Y Brython

.lItlhed 18f I ? ROBERT ROBERTS B8TATB AGIINT# 43 Netherfield Road South Bu Properly to Let la various parts of the own. Mortgages arranged. Valuations mad* 20S X.tabtfsfaed 1884. Phone 1148 B- ootl.e 541 WOOSNAM ROBERTS. F.A.I., Ettate Agent, ■ Bootle Estate Officc, Personal, Practical, Prompt, and Reliable Management of all Classes of Real FAtate, 52 STANLEY ROAD, BOOTLB (f doors from Btdford Road) Telegrams WOOSNAM. BOOTH.' Telephone No. 7809. J. LEWIS JONES. ■8TAT& AGIN* VALTJBR. 60 Victoria St.. Eiverpool. Properties oarefnlly managed. Pants per -amally oolleoMd. Purchases and Sale. as >1 oated. Mortgages arranged wW Insures" affected. 1; THOMAS JONES, ■STATS AQBNT8 VALUMftS. IIVMTMIIT SWILRINOG.Q L 67 Eord Street, fciverpool* f Telephone No. —1868 Bank* I Properties Bought and Sold. Mortgage& f arranged. Valuations made. Benta oolleotedt. Tn, 217 AvrantD. IWABUIHD 1871. Stephen Roberts & Son, MMTATB AQBNTf S YALUBBM. 137itverton Road, Liverpool Property carefully managed. Bants p»* t i MBtUy Cotboted. Porchuel aDd .1" ?tottwted. Mortt?e* tur?nged Md h I xuranoes afleoted. Henry Jones, ESTATE AGENT, VALUER & PROPERTY AUCTIONEER, 3 Lord Street, Liverpool rail Bui MM. 0. JOHES WILLIAMS, F.I.I., SSTATE AGBNT & VALUER, 17 Boundary Place, Moss St. Liverpool. It8t. 188S. It Telephone M7 Royal Telephone 8586 Ba nk JONES tl HUGHES. ESTATE OFFICE, 13 Whitechapeli Liverpool FREEHOLD LAND FOR SALE. Advances Made. R. E. MUCxffEbt Astate Agent.XJSurveyor & Valuer. Charing Cross, Birkenhead. Telephone No.-U lrhm& Has Houses to Let and for Sale in various putt of the Town and oat districts. Also Land to ba Bold for BoUding purposes. AdTMMM made to lBoUderø. Botatemmout BentaOoJJeo 8" Propwq mefuny mamge& LADIES BLANCH4RD PILLS An aarivaDod lot all InegnlacitlM, flee, tit" afford relief and anw tell to alleviate aIIldtrbIII n MmMMd< FnanoM Ml 000ma, MttM Appw, M?MMM?C'?'Mthe bMt of aU PHtfef WemM." mU BOMW 1?, by Bo*W BMM!M<, "ADO. Br" and aRoli6mbtoocpmtfm,gsmggiWtnw BfMttMM". A!tTYN. Lie. Cheathtt.?4 B<!<ttM Lsn4 Ltz?M LBSLtB Liverpool Guardian Trade Proter Hon Society 'Phone 4865 Ba. Wires44 Praaaufcion* The Oldec.,it Provincial TRADE PROTECTION SOCIETY A MUTUAL SOCIETTriOovet-ned by a Board of Honorary Directors. or terms write—P. MEATHEB, Secretary, 41 North John Street, Liverpoo

Clep y Clawdd, aef Clawdd Offal I. [OAN YR HUTYN.] FVESU'R FKSAWL FASNACH.—Mae'r Sentral Con- troi Bord yn rhoi'r offer yn dynnach dynnach am draed y Trade. Hyd yma, y mae'r Hoerig ddiafl hwn yn damio y llyffethair a dryllio'r cadwyni; d mae'r nerth o'r hirbell yn agoshau ato yn ara deg. Disgwylir y dydd pryd y clywir y gorchymyn Ysbryd aflan, dos allan Mae swyddi Lancaster, Caer a Fflint, yn dod o dan y rheolau newyddion y Llun nesaf, pan omeddir i'r geifl agor eu safnau ond am tua phum awr y dydd. Ond, ysywaeth, pam yr halogir sanctaidd Ddydd yr Arglwydd ? 0, gen- hedlaeth hwyrfrydig 1 RHEDEGFEYDD CAv-it.-Mae llawenydd cyffredinol yn yr ardaloedd hyn yn y rhagolwg ar atal rhedeg- feydd Caer am y flwyddyn hon ac os y flwyddyn hon, pam nad am byth ? Pa les wna rhyw garsiwn fel hyn unrhyw amser, llawer llai ar hyn o bryder byd ? Bydd llwyr atal y pethau hyn yn lies moesol i'r wlad, ac yn arbed loes i lawer gyrrwr a gyrfarch. Ni wyr neb fel y trigolion cyfagos y gyfeddach a'r meddwi sydd yn cydfyned a'r ymgyrch iselwael hon ar ffin y Clawdd. TRENG Y CWAC, SEF SEQUAH.—Dywedir fod yr hen Sequah wedi myned i dragwyddoldeb y dydd o'r blaen o Sowth Affrica, heb gymaint a cheiniog goch ar ei helw. We! fe aeth a llawer o ddannedd trigolion y Clawdd yma efo fo, heblaw eu pres. Beth wnaeth ohonynt, nis gwn. Nid oes dim rhyfedd iddo ddioddef cnofeydd lawer tua'r diwedd. SuB ROSA,"—Mae'r Glep yn ymorol am yr HEN SVB. Be ddaeth ohono ? Nid yw yn ei gornel ers tro. Mae'n chwith ar ei ol ar y Clawdd. 'Dydi Daily News ond Dully News hebddo fo nag yw, wir. Nid yw y Sub Clock yma'n medru taro'r awr o gwbl. CLAIS Y MEISTAR.—Newydd drwg anaele oedd clywed fod Dyfed, eilfab Mistar Parri, ysgolfeistr Acrfair, wedi ei glwyfo yn siriws yn Ffrainc, ac efe'n Lifftenant yn y 13th R.W.F. Cydymdeimlir yn ddwys efo'r rhiaint caredig. Hefyd y mae iddynt ddau eraill o feibion glew dan y Human yn Ffrainc. Nid oes disgleiriach hogiau yn y wlad na hogiau y Scwl Hows. Rhad arnynt! Y GOEL, Y RHODD, A'R PwL.-(Tbe Credit. the Treat and Long litli).-Dyma drindod o swynion y Sen ddrwg sy'n hudo eneidiau i ddistryw; ond llawen'ta'r Clawdd mai gwaharddedig gan gyfraith ydynt o hyn allan yn Sir Fflint. Ond beth am Ddinbych ? Sut mae hon still ar ol ? Pa gancr sydd wrth ei chalon hi ? Rhaid cael investigation, medd y Glep. Dyma'r Sir sodna a'r feddwa'n y Gogledd. LLAI o GOSB, OND Mwy 0 YFED.—Dywedir 1 mewn llys na chosbwyd cyn lleied yn swydd Dinbych erioed na'r flwyddyn ddiweddaf am yfed. Hwyrach. Hawdd yw stopio cosbi, ond nid yw stopio cosbi yn stopio yfed. Mae mwy o yfed yn awr nag erioed, er gwaetha'r atal a'r bygwth. Ni wna dim les ond cau llwyr. Dywedwyd yn yr Wyddgrug fod dynion yn yfed llai: y gwyr, amryw oddicartref; ond y gwragedd yn yfed mwy, Cywilydd PAFFIWRS.—Nid gwiw i neb soldiwr, medd y Glep, os na fydd baffiwr, ddisgwyl cael aros ym maracs' tref Gwrecsam. li None but fisters need apply." Garw o beth os gwir. PLISMON LLANRWST.—Clywir mai nychu y mae'r Parch. Richmond Leigh Roose, yr Holt. Nid yw wedi traddodi'r Gair ers misoedd bellach. Nid oedd gwt mwy golygus yn ei hefin nag ef, ond daeth hyd ref heibio, ac y mae yntau wedi neilltuo ac ymddiswyddo. Bugeiliodd ei braidd am ddeugain mlynedd namyn un. Er fod ei enw yn estronol ei dyst a'i dine, eto brodor yw, o galon ac iaith. Dywedir iddo gael ci gyhoeddi ar dro, mewn lie, fel Plismon. Llanrwst, yn He Rich- mond Leigh Roose. In any case, gwas Tangnefedd a' gafwyd. Caffed hwyrddydd braf. Er colli ei nerth ni chyll ei wobr. YR HEN IAITH.—Ofnir mai colli ei He y mae'r Hen Iaith ymhlith Bedyddwyr Maelor. Felly, ond nid ynddi hi y mae'r rheswm am hynny. Geill hon gadw ei lie ac enill mwy, os mynnir, ar for a thir. Peth chwithig yw clywed Uediaith ar Gymro. Bu trafodaeth ar gwestiwn Addysg yr lenctyd ymhlith y brodyr, a chafwyd areithiau pybyr iawn gan'y gwr brwd o Ben y Cae a'r athro o'r Fron. EFAtL GWRAIG SAM.—Cyfarfu yr Efail pwy nos, sef y Welsb Lit., dan lywyddiaeth y pen gof, T. Rob- erts, M.A. Huw Elis Huws, yr ysgwlyn pybyr o erts,, Cellij oedd y prif chwythwr. T Telynegion Cymreig oedd y testyn. Nid oes angen dweyd ibawb gael gwledd a gwerth eiarian. "Something attempted, something done." Dylesid cael helaethach traeth yn Y BRVTHON o hanes y cyfarfod hwn, er lies y rhai tu allan i'r Efail, fel y gallont gatshio rhai o'r sparks that fly." Y WELSH LYONS.—Perthynas y rhyfel hwn a Wesleaeth oedd 5, mater yr ymdrinid ag ef. Bu cryn lawer o siarad ar y mater ac ar y papur. Mae'r brodyr Wesleaidd bob amser yn very up-to-date, Onid ydyw'n amser bellach i'r enwadau eraill ystyr- ied eu safbwynt hwy mewn perthynas i'r ymgyrch fawr hon, sydd yn gwneud cymaint o gyfnewidiadau ymhob cylch ? CNEIFIO TATWS.—Cwyna Uawer o joys y Clawdd nad ydynt eto wedi gwneud dim o dan y faner ond cneifio pytatws. Sut hyn, Brydain Fawr ? Nid a ffedog a fforch y mae gorchfygu'r Ellmyn, yn siwr i chwi. Peth digrif fai gweld y P.P. Brigade yn troi allan a ffedog a fforch, sef y Potatoe Peelers. Y CANWN YN RHYDU. Oes gennych chwi ganwn tua'r ardal acw ? gofynnais y dydd o'r blaen i frawd o'r Maelor. Oes," Mr. Clep, meddai yntau, ond fedran nhw saethu at ddim ond at y Dad- gysylltiad." Deellais yn syth fod canwns a chanwns i'w cael. Nid wyf yn clywed llawer o'r Canwn cartrefol yma yn tanio yn y rhyfel hwn. Beth sydd ? A ydynt wedi rhydu ? Y ZEPPs.-Dychrynnir rhag adar nos yr EUmyn yng nghymdogaeth y Clawdd y dyddiau hyn. Chwilio y maent, medd y Glep, am waith a darpar y Sandi Crofft a'r Cwins Fferi. Nid anodd, mi goeliaf, fydd i'r gelyn ddyfod o hyd iddynt, oblegid nid oes ball ar y trydan yno. Ffwl o beth yw tywyllu y tren a'r modur a'r goleuni yn ei rym yn y Munition Works. Beth am y Munition Act ? Dywed y Glep hefyd y gellir gweld goleuni steel works o Calais. Hwyrach nad gwir pob Clep. Y DEYRNGED OTAF.—Ar ol blynyddau teg a gyrfa wych, hunodd yr hen wr Samwel Griffiths, Pentre, Broughton. Er ei fod yn hen o ddyddiau, eto y sionca'i droed o bawb. Cafddd naw deg o flynyddau namyn dwy. Ni chlafychodd ac ni ddi- hoenodd. Aeth i dragwyddoldeb yn ddiboen a di- betrus. Bydd colled cymdogaethol ar ei 01, oblegid Uenwai le pwysig yn yr amrywiol gylchoedd. Gwas- anaethodd ei Dduw, ei enwad, ei festriaid, ei gym- dogaeth, a'r bobl, yn ffyddlon. Bu'n swcwr i Achos y Gwaredwr cododd deml. Bu'n flaenor am flynyddau. Bu yng Ngwlad Canaan. Yr oedd yn fardd ffraethbert ac yn siaradwr gwych. Bu mewn cysylltiad a'r Westminster College am 60 mlynedd. Cafodd angladd tywysogaidd ac y mae galar pur ar ei ol. (Da chwi, yr Hutyn byw a chyrhaeddgar, amlygwch Y gyfranach, modd Y,, postiom gopi—Y Got,.]

fO Big y I ?? Lleifiad. ABERTH IRALL.-Cyrhaeddodd gair i Bennal, sir Feirionydd, fod y Priefat David Davies, 13th R. W.F., mab y bardd cadeiriol hysbys Gwilym Dyfi, wedi cael ei ladd yn y rhyfel, drwy gael ei saethu yn ei galon ac yntau ar ganol trin clwyfau un o'i gyd- ymladdwyr. Brawd iddo yw'r Parch. R. W. Davies, gweinidog eglwys y Wesleaid Cymreig yn Serpentine Road, Seacombe. tt tt H CrMRU rN OES BESS.~YT Athro John Morris Jones, M.A., Bangor, oedd i gyfarch y Gym- deithas Genedlaethol yn Colquitt Street nos yfory- (nos Wener)—ar Ddewi Wyn ond pair afiechyd ei briod ac eraill o'r teulu ei fod yn llwyr analluog i ddod ar hyn o bryd. Y mae'r Parch. D. D. Williams, David Street-a oedd i annerch y Gymdeithas Mawrth y lofed ar Rai o agweddau Cymru yn oes Elizabeth•—wedi cydsynio i newid y noson; ac felly fe geir ei ddarlith ef nos yfory. Chwarrel ddihysbydd ydyw Oes Bess i bob hanesydd a lienor; a diau gennym y cyfyd y darlithydd doreth o bethau newydd i'r wyneb, yn ei ffordd dawel ond drwyadl ei hun. Chwi wyddoch i gyd am gan Jac Glan y Gors a'i byrdwn:— 0 faint y cyfnewid yn awr sydd yng Nghymru, Er yr amser.gynt pan oedd Bess yn teymasu. Dowch yno'n dyrfa fawr i'w chanu.J ¡FOR 'NICHOLSON.-Dyna'r enw oedd wrth yr ysgrif loew honno a welid yn y Daily Post y dydd o'r blaen, sef o hanes ei ymgom k Mr. Lloyd George yn ei hafod yn Walton Heath. Deallwn mai mab y diweddar Barch. Thos. Nicholson ydyw; ac felly, ryfedd yn y byd fod cystal sglein ar ei feddyliau a'i frawddegau. A hwythau mor addas i'r gwaith o ran dawn a dychymyg, rhyfedd na welsid rhagor o'r Cymry yn troi i'r alwedigaeth newyddiadurol ar y papurau goreu, He y caent gystal cyfle i oleuo'r pagan- iaid Seisnig am Gymru a'i hiawnderau,yn lie fod hil Hengist at drugaredd sgrech goed fel y Times a'i frodyr melyn eu bron a brith eu cefnau. Y mae rhai o newyddiadurwyr blaena'r Brifddinas yn Gymry, Mr. Harry Jones, golygydd y Daily Chron- icle Mr. Perceval Gibbon, gohebydd rhyfel y Chronicle ac yn y blaen. Deled rhagor o'u tebyg i'r amlwg; a chwi rieni, wrth bryderu a chosi pen pa alwedigaeth i roddi'ch mebyn ynddi, cofiwch am newyddiaduraeth. Y mae greddf arddull (sense of style) yn gryfach yn y Cymro at ei gilydd na'r Sais; ac er mai gan yr olaf y mae mwyaf o arian i brynnu'r blawd, gan Gymry fel Ifor Nicholson a'i debyg y mae mwyaf o eples i'w godi. tt tt It ACHUB POB CTFLE.—Ysgrif ennodd Mr. Hugh Lloyd i'r BRYTHON bythefnos yn ol, yn cymell yr eglwysi i wneud eu goreu i groesawu'r milwyr a ollyngid allan yn ystod oriau'r prynhawn o wahanol ysbytai'r ddinas, gael iddynt le i droi am gwmni, a hipyn o luniaeth cyn iddynt ddychwelyd. Da grennym glywed fod eglwysi fel Princes Road a David Street wrthi'n trefnu croeso felly a da fyddai gweld pob eglwys a alio yn gwneud y gymwynas wir angenrheidiol hon. xt tt it UN 0 LOEWON r NANT.-Dyma'r gair a ddaeth yma oddiwrth Mr. M. W. Humphreys, Garston:— Clywed heddyw am farwolaeth hen gyfaill myn- wesol iawn i mi, sef Mr. Job Owen, Llanberis, a thad Dr. A. G. W. Owen, Gorwyl, Birkenhead. Yr oedd yn un o'r dynion gloewaf a ddaeth erioed o Nant Gwynant-llygad fel barcud i weld, dawn hafal i ddawn Daniel Owen i ddisgrifio'r hyn a welai; a bydd yn chwith iawn i Lanberis a Nant Gwynant feddwl ei ddisgyn i'r bedd mor aydyn. Addawsai fy nghynorthwyo gyda'mt llyfryn o hanes y Nant a'i bobl; ac un medrus ei bin ydoedd cf. tt tt tt PUMCANT r MOTOR AMBULANCE.- Dyma ragor o roddion at yr amcan clodwiw uchod Mrs. Jones, Tyrol, 5 o o Mr. J. J. Williams, Marmion road. 5 o o Mr. William Pritchard. 2 2 o Mr. G. O. Jones, M.A. I. I o Mr. A. R. Marshall. i o Mr. P. H. Marshalt. I I o Mr. a Mrs. Aneurin Rees i i o Mr. R. O. Jones, Pembroke road o 10 6 Mr. A. B. Hall ojo o J-H.j oio o Mr. Inman T. Telford 010 o Mr. T. J. Williams o 10 o Balliol Road (B.)—Ysgol Sut r 3 o .n :¡::¡: n RHAID TMROI 0 DDIFRIF.—Er fod y casgliad uchod yn mynd ymlaen yn foddhaol, tua hanner y swm gofynnol sydd wedi ei addo hyd yma a chan fod pob argoel fod ymladd mawr ac enbyd ar fin digwydd ar faes y rhyfel, ac y bydd yn dda wrth bob ambulance a motor at gludo ac ymgeleddu'r clwyf- edigion, dylai pob ystyriaeth fel hyn ein sbardynu i ymroi ati o ddifrif i gwblhau'n hymdrech a chad y pumcant yn llawn ac heb oedi. it tt tt DEW/SOL PARK ROAD A'R TABERNACL. —Dengys yr hysbysiad mewn colofn arall mai'r Parch. D. Stanley Jones, Caernarfon, a'r Parch. Ben Davies, Pant Teg, yw dau ddewisol yr eglwysi uchod i gadw'u cyfarfodydd pregethu nos Sadwrn a'r Saboth nesaf; ac y mae safon y ddau yn sicrwydd y cyhoeddir y Cymod gyda'r urddas a'r difrifwch a weddai i'r Efengyl ac i enbydrwydd yr amseroedd. Sylwer hefyd y dechreuir yr cidfeuon uchod yr adeg sydd ar lawr, heb newid dim am y tro. tt tttt BETH AM ORIAU MODDION GRAS?— Deallwn fod cynrychiolwyr Eglwys; Rhydd;on Cym- re;glerpwl a'r cylch i gael eu galw ynghyd ddechreu'r wythnos nesaf i drafod a setlo'r pwnic o newd adeg cynnal moddion yr wythnos a'r Saboth. ac amryw faterion craill a gyfyd o gyfarwyddiadau awdurdodau milwrol y ddinas. tt tt tt LERPWL AM HOELION WTTH.-Dengys yr hysbysiadau y disgwylir Dr. Moelwyn Hughes, Aber- teifi, a'r Parch. Lemuel Jones, Goppa, i gadw cyfarfod pregethu mam-eglwys Crosshall Street nos Sadwm a'r Sul nesaf; ac fod y Parch. Charles Jones, Gwrecsam, i weinyddii yng nghyfarfod blynyddol Wesleaid Spellow Lane yr un adeg. A oes le hafal i Lerpwl drwy'r byd am gyfle Ii glywed Hoelion Wyth pob enwad ? tt tt tt TEWI S1 DDI-SAIL.—Yr oedd si ar led fod y Lieut. J. Frederick Venmore-mab Mr. a Mrs. James Venmore, Anfield Road-wedi cae l ei ladd yn y rhyfel; ac mor gyflym a chyffredinol y cerddodd y si nes fod y teulu wedi cael llythyr ar lythyr o gydymdeimlad & hwy yn eu trallod tybiedig. Da gennym ddweyd, fodd bynnag, mai si hoUol ddisail ydoedd, o dru- garedd ac fod gair mynych a chyson yn dal i gyrr- aedd oddiwrtho o'r man y mae'n ymladd ynddo gyda dewrion eraill y Royal Welsh Fusiliers. BIRKENHEAD.—Traddodai'r Parch. D. Tecwyn Evans, B.A., ei ddarlith hysbys ar Ann Griffiths gerbron Cymdeithas Lenyddol Clifton Road (A.), nos Iau ddiweddaf, y Parch. J. J. Roberts, B.A., yn y gadair. Y mae Mr. Glyn Gough Williams, yr organydd, wedi pasio ei arholiad cyntaf fel deintydd, sef y Medical Preliminary Examination of the Educa- tional Institute of Scotland. jYm Mharc Kinmel y mae bellach, gyda'r 22nd Batt, y R.W.F., ac yn yr un platwn arbennig a Mr. W. H. Jones, B.A. (Elidir Sais) a'r Parch. T. Elwy Williams, Rhuthin.- Ddydd LIun diweddaf, cleddid Mrs. Owen Jones, Park Road East. Y hi'n enedigol o ardal Conwy; wedi bod yn aelod am lawer blwyddyn yn eglwys Parkfield, ac yna yn Laird Street; a hi oedd un o'r chwiorydd hael a osododd gerrig sylfaen yr addoldy olaf yn 1905. Cydymdeimlir a'i phriod a gweddill y teulu wrth golli ohonynt wraig a mam hoff a thawel a chrefyddol ei hysbryd. Gweinyddwyd yn y ty ac ym mynwent Flaybrick Hill gan y Parch. T. J. Row- lands, M.A.,B.D. tt tt tt +•!• ++ Tot- Ubdeb Eglwysi Annibynnol Livera pool, Manchester a'r Cylch. CYNHALIWYD Cynhadledd ynglyn i'r uchod yn Ashton-in-Makerfield prynhawn dydd Mercher, Chwefror z, dan lywyddiaeth Mr. E. Thomas, Y.H., Widnes, y cadeirydd etholedig am y flwyddyn.- Dechreuwyd trwy ddarllen a gweddio gan Mr. R. O. Jones, Tabernacl, Liverpool. Cyn galw'r cadeirydd dewisedig, traddododd y cyn-gadeirydd, y Parch. J. Vernon Lewis, B.A.,B.D., ei anerchiad wrth ymddeol o'i swydd. Baich yr anerchiad ydoedd perthynas yr eglwysi i'r Rhyfel, neu arwedd ysbrydol yr eglwysi yn eu perthynas i'r rhyfel. Anerchiad rhagorol, llawn sylwadau buddiol ac amserol. Diolchwyd yn gynnes i Mr. Lewis, a dymunwyd arno ei argraffu yn y ffordd y bamo'n oreu. Y cadeirydd newydd, wrth gymryd ei le, a ddiolchodd i'r Gynhadledd am yr anrhydedd a osodasid arno; gwnai ei oreu i lenwi'r swydd. Darllenwyd cofnodion y cyfarfod blaen- orol, a derbyniwyd hwy fel rhai cywir.-Rhoddodd yr ysgrifennydd adroddiad o'i ymweliad a'r eglwys oedd wedi anfon cais am dderbyniad i'r Undeb. Gohiriwyd y mater hyd y cyfarfod nesaf.-Yn absenoldeb y trysorydd (Mr. John Edwards) darllen- wyd y cyfrif ariannolJgan yr ysgrifennydd-y Parch. O. L. Roberts. Gan nad oedd yrhollgasgliadau wedi dod i law, ni ellid rhoddi ond amcangyfrif o sefyllfa'r drysorfa. Yn ddiweddar yr oedd y taliadau yn fwy na'r derbyniadau; ac os caniateid y grants arferol eleni, byddid £15 yn ychwanegol yn nyled y trysor- ydd. Dymunol, os ynbosibl, fyddai1 codi ycasgliadau ac osgoi hyn.Galwyd sylw at y Drysorfa Gyn- orthwyol ac at yr ymdrech neilltuol a wneir gennym fel enwad i sicrhau addewidion am £ 50,000 i'w talu yn ystod y pum mlynedd nesaf.-Cyfeiriwyd hefyd at y cylchlythyr a anfonwyd i'r eglwysi gan Gym- deithas Genhadol Llundain, yn galw sylw at sefyllfa ariannol y Gymdeithas, a'r argyfwng yr oedd ynddo. Cymeradwywyd i annog yr eglwysi i gymryd y mater i ystyriaeth, ac i wneud eu goreu i estyn pob cyn- horthwy posibl. Darllenwyd llythyr oddiwrth Gyfundeb Arfon yn trosglwyddo y Parch. D. M. Mason, Llanfairfechan, i'r Cyfundeb hwn. Rhodd- wyd derbyniad cynnes iddo i'r cylch. Yn 43 Gt. George Street, Wigan, y mae Mr. Mason yn byw'n bresennol.-Cyflwynwyd y Barch. J. J. Roberts, B. A., Birkenhead, hefyd i'r Gynhadledd. Addawodd Mr. Roberts ddod a'i lythyr i'r Gynhadledd nesaf. Croesawyd ef yn galonnog, a dymunwyd ei gysur a'i lwydd yn ei faes newydd.- Datganwyd llawenydd o weld y Parch. W. Harris, B.A., B.D., yn bresennol. Efe'n gweinidogaethu gyda'r Saeson yn Ashton. Cafwyd ychydig eiriau ganddo yn cydnabod y croeso a estynnid iddo. Amlygwyd teimlad o'r dymunol- deb o weled y Cymry yn y cylch sydd yn llafurio ymysg y Saeson yn ymuno i'r Undeb. Pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad brodyr cystuddiol, ac a theuluoedd oedd wedi colli perthynasau.-Pasiwyd fod y cyfarfod nesaf i'w gynnal yn Chorlton Road, Manchester; a hysbyswyd fod eleni yn ganmlwydd- iant cychwyn yr enwad yn y ddinas honno.—— Terfynwyd trwy weddi gan y Parch. J. Morris, Salford.-Yn yr hwyr pregethwyd gan y Parch. Albert Jones, B.A.,B.D., Bootle. Dechreuwyd y gwasanaeth gan y Parch. J. J. Roberts, B.A., Birken- 'head.-Yr oedd y cyfeillidn yn Ashton wedi dar- paru yn helaeth ar gyfer ymwelwyr, a diolchwyd yn wresogiddyntam eu gwahoddiad a'u croeso. Hwn ydoedd y tro cyntaf i'r Undeb ymweled A'r lie. Rhyw dair blynedd sydd er pan gychwynnwyd yr achos. Mae yma gapel prydferth iawn, a gwneir ymdrech neilltuol i dalu amdano. Mae gan y bobl gal on i weithio." Ceir cannoedd o Gyniry yn yr ardal, ac y mae pob argoelion am eglwys gref a llewyrchus.-7.Af. Lots DDEUBLYG.—Bydd cydymdeimlad dwfn A Mr. G. M. Hughes, Empress Road, Kensington, un o ddiaconiaid yr eglwys Annibynnol yn Kensington, yn wyneb y profedigaethau trymion sydd wedi dod amo ef a'i deulu. Ddydd Gwener wythnosi'r diweddaf, yr ymunodd ei fab ieuengaf, Morgan, a'r s.s. Trevor, ym Maryport; ac yn blygeiniol fore drannoeth, wrth gysylltu'r Hong i'r lan, fe lithrodd dros ei hymyl i'r mor ac a foddodd. Yr oedd yn fab mewn teulu iluosog, yn 23 oed, ond wedi gweithio'i ffordd i safle anrhydeddus fel morwr, a'i obeithion yn ddisglair. Dygwyd ei gorff Lerpwl, a chladdwyd ef ym mynwent Anfield Road brynhawn dydd Mercher, yng ngwydd cynhulliad Iluosog er gerwined yr hin, pryd y gwein- yddwyd gan ei weinidog, y Parch. J. O. Williams (Pedrog). Ymhen rhyw ddeuddydd, daeth y newydd o Virginia, America, am farwolaeth merch i Mr. Hughes, Mrs. Morgan, a aethai yno at ei phriod tua phedwar mis yn ol, gyda'i phedwar plentyn. Taraw- yd hi gan pneumonia, a bu farw ymhen dau ddiwmod. Brodor o Amlwch yw Mr. Hughes, ac yn un o'r dynion mwyaf adnabyddus a chyfrifol yno am y rhan helaeth- af o'i oes mewn cysylltiad a'r gwneuthurwyr tybaco adnabyddus. Bu Mrs. Hughes, oedd yn un o ragor- olion y ddaear, farw yn Lerpwl tua deng mlynedd yn ol. Mae ein hannwyl frawd yn gystuddiol ers amser, a diau y ca ef, a gweddill y teulu, gydymdeimlad dwysaf eu cydnabyddion Iluosog yn Lerpwl a Chym- ru.-Cytaill. KENSINGTON.—Nos Wener ddiweddaf, trwy gared- igrwydd Mr. John Evans, Esher Road, darparwyd te rhagorol iawn ar gyfer plant y Band of Hope. Ar ol y wledd, caed cyngerdd o dan lywyddiaeth W. G. Jones, Ysw., ysgrifennydd yr eglwys. Caed datganiadau ac adroddiadau gan y plant; ac yn sicr, syr, mae yma dalentau canu ac adrodd y clywir mwy amdanynt yn y man. Canodd y plant hefyd, o dan arweiniad Mr. Job. Diolchwyd i roddwr y wledd a phawb a fu a rhan i wneud y cyfarfod yn Uwyddiant, gan yr ysgrifennydd, yn cael ei gefnogi gan Pedrog. Canodd Mr. Gwilym Williams ddwy waith a chaed unawd hefyd gan Mr. R. Griffiths. Cyfeiliwyd i'r cwbI gan Miss Lilian a Master R. Griffiths.-rsg. I Y Lloer a'r Planodau. ( MR. Got.—Diau gennyf i Iu mawr o ddarllenwyr Y BRYTHON mewn gwlad a thref sylwi y nosweithiau diweddaf ar y ddwy blaned lachar sydd yn y gorllewin wedimachlud haul. Fel y gwyddis, Gwener (Penus) —Duwies Serch, yw yr isaf a'r danbeidiaf o'r ddwy. Pan gyfyd daer Wener ei phen Yn loew rhwng awyr a lli" Fe'i cerir gan ddaear a nen," ebe Ceiriog. A dyma hi unwaith eto. Iau (Jupiter) yw y Ilalli Not Saboth ddiweddaf, ceid golygfa I ======= £ > dlos dros ben y nen yn ddigwmwl fel y digwyddodd y ddwy blaned euraidd yn ymyl ei gilydd a'r lleuad ieuanc rhwng y ddwy. Nid oes cof gennyf i mi weld tlysach golwg o'r fath. Erbyn heno (nos Lun) mae'r lleuad wedi symud cwrs. Ni. wiw iddi hi ymdroi; rhaid iddi gylchu'r nen i gyd a chyrraedd yn ol ymhen y mis. Cyn yr ymddengys Y BRYTHON nesaf bydd hi tuag Arwydd y Tarw, ac Orion, gyda'i wregys arian odditani yng nghyfeiriad y gorwel. Ond er cilio o'r Uoer fe erys y ddwy blaned yn y gyfeillach. Ac fe wel y sawl a gymro'r drafferth i sylwi fod y ddwy yn closio fwyfwy at ei gilydd-Gwener yn esgyn yn uwch i'r nen, ac felly yn nes at lau. Oddeutu'r 13eg o'r mis byddant yn y man agosaf. Yna ysgerir hwythau. A Gwener rhagddi ar i fyny, a thua'r dwyrain, gan adael lau gryn lawer ar ol. A'r pellter rhyngddynt yn fwy bob nos, nes yn gynnar ym mis Mawrth digon prin y gellir canfod lau gan ei agosed at yr haul, ond pery Gwener yn ei gogoniant fel "seren y gweithiwr" am wythnosau lawer. Yn y dwyrain gwelir planed arall, goch. Mawrth yw ei henw. Ar hyn o bryd, y mae yn Arwydd y Llew. Duw Rhyfel gynrychiolir gan Mawrth, ac y mae hi cyn goched heno ag erioed R. H. JONES.

Heddyw r Bore sef bore dydd Mercher. I ESGYN1AD ALAFON. GWELSOM eiri hen gyfaill annwyl, y Parch. O. G. Owen (Alafon) yn un o ysbytai1 Lerpwl yma wythn08 i ddydd Iau diweddaf, ac a ofnem ar y pryd fod rhyw anhwyl- der peryglus wedi gafael ynddo; ond bychan y tyb- iem y'i collid mor fuan, ac mai honno fyddai'r olwg olaf a gaffem yn y cnawd ar un o feirdd coethaf ac un o eneidiau tirionaf Cymru. Yr oedd ymhell o fod yn gartrefol yn yr ysbyty; yr oedd y tyrfu a'r ochen- eidio, swn y Uongau a'r chwiban ar yr afon, a dwndwr y ddinas, yn dal ar ei nerfau Hednait* Gwrthodai fynd dan arfau'r meddyg; aeth gyda'i frawd—y Parch. W. G. Owen (Llifon) i Abergele; ac yno y bu farw bore ddoe (ddydd Mawrth). Fe'i ganed ym Mhant glas, yn agos i ddeag mlynedd a thrigain yn ol. Wedi marw'i fam, symudodd y tad a'r pum bachgen i fyw i Landwrog. Chwarela y bo Alafon yn ei flynyddoedd cyntaf; dringodd i fod yo ysgrifennydd y chwarel; fe'i codwyd yn flaenor yn eglwys M.C. Carmel; a buan y dechreuodd bregethu. Bu yn ysgol Clynnog, am bedair blynedd yn Athrofa'r Bala wedi hynny; ac yna i Brifysgol Edinburgh, ya efrydu athroniaeth, llenyddiaeth Seisnig, ac yn y blaen, gan gael canmoliaeth y Proff. David Mason enwog am ei ymdrechion llenyddol. Cydsyniodd i'r alwad a ddaeth iddo oddiwrth eglwys Ysgoldy, hen gorlan yr Hybarch Robert Ellis, ac yno y glynodd yn ddisyfl hyd heddyw, gan ennill a chadw serch ei braidd a'r holl ardal yn ddigwmwl ar hyd ei oes. Yr oedd y lle'n dawel a dihelynt; y bobl yn fynyddig a di- rodres a naturiol i a hwy ac yntau'n debyg iawn i'w gilydd yn eu prif deithi. Dechreuodd farddoni'n gynnar. Yr oedd iddo ran yn y Ffrae Ddirwestol enwog rhwng Trebor Mai, Dewi Hafesp, Gethin, ac eraill o brif englynwyr Cymru ar y pryd. Dyma'i englyn i'r ser a wnaeth mewn ymryson chwareus a Phlenydd a Thudwal ar y ffordd fawr ar noson serog, loergan « Clyw, asur, dy ser clysion,-beth ydynt ? Bathodau'r angylion ? Neu lewyrch oddiar loywon Lestri aur palasdy'r Ion ? Enillodd gadair Corwen yn 1905-pryddest Bnoydrau Enaid. Bu o fewn y dim i -ddwywaith o leiaf- i ennill y Gadair Genedlaethol; y fo aeth a hi yn yr Wyl Genedlaethol am Tmson Gorontcy wrth farw yet yr America ac am gywydd i Fynachlog rstrad Fflur yn Llundain (1909). Yr oedd yn goeth a gofalut hyd yr eithaf o'i linellau, ac yn rhy bur ei chwaeth i ollwng dim bratiog o'i law, ac hwyrach iddo fygu ac oeri gormod ar ei Awen drwy ei chadw weithiau'n rhy hir ym mhair ei chwaeth a'i Jedneisrwydd difrycheu- Iyd. Peth anadd-anodd iawn-yw cyfieithu emyn heb golli'r ysbrydoliaeth wrth wneud; ond cyfrtfir cyf- ieithiad Alafon o emyn Rock of Ages Toplady yn utt o'r pethau perffeithiaf a mwyaf can- adwy yn y ffordd honno. Ysgrifennodd lawer i brif gychgronau Cymru efe olygai'r Drysosfa (M.C.) ers rhai blynyddoedd behach ac yr oedd ol ei ofal a chysgod ei ysbryd addfwyn ar bob dim a ddywedai ac a wnai. Beimiadodd droeon yn yr Eisteddfod Gen- edlaethol yr oedd yn un o feimiaid y Goron ym Mangor y llynedd; a phlethodd roi o'i gofion mwyaf cu yng ngholofn Lien a Chan a ysgrifennodd am rai blynyddoedd i'r BRYTHON. Gallesid dywedyd Uawer, ond y mae'n bryd mynd i'r wasg; rhaid gado'r gweddill hyd y rhifyn nesaf; adibennu heddyw gydag enghraifft neu ddwy o'i bertrwydd englynol :— Beddargraff Dr. Roberts, Congl-y-Wal, Ffestiniog:— Dyn gwlad roed yma dan glo,—lluoedd A wellhawyd ganddo ;i Ond, er hyn, a'r fedr honno, Gwella'i hun nis gallai o I Ymsyniad ar ol gwrander awrlais yn taro ituddeg, noson olaf yflUlyddyn (1875) Sobreiddiol, megys brawddeg—ddwyfol,oedd Y flwyddyn, wrth hedeg, Waeddai fod diwedd f'adeg Innau'n dod yn union deg.

ISALED HEFYD. Ddiwmod o'i flaen hefyd, sef dydd Llun diweddaf, bu farw'i hen gyfaill a'i gydfardd Mr. Morris Owen (Isaled). Caernarfon, adnabyddus i'r sir honno fel cyfreithiwr, ac i'r Eisteddfod fel enillydd a beirniad yn y prif gystadleuaethau. Brodor o Bentrefoelas, ac awdur yr englyn hwn i Briodar Cyfaill.- Fry, o'i hardd nwyfre ei hun,-arweiniwyd Rhyw Wener berffeithlun Tua'i haul-at ei heilun A thoddi wnaeth y ddau'n un. tt tt tt T ESTYN SIARAD Y BALA.-Digwyddodd llawer o bethau mawr a rhyfedd yn y Bala erioed; ond y peth rhyfeddaf a ddigwyddodd yno, mewn ystyr enwadol, oedd y cyfarfod [a gynhaliwyd nos Iau cyn y ddiweddaf, sef Ionawr 27:— Ceid y Parch. D. Tecwyn Evans, B.A., Weslead, yn darlithio ar Lyfr Job yng nghapel yr Annibyn- wyr, dan nawdd ac ar ran eglwys Bedyddwyr y Bala; a'r Parch. R. R. Williams, M.A., gweinidog eglwys M.C. Capel Tegid, yno'n gadeirydd. Cyplysiad anfarwol; ac os mai o fwriad y bu, ac nid o ddamwain, gresyn na chawsid Eglwyswr i gynnyg a Phabydd i gefnogi'r diolchgarwch ar y diwedd. Cawsem felly rihyrsal fach gyflawn o bob Hais yn y cor gogyfer ag oratorio fawr tangnefedd y Mil Blynyddoedd, sydd i'w harwain gan ein Brawd Hynaf rhyw ddydd a ddaw. Sut bynnag, cyfarfod rhyfedd Ionawr y 27am yw testyn siarad y Bala, Jerusalem Cymru.

EVERY WOMAN SEOULD send a stamps for our 3a page Illustrated Book containing valuable infoiznatic« bow all Irregulaxhkt and TmWim nay be entirely avoided or removed by simpie means. Recommended I emi-ent Phydcaiw. as the only Safe, Sore and Sen tune Kemedy. NOT* fait Thousands of Testimonials. Established iSfil. Mr., PAUL BLANCHARD BdoooMonoZWdss Lug. LOmWr