Y Genedl

ANNIBYNWYR DWYRfAN DINBYCH A FFLIfJT Cynhaliwyd Cyfarfixl Chvvarterol Annibyn- wyr Cyfu'ideb Dwyreiniol siroedd Dinbych a Fflint yn ;Berea, Gwcnfro (Southsea), ger G wrec-sam, ar y dyddiau Ma\vrih a Mercher, Ionawr Yn y Gvnhadledd borcu Mercher, am ddeg o'r gloch, llvwvdd- "yd gan yr Henadur Thomas Jones, Y.H., G" recsam, yn absenoldob y Parch. J. P. Gough., Rhos, y cadeirydd am y flwyddvn, oherwydd afiechyd. Dec-hreuwyd trwy ddar- llen a gweddio gan Mr J. Parry, Llangollen. Yna cadarnhawyd cofnodion y cvfarfod biaenoix)!. Cafwyd a-fhfjddiad ynghylch Mr Watkin Williams, Froncyssyllte, yr hwn a arholwyd fel pregethwr gan y Parchn. Dr. Peter Price, Rhos, a W. Thomas, Llangotllen, ac ynghylch Mr Jq-in Williams, Ebenezer, Rhos, yr hwn a arholwyd fel pregethwr gan y Parchn. J. P. Gough, a J. Milton Thomas, Froncys- syllt.e. Yr oedd canlyniad arholiad y ddau frawd yn gymmeradwyofl, a derbvnwyd y naill a'r llall fel pregethwyr rheotaidd, a rhood- wyd iddynt gan y cadeirydd ddeheulaw cy.n- dedthas. Penodwyd y Parchn. W. Daniel, Tal.Y- fron, a T. 'E. ThomaiS, Coedpo^th, yn aAoI- wyr pregethwyr am dair blvnedd. Etholwyd y Parchn. J. P. Gough, J. E. Thomas, J. H. Richards, Talwrn. W. Daniel, Mr R. Wynn Evans, a'r Parch. R. pCi-i6 Williams, yn bwyllgor i ddiwygio rheolau y Cyfundeb ynglyn a chodi pregethwyr. Cyf- lwynodd Mr J. Wilcoxon, Coedpoeth, Adroddiad y Pwyllgor Cenhadol, yn cynhwys fcysbysiad fod R31 6s. 7c. wedi eu derbvn cddiwrth Bwyllgor "Y Caniedydd" i'w -lianii rhwng y Cyfandeb hwn a'r Cyfundeb Gorllewinol. Hefyd, gelwid sylw yn yr adroddiad at ymdrech neillduol Cymdeithas Genhadal Llundain i godi can mil o bunnan a rhodidjd annogaeth- i eglywsi Cymru i godi y casgliad blynyddoi i ddeng mil o bunnau. Hysbyswyd 'od y pwyllgor wedi dewis yn swyddogion y Parch. O. J. Owens, Rhos, yn gadeiryddi; Mr John Roberts, Rhos, yn dry- sorydd; a, Mr J. Wilcoxon, vn vsgrifenvdd. Mabwysiad.wyd yr adroddiad. Cy 11 wyn odd) y Parch. J. Talwrn Jones, Brymbo, adroddiad Pwyllgor yr Ysgol Sill a Dirwest, yn yr hwn yr awgrymid i'r Sabath olaf ym Mawrth gael ei drefnu yn Sa.bat.h yr Ysgol Sul. Hysbvsid fod y pwyllgor wedi dewis y Parch. T. E. Thomas yn "gadeirydd: • y Parch. J. H. Richards yn drys(yrydd; .t"r Parch. J. Talwrn Jones vn ysgrt^e dd. Alabwysiadwyd yr adroddiad. alwyd sylw gan y Parch. J. Ta.iv.irn Jlcncs at Undeb y Cymdeiithasau Cymraeg, ac annogwyd yr eglwysi, ac aelodau yr eglwysi yn eu carfcrefi i roddi i'r iaith G inrae, ei He. Darllenodd yr ysgrifenydd lythyr odrli- wrth ysgrifenydd Pwyllgor "Y Canielvdd Cynnulleidfaol," ac yn gwahodd unrhyw ber- son umgol sydd wedrl tain sylw deallgar emynyddiaeth a cherddoriaetihi 1 ddanfon awgrymiadau i'r Parch. D. Morgan Davies, Abertawe, yn ddiymdroi. IPa6iwyd y penderfyniad canlynol: ( 1) Fod y Gynhadledd hon yn dewis pump o'i haelodau i weithredu fel Pwyllgor Pris- „ iant dros y Cyfundeb er niAvyn cario ailan hisiant o dan Ddeddf CyJJid 1909-1910, yng- lyn a'r eiddo enw,.idol a ddrfar gan Ymddir iedolwyr Eglwysi ijerthynol i'r Cyfnndeb hwn (2). Fod) y personau caidynol i gyfansoddi y pwyllgor: Mi-i Howel V. O. Cook, Gwrec- sam; J. Wilcoxon. Coedpoeth; John Harri- son, Coedpoeth; Isaac Smith, Y.H., Rhos; a'r Parch. R. Peris Wilhanm, Gwre'csam. (3). Ein bod yn cyfarwyddo y pwyllgor hwn i ddewis un o'u plith i weithredu fel goJlebydd ar ran y pwyllgor, a'i fod ef fel y cyfryw yn Oruehwyliwr yr Egflwysi a'r Pwyllgor yn mhob gohebiaeth lhwng yr 4iglwysi, y pwyllgor a swyddogion Prisiant y Llywodraeth. < (4). Fod eais at bob eglwys yn y Cyfan- deb hwn i basio penderfyniad a rydd i'r aelod o'r pwyllgor a ddewisir yn oruchwyl- i-r (yn ol y 3ydd penderfyniad uchod), gyf- lawn hawl i dderbyn, a hawl i'r pwyllgor uchod benderfynu prisiant pob eiddo perth- ynol i'r eghvysi, boed yr eiddo hwnw yn -rhyddfeddiarit neu ar brydtes, neu o bit, natur bynag arall y byddo. (Awgiymir, os cyfyd anhawsder o unrhyw natur rhwng y goruchwyliwr crybwylledig, v pwyllgor a swyddogion y Llywodraeth, y gall y goruchwyliwr drwy y pwyllgor ei dros- glwyddo i ystyriaeth Pwyllgor Ymgynghorol sydd wedi ei ddewis gan Gynghor yr Undeb). i Galwyd sylw at Drysorfa Gweddwon gweinidogion gan Mr D. Jones, Hartsheath, j diolchodd am yr hyn wnaed gan yr eglwyai, ac apeliodd am barhad o'u oofnogaeth i'r dry- scrfa. hon. Tendlerfynwyd cynnal v cyfarfod nesaf yn JV Hydref, yn Bethld-iem, Rhos. Dewiswyd v Parch. J, Talwrn Jones i bregethu ar L dirwest; y Parch. J. D. Jones, Brynteg; i bregethu ar later o ddewisiad yr eglwwi yn y lie, a Mr W. R. Owen, ysgolfeistr, Rhos- ddu, i ddarllen papur ar Addysg Grefvddbl yn yr ysgolion dyddioi. Pasiwyd penderfyniadau o blaid heddweh ac yn erbyn eostau diangenrhaid ar ariau a llongau rhyfel. (2). Yn gahv sylw aelodau eglwysi y Cyf- undeb i fod ar eu gwyliadwriaeth rhag ar- Tyddo deiseban yn erbyn Dadgyssylltiad a Dadwaddoliad Eglwys Loegr yn Xghymru eydd yn cael eu cymeryd oddi a,mgylch y dyddiau hyn i'w' harwyddo gan Ymneilldu- wyr. Yn y prydnawn cafwyd cyfeillach dan lywyddiaeth yr Henadur Thomas Jones, gan yr hwn y cafwyd anerchiad agoriadol ddvdd- ojol ar ol iMr W. Edwards, Rhos, ddechreu trwy ddarllen a. gweddio. Darilenwvd [}arm eithriadol o dda ar "Grefydd yn y Teulu, gan Mr Simon Jones, Brymbo. Gofidiai pawb nad oedd amser i gael tra- i fee aeth ar bwnc mor amserol osodwyd ger- | bion mor ragoroi yn y papur. j Cafwyd adroddiad o'r addewidion yn y Cyfundeb tuag at y Drysorfa Gynorthwyol, | gan Mr D. Jones, Hartsheath, Ysgrfienydd y Mudiad yn v Cyfundeb. Yr oedd yr addewidion oddeutu £000. Y na caf Iyyd anerchiad cryf ar y Drysorfa a'i hamcan gan y Parch. W. James, Aber- tr.we, cadeirydd Undeb yr Annibynwyr Cym- eig, yr hwn sydd yn ymwolcd a'r gwahanol f Gyfundebau. Mynegwyd aimpv ffeiiviiaii dyddorol ganddo yn'ei anerchiad. Diolchwyd iddo yn gynnee am ei ymweliad, siaradin-yd o blaid y Drysorfa. gan y Mri J. Talwrn Jones, Samueil Moss (Coedpoeth) Isaac Smith, Y.H. (Rhos), T. E. Thomas. J. Howell (Pougciau), R. Roberts ac R. Poris Williams. •Pregethwyd yn Berea nos Fawrth gan y Parch. R. Peris Williams, Gwreosam, ar y pwnc, sef "Yr lawn," a nos Fercher gan y Parch. J. W. Rowlands, Nant, Coedpoeth, &- Y Geifnadaeth," a'r Parch, W. James, Abertawe. Cafwyd r-yfarfodydcl pur lwyddanl1, a rloddwyd d erbyn iad toilwng i'r Cvfarfod Chwarberal ar ei ymweliad cyntaf a Berea. Gwnaeth y chwiorydd eu rhan yn deihvng. Gwrecsam. iIt PERIS WILLIAMS, Y sgrifenydd.

SENI FOR PRICE FOR 9 LIST. Q MEjmNQ HAMKM B USE BIFURCATED RIVETS. drive Rivets, ?ndbend back the prongs. Neat and strong. Of 9.11 local Iron- mongers. or send I/- 41 for box (assorted) to- LLYFRAU NEWYDD HUGHES A'I FAB, Cyhoeddwyr, WREXHAM.  —.———- Anhawdd f?'fid sut y KR!I!d cosnd y UW mater yn Itawnaeh ac yn cglurach mewn (;y? Uoied 0 ;e."—y 7?t',MM?. Y Pftfathraw n* I » Liawlyfr ysRollieieaidd Gorchest EI F odolaeth wirionedilul oedd inedru eyfansoddi y fath t RE Es M.A., lyfr a hwn."— Y Faner. j Welsli readers are privilege(I to have a'i Natur. within their reacti such a capable, sensible, and modern presentation of tius difficult | I ooa,n.g™or. 144 t.d LLIAN 1/6. subject. -Christian Connn-onwealth. I Traetha Mr. Morris gyda de]¡eurwdd Davcnn ac pflurder uemtuoi D¡I;g v b rarcnu.. Person ?eT?nyni na chyhoeddwyd eriocd yng Y arc. Npnyniru lyf? yn fwy haeddianol o ddRrbyn- C iad calonnog a dioiFhKnr ein cydw)adwyr Ihrhard 1orrls., • ■ ,m'r ??' ??' ?MUus, a gwerthtawr w filorris;, Crist. lion."—Y T'M??.?vM. Liawlyfr meddylgar a ehyfoethog." M.A., B.D., —C??M?'M. "Yn Wif, Hyf)' campus ydyw. Mae'r DOLGELLAU 160 t.d. LLIAN 1/6- ?ntd'in)Mt!t yn gref a meistroIgM, y rhe,I yuu?d yu deg ac eithyadol alluos."—Y y.v?. Liawlyfr ar j-LIawlyfr Cyd-fuddugol Eisteddfod Y PARCH. /A il fli Gened!aetho:Co?yn?y,?o. ?? Levi Jones, ArmthyddIaeth. Cynhwysa Gyfarwyddtadan Cwertlif?iwr ar I CROESOR, ra todd i Ddarllen Adradd. ac Areithio yn LLIAN, 1/6 j rhwydd ac elfeithiol. PENRllYDEUDr.AETH, V«• Y Llvfr Cyntaf yn cynnwys darnau i B!ant Yr i fyny i He" oed, n | | n Yr Ai: Lyfr yn cynnwys darnau i BJant o Adroddwi t 13el; (;,(I i Ïyny. tra&aa Casgliad ?de?o. o dd.?an ,r'ynwn DETHOLEDIG MirOUUflOUWVl l ft i Want. Dyleut fod yn nwytaw pob un sydd ■ a gofal eyrddau p)smt. ? .?. Paairi na VYr ?''? '? i'r ??" lyfr bvn—cvr'ar- Sj?at?tM? ,goit y (!bai-ti I ieiieiigit o lr.;uap. wyr. Y utao yma lawer o fldamau newydd, ac amrywi;,eth lawer. a diia yr cll d.lelw y ..Iii ,¡;:J LLYFRAu ?. :?-: ty,)e",yr (?ll (1?ilw y A 1 6 h n ohrefyddol. Haeddant, a dbu y dicit A A mmiieen n, o6cch n. x j. uun n. prol>8.lw._r, Athmw.. CO fr ï.JArcrlA! Cnsq'i'id o ddnrnan i'w hadrodd mewn DETHOL-T?-,DIG C yli ?U!?MM Cyf.'rfu?ydd.vn?y;!&'rGentiad;?th, DETHOLEDIG ? a Yn cynnwys Cell o I Yll Byd yn Gcch," CanypAMH. un n'r daman adrodd eystadleu'd yn I  — EISTEDDFOD CENEDf.A?THOL ? h. r.?S W!u'. ?MS EISTEDDFOD GENEDLAKTHOL | FT. I I r IS TTTAX ■> nntvP-iAM io-"> M;?e y rhamant hon wedi ei Ileoli, gan I: MERCH mwvaf, yn nhrd Caernarfon, yn nyddiau —. Morean Uwyd o Wynedd, ac yn nuB anRhy- B.4amait GWmre1g Ymarol Anthropos. delweddir y cyflicd cytfions hwnnw. yw hon. rhywbeth yn debyg i GAN tdLYt??M. ram-??u?nh.yj. Wcymau. M,: Prosper a NTHnnnac Menmmee; ond yn ceinach na'r !!ain. ac yn A 11 0 OS. tmr.tcf)t):i'rl!itf!—O.J?.??Mrd-t.Af.?. LLIAN, :5tnri d?yddoroL-'—?M? Iiaa. IFOR I.. i nofel hantmddol dda. Dyna i IFOIR yn ddinu yw nofel newydd Klwyn. Ystori fyw, mrwn lalth naturiol.C¡¡mNl. ???'Ky ? TfT?T Storl ddyddorol. Mae'r cym- OW Ac& k IW eriadau wedi eu tynnu'n rhagorol. Dylai ICS V N. O\VAI N.lelll<1arueIJ""YreiI>hrynnQa'idarlt: I EL,YN. -Nofel Haiiesyddol. —? 7.i?'"?- Kofei Hanesyddoi. ot¡ ),?u)?<:i? mae yh /yw a 1'* t.(I. ,'r dechreu i'r diwedd. ?u/f? LLIAX. 1ZB. AMLEX. 1/- ?'f''? '? darUer. yw &ott."—y 7'?. I }'fnn aMt/V ?f?/itf! iaim. V mae 'l G 0 LU D yrthui-?Yr.hYTftismew?n?rm.iu a'rdvd.?r- Y (IOLUDyn niytiii ?-n fw,fwv trivyd(li: yi (ydd LWO ar ei go!led o'i phryunu a'i fTSSSm, ANTHIOOPOS 8 ¡;nw:¡!th dtwhrel\O (13'1) t'i f!l\rlhn, Y 1'\ 8' GW E LL. ?ae yu sicr o fym) i;weid ei .Uuedd. Uwyh I f?ll WL chaern itlor o strM^on tobysj vn fi? LLIAX 1/- I }¡iaith, .n¡1f y" "?' dyddordeb, du??cii. A mynd. '—1 Cen?? Ct?t?ty. --Drama Ddirwestol Amcan y Ddr?ma hon yw ('af!O v ¡)erYI?J I Drama Odirwestol. 0 Chware gyda ?,?y,? meddwuL Y ?.? u YI sy i ddyddordeb an?herddoi o'r def-h?H i'r Gan CAM diwedd, ae yn llawn o ddinwydd:ad?u v*l!A cj'ffrous ac addysgiadol. f nn,Tr, Y mae yr awdwr yn amlws yn feddi;mriol u. ¡ L fA n ?raUndea?nHadoio'rr&ddtJ.tonaf. Y:?H "'k tgor Ilygaid tl??ro'rnewyddi (OL'VHk DON), ddrw? meddwdod a rhinwedi Uwyrymxrui- AMLEN 1/- odnd."—Pr??!yM Weekly.

PRIODAS NOFELYDO SERBMONI DAWEL. Synodd Mr Thomas Hardy, O.I., YJ1 Synodd Mr Thomas Hardy, O. M ?r awdwr adnabyddus, yr hwn sydd yn 74 oed, eigyfeilliaIl a'i cdmygwyr, ddydd Mawrth drwy briodi am yr ail waith. Y mae ei wraig yn awr-Miss Era, Dugdale—y* awdures, a gwasanaethai fel ysgrifemlydd iddo. er's dwy flynedd. Ni wyddai ond ychydig o gyfeillion mwyaf mymvesol Mr Hardy am yr hyn oedd i ddigwydd. Nid oedd' yn briodaa a llawer o rwysg ya I pcrtl-yn iddi. Digwyddodd oddeutu ivyth o'r gloch yn 'Eglwys y iplwyf Enfield. Ar waiiani i'r offeiriaid a wasanaetfliaii, y Pareh. R. Howel Brown, Ficer St. Andrews, a swydd- ogion yr Eglwys, yr unig rai oedd yn bresen. nol oedd Mr Edward nugdale, tad v brl-odaso fcrch, ei chwaer Marjorie, a Mr ITeiu'y Ffrdy. brawd y priodfab, yr hwn a WRSdn- aethai fel gwas. Mereh yw Mrs. Hardy i Mr. Edward Di-ig. ale, prif-atniaw idran y bechgyn o vSf;tol Genedlaethol St. Andrew's, Enfield, lie y n; wedi bod am v deugain mlynedd diweddaf. Rhagor nag ugain mlynedd yn 01, pan oedcl yn bymthcg oed, deehreoodd hi vsgrifermo straeon byrrion i blant. Yn ystod y blyn- yddoedd diweddaf y mae wedi cynieud- dy. ddordeb ,mewn natur, ac y mae wedi cy hoed di mwy nag un llyfr atraeon, ac yn eu plith "Straoon yr hen amser." Hyohi befji ydyw awdures '.&lby Birds,' 'Baby Beasts/ a 'Baby Pets.'

SUIT OR OVERCOAT 8/11.1 WONDERFUL NEW YEAR'S SALE! I A Gent's Smart Suit or well-made Heavy Winter Overcoat for 8/11. Think of it, readers!! A Suit or Overcoat to fit men even 6 feet! This remarkable New Year offer is madie just for a week or two by that old and reliable firm, Messrs. H. THOMAS & Co., 142, Gray's Inn Road, London, W.C., and any reader (no matter where he lievs) will be sent patterns, eaav measure-form and fashions, if he just sends a postcard. Other prices, 12/6 to 30¡'. Guaranteed Raincoats 16/6. Don't delay. Be sure and send that Postcard to-day and save money, while great Sale lasts, negation price and this paper.

GWAELEDD ARGLWYDD I ROSEBERY Aeth y Brenin brynhawn Mercher mewn car motor i Berkeley-square, London, W., i ym- weled ag Arglwydd 'Rosebery, a bu yno am oddeutu awr. Y mae'r Brenin a'r Frenhines wedi bod yn ymwelwyr cyson ag ef yn ei waeledd. Bu Arglwydd Rosebery o dan weithred law- feddygol beryglus Ionawr 13. Ymhen oddeu- tu pythefnos dywedodd ei feddygon i'r weith- red fod yn hollol lwyddianus, a'i fod yn gwella yn dda, ond parha i geel ei drwblo-gan ddi- ffyg cwtsg—y mae hyn yn hen gwyn.

A food expert has prepared a crisp, dainty and deli- cious food for the express purpose of quickly and surely rebuilding: the brain and nerve centres, and has p 1 r given it the name of -.5 GRAPE-NUTS. It is toothsome and fully cooked at the factory. ALL GROCERS SELL AT 7D. PER PACKET. <

FY ATGOFION. i i LLANDWROG I GAX H. MENAXDER JüSES. I Pan oeddwn yn arolygu chwarolau y Vivii a Braich Rydid, cof genyf i David Davies, I'^a^'vArn, yr hynaifieifiiiydd, a David Jones, gynt o Phis Collin, a Daniel Thoonas o'r Hafod boeth, alvv yn y ohwiarel un dydd a fy hudo gyda hwy i droed y Miynydd maiwr i ohwilio am arian daear, neu rhy:w dryeorau cuddiediJg eraiU fuasai yn werth em cael. 'Sicrhai D. D. y llwyddam yn ein hantur- L;i<dth, ac ar bwys ei air ef. trefnwyd llun- iaie^th, celfi, a dynion i fyued yno-ac yno y ibuam am brydwawn cyfan yn cloddio yma ac acw, ac yn disgwyl o hyd wieled rhyw bot oieu foes mawr yn Hawn o'r trysorau cudd yn dod i'r golwg, ond ni ddaeth. dim, ei chwysu a maeddu, ac aeth ein hamyneddi yn drech na'n dyfalbarliadi, a daeiuhym oddiyno. fel yr aetlhym yno, hdb ddim i ddangos fod laur ac arian yn bethau hawdd. eu cael. Ond chwareu teog i'r hen D. D. yr oedd ef ar eu trac. C-3'Wsom iyno olkcn amlwg aydd yn dweyd fod i'r lie ei hanas er's can r if oedd. Oddiiyma, ar yr oahr ddeheuol, .uv^cSilaw y GeIli, y mae nEon hen ffordd Ruifeijiig, yn oychwyn tros lepan y Mynydd, ac yn dda- gyn i lawr am Drws y cotod. iPe buasai yr hen Fynydld Maiwr yn gallu ateb, buaswn yn ei holi yn drwm aim yr olion hyn—beth oedd- ynt, pwy a'u .gwnaeth, a pha hiwrptis- oedd iddynt; ac am y ffordd, pa amcan oedd iddi, pwy oedd v dynion a'i gweithiodd, a faint oedd ei chost, a'r ioll helvntion a ddigwydd- odd wrth fyiid a ar hyd-ddl. Y mae ei yn ddigon hen i gofio hon droion ei yrfa., ac wrli gweled1 a,ml dro rhyfedd aj- fyd, o gyf- nod i gyf.nood,\¡ïna dyst oesoedd v Cread a beth yr awn ni i son ain ein ha.digofion o bethau hen, a PHETHAU WEDI NEWXD o fewn rhyw haner cant neu dtriugailn mlyn- edd. Gofynwch i'r hen Fynydd Mawr am ti adgofibn ef! Ha! pe gallai ddweyd, byddai ei stori yn fwy na g y gallai holl ]yfi:aa y byd ei chymvys. Ond rhaid i ni adael y lie 'hwn fel llawer lie arall, heb y nesaf peth i ddim o esboniad arrno. Rhaid i ni gychwyn yn awr ru:n wa.IA- y Dyffryn ar hyd llwvbiau diigon ane'lwig a pheryglus, wedi eu tori a'a Huc'hio yma ac a.cw gan y chwarelau. Ohwith yw meddwl am yr lieil INvybi-au hyn y tram- wyfu>:j<ni ar ihiydwddynt 'am fl-ynyddoedd. a'r 'hen gyfeillion a fu yn cj-dgerdded a ni yn ol ac yn inlaen i'r chwarelau-—llawer I wedi eu galw i ffOlxld yr holl didiaiear, ac er- j aill wedi eu gwasgaru ar ei hwy neb. Ond y ma.e yma ambeH i (Marn yn aros o hyd yn goffadwriaetih am danynt. Ar ein ffordd, yr ydym yn pasio heibio heai garnedd, a fu unwaith yn fwthyn baclh clyd, mewn cil'fach grrsgodfJ, lie yr oedd Danial Dafj-dd yn byw, yn ei honaint a'i benllwydni. Gwneyd con- crvt, neu fath o gewyll bychain y bvddai Danial Daf Y, dd, i gael ooiniüg ctt fyw. Y r oedd GWEU CEWYLL y pryd yma, mor bvvysig a gweu matia yn Niwbiwleii. U>yma fyddai bywioliaeth llawer 0 hen bobl wadi myned yn rhy hen i weitiiiio. Byddai oifn arnom broil a.'n llethu wrth basio ty Dajiial Dal'ydd. W11 i yn y byd pam, yr oedd yr hen wr a'r hen wraig yn didigon di- IÚwe-d os caent lonydd yn eu ibwthyu bach unig. Yr oedd plant yn fy atmser i yn liawer mwy ofnus 11a phlant yr oes bresen- 01, yn enwed-ig, os cyfarfyddent a hen wr, a'i walk, yn wyn a llaes, a plmstwn yn ei law, ac yn byw yn unig. Ond Och! ce cyf- arfyddem a piilisimaai, bydtlJaa hiwllw vn ein golwg, megis angel wedi disgyn o Goll G wynfa, ac yn cotii braw a dychryn ar bnb modfedd o honom; ond am blant yn awr, nid oes ofn yn eu cation, chwarddlant am beat plisman wrth gewio eu d'al, ic yn methu. 'Ond gadajwn Danial ,Da.f-dd, heb ddim ond ei gofffa, ac awn heibio hen ffermdy Penvbryn, a fu unwaith yii ffaaawnol ac erywog yn ci ddydd, ond mae yi- lieit ff-arm yn awr wedi ei diarnio a'i thyllu gan y chwarelau, nes ei gwneyd mor auhebyg iddi ei hun ag y gall ffarm fod, heb ddim yn aros ond yr hen ffermdy, a'i ddelw a'i eafle yntau yn ddig- on dilira yn nghlanol y tt;lIIlel:\ydd. 'Does dlebyg i'r chwarelau am newid wyneb ardaJ yn ei dolydd a i llethrau. iBellaioh yr vdym ar waelod y dyffrvn—hen ddyffryn enwog Nantlle, neu Xant-y-llesf. Dvwedir i'r dvfr- ryn hwn unwaitih fod yn ddiffaethwch, yn llawn o goed a bwystfilod. a dV" ma ystyr yr enw Drws-y-coed. sef yr agorfa gul i'r dyff- ryn o gyf-iriad y Wyddfa. Dywed tradd- odi'ad. ac mae yr un a ncdwn yn llawn mcr dobyg i fod yn wir, ag unrhyw draddodiad arall, fod y bwystfilod a heidiamt y dyffryn Coediog wedi mynod yn ahswyd ac yn bo-i i'r trigolion yn y cylchoead, ac er mwvn ei difa a cfmael ymwared byth ohony-nt; iddynt roddi tan yn y coed yn y niaill ben a'r llall, ac i'r t,an hwnlnrw ideithio mor ffyrnig yn nghrfeiriad eu gilvdd, nes hel y bwystfilod o'i flaen, a'u dal yn wamhiauedig yn y canol. Yr oedd eu lief a'u hudiadiau mor fawr nes rlr.vygo y cymoedd, wrth «vrthio yn aberth i angerddoldeb y tan; ac wrth glywed yr ud- fau, fe alvvyd y lie yn Nani-v-llef. Dywedir mai dyma. ystyr y Cilgwyn, sef Cil-ceg-y- ewyn. Giveliais i y Dyffrvn hwn vn ngodi- doiwgi'vvydid ei dd.ilydd ineillionog, a THEGWOH EI LETHRAU I heirdd, a nh'a.manf.Sns ei gym oedd gwvcai. cyn 1 operation yr ebill a'r mortihwyl, wneyd y ganfed ran o ol arno, fel a welir yn awr. Bum yn synu lawer gwaith'at dy liir amvn- edd, yr hen Ddyffryn buddfawr, vn gadael i bob Wil a Jack dy faeddu, a gwaedu dy galon, a saetha dy ben, a thyllu dy fol, a rhwygo fly ymyisgaroedd nnd na hitia ddim, os peraisit i lawenydd a hyfrydwch beraroigli yn nghaloniaiu dy bobl, y mae i ti glod hyd y dvdd hwn, -am a wnast i hyrwyddo masnach, i leddlfu angan, a dwyn y byd i'th adnabod fel cmwynaswr i fywyd newydd o lafur ac ditltuTiaeth, Er fod Hanerch hyfrj'd y BaJa- d/oulyn yn edrych yn dda, nid yw y Ith a. fu yn harddlwch ei* llynoedd a'i dolydd. G'welais y Uyn neaaif iyn ei hyd a'i lIed, yn llyn braf, ac afon y Deulyn yn gyfrwng cymundeb i'r brithillia.iid hoanus cihwaren o'r naill i'r llall, a. bechgyn y chwarelau vn eu rhwvdo a'u dal, heb na. bwrdd llyn IliaC afon i ddar- llen v Riot Act mHfu eu pen: ond erbyn heddyw mae ffynontau ei dyfroedd wedi sychu i fvny, a thomenl-ydd y cih-warelaa wedi cliwydu ei waelodion i'r Avj^neb. fel nad oea dim yn aros ohono ond ambell i bw'll yma ac aow i ddweyd y main y bu. '.CTniwith ei golli ac y mae golygfeydd anian yn galaim ar ed ol. Ond ar v Hyn uchaf, v mae ef yn aros yn llond ei grryd; heb i neb ddod yn agos nio, i ddifwyno ei lainaiu, na thori ar ei der- fyn au. Ca ami i byscolwr meclrus -,helfa dda o b vis god ar ei wyneb. Oddiyma, ar ochr ddeheuol i'r llvn, a,c o fewn ergyd carreg iddo, v mae v Ffridd, hen gartre.f yr anfar- ■"■ol a'r seraph bregethwr, Robert Roberts, Clrnrog. Mas pob ffuri bron ar y He hwn wedi newid o ran: ei adeiTadau, ond y mae vum nnibell i lecvn yn arM eto yn dyst o'r fan lie y ganwyd ef. Ar v gwa^t.adedd, rhwng y ddau lyn, y ma, y Ty Maiwr, lie y gan rai y bu EDWARD Y CTNTAF, wedi iddo ddarostwns; Cymm, yn aros rac dydd'ai., i rvvymo gyddfau y Cymry yn y lie hwn, ac yn gosod ei arswyd arnynt wrth ohwareu ei driciau pi r'hith i ar grin I y Baladeulyn. Ond dywed1 eraill, mad yn Ty'n y Nant, ar ochr ogieddol i'r gwastad- edd y bu yn aros. Modd bynag, nid yw y lie hwn nepell o Penyrcisedd-enw awgrnniadol o lys brenin, pa, un ai llawer ai ychydig fu ei arhosiad. Oddiwrth hyn, ma"e'n debyg, y leafodd y ohwarel ei helnivv yn Penyrorsedld. Nid yw ardal Baladeulvji, ertrymed y pw-yeo sydd wedi bod ar ei gwynt", gan y tomenydd mawrion sydd yn bygwth claddu am byth ei llanerchau goreu, wedi colli y cwbl a redid a'r hard. I well sydd iddi. Gall ddweyd fod gau- ddi well tai, gwell capel, a gwell ysgol na, fu g-arrddi erioed. Mae tai y g.weitnvvyr yn ddyniunol—y capel yn helaetih a liardd, a'r ysgol yuun o frio Cawn y plant yai ia.ii a Tz,:go l 3.11 ?Ull 0 fri. C, bonedidigaidd, a ffrwyth disgyblaeth ar eu Iiyiaddygiadau. Onid oes clod yn ddyledus i'r Athrawon am lafur o chwarter canrif? Mae ardal fechan fel hon yn rhy &N-lyiig i lafur medd'yliol fyw yn hir ynddi. Rhaid i feddwl ystwyth gael lie rrsajwr i ei freichiau am bobl Baladeulyn eu hunani, y maent fel Cymry Pataagonia, yn Wladfa am- bynol heb neb i ymgodymu na thvnu yn gross a hwv. L'lywiant eu haobrjs eu ihunam gyÚa. pliwyll a doethinob arferol eu harwem- ydd. Xi chlywais crioed eu bod yn bobl an- esmwyth en byd, na rhyfelgar o natiir. Os c'odiai rhy fel, fe godiai o randir eu dolydd en hunain yn civil war. (Credaf fod meibion a. merched v wladfa fecha-n hon, mewn medr ac me\vn talent, mior ddiaglair eu twf ag unrihiyw le yn y plwyf. Yn awr, dvma yr ten Landwrog o'r Mor i'r Mynydd. 'Mae wedi gweled llawer tro ar fyd, mewn llwyddiant ac aflwyddiant, mewn cynnydd a Ileihc-tl-vil llwyddiant masnriich, ac vn ci hafiwyddia-nt—yn llwyddiant addysg diwyllianit—yn llwyddiant gwybodaeth a «hrefydd. ac yn holl gwrs newid a symud sydd wedi bod, weithia yn ol ac weithia yn mlaen; V mae yn dal i edrych heddyw yn airf ei wedd, ac ira.idd ei vspryd. i w barhau.

YN Y TREN, I Gan Caerfab. I MlJl" amrywiol, onide, ydyw y cymeriadau y nlae dyn yn ei weled wrth deithio ol a blaen hefo'r Lreii. Cerdd rhai yn hamddenol i'r gwahanol ar- safoedd, a phum' munyd da wedi hyny gan- ddynt wrth gefn cyn i'r tren gychwyn; eraill drachefn—yn enwedig y merched-yn rhedeg yn chwys ac yn llafur heibio i bawb a phob peth i ddal yr un tren a gorfod aros wedi hyny am efallai chwarter awr cyn i'r tren ddod i fewn; wedi hyny yn rhuthro fel pethe gwyllt- ion i'r cerbydau, cyn i'r lleill dclod allan, at yn cael eu nunftin yn ami mewn cerbyd yn llawn o fwg baco—gresyn na f'a.i modd dar- bwyllo y cvfryw rai. iCofiaf cyngor un hen deithiwr imi hyd heddyw,—"Peidiwch byth," meddai, a rhedeg a chynhyrfu eich hun i geisio dal v tren, y mae hyny wedi bod yn angau i lawer un, gwell i chwi golli'r tren na cholli eich gwynt. Cewch gyfie am drenarall ond wedi i chwi golli eich gwynt unwaith fydd dim siawn cae l hwnnw yn ol, bydd wedi ffarwelio a. chwi ac wedi dianc am byth i'w le ei hun." Gwneir troion trwstan iawn gan rai. <CIywais ddweyd pan agorwyd gyntaf Reilffordd Canolbarth Mon—o'r Gaerwen i Amlwch-i ddyn gerdded o Langefni i Lan- erchymedd er mwyn cael dyfod yn ol hefo'r tren. Gofynodd rhywun iddo paham na fu- asai yn myned o Langefai hefo'r tren, a cherdded yn ol o Lanerchymedd, y buaeai hyny yn ateb yr un diben yn gymwys. 14Wel d d a wirioriedd i," ebe yr hen slaf, ''ddaru mi ddim meddwl am hyny ochi." Oddeutu yr un adeg aeth rhyw hen wraig i godi tocyn o Lanerchymedd i Langefni. i'. ?'aint ydach chwi yn mofyn am dano?" ebai. "Chwech a dime," ebe r bachgen. "Be ydi yr hen ddime wirion yna yn dda?" ebe hithau "hwda, mi ro i ti chwe' clieniog os leci di neu cad o,'5 Yr oedd cyfaill imi yn dweyd wrthyf yn ddi- weddar hanes un hen wraig. j^ieteddai ar fainc mewn gorsaf agored ar fore oer iawn, "Helo Catrin Thomas," meddai wrthi "ydacli chi am fynd hefo'r tren?" "Wel i hyny y dois i yma," ebe hithau, "ac yr wyf wedi bod yma j am awr gyfal y ndisgwyl am dano, a chlywa i na I SI-W NA MIW- I ohono eto." "Wel, cychwyn o'r ty yn rHy tuan ddarfu i chwi ICatrin Thomas, buasech yn gallu cyrraedd yma mewn chwarter awr yn hwylus a cherdded wrth eich pwys." "Wel ie," ebe hithau, "ofn ei golli oedd ar- naf, ac ni fyddaf, fel v gwvddocu ond anfvn- ych iawn yn mynd hefo'r hen dren yma a chas beth gen i ydyw mynd hefo fo, oherwydd ni fyddai yn teimlo fy hun yn saff o gwbl ynddo, ac y mae hyny yn tynu pob pleser o gael fy ngario o fy ysbryd." Wel, y mae llawer yn gwneyd troion lawn mor drwetan a.'r hen wraig yn yr oes oleu hon. Gan fy mod eigoes yn son am y tren, mae stori arall yn dyfod i fy. meddwl, am fam a bachgen yn cychwyn o Amlwch i Ferthyr Tydni, i weled ei gwr oedd yn gweithio yn y gwaith glo. Cododd hanner tocyn i'r bach- gen, a digwyddodd Poit y tren yn un araf dros ben—yn aros ym mhob gorsaf fach a mawr, a meddylioda y wraig na ddeuad byth i derfyn ei thaith. Cyn cyrraedd Merthyr, daeth dyn y tocynau yn awdurdodol iawn i'w mofyn gan edrych ar y bachgen gofynodd i'r wraig. "A ydych yn siwr nad yw'r bachgen yma ddim dros yr oed priodol i deithio hefo hanner tocyn?" "Wei," ebe hithau, "yr oedd DAN OED YN CYCHWYN I beth bynnag, ond cewch chwi farnu beth ydyw I yn awr. Mae cael cwmni difyr yn hanner y peth wrth fyn'd i daith 00 bell. Yr oeddwn yn ddi- weddar yng nghwmni dau gyfaiii yn cychwyn ar daith i'r Deheudir, ac yng ngorsaf Bangor Jaeth tri chyfaill arall atom, sef pregethwr, blaenor, a meddyg, ac fel yr oedd yn mynu bod yr oedd pob un ohonom yn adnabyddus i'r naill a'r llall, oddigerth un dyn, oedd yn eistedd yng nghorneT y cerbyd. Gan mai bore Llun ydoedd, a ptiob un o'r cwmni yn digwydd bod yn aeliSftauTiefo'r Methodistiaid Galfinaidd, trodd yr "ymdaiadan yn naturiol i son am y Saboth, a dyma'r meddyg yn agor y "ball," gan ofyn i'r blaenor "Pwy oedd hefo chwi ddoe yn dweyti y drefn" ? "Hwn a hwn," ebe'r blaenor. ".0, ai e, cut hwyl"? "W el," meddai, "yr oedd ganddo gyfansodd- iad gwyeh, ond rhyw undonnog iawn ydoedd o'r dechreu i'r diwedd, v Sul cynt yr oedd acw 'ratler' o bregeUiwr, yn ei byrlymu hi allan heb na 'choma"' na 'full-stop. Rhyfedd mor amrywiol ydyw y pregethwyr yma. Pe bai pregethwr a dawn traadoui dda ganddo yn traethu yr un genadwri ac a gawsom ddoe, fe fuasai yn EFFEITHrO YN DDIVYS I ar gwrandawyr, ond yn He .hyny nid oedd yn ca,. unrhyw effaith ar neb, a fy marn os- cyngedig i yw, y dylai ein pregetwyr astudio mwy ar areithyddiaeth. Credaf fod hyny yu anhebgorol 4tngenrheidioli gael sylw y gwran- dawyr." "Yr wyf yn hollol gydwel'd a chwi frawd," ebe'r meddyg, "y mae y ffordd o ddweyd rhyw beth yn hanner y peth at ddeffro pobl i wrando, yn enwedig yn yr oes gysglyd hon. A ellwch chwi roddi esboniad i mi paham mae y pregethwyr yma yn cael cymaint o sylw rhagor na rhyw greaduriaia fel fi ac arall? Gwelsom rai wrth deithio yn y tren neu mewn cwmni arall yn cae l eu 'hin trodiwsio fel Miss So and So, Mr. Hwn a hwn-mae ganddi hi fra.wd vn bregethwr." "0, yn wir, sut yr ydach chwi?" gan estyn ei law iddi. "Mr. Wilson ydi o, mae yntau yn frawd i'r parchedig hwn a hwn." Ysgwyd Haw eto. Pe bae yn grydd neu deiliwr ni buasai neb yn son am danynt. Yr wyf yn cofio teithio unwaith o Criccieth i Aberys- twyth yn ngwmni dan o bregethwyr oeddwii yn eu hanabod yn dda, a dyma un yn cyfeirio at gapel yn v pellder, "Welwch chwi y capei acw." meddai. "Gwelaf," ebe ifnnau, "clyvv- ais fy nhad yn dweyd iddo fod yn pregethu ynddo unwaith, ac ar ol y gwasanaeth cododd hen flaenor a aferai gyhoeddi, i ddewyd trefn y moddion am y wythncxs "Nos yforu, meddai, "cwrdd gweddi, nos Fercher y Siat, nos lau Cyfarfod y 'Bandi Hope; i bregethu yma y Saboth nesaf am ddeg, a chwech, Hwn a Hwn a chyda llaw y mae yn frawd i Betsan  v Jorwyn acw.' "A ydych chwi ddim yn meddwl," ebe un arall o'r cwmni, gan wenu ar y pregethwr "fod y pregethwyr yma yn ei chael hi yn ddifyr iawn rha.gor itzt iii. Rhaid ini WE ITH 10 YN GALED am ein tamaid, ond am danynt hwy maent ya I cael sylw pawb o flaen neb, ac mae eu 'hor- ders' yn sa?f iddynt bob amser, a Meistr ar- dderchog ganddynt i weithio iddo, a bydd ea galwedigaeth yn sicr iddynt tra oyddant byw, ond iddynt edrych ar eu hoi eu hunan, a bron yn ddieithriaid pan y daw ysfa priodi atynt, llwvddant i gael gwraig gefnog, boed hwy hen neu ieuainc. Deudwch chwi a. ddeudoch, mae hi yn braf iawn arnynt. "Wyddoch chwi beth gyfaill," ebe'r pregethwr, "tydi hi ddim mor braf arnom ni, y prethwvr ag y meddyliwch chwi ac arall. Mae yn ein plith laweroedd nad altant ond prin gael y ddau ben i'r llinyn ynghyd, yn gorfod cadw gwraig a phlant ar gyflog bychan a rhaid i'r pregeth- wr druan gadw 'appearance' a. thendio ar bawb, a rhywun byth a, beunydd yn galw ar v gweinidog a'i wraig. Pe bawn i wedi glynu wrth fy ngalwedigaeth gyntaf, buaswn yn gallu i-lioi arlari del o'r ncilltu bob wyth- nos, a gallaf ddweyd yn onest Imi ABERTHU YX ARIAXCJL I i fyn'd i'r weinidogaeth. Ond cofiwch, nid yw vn ediiar genvf, yr wyf wrth fy modd yn y gwaith sydd genyf ac yr wyf yn gobeithio y oaf nerth ac lechyd i barhau ynddi hyd y di- wedd." "AmeJl" meddai yr holl gwmni. "Eitha' gwir," meddai un arall o'r cwmni, "gallaf finnau eriwi llawer sydd wedi aberthu L'jceud da. i fyn' d i'r weinidogaeth, a hyny yn unig o gariad at y gwaith. Gwn am un wyf yn adnabod yn dda, pe bai wedi aros yn Manceinion, buasai ei gyflog vn awr yn rhai cannoedd yn y fiwyddyn, ond yr oedd yr awydd i bregethu yn llosgi yn ei galon er yn blentyn, ac wedi iddo orpaen ei aodvsg, cym- "lodà ofal eglwys am gyflog lati-wr, ac yr wyf yn gobeithio fod y diwrnod ar wawrio y cant 'living-wage' both bynag. Mae n wir fod rhai yn cael cyflogau mawr 'i gahvadau parhauus 1 r Sasiynau a'r cvfarfod- ydd pregethu, a dylem ddiolch i'r Nefoedd am eu cadi. ac y maent yn cyfiawn haeddu cael eu cydnabod yn ol y ddawn a roddwyd iddvnt. Pa olygta harddach a gawn na gweled un o feistri y gynulleidfa yn ysgwyd llond cae heu gapel mawr o bobl gan eu plvgu pel y plygid y goedwig gan y gwynt. ''Wel mewn dif- rif," ebe un ohonom, "dyma. ni wedi cyrraedd Caer heb yn wybod bron, ac wedi diolch y nai!i r llall, am eu cwmni, dyna ni yn ym- wahanu, un i'w faes, ac arall-i'w faisnach. Yr oedd y gwr dieithr oedd yn y gornel yn I gwrando yn astud ar yr vmddiddan, ac yn cymeryd popeth i fewn, a cheisiaf ro'i yr hyn ft draethodd efe a'r gweddill o'r vmddiddan y tro nesaf.

Yr un diwrnod yn Greenville, Pennsyl- vania, priododd dau ddyn, y naill yn 63" mlw-ydd oed a'r llall yn 71 mlwydkl oodgydili- dwy eneth hardd 17 q IS mlwydd oed,

)——————————————-———-————————— '?? TEN DAY& FREE TRIAL, ?n?\  Carti?e Paid, No deposit required. jgJl lM J £ MEAD Coventry F/yer& M?? T^Pu"?turekesis«nBorDon1of X « ~ti-S'tddi1es,CoHKters, Speed Gcars,&», SNS w???'????j? 'Ion (:w'!ini.S Century Comp:tition Gold Medal ??M Wc-,?/??°?? '??'o????? W c;lC'^Ut^'U t. ?Q CVCLE Co Dept. 33 W i I MEADI I Paradise gt., LivefpMt, or flavour Flavour, FLAVOUF