Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
EI8TEDDFOD Gadeiriol Y BALA,…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
EI8TEDDFOD Gadeiriol Y BALA, LLUNGWYN, 1899. CVFARFODYDD LLWYDDIANUS. Ar vr • gWyn 22a,n o'r mis presenol, sef y Llun- Ba]a' cynhaliwyd eisteddfod fawreddog y ^Llun ^ctoria Hall. Dydd mawr ydyw ^evrn"W^n Wec^ ^od yn ardaloedd Penllyn ac J°-n er s r^ai blynyddau bellach, oher- fod y g a,J ar y dydd hwnw y cynhelir eistedd- fydd ei 0n(^ yr oedd dysgwyliad am y yr eiste^j! cyffredinol, eanys yr oedd ach law < c e* chynal ar raddfa eang- a dyna: C,r' a r gwobrwyon yn fawr, ond y peth ^°edd aWn gymaint ° sy'w a'r eisteddfod, yn yr h^yC^nS^erdd mawreddog a gynhaliwyd Pleny^dd yr ystafell wedi ei harddu yn ys- att)gv]a/u':)anau ac arwydd-eiriau priodol U^J^ud, gan aelodau y pwyllgor, ac ^edi y cwbl, yr oedd Mr. R. J J. Jones l*U o a^ned 1 ^raffertb fawr i wneud darlun- k enwogi°n Cymreig i'w gosod ar n o'r h" Gwelsom ddarluniau cywir dros ilVVrthdH1We^dar Hybarch Michael D. Jones Ellis r? testyn y gadair), Hwfa Mon, T. %x<\s v ■lh°s. Gee, Ap Yychan, O. M. Ed- ^]Ar^einvHH>edr' .Lloyd George, &c. etlau I?F yr. e,steddfod ydoedd Bryfdir, enill ^n'°g) ac ni raid i fardd sydd ^eth, o h 2° ° Sadeiriau wrth air o ganmol- k ^ru<j^erW^d y mae yn anhawdd desgrifio bardd ac arweinydd, a p rniadwT^aet'1 e* wa^h i foddlonrwyddpawb •arisi M tj r^an gerddorol gan Mr. D. >n yn u^ Resolven, a gwnaeth yntau v °r'atlydd a^oro'- Davies enwog oedd u ^el] j f ¥ ^ddoniaeth, a phwy allesid gael D. T0neirn'adu pryddest gofFadwriaethol ^a'a ? t> es nag un o hen fyfyrwyr coleg y vr^athrawU 1 ^av'es dan addysg yr hen v*1 yn ei adnabod yn dda, ac v*1 F IDawr ° ^ono, a bu y pwyllgor nP^-I),.s'Cr^au wasanaeth. Beirniad J>tini0g llll0n oedd Mr. W. O. Jones, Bl. V* ve'rniada° mae Paw^ yn e* adwaen ef s a chanwr Penigamp. Gwnaeth n° iawn CU £ wa^ ganm°ladwy
V6ECLL °T^AEP°D Y BOREU.
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
V6ECLL °T^AEP°D Y BOREU. AM IO-3°, THOMAS JONES, v^la-en L ryntnelyn, yn y gadair. Aed W ^eth^i: arrhaglen ganlynol:— sWynoj ar y Delyn gan Mr. Wood yn Vn m^adau §an y Beirdd. Daeth tri o 156^b, £ laen,8ef °ioj). Ward Watcyn, a Celynfab. Wele yr v t A1 addien r yna.'Steddfod y Bala, p Solud a„ e,g ddoniau Gwalia, Poe ud aWen i'n gwyl y deua v^astau r^n ° Patagonia; ber en ? yr Llydaw gystadla t ,c i hel vtv?um^n am wobrau yma, Pvh^ylio'V. u orth dysK daw Columbia 8 Sael iawnrw,est a chyd lenora; r?e^io i ri^.1 no,dded, ein gwyl gynydda Aa^i?i'rlS?ejh. a'r byd t'i hawlia: ^°nia v ™ ac°da—uwch anffawd, cysawd hwn a'i ceisia. e^df0(} j■ GWAENFAB. T ,HEB oil™ sotmoi o gan-y Bala vlefaf od^g anmddan; v^giofe\1,wyfa» w ^ARWYR glan.—CELYNFAB. Cyfyd clod Eisteddfodol-y Bala Heb bylor gormesol, Ac yn hardd y cawn o'i hoi Dda nwyddau awenyddol. Ein 'Steddfod sy'n dod a da-holl nwyddau Llenyddiaeth berffeithia; Ami swn hon melysu wna Bywioliaeth beirdd y Bala.—E. WATKIN. 3. Beirniadaeth ar yr Englyn Y Wawr." 42 o ymgeiswyr. Gwobr (rhoddedig gan Dr. Peters), 5s. Goreu, rhoddwr y wobr. Byw oleuni ysblenydd,-yn gwrido'n Garedig yw'r wawrddydd; Aur ymylwe i'r moelydd, A dawn Duw i eni dydd. 4. Cystadleuaeth Parti o Wyth. Rhangan, Awel Mai," dim cystadleuaeth. 5. Beirniadaeth ar y Cyfieithu o'r Saesneg i'r Gymraeg. Gwobr (rhoddedig gan J. C. Evans,Ysw.,M.A. Ymgeisiodd tri,a dyfarnwyd Abon, Cefnmawr, yn oreu. 6. Cystadleuaeth Triawd, Deffro eto en- eth fwyn. Gwobr gini. Ni ymgeisiodd neb. 7. Cystadleuaeth Adrodd, i rai dan 16 oed, I gadw'r hen wlad mewn anrhydedd." Dr. Williams yn rhoddi gwobr o 5s, Cyfartal oreu, Owen Jones, Ffestiniog, a Lizzie Jones, Gwyddelwern. 8. Anerchiad gan y Llywydd. Oherwydd prinder lie, gorfodir ni i adael yr anerchiad ragorol allan. ANERCHIADAU I'R LLYWYDD A'R ARWEINYDD Llywydd fel Jones, Brynmelyn,yw y gwr I lengarwyr Penllyn; I ddeilliaw arawd ddillyn Yn fer a doeth, ef yw'r dyn. Uchel d'wysog masnachol,—Hedd Ynad 0 ddoniau llenyddol; I fardd tlawd, pur frawd di frol, Ac urdd arwr cerddorol.—GWAENFAB. Molawd i Jones, Brynmelyn-ein llywydd Galluog i gychwyn, Am eiriau doeth dyma'r dyn- Wr llongar foreu Llungwyn. Cyn hir ceir Bryfdir mewn bri—a'i awen Yn fywiog i'n lloni; n_ Yr hwyl fawr a welaf fi Yn barod ynddo'n berwi.—E. WATKIN. 9. Cystadleuaeth Unawd Contralto,"Can y Weddw." Gwobr ip. Cyfartal oreu, Misses L. Edwards, Corwen, a S. Lloyd, Sarnau. 10. Testyn y Gadair. Beirniadaeth y Parch Ben Davies ar y bryddest goffadwriaethol am y diweddar Brifathraw Michael D. Jones, Bodiwan, Bala. Gwobr (rhoddedig gan Mrs. Price, Rhiwlas), 2p. a Chadair Dderw hardd. Arweiniwyd yn fedrus gan Gwrtheyrn a Bryfdir. Darllenwyd y feirniadaeth ar wyth o byddestau, gan Gwrtheyrn. Yr oedd yn gystadleuaeth dda iawn. De- allwn fod o leiaf dair o'r pryddestau wedi eu geni yn nhref y Bala. Y buddugol ydoedd "CwynCymru."
Y CADEIRIO.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y CADEIRIO. Pan alwyd ar Cwyn Cymru i wneud ei ymddan- gosiad,safodd y Parch J. Owen, (Dyfnallt(, Gweinidog yr Annibynwyr yn Nhrawsfynydd, i fyny. Cyrchwyd ef i'r esgynlawr gan Mr Edw. Watkins a Glan Cymerig, yn swn Rhyfelgyrch Gwyr Harlech," ar dannau'r Delyn. Seiniwyd y Corn Gwlad gan Mr. Evan Jones, Gof, Llanuwchllyn. Yna gofynodd Gwrtheyrn y cwest- iwn arferol yn y dull a ganlyn Llafar bid lafar Dolefwch—yn rhydd Os oes rhyw anhegwch Neu ynte cyd-warentwch—heb ddim 101" A oes sylweddel seiliau i HEDDWCH ? Atebodd y gynulleidfa—" HEDDWCH Boed gwaedd uwchadwaedd," a chodwch-eich llef, A'ch llwyfan gwarchodwch; Bodded eich llais bob trais trwch Heddyw sydd. A oes Heddwch ? Bloeddiwyd yr atteb, HEDDWCH Eto unwaith, cytunwch,-hyf fanlIef Unllais, cyd-ddyrchefwch Eich sel ddi-nam fo'n fflam fflwch, Weis haeddawl, A oes Heddwch ? Taranwyd yr atteb y tro hwn, HEDDWCH Yna dywedodd Gwrtheyrn :— Gweinier y cledd gan roi clod-yn fwy-fwy I Fardd yr Eisteddfod; Mynodd farn mewn hedd i fod Yn wir deyrn ar y diwrnod. Cyfarchwyd y bardd cadeiriol gan y beirdd canlynol: Gwaenfab, bardd Glas. Glan Cymerig, Myfyr Machno, Edward Watkins, Celynfab, Gwilym Derfel, &c., ac anfonodd Pedr Feddyg ei englynion i Gwrtheyrn i'w darllen. Gwron a hawlia'i garu-a godwyd I'r gadair tan ganu; Heddwch Dyfnallt sy'n haeddu Dyrchu o'r llwch i drechu'r Uu.—CELYNFAB. Daeth Cwyn Cymru fardd doethaf,—i'w godi I'r gadair esmwythaf, Onid bri a theimlad braf Yw beunydd bod yn benaf! A bonllef mae holl Benilyn-yn canu A cenion i'th goryn, I A'th hardd liwio'n fardd a fyn Gwyr llengar a haul Llungwyn. y 11 O'n Michel, wyt ddarfelydd,-hoff dyraist Goffadwriaeth gelfydd, Dy gan sai'n burlan tra bydd Mer i hanes Meirionydd. Tra hawliau tir a beulwen,-mawrygir Cymreigwaith dy awen; Cred heb wall, cei ar dy ben Anrhydedd gwlad Ceridwen. Gwrando! ar ager undeb-yn diolch Am dy eang gofeb;: Am wn i 'does yma neb Na wena yn dy wyneb,! Ar y dydd anrhydeddu—hyd Athen Y daethost Cwyn Cymru Ond Dyfnallt wyt, cei'th halltu Heddyw'n llawn yn ngwvdd y llu. E. WATKIN. Gwir heddwch i'r gwr haeddol—a gurodd Hen gewri gorchestol: Heddyw'n lion i'w sedd farddonol Yn syth yr aeth mae'r saith ar ol. GLAN CYMERIG. Gore i gyd, gwr y gadair,"—hyn erioed Hona'r hen arwyddair; Mae ei wobr ef yn gref grair—lawryfog I ganwr enwog rhag unrhyw anair. Y teilwng Dyfnallt hawlia—ei.godi I gadair y Bala; Ac i ddewr, hawdd rho'i iwc dda O'n gwirfodd er y gurfa !-GWAENFAB. "Dyfnallt." ein pen awenydd,—a godwyd I'r gadair ysblenydd; Tra creigiau yn Trawsfynydd. Ei enw'n fawr, fawr, a fydd.—BARDD GLAS. Hen gyfaill gwerth i'n gofio-a'i allu Dyfnallt fu'n desgrilio; Clywch seiniau bryniau a bro, Da arwr dy gadeirio. Dyfnallt, llwyddaist i orchfygu Rhai o gewri enwog Cymru; Y mae duwies marwnadol Heddyw'n s'efyll i dy ganmol. Ysgwyd Haw a thi wna heulwen Sydd a'i chartref yn y wybren; Ysgwyd Haw a thi wna'r awen, Ac Amen medd beirdd Ceridwen. MYFYR MACHNO. Heb darf un noeth arf na therfysg,—mawr enw Yn mreiniol Dref Addysg Gyrhaeddodd y gwr hyddysg, A'i ddawn mel ddenodd i'n mysg. Yn ddiomed6 hawddamor—i arwr Cadeiriol ein goror; Medrodd Dyfnallt ddallt y ddor I'w neges oedd yn agor.—GWRTHEYRN. Yn wir ein Dyfnallt tirion—rwydd gurodd Feirdd goreu gwlad Meirion; Wedi rhu y frwydr hon Fe garia y brif goron. Gyda'i wen awen hoew-enillai Allwedd clod ac enw; Y mwynion aur—mynai nhw, Ca'i darian mewn coed dcrw. Ei enaid gadd ei danio-i ganu I ogoniant Cymro; Ninau'n grwn ddown yn gryno I'w urddo'n brif fardd ein bro Henblas, y Bala. t I FEDDYG. Yna galwodd Bryfdir ar Mrs. Price, Rhiwlas, i ar- wisgo y Bardd, a chyhoeddodd wedyn fod y Parchedig Ddyfnallt yn Fatdd Cadeiriol Eisteddfod y Bala am y flwyddyn 1899. Canwyd can y cadeirio, I fyny bo'r nod," gan Mr. Amos Jones. 11. String Quartette. Gwobr gini, rhodd- dig gan Col. Evans-Lloyd. Dim cystadleuaeth. 12. Beirniadaeth y Traethawd, "The pro- gress of Wales during the;; Victorian era." Un ymgeisydd, ac ddim yn deilwng o'r wobr. Parhad yn tudal. 7.