Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

16 erthygl ar y dudalen hon

CHINA A'h GAI,LUCEDD.

RHYFEL Y TRANSVAAL.

HUNANLAOOIAD YN METHESDA.

MARWOLAETH Y PARCH R. WILLIAMS,…

[No title]

---.------.------HELYNT Y…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

HELYNT Y PENRHYN. ANHAWSDER YN NGLYN A'R FOTIO. YR YOUNG YX GWRTHDYSTIO. Tva v credai pawb fod v cymylau yn clirio uwchben Chwurel BethesSa, wele daranfollt ■sv,h*n yn dvfod ddydd Iau, yn ffurf brysneges oV. Mr Young at y cvnnrychiolwyr fuont yn Lvwed fod yn rhaid iddo wrthdystio yn erbyn y papvr iixifonwyd allan gan y cvnnrych- iolwyr "at gyn-ehwarelwyr y Penrhyn yn ceisio ganJdynt arwyddo eu henwau arno. oherwydd y byddai hyny yn annheg a'r gweithwyr, ac yn erbvn egwyddor dirgelwch y tugel, fel y cytun- wvd rhyngddynt hwy (y cynnrvchiolwyr) ac ef (Mr Young). Yr oedd am hyny yn ceisio ac yn gobeithio y gwnaent alw y papyrau yn ol a chywiro Adran 4. Dywed gohebydd y "Times" fod Mr Young wedi cvtuno i dderbyn dyfarmad y gweithwjr drwy v tugel am ei fod yn credu a un dirgel- aidd fvddai. Yna, cyhudda swyddogion yr Un- deb o. gymeryd pleidlais yn v fath fodd ag y gallent Vybod pa ocnr a gymerodd' pob dyn. Teinda fod y cvnnrychiolwyr naill ai wedi gwneyd camgymeriad dybryd neu ynte eu bod yn fwriadol wedi trefnu na fyddai i r bleidlais fod yn rhydd a diofn. Gyda golwg ar Adran 4. dywed y cynnrych- iolwvr yn eu telerau "Ni roddir sicrwydd cyilog. Haei-a Mr Young nad yw hyn yn gyfieithiad cywir, a'i fod ef wedi egluro i'r cynnrvchiolwyr nas gallai warantu "minimum wage (sef cytlog na, f .Yddo'i llai na swm penodol) i bawb yn v chwarel, gan y byddai i hyny ei orfodi i droi ymaith nifer o hen weithwyr, y rhai a gedwid yn v gwaith i enill yr hyn a allent. Ysgrifena Mr Young yn mhellach i'r "Times, ddydd Sadwrn, ar run Arglwydd Penrhyn, i egLuro na awdurdodwyd ac na chydnabvddwvd Mr Clement Edwards, y "Daily News," gan yr oruchwyliaeth i fyned fel trydydd parti rhwng Arglwydd Penrhj-n a'i weithwyr. er ei fod yn edrtivgu ei ymdrech i ddwyn y streicwyr i der- fynuu rheswm. Dywed ddarfod i Mr Edwards ymweled ag ef amryw weithiau. a'i fod ef (Mr Young) wedi rhoddi iddo gymaint o wybcdaeth yn nghvlch y mater ag a. allai, fel y rhoddasai i gvnniychiolwyr papyra\i ereill. ac i bersonau ereill,ir y ddealltwriaeth nad oeddynt i weith- redu ar ei ran; a pha, beth by nag a wnaeth Mr Clement Edwards, efe a'i gwnaeth ar ei gyfrifol- deb ei hun. Nis gellid cyuawnhau gwaith y cynnrychiolwyr yn dwyn enw Mr Edwards i mewn i'r papyr pleidleisio yn y modd y gwnaeth- ant. BETH DDYWED Y GWEITHWYR. Ymwelodd cvnnrychiolydd yr "Herald" ag amryw o gynnrychiolwyr y gweithwyr ddydd Sadwrn, er cael eglurhad ar honiadau Mr Young; a chafodd ar ddeall eu bod hwy wedi gweithredu o'r cychwyn yn unol a, chynghorion y Mr Clement Edwards. Ar y cyntaf, gwrthod- asant gydvmffurlio a'i gais i gyfarfod Mr Young, 11 Ily 11 gan y tybient mai amcan y boneddwr hwnw yd- oedd c*-l y dynion oddiwrth eu gwaith yn Mor- ganwg a manau ereill, i roddi pleidlais mewn cvfarfod cyhoeddus ar unrhyw deierau a dybiai efe yn werth eu cynnyg. Nid oedd arweinwyr I y dynion yn foddlawn aflonyddu ar y rhai oedd- ynt mewn gwaith sefydlog nac yn awyddus i geisio ganddynt wario eu harian i deithio. Eglurodd Mr Clement Edwards na fyddai raid gwneyd hyny, gan y gallent pleidleisio trwy falot. "Ac arwyddo eu henwau ar y papvrau ?" gofynai yr arweinwyr. "Wrth gwrs," oedd yr atebiad; ac ar v deall- twriaeth vma cytunodd y cynnrvchiolwyr i wrandaw ar delerau Mr Young a'u hanfon i'r gweithwyr. 'I Aethant. yn mhellach na hyn. Ymgynghor- asant a chynnrychiolwyr prif Undebau Gweith- wyr y Deyrnas, a. gofynasant eu barn ar fater y tugel; a dywedwyd wrthynt mai mater iddynt hwy yn unig oedd pa fodd y cymerent bleidlais, oherwydd. nid oedd a fyno Arglwydd Penrhyn na Mr Young o gwbl a'r dynion yn y mater yma. Yn awr cyfiawnhant yr hyn a wnaethant trwy ddywevd mai dyma yr unig ffordd onest a sicr i gael barn gywir y gweithwyr. Os na ar- wyddid enw y pleidleisiwr ar y papvr gallai y rhai fyddent yn cyfrif yn ddigon hawdd osod cannoedd o bapyrau yn y blwch, ac," felbj. dwyllo Arglwydd Penrhyn; ac, yn mhellach, oni fyddai enw pob dyn ar y papyr ni fyddai ganddynt sicrwydd mai efe ai harwyddodd. Gan hvnv anfonasant at Mr Young ddydd SadVrn, y fiT;- neges (,anlynol .u "Y mae y papyr pleidleisio anfonwyd allan yn unol a eglurhad roddwyd i ni gan Mr Clement Edwards, yr hwn sydd gyfrifol am y gynnad- ledd. Yr ydym yn bwriadu sefyll ato. Y mae ein cyfieithiad o Adran 4 yn gywir.—Y Cyn- nrychiolwyr." Bwriedir cvhoeddi yr holl ohebiaeth. SWYDDOGION Y CHWAREL. Dydd Sadwrn, talwyd ymaith holl swyddog- ion y chwarel, a thua dau gant o ddynion a barhaent i weithio er ei chadw mewn trefn. 0 GRONFA'R UNDEB. Am y tro cyntaf hefyd yn hanes vr helvnt presennol, talwyd arian allan o gronfa'r Undeb i'r rhai sydd mewn caledi. CWYN ARALL. Y sgrifenai rhyw "Chwarelwr" honedig i bapyr Toriaidd Lerpwl i godi gwrthwynebiad i'r papyrau pleidleisio ar y tir y gallai y rheolwyr weled enwau y rhai a bleidleisient yn erbyn y telerau ac y byddent felly yn agored i driniaeth neillduol! RHAGOLWG AM WAITH. Yn mlnvyllgor y gweithwyr nos Sadwrn, dar- llenwyd Ilythyr oddiwrth berchenogion chwareli yn yr America, yn dyweyd fod eisieu o driu^ain i gant o chwarelwyr yn Chwarelau West Paulet a Bangor, &c. Os teimla., chwarelwyr v Pen- rhyn awydd myned yno, ca'nt bob manvlion gan Mr Owen (Dol), Bont-ty-Gwyn, un o swyddogion y chwarelau, ond sydd ar hyn o bryd ar ymweliad a'i gartref. DIWEDDARAF. Prydnawn dydd Llun, yr oedd 1300 o weith- wyr wedi polio, ond dywedid fod amrvw yn gwrthod pleidleisio, gan eu bod vn ofni "pe byddai iddynt ddatgan eu barn y cvmerid sylw o hyny gan yr oruchwyliaeth ar i nain law a chan swyddogion yr Undeb ar y Haw arall. Cvfer- fydd y pwyllgor lleol yn ddyddiol, ac awgrVmir gan rai yn awr mai y peth doethaf ellir wneyd er cyfarfod ag esgus y gweithwyr i beidio bleid- leisio ydyw ceisio gan ddau ddyn annibvnol i gyfnf, ac i ddinystrio r papyrau wedi v gwnelont hyny. Ailadroddir y si fod yn mwriad yr oruehwvl- laetl ddwyn dynion perthynol i Gymdeitlias Gweithwyr Rhyddion i weithio yn y chwarel oni therfynir yr helynt yn bur fuan, ond ni roddir nemawr grediniaetli i'r si, oherwydd y ffaith fod yn rhaid cael chwarelwyr, ac nas gall dyeitariaid weithio yn y chwarel.

Y BEL DROED.

[No title]

COLLI LLONG GER CAERGYBI.

ACHOS Y PARCH W, 0. JONES.…

IAWN m DORI AMMOD. I

ACHUB MORWYR GER MOELFRE.

[No title]

MR LLOYD-GEORGE, A.S„ YN1…

Family Notices

Advertising