Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

4 erthygl ar y dudalen hon

Wrth wrando Mr. Lloyd George…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

Wrth wrando Mr. Lloyd George yog Nghaapoirfoii. [Gan Mb Tom Davies (Dewi, Mairion) BANGOR EDBYCHID ymlaengydag eiddgarwch digymar at ymweliad Lloyd George a hen dref Caer- narfon ddydd Sadwrn Chwef. 3. Hwn oedd y tro cyntaf i ddo er pan mae yn Brif Weinidog i draddodi araith, yng Nghymru, a phriodol iawn ei ddewisiad o ganolbwynt bywyd Cymra i draddodi ei araith gyntaf yng Nghymru, Efe yw'r Cymro cyntaf erioed i ddringo i 'r safle uchel o fod yn Brif YVeinidog Prydain Fawr, a pit a. ryfedd fod Cymra gyfan yn ymfalcliio ynddo ■ Y mae Lloyd George yn ei yrfa a, i lwyddiant digyffelyb wedi gosod gwerth newydd ar gymeriad y Cymro ym marchnad cenhedloedd y byd, ac nid oes Gymro heddyw yn unrhyw ran o'r byd. nad yw'n dal ei ben yn uwcb, ac yn teimlo gufydd yn dalach o faintioli pan gofia mai un ohonom ni sydd wrth y Ilyw yn yr Ymherodraeth fwyaf a welodd y byd. Heddyw nid oes odid neb nad yw'n harod i dalu gwrogaeth i'r Cymro hwn, na neb balchach o'i dras Cymreig nag efe ei hun. Ycltydig fiynyddoedd yn ol, gwneid gwawd o'i acen Gymreig, a'i nodweddion Cymreig. Ond yn He cywilyddio o'i herwydd ymffrostio ynddynt a wnri efe. Py natur Gymreig," obe, ".yw fy nghynysgaeth oreUj, Y goron ddirmyg a fyn rhai rot ar fy mhen yw fy mod yn Ccymro. Yr wyf finnau'n -gogon- eddu yn hynny. Cymro wyf o flaen popeth arall. I fy henafiaid yr wyf yn ddyledus am fy nghariad at y werin bob!. Y mae gwermiaet-h wedi bod yn ein gwaed ers deuddeg canrif, a chymer fwy na hynny i'w gael allan." Wel, dyma'r gwr y disgwyliai Cymru amdano ddydd Sadwrn yng Nghaer- narfon, ac yr oedd y nifer mawr baneri o fwth a phalas, o gastell a chlogwyn, a'r mitoedd poill yn dylifo o hob eyfeiriad, yn dystion o arbenigrwydd y diwmod. Yr oedd mawredd ae urddas, a nerth yn weledig yn nhrefniadau y cyfarfod. Yr oedd cannoedd o filwyr a heddgeidwaid yn amgylchu y Pafilion, a phob mynedfa ato. Nid oedd angen yr holl arddangosiad yma o nerth o ran dim gwrthwynebiad oedd i'w ddisgwyl .-nid dyna oi amean, -,oad, i os-)d mawredd ar ddyfodiad Prif Weinidog y Goron i'n mysg. Yr oedd y Pavilion yn llawu awr cyn amser dechreu, Canwyd gan amryw, a chan- wyd amryw donau cynulleidfaol i aros dyfod- iad Lloyd George. Gwelid amryw arwydd eriau newydd danUi ar furiau yr hen bavilion. Tu ol i'r llwyfan yn^wynebu|y gynulleidfa yr oedd. 1,. Anrhydedd Prydain heddyw A mawr wr y Cymro yw. Yn y pen arall yn wynebu y llwyfan yr oedd I ti, llwydd mewn cad a llys, A Duw fo yn dy dywys. Pan ddaeth y parti—y Maer yn arwain a Lloyd George a'r gweddill-i mewn,nid oedd brwdfrydedd gymaint ag y'i gwelsom adegau tebyg. Gallesid tybio fod rhyw gymaint o oerfelgarwch yn y croeso, ond amlwg cyn diwedd y cyfarfod nad gwir hynny. Y mae n debyg mai gwir reswm y diffyg brwd- frydedd ar y dechreu oedd oerfel y tywydd. Nid gwaith hawdd yw i gynulleidfa fod yn frwd a'i thraed ymron rhewi, ac yr oedd eisio cryn dipin o hyotledd Lloyd George i godi'r gynulleidfa i anghofio anghysur y corff. Buom yn gwrando llawer tro ar Lloyd George yn areithio—ei areithiau tanllyd, ysgubol ym mlynyddoedd eynnar ei yrfa. Gwelsom y nwyd yn cael ei ffrwyno wed.i dechreu ohono wisgo lifra y Brenin, ac arafwch a phwyll yn dod yn nodweddion amlycach yn yr areithiau. Tybiem fod graddau helaethach o r nodweddionhyn i'w canfod yn yr araith hem nag a welsom erioed o'r blaen. Amlwg oedd fod cyfrifoldeb ei swydd yn gosod ffurf newydd ar ei hyotledd mewn rhannau o'r araith. Anaml gynt y dafnyddiai faw* ar notes, ond heddyw myn- ych ddarllenai nid yn unig ddyfyniadau o eiriau eraill ond rannaa o'i araith ei hun. Gwnai hvnny mewn dull oedd )-it cyfleu cyfrifoldflb ei eiriau nes i raddau wneud i fyny am y golled o ga,el trem ei lygad. Yr oedd vn feistr perfftilth ar ei gynulleidfa.. Ni welwyd erioed well enghraifft o'r Orator Yr oedd ei hunanfeddiant a'i ymwybydd- raeth o'i afael ar ei gyiiulleidfa yi, amlwg. Medraifforddio darllen cyfran o'i araith yma ac acw, a medrai fltorddio trin ar fan bwyntiau cartrefol, gan wybod o ,hyd nad oedd berygl iddo golli y gallu i ennyn fflam brwdfrydedd pryd bynnag yr oedd ganddo wers eiriau ei hargraffu'n ddwfn. Ni sylw- as m eiood o'r blaen gymaint amrywiaeth cylch o lais sydd ganddo. Yn rhannau dwys ei araith y mae ganddo no dan isel sy'n rhybnddio fel swn dwfr yn disgyn mewn ceunant dwfn. Pan wedyn, y dawi gymell i obaith pethau gwell wedi i'r aflwydd fynd hsibio, y mae nodau oi lais fel cylch arian ar ben y bryniau a, rhyw ring ynddynt sy'n doffro pob gronyn yn natur dyn a pheri iddo ymestyn igyfeiriad y wawr a ddang .sir iddo. Credwn mai esboriad dirgelwA. areitjiydd- iaeth Lloyd George yw ei fod wedi. etifeddu -gyda'r anian Gymreig sy mor gryf ynddo —ddeuparth o ysbryd Cymreig a fu'n doffro ac yn gweddnewid Cymru gynt. Yr oedd peroration ei. araith fawr heddyw y peth tebycaf i ddiweddglo pregeth fawr Ddydd y Sasiwn. Yr oedd yn debyg-—-nid am max adnod oedd ei diwedd, ond yn ei ddull o'i thraddodi- Gwelsoch y Gorff yn cael ei gerdded gan rhyw gynh|yrfiad, y llygad yn iflaolxio, y fraich yn esgyn a'r llais yn codi ac yu codi; ac er fod llawer clap brwd wedi bod ar hyd yr araith, ni ddaeth dim byd teb- yg cynt i'r taranau brwdfrydedd a dorrodd allan yn sydyn ar y diwedd pan drodd Lloyd George i yrru'r hoel adref drwy ddy- fynu lien adnod yn Gy nraeg Eithr gwneuthur diioni na ddiogwn, canys yn ei iawn bryd y medwn, oni ddiffygj-wn." Yr oedd y cyfnewidiad yn awyrgylch y cyfarfod y peth mwyaf sydyn a del nlwyd erioed, fel pe meddyliech am lifddor.ui a fu n dal yn hir yn erbyn y pwysau yn burstio a'r rhyferthwy yn gorchuddio y syclidir eynt.. Cymharai un gohebydd ddull amry wi >1 Lloyd George o draddodi i dan glo—weith- iau'n mud-lisgi mewn mwg, wodyn yn sydyn wele fflam yn 11a mu ac ynct wres yn gwasgar yn g ys jit. Nid af i geisio cofnodi yr araitfc,yn unig rhoddaf rodiad ei diwedd- glo Y mae adegau anaml yn hanes y byd pan mewn ychydig flynyddoedd o wasgfa y penderfynnir cymeriad a thynged cenedl am oesau lawer wedi hynny. Y mae'r adeg yma yn un o'r cyfryw. Y mae gwenith y gaeafyn cael ei hau. Y mae'n well, yn sicrach, yn fwy toreithiog ei gyn- haeaf, na phan heair yn v gwanwyn tyner. Y mae llawer o stormydd i fynd trwyddynt. Y mae llawar o rew ac eira-i 'w dioddef cyn y daw addewidion gwyrdd y gwanwyn i ben. "E.itli.ry-)-i-wii.eittliurda.oni na ddiog- wn, canys yn ei iawn bryd y medwn oni ddi- ff ygiwn.

Cynhebrwng -Sara Tomas.I

iYSl Af£lL Y BElRDD I

Advertising