Y Brython

Clep y Clawdd sef Clawdd Offa< I [GAN YR HUTYN ] MelUithio'r Ellmyn-—Tyn erthygl Dr. Smith yn y British Weekly am yr wythnos ddiweddaf gryu sylw ar y Clawdd. Ni chred y Dr. mewn gweddio dros y fath elyn uffernol. Rhaid tynnu llinell, medd ef, rhwng y math hwn ac eraill. Gwell gan y Dr. weddio dros y diafol na thros yr Ellmyn diobaith. Sicri chwi mai dau ddychryn mwyaf yr Almaen ar hyn o bryd yw Dr. Smith a'r Tancs. Y Sasium.-Caed Sasiwn Fethodistaidd ar gyffin y Clawdd yr wythnos ddiweddaf, mae'n debyg ond rhyfeddmor ddistaw y bu. Ni chlywid gair amdani gan nab, cyn nac wedi ei chynnal, ac ni welais air ar bapur newydd o'r hanes. Beth sy'n dod o'r Sasiynnau ? Nid ydynt megia cynt. Fe fyddai disgwyliad amdanynt, a son mawr erddynt wedi yr elynt heibio, ond yn awr yr un gair. Beth ddaeth o'r pregethu ? Pwy a bregethodd ? Ni Jhlywsom enw neb, erholi Os bydd ymladd yn rhywle gan ddau baffiwr, ceir yr hanes yn eglur ac amtwg ym mhapurau'r dydd. Ow! Ow M. 0 Y Censor a'r Brython.-Synnodd y Clawdd fod golygydd a chylioeddwr Y BRYTHON pur ei safn wedi cael eu galw gerbron eu 41 huwch i roddi cyfrif am eu cenadwri. Mae calon y Clawdd yn caru'r BRYTHON ni ca l on y Clawdd fynnai erdlm i'run anghaffael dd;gwydd lddo, ac yr oedd yma lawenydd mawr a digymysg pan ddeaHwyd fod y cyhuddiad wedi ei dynnu yn ol, ac fod popeth ar ben. Hwyrach y ceir erthygl ddoniol gan y Gol. maes o law ar yr ymdeimlad o fod tan y bail. Gwelir fod golyg- yddion, fel popeth y dyddiau hyn, yn codfyn eu pris. eu Canon Oym:reig.-Mae'r Rhyfel hwn wedi dwyn llawer o newydd bethau i Gymru. Ymhlith pethau eraill ceir yn,a yn awr weith- ydd cyfarpar (munition works) a throir allan offerynau milwrol Cymreig. Felly nid mor foyn ydoedd deall wneud Canoji Cymreig y dydd o'r blaen, sef oedd hwnnw, y Px,tvh. J Fisher, B.D. Y math yma o Ganons a droir allan yng Nghymru canon nid i saethn dynioa, ond i saethu'r diafol. Hyderwn na chyll y Canon newydd hwn ei fare. Gwr da, yn caru ei genedl a'i llenyddiaeth, yw Canon Fisher. Y mae eisoes wedi gwneud ei ol ar ein llenyddiaeth. Teilwng yw o fod yn Esgob yn hytraoh na Chanon. Mae'r Clawdd yn falch o'i orffennol ac yn dymuno'n dda iddo ar gyfer y dyfodol. Perffeithied hirddydd ei ddawn. Blysio'r Afal. -idae llawer o ddwyn afalau wedi bod yn yr ardaloedd hyn yr wythnosau diweddaf, a hynny gan fechgyn drwg. Cosb wydhwy'n ilym yn yrWyddgrug a Gwrecsam. Yn ddieithriad gosodai'r bechgyn y bai ar ryw ddynes neu gilydd am eu cymell i ddwyn. Onid ydym deilwng blant i'n cyndad, sef yr Adda hwnnw a geisiodd ysgwyd y bai ar y ddynes honno o roddwyd iddo. Cosbwyd y ddau, sef Adda ac Efa. Felly yn y llysoedd hyn. Cosbwyd y wraig hefyd. Ysgrythyrol iawn Puteinio'r Anthem.—Dywedir ein bod yn ddifater o gysegredigrwydd emynau ac an- themau y Cysegr ar y Clawdd. Ai gwirhyn ? Rhy wir, mi ofnaf Dywedir na fydd neb yn aros i ganu'r Anthem Genedlaethol ar ddi. wedd cyfarfod. Dywedir hefyd y cenir hi yn ami ar ol cyfarfod o ddawns a lleoedd y bydd rhai yn drwm mewn diod. Ai pobl o'r math yma a ddichon ennill buddugoliaeth ? Ai i rai o'r fath y dyry'r Arglwydd oruchaf- iaeth ar eu gelynion ? Na. 'choelia'i fawr! Y pethau hyn yw'r esboniad cywiraf ar y gyflafan fawr bresennol. Ffrewyll yw yn Uaw'r HoUalluog i'n chwipio am ein rhysedd. Plant wrth Ddrws y Dafam.-Nid yn an. tynyeh y gwelir pleutyn neu blant y tuallan i ddrws y dafarn yn disgwyl y fam ddiotlyd ddyfod allan. Erys y plant yno am oriau weitiiiau yn yr oerfel a'r glaw. Onid yw hynny'n greulondeb ? Beth am y gymdeith ? as sydd yn diogelu plant ? A fedr hi wneud rhyw les yn yr achosion hyn ? Hirfaith Rol y Bri.-Dyweclir fod Rhol y Bri (Roll of Honour) yn eglwys M.C. Saesneg Aerfair ac ami dros gant a hanner o enwau a chredir y rhedant i fyny iddeucant yn ystod yr wythnosau nesaf. Mae mwy na hanner dwsin o'r bechgyn wedi syrthio dan ergydion marwol; amryw dan glwyfau trymion, ac eraill wedi methu gan afiechyd. Codwyd amryw ohonynt i aafleoedd pwysig yn y Fyddin ac anrhydeddwyd eraill am ddewrder ar y maes. Hwyrach mai hon yw'r Roll fwyaf ar y Clawdd. A oes ei Uuosocach hi ? Ail Stem i'r Maer.-Gofynnwyd i faer iref Gwrecsfun eistedd ail stem yn y gadair faerol. Gwnaeth yn ddeheig y tro cyntaf. Credent y gwnai'n well hyd yn oed yr ail dro. Yr oedd yntau'n hoff o'i le, ac fe'i hail ethol. wyd ef. Fferyllydd yw, yr un fath a'i dad a'i daid o'i flaen. Bu'n ymdrechgar iawn yn ei garedigrwydd at y cleifion a ffoaduriaid y rhyfel. Brodor ydyw o'r dref hon. Y mae yn ei fwriad symud ymlaen i gael gwell anedd-dai i'r gweithwyr. Da iawn, Y ffordd oreu i hynny yw talfyru dylanwad uffernol y dafarn yn y dref. Y mae'n amhosibl mesur mawrddrwg y ddiod yn nhref Gwrecsam. Dywedir mai hon, o'i maint, yw'r dref fwyaf diotlyd yn y byd. A honno yng Nghymru, o bob man. Rhag cywilydd Dawn y Dafarn.-Fe synna'r Clawdd ddeall fod yna lawer iawn o atyniadau'r dyddiau hyn i hudo merched a bechgyn ieuainc i ddawnsio yn lie gwneud eu gwaith a'u rhan ynglyn Wr rhyfel. Dywedir hefyd yr hudir hwynt i hyn yn y tafarndai. Dyma bechod deublyg. Ai nid da fai aros tipyn o sylw i hyn ? Mae'n ddyletswydd arnom wneud ein goreu i ddiogelu cymeriad a dyfodol ein pobl ieuainc. Carwn hefyd ofyn y cwestiwn a yw yn iawn cynnal dancing classes mewn lie trwyddedol ? Fwy a etyb ? Y Gvjroniaid yn syrthio a'r Llyfriaid yn dawnsio.-Mao rhywbeth gwrthnysig iawn i mi yn y ffaith fod poblach yn mynd i'r ddawns yn y wlad yma tra y mae'r bechgyn yn syrthio trosom yn eu gwaed ar y Cyfandir. Nis gwn i sut y gall neb a chydwybod ynddo ddawnsio ar adeg fel hon. A wyddoch chwi ? Mae pob dawns yn help i golli'r rhyfel.. A.S. y Clawdd.-B. T. John, Ysw., yw Aelod Seneddol y Clawdd. Buan yw o droed a gewyn, ond buanach ei bin, sef ei ysgrifbin Mae hwn yn mynd o hyd. Gwelir erthyglau aml gauddo, yn y papurau Ilool, ae hefyd ym misolion y wlad a'r gwledydd oddiamgylch ysgrifenna lawer ar y cwestiwn dirwestol, a chwestiwn y tir. Mae ei lygaid ar fudd a lies Cymru'n wasJadol. Efe yw un o wladgarwve pennaf Cymru. Ysgrifennodd erthygl faith a galluog y dydd o'r Lilaen i'r Scottish Review, ac y mae darllen mawr arni ymhlith ei etholwyr ar y Clawdd. Codir hi i sylw yn y newydd- iaduron, a chydnabyddir ei medr. Dengys Mr. John fel y mae'r Celt yn eyflym adennill ei le yng ngweinyddiad y gwledydd, ao nadoes hafal iddo yn ei onestrwydd a'i benderfyniad. Y Celt fydd yn llywodraethu'r byd maes o law. Mae bron gwneud hynny eisoes, er gwaetha'r Sais. Diolch i Mr. John am agor Uy.^aid y deillion i weled hyn. Perygl y Plant.—Lladdwyd plentyn ysgol eitlimlw.,rdd oed yng Ngwrecsam y dydd o'r blaen, ar ei ffiordd i'r ysgol, trwy i un o'i, motor-* redeg drosti. Bu ymchwiliad i mewn i'r peth. Penderfynwycl nad oedd yr un teithiwr mwyach i sefyll i fyny yn YM-Y, Y gyriedydd ar y car, er inwyn i'r gyr.iedydd giol pob cyfle i weld y naill fiordd a'r llall, er mwyn osgoi pob damwain. Hefyd, dylid hysbysu yn eglur ar y comelau lie y mae ysgolion. A da fai peidio a gyrru o gwbl gyferbyn ag ysgol o un math. Y Rol yn duo.-Daw hanes syrthio rhywun bron bob dydd o blith milwyr y Clawdd. Mae Gwrecsam a'r cylch yn dioddef yn arw'r dyddiau hyn. Dro yn ol, Rhos a'r eyleh oedd tani, ond yn awr Gwrecsam. Deellir fod mab Mr. Wilfrid Jones, yr athro cerddorol a'r arweinydd gwych, wedi rhoi ei fywyd yn abett,h ar faes y gwaed. Cydjrmdeimlir yn fawr a Mr. a Mrs. Jones yn eu profedigaeth lem. Y mae'r fam hefyd yn wan iawn ei hiechyd ers tro. Arglwydd y lluoedd fo'n north iddynt. Monor o'r Moss wedi sti-ddo.-Aetli Stocer William Ruws, y Moss, i lawr yn y Flint H.M.S. tra'n ymosod ar dair neu bedair o longau Ellmynaidd oedd wedi eu goddiwedd- yd. Nid oedd RUWR lawn ugain oed, ac onid dwy flynedd er pan y gadawocld dir ei wlad am y cefnfor. Dyma un arall o fechgyn y Pentre School wedi rhoddi ei fywyd tros ei wlad. Maegalarareiolyinhlitheigyfoodion a'i riaint cythrybhis. Tonnau'r aig a sua alargan uwoli y fan. Steddfod y Ffrith.—Mae hon yn awr yn flynyddol. Arlwyj r hi gan y Wesleaid, a da y ^wnant. Nid oedd yr olaf hon yn ail i'r lleill yn ei Uwyddiant. Da fyddai cael neu add fwy ei maint ar gyfer y dyfodol. Yr oedd mynd ar bopeth yno. Enillodd Arthur Jones, Coed pceth, Wm. Griffiths, Gwersyllt," a Gwen Davie's, Brymbo, ychwaneg nag un wobr. Caed cystadleuaeth ragorol iawn, a chlorian- nwyd yn onest a deheig gan Mr. Carrington, Coed poeth, a Mr. J. C. Huws, Brymbo. Yr oedd yr arweinydd, y Parch. Charles Jones, Gwrecsam, yn ddoniol e hwylus fel arfer. Teulu Cy-gon.-Dyweclir fod rhyw hanner dwsin o blant mewn cartref yn y Cefn wedi myaychu'r ysgol ddyddiol am flynyddoedd heb fod yn absennol unwaith, nac ychwaith yn ddiweddar un tro. Wel, dyma hl-th nod- edig Pa faint mae'r rhieni hyn wedi ei arbed mewn rates, dwedweh ? Perbyniodd Lilly Edwards oriawr arian y dydd o'r blaen gan y Pwyllgor am ei ffyddlondeb am saith mlynedd Y flwyadyn cynt derbvniBdd ei frawd Albert oriawr debyg am yr un petli a bydd brawd arall, John, yn cael oriawr y flwyddyn nesaf. Mae chwaer ieuengach o'r enw Rhena, hithau hefyd wedi bod bum mlynedd eisoes yn ddi- fwlch. Rh ago rol o beth fyddai i'r pwyllgor addysg roddi pob i oriawr i'r tad a'r fam. Y maent ynllawll haeddu. Well done y chwi Y Gair yn darian iddo.-Mae llawer i filwr wedi ei ddiogelu gan ei Feibl. Ceir hanesion rhyfedd am werth y Beibl ar y maes. Dywedir i un o fechgyn y Cefn 6ael ei alw i orchwyl peryglus ond cyn cychwyn. cofiodd am ei Feibl, a dododd ef tan ei wisg. Daeth shell fawr a niweidiwyd y bechgen yn ddirfawr. Ond achubodd y Beibl ei fywyd. Caed darn o'r shell wedi llochesu yn y Gair. Arbed yw swyddogaeth y Beibl ym mhobman. Buasai wedi arbed y Rhyfel hefyd pe cawsai chwarae teg. I fyny ag ef Ein cyfaill goreu ydyw. o

CAER LLEON. Qalwad.—Nos Sul ddiweddaf, rhoddodd eglwys M.C. St. John Street alwad -un.f.ryd i'r Parch. Griffith Hughes, B.A., Bl. Ffestiniog, i'w bugeilio. Hyderir yn fawr y ceir ateb cadarnhaol, a chredwn fod ym Mr. Hughes y rhinweddau hynny a'i gwna'n ddilynydd teilwng i'r Parchn. John Parry, (awdur y Rhodd Mam), J. Pryce Davies, M.A., a W. S. Jones, M.A.—tri o gewri'r pulpud M thodist- aidd a fu'n eu tro yn gofalu am y ddiadell. Y Parch. J. Pr, yee Datqeg, M.A. -Llawon ydd yn ddiau fydd gan liaws cyfeillion y gwr uchod ddeall ei fod yn dal yn bur dda ei iechyd, ac yn ieuanc ei ysbryd, ond fod trym- der dyddiau ers tro bellach yn ei luddias i ddod ond ychydig allan o'r ty. Boddi.—Taflwyd ias o dristwch drosom i gyd y dydd Sadwrn o 'r blaen pan glywsom fod Gwilym, plentyn bychan chwech oed i Mr. a Mrs. Robert Evans, Suffolk Street, wedi boddi yn y Dyfrdwy. Aeth ef ac eraill i chwarae mewn lie peryglus ar Ian yr afon, Ilithrodd i'r dwfr, a chariwyd ef ymaith gan y Ilif. Gwnaed ymdrech galed i'w waredu, ond meth wyd, ac y mae ei gorff bach eto yng nghol yr afon oer. Darlithiau.-Nos Fercher ddiweddaf, dan nawdd Cymdeithas Lenyddol St. John Street, cafwyd darlith o'r radd uchaf gan Mr. J. R. Jones, Gol. Y BRYTHON, ar Y Cymro drwy Wydrau Sais. Cymerwyd y gadair gan y bonwr caredig, Henry Jones, Albion Park, a thystia pawb oedd yn bresennol mai dyma un o'r darlithiau goreu a gaed yn ein dinas ers llawer dydd. Gwnai'r darlithydd i ni deimlo yn falch o'n gwaed Cymreig. Annheg fuasai rhoddi cofnodion o'r ddarlith yma. Da chwi ddarllenwyr Y BRYTHON, rhoddwch wahodd- iad iddo ddod ar drot ar ei ferlyn i bob ardal ar y gororau, a chewch un o'r tameidiau blasusaf a gawsoch ers llawer dydd. Nos Wener nesaf, dan nawdd Cymdeithas Cymry Caer, ceir eto ddarlith, Cymru yng ngoleu y Penhillion Telyn, gan y Parch. D. D. Will- iams, Lerpwl.

Prynir Dodrefn. h Outright. Distance no object. Sales by auction on owners' premises. GREETHAM & SON (Est. 1848). Auctioneers, 27 Newington, Liverpool; 18 Rydal Bank & 106 Liscard Road, Licea Tel. 646 Royal,

I Basgodaid olpWiad. 1 BROUGHTON Eisteddfod.-Nid oes lawer o hanes yr ardal boblog hon yn dyfod i'r BRYTHON, Mr. Gol., ond er hynny, ardal a llawer iawn o hanes iddi ydyw. Mae yma fechgyn medrus yn trigo yn y lie, sydd yn symud gyda phob achos da. Ceir ugeiniau sy'n hoff len a chlÎn, a gellir felly ddyfalu y bydd yma eisteddfodau lawer. Wedi bod yma yn yr Eisteddfod frwd lwyddiannus ddi- weddaf, yr oeddwn. wedi penderfynu, os oedd modd, bod yn hon hefyd, a chefais fy nymun- iad. Yn neuadd y Br6c ei cynhaliwyd,—- vstafell a ddeil o wyth cant i fil o bobl, a'r lie wedi ei lenwi hyd yr ymylon cyn cychwyn ar y gwaith. Mr. W. M. Roherts,. Gwrecsam, a Mr. Carrington, Coed poeth, oedd yn pwyso'r gerddoriaeth, ac amhosibl cael eu gwell, ei chyflawnasant eu gorchwylion yn y prawf a'r rhagbrawf yn ganmoladwy agonest. Y Parch. Wyn Davies, Rhos, oedd yn arwain ac yn cloriannu'r adroddwyr, a gwnaeth yntau ei waith yn rhagorol. Cadwodd y cyfarfod mewn hwyl drwyddo, a thraddododd areith- iau hirion a? addysgiadol ar yr adroddiadau. Carunolaj'l' pwyllgor am ddewis darnau clas- Uifol yn He rliyw be hau nambi-pambi diwerth. Mr. Trevor Evrvn>, y Moss, oedd y cyfeilydd, a chyflawiiodd ei waith yn ardderchog. Rhoddwyd idel,) ganmoliaeth uchel iawn gan y beirniaid cerdd r >1. Y Dr. Share Jones oedd i gadeirio. Ni fedrai ddod, ond gwnaeth y peth nesaf i oreu, sef anfon cil-dwm aur i'r trysorydd. Yr oedd y canu'n dda dros ben. Eto siomwyd ni na ddaeth ond un cor o blant i gystadlu, sef Cor Plant y Cefn ond gwnaeth- ant yn swynol dros ben, ac anodd fuasai eu euro. Refyd un cor cymysg o'r rhai mewn oed a ddaeth. Disgwylid tri, ond un gyr- haeddodd, sef Cor y Lodge, Brymbo, dan arweiniad gwr dieithr o Ffestiniog sydd ar hyn o bryd yn lletya ym Mrymbo. Can- asant yn llawn deilwng o'r wobr, a chawsant ganmoliaeth nid bychan. Y rhai a ganlyn a enillodd ar y pethau eraill :—Unawd tenor Tom Morris a Wm. Phillips yn gyd-fuddugol. Unawd soprano Mabel Jones Williams, Gwrecsare. Bass Arthur Jones, Coed poeth. Her-unawd: Mabel J. Williams, Gwrecsam, a" Arthur Jones, Coed poeth. Can wyd unawd her iawn gan Mr. Trevor Davies, y Rh,,s. i agor. Siomedig iawn oedd yr adroddwyr, fel y dywedcdd y beirniad, t neilltuol o siomedig oedd y rhai a ddaeth i'r llwyfan oddigerth un, sel Eileen Oolley, Aerfair. Yr oedd hon yn adrodd yn rhagorol iawn, a chafodd y wobr yn ddibetras. Daeth dau i'r llwyfan ar y Wreck of the Hesperu8, ond yr oeddynt yn sal ryfedclol. Dywedodd y beirnaid nad oedd wedi cael ei fodloni. Hawdd deall oddiwrth y feirniadaeth fod ei gwell lawer iawn yn y rhagbrawf, ond iddynt yn anffodus drwy anghof adael allan linellau neu ddamau. Credem mai cyhoeddi neb yn deilwng a wnai'r beirniad, ond gan mai cas- beth oedd hynny yn ei olwg rhoddodd y fedal aur i'r goreu o'r ddau, sef oedd honno, Miss Cunnah, Fflint. Yr oedd yr Eisteddfod hon yn llwyddiant mawr. Gwyr bechgyn Broughton sut i godi cyfarfod. Cynghorwn hwynt, gan fod yma y fath dalent yn y lie, i fynd i fewn am eisteddfod fawr, i'w chynnal drwy'r dydd. Hi fyddai'n llwyddiant ac yn lies mawr. Paratoid lluniaeth ar gyfer yr anghenus, ac yr oedd popeth yn gyfleus a hwylus. Penderfynaf, os byw ac iach, ddyfod i'r Eisteddfod nesaf yma eto, a da fyddai gwahodd golygydd Y BRYTHON yno hefyd, i gyfarfod a'r Brythoniaid brwd hyn.-Un oedd yno. GROESLON.—Ar ol cystudd maith, bu farw Mr. Owen Jones, Glynllifon Terrace, Groeslon, yn 68 oed. Yr oedd yn flaenor ym Mrynrod- yn ers 1900. Ei brif nodwedd oedd ffyddlon- deb, a chadwodd y ddyletswydd deuluaidd i fyny hyd y diwedd, ac nid a ei erfyniadau dros y teulu yn anghof, na'i gynghorion i'w blant, na'i esiaimpl. Aeth i chwarel Dorothea yn 9 oed, ac ni bu oddiyno nes yr ataliwyd ef rai blynyddoedd yn ol. Caed gwasanaeth coffa ym Mrynrodyn. Cydymdeimlir a'i weddw ac a'r ddau fab, Mri. R. O. Jones, Crosby, a G. O. Jones, Bootle,—y ddau yn aelodau yn Stanley Road.-R.J.G. O'R HEN SIR, SEF SIR FON.-Trwm i lawer iawn yn y Sir oedd derbyn y newydd i'r meddyg galluog a phrofiadol, Doctor E. Parry Edwards, Mynydd y Gof, Bodedern- syrthio i'w hun olaf ar y Saboth. Clywsom droeon nad oedd yn teimlo'n dda ers amser, ond bychan feddyliodd neb fod y diwedd cyn agosed. Bu fel angel tirion am yn hir, yn sirioli llwybrau afiechyd a dioddefaint, a bu'n foddion i ddwyn gwrid i lawer Ilwydrudd, ac i estyn einioes llawer claf. Erbyn hyn wele hybwr bywyd, fu a'i ddogn yn fahn a'i fedd- yglyn yn iechyd, mwyach wedi gorfod plygu ei ben i oruchwyliaeth angau, sydd erioed wedi bod yn fuddugwr ar feddygon." Adwaenem y Doctor yn dda,, ac ni cheid neb hynawsac-i na'i alluocach yng Nghymru. Llawer tro y'i galwyd fel specialist mewn achosion neilltuol. Claddwyd ddydd Gwener ym Modedern-angladd cyhoeddui i ddynion. Efe'n frawd yng nghyfraith i'r Cadfridog Owen Thomas. Y ddau fab sydd ar ei ol yn ddau feddyg medrus Doctor Tedd Edwards yn swyddog meddygol Sir Gaernarfon, a'r Doctor O. J. Parry Edwards yn bartner a'i, dad, ac yn fab yng nghyfraith i'r Ynad R. E. Jones, Plas Rhosneigr; ei unig ferch yn briod a'r Doctor Evans, Ffetiniog. Cydymdeimlir yn ddwys a'r weddw a'r plant a'r teulu. Yr oedd y Doctor yn un o wyr cyhoeddusaf y Sir, yn ynad hedd, yn henadur y Cyngor Sir, yn gadeirydd llys y Valley, etc. Ond wele bob cadair a swydd yn wag a' r bedd yn Hawn. Bu farw ar fin ei ddwy a thrigain oed.-Dyna rodd haed,dol a help i gerdded a roes eglwys Bethel (B.) Caergybi, i'r hen frawd ffyddlon nad oes mo'i anwylach mewn set fawr yn unlle —Mr. John Ellis, yn ei henaint, sef ffon hardd a chadam, yn gydnabyddiaeth o'i waith a'i ffyddlondeb fel diacon am ddeng mlynedd ar hugain.—O'r diwedd rhoes heddgeidwad ei law ar wegil y ffoadur Pittman a ddiangodd o garchar Caergybi. Yn yr Aber, meddir, y'i daliwyd. Dwys oedd deall fod Mif-s Will- iams, o Gaergeiliog, stiwardes ar y Connemara, a gollwyd mor alaethus, ar ei mordaith olaf, ac yn bwriadu cefnu ar y mor, i briodi ie, ar ei mordaith olaf am byth Bu cryn fynd' ar gyrddau pregethu blynyddol yn y Sir yn ddiweddar,—cwrdd pregethu yn Rhosfawr (Soar) ac Elfed a'r Parch. J. M. Williams, Pen y groes, yno yn Nhabernacl Newydd Caer- gybi, y Parch. Gwylfa Roberts, Llanelli, a'r Parch. S. T. Jones, Rhyl; yng nghapel ei frawd Rheidiol, Gwylfa a'r Parch. W. LI. Lloyd ym Maes y llan, Gwylfa a'r Parch. Hawen Rees. Nos Fawrth a dydd Mercher, bu cwrdd pregethu Belan (B.), pan wahodd" wyd y Parch. D. R. Owen, Seion, Cefn mawr un blant y Sir, ac un o'i meibion hyotlaf. a'r Parch. J. S. Jones, Calfpria, F'festiniog Caed cyrddau i'w cofio, a bias y Nefoedd arnynt.-Chwith gan lawer fydd deall fod yr hen fam fonheddig a duwiol yn Israel,Mrs. Ann Jones, priod Mr. Rd. Jones, y Library, Beaumaris, wedi wynd i orffwys am byth oddiwrth ei llafur, yn bedwar ugain oed. Ystyrrid hi yn Fedyddreg selog, hynod oleu- edig yn yr Ysgrythyrau, yn wraig ddoeth a deallus, ac ynddi rhyw fwyneidd-dra a'n denai ati. Adwaenem hi yn dda, a braint i ni oedd cael hynny. Ei phriod a hithau wedi bod yn gryn swcwr i'r achos Bedyddiedig yn y lie, ac yn') y mae'n ddiacon ers dros banner canrif. Meibion iddi yw Mr. W. LI. Jcnes, ysgolfeistr Llanfachraeth, 0, phregethwr da gyda'r Bedyddwyr; y Parch. Rd. Jones, Pontlottyn; a Mr. J. W. Jones, Church J Street, diacon ac ysgrifennydd byw hen eglwys ei dad a'i fam. Parhaodd y cwlwm priodas am drigain mlynedd, a dyna gwlwm tyn yn cael ei ddatod. Tarawiadol yw'r hanes am gladdu Mr. Henry Roberts, y truan a laddwyd ar ffordd y Valley. Bu ei angladd ym myn- went Pont yr erw, Llanfachraeth, a rhoed ei lwch i orwedd mewa rhan o'r fynwent a fu unwaith yn ardd i'w daid a'i nain, yng nghys- god coeden a blannwyd gan ei daid. Deil y goeden i dyfu a deilio, ac yntau yn ei chysgod mor wyw ei wedd.-Llygad Agored. TREGARTH.-A,mlhau y mae lladdedig. ion yr Aceldama yn y cylch hwn, fel pob cylch arall. Yr olaf i syrthio yn Ffrainc a'r gym- dogaeth hon oedd y brawd ieuainc, Griff. Richard Roberts, y Dole. Brawd hoffus a dymunol. Wedi ei glwyfo'n dost y waith gyntaf, fe'i dygwyd i'r wlad hon i wella. Modd bynnag, wedi mynd yr eilwaith ni fu'n hir cyn derbyn yr ergyd a brofodd yn angau iddo. Gedy wraig a thri phlentyn, malP, a chwaer, i alaru'n ddwys ar ei ol. Mae lladd- edigion y teulu hwn yn eithriadol luosog. Gwyr y fam sy'n fyw, trwy brofiad chwerw, beth yw colli tad, ewythr, priod, a brawd, trwy gael eulladdyny chwarel. Brawd arall yn cael ei ladd ym mwnglo ddiau aur Cali- ffomia, a dyma'i hunig fab, Griff., wedi ei ladd ar feysydd Ffrainc. Mae cydymdeim- lad yr ardal a'r teulu yn eu trallod yn ddwfn. PENYGROES.—Cawsom gyfarfod da iawn ddydd Iau yn ysgoldy Calfan Ia (a.). Cyfarfu Cymdeithas Ddirwestol y Chwiorydd, o dan lywyddiaeth Mrs. J. Elias Jones. Cawsom anerchiad gwych gan Mrs. Walters, priod y Parch. W. Walters, Groeslon. Siaradodd Miss Jones, Hendre Villas, a chaed adroddiad dirwestol gan Miss Mallt Williams. Y cyfan yn rhagorol, ac fe fwynhawyd ewpaned o de i derfynu.-Bu Cyfarfod Adloniadol yng Nghar mol nos lau. Daeth tyrfa dda ynghyd o wrandawyr astud. Caed gwledd o radd uchel. Gwasanaeth wyd gan y talentau adna- byddus Miss Mallt Williams, Penygroes Miss J. Blodwen Williams, Carmel; Miss Lizzie Thomas, Cilgwyn; Miss Blodwen Williams; Miss Maggie Williams, Pisgah Mri. R. Lewis, Cesarea; H. Thomas, R. F. Price, Pisgah. Swynol oedd datganiad y corau, o dan arweiniad Mr. R. R. Lloyd. Arweiniwyd yn fedrus gan y Parelf. W. G. Hughes (M.C.) a'r corddor adnabyddus Pencerdd Llifon yn cyfeilio.