Y Dinesydd Cymreig

CYTHRWFL YN Y BALTIC. I Y SAFLE YN BERYGLUS.. > Mae symudiad ymlaen y Bolsheliaid yn Nhaleithiau y Baltic, a'r bygythion i iyned ynihellacb. wedi anvain i symutiiad I>row- ychus gan Brydain, yn ol adrodcHat! o Ber- Jin. Dywodir fod Pry da in wedi rhoddi rhybudd terfvnol i'r Priflywvdd German- aidd yn y Baltic yn hawlio fod yn rhaid i'w filwyrital syi-nudiad ymlaen y Bolshef- iai-d, ac ail-gymeryd y ddwy dref gollwyd yn ddiwedar drwy ddiffyg y Germaniaid, neu ddioddef goresgyniad o Gerniani, Y mae milwyr Germani ar hyd y llineil yn gwrthod ymladd, ac hyd yn nod yu ga-dael pyst gwyliol y rheilffyrdd, a thrwy hynnj yn atal dychweliad y milwyr. Mewn rhai troallau y niaent yn helpu'r Bol- shetiaid. Dywedir fod y Bolshefiaid wedi eu cyflenwi ag arfau, ac fod ganddynt bed war o divisions yn symud ymlaen am Riga, un o dair divisions ar N-iliiit a Kovno. ——

CYFOETHOGION DDYLENT FOD YN Y CARCHARt Yn EgIwys Gadeiriol St. Paul, Llun- dain, ddydd Sul, dywedoddEsgob Willes- 4en fod yn rhaid i ni geisio byw i fyny a safon uwch <?^r est r wydd a phurdeb, gan fod rheolau euraidd gonestrwydd a phur- deb mewn perygl difrifol o gael eu Baeio. Cyfeiriodd :'t ononestrwydd ymysg y rhai oeddynt'me .vn safleoedd pwysig yn y wlad lion, a dywedodd tra yr oedd llawer o ddynion tlawd gafwyd va euog o ddwyn yn y carchar. yr oedd yna rai oeddynt- wedi casglu ffovtivnau mawriou ac yn defnydd- io en dylau'.vatl i Avasanaethu eu dibenion eu liunain, heb roi ystyriaeth i onest.- rivydd, ac yn meddianu safleoedd uehel pryd y dyient yn bendifaddeu iod yn y carchar.

BETH AM WILSON? Yr ydym yn hoelio Ilawer o'n gobeithion ar yr Arlywydd Wilson am gytundeb lieddyvch dlogel; ond hyd yn hyn nid yw ei yniweliadau a'r wlad lioiij Ffrainc, ac Itali wedi rhoddi lie i ddisgwyl llawei'. Yr ydym fel Mr H. N. Brailstord yn teimlo fod ei ddistiiwnvydd yngliykli y prif bwyntiau yn beryglus o tnewwytli, er yu hyderu na fydd i'w gyfathrach a'r jingo- iaid gwrth-ddemoerataidd ei lychwino. Hwyrach mai aros hyd ddydd siarad y niae. Gobeithio'r goreu, onide?

NEWYDDIADURON DYDDIOL LLAFUR. Wrth annereh yn Glasgow, dywedodd Mr Ramsay Macdonald fod yr amser wedi dod i'r mudiad Sosialaidd a. Llafurol gael ei newyddiadmon dyddiol drwy y wlad benbwygilydd. ac yr oeddynt yn aAvr yn eistfcdd i !a\Y]t- i ystyried y broblein honno. Hydcrfi eyn peu ychydig M-yihnosau y byddai newyddiadur dyddiol yn ymddajig! os eto yn Lkmdain. Clywodd fod Glas- gow yn darparu ar gyfer ei newyddiadur nawnol (clywch, clywch), ac yr oedd air,- ry-vk, leoedd eraill yn darparu am newydd- iadurol1 dyddiol a mewno!. Nid oedd tioi yn ol i fod. Yr oeddynt yn oil Blaid yn y wlad, a byddai iddynt redeg, nid 360 end 6ê8 e ymgeiswyr yn yr etholiad aesar,

SYR CHIOZZA MONEY A MOR- I VVRIAETH, Y'sgi'il'eua Syr Leo Cbiezza Money yn gryf a hyn vdl yn "Herald" Llundain av Warthi-udd ein Cyfundrefa Foiwrol. Nid beio percheaogfon llongau, oud y rii,i,,Iti ddiarbed. yn ei gondoinniad i'r gyf- undretn sydd wedi rhoddi proffid clir i berchenogion Hongan Pi-ydeinig yu ystod dwy fljTicdd cyntaf y rhyfel o 300;000,0(Wp. nc yn yr un aniser cotlodd gwertli cyfalaf llongau Prydeiinig oddeutu 3,000,000p Geilw yn gryf am genedlaetholi inorwr- iactli. J I

1 MR ASQUITH A'R SENEDD. I l Dywed Syr Douald MacLean, A.S., iiad 1 oes unrlivw sail dros ddweyd na fydd i Mr Asquith gynnyg am ail-etholiad. ond bydd I iddo amain y blaid Byddfrydol o I. tu- allan i'r Ty.

I AMERICA A BWYD. Dvwedir fod yr Arlywydd Wilson wedi anfon cenadwri tani'orol i'r -America am werth 20 tnilivm o bunnau o fwyJ i liobf- oedd newynog Evroh. Hysbysiv na roddir dim oliono i Germani. 1

J MR WILSON YN RHUFAIN. I I I- 1 Dydd Sadwrn ymwelodd yu Arlywydd Wilson a'r Y atica, a chafodd ynigom brei": fat gyda'r pab. Dydd Gwener gwnaed ef yn ddincsjdd o Rufain, ac yn ddilynol «^af<wld giniaw Gwladwriaethol Brenin. í 1

I HAWLIAD NORWY. v Bwriada Norwy ofyn i Germani am 1 57,000.000p am y llongau suddwyd gan- ddynt yn y&t&d$rfeyfel.

MR G. H. ROBERTS, A.S. I Maentuuiir y bydd 3Jr G. H. Hoùeds, A.S., yn fael ei gadw yngofal Gweinydd- iaeth Lafur ctu gan y Prif Weinidog. Nis gwyddom beth fydd el safle g%-da'r biald os y gwna.

Y GYNHADLEDD LAFUR Ameenir gv\nend y GynhadletTd TCyng- wladwriaethol gynhelir yn Lausanne yn un gynrvchioliadol o Lafnrwyr a Sosialwyr yr holl genhedloedd, a gwahoddir cynrych- ioIwyr o'j.- gi,,Ie(lvdd amhleidiol yn ogystal a'r gwledy id Canolbarth Ewrop. Oyu- rychiolwyr Prydum ydynt: Mri G. S. Stuart Bumiing, J. H. Thomas, A.S., G. W. Bowerm-in, A.S., W. rrhorne, A.S., Arthur Henderson, C T. Cramp..1. M'Gnrk. J. It Macdonald, a- Mrs Snowdeu. I —— —

————— w YR ANWYDWST YN YR AIFFT. Adroddir yn swyddogol foa 41,000 wedi marw yn yr Aifft fel canlyniad i'r anwyd- wst. Nid yw y cyfanswm hwn yn cyn- nwys y rhai fuont yn fehw yn Caixo ac f Alexandria, ———— ———

31R. LLOYD GEORGE YNG KGHRtCClHTH. I I Prynhaun Mt icher cyrhaeddodd y Prif Weinidog i Griccieth, a rhoddwyd iddo dderbyniad swyddogol gan y Cyngor Trelol. A v ran y trel wyr estynodd y CynghorydJ Harlech Jones groeso cynes i'r Prif Weinidog adref, gan ddvnmno iddo bob Lhvyddiant i gwblhau heddwch arosol. Diolchodd y Prif Weinidog i'r Cyngor am eu eroeso cyues a'u dymuniadau da. Y r oedd C 'nccieth wedi gAvneud ei rhan yn ddn er eario ymlaen y rhytel. Gwnaed yr aberth peuaf gan rai or beehgyn, i'r rhai y dylid codi eofadail teilwng. Gofynwyd i rai fyned i Ddeheudir Efrainr, ond nid oes unman a rydd j nn orffwysdra ac ys- prvdoliaeih f(-! Criccieth i adnewyddu ein nertii ar gyicr y gwaith mawr sydd o'n blaen. Mae rmglienion y bobl vredi eu cadw yn ul am 'gyfnod maith, ond rhaid iddynt gael fiylw ar ullwaith.

GENI, PRIODI. MARW. MARW. Williams — 'Jhagfyr 30ain. Mr AVilliara Williams. 4 Helen Terrace, Portdinor- wh\ yn '>3 n:lwydd oe.d. Wilhàms-Iuuawt 3ydd, Mr William Wil- liams. 1-tbosiair. Ciaeruarlon, yn 60 ml wydd t .ed. ER SERCHQjG GOF Am Jane Jones, Rliythallt Terrace, lAlan- rug. yr hon n hunodd yn yr Iesn lonawr v 12ted, 1917. Aeth blwvddyn eto heibio Er pan fu rarw "Mam," A hiraeth sy'n pin dryllio 0 golli un dinam Fe dreigla bhvyddi lawer, i A threigla'n dagvau'n lli, Ond nielus iawn pob amser Fydd cof am dan? hi. Eí iiannAvyl briod a 'i phlant.

J. FLETCHER LTD.. I MEMORIAL WORKS, | j CARNARVON a BANGOR. i Axgraffwyd a Chyhoeddwyd gan Qwmc? ¡ Y Din eøydd Qymreig, Ðyf., 16. Pa I Stmt, Cmcrnuffla.

u —-———- RHEOLI BWYD. ) Dywcdodd Mr Clynes eu bod wedi pen- derfynu na chyhceddir Llyfrau Dognu Bwyd ar el i'r rhai presennol ddod i ben Mai 3ydd r.esaf. Ond dywed Gweinydd- iaeth Bwyd, fodd bynnag, y gall y bydd yn angearieldiol arfer rhai o"r lleoedd dros ben fiydd yn y llyfrau presennol at dognu cig a siwgwr ar ol y dyddiad nod- wyd. Dylai y cyhocdd gadw y llyfrau yn ofalus. Gall y bydd yn angenrheldiol cofrestra f wsinet-taid gyda'r man werthwyr am i-ai, ni,vddau neilhuol am ysbaid ar ol Mai 3ydd.

i I YN RI(IA Etawlin y Bolshefiaid en bod wedi myned i Riga, GO wedi brwydro chwyrn eu bod wedi dod yn feistriaid ar y dref. Ad- roddir fod oliwareufan Germanaidd wedi ei gosod ar dan. Dywedir fod un agerlong wedi gadael 3 porthladd yn llawn o ffoed- igion.

r RHYDDHAU LLONGAU. Dywed Rheolwr MotAvriaeth fod llong- all marsiandiol wedi eu rhvddhau i'r fath raddau fel ag i gynyddu y tunelliad mewn- forol i'r swm o 10 nliliwn o dunelli 0 nwyddau yn flynyddol.

MARW CYNGANGHELLOR GERMANI. Daw pellebr dyddiedig y Sul 0 Ruhpold! ing, Upper Bavaria, yu adrodd fod y Count Hertlingj cyn-Ganghellor Germani, wedi marw nos Sadwrn am 9.45 ar ol chwe niwrnod o waeledd. -000.

Y GYNHADLEDD HEDDWCH Cyrhaeddodd rhai u spyddogion (yu- rychioliwdol Prydeinig i Paris pos SuI. r ocdd ytrcn dair awr ar ol ei hamscr i/hcr- | wydd y (ywyùd anffafriol i groesi'r Siauel.

GWAELIiDD MR J. H. THOMAS, A.S. I Pariiau yn wanaidd y mae Mr J. 11. Thomas, A.S., ac ofnir na bydd yn alluog i gyflawni ei ddyledswyddau am beth amser. —4i»

LLONGAU I GARIO FFRWYTH- AU. Rhoddodd v Mri Elders and Fyffe8 archeb am dair o lougau a £ gario ffrwythau i'r Mi i ( avu-aell. Laird, Birkenhead. Mae y cwmni hwn o berchenogion llongau wedi hynodi eu hunain gyda llongau arbennig at gaiio ffrwythau o Gauolbarth America Ita Jamaica.

I AT [IN GOHEBWYR. Aptsliwn at eiu Gohebwyr aiddgai ai iddi-iit fod yn aiiiviieddg-ai- thosturiol, Mae gexinym amryw ysgrifau mewn Haw, a challt. ymddangoe yn eu tro. Bydd E- D. Jones, U. J. J., C. J., a, W. W. J. ya (sin nesaf. Mae'r gofod yn brm, a rhliid riioi y lie llaenaf i'r rhai gurant wrth y dr??. Apc'uvn ai? i'n Gohebwyr anfo?n yn  gynt aa dydd Llun.

EISIAU DADFYDDINI AD, I Menu amryw weisylltaoedd yn Neheiidic Lloger eyn'i iliodd aelodau o'r Army Ser- vice Corps £ #ddangosiadau i brotestio yn erbyn na luasent wedi cael eu dadfyddino. Torrodd cymychiolwyr o'r gwersyll ac aethant i bitehall at y Quartermaatr Cyffredinol, yr hwn drwy berswatj a ddaeth i derlyniad boddhaol. Y ffaith fawr ydyw fod v bech/yn yn y-fyddin yn methu deall V gwleddit. a'r bancwetio, a'r tivmud o gwi-ii- pas sydd yn cymeryd He yn ein gwlad gyda } dynion fel Wilson ae arweinwyr eraill, yn lie mynd o ddifrif at y gwaith o setlo materion pwysig y wlad. I Y PRIF WEINIDOG YN OL. Gadawodd y li-if Weinidog Griccieth ddydd LIull gyda'i modur am Amwythig, ac yno cafodd y tren 4.15 am Lundain, He y cy rhaeddodd am naw o'r glocli. Mae'n t' i iiilo wedi ymadr'ywhau ar ol ychydig ddyddiau yn ei gartrel Cymreig. Cafodd dywydd da, tra yno, a anvynhaodd ei hunan yn yi awyr lach. j CYNRYGHIOLWYR LLYNGESOL. Y Llyiighesydd Syr Ko^slyn Wemyes (Prii Arglwydd y Mor) a Hear Admiral G. P. W. Hope (is-Bi-if Arglwydd y Mor) fydd prif gynrychiolwyr Llyngesol Prydain yn y Gynh ulledd HeddAvch I •VIARW ROOSEVELT. I Myild Ytraith yn ei Gwsg, y Cvn-Lywydd HooseAelt wedi marw am cliwatiiT wedi pedwar fore Llun tra yn eysgu yn e; gartref ei bun. Aehos ei Varwoiaeth ydoedd tolchen o jyaed ar ei galon. I hchwviorld gartref Nad- olig o ysby ty Roosevelt, lie v bu yn gor- wedd am beth amser yn dioddef oddiwrtli sciatica. li\ -ov>rwy<ld diweddarach i ddang- os iod Cyrnol Roosevelt wedi marw yn ei gwsg, a neb ond ei "valet" yu bresennol Dviua fel y dywed Dr (". W. Fuller. lueddyg y {\ mol :u_" Aeth lr Roosevelt-, i'w wely ;atiol- nos. yn teimlo lawer yu well. Peidiudd yn syml ag anadlu, ac yr oedd ei iiiae'ij debygol yn cael ei achosi gan pi: [nionary embolism." Daliodd <t ?t'ni? y hra? yii ?)'ol pan ahvyd ami Anfonwyd an^ ei feibion a'i ferched gyla'r pellebr, y rhai oeddynt yn yr Unol Daleithiau. Cyrhaeddodd Dr Fuller am .'< o'r gl.ocb, ond yr oedd yn rliy ddiu eddar. Cymer yr angladd le ddydd Mercher, a their gwasaaaeth yn Eglwys Crist (Esgob-* yddcJ), Oyster Bay, yn rhagfla-enorol i'w ddodi yn \r Young Memorial Cemetery. Ganwyd Theodore Roosevelt yn New York 69 mlynedd yn oj, a ehododd i boblogrw ydd mawr yn bur gynnai- ar ei oes. I -———————— I DIM YMDDIRIED YN RHAGLAW YR JWERDDON. Ynghurtforaeth Dublin ddydd Llun dis- griftwyd pwyllgor cynghorol a ffurfiwyd yn ddiwedd:ir gan Raglaw yr Iwerddon i \mwneud ag fil-luniad a datblvgiad diwyd- ianau Gwyddehg fel pciriant unbenaethol Pasiwyd penderfyniad yu datgan nad oedd gjan y iGorfforaeth yrnrhyw vmddiried ynghynygiad y Rhaglaw, ae yn gahv ar y Llywodraeth i gael cwestivnay o ail- luniad a datbhgiad diwyfjianol gael eu trin gan ddynion cymhwys ae ar linellau demoerataidd. DAL YN DDRWG YN BERLIN. Mae'n argynvng eto yu Berlin oherwydd gwaith y rhai eitbaful yn y lie. Y mae ctfnogwyr yr adran Spartacus wedi cymeryd meddiant or Wolff Bureau (yr agency bellebrol Germanaidd), a swyudfeydd banner dwsin o neAvyddiadur- on, yu y "Vol'waerts." Cododd A r helyut drwy i'r LlviA odraetii geisio gAvneud i (fwrdd a Herr Eieh born, llywydd hdllu Bolshefaidd Berlin, yr hWll sy'n gwrthod yniteilltuo. WILSON YNTGENOA A MILAN. Dydd Sul. ymwelodd yr Arlywydd Wil- son a Genoa a Milan a chafodd dderbyniad cynnes gan y cyhoedd. Yn Genoa talodd ynnveliad a'r ty He y gamvyd Christopher Columbus, ae yn Milan traddododd auaith ar yr hyn yr oedd yn rhaid i'r Gynhadledd Heddweh ei sicrhau. Yr ydym yn cael o Milan adlais fod yr Arlywydd yn iach ar y cweetiwu o Gyngrair i r Cenhedloedd, a sicTAvydd o heddweh parhaol.