Y Clorianydd

LLAN ERCHY .DD. Llys yr Ynaon.—Ddydd Llun- cyn y Nadolig, cynhaliwyd y Ilys hwn, gerbron Mr H Roberts, Dr. W. Evans, a'r Mri A. McKillop a W. Lloyd. — Dinrywyd John Owen, Rhwng-y-cLdwy-bont, Llandyfrydog, i 5s a'r costau am fod yn feddw yn Llanerchymedd ar y 29ain o Dachwedd.—Gorchy- mynwyd i Maria Owen, Farmers'-Street, Llanerchy- medd, i dalu 10s o iawn a'r costau am adael gwas- anaeth Mr Charles G. Pierce, Ty Croes, heb rybudd. —Mewn llya arbenig, ddydd Mercher, o flaen Dr. Evans a Mr McKillop, dirwywyd William Roberts, Felin Newydd, Uandrygarn, i Is a'r costau am àyngu, a 2s 6c a'r coetau am fod yn feddw ac afreolus. Profwyd y dldau gyhuddiad gan yr Hedd- geidwad Hugh Williams. Y Tlotty.-Dydd Nadolig cafodd deiliaid y tlotty en ciniaw blynyddoL Gwasanaethwyd gan Mr R. Williams, cigydd Mr Williams, ironmonger; Mrs Pritchard, Bryn Hyfryd; Mr Griffiths, yr ysgoifeistr; Mr W. J. Williams, Stanley House; Mr J. Jones, argraphydd, yn nghydag amryw o foneddigesan ieuaino y dref. Anfonwvd yr an- rhegion gan Dr. Hughes, Mr Thomas Hughes (y clerc), Mr Williams, "ironmonger;" Mrs Parry Jones, Caemawr; Parch E. W. Davies, Rheithordy; Mr Griffiths, yr ysgolfeistr; Parch R- Thomas, Mrs Prichard, Bryn Hyfryd; Mr Robert Roberts, Mr J. R. Jones, Chester House; Mrs .Hughes, BrynOuhelyn MrWilliams,Tanyrhall; MrW illiams, Stanley Houae; Mr Parry, Bryn Goleu; Mrs Tho- mas, Manoeinion; Mrs Jones, Rheithordy Llan- dyfrydog Mrs Williams, Preswylfa Miss Prytherch, Llythyrdy, a Mrs Hughes, Ty Hen. Yr Yr oedd Cadeirydd y Bwrdd (Mr A. McKillop) yn bresenol tra yr oedd y ciniaw yn myned yn mlaen, ac anerchwyd y rhai oedd yn bresenol gancido. Cafwyd te a bara brifch yn y prydnawn, ac yn yr hwyr cafwyd cyfarfod), o dan lywyddiaeth y Parch R. Thomas, Llanerchymedd. Cymerwyd rhan gan Miss Gwen Thomas, Mr Thomas (leu.), Miss Hughes. Bryn Cuhelyn Miss M. O. Thomas, Miss Netta Thomas, Miss Grace Ann Jones, Miss Bridgie Toway, Master Bertie Griffiths, a. Master William Jones, yn nghvdag eraill perthynol i'r ty. Bwrdd y Gwarcheidwaid.—Cynhaliwyd cyfarfod J mi sol Gwarcheidwaid Undeb Mon ddydd Mercher, yr wythnos ddiweddaf, Mr A. McKillop yn llywyddu. Darllenwyd llythyr oddiwrth Fwrdd Llywodraeth Leol yn adigefio y Gwarcheidwaid nad oeddynt wedi derbyn gwybodaeth parthed pobI o feddwl gwaii oedd yn y tlotty. Penderfynwyd gofyn i Dr. Evans a Dr. Hughes archwilio deiliaid a dybid oeddynt yn y cyflwr hwnw. Adroddodd Dr. Michael Hughes, swyddog iechydol rhanbarth Llanerchymedd o'r tlotty, i'r perwyi ei fod wedi ymweled a'r tlotty, ac wedi archwilio yn fanwl y dyn William Thomas, diweddai- o Benybont, ond yn awr yn y ty, ac yr oedd wedi llwyr fethu ei 1 gael yn wallgof, gan fod ei atebion, i gwestiynau yn hollol resymol a chyson. Ei unig wendid ydoedd parthed ei iechyd, y meddyliai ei fod yn bur wael, tra nad oedd dim yn ymanerol y mater arno. Eglurwyd fod y dyn yn un pruddglwyfus.— Ysgrifenodd Miss Sarah A. Williams, meistres gynorthwyol, yn dweyd y byddai yn gadael gwas- a,n-.i.eth y Gwarcheidwaid yn mhen y mis o'r 19eg o Ragfyr.-Dy,w,edold y Olerc (Mr Thomas Hughes) fod 546 o bobl wedi cael cymorth yn ystod y deu- ddeng mis diweddaf, ac fod lleihad o 5p 16s 6c yn y treuliadau.-Dywedai y Meistr (Mr W. Watter- son) ei fod ef a Mrs Watterson yn dymuno diolch i'r Gwarcheidwaid ar ran y deiliaid am y ciniaw Nadolig ardderchog a roddasant iddynt.—Adrodd- wyd fod! lleihad yn y crwydriaid yn ystod y chwarter. Cafodd 16 eu cynorthwyo, o'u cydmaru a 55 yn ystod v chwarter cyferbyniol y llynedd.— Cyfeiriodd Mr Priestley at y plant a anfonwyd i'r tlotty, rhieni pa rai oeddynt wedi cael eu carcharu am eu besgeuluso, a chredai y dylid ysgnfemi at y Gymdeithas er Atal Oreokmdeb at Blant. Dygwyd y plant dan sylw i'r ystafell, archwiliwyd hwynt gan y cadeirydd. ac ymddangosent yn gryf-m iach. Sylwodd y Cadeirydd eu 'bod yn ol pob golwg yn cael digon o f'sryd. Ar gynygiad Mr Priestley, penderfynwyd dychwelyd y plant i'w cartrefi gynted ag y deuai eu rhieni o garchar. Cynygiodd Mr Edmund Roberts fod plant y tlotty yn cael eu han- fon i wahanol dai yn y gymydogaeth arSadyrnau, ac yn ystod y gwyliau, mewn trefn i vmarfer a gwneud negeseuau i'r siopau, etc., a rhai i'r ffermydd cymydogaethol i ddysgu godi-o, etc. Pe caniabeid hyn byddai i'r meistr roddi papyr iddynt i ddangos pa. bryd y gadawent y ty, a pha bryd y cychwynent yn ol o'r Ileoedd lie y buont yn gweitnio. Eiliwyd y cynygiad gan Mr Priestley a chafodd ei basio yn unfrydoL

LLANFAIR P.G. Wyn Omar.-Hysbysir ni fod gan Mr J. Massey Williams, Gornedd Gooh, dri o wyn er yr 21ain o Riagfyr, allanoddefaid Oymreig wedi eu exoesi. gy" Shropchires. 3Laen debyg mai y rhai hyn yw wyn cyntaf y tymhor. Maarwolaeth Sydy».—Bu farw Mr Richard Edwards, Lodge Isaf, Plas Llanfair, dydd lau diweddaf, o'r influenza. Yr oedd gyda'i orchwyl fel oertmon i Mr Harry Olegg y Sadwrn blaen- orol. Gwr dichlynaidd, yn aelod ffyddlon a gwasanaethgar gyda'r Methodistiaid Oalfinaidd. Gedy weddw a deg o blant i aiaxu ar ei ol. gyda'r rhai y cydymdeimlir yn ddwys yn eu trallod a'u profedigaeth. Cyfaarfodydd Adfyw:iadol.-Dydd &bboth di- weddaf dechreucdd y Parch Hugh Hughes, yr Efengylwr enwog, ar wythnos o gyfarfodydd diwygiadol yn addoldy Salem, y Wesleyaid, a pharha i bregetLu bob nos yr wythnos hon. Hyd yn hyn y mae Mr Hughes wedi cael cynulliadau rhagorol, .a. nerthoedd dylanwadol yn dilyn traddodiad y Gair. Am ddau o'r gloch pryd- nawn dydd lau cyniielir cyfarfod i'r ohwiorydd, a g vahoddir hv. y yn gjrffredinol, perthynol i bob cynghen grefyddol yn yr axdaloedd oddi- am^ylch. T jdd Nadolig oynhaliwyd cyfarfod adloniadol blyayddol Ysgoi Babbothol yr Annibynwyr, yn Ebenazer, o dan lywyddiaeth. y Parch, R. Pentir Jones, Porthdinorwig, ao arweiniad y Oynghor- ydd John Williams, Pwllfanog. Oyahaliwyd cyfaarfodydd am ddau a cliwech o'r glodh. Amharodd y tywjrdd, oedd mar enbydus, yn fawr ar y eyfarfodydd. Gwasanaethwyd gan gor y capel o dan arweirtia-d Mr Tom Owen, TantwT, a ehor o blant Pwllfanog o dan ar- weiniad. Miss E. H. Williams. Dadganwyd gan Meistri Tom Owen, "0, rhowch i mi bregetli Gymraeg" ac "I fyny bo'r nod Tom Rowlands, "Gwlad yr EisteddCodau;" Richard Edwards, "Y Bachgen Dewr." Am ysgrifenu yn y dos- barth hynaf enillodd Ann Ellen Hughes a Dora Ellen Williams, 00 yn y dosbarth ieuengaf Lizzie a Wrllie Thomas, TRefail. Am atebion ar "Hanes Moses" rhanwyd y wobr cydrftwng Miss Mary Edith Williams a Master Johnny Owen. Am yr adroddiad o'r emyn 66 yn y "Oaniedydd," Annie Mary Owen yn gyntaf a Maggie Elizabeth Woodfine ac Annie Woodfine yn gyfartal ail. Am adrodd (i bob oed) "Yr Hen Glorian Mawr: 1, Mr W. John Jones, Maenafon; 2, Mr Tom Owen, Tantwr. Oanu ton ar yr oforg gyntaf 1, Mi-ss Dora Ellen Wil- liams; 2, Master Thomas Hugh Owen, Pwll- fanog. Darlleniad difv-f 1, Arthur Williams yr 2, Thomas Hugh Owen. Cystadleuaeth ar y modulator, riioddwyd gwobr fechan i'r pump a ymgelsiodd, sef Mary Edith Woodfine, Lydia Owen, A. Mary Owen, Olwen Williams, ao E. Jane. Williams. Dtadganu deuawd, y brawd a'r chwaer, Arthur a Dora. EMen Williams yn unig ynureisiodd, & cjh-awsant y wobr. Dadganu un- awd i rai dan 15eg oed, "Plant bach dedwydd II 1, Tiliomas CVren 2. cyfartal, Annie Wood- fine a Dora- Ellen Williams. Dadianti unawd. "Mor'.irt Plant," i rai dan 14e oed 1, Annie Wo-(xtJ.ii 2. cyfwrtal, Maggie Elizabeth Wood- fine ac Ivo- Williams. Am yr atebion sroreu yn ys, r.ecl;c,- ar "Epistol cyntaf loan," y brif wobr yn agored i bawb, enillwyd gan Mrs Sam Evans, }'kn"l. Cottaee. Rhoddwyd gwobrwy on i'r plant iwiengaf am rt,-Iiion yn hanes Iesu Grist yn ol safon arholiadau Undeb Ysgolion Mt-n. Safon I.: Wedi cael y llawn farciau, Htujhie Owen, Crossing, Griffith, ap Thomas, 'Re fail. Safon II. T^'yn gyfartal i dderbyn y ddwy wobr, sef Li^e Owen, Gwladys Williams, a Robert W^ V^oodfine. Safon ni. Maggie Lizeie "W ood^j^ a Lizzie Thomae, yn gyfartal. Safon ry, Thomas Hugh Owen. Oymeo-wyd rhan yn y ddau gyfarfod gan fwyafrif o'r plant, aq nili aelodau o'r Yagol Sul, a chyflawnasant [ eu gwaith yn rhagorol, fel arfer. Oyflwynwyd iddynt lyfr bob un yn rhodd gan Mrs Williams, Pwllfajnog, fel oydnabyddiaefeh o'u llafur yn i ymegnio i ddysgu adrodd a dadleu yn gyhoeddus. Beirniad y gerddoriaeth a'r traethodau oedd y Parch R P. Janes, Porthdinorwig, Mr Arnodd Davies ar yr ysgrifeniadau, a Mr J. S. Thomas, fferyllydd, ar "Hanes Iesu Grist" i'r plant. Y oyfeilydd oedd Miss Williams, Menai Bank, Pwllfanog, a gwnaeth Mr Tom Owen ei ran yn ddeheuig yn absenoldeb yr ysgrifenydd, Mr Wil- liam Roberts, Voelgraig. yrhwnsydd yn gorwedd yn wael ers ameer. Oydymdeimlir yn fawr ag ef yn ei waeledd mae yn ffafryn yn yr eglwys.

LLANTACHRAETH. Canu Carolau.-Dydd Nadolig cynhaliwyd gwas- anaethau yn eglw-ys y plwyf hwn—yn y boreu, am baner-awr wedi deg, pan y darllenwyd yr Ysgrythyr am enedigaeth Crist gan Mr J. Price, Penyrorsedd, a gweinyddwyd y Cvmun Bendigaid gan y Parch D. Jones (Odwyn), rheithor y plwyf; yn yr hwyr, am chwech or gloch-, arwei-niwyd y rhanau dechreu- ol o'r gwasanaeth gan y Rheithor, a darllenwyd y llithoedd priodol gan Mr J. Williams (Alaw Fardd). Canwyd y carolau canlynol gan y cor, o dan ar- weiniad Miss Jones, Rheithordy :Pa beth ydyw'r oanu melusber?" "Henffych Foreu," ''Draw yn mhell cyn geni amser," a 'Rhosyn Saron." Cafwyd dadganiad da iawn o'r oil, a daeth cynulliad cryno I yn nghyd, er gerwined yr hin. Yr Hyn Oedd ei Fawr Eisieu Wedi ei Gael.- Mae yr hyn ag oedd gwir angen am dano wedi ei gael, sef lamp, ar borth yr eglwys, i oleuo y nos- weithiau tywyll. Llawer gwaith y bu ofnad i ddamwain ddigwydd i rai o'r gynulleidfa wrth fyned a dyf»d i'r cysegr, ond wele yn awr yr ang- hyfleusdra wedi ei symud. Archodd y rheithor a'r wardeniaid i Mr Powell, Reade House, eu cyflenwi a llusern, ac mae yntau wedi llwyddo i gael un I gampus. Cyfranodd cyfeillion ac ewyllyswyr da ati, a chafwyd y swm aMjenrheidiol rhag blaen, ¡ trwy i'r rheithor a Mr a Mrs J. R. Williams, Car- I trefle, fod mor garedig ag ymgymeryd i gae! f-,i- ysgrifiadau. Cofio'r Tlawd.—Yn mysg yr amrywiol ddigwydd- iadau a thrafferthion gwyliau'r Nadolig, nid oes yr un yn swnio mor hyfryd a chofio'r tlawd. "Mae y tiodion gyda ni bob amser," a mwy dedwydd yw rhoddi na derbyn. Agorodd mynwesau dyngarol ac elusengar yn ein hardial eleni eto fel arfer, tr\^y ddarpar cludwch ao angen- rbeidiau tymhorol i'l tiodion ar gyfer y gwyliau a'r tywydd oer. Gwnaeth cangen o Gymdeithas Wnio Mon, yr hon a lywyddir yma gan Mrs Price, Penyrorsedd, waith rhagorol trwy ddarparu yn ystod y misoedd a aeth heibio i ranu plancedi, crysau, a phobpeth tuag at gynhesrwydd, i amryw dlodion. Hefyd, ni bu Mr a Mrs Roberts, Bryn, er yn noddwyr y gymdeithas uchod, ar ol mewn rhanu, fel mae eu harfer, symiau da o flawd i drigolion yr ardal. a'r un modd Mr a Mrs Row- landis, Machraeth View. Ni phallodd ewyllys da. ein masnachwyr ychwaith gwnaethant eu goreu i wasgar llawenydd ac i sirioli ami i aelwyd. Ni bu y llawenydd yn gyflawn heb i Mr Edwards, Tabor Hall (gynt o Dy Croes, Llanfachraeth), gael rhoddi haner-coron i'r gwragedd gweddwon a hen ferched trwy'r plwyf, yy hyn oedd yn swm pur dda. Fel yr oedd y gwyliau yh agoshau, yr oedd ami un o'r rhai uchod yn ofni fod eu cymwynaswr haelionus wedi eu anghofio eleni; ond, na, ni-di ar fyr amser yr anghofia Mr Edwards ardal mor hoff ganddo a Llanfachraeth. Gwrandawed trigolion y lie ei linellau byrfyfyr a hiraethlawn— I Lanfachraeth, gwiwlan le, A swynaidd, lwys aneddle, Yn fynych, fynych, fenaid, Nos a dydd, beunydd, rydd naid; Drwy holl Fon ei swynion sydd Yn benaf,-mae'n obenydd I enaid arui huno,— Beichiau byd yn glyd dan glo. I Dy Croes i arloesi, Adgofion mwynlon i mi, Af yn ddiofn, eofn. hy', Dan nawdd-do'r mad anedd-dy. Wele bont dros Alaw Bap-h 1 Ymbwyllaf yma bellach, Rho'f fy mbwys i orphwyso, Yn mher sain holl frain y fro, Sy'n llon'd coed y Persondy, Gyda.'u twrf wrth gadw ty. Y pysgod sydd yn pesgi Yn ei dwr yn rhif di-n', Ysboncio, nooo'n n Wib eu rhawd sydd oil heb rus. Gwela'n awr ar ei gwaelod,- Dan ei dwr yn myn'd a d'od, Ymylon holl gymylau Gwych y xte' fel gwe' yn gwau; Yn debyg i hyn dybiaf, Yn eu owrs yn ddiau caf Qysgodion adgofion gant,— Yn ddi-os ymddangosant Yn fy mron dan holl donau Fy mywyd?.:—Ow breuddwyd brau "Myn'd a d'od," ac imi'n dwyn Yn ol fel troad olwyn, Y dyddiau hyfryd dyddan Fu i mi o fewn y fan. 'E ddygwyd imi ddigon I'm rbodnii yn brudd fy mron. Tro'f yn ol, ni anturiaf, Nesau i'r ty, yno saf. Gwynion am un gu anwyl, Ond heb gwrdd ei gwyneb gwyl. & gweu fu'n seren siriol, Addien wiw ddyddiau'n ol, Heddyw'n cael ei orchuddio, Yn welw'i grudd dan ael gro. A hen gyfeillion gofiaf Yn iach eu gwedd mwy ni chaf, Yn y lie, na maent yn llu„ Yn y bedd yn anedd*. Anwyl a hir eu henwau, Yn y fro, 'nol einioes frau. Fel Alaw'-n fil ei helynt, Yn ei rhawd pan ar ei hynt, Hyd y fro yn chwilio am Ie, Drwy y pant wrth fyn'd adre', Mina.u deithlaf am yno Drwy bant y byd i gryd y gro. Yr Achos Cenhadol. Y Sabboth diweddaf ymwelodd y Parch W. Hughes, o Sfefydliad Rhag- barotoawl y Congo sydd yn Ngholwyn Bay, ag eglwys y Bedyddwyr yn Mhontyrarw. Yr oedd gydag ef un o frodorion ieuanc y wlad hono yn anerch y dorf ar ran ei gydwiadwyr pellenig.

LLANGEFNI Yr Yøgol Ganolradd: Athraw'n Pdiagor.-Y mae Mr Ellis W. Roberts, B.A., newydd ei benodi i ddysgu cadw liyfrau cyfrifon, Uawfer, etc., yn yr ysgol uchod. Mab ydyw i'r diweddar Mr Ellis Roberts, Porthdinorwig, ac enillodd y gradd o B.A. yn Mhr if ysgol Oymru yr haf ddiweddaf. Boed i'w waito yma ddwyn clod iddo'i hun ac i'r ysgol. Temlyddiaeth Dda.—Yn Ysgoldy Moriah, am 4.30 brydnawn Sul, cynhaliwyd cyfarfod dirwestol un- debol lluosog, dan lywyddiaeth Mr Maurice Price, gyda'r amean o gychwyn gyda'r mudiad ucbod. Yr oeddys wedi gwahodd y Brawd E. O. Jones, un o ddirprwywyr y Temlwyr Da yn Mon, i egluro i'r cyfarfod y modd y cerir y gymdeithas hon yn mlaen. Siuradwyd hefyd yn wresog o blaad cychwyn eto gan y Mri R. Davies, Ysgol y Bwrdd; E. M. Roberts, Bank; R. Davies, Ffridd; A. J. Williams, Bee Hive Roberts, Foundry; ac eraill. Pasivryd yn unfrydol i gychwyn teml ar unwaith, ac ymddiriedwyd y trefniadau i r Pwyllgor Dirwestol fTrefol. Morwyllt wedi Enill Cadair Arall.—Bydd yn dda gan era darllenwyr oil glvwed am Iwyddiant ein cyd-drefwr talentog, Morwyllt, yr hwn a enillodd y gadair yn Eisteddfod Rbyl, dranoeth y Nadoiig, am yr awdl oreu ar "Heddwch." Dyma fel y can cyfaill kkio Hyf folwyr rhyfel, axafwch-mawredd Gadd Morwyllt drwy Heddwch I'w gerdd ein gwr rodd ddyngarwch-rhinwedd I Lidd dialedd—lwydida dawelwch. Swper Di»\-eddaf y Ganrif.—Cynhaliwyd y swper blynyddol dan navrdd Bedyddwyr y drc-f 11 y Neuadd Drefol, nos Lun olaf y flwydd^-n a'r ganrif. Yr oedd oanoedd lawer wedi dyfed m nghyd a mwynhasant witedd dr fath oreu. TystDola-ethodd pawb oedd yn bresenol eu bod I wedi eu llwyr foadloni, ao yn mhellach fod yr arlwy ddiweddaf hon yn rhagcoi ar yr oil a'i I rhagflaeni aid. Yr oedd Neti&dd y Farchnad wedi ei thaenu a byrddau, tra yr oedd yr am- rywiaethau eraill i'w cael yn yr "oruwoh ys- tafell. Hwn oedd y ohweohed tro, ac y mae y mudiad erbyn hyn wedi eha.ngu yn ddirfawr. Aethai yr holl eiw at gronfa y capesl newydd. Oymerwyd rhan yn yr ail gyfarfod gan Seindorf y dref (dan arweiniad Mr George Peacock). Cafwyd hwyl gyda.'r "'Gaedien Nadolig," y "Ddol," a'r gwahanol bethau eraill a riaffliwycL Y mae clod yn ddyledus i'r boroeddigesau a was- anaethasant wrth y byrddau, ao i'r brodyr yn y lIe am eu trefniadaeth rhagorol ar yr achlysur. Wedi i'r seindorf chwareu "Duw gadwo'r Fren- hines," terfynwyd gyda'r losngyfarchiadau ar- fenol a "Nghhnig i" a "Bdwvddyn Newydd Dda."

PENSARN. Cyfarfod Ysgol.—Cynhaliwyd y cyfarfod hwn yn Tu.rah, y Sabboth cyn y diweddaf, dan arweiniad y Llywydr* (Mr O. Elias, Abererch).' Cynrychiolwyd eghvysi y dosbarth gan y Mri R. Williams, J. I'ow ell, H. Roberts, a J. Hughes, Fron, Amlwch; T Jones, Burwen Mr Jones, Pare; Mr Williams, r.ijn'refail; Mr R. Jones, U&ethdy Bach; Mr Junes, Nebo Mr W. Owen, uorslwyd, a'r Ysgrifen- ydd (Mr H. Roberts, Gosen). Cafwyd cyfarfod ibagorol am ddeg y boreu, pryd yr adroddwyd rhan o'r maes llafur gan un o'r dosbarthiadau. Arhol- wyd y rhan gyntaf o'r drydedd benod yn Efengyl loan gan y Parch R. Matthews yn ei ddull arferol; an. ar le wedd y cyfarfod, cafwyd anerchiad cyn- wysfawr iawn gan Mr Roberts, yr arolygydd, ar safle yr Ysgol Sul yn y lie. Dywenydd genym ddeall oddiwrth ei ymadroddion fod yr Ysgol btia mewn cyflwr mor addawol. Yn amlwg, nid yw ym- drerhion Mr Roberts heb eu gwobr. Yn y prydnawn cafwyd adroddiadau gan y plant. Mae Mr Matthews yn ei hwyliau goreu gyda'r ieuenctyd. Cawsom gyfarfod adei I adol iawn. Darllenodd y CaUeirydd (Mr Flias) bapyr o'i eiddo ar "Berson st," a chafwyd svlwadau pellach gan Mr J. Hughes, Fron, a Mr J. Powell yn dda OOiaet,h.- Ymwelydd.

PORTHAETHWY. Llenyddol. —. Cynhaliwyd cvfarfod llenyddol a cherddorol y Methodistiaid, nos Nadolig1. Llywydd- wydi gan Dr. T. M. Williams. Y prif atdyniad ydoedd cystadleuaeth i gorau plant. ,Daeth dau gor lleol yn mlaen, sef Cor Miss Sarah Thomas a, Chor Penrhiw, o dan arweiniad Mr H. S. Hughes. Dy- farnwyd y wobr i Gor Miss Thomas. Oyfarfod Llenyddol.—-Cynhaliwyd eyfarfodllen-yid- ol a cherddorol y Methodistiaid Oalfinaidd nos Nadolig. Llywyddwyd yn bur ddeheuig gan Dr. R. M. Williams. Cafwyd cystadleuaethau mewn dadganu, adrodd, etc. Hefyd rhoddwyd gwobrau i'r plant mewn arholiadau i'r gwahanol safonauallan o'r maes llafur. Y prif atdyniad i'r cyfarfod ydoedd cystadleuaetb i gorau plant ar yr ymdeith-gan "Mil- wyr Seion." Daeth dau gor 11001 yn mlaen, sef Cor Miss Sarah Thomas a Chor Penihiw, o dan ar- weiniad Mr H. S. Hughes. Cafwyd cystadleuaeth ragorol. Dyfarnwyd y wobr i Gor Miss Thomas. Y beirniad cerddoroi ydoedd Mr A. J. Williams, Bee Hive, Llangefni, pa un a roddodd foddlonrwydd perffaith i bawb. Cafwyd cynulliad lluosog a chy- farfod dyddorol.

PORTH AMLWCH. Dydd Nadolig.—Yn eglwys y lie uchod cynhal- iwyd gwasanaeth prydnawnol am chwech yr hwyr. Intoniwyd gan y Pych J. C. Jones, a thraddododd bregeth yn ragorol ar wyl y Nadolig. Y carolau oeddynt "Tua Bethlehem" a "Chydgan y Doethion." Yr ort'anydd ydoedd Mr Pritchard, Ysgol v Bwrdd. Tr oedd yr eglwys wedi ei gwisgo yn hardd, fel ar- ferol.

SARDIS (Bodffordd). Cyngherdd Uwchraddol.—Cynhaliwyd cyngherdd ardderchog yn yr addoldy uchod nos Wener, Rhag- fyr 28ain. Cymerwyd y gadair, trwy a.bsenoldeo Dr. Jones, Gwalchmai, gan y Parch Smyrna Jonas, Llangefni; ac yn absenoldeb Mr Thomas, Post Office, Llangefni, cymerwyd yr arweiniad gan Mr R. Parry, Bryn Ala. A ganlyn oedd y rhaglen:- < Can, "Gwlad y Bryniau," Mrs Eifion Jones; can, "Y inorwr lion," Mr J. W. Evans, Llangefni; ad- roddiad, "Yr ystorm," Mr E. Owen, Frondeg; can, "Gwlad y Tywysog," Gutyn Eifion; can, "Llances- au'r Eryri," Miss Blodwen Roberts, Llangefni; anercliiad gan y Cadeirydd; deuawd, "Hyd fedd hi gar yn gywir," Gutyn Eifion a Mrs Eifion Jones (encoriwyd) ton, "Min yr Afon," Mr W. Thomas a'i barti; can, "Y lloer ar noswarth brwydr," Gutyn Eifion, ervcoriwyd, a chanodd "Bachgen y medd- wyn;" can, "Bachgen y morwr," J. W. Evans; can, "Y pitntyn a'r gwlith," Mr D. Jones; can, "Tair Mordaith," Mr W. Thomas; can, "Llam y cariadau," Mrs Eifion Jones, encoriwyd, a chanodd "Y gwew ar y fedwen can, "Y bachgen ffarweliodd a'i .wlad," Miss Blodwen Roberts, yn bur dda; ad- roddiad, "Y diwedd," Mr E. Owen, Frondeg; deuawd, "Hvwel a Blodwen," Gutyn Eifion a Mrs Joan, encoriwydi; can, "Llyncu y gweinidog heb haner ei gnoi," Gutyn Eifion diwedd, "Hen wlad fy nhadau."

SOAR (Aberffraw). Cyngherdd.—Cynhaliwyd cyngherdd gwir dda yn y lie uchod ar y 25ain cynfisol, pryd y cadeiriwyd gan Mr Owen Lewis, Bod afon Wyn, gan yr hwn y cafwyd araeth ddoc-th-a chymwys, yn cynwys cyng- horion i'r plant a phobl ieuanc i fanteisio ar gyfleus- derau boreu oes. Arweiniwvd yn hwyiiog a meistrolgar gan Mr 0. Trevor Williams, M.R.C.V.S., Llangefni. Y dadgeinwyr oeddynt: Miss Williams, Glanyrafon, Gwalchmai; Misses Williams, Glanhwfa-road, ilangefni; Mr Jones, London House, eto; Mr Dew, Porthaethwy; Mr E. Gwilym Jones, Llanfaelog; Mr Williams, Nant- lle,vr hwn a roddodd ddau adroddiad yn ardderchog. Cyfeiliwyd gan Mr Osborne Roberts, Llangefni, yn ddiguro. Cafwyd d-fuawd gan Miss Williams a Mr E. D. Williams, T3 ddyn Hwrdd, nes gwefreiddio pawb. Gwnaeth yr oil o'r cantorion eu rhan yn rhagorol o dda, ac yn eu hwyliau goreu, ys dywedir. Er gerwinder yr hin, cafwyd cynulleidfa. dda ac elw sylweddol at yr a'jhos yn y lie.—X. X.

TALWRN. Rhoddion N adblig Cadben Laurence Williams, Plas Llanddyfnan.—Fel arfer, cofiodd y Cadben a Mrs Laurence Williams am eu gwasanaethyddion a'r tlodion. I'r .rhai cyntaf, sef i'r holl weision yn y plas a'r fferm, rhoddwyd gwydd. I'r tlodion haeddianol yn ac o gwmpas Talwrn rhanwyd pum' can'pwys o lo yr un i dda.u-ar-hugain o bersonau. Ymddiriedwyd y ddyJedswydd: o raaiu y glo i Mr J. Rice Thomas, Bodeilio. Ni raid ychwanegu fod y rhoddion amserol hyn wedi lloni llawer ar y der- bynwyr, y rhai a ganmolent eu cyfeillion haelfrydig yn y modd uwchaf. Marwolaeth a Chladdedigaeth Mrs Williams, Shop Newydd. Daeth i'm rhan i gofnodi yr am- gylchiad uchod, a gymerodd le yr unfed dydd a'r "hugain o tis olaf y ganrif, a chladdwyd 'hi dranoeth ar ol y Nadolig, yn meddrod ei phriod, Mr Moses Williams, yn mynwent Llanffinan, yn yr oedraa. o 82 mJwydd. Yr oedd wedi ei bendithio a chorph cadarn, meddwl cryf, ao iechyd da ar hyd ei hoes faith, hyd o fewn ychydig wythnosau olaf ei heinioes. Bu ei bywyd o wasanaeth a chysur, nid yn unig iddi hi ei hunan a'i theulu, ond ystyrid hi felly i'r gymydogaeth vn nglyn a'i masnach i gylch eang; a hyny am yr ystaid maith o oddeutu oOain mlynedd o .gadw maelfa yn agored heb newid dwy- law yn yr un lie, yr hyn, ynddo ei hunan, a ystyrid yn beth lied anghyffredin yn yr oes gyfnewidiol hon. yr hyn hefyd a brawf yn eglur eibo-d yn wTaig o synwyr cryf a meddwl penderfynol. Collodd ei phriod ers oddeutu chwarter canxif, a gadawyd hithau i ymdaraw a holl ofalon ei galwedigaeth, yn nghyda theulu lluosog, er gweithio ei ffordid yn mlaen, a chafodd nerth i wneud hyny yn deilwng o'r "wraig rinweddol," nid i'w thylwyth a'i theulu ei hunan, ond i ddosbarth lluosog o gylch y gymyd- ogaeth yr oedd yn masnachu a hwynt. Gwnaeth lawer iawn o garedigrwydd mewn tosturio mewn degau o amgylchiadau cyfyng a oddiweddodd lLawer teulu o dro i dro, ac yn hyny y mae ei choffadWr- iaeth yn fendigedig, ac ni ddylai gael ei anghofio am yr hyn a wnaethid ganddd. Gorchwyl hawdd fuasai nodi llinellau eglur eraill o'i chymeriad a ddadblvgwyd yn nglyn a masnachu a'i chymydog- ion. Gadawodd bedwar o feibion a merch i aJaru eu oolled ar ol mam ofaJus a thyner a fu yn eu cynghori a'u hyfforddi yn ngyrfa bywyd. Mae yr hynaf o'r meibion yn dra atmabyddus i foneddigiou a phrif amaethwyr Mon yn nglyn a'i alwedigaeth fel dofwr a marchogwr ceffylau yn gysylltiol ag arddangosfeydd Cymru a Lloegr, ac mewn gwahanol redegfeydd. Bu amryw weithiau ar y blaen i'r Sais, Ysgotyn a'r Gwyddel yn gysylltiol a'r ymdrechfeydd hyn. A'r brawd ieuengaf hefyd sydd yn adna- byddus i luaws mawr o amaethwyr ein gwlad fel crefftwr hynod » fedrus yn nghyfrif ei prydnabod fel gof yn efail Cerrig y Teyrn, Tregaian, yn yr hwn le y mae wedi ymsefydlu ers rhai blynyddau bellach. Amaethwr yw y trydydd mab, yn Bron Alar, Llanffinan, yn yr hwn le y ganwyd ei fam; a'r ail o'r meibion yn aros yn Mhorthaethwy, yn nglyn a'i alwedigaeth; a'r unig ferch sydd briodi a Mr Erasmus Jones, Monument and Marble Works, Bangor. —Cymydog.

Aelwyd y Gan. Y CRIBDDEILIWR. (BuddugoL) Gribddeilydd, weinydd hunam-dirwasadd Yw'n dreisga.r ei anian; A drwg wr, o ddodt'r gwan Yn chhirol wneud arian. G. CEIRIOG.

ENGLYN I'R "MEDDYG." I fyd yn llawn clefyden,a loesau Larlysant blant dynion; Modd gwellhad ry'r meddyg lion, Iachawdwr afiechydon. BETA. Cydymdrech ag afiechyd—wna'r meddyg, Troi modd ion celfyddyd; I'r clwyfau—oeri clefyd, Lleihau'r boen, a gwella'r byd. BRYTHON. OCT ing drist yr angeu draw^—dry'r meddyg, Di"wy'r moddion sydd ganddaw; Iechyd wed'yn i ddyn a ddaw, A gwedd wiwlon o'i gu ddwylaw. GWYNHOEDL. Un addas yn gweinyddu-yw meddyg, A moddien cyfnerthu; Rhoi i gleifion Iwydion In Hoen iechyd rhag gwanychu. OAIBWR CYBI. Hoff wron! dwyn cyfferiau-a moddion, Wna'r meddyg rhag aethau A gwr gawii in llawn welihau, Hael oracl ar ddoluriau. GILDAS. A'i law wir gain ein doluriau i gyd-wneir Yn iach, a'r dyn hefyd, Ddarllena, a da y dyd, Ei du fewn mewn dau funud. TERIG. Y meddyg, drwy rym ei wyddor—hwn sydd Yn awyddog anhebgor; Ceir fin tranc, i ddianc, ddor, Rhag angeu drwy ei gynghor. PROFIADOL. Hoff arwr y cyffyriau—yw'r meddyg, A'r moddion rhag poenau Yn 'rhin ei swydd car neshau Yma rhyngom aV angeu. OFFA. Celfjdd ddosranydd rhinau—yw meddyg Er maeddu doluriau; Lloeswr poen, lleshawr pau, Clau fudwr pob clefydau. HEN FEDDYG 0 f/YDDFAI.

Nos Cyn y HadLolig. W, RTI-I ENGAN IEHTAIn Y GOF. Nid yn ami, syr, y mae llawer o hwyl i'w gael or noswaith gyflath mewii 11l::11;n, er mor gyma, deithasol ag ydyw gefail y gof ond eleni torodd amgylchiadau ar arferiadau cyffredin ein hardai, ac yn ngefail lauan cafwyd digonedd o driagl a siwgr yn ganlyniad i roddi an Nadolig, ao ni wyddai detrbynwyr y rhoddion Am fan mwy eyf- leua a chymwys na'r efail i gynal cwrdd llawen. Gwyddis yn ddaburfill man cyfarfod pur bablogaidd ydyw yr efail ar bob achlysur o bwys onA iieno yr oedd yn amlwg, fod yno "gyn- ulliad poMoedd." Deallwn nad oedd hyd yn nod leuan druan, yn ei diybini i ddarparu y tan- llyiih. a'r icrochmi atngenrheidioi i gwcio y taffi, ynhyddysg o'r achos o'r holl gythrwfi heno, eto bitan y dadlenwyd hyny iddo. Mja,e'n deibyg 'na fu erioed y fath gymysgedd o wyddfodolion yn un ao yn gytun yn canu ar yr un mesur ar y tro. Drifftiodd "rhai oddiwrth y cyflahh at destyn arall, llawn gludiol, os nad mor ddn, ac heb fod mor felus i rai. Dywedai Wil y Tarwr "fod yn amser i rywim agor y 'ball.' Gwyddai'r rhelyw mai nid "foob- ball kick-off" olygai ef; ac ar hyny gwaeddai Charlie y Joci (rhyw half-and-half o sir Fan a Sais), "Wat you say about ball1 U go balls many time to Plae." Die yr Hwsmon ddywedai yn gyfei-llgar wrtho, "Charlie, gwrando, nid dyna mae o'n feddwl ond agor y sgwrs!" Charlie: "O! wel, is alright; fire away, m d- (Sylwed y daillenydd mai "my dear" yw golygiad "C" am m- d——). Wil, yn ail-ofyn, "Wel, Hrindia I" Si on-ail-Si on (gyd.ig ychydig atal dywed- yd): "Fy meddwl i yw fod pwy bynag sydd wedi anfon defnyddiau noswaith lawen i ni yma heno yn deilwftg o gefnogaeth ac mi faswn i, os nad ydw'i yn trespasu, yn leicio cynyg diolohgarwch iddynt—dallwn i ddim talu am rodd taw isio, ynte felly." Dio yr Hwsmow: "Mi ydw i yn eilio 00 eai ddeyd un gair. Nid oes dim dioloh i fyn'd i'r rhai sydd heb roi curants a raisina i'r merohed eleni." Cookey Pritch (hen longwr) "I object; this is not fair. Hang ib; I want a wee drop o* rum, and. none of youjf raisins. Why gofyn to the siopwrs for clenyg and pulJ8 give you plenty." Fel pob sgwrs gefail, ar ol dwhre, bu raid oA4 rhywun i fod yn rheolwr, a disgynasant ar hen frawd pwy 1 log o saer cerrig a gariai ei ben ar ei yssrwyddau yn wastad. Dywedai Mr Richard Roberts, etholwyd yn gadeirydd. na. ddeallai yn hollol pa beth oedd y oyfeiTiadsii-Yr Hwsmon at C. ac R.—ond ni choniatawyd iddo fyned yn mlaen gan faint y canu: —■ "For they are nob jolly good fellows," ac y mae y oadeirydd eto heb wybod pwy ydynt, a bu mor ddoeth a. rhoddi y cynygiad i bleidiais gydag ychwanegiad yr hwsmon, gan nad oedd gynygiad arall, a mabwysiadwyd af. Cymerodd y llywydd fantais ar ysfa gerddorcd y cwmni ao i'w archiad canodd "Shonyn Tal- wrn" y gan "My new girla "Wil Siriol Swta" "My first TOW;" a chanodd "Davy'r Forfa" "My bakehouse lass." Yn awr galwodd Richard Roberts am ddistaw- rwydd, ac wedi ymhelaethu o'r cyflath awd yn mlaen yn siaradus, hyd nes y galwodd Wil y Tarwr am osteg, ac wedi cael gosteg dyma. Char- lie yn nerth y triagl yn gofyn, "Wel now wat is it?" "Taw di, y mawr," meddai y Tarwr: "gy- mid i o yn Sysnag neu GymragT' ac yna gofyn- odd, "Both ydi'r helynt yma 'rwan am "yr snic" yma sydd yn y cwrw byth a hefyd a'r swn sydd yn yr ardal oedd ar hyd y wlad am ail-adgyfod- iad y dyn Cfnafron hwnw hefo'i good tempi are." "O! mi wela' i be' sy'n dy boeni di. Ofn y aeiat Mnt ti, am bod pob giwaid mown swydd," medd- ai Davy'r Forfa. "Wel," meddai Sion-ail-Sion, "tydi o ddim yn deg rhedeg i lawr dim da, ac os gwna'r gen- ethod yma. rhywbeth heblaw y maent yn arfer wneud, sef janglio, gyda dirwest pob da iddynt, ond mae i mi yn edrych yn syn iawn fod yr achos dirwesbol yn y wlad yn myned o dan reol- aeth rhyw lafnesod lliprynaidd nad oes dal hyd yn nod ar eu "wireless telephony" hwy. Nid ydwyf fi, ond nis gwn a oes rhywun yma, yn gwybod, enwau y swyddogian ("na;o ydym" gwaeddai uniad lleisiol), felly nis gwn inau ond fod rhai o ddynion parchusa-f yr ardaloedd yn gwrthod ymuno oeddynt ddirwestwyr. Edwart. Huw "Beth dae ni yn gadael i'r rhai sydd wedi dechre' ci-el treiclu liaw i wneud hyny o ddaioni a allent ynto 'rwan? 'Does gen i'n bersonol ddim yn i hcrbyn nh", as peidian nh/w a lha-grithio a. chamfamu eu cydgreaduriaid." Rhys Llwyd 'Rydw ina yn teimlo mai chware teg i'r lodeisi 'ma gaol cynyg ar wneud tipyn o dda, o peidia iihw a chwedleua. Sut y daru ti ddeyd, Wil, am y cwrw?" Wil: O! tydi'r pyra yn frith o hanes pobol yn marw wrth yfed cwrw a'r snic yno fo," medda nhw, ao mae cadeirydd y ffirm fawr how,, All- sopps, yn d6d ia'r fusnes o flaen y Senedd y cyfle cynta' geitho. Y Cadeirydd; Wel, gyfeillion, mae y sgwrs wedi cymeryd owrs gwahanol yn awr, cyn i bawb cael ei boibiad ar y pwnc cyntaf dan sylw —pwy sydd eto ddymuna ddeyd gair ar hwnw? Gruffydd William: Tipyn yn galed ydw i yn gweled rhai o Honom ni ar y clwb yma oblegid mae llawer o dda wedi deilliaw oddiwrth y lod- ges YMO, 00 mi wn yn dda burion am beth en- byd o hen fechgyn wedi eu newid trwy waeam- aeth y temlyddion, felly yr ydw i yn cynyg pleid- lais o longyfarehiad i'r rhai sydd yn ceisio cario y gwaith yma yn mlaen. Charlie: "Howld on, Mr Williams. Snt bydd hi arnom ni'll dau am ddyferyn weithia os oa y boys yma eu ffordd ? G. W. 0! wel, tydi nhw ddim mor eithafol a hyny, Charlie; oblegid mae'n bur debyg fod yna ambell i un yn cadw tipyn yn y ty "for medicinal purposes," welweh chi. Y Oadeirydd: Er mwvn i bobpeth fyned yn mlaen yn drefnua, efallad y gwna un o honoch fod mor garedig ag eilio cynygiad G. William. Charlie: Mr Cadeirydd mi ydw i'n oefnogi my diar Griffith mia o no agos i'w le'n wagbad, ft ° syr- Y Cadeirydd; (Jyn i mi ofyn of s gwelKant na rhoddi y cynygiad i bleidlais, er mor hynod o ddyddorol yw yr ymddiddan y mae fy nghyf- aill Rolant Huw wedi dwyn fy sylw at fys yr awrlaia, ac yr wyf am ofy-n i ehwi heno dearfyBm y agwra ar hyn er mwyn i ni gael can a dhyfftrfod eto noa Calan. (Bloeddiadau fod pawb yn un- fryd unfarn). Omodd Ieuan T gof gan y noswaith, sef "Deiwch adref yn ol," ac ar hyn gohiriwyd.» Ceir hanes y Nadolig a'r Calan yn y rieaf. HARJU. +--

Talwrn Mawr ;yn Mon. Pan mae'r ganrif bresenol megis ar dynu ei han- adi olaf, a tbrwst iyfodiad yr ugelnfed ganrif yn ei chlustiau, y mae digwyddiad mor anghyff- redin, yr hyn na chyme:r le yn hanea y byd ond, bob can' mlynedd, yn peri i mi feddwl am lawer iawn o bethau. Y mae diwedd blwyddyn, yn enwedig diwedd canrif, yn ein gosod mewn sef- yilfa a bair i ddyn edrych yn ol ar y gorphenol, a tliremio yn synfyfyriol ar dywyllwch y dyfod- ol. Rhyfedd iawn gallu mor fawr yw'r cof— holl ddigrif droion plentynaidd boreu oes, ym- ddygiadau da ogystal a hen gaetiau direidus bachgenaidd y mae y oof wedi gallu eu trysori a'u cadw, ao mewn amgylchiadau neillduol bydd yn eu cyfleu mor fyw geTbroni y meddwl. Y mae hyn yn un rheswm cryf, mae'n bur debyg, tros fod dyn yn cadw ei hunaniaeth. Pe gofyn- id hen gwestiwn mawr Marian Mon, "A ydym yn sicr mai ni ein hunain ydym ?" yn ngrym ein oof, gallwn atcb yn bendifaddeu, "Ydym." Er fod amser wedi gwneuthur gagendor o wahan- iaeth rhwmg yr hen wr pedwar ugain a'r plentyn pedair blwydd, cymaint yw y gwahaniaeth yn allanol a mewnoi, onide? Eto, i'w gadw rhag dychmygu ei fod erbyn hyn yn rhywun arall, dywed ei gof wrtho yn barhaus, "Yr un wyt ti o hyd." Cyfeiria'r cof at lawer hen orig felus fuwvd yn ei dreulia mewn hapusrwydd yma ao fjw yn ein hanes, a llwydda'n fynych i agor llygaid llaweT i'w camgymeriadau yn y gor- pihenol, pa rai oedd yn ymddangos y pryd hyny yn betha-u digon byehain, ond arwoinkxld mewn amser i ganlyniidau helhulus. Fel hyn nid yiv'r cof yn gwneuthur ffafraeth a'r naill mwy II na'r Hall. Iddo R mae'r drwg fel y da, y ohwerw fel y melus, y gau fel y gwir; ao wrth dystiolaeth y cof bydd y gydwybod yn em- demaio a chymera<twyo. Trwy ddwyn y gor- phenol fel hyn yn mywyd dyn gerbron ei feddwl dygir hefyd yr un modd y digwyddiadau a bas- lodd yn hanes ei ardal. Eheda ysbrydion y gorphenol ar hyd pinaolau rhwysgfawr y pres- enod, sydd a'u oopaotn uchel yn ymestyn at dy- [ wyllwch y dyfodol. Y mae cofio y naill yn ar- wain o angenrheidrwydd i feddwl am y Hall. Dyma fel y bu yn hollol gyda mi o berthynas i'r gymydogaeth uchod- Yn wir arweiniodd v syniad o ddiwedd canrif i fy meddwl ehedeg yn ol dros lawer emirif, mo-r,t)e-.W,,a'r burned, pan y bIodeuai Dyfnain fab Bryohan, sefydlydd eglwys Llanddyfnan, yn nilia un ei claddwyd ef. Dych- mygwn y wedd oedd air yr hen ardal y pryd hyny, cyn bodponb wrth Rhyd y Ddima na thy ar Bryn Ohwil, nag unrhyw ffordd o fri oddigertli i Lon Bwbach, a Talwrn Mon yn rhyw arwyneb- I edd noeth a 11 wm. Fel yr oedd amser yn treul- io, a chanrif ar ol canrif yn dirwyn yn mlaen, yr oedd Talwm hithau yn tyfu ao yn ymddad- blygu: yr oedd y trigolion yn amlhau, adeilad- au yn myned ar gynydd, gwneir ffyrdd a phont- ydd, a thorir llwybrau defnyddiol a hwylus i bob cyfeiriad: am y wybodaeth feddaf o hon- ynt yr wyf yn ddyledua i Mr William Jones, Bryngwyn. Erbyn hyn y mae'r henardal wedi tyfu i gryn faintioli: adeiladau heirdd a Ilu- osog, addoldai gwerthfawr ao ysgoldy teilwng o'r gymydogaeth. Er fod y plwyf yn ymestyn i draed mor bell a'r weilgi, Talwrn ydyw ei galon a'i ogoniant. Beth hefyd, onid yma y dyfea-fydd ein Senedd. Eflwyfol? Dichotn nad oes yr un ardal yn Nghymru gynyrchodd gy- nifer o feirdd a Lenorkm mewn cvfnod mor fvr. Anhawdd dyfalu beth, tvbed, a'i hachosoddt Gwyddis fod cynhyrfiadau a tiherfysgoedd cen- edlaethol yn sicr o effeithio ar lenyddiaeth y gwledydd hyny. Pan ddaeth y Saxoniaid an- waraidd i ormesu a clleigio dwyn annibyniaeth y Bxythoii oddiarno, cynhyrfwyd y .teimlaid I gwladgarol i'w waelodion, nes rhoddi bod:i dor- aeth lluosog o- feirdd. Cyffelyl) fu sr ddyfodiad y Normaniaid i'n gwlad. Wedi i'r awen fod yn guddiedig am dros bedwar can' mlynedd, datfu i'r ymgyrch Normanaidd ei sy-ml-ylii i'r amlwg 111 mherson Meilyr Brydydd o Drefeilyr, Mon, yn cael ei ddilvii gan oddeutu dau a thriugain eraill yn y cyfnod hwn. Ond beth tybed a bar- odd yn Talwrn i'r fath doraeth o feirdd a llen- orion wneud eu hymddangosiad, a hyny ar yr un adeg? Cynyg llawer tybiaeth eu hunain i fy meddwl. Efallai roai etholiad y Cynghor Plwyf- ol a'r "ayfarfod gwyntog" hwnw gynlialiwyd tua'r adeg hono; yn nghyda'r Eg-niad o gael Maer mewn mantell goch i'r gymydogaeth, troi Gors Farl yn bleserlyn, a llecliweddau Bryn Chwil yn rhodfeydd cyhoeddus. Ond beth bynag sydd i'w gyfrif am eu bodolaeth, rhaid cyfaddef fod yr awem eto wedi syrtliio i hepian. Lie mae Mar- ian Mon fel un oedd yn bodoli yn mhell cyn adeg y diwvgiad? Gwir ei fod ef bob amser yn barod i gynorthwyo gyda phob achos da. Llawer arlwy fras fuwyd yn ei fwynhau o gynyrch ei ysgrifell yn y gorphenol, yn enwedig ei "Fynegr i'r Monegydd. Pe gwnai ei gyhoeddi yn llyfr hyddai yn gaffaeliad gworthfawr i'n llenydd- iaeth genedlaethol. Colled fawr i garwyr lien fod Marian yn rhoi seibiaist mor hir i'w ysgrif- bin. Amser a ballai i mi fynegi am Weiat, am Oorwynt, am y Bardd Germanaidd, a lluaws eraill y gallesid ou henwi. Un nodwedd ar- benig yn awyrgylch y gymydogaeth yw fod pob sefydliad newydd yn tyfu yn rhyfeddol gyflym ynddi, ond ebrwydd yn marw yn llawer prysur- aoh. Yn mhlith amryw gallesid. nodi y gym- deithas lenyddol. Gwawriodd haul liwyddiwat arni ar foreuddydd ei gyrfa, a pharhaodd i godi a ilowyrchu fwyfwy hyd ganol dydd, pryd y machludodd yn sydyn, nee peri tywyllwoh teim- ladol. Ofnaf hefyd mai yohydig os dim awdur- dod weinyddir ar amryw o aelwydy-clcl y gymyd- ogaeth. Oredaf fod gan yr aelwyd ddyianwad mawr er dvrchafu a moesoli oymdeithas. Onid yw gohaith, y dyfodol yn gorphwys ar ysgwydd- au y plant sy'n codi ? Gofynodd Napoleon I. i fonaidiges yn Ffraino nuwaith, "Beth sy'n ang- enrheidiol i mi gael er dyrchafu y doyrnas mewn dylanwad r Yr atebiad yn syml ydoedd, "Mamau." Da, fyddai i famau y gymydogaeth gofio mai nid dysgu cerdded a dysigu parablu ge;riau yn unrg wna'r plentyn gyda'i fam and yma mae'n dechreu ffitrfio ei gymeriad. Onid yw ymddygiadau hyf a beiddgar llaweroedd o'r plant yn anht-i-wng i'r eithaf Tytiolaetha'r ffrwd beth yw natur y flynon. Gwir fod llawer o ddiwygiadau wedi eu ma-bwysiadu y blyn- yddau diweddaf, ond er cymaint gyflawnwyd eis- •es yn y gymydogaeth, oredwn fod angen mwy eto, a g>obeifchiiwn y goreu gyda'r ganrif new- ydd. Beth am ein Sanedd Bhvyfo11 Onid dynion ydynt sydd yn meddu ar lygaid i weled ain "nod angen," chwedl y beirdd? Onid yw y darganfyddiad diweddar o'u heiddo ar derfyn y bedwaredd ganrif ar bymtheg yn profi y dylid edryah i fyny atynt? Dywed un ei fod yn iawn digonol am yr holl amser y buont yn gwneuthur dim, m yn teilvngu iddynt yr anrhydedd i'w cynrychioli eto am y tair 'blynedd gynta.f o'r ganrif newydd ? Beth sy'n bod ? Neidied Bryn Chwil oddiar ei sylfedni! Ymrithried holl ell- yllion Lon Bwbach Eled holl florestydd Llan- cldyfnan yn wenfflam! DargsnfyddwVd Pwll Chwiad! Gwelwyd ei fod yn gwasgu yn arswyd- us ar hawliau y cyhoedd, a barnorld y Oynghor yn ddoeth i roddi eu penau yn nghyd er gwneu- thur pen tragwyddol ar y Pwll Ohwiad. "0 nad ysgrifenid ef yn y graig tros byth, a phin o haiarn ac a phlwm." Ond odid bellach na cheir amryw o ddiwygiadau cyffelyb. Ymwasged y Bardd Gerrmaiiaidd i'w gragen, a thyned ei gyrn ato, a nydded ei gynghaneddion. Gwell hyny na bod yn grais; rhwystr i ddars?anfyddiadau a.. dtwygiadau godidocaf yr oesau. Terfynaf ar hyn hyd rywbryd etd. ALWRN.

MarcLnadoedd Biweddaraf YD. T" LLUNDAIN, Dydd Llun (Rhagfyr 31ain).- Er mai tawel oedd busnes yn Mark Lane dydd Llun, yr oedd prisiau gwenith cartrefol yn bur gadatn, tra y tueddai gwenith tramor i godi. B awd yn debyg i'r gwenith, yn llawn mwy sef- ydlog. Iron dukes, 19s y saoh. Haidd at. falu w1 30 gyfeerwidiad yn y prisiau. Hwdd at fragu yn sefydlog. Haidd Persiaidd, 18s y chwarter ex-quay; Mor Du, 19s. Oeirch yn tueddu i godi. Yr Ajnericanaidd cymyscedic?, '• j^7n' 3(1 ex-<luay. Indrawn heb gyfnewidiad. Yr Americanaidd cymysgedig, V? 3(5 J ^warter; bychan crwn, 23a 9c ship. LERPWL, Dydd Mawrth (Ionawr laf).—Nid oedd y farchnad hon yn agored heddyw. ANIFEILIAID. LLUNDAIN (Smithfield), Dydd laun (Rhag- fyr "lain). Cyflenwad da. o biffiau on-d axaf y gwerthent. Gwartheg Heireford a Devon, o 4s 6c i 4s 8c eto, Ysgotaidd, o 4s 8c i 4s 10c yr wyth- .pwys. Y defaid yn weddol lawn. Galw pur wael oedd am fyllfc a mamogau. Myllfc Downs goreu, o 5s 10c i 6s yr wvthpwys. Y faasnaoh mewn moch yn sefydlog. Pyre, o 4s 4c i 6c yr wythpwys, a sincio'r offal. Anifeiliaid yn. y farchnad Gwartheg, 1100; defaid, 6870 tnoch, 50.. L15RI>WL, Dydd Llun (Rhagfyr 31ain).—Yr oedd y yn fwy o lawer na'r wythnos ddi- '■?ei 8wartheg yn lluosocach o 733, a'r fel Gwartheg' 1227; defaid, 2644. Yr oedd y fasnach yn fyw- log i bob peth, a'r prisiau yn ffafrio y gwerth- "JJL P^/T-Biff goreu, 6*c y pwys; «I- raddoi, o 5?c 1 6c; israddol, o 4|c i 5^o; defaid Ysgotaidd goreu, 8^; mathau eraill, o 6ic i 8e y pwys. z BIRMINGHAM, Dydd Mawrth (Ionawr laf). Marchnad dawe: oedd i wartheg yn Birming- ham heddyw (dydd Maw-rth), ond yr oedd y fae- nach yn dda i ddefaid a moch. Bychain oedd y cyflenwadau Yr oedd heffrod Hereford yn gwertini o 6 i 7c y pwys teirw a buohod tew- ion, o 5c i 6c; Hod, o 6c i 8c; myllt, o tic i 8^c mamogau a myherin, o &4C i 621a y pwys. Moch baewn, o 9s 60 i 9s 9c yr ugain pyro, o 10s i Ils a hychod, 7s 9c yr ucain pwys. 6 SALFOKD, Dydd Mawrth (Ionawr laf). Yr oedd ar werth yn v farchnad 2658 o anifeiliaid a galwad gweddol dda. Defa:d 5894 mewn rhif a'r light weights yn bur brin. Yr oedd 112 o loiau ar werth a gwnaed masnach dda vn y "qualities" goreu. Prisiau -Anifeilirid o 50 i 6gc y pwys; defaid, o 6c i 84%; lloiau, o 6c » 8-c. YMENYN. CORK, Dydd Ma.wrth (Icmawr laf).-Firsts, 108s; seconds, 98s; thirds, 80s y 112 pwys. Yr oedd 40 o lestri yn y farchnad. CAWS. CAER.FYRDDIN, Dydd Sadwrn (Rhagfyr 31ain).—Ychydig iawn o lotiitt o gawsoedd yn y farchnad dydd Sadwrn, a chawsant eu g-werthu yn ol o 25s i 26s y 112 pwys. GWAIR A GWELLT. LERPWL, Dydd Sadwrn (Rhagfyr 29ain).— Hen wair, o 3s 3c i 4s 6c y canpwys (112 pwys) gwellt gwenith, o 2s 2c i 28 5c gwellt haidd, gwellt ceirch, o 2Si i 2s 5c y 112 pwys. Maip, o 19s i 20s y dunell. TATWS, MAIP, CARROTS, Bbo. LERPWL, Dydd Sadwrn (Rhagfyr 29ain).— Tatws up-to-dates, o 3s 2c i 3s 8c; main crops, o 3s 60 i 48 3a; bruce, o 3s 3c i 3s 9o; Lymn greys, o 3s i 5s 4c y 112 pwys. Maip, o 6c i 8« y 12eg hwns. Ysweds, o Is 2c i Is 4c y 112 pwys. Carrotsi, o 6c i 8c y 12eg bwns, new o I 2s 3c i 3s 3c y 112 pwys. Wynwyn cartrefol, o 5s i 6s y 112 pwys eto, tramor, o 3s i 3s 6c. LLUNDAIN, Dydd Sadwrn (Rhagfyr in). -Yr oedd y cyflenwadau cymedrol 0 datws yn marchnad y Borough a Spitalfields; ond' araf oedd y fasnach, a r prisiau yn ffafrio y prynwyr am bob mathau odd:eithr y samplau goreu. Paris- iau -Reacling giants Seisnig, o 3s i 3s 9c; Plro- fessor Maskers, o 3, 3c i 3s 9c; British queens, o 3s 6c i 5s up-to-dates, o 3s 6c i 5s y 112 pwys. Tatws Belgiaidd a Dutch: Imperators, o 2s 6e i 3s magnums, o 2s 9c i 3s magnums Ffrengig; a Germanaidd, o 3s 3c i 4s y 112 pwys. f GWLAN. BRADFORD, Dydd LInn (Rhagfyr 31ain). Gan nad oedd llawn cymaint a.g arfer yn bresen- ol, yr oedd busnes yn fwy tawel; ond 'y mae: y gwerthwyr yn dal i ofyn am y codiad diweddar.

Harohnadoedd Cymreig BANGOR, Friday, 11.45 a. m. MEAT. BUTTER, AND EGGS.—Fresh butter. Is 6d per lb. fresh eggs, 9 to 10 for lis; Irish, Danish, and Canadian butters, Is to In 3d per lb. beef, 7d to 9d per- lb. mutton, 8d to lOd per lb. lamb, 8d to lOd per lb. veal, 7d to 9d per lb. pork, 7d to lOd per lb. ham, 6d to 9d per lb. bacon. 7d to 9d per lb. FISH, POULTRY, AND GAME. Chickens, 3s. 6d per couple; fowls, Is 6d each; goslings, 5s 6d each ducklings. 3s each hares, 3s 6d each rabbits, Is each pigeons,Is 4d per brace pheasants, 5s per brace; partridge*, 3s 6d per brace; wila ducks, 4s 6d per brace; ducks, 3s to 4s each; geese, 7d to 8d per lb. turkeys, 9d per lb. soles, Is 6d to Is 8d per lb. red mullet, 28 6d per lb. turbot, Is 4d per lb. brill, Is per lb.; halibut, 9d per lb. lemon soles, 9d per lb. plaice, 5d to 6d per lb. whiting, 6d par lb. dabs, 4d per lb. gurnets, 3d per lb. hake, 5d per lb. mackerel, 4d per lb. skate, 4d per lb. cod, 4d to 6d per lb. haddocks, 4d per lb. lobsters, 2s 6d per lb. white bate, 6d per lb. prawns, 3d per Jb. shrimps, lOd per quart. LLANGEFNI, Thursday. Fresh butter, Is 5d per Ib. fresh eggs, 12 for ls; beef, 6d Of) 8d per lb. mutton, 7d to 9d per lb. veal, 7d to 8d per lb. pork, 6d to 8d per lb. ham, 8d t« Is per lb. bacon, 5d to 8d per lb. fat pigs, W to 4d per lb. porkets, 14s to 18s each poU>,to>r. 7s to 8s per sack; oats, 15s to Ibs 6d per qr. fowls, Is 3d to la 9d each ducks, 23 to 2s 6d each. AMLWCH, Saturday.—Fresh butter. Is 2d per lb. Danish and Canadian butters, Is per lb". eggs, 8 to 10 for Is beef, 7d to lOd per lb. mutton, 8d to lOd per lb. pork. 8d per lb. geese, 5d per lb., and 6s to 8s 6d each; turkeys, 9s to 12s 6d each ducks, 3.s to 3k 6d each rabbits, Is each ha.res, 3s 6d each; chickens, Is 9d to 2s each; potatoes, d per lb. chickens, Is 9d to 2s eaab Id per bunch; turnips. Id per bunch; tomatoes, 8d per lb. oranges, 10 for Is; apples, 3d per lb. English grapes. 2s 6d per lb. CARNARVON, Saturday.—Fresh butter, pack- ing price, Is 4d to Is 61 per lb. pot butter, Ilid to Is; eggs, 8 to 10 for Is; fowls, 3s to 4s per couple; ducks, 2s 6d to 3s each geese, 4s 6d to 6s each beef, 2jd to 9d p3r lb. tiiuttou, 7d to 9d veal, 5d to Bd pork, 5d to 9d potatoes, 9s per sack. DENBIGH, Wednesday.—Wheat, 8s to 9s per hobbet; barley, 7s to 8s 6d per hobbet; oats 58 6d to 6s per hobbet; fresh butter, Is 2d to Is 4d per lb. do., salt, Is Id to Is 2d per lb. fowls, 38 to 4s per couple; ducks, 5s to 6s ver couple; geese, 7d to 8d per lb beef, 6d to 9d per lb. veal, 61 to 9d; mutton, 3d to 9d; lauib, 8d to lOd per lb. eggs, 10 for Is potatoes, 9s to 10s per hobbet. RUTHIN, Monday.—Wheat, 9s to 9, 6 per bob- bet; barley, 7s od to 9s 6d oats, 53 6d to 6s; fresh butter, Is to Is Id per lb. fowls, 3s to 4s per couple ducks, 4n to 5s per couple eggs, 10 to 11 for Is. --t-

Hunting Appointments (Weather permitting.) THE ANGLESEY HARRIERS Saturday, January 5th Penmynydd Almshouses. Meet at 11.30 a.m. RaIJ,. Argraphwyd a Ghyhceridwyd dros y iVorth Wales Chronicle Company. Limited, gan David Williams, yn y "North Wales Chronicle" a'r "Gwatia" Print- a ing vVorks, Caxton House, High-street, Bangor, Mhlwyf Bangor, yn Sir Oaernarfon ac yn Swydd fa y Clorianydd," Bridge-street, Lla.ngefni, yn Mhlwyf Llangefni, Sir Fon, gan John Williams.— Dydd lau, Ionawr 3, 1901.

LLANFAETHLU. Cofio'r Tiawd.—Eleni, fel arfer, mae y boneddwr caxedig, Mr John Jones, Rhostymawr, wedi cofio yn anrhydeddus am dlodion yr ardal hon drwy ranu swm mawr o lo i bob un o honynt. Yr oedd y rhodd eleni yn nodedig o dderbyniol i gynesu llawer aelwyd yn ystod y gwyliau, oherwydd fod pris y glo mor uchel ac yn bur anhawdd i'r tiodion i'w gael. Dymunwn i Mr Jones a'i deulu caredig hir oeB a phob hapusrwydd. Mae ei eow yn anwyl iawn yn mysg y tlodion.-Alpha.

LLANSADWRN. Oyfarfod Adloniadol.-Teimlaf yn ddioLahgar i chwi am ganiatad i wneud byr eylwadau ar adroddiad o'r owrdd uohod gan yr ysgrifenydd, neu yn hvtraoh y rhai fu wrth ei benelin tra yn cyfansoddi y llinellau. Gadawodd allan "y model daswair," prif afctynfa y cyfarfod, ao hefyd enwy buddugol, seif Mr T. E. Owen, Pono yr Aur. Yr oedd y model das wair yn unardderchog yn ol dyfamiad y beirniaid, Mr Owen a Mr Parry. Hefyd, gadawyd enw yr hon oedd yn gyfeiles y cyfarfod, yr hon oedd yn chwareu yn y cystadleu- aethau cerddoroi i gyd, os dewisid hi gan yr ymgeivswyr. Hi hefyd chwareuai i'r unawdau braidd oil, e hyny yn feistrolgar. Cynorthwyo yr oedd Miss Williams gyda chalon agored a di- dwyll. Gwyn fyd na bai merched Llansadwm yn moddu ar deimladau tebyg i Miiss Williams. Hefyd, gadawyd allan Mrs Williams, Llanddona, beirniad y oanu allan, yr hwn oedd yn rhoddi ei wasanaeth gwerthfawr yn rhad ac am ddim. Dywedid hefyd mai perdoneg oedd yn y cyfar- fod, yr hyn a brawf na wyddant rhagor riiwng i piano ao harmonium. Harmonium oedd ao a fu yn y cyfarfod. Hefyd, dywedir yn ngwaelod yr adroddiad fod yr ysgrifenydd yii dymuno llwydd i'r oyfarfod. Nia gall ddymuno y fath beth, yn j ol em t,-bt.-Un o'r Pwyllgor.

PENRHQSGARNEDD (Bangor). Oirolau.—Canodd cor eglwysig y lie uchod luaws o g-irolau yn ardderchog iawn nos Sul, yr 23ain cyr 1;sol. sua y mae ad-dewidion am ragor y Suliau Det,č!f. Cofio'r Plant.—Prydnawn Sadwrn, yr 22ain cynfis- ol, anrhegodd Mrs Assheton Smith ddeiliaid Ysgol Genedlaethol y Faenol a "Choeden Nadolig" hardd a gwerthfawr iawn. Yr oedd ar y goeden hon tua. rLant a haner o anrhegion o bob ffurf, lliw. a maint, t eblaw yr addurniadau, a dyddorol iawn oedd gweled Mrs Assheton Smith yn edrych mor bleserus a lion yn eu cyflwyno i'r plant, a hwythau drachefn yn jingrymu mor ostyngedig o'i blaen. Gobeithio y bydd iddynt ddangos eu diolchgarwoh am y cared- igrwydd mawr a dderbyniasant mewn ffydd- londeb, er cefnogaeth i Mr Edwards, eu hathraw ffyddlon a gweithgar. Ynsicr, hefyd, fe ddylai calonau plant a hen bobl yr ardal oedd hyn fod yn gynes iawn tuag at Mr a Mrs Assheton Smith am eu oofio mor ardderchog, trwy roddi anrhegion -i'r plant a llwyth o lo yn flynyddol wrth ddrysau tai y gweddwon tlodion.-R..P.

SOAR (Rhosfawr). Oj'fai'fod Adloniadol. Cynhaliwyd cyfarfod ad- loniadol yn y lie uchod nos Lun, Rhagfyr 24ain, pryd y llywy-ddwyd gan y Parch T. G. Owen, gweinidog y lie. Cyfeiliwyd yn fedrus gan Miss Williams, Brynteg P.O. Er fod yr hin yn annymun- ol, eto daeth torf luosog yn nghyd, ai chaf- wyd cyfarfod rhagorol. Nodwedd fawr y cyfarfod dyddorol hwn oedd Iluosogrwydd yr adroddwyr. Ymddengys fod Soar yn gyfoethog yn y cyfeiriad hwn. v Wele restr o'r rhai gymerasant ran mewn canu ac adrodd -:Miss K. Lewis, Caesgawen Miss M. Jones, Ty'n'rar'dd; Miss Roberts, Peaiparc; Missi Lewis, Bronhaul; Miss L. Jones, Ty'n'rardd; Miss M. E. Hughes. Bryn Goronwy; Miss M. Jones, Pwihnelyn; Miss M. Hughes, Bryntirion; Miss M. Parry, Shop, Tabernaol; Miss E. Jones, Eugrad House; Miss J. Hughes, Ty Coch; Miss A. Parry, Penchwarel; Miss L. Lydia, Ty Coch; Miss Row- lands, Ty'nloax; Mri D. Owen, Cytir; W. Jones, Ty'n'rardd; J. Hughes, Ty Coch; J. Owen, Cytir; Edward Roberts, Pen Llyn; a John Parry, Pen- chwarel. Dadganwyd hefyd amryw weithiau yn ystod y cyfarfod gan gor y plant, o dan arweiniad yr arweinydd medrus, Mr John Hughes, Prvsaut bach. Teiiynga y brodyr, Mri Edward Parry, John Hughes a W. Henry, glod nid bychan am eu llafur a'u hymdrech yn addysgu y plant a'r bob! ieuainc. Hyderwn y bydd iddynt barhau, ac y cawn gyfar- fod cyffelyb eto yn fu-,tn.-Sylwedydd.

VALLEY. Cyngherdd.—.Cynhaliwyd cyngherdd yn Ysgol y Bwrdd, nos Fawrt-h cyn y diweddaf, er budd go- beithlu capel y Methodistiaid. Y Uywydd ydoedd Mr William Owen, Penymynydd1, ac arweiniwyd gan Mr R. Mon Williams. Prif arwr y cyfarfod ydoedd Mr Cefni Jones, a chanodd yn ardderchog bob tro. I Cymerwyd rhan hefyd gan ainryw gantorion o Gaer- gybi a lleoedd eraill. Gwasanaethwyd yn fedrus wrth y berdoneg gan Miss Rees. Cafwyd cyngherdd nodedig o chwaethus a hwyiiog.—W.R.

SIBRWD SERCH. Ma.e y gwlith yn dallu'r blodeu, ■ Mae fy nghariad ar y waen, Gwena'r wawrddydd ,ar ei chamrau Tra y cerdda yn ei blaen; Mae y ddunos wedi cilio, A'r cymylau ar ei bron, Natur hen sydd yn gwvIeiddio Wrth ei gwylio, eneth Ion. Mae y 9 1 yn dallu'r u.odcu, Mae fy nghariad yn neshau, Gwelaf drwy y gwlith rosynau Fil yn gwrido i'w mawrhau Lledu'u hemrynt mae'r btiallu, Ac mae'r adar yn yr ardd Yn parhau niewn cywair canu Wedi gwel'd ei gwyneb hardd. Hi sy'n goglais dust yr awel, Hi sy'n swvno'r nant ei hun Dros wefusal.l'r boreu; tavi el Llifa mawl gerllaw fy mun Mae y coed, wrth wyro'u cangau Yn i-hei awgrymiadau per, Fod yn cerdded drwy'u cysgodau Un a'i gruddiau fel y oer. BRYFDIR.

Cenedigaethau, Priodasau, a Mar,.YoiaethpT-i. GENEDIGAETHAU. Edwards.—Rhagfyr 21, yn 8, Eleanor-street, Caer-! narfon, priod Mr William Ellis Edwards, f ei-oli—^marw-anedig. Lewis.Rluigfyr 24, yn Anwylfa, Rhyl, priod r. Griffith Lewis, ar ftib-eyntaf-anedig. Pritchard. Rhagfyr 20. yn Haulfro, Caernarfon, priod Mr John Pritchard, ar fab. Davies.—Rhagfyr 20, oriod Mr W. Davies, Jasmine- street, Lerpw], ar ferch. PR10DASAU. DaTies-Hughes.-Rhagfyr 28, yn nghapely Garreg- lefn, gan y Parchn. R. Thomas, Llanerchymedd, a W. P. Owen, Mr David Davies, Celyn Villa, Penmaenmawr, a Miss Mary Catherine Hughes, Ca-rreg Fawr Isaf, Llanfechell. Hughes—Jones.—Rhagfyr 22, trwv drwydued, yn Swyddfa'r Cofrestrydd, West Derby-road, Ler- pwl, Mr Robert Jeffrey Hughes, unig fab y di- "^ddar Mr Hugh Hughes, Bedwargotd House, a Miss Jemimah A. Jones, merch ieuengaf Mr Edward Jones, Compton House-y ddau o Lan- beris. Hughes—fThomas.—Rhagfyr 26, yn Nghapel y Tabernaol, Bangor, gan Mr Lewis Morris, Mr Thomas Hughes, Buarth, Pentraeth, a Miss Mar- garet Thomas, Glan'rafon House, Llangoed. Owen—Parry.—Rhagfyr 24, yn Eglwys Llanddona, Mon, gan y Parch Peter Jones, rheithor, Mr John Owen, Careg Felan, Llandegfan, a Miss Anna Pui-ry, Castell, Llanddona. Pritchard—Owens.—Rhagfyr 26, yn swyddfa'r oof- restrydd, Uanerchymedd, gan y Pa-rch R. Tho- mas, Mr Samuel Pritchard,, a Miss Selina Owens -y ddau o Borth Amlwch. Thomas—Roberts.—Rhagfyr 28, yn Nghapel Cil- dwrn (B.), Llangefni, gan y Parch R. W. Davies, Cemaes, ac yn mhresenoldeb y Cofrestrydd (Mr Hugh Hughes), Mr Samuel Thomas, "contractor," Cemaes, a Miss J. E. Roberts, Felin Nant., Rhos- gooli. MARW OLAETHAU. Evans.—Rhagfyr 21, vn 2, Mark-lane, Caernarfon, Benjamin, plentyn Mr a Mrs John Evans. McHugh. Rhagfyr 23, yn sydyn, yn Amlwch, Margaret McHugh, gweddw Patrick McHugh, gynt o Pendleton, Manceinion, yn 52 mlwydd oed. i Pany.—Rhaglyr 20, yn 62, Pool Hill, Caernarfon, baban Mr a Mrs E. Parry, yn bum' diwrnod oed. Pritchard.—Rhagfyr 24, yn ei phreswylfod, yn Market .street, Caernarfon, Mrs Prritchard, gweddw y diweddar Mr W. Pritchard, cariwr. Roberts.—Rhaglyr 23, yn 51, Weibeck-street, Llun dain, Ellen, serohog briod Mr Robert Roberts, ,Crug, ger Ciiwiiarfon, yn 61 mhrydd oed. Williams. Rhagfyr 24, yn bedair blwydd oed, Willie, amvyl blentyn Mr a Mrs Willjarn Enoch Williams, Bodhyfryd, I'Tbeneaer, Caernarfon. 'vv illiuius.—'Rhagfyr 21, yn Shop Newydd, Talwrn. Llangefni, Elizabeth Williams, yn 82 mlwydd 1 oed. Butler. Rhagfyr 23, yn 32, South-road, West Kirby, Anne Catherine, hoffus briod R., H. Btrtier.

Lyianoa j -o^yddwyr nos Feroher, SSjr11 lywyddiaeth Mr Ow^o Thomas (Eoe y Bryn), Amlwch. yfYl gan y rhai oanlynol :■—Oanwyd yn 'wir dda can M. A. Evans, M. O. Williams, M. E. Jorafl, ( a L Parry; douawcl gan W. Owen ai feroh yu 'I dda odiaeth; hefyd, dadganwyd, "Hen gadaat freiohiau 'nSiad" a "Bfechgyn Cymru gan RO. Hugih Williams, Amlwch. Da iawn, gyfaill; brvsia yma eto, a cliei grmsaw. Cyfeiliwyd ai yr erddvgan yn fedrus gan Miss Hughes, Frondeg Miss Mootyn, a Miss Owen. Adroddwyd gan L. L. Hughes, Miss Tiuraras, Miss M. E. Jones, Miss A. Jones, Miss Thomas, ac Owen Parry. Aøyn ddiweddaf cafwyd anerchiad brwd ac effieithiol gan y Parch. W. Hughes, Brynllwyd, Owrdd da iawn o'i ddechreu i'w ddiwedd. Melus moes mwy. Cawd casgliad ds. i'r Band of Hope yn y l:le.-Gob.ebydd.