyddodd i arbed rhan wcrthfawr o'r llwytii, sef y galluoedd a roddwyd i Fwrdd R.hcolaeth y Fa.snacli. yr lnvn a leihaodd oriau ymyfd o 15 y dydd 1 5i. Yr oedd hwn jn symudiad dirwestol pwysig, mor bwysi.g a dim a weilwyd crio_ed, ond mown cyfaifodydd dirwostoil a chynhadleddau- a gynlia.liwyd wedi hyrmy 111 ddatganwyd y dioleh af ) ,\1 r 1, loy4i George mor bell ag yr oedd ef ;Mr Lewis) yn gwybod. I r gwrthwyneb ymosodwyd yn frwnt ac yn eihwe-rw a.rao am na fuasai wedi gallu gwniJuJ yr hyn oedd yn a.mliosibl. to F,' ddanghoswyd yr aniolehgarwch mwyaf gan rai. hyd yn JHd yng ngwlad y Prif Wednidog c.i hull. NID AISFÆ f GWERYLA. Am y 23ajn mlynedd eytitaf a (iretilia,w yn Nhy'r Cyfl"re-d-ill, meddai Mr Lewis, bu'm dan Ly wodraeth plaid; yn ystod y pedair biynedil diweddaf 'rwyf wedi bod dan Lyivodraeth Unedig. Wrth a,(ioiygii Ir bhmyddoedd hyn nis gallaf la;i na medd, wI, am y gwasitraff ofnadwy sydd ar amsea- Ty'r (,'yft'r<xliji fol oanlyniad bodolae-th ys bryd plaid. Y mae plaHI yn rhwystr ar ffordd cydweithrediad, yr hyn sy'n angen- rheidiol er mwyn oynnydd. Gwclll fyddai gan blaid fod bob dorth na chael hanmeir un. Yr hyn sydd gan blaid ei eisieu yw goruchafiaeth jula.id. Amcan pla.id yw gorehfygu'r Llywodraetli nt'u r Wrthbiaid fc'l y digwyddai fod. Af ymhfsliach, a dywedai fod yiabryd plaid mor gryf weifch- iau fel y gwrthwyncbir mosumu da fed na cha'r bte.id fyddo mewn awdurdod v credyd o'u pasio; oeiaia'r WrtlibJaid gael y fraint o'u paaio wecli iddynt ddod i aw- durdod. Yn ystod y rhyfel, pan y roctai cwcfSiiynau o'r pwys mwyaf, bu inni roi o'r nedlltu gyfu,tidi-efn y pleidiau ac yr oeddvm yn iawn. A alhvn fforddio dych- welyd at yr hen drefn honno'n awr? Na fedrwn tra bo problemau anferth ad-drc-fn- iant yn afos heb eu setlo. Yna apoliodd Mr Herbert Lewis am gofnogaeth i Mr Lloyd George yn y gwaith anhawdd oedd o'i flaen. Yn ystod y rhy- fel bu gwa^anaoth y Prif Weinidog i'r wlad yn amJirifiiadwy. Efe oedd yr imig ddyn i'r wlad yn awr oi ohyfyngder, ac yr oedd Ilea y wlad yn y oyfnod difrifol hwn yn galw arno i barliau wrth y Uyw.

ATEB Y PRIF WEINIDOG. AREITHIALT MR ASQUITH. Caed dwy araeth gan y "cyn-Brif yr wythnos ddiweddaf, y naill ym ^Mancean- ion a'r lla'.l ym Mhreston. Haexad Mr Asquith na ddarfu i'r un gwladwednydd cyfrifol roddi'r fath gam-osboniad ar han- es diweddar a Mr Lloyd George. Ceis- iodd Mr Asquith brofi na chariwyd y rhyfel yinlaen gyda mwy o ynni nag yn 1916 pan yr oedd ef yn Brif Wednidog. Hawliai mai yn y flwyddyn honno y gos- odwyd i lawr sylfaen buddugoliaeth. WfFtiai Mr Asquith yr hYln a ddywcd- odd y Prif Weinidog ar run y Llywod- raeth Umedig, a dadleua.i fod y Blaid yddfrydol yn holiol gymwys i ymgymryd a lilywodraethu'r wlad. Nos Wener, ym Mhreston, gorffenodd ei ymosodiad ar y Llywodraeth, ond ni ddy- wedodd sut yr oedd yr ychydig I^yddfryd- wyr a arvveinir ganddo ef yn mynd i ddwyn trefn ar bethau Ymdrinodd a'r Mr i Rwystro Dymp- io, Ymreolactli, a deddfwriaeth gartreM, a sylwodd nad oedd yn bosibl i Ryddfrydiaeth wirioneddol ddatgan ei hun drwy gyfrwng y fath gymysgedd. Heriodd Mr Lloyd George i ddweyd a oedd yn cytuno a phenderfyniad Cyng- hrair Cenedlaothol y Rhyddfrydwyr a goridt-junlai symiau mawrion a wariwyd ar y Fyddin a'r Llynges fel yn ddiangen- r!haid. A fuasaii'r Prif Weirudog hefyd yn cytuno a'r Cynghrair y dylid lleihau'r Ddylod Wladoj trwy doll ar enillion rhyfel?

DAWNSIO A CHWARE CARDTAU. (At Olygydd y ■" Cloo-ianydd.") Syr,-Diodoh i ohwi am roddi fy yagrif faoh yn eich papur gwarthfawr. Mae wedi oodi 1 lawer ar eu traed y dyddiau yma.Diokh hefyd i'r Fenii o'r Bryn," ac hefyd i Mr Jonos am ddangos y gall ysgrifennu llythyr. Clywakt fod y ddawns a'r cardiati yn ed goreu yr wythnos yma. Y mae'n syn gennyf glywed ihai yn s.iarad: "nid ydwyf fi yli gweled dim yn y ddawna a'r oardiau," n>eddant. Oniol oulni y galwcih beth fed yna, Mr Golyg- ydd? "Y docth sydd yn ofni ac yn crillio oddiwrth ddrwg; ond y ffol sydd fErom a hyderus." MEROH O'R RHOS.

CHRISTMAS EVANS. (Wrth baaio CapeJ Cfrl Dwrn, Llangefni). Y Christmas, eirias axaith.angeJ Duw,— Yng Nelmil Dwm fu unwaith; 1 Ei ddatmeg- oedd omog waith, A gwnai'i haddysg yn oddaath. Pedrog.

DAU BUMCANT LLANRWST. Mae Mr 0. lagoed Janes, Y.H., Lian. rwat, wedi oynnyg oyfrairrau 500p tuag at dø!u'r ddiyied &r Gepet Saion, IiknrwHt. ar yr amod fod yr aelodau yn tanyagrifio yr un IIWID.

Mae Mr Bmmaid W. Pteai, Baogor, ▼«. gdor yng Ngbofag Owddomol Branfamrf Uutnjdaui, nwwytki enzull mewn qyataSeu- aeth agemd wobr o dde-g gind a ar yn flynytkkJ i eJryrfwyr am y «r bwifciyrjt lA4tou "HfranT"

r R'fi!fi [ !n j Goes Farthest j J I To make a little go a long way | II ] | is very necessary in these times. | j I Cocoa is the most economical and | j 1 at the same time the most bene- 1 Ifi '$* | ficial of all foods, but you must use |. j I I |RqvaQPOA I i A 3-lb tin only costs I i « s i I 9d |j I Get a tin to-day. | — L 1919 How much • | t$k. • time can you | give to your | Newspaper ? ■ jj HE average business fl. man devotes little more than halt- I; an-hour a day to the average newspaper, and if his newspaper is the LIVERPOOL, j COURIER he can in that short period i acquaint himself with the world's activities j -in all spheres in which he is interested. J The" LIVERPOOL COURIER not only gives all-the 1 news, but it arranges the news in accessible form. Home j and foreign news occupy their appointed space every J morning and you know just where to look for the record of affairs in which you are particularly interested. |T But the brilliant special articles the 4 LIVERPOOL COURIER tain for it more than a cursory attention. Every day there are contributions which Invite special study, and the "COURIER" fcoes home in the evenings when these special features can be perused at leisure. Here is a diary of exclusive features which hundreds never mist reading. MONDAY THURSDAY Wales and Welshmen. Readers and Writers Round the Churches The Prompter's Box ? Straight Talk by Delphian Athletic and Turf Topics FRIDAY Ii TUESDAY Woman's Kingdom 1 Motor Netes by Massac Buist MuSiC a"d Drama i GolfNotes SATURDAY WEDNESDAY Schools and Schoolmasters Women at Play Cymric Topics by Labour Notes "Maldwyn" • Welsh Notes by "Cambrensis" The Property Market In addition, all events and tendencies of importance are dealt with j by the highest authorities in the country • The essential newspaper for- the busy man and woman who weuld be well-informed on all topics 1 of the day is the LIVERPOOL; COURIER .First in I 808 First in Ip IO -ïiii1!iJii? Nature's way—"Rest." | In sickness, impaired health, digestive derangement or acute dyspepsia, Benger's Food gives '-digestive rest and yet provides full nourishment. Benger's Food combines nature's two I greatest foods, wheat and milk, into a dainty and delicious food I cream which ha3 already undergone the first stages of digestion. The digestive power lacking in invalids, etc., is thus made up and Benger's Food rests, comforts and sustains when other foods disagree or cause discomfort and pain. Food 'y¿ for INFANTS, INVALIDS and the AGED. In my opinion itearpaases and absolutely supersedes all other foods." A Physician's letter 30 Banger's Food is sold in tins by Chemists, etc., everywhere. Benger 3 Food is-porbaps the most distinct food we have Otir Booklet describing it OmgO-irili i mi 1,11 ig reading to intelligent people. Copies may be obtained poet free from BBKGER'S FOOD LTD. MANCHESTER, England. ttAXCH OFFICES: NRW YORK (U.S.A.) 90 Bcekman Street. SYDNEY N,S.W.) 117 Pitt Street '< Mao Mr dement Edwards. A.S., yn waei o'r u.risy," ao ni bydd jm aJluog i dftm ct tkLytotferwyddau Seneddal am L pWl Mae Lieut. Jc^in Elias Pritohard, GJ^ Morfa, Blaenau Ffestiniog, wedi ei bd odi'n brif archwilydd dros Yagotland, d? iiaeiii yr AwarA.