The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

AT EIN DARLLENWYR. Anfoner pob gohebiaeth i'r GOLYGYDD CYMREIG, Svyddfa'r "Pioneer," Colwyn Bay.

BWRDD Y GOL. HEDLOG.—Gwir a draethweh. Ceir amryw wyr yn Nghymru tra hoff o weled eu hemvau yn y wasg, ac er boddio eu hunanoldeb yn ys- griienu hanes eu gorcliesuon (?) eu hunain i'r gwahancl newyddiaduron. Nid oes i'r cyfryw rai groesaw na lie ar y ddalen lion. G\\ YNETH.—Nid yw eich nofelig heb rai nod- weddion addawol, ond cryn waitn iydd i chwi ledru darbwylio eyhoeddwr i roddi dim am darn fel y mae. Yinarferwch y ddawn sydd yncch, felly mae vmberffeithio, a chewch gyd- nabyddiaetii am eich llafur wed'yn. \P GWYDDFA. — Dywedweh fod nifer o'ch perthynasau wedi canmol eich pryddest, ond md ydynt hwy yn feirniaid diduedd, ac y mac mwy o arwyddion y berthynas pa gonestrwydd ar yr hyn a draethwyd. Ewch cynyrchion at wyr o farn, a bydd haner gair o ganmol- iaeth ganddynt hwy yu "erth mil gan bertnyn- asau a chyfeillion. LLIO.—Os oes canu ar eich ealon, canwoh viich goreu. Mae digen o gwyno yn y byd yma, a melus yw miwslg i drawsgyweirio y nodau. J. O,-Capten Ya.ughan, nnlwr dewr a dyn dawn- us yw Owen Rhoscomyl, y nofelydd. Nid oes ei well yn Nghymru hedtlyw am wau rha- mantau on hanes hen a dyddorol. \P CELYN.—Gwn am ami Gymreigydd da yn defnyddio wmbredd o eiriau Seisnig pan yn aiarad yn gyhoeddus. Nid diffyg gallu ond diffyg meddwl sy'n cyfrif am hyny. Oeir eraill yn atradloni'r Saesonaeg oherwydd mursendod, ac i geisio darbwyllo'r gwladwyr eu bod yn dra dysgedig. "Nid ag us y delir hen adar," ac nid trwy ffiloreg lltt11 y Uygad-dynir y Cymry. LLENGAR. — Dewiswoii destynau newydciion l'en gwyl. Ceir llawer testyp sy'n demtasiwn i ymgeiswyr ladrata o'r geiriaduron a'r hen gytnodolion, ac y mas temtio dyn i "bigo ymenydd" yn bechod parod i amgylchu jjwyll- gorau cyrddau cystadleuol. CHWILOTWR.—Nid yw lach^wdwriaetn jn n- bynu ar ba. dduwinyddiaeth—yr hen ai'r new- ydd—a gredir. Ceweh gredu b- a fynoch end byw yn iawn sydd yn bwysig; ac y mae dyn da yn well na'r gred oreu. ARFON.—Y mae'r hen arfer annymunol o roddi llysenwau yn araf ddarfod. Gwn am un neu ddwy o drefydd yn y Gogledd lie nas adwaenir neb ond wrth enw anmhriodol, ond y mae cymdeithas yn gwella, a genau'r bobl yn dyfod yn fwy difrYcheuIyd, er fod digon eto o Ie i ragon.

DYFAIS A'I GWERTH. Llenwir y galon a syndod aruthr yn biihaus wrth ddarllen neu glywed am fawredd dyfais y meddwl dynol. Prin y llithra wythnos heibio pa chyhoeddir gorchestion nas gallai y mwyaf hy- goelua eu dirnad flynyddau yn ol; ac yn mhob cylch o fywyd a gwaith ceir meddyliau craff a chywrain yn ddiflin a diball yn ceisio rhoddi ffurfiau i freuddwydion rhyfedd, a dwyn i fed welliantau o fawr fudd i fasnach. Pell oddi- wrth eu giiydd oedd gwledydd chwarter canrif yn ol, ond erbyn hyn y mae llinynau dyfais wedi myned drwy yr holl ddaear—cyfandiroedd wedi eu dwyn yn agos a'r gofod dystaw ar lwybrau anhygyrch y moroedd yn llawn cenadwriaethau. Daw digwyddiadau doe mewn gwledydd gydd fil- oedd o filldiroedd oddiwrthym i beri syndod i ni pan egyr ein hemrynt yn y boreu, a thrwy gyfrwng y wasg gellir yn awr ddal cymundeb a. r pellafion. Yn ystod yr wythnosau diweddaf, y mae tair dyfais ryfeddol wedi eniU sylw'r cyfanfyd—yr awyr-long sydd yn dadblygu at berffeithrwydd, y pellebyr diwifrau a draidd drwy awyr a gwagle ao iaith ar ei wefus anwel, Hong enfawr, "Lusitapia," sydd wedi dwyn Lloegr ac Aqaeric o fewn taith pum' diwrnod i'w gilydd. Mewn cyfoesoiyn a sylwa ar fordaith gyntai ymher- odres y mor ceir y sylwadau dyddorol a ganlyn, a phrin y ceir dim sydd yn amlygu posibilrwydd meddwl dyn a'i ddyfais na'r Honor rdderchog hon. Dyfynwn or erthygl:—. Nid yw'r lefiathan newydd, Aljusitania," wedi rhoddi pob gwrhydri morawl blaenorcl yn y cysgod yn ystod ei thaith ddiwedda. c Ler- pwl i Efrog Newydd, ond, er hyny, rhoddodd ernes dda o'i galluoedd ac o'r posibilrwydd a ber- thyn iddi. Rhagorodd mewn cyflymder ar holl lestri cyffelyb y weilgi, ac yr oedd y cyflymder hwnw yn fwy o haner "knot" nag eiddo y "Deutschland" ar ei mordaith gyntaf. Wrth gwrs, ni fyddis yn foddlawn nesybydd y "Lusi- tania" a'i chwaer-agerlong, "Mauretania" — ag sydd yn awr yn oael ei chwblhau a'i dodrefnu ar I y Tyne—wedi llwyr orchfygu y goreu o'r ager- longau Germanaidd godidog hyn, canys, yn sicr, yr oedJ Cwmai'r Cunard a'r Llywodraeth Bryd- tinig, yr hon a'u cynorthwyodd i adeiladu y ddwy Jong newydd, yn bwriadu iddynt fod y "liners" cyflymaf ar y Werydd Yn ddiau, ni eiomir y gobeithion hyn, a gallwn yn hyderus dditgwyl gwychach pethau fyth oddiwrth y "Lusitania" macs o law. Hwyrach mai y peth mwyaf rhyfeddol yn nglyn a'r fordaith hon oedd y modd ag y cadwyd cysylltiad parhaus a'r ddau gyfaudir (os nai y pump)—diwy gyfrwng y pellebr diwilr-fel ag yr elai'r llestr yn mlaen ar ei thaith ar draws y moroedd. Yn flaenorol. golygai mordeithiau o'r fath, yn syml, eu cych- vyniad o'r porthladd yn nghyda'r pryder par- bus wa y ceid gair iddynt gyrhaedd yn ddyúg- el yr oshr draw. Ond nid felly gyda'r "Lusi- tania:" cedwid cymundeb pf rhaus a'r glanau; a pha beth bynag ellir ddweyd. am y fordaith hynod hon, rhaid yw dweyd ei bod yn warogaeth i Mr Parsons, ei chynllunydd, ao yn fuddugol- ifteth i Mr Marconi, dyfeisydd y pellebr diwifr, oedd yn cludo ei hanes bob dydd tra y cyflymai dros ffyrdd dyeithr y oefnfor. 11

Bethef a Bunyan. OaitxM y Pardh T. Davies (Betri^l), eef gweinidog gyda'r Bedyddwyr Cyroreag: yn Nghaerdydd, a Bardd y Gadaax yn Juetedatod Aberfcawe, ea iongyfarch mewn cyfarfod arben- ig o aedtfdau ei eglwye yir wytiinos ddiweddaf. Dywe^lai mai "John Bunyan," testym ei awdl. oedd hioff lyfr ei fywyd o'i febyd; fod awoh oael oadair yr Eisteddfod Genedlaethol yn ei oglaoB er's blynyddau; ac er fod vr Awem yn rhyw ddistaw-loegi yn ei en aid er yn faohgen, mai pan y priododd ei wraig a'i gywely bre- eenol yr aetih ei awen yn fflam- Wrtid lon- gyfaron Bethel, dywecihi y Parch T. W. Med- Euret iddo glywed mcui nid iaitlh Adda ao Efa ydoedd y Gymraeg, ond iaith y dliafol a'u twyllodd. "W el, ahai." rhyw Gvmro a. gjybu'r sen, "os felly, rhaid mai hi oedd iaith y Nefoedd, a'i fod wedi dod a hi gydag o pan bytrddiwyd1 ef o'r Gogjonianit."—Y "Brytiion." I

PENMACHNO A'R CWM. WEDI BOD.—Yr wythnos ddiweddaf bu Mr R. Evana (gtofalwr am stemia.u Rhiwfacihno) ar ei wylia. SWINGS. — Am y tru jyntat erioed mne y swings wedi ymweled' QWlD vr wythnos hon, ao yn oael oefnog«<etli. ARDDANGOSFA—No& Fawrth. cynhahwyd cyfarfod o Bwyllgor yr A rod an goer a Amaeth- yddol, pryd y dewifiwvd y Parch B. Jones, rheitiior, yn llywydd. NEWID GWAITH.—Mae Mr R. Roberts, Owm road, wedi myned i weithio i Lerpwl, a. Mr Wm. Ellis. Carrog, wedi myned i weithio air y ffordd o Oarrog i Ty Newydd, Mynydd GWAELEDD.— Mae Mrs Maxgaret Davies, Blaeai y Cwm, yn lied doet, ao hefyd mefcdi fach I/r R. Evans, Daol- Mae ein meddyg yin ofaJus iawn o honvnt, ao mM clod iddo am ei dynerwoh at y rhai bydhain. YMWELED.— Yr wchnoe o'r blaen, ymwei- wyd a'r Cwm fan Mr Edward Williams, Rhyd- lydan, Pemtrefoelae. Nid yw Mr Williams wedi tori ei gysylltiad a'r lie eto gan mai 6fQ yw perchemog Dyfnant terraoe. YMDDISWYDDIAD.—Cofnodir ymdcLiswydd- iad Miss Grace Jones. Ddol. fel athrawea Ys- gol y Cwm- Yr oedd yna gymwyeder neillduol yn Miss Jones at addyegu y plant lleiaf, a dyma sydd yn cyfrif am y gofid sydki yn mhlith y rhieni a'r pliant o'i eholli-

BYD Y METIIIAKTAU. Byd y methiantau ydyw y byd hwn. Y haul wedi tywynu am filoedd o flynyddoedd ar anial a. diffaeth diroedd y byd; y cymylau wedi gwlawio, tfynonau wedi tarddu, ac eto ychydig iawn o bersonau a wyddant ychydig neu ddim am nefoedd y cadwedigion. Y mae yme. rai. "Deuwoih chwi fend-igedig-ion btjant fy Nihad etifeddwch y deyrntus," etc. Y maent yn araf ddyfod. Clywai 6wn myrdd o draed. Merch ddrwg yn Llundain yn cael ei throd gan ei main dros y drwø; daeth yn ei hoi yn mhen blynydd- oedd. ond yr oedd ei mam wedi toii ei ohalon ft marw. Merch ddrwg ydyw y byd aiattanedig, ond y aaM ar y ffordd adref, ac y mae Seion ar l1 trothwy yn aros i'w derbyn. Deued adref.

MEDDW YN DElROED. Yn Llundain, cynhaliwyd trcnghoiiad ar gorp-h Gwladys Staite, gcneth dair a haner ocd. Trengodd o dan effcithiau gwenwyn y ddiod fcddwol. Tystiodd ei mam ddarfod i'r fechan yitd xhan o boteiaid o "gin" ar nos lau heb yn wybod iddi hi, ac yr oedd arogl y ddiod arni boreu Gwener. Adroddodd dau feddyg ifrwyth eu hymchwiiiad ar y corph, a mynegas- ant yn bendant ddarfod i'r plentyn drengu, nid oddhyrth effaith un dracht o gin, ond oddiwrth eflcit-hiau gwenwyniad "alcohol" ar y cyfaneodd- iad. Tybiai hyny yfed rhcclaidd. Gwneir ym- chwiliad manyiach i'r mater.

CI FFYDDLON. Adroddir hanco; am gi a arferai ymweLed yn gyson a Air Marcus Stevenson, meddyg anifeii- iaid yn Ho'Loway. "Japanese collie" hardd yw y ci. Uddeutu pum' wythnos yn 01 aeth rneictr y ci ag ef i feddygdy. Yr oedd cancr yn ei giustlau. Dygwyd y ci gan ei feietr rai troion at y meddyg; ond yn y diwcdd aeth yr aniJail ato o hono ei hun. Wedi cyrhaedd y meddyg- dy, neidiai ar fwrdd i gael trin ci hiw. Yna riiedai adref, bellder o haner milldir. Ar y cyntaf, oerddai y ci yn ddyddiol i'r meddygdv; end fel y gwellhai, nid elai yno end bob yn eilddydd. Pan weiai y botei feddyginiaeth, rhcikiai ei ben ar ei ochr, er mwyn i'r weddyg gael irin ei glustiau.

CAETHION PRYDEINIG. Yn ddiweddar penodwjd pwyiigor 1 eurych i mewn- i'r ainodau yn ngiyn a gwaith a wneir gartref gan bobi yn ein uefi mawr. Y mae'r datguddiedigaethau yn rhai tra phrudd. Truenus i'r eithaf yw y cyflogau, Eu Miss Rose Elizabeth Squire, un o Arolygeeau y Llywodr- weth, yn rhoddi tystiolaeth o riaen y pwyiigor. Egiurudd y mod a yr oedd ,per»onau yn gwnio gvvjKgocdd gyda pheirian^u, Hhaid iddynt g(iS10 y peiriant a'r edafedd cu hunain. Cant y peiriant ar y gyfundrefn fenthyciol, a thalant ddeunaw ceiniog yn yr wythnos am ci benthyg- Dyma rai o'r prisiauKnickers 1 fechgyn, kc y par; cotiau dynion, 4c i 9c; gwasgodau pum' poced, 3ác yr un; gwasgodau (double breasted), öc; gwasgodau bftftbgyn, 5e. Yn ol Miss Squire, y pris a deiir yn East End, Llundain, am wneud dwsin 0 grysau yw deg ceiniog. Yn Woo.wich, y pris am wneud crytau c'r ucsbarth cy If red 111 yw ohw^cheiniog y dwein.

YR OCHROLEU.. Ba ewm mawr o gwyno yr haf presenol oher- wydd ei oerni wiybaniaeth. Oherwydd ab- senoideb gwre6, prin y cydnabyddid haf yn haf. Ar yr un pryd, addefir dau beth gan iiyd yn nod grwgnachwyr: Yn gyntaf, bu yn haf toreithiog; cafwyd cflydau trymion o wair ao yd, a bu rhai o ffrwythau'r coed yn dra chynvrohioi. Yn ail, bu'r haf yn eitiiriadol iach. Arbedwyd bywydau lawer, ieuainc a hen, gan tynicj, GweLir, gan hyny, fod y naill beth yn maiitoli y llaLl. Beth bynag fu maint y goted arianol oherwydd oerni a chawodydd, enillwyd drwyddynt yr hyn nae gall a.na.n eu prynu,

xR ACHOS O DLODI. i Hoffa rhai briodoii tlodi i yfed ao eraill i annarbodaeth, ond y mae ochoeiop tlodi yn iiuosog ao yn amrywiol. Achoeir llawer o dlodi gan anghymedroldeb, ond y mae gwledydd llo nad oes yfed, eto yno ffyna tlodi eitihafol. Achoeir tlodi ga.n ddiogi, a chan orthrwm, fel yn y Werddon, oblegid He mae gorthrwm nid oee yno gyfle i bobi weithio; a phan y gweithir, ni cha llafur dal digonol. Gellir olrhain pob math o dlodi naill ai i chwant, i drachwant neu i anffavrd a diogi. Pe ai cymdeithas ati. o ddifrif, gellid dileu llawer arno.

"Y CI A YMCHWEL," Etc. Mae rhyw feddyg o'r enw Dr. Davy, Exeter. Lloegr, wedi cael alian fod yfed te yn tundwyol1 iawn i ieohyd, a'i fod yn y trefi a'r dinaeoedd yn ddirywiad difrifol; a'i feddyginiaeth ef yw "cwrw ysgain," beth bynag yw hwnw. Buatem yn diegwyl rhyw ddiod amgcnach na chwrw. Yr ydym wedi gwneud prawf o gwrw am oeeau, ac y mae pobl dda heb ddarfod ymladd yn ei erbyn fel diod gyffredin a buddiol. Mae troi oddiwrth de yn ol at gwrw fel y ci hwnw yn myned yn ol at ei chwydiad, chwedl Petr. Yr ydym am gael rhywbeth fel na byddo rhaid i'r ayn fyned yn 01 o gwbl. Gadewch i ni gael rhywbeth fel y gellir myned yn mlaen ac yn uwch ato 1

Y GREFYDD WYDDONAlDD. Yn ddiweddar penodwyd nifer i ymweled a A.r6 Eddy, pen yr iiglwya Wyodonol Grietionog- aidd gyda'r amcan o enwilio i fewn a oedd yn ei phwyli, ac yn ystod yr ymddiddan eiaradodd am ei phrofiad yn ngiyn a meddygaeth; ac yntidengys i hyny gynorthwyo i ddarbwylio yr arholwyr fod yr hen ddynes Yb. ei synwyr. Dywedaa pan y dechreuodd hi feddyga, y defn- yddiai beleni man yr homeopathwr, ac yna aeth yn miaen i adefnyddio peleni heb ddim meddion ynddynt, a liwyddai gyda'r rheiny yr un cystal! Yna daeth i'r penderfyniad nad oedd meddyg- aeth gyda moddion a chyfferi ond twyli; ac ebe hi wrth y oljfion, "Gellwch ymdaro a gwella hebddynt." Dyma y ffordd y da-rganfu y gref- ydd Wyddonaidd; & dadleua hi a'i chanlynwyr eu bod yn k well a canoedd a'r meddwl yn unag!

BETH I DDARLLEN. Os ydych yn igel feddwl, darllenwch y eeitiifed Saim ar hugain. Os ydyw eich pwjs yn wag, darllenwch yr ail ar bymtheg ar huga.in o'r Salmau. Os ydych yn colli eich ymddiried yn rnhlasrt dynion, darllenwch y drydedd benod ar ddeg yn cyntaf Corin-thiaid. Os yw pobl yn ymddangOB i chwi yn angharuaidd, darllenwch y bymthegfed benod yn Efengyi loan. Û6 ydych yn ddigaloy oblegid eich gwaith, dar- llenwch y chweched Salm ar hugain wedi y ganfed. Os ydych yn gweled y byd yn myned yn llai, a chwithau yn fwy darllenwch y bed- waredd Salm ar bymtheg. Os na ellwch gael eich ffordd eich hun yn mhob peth byddwch ddietaw a. darllenwch y drydedd benod o lago. Os ydych allan o hwyl darllenwch y ddeuddegfed Jjenod yn y llythyr at yr Hebreaid-

JAITH GYFFREETNOL. Mae llawer o ddyfalu erioed yn nghylch pa iaith fydd iaith gyffredinol y ddaear rywbryd yn y dyfodol pell. Tybia y Sais mai y Seisneg fydd hi, ao edrycha yn dra. thebyg yr awr hon mai hi fydd. Mae y Seienig yn gyfaddasach o'r braiidd na'r un iaith arall, hefyd, ciblegid y mae ei phobl yn myned i ymafael a'r holl fyd, ac y mae eu hiaith yr un modd yn cymeryd pob gair hylaw o bob iaith a thafodiiaith y daw i gyffyrddiad a hwy. Os y deal y pregethwyr yn Nghymru i gynyddu cymysgu Seieneg a'u Cymraeg, byddant yn siarad Seieneg cyn bo hir iawn; ao y mae pregethwyr America yn eu dilyn yn gyfiym I Oyn bo hir iawn, bydd y Sais yn gullu dyfod i gyfa.rfod pregethu Cymraeg (?) a mWtniiau yr oedfa!

o LITH MORGAN JONES, 0 CANADA, 11:r mor gynyrchiol o angenriieidiau, y mae ytna bTinder bendithiol iawn o un peth sydd a miiwaith gormod o hono yn Nghymru—tafarn- au' Nid oes yr un capel Satan o fewn eaitli milldir i ni, a tl&vo m gaith ugeinmil, goreu yn y byd gen i. Y gwaetnaf ydi fod eiop y crydd eilliwr mor bel Nid yw fawr o bwye, ran hyny, am esgidiau, achos yr un hen ffaga eydd gfii i er pan ddaethum yma, heb nob i edryclj arnynt ond Martha, fy chwaer, anifoiliaid. Ao nid oes ganddynt hwy ddim byd i ddweyd—tyddan nhw byth yn newid eu heegidiau. ,Ond gan na fedraf eallio fy hun, yr ydwyf wedi tyfu cloben o farf laee, drwehue, urddasol ac oni bae fod y pethau eraill rheitiach ar ol, mi wnaethum flaenor shoy mewn congl set fawr.

GWASANAETH LLYFRAU. Pan fo ein meddyhau yn ymlusgo yn Heeg ac anniiben, gwerthfawr ydyw cael dyfod i gymun- deb a meddyliau o'r tu allan i ni ein hunain. Dyma waeanaeth llyfrau. Y maent yn glud- yddion yni, goleuni, a gwree. Yr oeddwn yn darllen y dydd o'r blaen fod yn rhaid i'r dwfr mewn trefn i gynyrchu ager gael ei ferwi nes cyrhaedd o ho.no dda.u cant a deuddeg o raddau mewn Nid oee modd cynyrchu ager gyde. dwfr claiar. Dyna y rheswm fod llawer o honom yn ysgrifenu ac yn llefaru mor ddi- effaith—yr ydym yn oeieio gwneud y gorchwyl gyda. "dwfr claiar."—Anthropos. 4

EI RESWM DROS EI HIRHOEDLEDD. Bu farw yn Bradford hen wr yn un ar ddeg a plied war ugain oed, ac mae hanes ei fywyd yn ddyddorol iawn. Dechreuodd weithio pan yn bump oed, a'i alwedigaeth dirwynwr pleth-linyn (bobbin-winder). Oddeutu blwyddyn yn ol gofynwyd iddo beth oedd y rheswm ei fod yn cael oes mor faith, a'i brif res win oedd ei fod yn llwyrymwrthodwT. Yr oedd yn ddirwestwr er pan ydoedd yn dair ar ddeg oed, ac ar hyd ei oes, gofalai am fwyta uwd i'w frecwaet. Yr oedd yn un o gefnogwyr ffyddlonaf yr achos dirwestol, a. thanyegrifiocd i'r Aliianoe am dros ddeugain mlynedd.

Gwallgofdy a'i Draul. Y mae y coetau arutirol a roddlr kf Wall- gofdy Dkubyoh yn dod vn bu trwm air yr boll wlaa. Y mae 153,730p wedi eu gwarlo i fyny i Mehefin 18fed'» ax yr hedaetiiiad. Brda man y pum' sir fe] y oaaugm: —Mon, 18,787p Caernikrian, 44,063p; Meirion. 16,970p: Fflint. 28.762p; a iAnbyoh, .46,167?^

Cystadleuaeth Ddyddorol Y GWALIA." CYFLE QWYCH I'N DARLLENWYR. GWOEE 1)M_ AM_ LI2\ELL. P u in' Jinell ar ffurf peuiil yw a'r gamp yw iiunio ilineil i gwbihau y pe-dair 6,)"n blaenon. tanyaoii aiii gyttaUieuaeth llurno Ilineii olaf "LIMERICK" CYMREIG 111 darllen wyr, a bydd yn gyi.e gwych idd- ynt arddangoe eu -aii,.Yii ac cniii gwo-brau da am rago/i. Q YR AMODAD. Isod ceir pedair Uineii gyntai pcmll. Rhoddir cytle in darlienwyr luino y turned lwell, tef yr olaf. Ar oi ei llunio ytgrifener hi yn egiur tan y pedaar eraui, rhodder yr enw a r cyfeiriad, torer alian y darn yegwar ac amgauer ef gyda XHKi STAMP CIA.NiOu, mewn a-iiiJeu gan eu cyfeino:— Y GUIYUYLJL) CiMREIG, CAXTON HOUSE, BANGOR. Ar gongl yr amien cddiaLan ysijrifener y gair "Cystadleuaetn Rhif 8." Rhaid i bob un yingelsia ysgrifenu ei lineli ar y fiurf-len a geir ieod. Geilir cynyg gynifer gwaith bynag y dymunir, ond rhaid amgau i'Ri STxiilP LJE1NIOG gjua. piiob cynyg. Bydd^ i'r holl arii.n a ddeioymr gasi eu rhanu i'r sawl a fernir oieu, eu nifer a'r ewm a dderbyiua pob un i'w benderfynu gan y Goiygyda. Gofelir wjr cyuiiiwys i feirniadu. LNi bydd y ioiygj-^jQ na-r Perchenog- IOn yn gyfrifol am unrhyw golledion a ddichon oaigwydd yn ngiyn a throsglwydd- iad unrhyw gais. Bydd dyfarniad y Goiyg- ydd ja deriynol vn mhob achos ac ar bob pwyní: Call y iiuieli a. iunir tod yn ddwys neu ddigrif, a gadewir ei hansawdd i» i noLty7add yn hollol at farn pob ymgeisydd. Cedwir yn gaeth at yr arnodau, ao os tor r uil o honynt byddis allan o'r gysta.dcu- aetn. darn i » lanw i Ijny a.'i ddanlon:- lorer hvvli allan ac anfoner gyda, Thri Stamp Ceiniog. RHAID DEFNYDDIO Y FFURFLEN A GANLYN Cystadleuaeth Rhif 8. 'Roedd Hong ar y cefnfor yn hwyllo. A'r gwynt wrth fodd calon y dwylo, Ond newidiodd yr hin, Aeth i chwythu yn flin — Yr wyf yn cydsynio a.'r amodau a nodir yn ngiyn a'r Gystadleuaeth. Enw Cyfeiriad Y cynygion i gyrhaedd y Golygydd Cymreig, Caxton House, Bangor, ar neu cyn y Post Cyntaf DYDD MERCHER MEDI 25am. "□ellir cael Y GWALIA ond an- ton Archebion i'r Cyhoeddwyr yn Mangor. Y DYFARNIAD YN GWALIA," MEDI 30am. Belrnlaaaedi y Penill. -_Å- Ymddenafs y Feirniadaeth ar y gystadfeuaeth yn nglyn a'r penill canlynol:- 44 Gafr gwyllt," meddal Htiw, Tynycaeau, 'Does fesur na phall ar areithiau, Mawr fendith i'r byd Yn lie siarad o hyd yn y 44 GWALIA am MEDI 34am.

LLYN GEIRIONYDD. A mi, ondiwrnod teg a braf, Yn rhodio ar fy nhro, Gra-ianadd lan Geirionydd Iwys, Fy mabwyeiadol fro; Lie trouliaie lawer difyr awr Yn nhymmawr mebyd, pan Yn tynnu'i byeg o'r tonau byw A'j laswiw ddwfr i'r lan; Pan oedd pob meddwl tan fy mron Mcr yegafn bron a'r gwawn Yn dilyn gwib maboladdd fryd, 0 foreu hyd brydnawoa. Goctegarr awel ar y Ityn Heb chwa yn crychu ei wedd, A natur oil mor dawel ai A dietaw barthaai'r bedd; Ond gwawch y gigfran ambell waith O'r graig uchelfaith draw, A bref y aefaid ar y twyn, A'r flonwych wyn gerllaw; A thPwst y maen wrth dreiglo hyd Y llithrig, dybryd serth A chwow y gog yn pyncloln fwyn Ar fmglwvn uCha.'r berth Tueddai'r hoiil olygfa'n fwy I goledd myfyr eyn Na chywiro'r tant ar bluen freg Hyd wyjieb teg y llyn; Hi I&nwaem hysbryd a rhyw brudd, Hiraethlon, gofion drwys, A ddygai'r dagrau dros fy ngrudd, Gan faint eu grym a'u pwys; Arweinid fy roeddyldau'n ol, Ar ryw freuddwydiol hynt, I adfyfyrio ar a fu, A gwedd y dyddiau gynt. Yr enwair ax y graian man I orwedd roed yn awr, Ac ar ryw lwyclyn faen, gerllaw Eisteddwn inau i lawr; Edrychwn amgylch ogylch ar Y fangre unig fud, Heb sain na gwedd un dynod fod, Drwy'i holl ororau i gyd Fy unag-rwydd oedd mor ilwyr A'r meudwy yn ei gel], Neu Belkirkpan yn alltud ar Fernandes, anial bell. Effeithiai y diistawrwydd mawr A greai dan fy mron, Ryw anilirnadwv hiraeth am Yr holl gvfoedion lion, Oedd ddoe mor ddifyr gyda mi Yn Aodio'r llenyrch hyn, A'u hadlaiB ar yr awel ber Yn dad&ain nant a bryn; Niis gallwn lai na holi'n brudd,— Pe le yn awr y maent? Ond "eco" a'm hatebai'n ol, Pe le yn awr y maent? A buan iawn y daw y dydd I minau'u dilyn hwy, Pan, er fy ngheisio wrth y iiyu, Na cheir mo honof mwy, Ac oe daw rhywun ar ei dro, I Todio'r gleaiydd hyn, A meddwl am eu Bardd, a dweyd, Mewn prudd ymholiad syn,— "Mae Uyn Gednonydd eto'r un; Ond Ieuan! P'le mae ef?" Yr "eoo" a'i hatebai'n chwai,- "Ond Ieuan! P'le mae ef?" IEUAN GLAN GEIRI0DD.

Nodion 8 Olip y Gop. (Gan "Wil y Gweithiwr"). GWAENYSGOR. Deallwn fod y gwasanaethau Seisnig yn Eg- lwye y piwyf hwn wedi terfynu am y tyrnor hwn, feLy caifF pawb bellach yn yr hen Eglwye a'r capeli addolii yn yr hen iaith anwyl y magwyd ni, heb orfod, fel Dafydd Roberta gynt, ddweyd ein pader yn Saeeneg heb ei ddeall. i mae si ar led fod yn mwriad Mri. Ralli, Mia Hall, y flwyddyn hon eto, i roddi tret o de i blant y plwyf hwn, fel y llynedd. Da iawn fod rhywun mewn moddion yn cofio am blant tlod- ion. Glyweom un yn dweyd fod ardai Gwaen- ysgor yn gyfoethog o gerrig. Efallai hyny, ond dylid cofio mad nid ar gerrig y bydd byw dyn mwy na phlaot. Y mae'r amaethwyr yn bryeur gydalu oyn- hauaf yd yma, ao fel llawer eraill yn gobeitluo am d^wydd braf, a llawer o ddyeitiriajd. yn d»- gwyl an gvzakaust o fwyar duou.

Cyfarfod Misol Dyffryn Conwy. GWYTHERIN, MEDI 5ed, 1907. Dechreuwyd cyfarfod y boreu am uu-ar-ddcg, pryd y llywyddwyd gan Mr William liugihes, Y.H., Gwernfor, Lianrv.st. I Dechreuwyd gan Mr W. H. Roberts, Llan- rwet. Penodwyd y Parch T. Williams, Cape] Garmon, a Mr Maurice Roberts, Cefn Coch, i edrych dros y cofnodion. Darilenwyd llythyiau yn cydnabod cydymdeimlad y C.M. 'fro: giwyudwyd llythyr Ysgriienydd y Symudiud x mooodoi i Jbwyiigor v Cenadwnaethau. 11 uy., wyd lod Mn 1. Parry, iLiigedi; Mcinon t-,u- berts, a Christmas Jones, Seion, Llani-wst, wedi myned yn liwyddianug drwy arhoiiad ymgeiswyr aiD y weimdogaeth.. ADIvODDlADAU O'R EGLWYSI, Etc. Hysbytswyd ltd eglwys Peusarn weui pacio yIl unirydOx 1 alw un i'w bugemo, ac lou egiwye Peimiachno wedi dewis Air John Kicnajvia yn flacnox. Cytiwynwyd gan Gjlariod VOtJuanlJ Liaujemyw y maierion ar gyier Cytanoayud AlioOi laud, y riiai tsydd lei v caiuyn:—L--VI. Cfiwefror: "iJyro dracuefn i nil onoiedd Dy lachawdwriaetr., ac a th hael Yeoryd cynal ti, Saim ii. 12. 1 agor, y Ir'arca 0. J. Lirithth, B.A., Doiyddeien. C.Jti. jneheiin: "Ffyddionaeb in hegwyddouon." 1 agor, Mr John Uwen, Afall- oii. C.M. Gorî9h-ena. "Ein dyledcwytid tua.gat y Beibl yn wyneb meddwl gwyddollO a beuii- ladol yr oes." i agor, y Parerl Lewis Williams, Colwyn. Medi: "By wyd crtfyddol yn ddyianwad ar y by-d." 1 agor, Mr W. J. Wil- liams, Y.H., julanrwtst. C.M. Ruagiyr: Ail- enedigaetJi. 1 agor, y Parcii J. O. Jones, Gyftin. Cadarnhawyd yr cii o'r adroddkudau uchod. Cvtlwyiiwyd yr adroddiad c-anlj noi gan Gyfar- fed Doebarth Conwy:—"Yn ngiyn ar Cenadwr- iaethau gyilwynwyd i'n ty.w gall y C.M., ein bod yn cymed y trelniant canlynol i sylw y c.,M., fel yr hyn yrndderigye i ni y IJeth mwya: t-ebygoi i gytariod ag angbemon y Gyilin ar achos new- ydd yn y Junction: (1) Fod y Tabcrnaci a"r Gyffin i lod yn daith a goiaiaeth; (2) fod Bryn Pydew a'r Actios ewydll i fod yn daith a gaial- aeth; (3) fod renearn a Mochdrc i fod yn daith." Penderfynwyd gohirio yr adroddiad hvd v C.M. neeaf, ac yn y cyfamter fod :;lr Wm- Edwards a'r Parch W. Jonee, Conwy, i ymweled a.'r holl eglwys-i hyn i gyfiwyno y cvnllun iddynt. Pas- iwyd hefyd i anfon llythyr o gydymdeimlad cynes a Mr Evan Hughet", Ro Wen, ysgrilenydd y Cyfarfod Doebarth, yn ei waeledd prefceiiol." Cadarnhawyd v rhestr o drefn y C.M. am y blynyddoedd 1909-13. Pendcr.ynwyd gadael 1914 allan, ac fod y rhestr i'w hargrapiiu ar "cards." Penodwyd Mr WIlliam Hughes, Y.H., Gwern- for, yn oruchwyliwr yswiriol dro6 y C.M. En- wyd y Parch T. J. James a Mr W. J. Williams, Y.H., i gyfrif pleidleisiau yr egiwyei mewn perthynas i Mri D. S. Owen, Colwyn Bay, a Chares Hughes, ifeetiniog. Yn ddiweddarach, is hysbyiswyd fod y ddau ymgeisydd wedi cael nifer dlgonolo bieidleieiau, a derbyniwyd hwy yn aPJ, odau o'r Cyfarfod Misol. Cafwyd hanes yr achos A plnohad y swyodofe- ion yn Gwytherin, dan arweiniad Mr William Edwards, Conwy. Rhoddwyd adroddiad am Gymdeithasfa Bangor gan y Parch Wm. Jcnes- Gohinwyd penodi un 1 gynryohioli y C.M. ar Bwyllgor Dyledion y Gapefau hyd y C.M. nesaf, a threfnwyd fod penderfyniada u v Sassiwn yn ngJyn a dirweet i gael sylw y C.M. wedi i'r cylchlythymu dd'od i law. Cafwyd anerchiad gwych gun y Parcii W. Thomas, Llanrwst, ar y mater penodedig, Defoeiwn Crefyddol." Siarad wyd yn mheilaoh ar y mater gan y Parchn. Lewis Williams, Evan Davies, a 1'. Gwynedd Roberts, Diolcii'wvd i Mr Thcmat; am el agoriad. Nodwyd i dderbyn y casghadau: Mri O. H. Daviee, B.A., a W. G. Williams, Conwy. Diweddwyd gan y Parch Owen Ffoulkes. Dechreuwyd cyfariod y prydnawn am ddau o'r gloch. Zan y Parch T. Wiilliame, Capel Gar- mon. r< ^r'^aril^-a^'yd cofnodnon y C.M. diweddaf. Y C.M. nesaf i'w gynal yn Ca^>el Garmon, Hvdref 16eg a'r 17eg. C&darnhawyd adroddiaa PwyHgor y Gyman;"a Gerddorol (Khan Isaf) yr hwn a gvnwyeai:— (1) Enwau swyddogion Pwyiigor y" Gymanfa 11œal, yr hon sydd l w chynal yn Engedi, Colwyn Bay, mor agos ag y gellir i'r un adeg a'r tro diweddaf. Llywydd, Mr D. Jones, Llwynfrvn; trysorydd, y Parch Evan Hughes; ysgrifenydd, Mr H. Thomas Daviee, GlanConwy. (2) Enwau yr arwemyddionArweinydd oerddorol Mr W. Howelfryn Jones, T.S.C.; arholydd, Mr H. Lloyd Williams, L.T.S.C.; arwe.inyddion "re- hearsals." Mri Joseph E. Jones,' Conwy; T R Evans Llandudno; a Morris Ellis, Colwyn Bay j llywydd cyfarfod y prydnawn, .Mr Robert Da- vies, Deganwy; cyfarfod yr hwyr, y Parch T. M. Jones. (3) Penodwyd saith o frodvr i gyfarfod yr un nifer o'r Doebarth Uchaf i ddewis tonau, etc. (4) Cyfarfu y Pwyiigor Unedig hwn yn Glan Conwy, Gorpheriaf 27ain, a dewiswvd tonau, anthemau, etc., a phencdwyd pedwar o frodvr i gwblhau v trefniadau." Rhoddwyd anogaeth gref i'r holl egdwysi wneud y casghad at Gartref Bontnewydd, a'i anion i law erbyn diiwedd y uiia hwn. Cafwyd anerchiad grymus ar ran y Genhad- aeth Gartreiol gan Mr Robert Evans, Cefn- ddwysarn. Gwnaed sylwadau pellach gan v Parchn. Robert Roberts ac R. Rowlands, a di- olchwy-d yn gynhes i Mr Evans am ei anerchiad. Penderfynwyd cyfiwyno yr enwau canlynol i Bwyllgor y Bala fel rhai cynwys i fod yn ath- rawon yn yr athrofa: Parchn. T. C. Williams, M.A., a J. O. Thomas, M.A., Porthaethwy; John Owen Jones, B.A., Bala; R. H. Richards, B.A., E. O. Davies, B.Sc., Bala. Hysbyswyd fod y Parch H. Jones Davies yn ymddiswyddo fel bugail ar eglwysi Carmel a Bethel, ac yn symud i gymeryd gofal eglwys Tregarth, Arfon. Can- latawyd i Mr Davies gael llythyr cyflwyniad. Datganwyd ein gofid o golli Mr Davies o'n mysg, a dymunwyd am i fendith yr Arglwydd fod gydag ef yn ei faes newydd. Diolchwyd gan Mr Davies am deimladau -di s Cyf^fod Misol ato. Gwrandawyd ar brofiadau y myfyrwyr, a rhoddwyd gair o gyngor buddiol ac amserol idd- ynt gan y Parc'h Wm. Jones. Pasiwyd fod yr ysgrifenydd i anfon am eglurhad at y myfyrwyr oedd yn bresenol o'r Cyfarfod Misol. Cania- tawyd i Mr Charles Hughes gael sefyll yr ar- holiad am fynediad i mewn i'r adran ragbaro- toawl. Cadarnhawyd adroddiad Pwvllgor y Myfyrwyr.—"Cyfarfu y pwvllgor heddvw (Medi 5ed). Yn bresenol y Parchn. Wm. Thomas, Evan Davies, Mri W. J. Williams, U.H., J. R. Williams, U.H., a'r Ysgrifenydd. (1) Darilen- wyd yr adroddiadau o'r colegau, a da gan y pwyllgor allu hysbysu y Cyfarfod Misol fod yr adroddiadau am yr oil o'r myfyrwyr ar y cyfan yn icddhacl. (2, Y pwyiigor i gyfarfod eto yn Llanrwst mor fuan ag y byddo yn gyfleus, i drefnu yn nghylch y grants, etc. '(3) Yn ngiyn a chaig Mr Arnold Evans, am ganiatad i fyned i Edinburgh am y tymhor ritsaf, pasiwyd pad oedd genyrn fel pwyllgor unrhyw wrthwynebiad iddo, os byddai awdurdodau Coleg y Bala yn ihoddi eu caniatad iddo." Cyfl w/nwyd a chadarnhawyd acurwdiad Pwyii- gor y Cenadwriau.—Nodwj d y Parch Robert Roberts i arwain gyda hanes yr achos a phrofiad y swyddogion yn y Cyfarfod Misol nesaf. I gymeryd rhan yn nerbyn blaenoriaid yn y Cyfar- fod Misol nesaf: Parch O. J. Griffith, B.A., i'w holi am eu gwybodaeth; Parch De Charles Evans, F.G.S., i wrando y profiadau; Mr Cad- waladr Jones, Rhydymeirch, i roddi y cyngor. Enwyd y Parch Wm. Jones a Mr Pryce T. Williams i fod yn aelodau dros y Cyfarfod Misol ar Bwyllgor Trefniadol Cymdeithasfa Llandud- no. I gyfiwyno i'r gymdeithasfa hanes yr achos yn Nyffryn Conwy-y Parch Evan Davies. Y Pwvllgor Trefniadol i anfon cylchlythvr at eglwysi v ddau Gyfarfod Misol. 0 berthynas i gais ysgrifenydd y symudiad ymosodol am i'r Cyfarfod Misol benodi pwvllgor perthynol i'r symudiad yn nghylch y Cyfarfod Misol, pender- fynwyd ein bod yn gofyn i Bwyllgor y Drysorfa Fenthyciol fod hefyd o hyn allan yn Bwyllgor y Symudiad YmosOdol. Awgrymwyd yr enwau carilynol fel pwyllgor i ystyried achos neillducl: Parchn W. Thomas, Evan Davies, a Mr David Jones, Llwynfryn. Cyflwynwyd nodyn arianol am lOOp i'w ddinystrio gan eglwys Hebron, a hysbysid fod nodyn arall am lOOp nad oedd wedi bod trwy y Cyfarfod Misol wedi ei ddinystrio; a gofynid am ganiatad y Cyfarfod Misol i gael arwyddo nodyn arianol am 200p yn lie y rhai ddinystriwvd. Cymeradwya y pwyiigor y cais i'r Cyfarfod Misol. Nodwyd y Parch William Thomas a Llywydd y Cyfarfod Misol i fyned i Gwytherin i gymeryd llais yr eglwys yn ngiyn a galw gweinidog. Penodwyd y Parch W. Jones i arwain gyda Sacrament Swper yr Arglwvdd yn Nghvfarfod Misol Ionawr. Cafwyd adroddiad y pwvllgor a benoawyd i edrych i mewn i achos neillduol. a phenderfyn- wvd fel y canlyn: "Ein bod fel Cyfarfod Misol o'r farn, wedi edrych i mewn i achos brawd sydd ar hvn o bryd mewn anhawsderau mas- nachol, mai priodol fyddai iddo ymatal oddiwrth waith ei swydd fel diacon am ddeuddeg mis, pryd y gall y swyddogion a'r eglwys, mewn ym- gynghoriad a'r Cyfarfod Misol, os ystyrient yn briodol, ei gymell i ymaflvd yn ei waith dra- chefn." I Rboddwyd tystiolaeth gan yr archwilwyr fod llyfrau a chyfrifon yr eglwys yn cael eu cadw yn gywir a gofalus. Darllenwyd rhestr y casgliadau. Cadarnhawyd cais Pandy Tudur am 400p o'r drysorfa fenthyciol Diweddwyd gan y Parch H. J. Daviee, Car- meL Cyhoeifdwyd i bregethu: Parchn. T. J. James, W. E. WiHiMne, H. H. Roberts, B.A., Robert Roberts, H. Jones Davies, O. Gaianydd Williams, Lewis Williams, a William Jones.

MARWOLAETH MEDDYG. Yn ei ga-rtref, Coiomendy, Rhuthyn, ddytid Llun, bu xarw Dr. Joeian Jenkins, un o'r medd- ygon mwyaf adnabyddus yn y Gcgledd. Yr oedd yn ynad hedd'.vch, yn 80ain;miwydd oed. ac hyd yn ddiweddar efe oedd meddyg Carenar Rhuthyn.

GLOWYR Y GOGLEDD. Mynegir fed yr aiighydv.e.ediad rhwng y meisiri ar gweuiiwyr yn Ngiofa Wynnstay, Rhiwabon, yn debyg o derfynu heb sireic, a-t- y itiac y ddwyblaid yn dangos ysbryd mwy cyiuod- iawE.

EODDIAD YN ABERYSTWYTH. Caed cci-pn Catherine Owen, gwra:g 29ain o^d, yn g\ve;r.i yn y dref, ar draetii Morfa Byciian. ger Aberystwyth, ddydd Mawrth.

LLADRON IEUAINC. Yn y Wyddgrug, ddydd Mawrth, ar y cyhudd- iad o ladratta 5ip o shop, anfonwyd William Hemy Edwards, oed, i garchar am ddeu- Í1°, a Herbert G. Jerlt's, i Y-goi Ddiwygiado:, am bedair biynedd- Y lJ yr un live, anfon wyd Harry Jones, eaer llongau. i Fc-f,,i ei brawi yn y Frawdlys, ar y eyhuddiad 0 VnILfod.

GWRTHWYNEBU TRWYDDED. Gerbron ynadon Bangor, dd;.dd Mawrth, gwnaed cais am drosglwyadiad trwydued y Blue Beil Inn, Bethesda, i Mrs J. Gregory. Ar ran dirwestwyr ilee;, ymddangosodd Mr \Y. Gecrge i wrthwynebu. Penderfynodd y Fainc gyfiwyno yr achos i Lys Ad-daiiad, ond caniaiawyd trwy- dded dros dymher.

DEUFIS I DWYLLES. Yn Ngwrecsam, ddydd Mawrth, cae-d Annie Yincs, Wyddgrug, yn euog o gaei bryd a iletty trwy dwyil, gan Ra.ph ood, CefnyDedd, ac o ladrata par o esgidiau. Honai'r gyhuddedig ei bod yn flerch i hliwnydd. An.orivp-J hl- i gar- char am ddeutis gyda llafur caled.

ADDOLDY KEWYDD MAESGLAS. Dydd Man-rth, agorvyd capel neviydd yr Anrij- bynwyr Seising yn Aiaesg.as, ger Treffyuon. I Cymer le hen (japej. Aipna, a god wyd yn ibl4.

"DIWYGIAD" YN NGHAERGYBI. Nos Lun, yn nghyfarfod gweddi unedig Eg- lwysi Riiyddion Seisnig Caergybi, aetn yn wresog iawn. Canwyd emynau y cuwjgiad dros- odd a throsodd dracnefa, a chlywid "Diolcii Iorio" yn Gymraeg yn ami. Yr oedd y t-eimad- au yn twy angerddoi nag mewn lJawer o gyrdd- au y diwygiad diweddar- Gydag anhawcter y mearwyd dwyn y cyfarfod i derfyn. Saeson oedd mwya-lni y gynuiieidfa.

AR Y GOPJWAERED. Yn Llandudno, dapdd Mawrth, caed Edith Wright, morwyn ieuanc, yn euog o ladratta 10s. Yr oedd wedi gwario rnan or iladrad mewn tafarnau. Ceryddwyd hi yn llym, a rhwymwyd hi dan Ddedtit Troeeddwyr Cyntaf.

"AWEL" MEWN LLYS. S7n lly6 ado.ygu yr etholrestrau, yn y Wydd- grug, adydd Jjiun, bygythiai Mr A. Hughes, goructhwyiiwr y Rhyddlrydwyr, na byddai iddo o hyn allan ddod i ddeailtwriaeth o gwbl a Mr Tilby, y goruchwyliwr Ceadwadoi, er rhwydd- hau gwaitn y llys, oherwydd i Mr Tilby godi pwynt yn ngiyn a chait; am bi^id.ais. Gwrth- odai y bargytreithiwr a lywyddai ymyryd yn yr achos, a cnymhetiodd y ddau gyireithiwr" i beidio gadaei i'r gwaitih gael ei atai unrhyw deimlad geiynol neu angnyfeiligar.

FICER NEWYDD LLANRHOS. Dydd Sul aed drwy y defodau 0 s.e;ydiu y Parch J. y. Reece, gynt o Ixianfwrog, ger R-hutnyn, yn tioer Llanrhos, ger L.andudno. Traddoawyd pregeth gan Esgob Llanelwy, a ciiaed anerch- iad hanet-yddoi gan yr Archddiacon Evans. Dadorchuddiwyd flenestr iiwjedig er cof am Wm. Moore Campbell, Deganwv, yn ystod y gwasan- aeth. Deallwn fod gweithiau barddonol y bardd per- aidd Tafolog i w cyhoeddi yn 'yetod y gauaf preeenol. Cyfrifid rlafolog yn un o gynghaxiedd- wyr goreu y genedl yn ei ddydd, ac lDae rhai o'l gywyddau yn lienyddiaeth gwerth ei chadw. Bydd hon yn gyfrol gwerth ei sicrhau (pan ddel o'r Wasg. Yn eiriau-Haf, A'i win a'i wena.u, A'i euraidd oriau,- Mae'z haul yn glaf Dxwy'r flwyddyn gron, a blodau'r wl&d A holant: "Beth sydd ar ein tad?" Ni chawsom ni ei wen er's taim, Nis eilia hedvdd iddo salm Ben bereu: D ber, a salm o siom Yw a.!a.W'T amaetih "calon drom," A'i ganiad goll yw "gwenith gwyn," Mae cysgod barn ar bant a bryn. 0, gwena, Dad, At Walia Wen, A moes l'm gwlad Dy fendith rad, Amen, Amen. AP CEREDIGION. Dydd Gwemer, yn Ngw-eosajn, cyhuddwvd dy-ed heuaoo o'r eaw Annae Vines, Rhydymwyn, o gwel bwyd a Jiety trwy dwyll, ac nefyd o iadratta par o esgidiau oddiaa- Ralph Lloyd, Hope mount, Cefnybeod- Gohiriwyd yr actios hyd ddydd Mawrtlh. Mewn oyfarfod o Gynghor Doebarth Gwledig Penairddlag (Sir Fflint), ddydd Gwener. pen- ""u derfynwyd p&rotoi cynliuniau ysbytty newydd ar goet o rjls-ng 1150p a 1200p, ar waihan i ddoardn, eto. Llosgwyd yr hen adeilad bron yn liwyr ychydig fisoedd yn oL Dydd Llun gwelodd Griffith Gc-rdon Crump, naw mlwydd oed, mab Mr a Mre Crump, Ship Hotel, Bala, fachgen arall o'r enw Roberts yn gorwedd gyda'i wyneb tuag i lawr mewn llyn o ddwfr. Aew Crump ar ei laniau ar fin y llyn a thynodd y bachgen arall a.Uan. Yr oedd Ro- berts yn anymwybodol, ond gwinydawJd arno, a daeih ato ei Shun.

STREIC ARALL. Gan fod gwneuthurwyr ber^vedyddion llcmg- awl yn gwrtihod cydsynio ag amodau y deuwyd iddyiiit yn Edinburgh, ofnir y cymer etreio fawr le, a effeithia yn oklvrys ar farsiandiaeth y wlad.

CWERYL RHWNG TAD A MAM. Glenbron ynadon Caernarfon, ddydd Llun, yr oedd William Hughes, Skinner-street, yn cy- huddo ei fab, W. D. Hughes, o ymosod arno, a'r mab drachefn yn cyhuddo'r toad o gyffelyb dros- edd. Yr oedd gwraig William, y mab, hefyd. fe honid, wedd bygwth ei mam-yn-nghyfraith. Rhwymwyd y pleidiau oll i gadw'r heddweh,

YMPRYDIWR LLANDUDNO A'R CYMRO. Cei.r yn Llandudno ymprydiwr a elwir "Sacco," a chredai Wm. Roberts, 6, Bod&fon- row, nad cedd ed ympryd yn onest, ac aahosodd atalfa gerllaw y fynedfa i'r man yr oedd Sacco yn dargoe ei hun. Am y pechod hwn, rhoed dirwy o 56 arno gan yr ynadon, ddydd LlUD.

MORWYN YN LLADRATA ORIAWR. Yn Ynadlys Llandudno, ddydd Llun, cyhudd- wyd gwraig briod ieuanc o'r enw Blanche Brown o ladrata oriawr arian, gwerth 3p 10s. Tyetiodd yr heddwas i'r wraig addef ei heuogrwydd, ac i'w gwr werdm yr oriawr i ddyn arall am chwe' cheinicg. Rhwymwyd y gyhuddedig dan Ddeddf Troseddwyr Cyntaf.

DIRGELWCH GER Y WYDDGRUG. Tua phedwar o'r gloch ddydd Sadwrn, caed dyn trwsiadus, oddeutu 3Saiu oed, yn farw or lwybr yn arwain o Padeswood i Buckley. Ceid yn ei logell ddwy botel o ffieig a Ip 166 6c, a. thocvn rlieilffordd i Manceinion. Ni wvddis eto pwy vw y truan, na beth achosodd -e, "ang- a.u.

YN 91 MLWYDD. "e Dydd JhUl, dechreuodd y bardd-lenor enwog Syr Theodore Martin, ar ed 91ain mlwydd. Treuliodd y dydd yn ei gartref Cymreig* yn nyffryn tlws Llangollen, ac ymwelwyd ag ef gan aelodau Cynghor Llangollen i'w llongyfarch. Derbyniodd ganoedd o bellebrau yn ystod y dydd, ac un oddiwrth y Brenin. Yn yr hwyr canwyd yn ei bias gan Gor Liangoilen.

LLYFRAU HEB DALU AM DANYNT. Yn Liys Dyledion Fflint, ddydd Llun, dygwyd cynghawg yn erbyn Wm. Thomas, Meadow Cot- tage, Llaneurgain, am ddyledion ei ran-daliadau am gyfies o gyfrolau yr "International Lib- rary." Ymddangosodd gwraig y diffynydd, a dywedodd iddi ofyn i'r erlynwyr gymeryd y cyf- rolau yn 01; ni wyddai wrth anfon am danynt o ba natur yr oeadynt, nid oedd rfead o'i batth hi wedi eu dyagu i'r math yna o lyfrau; nid oedd ei gwr byth yn darllen, ac ni dderbyniai end 18s yr wythnos at gadw teuiu o wyth, &'r hyxiaf end 13eg miwydd. Arbhwyd iddi dalu yn 01 36 y mis.

CYMRY DEWR. Am tyned aUan i 4danedd f tonatf yn y Borth, ger Aberystwyth, ac achub dau oedd mewn perygl, oyflwynodd Cymdeithte y Bywydiadau ddioichgarwcih ar femrwn a oh-unt--vr un i A. JL Row. Evan Daviee, a wm. .Wilba-,S.

EDUCATIONAL. THE SWEDISH GYMNASIUM. (Top Fleer of Mr Askew's Premises), PENRHYN ROAD, COLWYN BAY, Class.?s in Swedish Educational Gymnastics fot Children ai.e Adults. Massage Medical Movements. Principal: MISS EDITH M. HALL, Certificated Teaci er of Educational and Mcdical Gymnastics, Southport Physical Training College. Certificates fer Massage and Medical Gymnastic^ Dr. Arvedsjn's Institute, Stockholm. Private Add:e=s: Lhyyn Onn, Old Colwyn. F ed Roberts& Cog HOUSE FURNISHERS AND REMOVERS. GET OUR ESTIMATE FOR Your Removal, Renovating Suites Blinds, &c.; Upholstering Goods, AND Bedding made up by us. Terms:-Cash or Easy Payments PEN-Y-BRYN, OLD COLWYN -1 JNO. L. hunt Pharmaceutical Chemist and Optician, Conway Rd., colwynbay Depot for Photographic Requisiest. Dark Room for use of Amateurs. Sight estihg Daily by Appointment AGENT FOR Henry Lawrance's Celebrated SPECTACLES 0 EYEGLASSES, Nickel Plated, Gold Filled, and Gold Frames.

Ffair Fel Conwy. Cynhaliwyd ffair fel Conwy ddydd Gwener, ao yr oedd yn brosenol nifer lawr c werthwyr a phryuwyr. Gwerthwyd llawer yn yr heoivdd, y prisiau ynamrywio o Is 2c 1 16 6c y pwy, Cyniie.ir y fiair yn flynyddol er's Lawer biwyddr yn. Yr oedd ardal Conwy yn nodeaig ar gyfe^ ansawdd y met geid ynddo mor bell yn ol a'i Canol Oesoedd-sudd grug a blodeu arbeing a dyfent ar y mynyddoedd gerllaw yn rhoddi bias dymunol arno. L'ynygiai y Gorphoraeth wobrau am y mel a'r cwyr melyn goreu, ac arddangosid y rhai hyn yn y Neuadd Dreiol, a beruid hWYJ gan Mr John Berry, Llanrwst. Mr Jolha Hughes, ceidwad y farchnad, a weithredai fel L ysgrifenydd yr arddangoefa. A sydd restr o'r eniliwyr: — MEL GOLEU. Dosba-rth I.-Agorcd i denantiaid ffermydd yn daJ dros aoer o dir: 1, Alfred Preen, Eglwys. bach, 2, W. Jones, Eglwysbach; 3, W. J. Wil. liams, Beaumaris. Dosbarth II.-Agured i fwthvnwyr yn dal llai nag acer o dir: 1, W. Roberts, Liang oed, Beaumaris; 2, Mrs E. Jooefib Dinbych; 3, David Hughes, Eglwysbach. Doøo: barth III.-Agored: 1, Mrs E. Jones, Dmbychj 2, Alfred Preen, Eglwysbach; 3, Thomas O'We.D¡, Llanelian. MEL TYWYLL. Dosbarth IV. Agored i denantiaid yn dal ffermydd dros acer: 1, David Jones, Gosen, Llan- rwst 2, John Thomas, Bryn Croes, Sarn; 5, Miss Susie Jones, Henryd, Conwy. Dosbarth \1, v .-Bwtn'ynwyr yn <ia.l llai nag acer: 1, Ellis B. Roberts, Bettwsycoed; 2, Mrs Williams, New- row, Pwiiiieli; 3, Thomas Owen, Llaneiian. Dosbarth VI.-Mel grug pur, agored Elite B. Roberts, Bettwsycoed. Dosbarth VII. Mel "granulated." agored: John Rowlands, Maes Apiary, Pwllheli. Doebarth VIII.—Mel "in comb," agored: 1, E. Edgar Bone, Llanrhos, Llandudno; 2, Thomas Owen, Liamlian; 3, John Rowlands, Pwllheli. Dosbarth IX. Cwyr melyn, agored: 1, John Rowlands, Pwll- heli 2, A. Ho&j^e, Soltash, Cemyw j 3, Edwin Maxweii, Wellington, Salop. Doebarth X.—Ar- ddangosiad o wenyn a'r frenhines vn v cah. gwenyn, agored: Ellis B. Roberts, BettwVycoed,

Yr Ymweliad Brenhinol a Gogledd Cymru. Cynhaliwyd cyfarfod o Bwyllgor Cyffredinol y Croesawu yn ngiyn a'r ymweliad Brenhinol di- weddar a Gogledd Cymru, yn Nghaer, ddyiki Sadwrn. Llywyddid gan Arglwydd Kenyozic Cyflwvnodd yr Ysgrifenydd Mygedoi (Mr H. R» Davies) gyfrifon y gronfa groesawu, yn daogoa cyfanswm y cy.raniadau dderbyniwyd yn lBlip 19s, derbyniadau eraill 1927p 5s 2c, cyfanswm x taliadau 1905p 18s 8c, a chcid mewn liaw 21p 106 6c. Pasiwyd cyirifon ychwanegol o gp l26 60 gan y pwyiigor, yn gadael gweddiil c 17p 188. yr hyn a gyilwynwyd gan y pwyiigor i gronfa adeiladu Coleg Prifysgol Gcgledd Cymru. Pas- iwyd pleidleisiau o ddiokhgarwch gan y pwyit- gor yn cydnabod y gwasanaeth roddwyd gas y, gwahanol bwyllgor a u a'u swyddogion, y stiward- laid ifn y gwahanol gyrddau, yr archwilwyr, Maer a Chorphoroeth Bangor, Prif-Gwnstabl 8ir Gaernarfon &r Heddlu Sirol, y Swyddog Cyff- redinol a.'i gyd-weithwyr, prif swyddogion yr. Yeomanry, Gwirfoddolwrr, a'r Milisi. fuont yn Mangor, brigad yr ambulance, trefnwvr yr arddangosiadau gan blant yr yegohon (yn cyn- wys yr athrawon), arweinwyr ac aelodau y cor- a.u, a'r cadeirydd a'r anerchwyr yn y byr- brynl cyhoeddue.

ROEWEN. TE A CHYNGHERDD.-Dydd Mercher di- weddaf cafodd deiliaid Ysgol Sabbothol Capel Uchaf, y lIe uchod, eu gwledd flynyddol, yn benaf drwy garedigrwydd teulu'r Gcrswen,— teulu sydd a'u hyfrydwch mewn rhoddi. Gwedd- us cydnabod iddynt roddi gwahoadiad i blant y. pentref i'r wledd, a llawer heblaw plant, & de- ailwn i bawb dderbyn a mwynhau y cyfryw yo ardderchog. Yr hwyr, drachefn, cafwyd cyfar- fod rhagorol, o dan arweiniad loan ap loan. Cvmerwyd rhan ynddo ga.n gymwynaswyr parody a gailuog y cylch, EEf cor, dan arweiniad Mr B. Davies, G<>rswen; Miss Sally Griffiths (Aiawei y Dyffryn), Miss Wayman (Liinos Henrvd); hefyd adroddwyd "Modryb Sian" a "Pbobl J. drws nesa' y naill gan MLss Jones, Y Swan, a'r liali gan Miss Jones, Bryn Tudur, Henrvd. Cafwyd anerchiad barddonol hwyliog gan Mr Evan Thomas (Ap Henryd). Terfynwyd gyda' diolchiadau arferol. GWAELEDD.—Ni fu mwy o gwyno yn ein pentref yn nghof neb. Y mac amryw o benaa teuiuoedd yr ardal yn flin arnynt oherwydd af- iechyd. iiddunwn adferiad buan i'r oil.

PONT LLUNDAIN, Nid ffrydlif arafaidd yo llithro'n hamddeno] Gan ddeffro i fywyd dan gusan y w&wr, Nid tonau grisialog yn gwenu'n ddeniadol Rhwng brigau a Wodau, odiaetiol eu sawr; Nid glanau arddunir a changau gwyrdd-ddeuliogi Gan walbodd i 6eibiant eydd yma yn bod, Ond gwsrus boHftifaoedd a'u dyfroedd yn lIeWiog A thyrfa yn rhuthro am gyfoeth a chlod- Pardduwyd y muriau yn nhreiglad yr oesoodd A Uaith yw'r ooiofnau warchodant y dOll; Ond atynt am noddia nhag Hid v oefuloroedd Dyneea agerlong luddecftp ei bron. Dychymyg sibryda fod vnddi dryeorau O'r Dwyrain gyfriniol, -a pherlau o'r De; Neu ema fu'n harddu' breniunol geronau Teyrnaeoedd nad edwyn neb heddyw eu lie. Pan ddaw yr awir hwyrol, a'r eyfnoe a.'i ieai, Ohvynion mawr nmnacb araf-nt eu tro- Y ilanw a gilia wrth aJwad y wedlgi A hedchvch am enyà ordoa y fro. Mae yn a cfayfaredd ilivw chwedl hecafol Fel pe ym trawsnewid y darlun i gyd Ond olTwa. yr astud drwy'r eaddug amgylebol Waed-guriad dioirphwys prif-ddinas y byd. Llundain. JOHN EDWARDS*

Y PARCH T. J. WHELDON. Y mae'r gwr paivhedig yn well nag y ba, U c'noleddir gobeithion yn ikwr ei fod jju tretf M weibn