Papur Pawb

DEINIOL YYCHAN. "Mor o gan yw Cyrnru i gyd," ond mae Cymrn yn cael gormod o ganu er's taiin bellach a llawer iawn rhy fychan o bethan ereill Hawn mor-—ie>, a mwy—angenrheidiol. Ffordd fendigedig i ddeffro enaid dyn y w cerddoriaeth ond y mae ffyrdd ereill. Dyna i chwi adrodd—y mae yn un o'r rim goreu 0'1' ffyrdd iiyn. i gyd. RhocMKvch ddernyn gwir dda i adroddwr gwir alluog ac fe dyn ddagrau o lygaid y caletaf ei galon, fe gyn- hyrfa. ei enaid i'w waelodion. Yr un bron yn hollol yw yr auroddwr niawr a'r pregethwr rnawr mae y ddau yn cynhyrfu a deifro y bobloedd, ond mae yr adroddwr-fol rheol— yn defnyddio gwaith pobl ereill, a'r pre- gethwr yn defnyddio ei waith ei hun-ag eithro y preget-hvyr ir.-ny a brynant eu pie- gethau yn ol hyn-a-hyn y dwsill neu y ilathen neu'r fllldir, neu (gwaeth fytli) y rhai a ladratant bregethau pobl ereill lieb gydnabyddiaeth na thai am danynt. Mae talent yr adroddwr yn gift mewn gwirionedd ao hyd yma mae Oyimru yn fyr iawn o adroddwyr da ar wahan i'r pwlpud, ond tra y bydd Deiniol V ychan yn Nghymru bydd genym un o ddosparth uwchraddol, un ag y mae pwyllgorau Eisteddfodau a chyrddau llenycldol, er's blynyddau bellacli, yn gorfod dyweyd yn eu liysbyBiadau "na chandateir i Deiniol \'ychan gysVidla ar adrodd," a hyny am y rheswm na feiddiai neb arall gystadlu yn ei erbyn. Felly, mae dyddiau ei gystadleuon ef drosodd, wedi enill oliono wobrauaneirif o'r bron yn y ganghen lion. Yn wir, y mae yn amlieus a oes rhywun yn Ngliymru weru aa'rodd ac env 1 eynrjife'r o wobrau am adrodd, ag ef, ac fel y dywedodd Gaerwenydid am daiio- "Hwn a erys yn arwr—iam adrodd A medrus bwysleisiwr; Ar goedd rhaid rhoddii i'r gwr Drwydded y prif adroddwr." Y mae Deiniol yn fardd gwych liefyd, ac fe erys llawer io'i gynnyrcliion ar gof a cliadw am lawer cenedlaeth, yn enwedig y rhai hyny y darfu i'r v-iweddar geirddor talentog, H. S. Hughes, eu gwisgomewn cerddoriaeth, sef "Hen fwthyn gwyn fy nhad," "Hedld y liugail," a "Can Geiiedlaethol Oymru." YBgrifenodd rai darnau i'w hadrodd, ac • his gall neb wneyd cystal cyfiawndcr a hwy nag ef ei linn. Y mae efe: bella,cli yn adnabyddus iawn drwy ran helaeth o'r wla.d, nid fel adroddwr yn unig, ond fel beirniad liefyd, ac arweinydd doniol a. bywiog. "Gwyddoan hyn oil," medd rhyAVun, "ond carem. gael gwybod o pa le y daeth efe gyntaf." Wel, yn Xghaernarfoii y mae yn bvw mewn pentref lisb fod nebpell o (her- liarfon y ganwyd ef, set yn Ebenezer, yn y flwrvddyn 1854, ao Evan Morgan i.-cdd—ac ydyw—enw ei dad. Fel llawer Cymro talentog arall yehydig iawn iawn o fanteision addvsg gafodd ar gychwTyniad ei yrfa, ond liiedrai ddarllen Cymraeg yn rhwydd cyn bod yn bump oed, a daeth yr awydd am adrcdd i'r ynddo pan yn dra,ieuanc. Bn yn yr America ac yno y cafodd gydmar bywyd —Cymraes o Lanrug bu wed'yn yn Ffesti- niog, a ehafodd dystsV) gan ei gydweithwyr ar ei ymadriwiad i Bethesda. yn 1881 ac yn niwedd 1894, pan yn ymadael o'r He olaf i Gaernarfoii, amlygodd yr holl aidal eu dy- muniadau da iddo drwy gynnal cvfarfod ym- adawol a chyllwyno iddo anrhegion gwerth- fawr. Prin y byddai yr un cyfarfod llenyddol na chyngherdd yn cael ei gynnal yn Metli- esda yn ystcd ei arhosiad maitli yno nag y byddai efe yn cymeryd rlian amlwg ynddo. Yr oedd yn aelod gweitligar a blaeidlaw yn Ketiicuik. Bsr-hesda, ac y mae felly egiwys SfiJem, Oa?r!&reoii, yn awr. Dyma ni wedi dyweyd ei hanes yn wecldol gryno hwyrach ag ystyried gofod "Papur Pawb" rliaid terfynu, a gwnawn hyny yn ngerriau Tryfanwy :— Walia Fach, Deiniol Vychan—yw addum Dy adrocliiwyr weithian; Yn wir, a fedd unrhyw fan Ei well ef ar y llwyfan ? Yn awr gwlith tyner a glan—doa'r myrdd Ond daw'r mellfc yn fuan Llifeiria lief o'r llwyfan— Fe yra'r dcrf fawr ar dan!