Y Goleuad

DYNION. I Ddydd Mawrth cynwynodd y Prif Weinid- og fesur newydd ynglyn a, chael dynion i'r fyddin i Dy'r Cyffredin. 0 angenrheidrwydd yr ydym yn ysgrifenu cyn gwybod many lion y mesur na'r clerbyniad y mae'n flebyg o'i gael, ond y mae'r ffaith y codir yr oed milwrol i 50 ynddo'i hun yn dangos ei fod yn golygu cyfnewidiad difrifol ym mywyd y wlad. Pa betIt bynag arall a ddywedir, nid oes amheu- aeih am hyny. A siarad yn gyffredbiol, gellir dywedyd mai'r dynion rhwng deugain a haner cant oed ydyw asgwm cefn masnach y \vlad. Y maent wedi ymsefydlu a gwneud eu lie. I-Iwy a geir yn rbeoli busnesoedd mawr ac yng nghanol prysurdeb eumasnaeh J eu hunain, a Bydd tynu'r dynion hyn oddi- wrth eu galwedigaethau yn rbwym o effeithio yn niweidiol iawn ar gyllid a. masnach. Dy- wedir yn awr na thelir sylw i fasnach ein hallforion pan yn penderfynu ps) ddynion i'w cymeiyd. yr hyn a. olyga., wrth gwrs, y bydd yn rhaid i ni suddo i ddyled yr America am y pethau a gludir genym oddiyno—swm syl- weddol iawn hyd yn oed pan dynir ef i lawy i'r pwynt isaf. Ofer cau ein llygaid ar y pethau hyn, yn enwedig yn awn" pan y mae'r safle arianol yn ddifrifol a'r alwad am drethi yn debyg o fod yn fwy ac yn drymach nag y bu eri oed yn hanes y wlad. Tybiaeth y rhai sy n deall materion arianol ydyvl no, bydd y eyllid ar ol y rhyfel ond digon i dalu'r Hog a'r "sinking fund" ar ddyled y rhyfel, canys erbyn diwedd y flwyddyn arianol bydd y ddy- led hono tuag wyth mil o filiynau. Am y rhan fwyaf o'r cyllid rbaid fydd dibynu ar Dretli yr Incwm, a'r dybiaeth ydyw y bydd bono yn rliywle rlnvng 7s. 6c..a 10s. y bunt. Hwyrach y dywed rhywun nad oes "a fyno iiyn ddim a, chael dynion i'r fyddin trwy godi'r oed, ond pan gofir fod gwerth treth- ianol y wlad yn dibynu ar ei masnach, a'i masnach yn dibynu ar ej djnion fe welir y cysylltiad. Nid ydym yn dywedyd nad codi'r oed yw'r umg gynllun ymaiferol trwy yr hwn y gnll y wlad lion- gael dynion, ond y mae'n amlwg mai cynllun yn galw am ystyriaeth ddifrifolciawn ydyw. Rhaid meddwl am jy dynion eu hunain liefyd. Cymerer dyn pump a deugain neu haner cant oddiwrth ei alwed- igaeth at y fyddin. Pan lyddheir ef y mae'n fwy na thebyg nad all ddeclireu yn y lie a adawodd cyn yinuno, a. bydd yn anodd iawn i ddyn yn ei oed ef gael lie newydd.

PWYNTIAU £ REIJE^L. Nid awn i ddywedydf llawei- yma. am y cynyg i estyn gorfodaeth i Iwerddon. Ond y mae'n rhaid wynebu ffeithiau. Y mae'r mwyafrif mawr yn Iwerddon yn erbyn y peth, a dilynid unrhyw ymgais i osod goa-fod- aetb ar y. wlad gan gynwrf a. fyddai yn fwy o wendid nag o nerth i ni. Eisoes y mae teimladau yn rhedeg yn uchel. Pwynt arall ydyw nad oes brys ac nad oes angen rhuthro gyda'r' cynygion hyn, fel yr awgryma rhai newyddiaduron. Os oes angen y dynion ar gyfer y safle bresenol yn Ffrainc dylasai rhagwelediad gwleidyddol fod wedi gofalu am eu cael fisoedd yn ol. Nid all un- rhyw ddynion a gymerir trwy'r mesur pres- enol fod o fawr. fudd am rai misoedd beth bynag. Y mae'n amheus, yn wir, ai prinder dynion sy'n cyfrif am yr hyn a ddigwyddodd yn Pfrainc, canys ychydig wythnosau yn ol dywedodd Mr. Bonar Law yn y Senedd y byddai gan y cyngrheiriaid fwy o ddynion ar hyd y llinell'a chyfrif unrhyw1 adgyf nerth ion a dynai'r Almaen or Dwyrain. Gwyddom fod adran o'r wasg yn llefain yn groch am' roddi pob dyn cymhwys yn y fyddin, ond y mae'n rhaid cofio mai'r un cri, o'r un cyfeir- iad, sy'n gyfrifol am y ffaith fod dynion wedi eu tynu o'r ierdydd llongau, lle'r oedd ilawer mwy o'u hangen nag yn y fyddin. Cyfeir- iwn at y pethau hyn er mwyn enill ystyriaeth bwyllog i fater pwysig a. difrifol iawn. Di- byna ein dyfodol i raddau mwy nag y gall neb ei sylweddoli yn awr ar yr hyn a. wneir ynglyn a dynion.

AREITHIAU, Gwnaed un neu ddwy o areithian pwysig1 yn .ystod yr w^hnos. Liefarodd Count Ozernin, gweinidog tramor Awstria., ar y safle yn gyffredinol, a bwriodd goelbren Awstria gyda'r Almaen. Dywedodd na, fynai fedd- ianu tiriogaethau, ac ar yr un gitynt amddi- ffynodd waith yr Almaen: yn yr hyn a wnaeth yn P,.NAsia. Ond yr oedd ton gyffredinol ei araeth yn amlygti awydd am heddwch. Dy- wedodd beth sydd wedi tynu cryn lawer o sylw, ac o angiiydwelediad, sof fod M. Cle- menceau wedi gofyn iddo cyn.dechreu'r ym- osodiad inawn a. oedd yn bosibl trafod liedd- wch. Atebodd Czernin mai'r unig anhaws- ter a welai ef o du Ffrainc oedd Alsace-Lor- raine, o dywedodd Clemenceau nad ellid agor unrhyw drafodaeth ar y sylfaen hono. Ateb cyntaf Clemenceau i'r araeth oedd dywedyd fod Count Czernin yn dweyd celwydd, ac yn ddilynol cyhoeddwyd hysbysiad yn yr hwn y dywedid mai A wstria, oedd- wedi ceisio agor trafodaeth. Nid yw, yn rhtv, lawer o wa- haniaeth, ond y mae, araeth Count Czernin yn un gwerth ei nodi.—Araeth arall bwysig oedd eiddo'r Arlywydd Wilson ddiwrnod dathliad pen y flwvddyn wedi dyfodiad yr ■ America i'r rhyfel. Baich ei araeth oedd fod y gelyn, sef plaid filwrol yr Almaen, wedi rboddi ei holl ymddiried ar vyin, ac am hyny nid aUni'r cyngrheiriaid ddefnyddio unrhyw erfyn arall. "There is," meddai, "but one response possible from us—-force, force to the utmost, .force without stint or. limit, the. righteous and triumphant force which shall make right the law of. the world and cast every selfish dominion down in the dust." Ar yr un pryd, camgymeriad fuasai tybio fod yr Arlywydd yn cau'i 'unvs. "Am danaf fy hun," meddai, "yr wyf yn barod hyd yn oed yn awr i drafod heddwch teg, cyfia,wn, a gon- est unrhyw adeg y cynygir ef yn gy\vir- heddwch yn yr hwn y byddai'r cryf a'r gwan  ar yr un tir."

Y BRWYDRO. r T I awet. mewn cymhariaeth, ydyw pethau yn Ffrainc, er nad yw'r safle eto yn. ddiberygt o gryn lawer. Gwnaed ymosodiad mawr gan y gelyn ddydd Gwener i'r gogledd i'r Somme, eithr yn aHwyddianus. EniUasom ni beth tir a rhai,. carc-harorion mewn gwrthymosod- iadau. Ar y llaw arall enillodd y gelyn beth v tir yng nghvfeiriad La Fere, ac y mae'n anghyrus o ago,3 i Amiens. Y mae cryn lawer o siarad erbyn hyn am y gwahaniaeth rhwng llwyddiant, y gelyn yn y de a'i a-nwydd- iant. cymharol yn v gogledd, ai holir a. oedd yr enciliad o'n tu ni yn un angenrheidiol. Y Cadfridog Byng oedd yn gyfrifol am y fyddin ■ yn y gogledd a'r Cadfridog Gough am y fy ddin yn y de. Dywedir fody Cadfridog Gough—a enillodd enwogrwydd cyn y rhyfel fel yr amlycaf o'r swyddogion milwrol yn Iwerddon a wrthododd weithredu yn erbyn "byddin" Syr Edward Carson yn Ulster-— wedi ei alw adref, abod.Syr Henry Rawlm- son wedi ei benodi yn ei Ie. Bern a fnid v I cam nesaf, y mae'n anodd dywedyd. Fel y dywedasom yr wythnos ddiweddaf, y mae'n. amhosibl genym gredu y bydd i'r Almaen foddlohi ar y safle bresenol heb wneud un ymdreeh arall—os oes ganddi ddynion. Nid \,w'1' ymosodiad disgwyliedig.yii yr Eidal wedi. dyfod eto, ond pery ysgrifenwyr milwrol yn y wlad hon i gredu y daw. Yn y cyfamser y mae'n llinell yn Ffrainc yn cael amser gwerthfawr i ymgadarnhau ac i- barotoi ar gyferi ymosodiad arall o eiddo'r gelyn.

I. IV- DADLENIADAU. Un o'r pethau mvvyaJ anesboniadwy ynhoU banes y rhyfel ydyw paham y goddefodd Llywodraeth yr Almaen gyhoeddi dadleniadau y Tywysog Lichnowsky am yr hyn a arwein-