Llais Y Wlad

LLOFFION O'R DEHEUDIR. CWMYSTWYTH.—Dydd Gwener cyn y di- weddaf, taflwyd yr ardal dawel hon i gyffro mawr trwy ledaeniad y newydd galarus fod geneth fechan, rhwng pedair a phum' mlwydd oed, merch i Mr William -Davies, Pontyffynon, wedi llosgi i farwol- aeth. Fel yr oedd y drangcedig yn chwareu mewn t.y cymmydog, yn anffodus cymmerodd ei dillad dan rhedodd allan i'r heol, gan waeddi am gymmorth. Yn fuan gwelwyd hi gan ei chwaer ond cyn iddi lwyddo i ddiffodd y tan, yr oedd yr eneth anffodus wedi llosgi yn alaethus. Yn ffodus, yr oedd Dr. Rolands, Pontrhyd- fendigaid, yn digwydd bod yn y fan a'r lIe ar y pryd, a daeth yno yn bur fuan, ond dywedai ei bod yn anadferadwy, a bu farw yn mhen chwe' awr ar ol y ddamwain druenus. ABERYSTWYTH.—Boreu ddydd Sabboth, wythnos i'r diweddaf, cafwyd corph marw morwr o'r enw W. Jones, o Bwllheli, yn mhorthladd y dref hon. Oddiwrth y tyst- iolaethau a roddwyd ar y trengholiad, ym- ddengys fod y trangcedig wedi dyfod i'r dref gyda'i gwch, a'i fod ddydd Sadwrn wedi bod yn yfed trwy gydol y dydd, ac iddo yn bur hwyr geisio neidio i mewn i'r bad i'w droed litbro, ac iddo mewn can- lyniad gwympo i'r dwfr a boddi. CAERFYRDDIN.- Y r wythnos ddiweddaf cafodd dyn o'r enw James Morgan, o'r dref hon, daledigaeth am ryw waith a gyf- lawnodd, sefllyngcutri dernyn grotapheint o gwrw. Yn hollol ddifeddwl, rhoddodd y dyn y darnau grot yn ei enau ac wedi hyny, heb iddo eu tynu allan, efe a yfodd y cwrw, gan lyngcu yr arian gydag ef. Ymddengys nad yw gwneuthur pwrs o'i ymysgaroedd yn y modd hwn wedi gwneuthur dim niwed iddo hyd yn hyn beth bynag. MERTHYR.—Dydd Iau, y 12fed cyfisol, cyflawnodd dynes o'r enw Hannah Fran- cis, 74 mlwydd oed, yn byw yn 16, Water- too Street, hunanladdiad trwy ymgrogi wrth bost ei gwely. Gwraig weddw, yn byw ar y plwyf, ydoedd y druanes, a dy- wedir fod diffyg cynnaliaeth priodol a digonol i'w chorph wedi gwneud ei bywyd yn un anngbysurus iddi ers blynyddoedd. Ers ychydig amser bu dan law y meddyg, yn ystod pa amser y derbyniodd yr angen- rheidiau priodol at ei chynnaliaeth; ond yn ystod ei hafiechyd maith, yr oedd ei meddwl yn ami yn isel ac athrist, a thybir mai pan mewn sefyllfa felly y cyflawnodd y weithred echrydus a grybwyllwyd. PONTARDULAIS.- Y mae tafarnwr o'r lie hwn, o'r enw William Griffiths, wedi cyfarfod a'i farwolaeth o dan amgylchiad- m drwgdybus. Ddydd Sadwrn diweddaf, bu ymryson rhwng y trangcedig a ffermwr o'r enw Thomas Thomas. Analluogwyd Griffiths yn yr ymladdfa, a chwynai ei fod wedi cael ei gicio mewn lIe peryglus ar ei gorph. Bu farw y dyn anffodus y diwrnod canlynol. Agorwyd ymchwiliad ar ei gorph gan y crwner ddydd Mawrth, ond gohiriwyd yr achos hyd y dydd Gwener ar ol hyny. TREDEGAR.—Ddydd Llun diweddaf, cyn- naliwyd trengholiad yn y Greyhound Hotel, o flaen Mr Brewer, crwner y sir, ar gorph Mr Richard Mathews, yr hwn a gyfarfyddodd a'i farwolaeth mewn modd disymmwrth y dydd Iau blaenorol. Yn unol a'r dystiolaeth feddygol, dychwelwyd rheithfarn o Farwolaeth oddiwrth yr apoplexy." Cymmerodd ei angladd le yn y prydnawn, pryd y daeth cannoedd yn nghyd i dalu y gymmwynas olaf i'r ym- adawedig. PONTYPWL.-Gwnaethp wyd ymchwiliad i achos, yr hwn sydd yn ymddangos hyd yn hyn yn hollol anesboniadwy, ddydd Mawrth diweddaf, gan drenghqlwyr sir Fynwy. Ychydig ddyddiau yn ol, cafwyd hyd i ddyn o'r enw Evans, pudler, yn preswylio yn nghymmydogaeth y lie hwn, yn gorwedcl ar lawr wedi cael ei saethu yn ei ben gyda bullet. Bu farw y dyn yn fuan wedi hyny. Dychwelwyd rheithfarn agored i'r perwyl nad oedd y dystiolaeth yn dangos gan bwy y cafodd y dyn anffodus ei saethu. B-LAENAFON.—Yn llys yr heddgeidwaid yn y lie hwn, ddydd Llun diweddaf, cy- huddwyd dynes o'r enw Margaret Logan, pedlar, o ladratta gwahanol bethau o shop Mr John Hanies, draper, o'r lie hwn. Cafwyd hi yn euog ac anfonwyd hi i'r carchar am fis i gyflawni llafur caled. CWMRHONDDA.-—Y mae teimlado ddiolch- garwch wedi cael eu greu yn mynwesau trigolion y lie hwn, mewn canlyniad i weithred ofnadwy sydd newydd ei chyf- lawni yn nglofa Tymawr, yn agos i reil- ffordd y Great Western. Ymddengys fod rhaffau ar led yn y pwll, yr hwn sydd yn cael ei sincio, er dal i fyny yr esgynlawr ar ba un y mae y dynion sydd yn gwneud y muriau yn gweithio. Dydd Llun di- weddaf darganfyddwyd fod rhyw un wedi bod yn ymhel a'r rhaffau fel ag i osod bywydau y dynion sydd yn gweithio ar yr esgynlawr mewn perygl. LLANFABEN.-Araf a difywyd iawn ydyw masnach yn y lie .poblogaidd hwn. Nid yw'r gweithfeydd yn myned yn mlaen ond prin hanner eu hamser, ac nid yw'r cytlogau a enniilir ond bychan iawn o'u cymharu a'r ennillion ers ychydig amser yn ol. BLANLLECHAU.—Oddeutu canol dydd yr lleg cyfisol cyfarfyddodd dyn o'r enw Stephen Thomas, brodor o sir Aberteifi, a damwain angeuol yn mhwll Rhif 2, neu y pwll jnewydd fel y'i gelwir. Gadawodd wraig a thri o blant i ddwys alaru ar ei ol. Yr oedd yn aelod gyda'r Trefnyddion Calfinaidd yn y lie. TREHERBERT.—yn llys yr heddgeidwaid, yn y lie hwn, ddydd Llun diweddaf, o flaen Mr Gwilym Williams, cyhuddwyd James Davies a Morris Davies, tad a mab, yn preswylio yn Aberaman, o droseddu ar dir Tynewydd. Ymddengys fod y dynion wedi croesi mynyddoedd Blaenrhondda, a'u bod yn croesi un o gaeau yr erlynydd, pryd y galwodd arnynt i droi yn eu holau, ond yn lie ufuddhau, gwnaethant ei goreu o'u traed a ffwrdd a hwy. Dilynwyd ar eu hoi gan yr erlynydd a'i gwn, tri mewn nifer. Dirwywyd y car char orion i 10s. a'r costau. DOWLAIS.-Y mae heddgeidwaid y lie hwn wedi cymmeryd dynes a dau ddyn i'r ddalfa am osod oywyd plentyn bach mewn perygl. Ymddengys fod signalman yn gweithio ar reilffordd berthynol i Dowlais, wedi gweled y fenyw yn gosod. rhywbeth ar y llinell, a phan aeth i'r lie canfyddodd er ei syndod mai plentyn ydoedd. Cym- merodd y swyddog afaei yn y plentyn ac a'i rhoddes yn nwylaw yr heddgeidwaid, y rhai ydynt wedi cymmeryd y personau a nodwyd i'r ddalfa ar ddrwgdybiaeth. ABERHONDDU.—Dydd Mercher, yr lleg o'r mis hwn, cynnaliwyd eisteddfod lewyrchus yn neu add y farchnad yn y dref hon, o dan nawdd boneddigion y sir, pryd y daeth yn nghyd luaws mawr o garwyr eisteddfodau o bob parth o'r wlad. Yn absenoldeb Mr Gwynne Holford, A.S., dewiswyd Syr Joseph Bailey, Barwing, A.S., yn llywydd am y dydd. Y beirniaid oeddynt: barddoniaeth a rhyddiaith, y Parch. D. Williams, ficer, Llanthretty, a Mynyddog; cerddoriaeth, Mr William Parry, Birkenhead, arweinydd cor undebol Gogledd Cymru. IEUAN AWST.

Y mae gohebydd yn Washington yn ad. ferteisio fod ganddo whisci ar werth, yr hwn sydd wedi ei yfed gan yr holl lywydd- ion, o amser y Cadfridog Jackson hyd yr adeg bresennol. MAM YN LLADD EI MERCH.—Dywed new- ydd o Cincinnati -ddarfod i wraig Charles L. Perkins, gwneuthurwr harness, gyf- lawni llofruddiaeth ddwbl. Pan ddy- chwelodd Mr Perkins oddiwrth ei fasnach y diwrnod cynt, canfyddodd ei ferch ieuangc yn hollol farw, a'i gwddf wedi ei dori. Yr oedd Mrs Perkins yn gorwedd yn agos iddi wedi tori ei gwddf, ond yr oedd heb farw. Gwnaeth y weithred ys- geler gyda darn o wydr a gymmerwyd o awrlais Ffrengig. Yr oedd ei gwr, Per- kins, yn eiddigeddus o honi, a chyhuddodd hi o fod yn dal cyssylltiad anmhriodol a masnachwr o'r enw St. Clair. Y cyhudd- iad a'i harweiniodd i gyflawni y llofrudd- iaeth a'r hunanladdiad. GWRAGEDD BARNUM. Priodwyd Bar- num gyntaf ddeugain mlynedd yn ol, a Charity Hallet, teiliwres o Bethel. Nid oedd ond pedair ar bymtheg mlwydd oed pan briodwyd ef, a byddai yn arfer dyweud "Nid wyf vn meddwl y gallaswn wneud yn well pe buaswn yn aros ugain mlynedd yn ychwaneg." Y ty cyntaf i ba un y cymmerodd efe ei wraig gyntaf, oedd yn Bethel, ac a gostiodd iddo 1,050 o ddoleri. Y ty i ba un y cymmerodd efe ei ail wraig iddo sydd yn Murray Hill, Fifth Avenue, New York, yr hwn sydd balas ardderchog, wedi ei adeiladu a cheryg llwydion, ac yn werth 100,000 o ddoleri. Y mae gan Mr Barnum ferched agos cyn hyned ddwywaith a'i wraig bresennol; ac wyrion o fewu i fiwyddyn neu ddwy i'w hoedran. 4.A.j" .v.

MR. GLADSTONE AR EGLWYS RHUFAIN. FONEDDIGION,-Mae'n bysbys i chwi i Mr Gladstone, wrth amddiffyn deiodaeth ac addurnia.dau yn Eglwys Loegr ac yn y capeii, roddi brathiad dirdynawl i sanc- teiddrwydd rhyddfrydig y Pabyddion, drwy gyhoeddi i'r byd fod eu hymffrost falcii—temper eadem, (bob amser yr un fath)—wedi troi yn boliticiaeth ormesol a chyfnewidiad mewn ffydd-ei bod hi, sef Eglwys Rhufain, yn adloewi a defn- yddio pob offeryn rhydlyd yr oesoedd a aethant heibio, ac nas gall neb ddyfod yn ddisgybl iddi heb ymwrthod a'i ryddid moesol a meddyliol, a rhoddi ei deyrngar- weh gwladol a'i ddyledswyddau i drugar- edd arall a'i bod hi yn ogystal yn ym- wrthod ag ymarferion diweddar ac hanes- iaeth henafol, ac nad oes perygl i Eglwys Loegr droi yn Babyddol wedi teyrnasiad gwaedlyd y Frenhines Mary. Cyfododd y datguddiad o'r elfenau uchod, y fath floedd o .wrthdystiad gan benaethiaid Rhufain, a'r Pab hefyd, yn erbyn y cyn- Brif Weinidog, nes peri i Mr Gladstone gyhoeddi pamphlet i gadarnhau ei ddy- wediadau, ac y mae ei resymau gwirion- eddol yn hollol anattebadwy. Cyfaddefir mai'r cyfansoddiad hwn yw pen camp- waith ysgrifell Mr Gladstone. Mae wedi tramgwyddo y Pabyddion yn ofnadwy; mae wedi curo yn galed mae wedi cydio gafael ddialeddgar yn- ddynt, a'u gwasgu'n ddidrugaredd, am iddynt ei adael yn nydd ei gyiyngder, a'i droi allan yn achos Dedal Aadysg yr Iwerddon. Mae Mr Gladstone a'i blaid yn bygwth cospi y Pabyddion drwy ym. neillduo oddiwrthynt. Maent wedi gweled o'r diwedd nad ydyw yn bossibl iddynt foddloui traenwant diddarfod y gymdeithas lygredig hono. Mae rhwyg- lad anadferadwy wedi ei wneud yn ngwer- syll y Radicaliaid, a'r Whigiaid a'r Radi- caliaid wedi gadael y Rhufeiniaid. Ni bydd wiw i'r olaf bellach ddisgwyl dim gan y blaenaf. Diolchwn am y fath am- ser hyiryd, pryd y mae y Rhyddfrydwyr wedi dyfod i weled Pabyddiaeth drahaus yn ei iliw priodol, ac i gywilyddio am gymdeithasu cyhyd a'r Butain Fawr o liuiain. Mae y Rhyddfrydwyr yn ddi- weddar wedi gweled eu camsyniad, a bu- asai yn dda iawn pe buasent wedi ei weled cyn gollwng y Pabyddion i eistedd yn Senedd Prydain Fawr, cyn dadsefydlu a gwanychu yr Eglwys yn yr Iwerddon i foddloni Pabyddion, a'u gollwng i athro- feydd y deyrnat. Yn awr y mae Glad- stone yn edifarliau, ac yn ddrwg gan ei galon am y cam-weithredoedd hyn. Mae'n drueni fod dyn o alluoedd Mr Gladstone wedi cael ei arwain gyllyd gan y Pabydd- ion i gyflawni pethau ag y mae'n eglur oddiwrth ei eiriau yn edifar ganddo. Ond, yn ddiau, ychydig y mae'n ragweled tra mewn swydd ond wedi ei cholli, y mae'n myfyrio yr achos o hyny. Mae Mr Gladstone yn myfyrio ar y peth ar ol ei wneud ac nid cyn ei wneud; gweithio'n gyntaf, a dysgu'n olaf. Gwedi colli ei swydd, cafodd amser i edrych dros ganon- au y Vatican, ac am y tro cyntaf ddat- guddio policy wyrog Rhufain, yr hon sydd bob amser am arglwyddiaethu ar holl frenhinoedd ac ymherawdwyr y ddaear, a gosod y Pab yn ben ar y byd. Nis gall- odd, ac nis gall y Pabyddion ufuddhau i un lywodraeth yn mhellach nag y byddo yn fanteisiol iddynt hwy fel plaid. Maent yn y wlad hon yn gwaeddi am ryddid yn barhaus, fel merch y Gell—"Moes, moes," ac yn denu y Rhyddfrydwyr i'w rhwyd yn y modd hyny. Ond yn y gwledydd lie yr oeddynt hwy yn llywodraethu hyd yn ddi- weddar, ni chawsai ymdeithydd Protes- tanaidd gymmaint a darllen ei FeibI o'u mewn, ac mae yr un ysbryd erledigaethus byth yn eu meddiannu; a phe caffent ddigon o ryddid i roddi y Pab ar orsedd Prydain, byddai y cleddyf, tan, a ffagodau yn cynniwair yn fuan drwy'n gwlad, a griddfanau Protestaniaid yn dyrchafu i'r nefoedd. Y peth sydd ryfeddaf i'n golwg ni yw fod Mr Gladstone a'i blaid wedi cyteillachu cyhyd a hwy heb adnabod eu twyll a chilio oddiwrthynt. Treuliasant 80 mlynedd yn eu cwmpeini heb eu had- nabod. Bydd i'r Pabyddion o hyn allan fod yn llaid annghyssylltiol oddiwrth y ddwy blaid arall. Ni chymmer y Toriaid ddim o honynt, ac y mae yn warth oesol i'r Rhyddfrydwyr, y rhai a gymmerasant arnynt eu hunain eu bod yn gyfiawn a Phrotestanaidd, eu bod erioed wedi wedi cydeistedd ar yr un ochr i'r senedd-dy a chynnrychiolwyr y Pab. Ac y mae Glad- stone, wrth ddirmygu ei hen gyfeillion, yn dirmygu mwy arno ei him a'i blaid, y rhai a ddylasent yn wastad gadw oddiwrth gyngrair Pabyddol. Digrif iawn oedd gweled y cyn-Barch. Henry Richard a Miall yn cydeistedd a chydfotio a'r Pab- yddion. Beth fuasai yr anfri a daflesid ar y Ceidwadwyr pe buasent hwy mor ffol ag y bu eu gwrthwynebwyr ? Gwaeddasid, Pabyddiaeth, nes buasai y cymmoedd yn diaspedain SARPEDON.

Gall fod ar ddyn gywilydd o ffasiwn ei drwyn, er ei fod yn ei ddilyn yn barhaus. ..f I: -H"