Y Clorianydd

AT EIN GOHEBWYR. "Jaeko Ooed y GeU.Mae eich llythyr yn rhy faith o lawer, a'n gofod ninau yn brin. Treiwci. gyflwyno eich syniadau ar y pwnc mewn llai o v gwmpas, da chwi. "Abel Run." -Efa.llai y cydsyniwch i ni adael eich llith drosodd hyd yr wythnos nesaf, pryd y bydd llai o ofyn ar eia gofod. Rhy Hwyr -Carem cidweyd eto wrth rai gohebwyr fod boreu Mercher yn rhy hwyr i dderbyn ad- mldiadaa meithion o gyfarfodydd a gynhaliwyd ddiwedd yr wythnos flaenorol. Yr un faint o draiferth, ydyw ysgrifenu mewn pryd. Ymddengys yn in nesaf Aelwyd y Gan; a llythyr, "Gweithwyr Bodedem a'u horiau hamddenol."

Nodion Amaethyddoi,ficc. A siarad yn gyffredinol, mae iard1 braf. bocs rhydd, neu ben ysgubor yn well lie i geffyi mewr angen gorphwyso ar gyfer cloffni na chae agored. Yn fynych geilir gwneud y gorphwysdra yn fwy cyflawn drwy bedoliad doeth, yr hyn a dafl y rhan- au fydd yn dioddef i gyftwr o orphwysdra. Gwna nawer y camgymeriad o droi ceffylau allan yn y dydd a'u dwyn i mewn yn y nos. Byddai yr anifail 1 yn well allan pe yn yr awyr agored yn y nos yn hytrach nag yn y dydd yr eithriad fyddai lie y ma.e cryn wahaniaeth rhwng tymheredd y dydd a'r nos. Mae y ceffyl yn nosawl yn ei arferion, gall bori a myned o gwmpas yn gysurus gydag ychydig o oleuni, ac os na all mewn gwirionedd "weied yn y tywyllwch," fel y tybir gan lawer y gall, bydd yn alluog i gael bwyd, "exercise" cymedrol, ac effeithiau llesol gwlith y nos i'w gamau, ac yn glir oddiwrth gael ei gyffroi.

Mae profiad yn dangos mai'r oed mwyaf proffidiol i roddi y "finishing off" ar wartheg ydyw o 20 i 24 mis. Etyb hyn i'r anifail cyffredin, a'r magwr, ao y m" yn rheol ddiogel i fyned wrthi. Ond y mae yn bosibl gwneud hyny ag anifeiliaid da mewn 118 neu hyd yn nod 15eg mis, a chael oddiwrthynt fwy o elw nag o'r rhai a irvrhaeddant aeddfedrwydd yu ddiweddarach. Cwestiwn o frid a magu ydyw y cwbl. Dylai yr anifeiliaid a ddewisir at y gwaith ffansi hwn fod yn glir oddiwrth anaf, ac yn ar- ddangos cyfansoddiad cryf a bywiog o'r cychwyn. Os meddant y rhagoriaethau hyn fe brofant yn fodd- haol bob amser. Mae arnynt angen gofal da o'r cychwyniad, a dylid caniatau iddynt sugrto eu mamau hyd amser diddyfnu, a dylid eu bwydo gystal ag allant ddal o fwyd "concentrated." Nid ydym yn edrych tuhwnt i gyfnod neu flwydd a haner. I

II Mewn llythyr y mae Mr T. G. Read wedi ei anfon i'r Wiasg cyfyd 'drachefn y cwestiwn dydd- orol, a allwn ni borthi ein hunain? Mae o'r fam y gellid gwneud ein tir yn hunan-gynhaliol, a chaniatau fod 24,000,000 o aceri yn cael ei ddwyn dan gylchyniad (rotation) pedwax-cwrv o wenith, gwreiddiau, haidd a cheirch, glofer a gweiriau eraill. Byddai cynyrch 6,000,000 o aceri o wenith, dywed, yn llawn ddigonol at ein holl angenrheid- iau. Gall hyn fod yn wir, ond, ac edrych ax y rhagfarn a fodola yn meddyliau ein pobwyr yn erbyn gwenith wedi ei dyfu gartref, ar y tir nad ydyw yn gwneud blawd digon man, ofnwn y byddai raid parhau dwyn gwenitb a blawd i'r wlad hon o wled- ydd tramor. Mae y flwyddvn hon, 1900, wedi bod yn un golledL I us i amaethwyr yd yn mhob ffordd, gan nad ydyw y pris wedi gwneud dim i'w cynorthwyo yn nghwtog- iad y cnwd. Dylid cofio fod yr arwynebau a ddychwelwyd fel o dan gnydau "cereal" yn Mhryd- ain Fawr fel y canlvn1,845,042 o aceri o wenith, 1,990,265 o aceri o haidd, a 3,026,088 o aceri o geirch. O'u cydmaru ag arwynebau 1899 dengys y rhai hyn leihad o 155,939 o aceri o wenith, a chyn- ydd o 8157 aceri o haidd, a 66,333 aceri o geirch. Fel y pwyntir allan yn y "Times," mae cwtogiad o 156,000 aceri yn nghylch y gwenith, yn nghyda gostyngiad; o 4.22 bwsiel yr acer yn yr ildiad, wedi I dwyrt- i lawr y cynyrch "gross" o 654 o filiynau o fwsieli y llynedd i 52J, o filiynau eleni, felly dis- gyniad o ddim llai na A nailiwn o fwsieli yn ein cynyrchion gartref o ;.ch. Yn mhellach, mor ddiweddar ag 1898, tyfem yn Mhrydain Fawr dros ugain miliwn o fwsieli yn fwy nag yn 1900.

Na adawer i laeth neu hufen rewi ar unrhyw1 adeg. Nid oherwydd ei fod yn anmhosibl gwneud ymenyn da oddiwrtho pan wedi rhewi, eithr rhaid rhoddi triniaeth neillduol iddo, ac os na ellir gwneud hyny yr unig ddiogelwch ydyw ei gadw rhag rhewi. Ar y Haw arall, dylid bod yn ofalus i beidio gor- n .ethi hufen. Nid oherwydd nas gellir ei boethi hyd 160 gyda. hyfdra, ac hyd yn nod gydag elw mewn rhai engreifftiau, ond bydd eisieu triniaeth neillduol ar ol hyny, a rhaid dysgu sut i'w drin, neu fethu. Felly gocheler rhag eithafion mewn tymheredd.

Cyn y daw ein rhifyn nesaf allan bydd Nadolig 1900 yn mhlith y pethau a fu. Er ei fod braidd., yn fuan, efallai, sylwi ar yr wyl fawr Gristionogol, sydd wrth y drws megis, eto gallwn eidduno i'n holl ddarllenwyr, yn Mon ac Arfon, Lerpwl, a thros y Werydd, bob hwyl a llawenydd yr wythnos nesaf. Caiff y plant, fel arfer, eu lloni a thafellau o fara brith, cyflath, a moethau eraill, heb son am y twrci, yr wydd, yr hwyadem, neu'r darn biff "prime" a leddir yn neillduol adeg y Nadolig. Yn fwy na.'r cwbl dyma'r adeg o'r flwyddyn y dylai tymherau drwg, llidiog ac eiddigeddus gael eu claddu, ac ar- ddangosiad teilyngach o Yspryd yr Hwn roddodd fodolaeth i'r wyl gysegredig hon, gael ei deimlo yn mhob rhyw fan. Fodd bynag, nid He i bregethu ydyw hwn, ond er hyny dymunwn o lwyrfryd calon NADOLIG LLAWEN fN DARLLENWYR OLL.

Magu Ceffylau Gwedd, [At y Golygydd.] Syr,—Gan fod eich gohebydd yr wythnos ddi- weddaf yn cymeryd y cyfrifoldeb o hysbysu amaeth- wyr Mon pa ystalwyni oedd yn y wlad y llynedd yn deilwng i "fridio" o honynt, sef eiddo y Milwr- iad Platt a'r "N.W. Anglesey Shire Horse Society," a gochel y gweddill fel "rhai oedd yn warth ar y sir," oni allai eich gohebydd nodi rhagoriaethau. ei "favourites" ef heb ddilorni eiddo ffermwyr Mon, y rhai sydd yn cadw vr eiddo goreu allant gael dan yr amgylchiadau, ac yn eu hanfon i'r wlad ar en teilyngdod? Mae yma ychydig eto o ffermwyr heb blygu i Baal na Balaam, ac yn gallu barnu a gwerth- fawrogi oeffyl ar wahan i'w berchenog; neu i wneud fy meddwl yn eglurach, y mae y fath beth yn bosibl ag i ddyn cydmarol dlawd yn Sir Fon feddu ceffyl da, sound, ac hefyd i foneddwyr anfon a Uogi cleriach heglog i Fon. Mae llith eich goheb- ydd yn debyg iawn i waith "wire puller" neu hys- bysiad i barotoi Mon i dderbyn ceffyl newydd y tyxnhor nesaf. Caiff dderbyniad, oblegid mae yn un o'r ddau beth sydd a myn'd arno, sef "tatws Mon a cheffyl diarth." Hefy mae yma nifer o ffermwyr nad ydynt yn ymholi am ansawdd y ceffyl yn mhellach na phwy ydyw percbenog y ceffyl, a gwrando ar y "touts" fydd yn eu hawkio ac yn di- raddio ceffylau en cymydogion. Nid ydym heb ad- nabod y dosbarth bychan yma, o drugaredd, sydd yn Mon, a gwybod fod perygl i'r rhai sydd yn byw mewn 'tai gwydr luchio ceryg, prynu Uoiau gWlybion, a gwertnu "pedigree stock." Hefyd, hona eich gohebydd ei fod yn awdurdod ar geffylau "sound." 0 bosibl ei fod yn uwch na beiruiaid a beta arddangosfa Oogledd Gymm yu Nghaernar- fon y Llungwyn diweddaf, y rhai a famasant eiddo ffermwr o Fon yn sound ac yn ail yn Ngogledd Cymru i eiddo Mr Lewis, Garthmyl. Ergyd drom oedd hon i'r rhai oedd yn bercian ar ol y beirniad. Hefyd, cyfiawnder i arddangoswyr ceffylau y d'iwrnod hwnw, a mantais ddyfodol show Caernar- fon fyddai gwneud yn hysbys pwy fu yn euog o geisio llwgrwobrwyo un o'r beirniaid gyda'r am anrhydeddus o ddeg swllt. I ba beth mae eich gohebydd yn priodoli dirywiad ceffylau Mon ar ol pUlp.' mlvnedd ar hugain d brofiad ar y cynllun mae yn ei gymhell? Ai eisieu mwy o glybiau sydd, vnte llai, a'u huno drwy osod corph un ar draed y llall?—Yr eiddoch, oefnder Rhys, WIL DAFYDD.

Masnach Yd yr Wythnos. Yn naturiol y mae gwlawogydd y pythefnos di- weddaf wedi peri peth pryder, os nad ofn, yn mysg yr amaethwyr. Nid ydyw tynerwch yr hin eto, beth bynag, wedi dwyn y gwenith a hauwyd' yn yr hydref i'r ystad hono ag a deilynga iddo gael ei alw yn "falchder y gauaf"—hen air tra arferedig mewn amser a aeth heibio.—-Ar yr un pryd, nid oes achos ewyno. Y mae y planhigyn, ar y cyfan, yn gryf, a'i liw yn ddymunol. Geilir dweyd nad oes dim by,d yma wadi digwydd i gymylu y rhagolwg am gtiwd toreithiog yn nghynhauaf cyntaf y ganrif newydd. Ar yr un pryd, yr ydys yn rbwym o gofio ein bod ni weithian wedi cyrhaedd hyd derfyn eithaf y tymhor pan y gallwn ddisgwyl i'r amodai] barhau yn ffafriol. Nid oes gan y planhigyn gwenith eisieu cnwaneg o wlaw am ddeufis. Y peth goreu iddo yn awr fyddai pythefnos o wynt sych, ac yna gauaf naturiol hyd oddeutu diwedd mis lonawr. Rhew ysgafn heb eira, neu rew caled ar ot cnwd da o eira, a wnai lawn cymaint o les iddo. Yn naturiol, geilw y marchnadoedd' am amodau gauafol yn ystod mosoedd y gauaf i reoleiddio cwrs arferol eu prisiau, canys y mae y fasnach yn dibynu ar ffyniant yr amodau arferol yn nhymhor y gauaf. r-;

Gwallgofdy Gogledd Cymm. YR ARCHADEILADYDD A'R PWTLLGOR: DIWEDD YR HELYNT. Fe gofta ain darllenwyr fod oynghawa yn bodoli rhwng Mri O. Ellison a'i Fab, yr arah- adeiladwyr yn ymhelaethiad Adeiladau y Gwallgofdy, a Phwyllgor y Sefydliad. Oher- wydd rhesymau neillduol, darfu i'r pwyllgor derfynu ei gysylltiad a'r Mri Ellison pan oedd y gwaith ar ei haner. Dygodd y boaieddigiom hyny gynghawa yn erbyn y pwyllgor am eu troi i ffwrdd yn ddi-achos, ao am arian y dywedid eu bod yn ddyledus iddynt fel oyflog am y gwaith a wnaed. Hawlient yn agoe i dair mil o bunau o iawn. Rhoddwyd gw-rth-hawl i mewn gan y pwyllgor, y nhai a ofynent swm mawr o iawn am fod y Mri Ellisan (meddent hwy) wedi es- geuluso eu gwaith a hawlient hefyd ddyohwel- iad y pianiau, ete., oedd yn meddiant y Mxi Ellison, pa rai y gwrbhodai y gwyr hyny eu rhoddi i fyny. Daeth yr aohoa yn mlaen yn mrawdlya Lerpwl, yn Gorphenaf diweddaf; ond cytiniixid y pleidiau i roddi y oyfan i farn Mr William Emerson, arohadeiladydd, a cfcadiedrydd Cymdeithaa yr Archadeiladwyi Prydeinig. Oynhaliodd y boneddwr hwn ei lys yn Nghaer, yn miB Medi diweddaf, yr hwn a barhaodd am droe wytihnoe. Erbyn hyn y mae wedi rhoddi ei ddyfarniad. Swm a sylwedd yr hyn ydyw, fod y Mri Ellison yn cael dedfryd 0*11 plaid am dros naw cant o bunau. Yr ydym yn deall fod tua wyth cant o bunati o'r swm hwn yn cael eu hadd-ef gan y pwyllgor, ac eisoes wedi cael eu talu i mewn i'r Ilya. ar tu arall, y mae y pwyllgor i gwel can' punt gan y Mri Ellison fel iawn. Y mae y pwyllgor, hefyd, i gael medd- iant o'r holl blaniau, etc., pa rai sydd mor an- geiwheidiol iddynt i gario y gwaith yn ei flaen. Bydd raid i'r pwyllgor dalu ooatau yr hawl i'r Mri Elligan, a rhaid iddynt hwythau dalu costau yr wrth-hawl i'r pwyllgor. Y mae costau y dyfarniad i gael eu rhanu rhyngddynt.

————- Yn Lerpwl darfu i'r Barnwr Darling dded- frvdu amlwreioiwr i dri diwrnod o garchariad, gan sylwi, yn gymaint a ibod y carcharot wedi priodi bob trq mewn swyddfa oofrestrydd, nad oedd wedi ha.Logi unrhyw seremoni grefyddol. Am bymtheg cant o flynyddoedd, hyd 1584, yr oedd pob eglwys yn cael ei hadeiladu a'u taJceni i'r dwyrain a'r gorllewin. Y pryd hwnw adeiladwyd rhai a'u taloeni i'r gogledd a'r de. Y mae lluaws i'w Gael felly yn awr. Ymdreahir J yn awr cael deddf i wahardd eodi rhai yn y dyfodol end o'r dwyrain i'r gorllewin.

Cymdeithas Amaethyddol I Mon ac Arron. CTFABFOD BLYNYDDOL. Gynhaliwyd cyfarfod cyffredinol blynyddol y gymdeithas uchod yn y Queen's Head Oafe, Bangor, prydnawn Gwener diweddaf. Llywydd- wyd ar y cyntaf gan Mr CL F. Priestley; ond pan gyrhaeddodd y cadeirydd, Mr Massey Wil- j efa a adawodd y gadair. Yr Ysgrifenydd (Mr John Pritohard, Bod-, hyfryd, Bangor) a gvflwynodd fynegiad o'r oyfrifon am y flwyddyn, oddiwrth ba un yr ym- d dangos ai fod gweddill o 9p Os 7c yn yr arian- dy. CSyahwynodd y fltvyddyn gyda gweddill i mewn llaw o 22p 3s 2c. Oyrhaeddai y tanys- grifiadau dderbyniwyd i 130p 12s. Oafwyd 58p 14s oddiwrth. "entrance fees," 156p 3s am fynediad i'r maes ar ddiwrnod yr arddangosfa, a'r swm 0 31p lis yn arian dderbyniwyd at wobrwyon arbenig. Y prif swm mewn treuliad- 1 au oedd 247p 2s a dalwyd mewn gwobrwryon, tra: yr aeth 24p 12s 3c fel tal i'r barnwyx a choatau | eraill. Cyflog yr ysgrifenydd oedd 40p, a thalwyd 59p 14s 2c am fenthyg maes yn nghydl a chostal4 angenrheidiol eraill cysylltiedig a'r j arddangosfa. Oyfrifid fod y swm o 6p yn ddyledus merwn tanysigrifiadau. Pwyntiodd yr Ysgrifenydd allan y byddai iddynt, gyda'r gwoddill mewn llaw ar olddyledion dyledua, gyohwyn y flwyddyn newydd gyda'g oddeutu 15p yn eu ffafr. Oadben Stewart: Fel yn erbyn 22p 5a 20 y flwyddyn ddiweddaf ? Yr Ysgrifenydd Ie:; Mabwysiadwyd y cyfrifon; aa ar gynygiad Mr Brooklebank, diolchwyd i'r archwilwyr (Meistri J. P. Jones a William Owen) am eu gwasanaeth. ARDDANGQS GWARTHEG DROS OED. Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr R. W. Pritohard, Ooedmarion, Oaemarfon, yr hwn, ar 01 amlygu dymuniad i ddyfod yn aelod o'r gym- deithas, a ddywedai: "Mi a hoffwn alw sylw eioh Pwyllgor Gweitihiol at yr arferiad sydd ar gyx- ydd o fewn y blynyddoeiid diweddaf o arddangas gwartheg droo yr oed yn y gwahanol doabarth- iadau lie mae oed wedi ei nodi, sef o dan dair blynedd, tan ddwy flynedd, a than ddeuddeng mis. Oafwyd engreifftiau tarawiadol o hyn yn yr arddangosfa ddiweddaf yn Llangefni, a chlywais amryw arddangoswyr yn cwyno: heb- law hyny, dywedai llawer er edrychwyr nad oedd yr arddangosfa yn ddim ond twyll. Mae yn berffaith wybyddus i'r rhai ant yn rheolaidd i'r arddangosfeydd fod teirw ac ychain, tOO weithiau heffrod hefyd, yn cadw eu danedd hyd nes byddant bum' neu ohwe' mis dros yr oed i'w cyflwyno, ac nis gall un gwrthdystiad eefyll am fod y milfeddyg yn seilio ei farn ar gwestiwn y, danedd, yr hyn nas gall llawer o'r cyhoedd ei ddeall. Yr wyf yn meddwl, er budd yr ar- ddangosfa, y dylid gosod pawb ar yr un tir, ao fe ddylech ohwithau ddangoa i'r arddangoswyr eioh bod eisieu pobpeth yn deg. Nid yw yn iawn dweyd 'Am y tarw goreu dwyflwydd a than dair oed,' pryd y gall tarw teirblwydd a haner gys- tadlu yn ddiTwystr; ac mae yn ynfydrwydd dweyd 'LIo dan ddeuddeng mis,' pan y mae heffrod blwydd a phum' mia yn cael eu hentro. Nis gajl y milfeddyg ddwayd eu' bod yn! anghymwya oherwydd fod danedd ougno; ganddynt; a pheth anhyfryd yw i'r naill gymydog wrthdystio yn erbyn y llall, seroh ei bod yn amlwg i'r ihai sy'n magu anifeiliaid fod yr arddangosion dros yr oed oddiwrth eu hym- ddangosiad ac arwyddion eraill." Terfynodd Mr Pritchard ei lytihyr trwy daflu awgrymiadau | gyda golwg ar ddiwygio pethau. Oredai Mr Thomas Roberts (Aber) eu bod allan o drefn wrth ganiatau i'r Uythyr gael ei ddarllen, i gan nad oedd Mr Pritchard yn aelod o'r gym- j deithas. Gallai ddwyn y mater ion hyn yn mlaen wedi dyfod yn aelod, a'r pryd hwnw (rallent hwythau eu trafod. Qytunai Mr Priestley ei bod allan o drefn i ystyried y llythyr. AELODAU NEWYDDION. AT gynjgiad yr Ysgrifenydd, yn eaol Ailin gan Mr Brocklebank, etholwyd Mr Pritohard, Coedmarion, yn aelod o'r gymdeithas. Mr Thomas Roberta a gynygiodd, ao eiliodd un YIO"L arall, fod Mr W. Lester Smith, Tynewydd, yn oa-el ei ethol yn aelod, a phasiwyd yn unfrydol. ETHOL SWYDDOGION. Mr Priestley ? gyfeiriodd at y ffaith y byddent y flwyddyn nesaf yn dathlu haner can- fed blwyddgylch y gymdeithas, yr hyn a osodai bwysigrwvdd arbenig ar hanea y gymdeithas. Oynygiodd eu bod yn gwahodd Arglwydd Pen- rhvn i fod yn llywydd. Eiliwyd hyn gan Oadben Stewart, a chariwyd yn unfrydol. Penderfynwyd yn mhellach, oni byddai i Arglwydd Penrhyn dderbyn y gwahodd- iad, eu bod yn gofyn i'r Arglwydd-Raglaw (Mr Greaves) dderbyn y llywyddiaeth. Etholwyd Mr O. F. Priestley gydag unfrydedd i fod yn is-lywydd. Cafodd y Pwyllgor Gweithiol ei ail ethol gydag ychydig gyfnewidiadau. I arohwilio y cyfrifon etholwyd Meistri Blum- phrey Hlisl, Tairmeibion, a Mr W. Pughe, N.P. Bank, Bangor. YR ARDDANGOSFA NESAF. Pendearfynwyd oynal arddangosfa y flwyddyn nesaf yn Mangor, dydd Gwener, Medi 20fed. Gohiriwyd y cyfarfod hyd Mawrtih 8fed, pryd yr ymwneir a phenodiad barn wyr yn nghydag adolygu rheatr y gwobrwyon.

Dyxcliafa Dau Wladweinydd i Dy yr Arglwyddi. Rhoddwyd allan hyabysiad swyddogol fod y Frenhinee wedi gweled yn dda i anrhydeddu y Gwir Anrhydeddus George Joacliim Goschen, diweddar Brif Arglwydd y Morlys, àr Gwir SYR MATTHEW WHITE RIDLEY, A.S. Y GWIR ANRH. G. J. GOSCHEN. YR ARGLWYDDI NEWYDDION. Anrhydeddua Syr Mathew White Ridley, di- weddar Ysgrifenydd Oartrefol, trwy eu codi i'r Bendefigaeth. Bydd y ddau foneddwr mwyaoh yn aelodau o Bendefigaeth y Deyrnaa Gyfunol.

MR EDWARD LLOYD, Yr hwn sydd newydd ymneillduo oddior lwyfan cyngherddau oyhoeddus.

Oaf odd bywoliaeth Derwen, yn Ifegobaeth LLanelwy, ei chynyg gan Esgob Tyddewi i'r Parch David Morris, fioer Llanwnen, sir Aber- teifi, yr hwu &'i derbyniodd. I

CSafodd y rhybudd canlyrsol ei esfcyn i'r oil o awyddogion y ohwarel ddydd Mawrth:- "Syr,—Oyfarwyddir fi gan Arglwydd Penrhyn i orohymytt i holl ewyddogion y chwarel aros yn eu lleoedd hyd yr 31ain o'r mia hwn, shag y gallai unrfiyw un o'r diweddar wedthwyr gyf- newid eu meddwl, a gwneud caiij am waith; a phe digwyddai hyny, gallant ddychwelyd gyd- a'u harfau, etc. o dan yr amodau a enwyd yn y rhybudd dyddiedig Rhagfyr laf. Nid ydyw y rhybudd hwn i gael ei gymhwyso at y chwe' person hyny a gospwyd ar yr 21ain o'r mis di- weddaf, gerbron yr ynadon yn Mangor, o dan Gyfraith Oydfradwriaeth ao Amddiffyniad Eiddo, 1875. Y ma.e'n rhaid i mi yn awr roddi rhybudd i chwi, os na bydd ateibiad ffafriol yn cael ei dderbyn oddiwrth y dynion cyn Rhagfyr 31ain, na bydd angen am eich gwasanaeth hyd lien y oeir rhybadd pellach.—Yr eiddoch yn gy- wir, K A. YOUNG. Forth Penrhyn, Bangor, lOfed o Ragfyr, 1900.

Deddf Cymod- Ymddangosodd y llythyr canlynol yn y "Man- chester Guardian: Syr,—Mewn cryn nifer o'r anercliiadau etholiadol gyhoeddwyd yn ddiweddar gan ymgeiswyr Seneddol camddarlunir Deddf Cymod, 1896, i rad'diau mawr. Go so do dd yr aelod dros Bradford (rhan ganolog) hi yn ei restr o "monumental legislation!" Yr aelod dros Fynwy a ddywedodd fod y Ddeddf yn cynwys "meddyginiaetli effeithiol i'r yindrach frawd-lofruddiol rhwng cyfalaf a llafur." Dywedai yr aelod dros Swydd Stafford (Orllewinol) fod y Ddeddf wedi "cynorthwyo i setlo llawer o ymrafaelion llafur." Amlwg yw fod angen gwybodaeth gyhoeddus gyda golwg ar wei'fchiad y Ddeddf hon. Da fyddai genyf gael caniatad i bwyntio allan unwaith yn rhagor fethiant llwyr a hollol y Ddeddf trwy gyf- eirio at adraddiad Mr Bumett, sydd newydd ei gvhooddi, ar streiciau a chloi allan yn. ystod y flwyddyn 1899. Bu 719 o anghydweliadau, dau o ba rai a benderfynwyd dan Ddeddf Cymod. Dyry y chwe' blynedd diweddaf gyfartaledd o dros ddeugam o streiclau neu gloi allan a setlwyd trwy gyfrwng moddion gwirfoddol er dyfod i heddwch; ao, fel y pwyntia Mr Brunett allan yn briodol, y mae llawer o waith rhagorol wedi ei gyflawni gan gyrph cyflafareddol a chymodol mewn uiiiawni cwestiynau a allasent fel arall arwain i streiciau a chloi allan: hyny yw, mae eu gwaith yn yn nghyfeiriadatal streiciau nag yn eu setlo. Y mae atal .s.treiciau yn orchwyl anmhosibl i'r Bwr-dd Mas- nach ytigeisio ato, gan fod eisieu dylanwad lleol. Y mae Deddf Oymod wedi llwyr fethu setlo streic- itta (dim ond dau achos allan o 719). Gan hyny, bydded i'r Ddeddf gael ei diddymu. Pan fo deddfwriaetb o natur y Ddeddf hon yn cael ei gynyg, y ddadl arferir bob amser ydyw, gan zad yw y Ddeddf awgrymedig ond arbrawfiadol, y gellir ei diddymu yn wastackil os profir hi yn fethiant. Ni ddarfu dim Deddf erioed brofi ei haddewid o feth- iant yn fwy na'r Ddeddf Cymod hon a basiwyd yn 1896. Yr ydym wedi cael rhedfa dda o lwyddiant diwydianol, ac yr oedd y flwyddyn 1899 yn llai ffrwythlawn o anghydfodau trychinebus na'r un o'r chwe' blynedd blaenorol. Rhaid, modd bynag, i'r dirwasgiad. masnachol naturiol ddyfod yn ei dTo ao ystreiciau fyned yn uchel eu penau. Yn y gorphenol bu y fath odylanwad personoi annunaugar ag a roddwyd ar waith gan Syr David Dale, Syr Wil- liam Lewis, a llawer o ddynion eraill o „synwyr cyffredin cryf yn anmhrisiadwy mewn cy&ylltiad a'r anghydfodau hyn. Ond y mae Deddf Cymod yn rhwystr ar ffordd jewelthrediad o'r fath, yn gymaint ag y byddai cymeryd i fyny y gorchwyl tra yn disgwyl ymyriad y Bwrdd Masnach yn ddiystyrwch ar foes-arferiad, serch y gwyddys yn dda fod ymyriad swyddogol yn waeth na difudd. Eithaf peth, gan hyny, fyddai edrych yn mlaen at yr amseroedd hyn o anhawsder, a thrwy ddiddymu Deddf Cymod adael y ffordd yn agored i wneud d'efnydd gwasanaethgar o ddylanwad anawyddogol. Gyda rhagddisgwyliad o'r sylw posibl, gan i Ddeddf "Wirfoddol" 1896 fethu y rbaid treio Deddf "Orfodol." buaawn i yn galw sylw at y ffaith fod Deddf Orfodol gwladychfa Sosialaidd fechan New Zealand yn gwahardd streiciau, eithr nid ydyw weil meddyginiaethu y drwg o anghydfodau gweithfaol. Nid yw ond wedi angerddoli y cyfryw anghydfodau, mewn rhif yn gystal a helaethrwydd, ac wedi arwain y Wladwriaebh i wneud cyfundrefn mwy cyflawn at reoleiddio gweithfeydd. Nid oes un feddyginiaeth i anghydfodau gweithfaol. Nis gall y DdexMfwrfa rwystro dim mwy arnynt nag y gall atal cylchdro cyfnodau o lwyddiant a dirwasg- iad. Y cwbl ellir wneud ydyw bychanu eu heffeith- iau ti-wy osgoi y drwg 0 ymyriad swyddogol a thrwy ganiatau i gynghorion doeth oyfryngwyr, lawn ryddid i weithio.—Yr eiddoch, etc., W. J. SHAXBY, Ysgrifenydd Cynorthwyol. Liberty and Property Defence League, 7, Victoria-street, S.W., Rhagfyr 6ed, 1900. —

CSHWAREL BETHESDA. [At y Golygydd.]. Syr, -Am ain,bod yn byw yn ardal y ohwarel, yr ydym yn gweled ao yn olywed pethau tailwng dn sylw. Nid oea eisiau nodi fod cyflwr y rhan- barth yma. o'r wlad yn dlawd, ao yn sicr o fyn'd yn ddifrifol yn mhon ychydig iawn o amser. Y mae y ffermwyr, cigyddion, masnach wyr, teilwriaid, a phob math obobl yn teimlo dan y e. cyfyngder sydd ar hyn o bryd yn dechreu gafael ynom. Pa beth sydd i'w wneud yn ngwyneb cyflwr pethau mor ddifrifol 1 Mae y chwarel yn I agored hrd yr 31ain o'r mis hwn. Nid oes neb yn cael ei gau allan o'i waith arferol, ao y mae y eyflog ar gyfartaledd yn dda. Dywed y rhai sydd yn gweithio oddicartref ar hyn o bryd fod y oyflog yn chwarel y Penrhyn, a chymeryd cys- ondeb gwaith i ystyriaeth, yn well nag yn un- j man arall. Deallwn fod 1000 o chwarelwyr Bethesda yn barod i dderbyn cynygion y prif oruchwyliwr ar unw&ith cyn yr 31ain cyfisoL Er nad ydym ni yn ddim ond "llygaid a chlust- iau" ar y materion sydd dan sylw, ac nid ydym yn caru llosgi ein bys baah, na rhoddi ein bysedd eraill yn mhofces neb, eto fel parti didtiedd gall- wn sylwi a.r y cwestiwn, ao a.wgrymwn gynllun a fyddai yn debyg o weithio yn barod i fyned at eu gwaith. Oadwai y rhifedi hwn yr ardal i raddau riiag cyfyngder anocheladwy, a byddai y gwaith yn sicr o fyn'd rhagddo yn dlwydd- ianus, gan gasglu nertii o ddydd i ddydd. Mae y cyfle mi gredwn yn eich gafael: gwnewch y goreu o frono heb oedL Ymrwymwch seh gilydd yn drwyadl gan osod ysgwydd wrth Y8- gwydd i gyfanaoddi un ffrynt heb groesi na bradychu naill y llall. Trefnwch: — I (a) Gyfarfod yn cynhwya y rhai sydd yn barod i weithio. (b) Oyfarfod i'w gynal mewn lie canolog. (c) Cyfarfod heb fod ynddo na ohadeirydd, ysgrifenydd, na thrysorydd. (d) Pasio peaiderfyniad i wneud gorymdaith o bawb sydd yn barod i fyned at eu gwaith i swyddfa y prif oruchwyliwr. (e) Neb i fod yn gynryohiolwr, ond pawb yn unllais, yn rhoddi eu cais i fown am waith. Yr ydym yn Jwyr gredu y byddai y ffordd hon yn gweithredu yn foddhaol.-Yr eiddoch, eto., LLAIS (jR MYNYD-D.

7 Dadforion 0 gynyrchion amaethyddol i'r Devmas Gyfunol yn ystod yr wythnos oedd yn diweddti Rhagfyr 8fed, 1900. Anifeiliaid; Byw (eu nifer yn 1900). Bustych, teirw, gwactheg, a lloi, 8851 L, faid ac wyn, 5492. -4, Cig Ir, neu F ree. Iwartheg, o bob math, 75,410 can pwy si defaid, 73,404; moch, 21,401. Cig Hallt, neu Amddiffynedig (preserved).—Moch, 88,421 caapwysi; gwaxtheg, 2857; cluniau moch (hams), 41,458; moch ieuainc, 3271; heb ei ddes- grifio, wedi ei halltu ao yn ir, 11,932; cig amddi- ffynedig, heb fod wedi ei halltu, 15,764. Cynyrchion y Llaethdy, etc. Ymenyn, 68,210 can pwys margarine, 19,616; caws, 38,205; 1 laeth wedi ei ddwyshau icandensed), 18,860; llaeth a hufen, 671; wyau, 421,446 canoedd mawr dofednod a hetortiaeth, gwerth 18,451p; cwningod meirw, 12,864 canpwys; bloneg (lard), 34,922. Yd, Grawn, a Blawd, eta—Gwenith, 1,170,500 canpwysi; blawd gwenith, 352,600; haidd, 401,100; ceirch 248,800; pys, 63,000; ffa, 36,400; yd India, 1,001,800. Ffrwytfhydd. — Afalau, 72,039 cwt.; bananas, 26,094; grawnwin (grapes), 778; egrafalau (lemons), 6491; eurafalau (oranges), 172,625; gerUyg, 4959; heb eu henwi, 3826. Tyflys (vegetables).—Gwair, 1449 tunelli; bopys, 7243 canpwysi; wynwyn (onions-), 111,699 pwyseli; pytatw, 221,698 canpwysi; tomatoes, 7020 cwt. heb eu henwi, gwerth 14,025p,

[Nid ydym YT-1. gyfrifol am symadam ein, gohebwyr yn y golofn hon. J SABON (PENRHYD). 7T. hysbyswyd yn eich; rhifyn di- weddaf, cynhaliwyd cyngherdd yn y He uchod, amcan yr hwn oedd gwneuthur ychydig elw at yr achos yn y lie. Ond at hyn yr wyf yn cvf- eirio fy sylwadau. Mae llawer math 0 bob! i'w cael ar hyd a lied yr hen ddaear yma. Oeir rhai ynonest, geirwir, heb loches i dwyll yn en medd- yliau na'u gweithiredoedd, tra y ceir eraill. yn feddianol ar ao yn bwydo yr elfen o dwyllo. Noson <yng/iordd Saron daetli rhywun gydag amcan twyllodrus a thocyn perthynol i gyngherdd a gynhaliwyd yn Ysgol y Bwrdd, Talybont, Rhag- fyr laf, 1900, a llwyddodd i'w ddodi yn llaw y derbyniwr tocynau wrth y drws heb iddo ar y pryd ganfod y twyll o law y person hwnw. Er mai unwaith yn y. flwyddyn y byddia yn cynal oytarfod o r fath, ac mae F-ob un sydd yn gwybod am eglwys Saron yn cydnabod teilyngdod y cyfarfodydd blynyddol hyn; er hynl, mae rhyw Ananias yn nglyn a hanes y cyfarfod hwn. Beth mwy a wnaethai y bod hwn, pe yn ei allu ? S rV771 jdigon A?dd 1 difJn° eglwys Ddttw/ Oryned wyled, a chywilyddied o hono ei hmr. oherwydd mae y weithred anfadus yn 1 '1 g^iyn nyn oaaiwrcno. Gwerthu cymeriad i enill chwechemiog. Cymered yr awgrym yn gc-rcdi? o beidio a dilyn y fath lwybr byth mwy —ilwy-6r sydd yn arwain i ddistryw a cholledig- aeth dragwyddol ydyw.-Ydwyf, etc., JOHN WILLIAMS. u- J--—G-adawyd enw Mr R Roberts, Leeds House, Amlwch, allan o restr y dadganwyr oedd yn y cyfarfod crybwylledig. Maddeued y brawd -ga,llaf ei sicrhau nad oedd dim ond diffyg oof yn achosi i'w enw fod allan.—J. W.

OOFGOLOFN AP FF ARMWR. Syr,-Teimlaf yn ddiolchgar i "Ap Dafydd" am ei lith yn y "Cloriamydd" yr wythnos ddi- weddaf o dan y penawd llchod, yn cymhell dos- barth gweithiol Mon i ymroi i gasglu ychydig i'r amcan o roddi colofn i nodi man fechan beddrod un fu'n ein harwain a n hamddiffyn mor eiddgar a llwyddianus mewn adeg dywyll a helbulus ar ein liamgylchiad au. Ymgymerodd efe a bod yn Foses i ni pryd nad oedd yna yr un golwg am daledigaieth mewn arian a chlodforedd yn ei aros, ond yn hytraah na disgwyl pethau o'r fath, gwyddai fodyn ei aros erledigaethau a helbulon, ie, gan rai a arf erent fod yn gyfeillion iddo yn flaenorol. Nid oes angen cyfranu ond ychydig rhag na byddo'n feiohus-rhyw 3c neu 60 y pen fyddai'n rhesymol, fel na theimlai neb ei fod yn gwneud rhyw aberth mawr. Gwell fuasai, os yn bosibl, ei wneud yn gyffredinoi yn ol fy nhyb i. Owyna "Ap Dafydd" na buasai nifer wedi dyfod yn nghyd i addoldy y Wesley- aid, Hydref 22ain, yn Llangefni, ond dymunaf adgofio "Ap Dafydd" yn garedig ei bod yn anghyfleus i luaws mawr o honom fod yno ar yr adeg y cyfeiria ato. Er y grwgnacha "Ap I>af- ydd" ychydig oherwydd y siomiant hwn, credaf y gallaf ganfod yn nghynwys ei linellau ei fod yn meddu dynoliaetii gampus. Gan hyaiy, apeliaf ato ar iddo drefnu oyfarfyddiad ddydd Calan nesaf, a gwneud hyny yn hysbys drwy goldfnau'r "Clorianydd." Ond iddo ,meud Dyny, sicriiaf ef y caiff well presenoldeb nag a gafwyd. Ydwyf, etc., PORTHWR.

syr,—A fyddwch chwi gystal a gadael i hyn ymddangos yn eich papyr clodwiw. Derbyniais air oddiwrth "Ap Trevor" i'm hysbysu ei fod wedi methu dod o hyd i'r cyfaill oedd yn drysor- ydd pan oeddwn yn gwneud tysteb i'r diweddar Ap Ffarmwr," ao felly y mae genym ryddid i hysbysu mai Mr W. Thomas, postfeiatr, Llan- gefni, yw y boneddwr sydd wedi addaw bod yn drysorydd cyffredinol i'n cronfa at y symudiad uchod. Mae Mr Thomas yn foneddwr adnabydd- us trwy Ogledd Cymru, ac nid oes rhaid i ni ^f'h Ciriau canmoliaeth iddo. Y mae yn wir deilwng o'n hymddiriedaeth ynddo, ac yn dwfn- hau em rhwymedigaeth i gario y gwaith drwodd yn llwyddianus. Gobeithiaf fod yna gasglydd- ion wrthi yn brysur yn casglu yn mhob anIáJ, v "V ilallfon ^.V«>xydd parchus.' xr ydwyf n wedi casglu yn agos i gini yn barod. Nid wyf yn meddwl i'r gwaith orphwys arnom fel gweithwyr ac eraill yn Mon, ond Arfon hefyd. Gwelais gynrychiolydd oddiyno yn y gynhadledd ilynyddau yn ol, a hyderaf y daw casgliad grymus oddiwrth y dosbaTtli amaethyddol oddi- Gyfeillion anwyl, gyrwdh ambell i bwt o lythyr o r gwahanol fanau o'r sir i'r "Clorianydd" i hysbysu ein gilydd sut y mae y casg:u yn myned yn mlaen. Oofiwn mor ddifiino y bu Ap Ffarm- wr yn ysgrifenu am fisoedd maith i ddadleu ein hachos gerbron y wlad, a ninau yn awr yn mwyn- hau ffrwyth ei lafur.—Ydwyf, etc., AP DAFYDD.

EGLWYS BEAUMARIS A'R GWASANAETH CYMREIG. Syr,—A fyddwch mor garedig a chaniatau i mi ychydig o le yn eich papyr clodwiw i alw sylw at yr ymdrech annheg a wneir gan rai per- fon an tuagat rod atalfa a rhwystr ar fwriad amserol a chanmoladwy rheithor newydd yr eglwys uchod o gynal gwasanaeth Oymreig ar y Sabboth. Y chydig o amser yn ol fe alwyd cyfarfod yn y festri ar y mater pwysig hwn, ac wedi cael ym- drafod arno, cafwyd fotio, ao fel y canlyn yr oedd y pleidleisiau-22 am wiasanaeth Cymreig a phump yn etrbyn. Onid oedd hyn yn ddigon o reswm or unwaith dros IT gwasanaeth Oym- reig gaei ei le priodol yn yr eg: wys 1 Dywed y gwrth-Gymreigwyr (anti-Welsh) hyn na fyddai yn bresenol, pe cynlielid gwasanaeth Oymreig, ond rhyw haner dwsin. Pa fodd bynag, caw- eom wasanaeth diollchgarwch am y cynihauaf yn yr hen iaith, ac yr oedd yn bresehol yn agos i ddau gant o bobl. Hefyd cynhelir gwasanaeth- au bob nos Fercher yn yr Advent yn Gymraeg, a nos Wener yn Saesneg, a dyma sydd yn brawf digonol eto fod mwy yn bresenol nos Fercher na noa Wener, pan y cymerwn i ystyriaetih fod y gwasanaeth Oymreig heb ei gynhal yn yr eglwys yn rheolaidd ers wyth mlynedd o amser. Beth tybed feddyliai y "would-be English" 0 hyn? Yn wir, bydd iddynt wrido a chywil- yddio am eu haerllugrwydd a'u culni, ond, syr, a rhoi yr uchod o'r neilldu carwn ofyn onid dogwm i'r Oymry sydd wedi ei roi, tuagat gynal y gwasanaeth uchod, ac onid anghyfiawnder a gor- thrwm yw ein hamddifadu ni, y Cymry, o'n hawl- iau? Ie, meddwn, anghyfiawnder a gorthrwm digywilydd. Cofier hyn, nid ydym mewn un- rhyw fodd am wneud i ffwrdd a'r ^{wasanaeth Sei-smig. 0 na ond pan yr ydym yn canfod rhyw ddyrnaid o bobl sydd wedi ymbriodi a gwragedd Seisnig ac yn troi pob peth, hyd yn nod yr Ysgol Sul yn Seisnig, mae yn llawn bryd i ni godi ein llais fel un gwr a mynu ein hawl i addoli yn ein hiaith ein hunain. Terfynaf y tro hwn gan obeithio y traetha rhyw foneddwr arall ed len, a dod allan i gynorthwyo yr hyn sydd yn iawn a theg gerbron y byd.—Ydwyf, eto., ELIS WYN.

IUDDEWON CRWYDROL. Syr,-N.id oeddwn wrth anfon fy ysgrif i'ch newyddiadur ar y penawd uchod yn meddwl am enyn drwgdeimlad yn neb. Ond hyny a wnes, mi wielaf, yn ol ysgrif "Ynyswr." Ni ddywdais moch 1an o ran gwawd a thrigoJion Mon. Os ydynt, yn cael eu galw felly a ddywedais, ac ya- tyiied "Ynyswr" beth mae yn ei ddarilen cyn oondemnio neb y tro nesaf. Mae ef yn beio hefyd am i mi son am y ddiod mewn cysylltiad a'r Iuddewcn erwydrol. Dywedaf eto mai y ddiod a hwythau sydd yn gwneud mwyaf o ddrwg yn Ynys Mon, a goreu po gyntal i gael y ddau dros Bont v Borth i beidio dod yn ol byth. Di- olohai llawer gwraig i weithwyr1 Mon am ym- wared oddiwrtliynt. Dywed hefyd mai tri luddew sydd yn y wlad yn em-ydro. Nid hyny sydd yn fy ardal i beth bynag, nac yn yr ardal- oedd cylchynol ychwaith. Mae yna bedwar o wa-hanol feistriaid yn Mangor a thrafaelwyr gan- ddynt, ao un o Fanceinion. A dywed hefyd en bod yn talu am drwydded. Mae byny yn wir, ond a ydyw trwydded yn caniatau anonest- rwydd 1 N ao ydyw, mewn un modd, ao o achos anonestrwydd mae arnom edaiau eu stopio yn y wlad. Pe baent hwy yn gwerthu eu nnvyddau i ba-wb yn ooiesti ni fuasai neb yn cael achos cwyno o'u plegid, no os na all y Oynghor Sirol roddi atalfa arnynt mae yna rhyw gynllun i'w wneud pe bai Taid i ni ddilyn cynllun chwarel- wyr Bethesda,. Gofyna "Yny&wr" yn niwedd J. 1 ei ysgrif a oedd genyf rhyw reswm dros alw- ''moch' Mon" ar bobi Ynys Mon ? Atebaf hwn iddo trwy ddweyd mai nid o wawd. a dirmyg y rhoddais y gair, ond trwy fod y gair yn cael ei arfer am danom ers llawer dydd, ao fe wyr Ynyswr'' hyny yn eithaf da, miae'n eicr, a dywedaf pob parch i drigolion Mon i gyd, oni. y rhai (foreigners) sydd wedi dod a'r luddewou. i ardal "Ynyswr." Nid oes dim "foreigmere"" yma, felly maent wedi dod heb neb i'w dwrn. Ydwyf, etc., R. B.

'Sgrepan Samuel Sam CLAÐDU Y Z.IARW. Y mae sylw cyhoeddus wedi ei alw at y gwae- traff sydd yn nglyn ag angladdau. Yr cild y barnwr Horatio Lloyd, yr wythnos ddiweddaf yn^ndemmo hyn mewn a gwelais hefyd fod rhai o Warcheidwaid Pe^ r iyndoudraeth yn gwneud yr un peth. Y mae lie cryf 1 ofm xod masnachwyr ao eraU ym cym- eiyd mantels ar demdadau yn yr amgylSadau. I?ntb h' 0rC^ym^ i'r marw nid oes neb oh^wydd eu temxladau vn y brofedia- aeth yn meddwl gofyn pris yr a-r fi v7 11 y iad ydyw fod y prisiau a delir yn afresymcd o uchel. Fel mater o ffaith yr Wyf Tn^kL i wybod nad ydyw yr holl draul yr eir iddo i wneud arch yn haner yr hyn a delir am dano .4-- 11 .aniser yn ol yr oedd saer yn cynyg gwneud eirefa i dlodion plwyf neillduol am naw swllt yr un -yr oedd hyn yn rhy fychan, a phe buasai y saer hwnw yn rhoddi pris am y coed, etc al.1 emser, buasai yn golledwr. Y mae yn naturiol gofyn SUit yr oedd efe yn rhoddi y pria hwnw? ymar esboniad, yn ddiau: Ychydig yn y plwyf hwnw sydd yn foddlawn i neb o'u teuluoedd i gael eu claddu yn arch y plwyf, ao o ganlyniad y maent yn trefnu gyda'r saer ar iddo wneud yr arch yn wed, ac y byddant hwy fel teulu y* gytrirol iddo am y gwiahaniaeth yn y pris ae ▼ hyny hefyd yn dod a'r saer i gysylltiadau newyddion. Yr wyf yn cydnabod y dylai pob dyn gael ei dalu yn rhesymol am oi waith, ond yr wyf yn credu fod talu am arch i berson mewn oed—swm yr. amrywio o dair i ddeg punt^yn or mod o elw. Dywedir fod un yn talu ped4: punt am arch o "pitch pine," wedi ei chwblhau yn y modd goreu gyda "trimmings" duom Y mae yr un sydd yn ei gwneud yn cael mwy na'r han-ero elw arni. Beth eto am y masnachwvr ? Olywais fod eu helw hwythau oddiwrth yr hvn werthir at angladdau yn fwy na'r un ganghea arail yu eu masnach. A ydyw yn deg a rhea- ymo fod pobl yn cymeryd mantais ar yr am- gylchiadau galarus i wneud elw. Fe ddywiedir fod ami i deulu cyffredin eu hamgylchiadau yn cae,l eu llethu a dyled am flynyddoedd oherwvdd y prisiau uchel a godir arnynt yn eu profedig- aethau. Y mae yn wir fod llawer o deuluoedd yLmjT1f? 1 g0stau l>yldai yn fwy anrhyd- eddus iddynt eu gochcl. Fe gymer rhai faniis ar y masnachwyr 1 suddo yn ddwfn i'w llyfrau on ^^V,arl ^aU' j Yfi,tyrient 7 sawl fuaeai yn eu gwrbhod o ddim dan y brofedigaeth yn greu- lawn braidd eto byddai yn llawer gwell idd- ynt hwy ar masnachwyr pe bvddai hyny yn cael ei wneud. Y mae rhai ant at y saer i orchymyn arch o'r fath fwyaf costus, pryd y gwyddar.; yn dda na fydd eu hamgyldhiadm yI caniatau iddynt dalu am dani, ac yr oedd yn syn genyf glywed saer yn dweyd yn ddiweddar fod rhai teuluoedd yn ei ddyled ef am ddwy neu. dair o eiroh. Byddwn yn arfer meddwl bob amser y byddai pawb ynj. talu am arch y cyfle cyntaf, ac yr oedd yn chwith genyf glywed yn wahanol. Diohon y bydd rhywrai yn fy ystyr- ied yn greadur dideimlad am ysgrifenu ar y mater hwn, ond y mae angen yn sicr. Pa fodd y ceir diwygiad? Byddai yn fwy o baroh i'r marw ei gladdu mewn arch gyffredin, ao yn fwy o anrhydedd yn y byw hefyd iddo wn,-izd hyny, a gwel'd fod yr holl draul yn cael ei t'lalu, na'i tod yn rhoddi y corph i orwedd yn v hedd a dyled yn aros arno. I>ioban y bydd i rhywun arall yohwanegu ar hyn. "Y GWYR TRAED." Dyma yr enw a glywais yn ddiweddar ar fech- gyn y bel droed. A fuoch chwi yn y tren ar ddiwrnod y bydd y bechgyn hyn yn myned i. faes y frwydr ? A glywsoch chwi vr hyn a lefar- ir gauddynt 1 A wolg-m-h chwi hwy yn dychwo)- u fuddiigoliaethus ? Os n-addc y mae yn lhaid eich bod yn mhell iawn oddiwrthvnt! T mae yn rhyfedd y dylanwad sydd gan y bel ar bobl ieuainc yr oes hon, ao y mao lie i ofni ei fod yn myned yn fwy felly o ddydd i ddydd. Pan oedd pregethwr yn ddiweddar yn eiaxad ag ™ °rpvyr traecI. jma, dywedodd merwn ateb- !a^ Yr ydym ni yn llawer mwy ymdrechgar i chwareu nag ydych chwi i wneud eioh dyled- ffiv-ydd. Dyma chi yn myn'd ddydd Sadwrn i'oo taith a'ch bag yn eich llaw fel minau, a bvddwoii yn dychwelyd eto ddydd Llun wedi bod yn gwas-- anaethu yn rhywle yfory. Yr ydwyf yn sicr y bydd i bob urn o'n clwb ni roddi mwy o yni ao ymdrech i sdcrh^ goal nag a fydd i chwi wneud gyda ch gwaith chwi." Wyddooh chwi beth? Yr oeddwn yn gwndo wrth wrandaw ariio, gan fy mod yn ofm ei fod yn dweyd y gwir. Po buasai pregethAvvr ad eraill mor ymdrechgar i siorhau llwyddiant i achosion daionua ag ydyw "y gwyr traed" i orchfygu y rhai sydd yn eu herbyn, ni phetrusaf ddweyd na cheid diwygiad buan ar bethau. RJiaid rhoddi y flaenoriaeth i'r "gwyr traed" am ymdrech a brwdfrydedd a sel. OEMAES. Y mae yn ddrwg genyf ar un ystyr fod y Parch R. W. IDavies, gweinidog y Bedyddwyr, yn bwriadu symud oddiyma i'r Deheudir;. Nid ydyw wedi bod yn Gemaee yn hir iawn,. ond y mae wedi gweithio llawer gyda gwahanol achos- ion yma.^ Y mae wedi bod yn nodedlg o ffydd- lon gyda'r cyfarfodydd sydd yn cael eu cynal yn y Village Hall. Yr oedd yn barod bob a gyda. phob symudiad fyddai a thuedd ynddo i wella'r bobl ieuainc. Y mae digon o waith yn Mr Davies i pa le bynag yr a. Gobeithiaf y bydd yn hapus iawn yn ei le nerwyd'd' w yr wyf' o'm calon yn dymuno pob Ewyddiant iddo ef a'i. briod hawddgar. LLANEROHJYMEIDR Mr Gol.A fyddwoh chwi cystal a,rhoddi yr- hysbysiad hwn i fewn am ddim, eafwyd ef ar lawr yn Llangefni ddydd Iau diweddaf. Dyma: fo: — YN EISIAU. Oddeutu tri chant. o ddynion i lanhau heolydcf Llanerchymedd. Sierheir gwaith sefydlog am dair blynedd, ao yn hwy os na fyddant wedi crwblhau eu gwaith.—Ymofyner a Dafydd., Ffowc. Dymunaf wyliau llawen i bawb. SAMUEL SAM.

ISIRIOLDEB ADOLICI YN MAJ?«CHNAIX SMITHJrtELD.

Y mae Esgob Llajmelwy wedi 1),-uodi y Parch David Griffiths, rheithor y Oefn, Llanelwy (gynt giwrad yn Ninbych), i fod yn rheithor Corwen, yr bon sydd wedi myned yn wag trwy d'rdh- afiad y Parch J. L. LI. Williams i fod yn tbeithor y Drofn-ydd-. Yn Heddlys Stratford, forest* Mawrth, darlun- iodd Miss Eva Hopins y carcharor George Wilson yn tori ei thy, yn goleu cariwyll, yn yfed coetretaid o wirod, yn goeod awilais dan ei gesail, ao yn troi tuag allan, ^h^dodd hi I alarwm, a diwy y$.eidi%