Y Genedl

ER COF am y ddiweddar Mrs. Morgan, Water Street, Abergynolwyn- Hael wraig gvwiraf, deil ei rhagorion A hi'n v gwryd, 1 w henw n goron; Ei heinioes anwj* oedd lawn o swywon, Bu'n byw i'r leau, bu n bur i'w weision; Adre' i'w 'stad dros y don-.ai'. dawel, A r* vn Hdioeel—Daw ga.i.'n ddigom. JA -U GERALLT.

PENNILLION ATGOF. I Ar ol Cyfeilhon gollwyd Yll y Rhyfei I ? ? Yn ?odio ? mewn aJ?th r: Mae'r a wen ai Chamlg yn biudd; Ei byredd s.r dana.u ,!eddf hira t A'i dagrau yn tieigio ei grudd. I Rhwng beddau cyfeiilion mwe'i chruydr Orweddant mewn dieithi, dir • Syrt-hiasant, yn ddewT yn y frwydr (I Dan faner wen Rhyddid a Gwir. Nac Iwch galonam Hawn hiraetk Yn Xirwlad v G wvnt vdani mae'clI. pl&nt; Os b a-gr yw gwyneb maaw ola-Oth Ei hreichiau sy'n esmwyth 1 r santo ?a dawel y m?;T nosv^lia^. Yn mreichiau eu Hatr?y?'"? boen; |j Yn swn v "RevMe" e;fodant, I ?fvli vn rhein?o?o V ?< Groeslon R.A.J.

-BLODAU ATGOF." I ¡. "BLOD:TGOF." I r qu cofio'r hen fwthyn y'm gaawyd, j A'r dderwen wraidd-gadairn a chuef; brig yn guddiedig a gwyidd-ddaal, j Fu'n noddfa i aadar y nef. Rwy'a cofio y geixidi blodeuog, A frithid gan friall a rilOs; i A chofiaf yn dda am yr eos,* •A. ganai drwy gydol y nos. I Mor felus yw cofio yr adeg i A dreuliais yn ysgol y Llan Mor felus oedd orwydro drwy r dalydd, A dringo y hryniaa Berth ban I Mae miweig y feohan afomg- I Yn auo o hvd yM fy n?ly?; N Nes gwneyd imi feddwl. am ithywme— Sy'n uwxih na dynoliaeib, eef Duw. i Rwy'n cofio pan oeddwn yn Mentyn— 1, 5 Ar aelwyd glyd gynes fy nhadi, < yjl dysgn fy adnod a mhenill, j Aw gyfer hen rqgol y wlad; | MoT felm yw cofio'r adegan I A dreuliais yn n-ghwmni fy mam, ( A'i haden waroheidiol oedd drovyf, I, I'm cadw rhag rawed a cham. I Yn ngiha-nol pi-vsnrdeb v trefi Lie rhtitihrai'r cerbydau yn diwins; Daw adgof am ardal fy mebyd, Y meusydd, v cireigiau, a'r cim. Rwy'n cofio y lloer pan yn oodi, A'i gwenau yn golou pob YAO; Mor fehis f'ai tremio i fyny I wylio llTisertMvn y ne'. Ptec ROBRET OWEN PRITCHARD, 1-4th CSncshine Regt. 1 A i M t. I

] I i "CWYN SERCH." 1 Wyt ti'n cofio'r noaon-Icergan I Dan gyegodion Coed-y-Glyn; Pan addefaist y dymunect- Fod i mi yn a<ngaL gwyn. Cofio'r wyf yr hen gyfamod I Wnest a mi, ar garafa'r ddoi; t 000, gadewaist fi yn umg, I O fanwylyd, tyr'd yn M. Oer yw'r bvd i mi'n bresenol — Ar ol colli f'angel gwyn; O fy meinwen, cofia'r a.mod, Wneat a mi ger Coedf y Glyn. Tro dy gamrau tuag yma. Ptuod wyf i faddeu'th fai: Gwyddost tiuiau ftA v finna', Nad yw nchariacLdd'im vn 1JlIa.i. Pte R. O. PRITCHARD, l-4Ah Cbeshipa Regt. As--a, M r. — —

OS CAI DDOD YNT OL O'R RHYFEL! I Os oai ddod YT1 ol o'r rhvfel- Eto'n ol o'r frwydr fawr; Wftdi bod o flaen y fagnel, A gwel'd llawer cyfyng awr; iDvdd i'w pofio byth fydd hwnw, Wedi'r "hplynt" arw, .irw! Dydd i ddiolch am fy nghadw Wedi tewi'r fagnel fawr. Os cai ddod yn ol i'r a«elw^ti— Eistedd eto wrth y tan; Fol y diwrnod pan y'm gwelwyd Gvnt yn llencjn Hon, a gl&n; Rhowch i mi'r h5n gornel gynnes- Glan heb un daearol rOOTe-s. Ac i dd'wedaf air o'r "hanes — Yn y cwmni wrth y tan. 08 cai ddod i'r hen addoldy— Eto'n ol i'r capel bach" Gwel'd yr annwyl, hen ysgoldy, Fel yn nyddiau mebyd iach; Cenwch etc, am y "Gwron" Bdas "Ei fywvd dros elynion," Gyda hwyl yr hon ala.won- Eto yn y "capel bach J. J. DREFNEWYDD.

8XJITO GIYHN AWAY. Won.d yol lifee a suit or pair of trousers absolutely ireet A most astounding offer ie being mads by a well-known London firm. They have discovered a remarkable Holeproof Cloth. You can t tear it. Yon can't wœ.r it )iit, no matter how hard you wear it for if during six months of solid hardi grinding work every day of. the week (not just Sundays)you wear the smallest hole another garment wil' be given free. The firm will send a written easy self measurement form and faahions. uarantee in eyery paroel. Think. Just 138 6<1 for a man's Bait and only 4e ad for a pair of trousers; Boys' Suits 5s lid; knickers 2s 3d wear. Now don't delay. Send a postcard to the Holeproof Clothing Co., 56, Theobalds-road, Guaranteed for six months' solid grinding London. W.C. for a large range of patterns Th ese are absolutely free and postagepaid. Of course mention the name of this paner.

Y mae gwerth y farclinad bysgota Bryd ein g r-hwn dwy a tfiair riii^wn o bunau bob blwyddya.

I DINORWIG I MARWO'LAETH. Hyda. gofid dwys, yr ydym yn oof nodi marwolaeth Miss Maggie Olwen Griffiths, anwyl ferch Mr a Ml's Thos. E. Griffiths, Bra.ch Poth, Dinorwig, yr hyn a gjimerodd le Ionawr 9, yn 19 mlwydd oed, wedd ychydiig fisoodd o gystudd. Chwith iawn genym fedd-wl na chawn fwynhau ei dhwamni eto. Yr oedd iddi le cynes ym miynwes Eu maw o g>yfeillion. Yr oedd o gyimeriad mor brydferth, a. llarwn o ua-tur ddra. Yr oedd1 enw Maggie Olwen yn air teuluaadd yn my pig cuenctyd Diiiorwic. Yr oedd yn aelod dichlynaidd* \~n Eglwys Dinorwic, ac yn ffydd- lawn i hoU gynuildiadau Ty yr Arglwydd: Hebryngwyd ei gwoddJliotn i fynwent Mw- pelaih ddydd Sadiwrn, Ionawr 13, pryd y daetlh torf fawr i daiu y gynxwynas olaf iddi. GWaBanwyd wrth y ty, ac ar lan v bedd gpat y Parcli.' R, H- Watkins, y gwoinidog, )T hwn a sylwodd ar ei weddi, nad oes raid i neb fyw yn hir i wnenid llawer o wadth. fod f ferch ieuajic yma wedti treulio oesi fe ar y ddanoar, ond yr oedd yn oes fer 11 awn 0 fywyd a Ilawn o wftith. Golygfa darawiadol iawn oodd) edlrych arei dosbarth. yn yr Ysgol Sul < dan drefn amt ei hathraw, Mr O. Llewelyn Jonjes, Dinorwic House, yn dilyn yr elor- Jones, i'r gladdfa, a phob un ohonynt yn dwjyn pJethdoreh yn eu dwylaw, o dan die m- jadi dwys wrth hebrwng un oedd mor anwyl ganddynt i dy ei hir garfresf. Mae cydJm- dteimlad llwyTaf yr aa-dal a'r tenlu, yn eu t galar. Aeth blvna-wa eneth hi>ini,-i'r bedd oer,— H<»bdid hi mae oyni Er ei chain hawddgjarweh hi, Ei rhinwedd wiiai'i choroni t

GLAGGOCD O'R "DiRYCH." RHAGFYR 21.-Dyma ohebiiaetfo a wuaeth i ni demlo yn brudd, a chydymdeianl'wn a Mrs. Roberts, ao yn sici- fe enyn gydiymdeimLad ein holl ddw-l-lenwyr- Mr. Gol.-A wnewch chwi stopio anfon y "Diych" i Wm. J, Roberts, Glenhush (Fron Helyg, IiLamimg, gD-nt). Cafodd fy anwyl briod ei ladd trwy i'r ceffylau ddybhryn a rhedeg i ffwro& SortEodd? yntau, ag aeth J olwynion y wagem dros ei fre4.. M?e y ddau fab yn y fydKhn, yr hynaf yn y trenches er ] mis A wt#t &'r WI yn dref hon, ao yn diS-! gwyl o&el myned drosodd i'r hen wlad- Yr wyf finnau yn dis- gwyl ewl myned yr un a4eg. Yr wyf yn dis- gwyl cael y "Dryoh" eto pan fyddaf wedi setlo, yr oedtd gan fy mihriod feddwl mawr ohono; "papur g1ân" meddai am dano. Der- byniodd yr anrheg—"Hanes Bywyd Lloyd George" ond ni chafodd ei ddarllen gan iddo ga/el ei I-add y diwrnod, hwnw.—Yr eictdoch yn gywir,—Jane Robeats, North Batterforth Sash, Canewia. AiNCKLADD.r—Un o hen drigolion yr aidal hon flwyddi'n ol oedd Mrs. Jane Jones. Rbyddiallit Terrace, yr hon a gladdwyd bryd- nawn lau ddweddaf, yn 71 mlwydd oed. Cym- ¡ end ao-wei niad v gwastnaeth gan y Parch. R. T. Williams. B.A. DAMWATN.—Drwg genym ddeall i Mrs. jI Jane .Morris, y Shop, gwixid & diamwain i'w braicJi .trwy s}"rthio. Hyderwn ei bod yn weD na'r ofnad. YlMAITH.—Ymadawodd M'rs Sophia. Wil- j Majns. Tainewyddion, a'r ardal, gan droi ei j hwynefb am le daeitlhr, dymunwn iddi bob 11 Wrv*W;ifljTi t. I

"V- J LLANRUG I NEiWYDD PRUDD.—Ddydd Mawxth di- ,,dda derbyniodd teuM Ta.n y-Merddyn, | Ceun&nt, frys-ne gee o'r Swyddfa Rhyfel yn eu hysbyaa fod ei mab „ y milwr Owen J. Roberto, Royal Welsh Fus'liers, yn wad: mown ygbyty yn Amara, Mesopotamia. Ein > dymunoadi yw ar iddynt gael gair yn,fuan ei fod yn gwella oddiwrth ei afiechyd. MARW A CHLADDU.—Ddvdd Sadiwrn, lonawi- 1, bu farw Mrs. Jones, Rhythallt Tcorace, yn 71 mlwydd oed. Yr oedd yn wanaidd oi^ hiechyd ei-s amser maith. Yr oedd yn wraig & mam yn ngwir ystyr y gair, vn gymeriadi tawel a dirodres, yn aeiod yn Eglwys M.C., PontrbN-tb, t, Hebryngrwyd ei gweddillion ddydd lati i Fynwent y Plwyt. Qydymdieiimlir a'i phriod a'i phlant yn eu galar. CYMDEJTHAS LENYDDOL UNDEBOL M.C.iwyd yr uchod yn Vestry-room M.C. Llanrug, nos Iau, Ionawr lleg. 19(17, dam lywyddiaeth Mr H. J. Roberts. Anerch- wyd y cyfarfod gan Mr W. G. Jones, o Swyddfa'r Waag G?enedla?thol Gyimeig. Talodd deymged uehel i egnion Syr 0. M. Edwards a'r Proffeswr John Morris Jones, am y gwaith y maent wedi ei wneyd i gadw'r iaith yn fyw. Me!ur, oedd treulio orig o swn v rhyfel. megis. i gael eipdrem ar hanes ein hiaitih, a'n cenedlu Diolehwyd yn gynes i 1fT Jones gan Mr T. J. Lloyd, a. chefnogwyd glan Mr R. J. Roberts, am ei anerchiad a gobeith- iwn yn fawr mai deehreu y mae Mr Jones ei ymweliadau a Llanrnt. ac y cawn lawer o'i gwmni. eto yn y dryfodnl j

TREFOR, LLANAELHAIARN MARW O'l GLWYFAU.—Gwir ddrwg genym orfod cofnodi mai-wolaeth y cyfaill ieuaiuc Mr Evan Welwood Jones, mab Mr a Mrs. Robert Jones, 8 Gosen Terrace, yr hyn gymerodd le yn Ysbyty Colchester, mewn canJyniad i'r clwyfau dderbyniodd era yn agps i dii mis yn ol, yn Ffrainc. Efe yw y cyntaJ i'w golli o'r gymydoageth hon, er fod amryw | wedi eu clwyfo, a. llawer wedi gwella. El gas beth ef oeddmyned allan i ymladd. Yr oedd o 37sbryd mor addfwyn a charedig. Dyg- wy-d ei weddilldon i orphwys yn mynwent LlarLhaiarn, Ionawr 18, tra yntau ond 24 mlwydd oed. Cydymdteimlir yn fawr a'i rieai yn eu trailod. Fe gofir i'r awdurdod- au hysbysu ei fod wedi ei ladd o'r blaen, pryd nad oedd, ond daeth y diwedd ar ei daith a gwell yw arno heddyw yn ddiau allan o gyr- aodd pob gelyn, ing, a plwen. LIJONIGYFARCHIAD A CHYDYMDEIM- X»AD.—^r. Gol., goddefweh fod-fedd, o'ph gofod yn gyfrwng ajnlygiad o'm llawenydd oherwydd llwyddiant un o gyfoedion fy mab oed, Mr Daniel Jones, Grosen Terrace, yn derbyn dwy alwad oddiwrth cglwysi y Bed- vddwTyr. Mae safle ddaeirol un yn nghysgod un o'r gwersyllfaoedd Milwrol Cymreig, a'i- Hall nl nghesa l gwaith cyfarpar rhyfel, sef gwneyd pylor. Pe bnasai wedi dewis y gyntaf, buasai yn olynydd i fardd. ao arwein- ydd Bisteddfodau o'r radd flaenaf; ond der- byniodd yr oiaf thrwy hyny yn olyreydd i gerddor a datgainwr mwyaf melodaidd y genedl Gvmreg. Un o ftchgvn y bwthyn yw Dan, yn gwybod am nentydd a. dyffrynoedd Cvmru. Dechrenodd ei yrfa fel ohwareJwr yngre'giau vr Eifl. Gwyr am y profiad o handlo'r oTdd, i ddryllio a malurio creigiau materol. ac hyderaf fod dylanwad yr amgyloh- fyd hwnw wedi gwroli ei ysbryd, ao enjTi penderfyniad ynddo i droi ei bulpud a'i ddefnyddio megys gordd i ddryllio a malurio creigiau peohod yn chwilfriw i'r llawr. Mae Daniel wedi drincro yr ysgol yngrym talent a. diwydrwjvdd. ac n'd marchogaeth megys o fro i fn ar gefn Ceffvl Melyn.' Credlaf fod yr esglwys vn Pen-dau-draeth wedi gwneyd dew'siad d >eth. I bur achos mown bro uchrl--ei pharcJi. fawr yw ffydd ddioge! Yn Neudraeth enwadaeth wel Y daioni wna. Daniel. —Gwilym Deudnaieth. ( Pan yn yr Act o ysgriieira Ilongyfaxcillad i DaJniel, datth oenad argein ei laix-h coch atef o faes y gwaed yn dweyd fod Evan ei frawd, druan, wedi marw o dan ddwv law y meddygon. Cafodd ei ei glwyfo ych- ydig fisoedd yn ot ar faes y frwydr yn Ffrainc. Bu dan ddwylaw y meddygon mwy- af medtrus yn tynu bwledau yr EUmyn ereu- lawn o'i gyfansodidiad ond pan yn y weithred o dynu'r olaf, ehedodd vabryd Evan, druan i wlad yr hedd a.'r ta.welwch tragwyddol. Nid da na doeth roddi 'vent' i'm teimladqu mewn < argyfwng ac amgylchiadau mor ddifrifol, ond i yn unig dywallt deigryn o'n cydymdeimlad dwj-saf i'r teulu galarus. Mae'r cwIDwl vn ddn, a'r gawodd wedi disgyn yn drom ar y teuiu druan; ond gobeithiaf y cant nerth i weld yr "Orsedd heiibio'r gawod". ac hefyd brofi o'r 'pren sydd yn pereiddio'r dyfi-oedd."

!?@[fJ, V 1N]@yrn¡rn: .:>)1 'i", r I,.), :.i:ff ¿ t1 ''lÐZ''114ffjlft- fID< ;c ;S ,¡ l' :? ,:i: :\tl:' .1 tW 4.J )' &;11/ I'0.J1I .¡ "i 1ft' .t, n /1 J,. \f,(IÆl ,l' l.i /j. 'f; 'lllMø{!,7¡j]gfftffj fl-JJ,Î1i1l.l8i!!l.l.. .1

J ABERMAW Y GYNGHOR DINEiSIG.—-Cynha-liwyd yr uchod ddydd Mawrth, o dau ly,'1yddtiaet.h Mr WLlliiam Owen. Pasivvyd pleidlais o gydym- dteimlad ar Cynghonydd Henry Freeman yn ei brofeddgaeth, a'r hefyd, a'r Cl-ere (Mr. Wm. Geonge) yn ei wiaeledd.—Pendea'fynwyd gofyn i Mr. Haydn Jones, A. S.. diliJd i anerch cyf- aa-fod cyhoeddus yn j'stod y mis hwn ar Cyn- ildeb Arian yn ystod y Rhyfel.—Datrddenwyd iiyt'hyr oddiwrth Fwrdd Llywodraeth Leol ym gofyn i'r Cyngor anog y cyhoedd i fagu 'tnoch ac ieir, a phasiwyd i gydymffurfio a? 1 ,roi heibio y man-ddeddiau sydd yn gwihaxdd eu cadw o fewn peH(¡er nelltuoL, oM aT yr un pryd nad oedd yn beth dymunol i'w cadw yn ray agos i'w tai—Hysbyswyd fod y 6\vm o 1,800p yn y Bane yn ffa.fr y Cyngor. Yn unol a'i rybudd cynygiodd Dr. Pugh Jones fod y Cyngor i didMi wneud eu penderfyniad o nodi cyirrychioly'dd ar Fwrdd Llywodraesth Coleg Aberystwyth, am y rheswm fod y J/iywodraethwyr yn talla pensiwn i Dr. Ethe, y proffeswr Alm aeiiaidd.-Cefncgodd, Mr. Ed. Wiiliajn.^—Cynygiodd Mr. Rhys Jones weU- iant i ddal at y penderfyniad gwreiddiol pa un a basiwyd gyda mwyafrif.

I 0 NEBO I'R LLAN I Ddydd Gwener, 12fed cyf., mewn ysbyty yn Ipswich, bu farw y milwr ieuanc, Eddie James Roberts, Ty Mawr, Nebo, yn 18 oed. iDvgwyd ea weddillion i'w claddu yn mynwent Salem, M.C., yn meddrod ei dad a'i fam, a'i chwaer, dydd Mawrth. Gwasanaethwyd wi-th y ty ac ax lan y bedd gan y Parch. Edl- ward Thorns, Penygroes. MARWOLAETH SYDYN.—Taflwyd yr ar- dad hon i fraw pan ddeallwyd am farwolaeth y cymeriad diddan,Mol"ris Williams, Ty Capel (Nazareth, ddydd Sadwrn diweddaf. Yr oedd yn mynooi yn gatanog i un o ysbytai Lerpwl i fyned o dan weithroo law-feddygol, ac yn hyderus y dteuai yn oI, wedi cael medd- yginiaeth Iwyr oddiwrth v ddafadan wyllt, ond daeth gair yn hysbysu ei fod wedi marw. Yr oedd yn un o flaenoriaid Nazareth, ac yn selog gyda phob gwaith. Cleddid ef ddydd Sadwrn, Ionawr 20fed. OROESAWU GARTREF.—Da oedd gen- ym gael croesawu y Quarter-Master Hugh H. Roberts, Dolbryn, i'n mysg ar ol bod yn Ffrainc er's masoedd. Edrycha yn* dda, ac wedi ei gadw hyd yn hyn oddiwrth saeth y gelynion. Hefyd, daeth Sergeant Glyn JoneR, Manchester ihouae, adref am seibiant. Bu mewn ysbytty am wythnosau, wedi ei glwyfo yn drwm, ond da. genym ei weled yn gwella yn rhagorol. GWAELEOD—Drwg genym ddeall mai dal yn bur wael v mae Mr. Thomas J. Thomas, Glanddol. Hefvd, Mrs. Williams, priod 'David Wiliams, Maesmawr, wedi ei chaethiwo i'w gwely gan af*?chvd: blin. YMAIDAEL.—Deallwn fod amryw o weith- wyr o rai o chwareli y Dyffryn yn myn'd i weithio i'r gweithfeydd cad-ddarpar. ac eraill i'r aaeudir, ac yn eu mysg Mr. John Phillip Jones, Nazareth Mr. William Jonps (Shop), a. Mr. Griffith Williams (barber). Bydd colled fawr ar ol y dynion uchod, gan eu bod yn llanw lleoedd pwi-sig vn yr ardal. Brvsierl, v dydd v gwelir heddwch, ac y caiff pa.wb "deg edrych tuag adref."

0 DQYFFRYN CLWYD I CYFARFODYDD G W EDDIO.—Oynhal- iwyd y cyfarfodydd hyn trwy holl gapeiau y Dyl&yn yma y ddwy wythnos gyntaf o'r flwyddyn, a dhafwyd pregeithu am diiir noson yn Ngixapel MawT Dinbych, gan y Pardhn. J. Stanley Roberts (Bolton gynt), ac Owen Owens, Llanehvy. Cwynid mewn lilawer man nad oedd cynifer yn eu mynye'hu a'r blynydd- oedd a basiodd. Rhyiedd mor farw mae y wIard mewn ystyr grefyddol ac mor fyw yn mhob ystyr arall. Prophwyditr pet-hau gwell wedi'r do rhyfei dii-osodd. Gobeithiwn mai folly y Qyddi. CYHOEDDI GOSTEGION PRIODAS.— Yn Eglwys St. Mail", Dinbych., boreu Saiboth* cyhoeddwyd gowtegion priodiasr sydd i gymeryd lie rhwng y Parch D. Thomae, B.A., ciwrad hynaf y dref, a Miss Owen, o'r Infirmary. Bydd Mr. Thomas yn gadael y dref yn fuaii, gaji ei fod wedi derbyn bywoliiaeth Pentre- voeiias. Bu yma am oddeutu ohwe blynedd yn fawr ei baxch gyda. phob enwad,, ac yr f?dd yn bregethwr gweil na'r cyfFredin, ac yn J (?ymro i'r earn. Bydd -chwi-thdod?t 'n?h(?,l ar ei ol ef a Miss Owen. Y mae iddi hithau air da g-an bawb sydd wedi dod i gysylltiad a hi Dynnitnir eu IXwydldiamt yn eu ile newydd. DRAMA, "THE PICTURE AND LIZ." Yn Ysgoldy LIanclyrnog, Ionawr 15fOO, nhodd- wyd dau berfformiad o'r ddtrama a enwydl gan Miss1 A. Williams a'i chwmra. Y laf am dri o'r gloch, a'r ail am 7 o'r gloch. Cafwyd cynullnadau Miosog yn y ddau igv-farfod, eidd i mewn trwy docynau 2s a Is, i gyfarfod y {n-ydnawn, a Is a 6c i gyfarfod yr Ihwyr, a chafwvd per-fformiad rhagorol iawn, meddir. | Y'r oedd Miss Williams a'i cbwiorydd ieuanc oedd yn ei chynorthwyo yn fedrus iawn ar y gwaith o actio. Yr oedd yr elw oddiirrth y tocynau, a'r hyn a gasglwyd yn y cyfaar- Podydd yn myned i gv-northwyo olwyfedigion perthynol i fyddin Ffrainc. CY.NGERI)D.-Niios Fa wrth, o d-an nawdd y JVtaer a'r Faeres, yn y Drill HaH, yn Nin- bych, bu nifer o'r Belgiaad yn cynait oymg- erdd. Daeth cynullia.d maw ynghyd1, a chaf- odd pawb eu boddhau yn fawir yn y cantonion -nid yn ami y olywir eu qyffelyb. Gwnaiwd elw da a baniu oddiwrth y nifer oedd yn bre- senol, a'r prrs uchel) a delid aim fyn'd i mewn. Ni ddywedid at beth vr oodd yr elw yn myn'd. Y GWALLGOFDY.—Dydd linn, yn Mhwyllgior Llywodfraetfhol y Gwailgofdy, dyg- odd Mr. Jones Mora-is, Poiftiimadog, achos I hen wreigan 83 mlwydd oed, o Xianerchy- niedd, oedd wedi cael ei derbyn i i'r j sefydliad, ac ol canndriniaeth ddifrifol airni. Dywedai fod tri o'r ustoisiaid wedi gwrthod arwyddo y dystystgrif i'w hanfon i'r gwallgof- dy, gan nad oeddynt ynwed fod yna ddig- on o reswm dros hyny. Dywedodd Dr. F. Jones, prif feddyg. ac aa-olygydd y sefydliad, fod ol camdriniaeth ami pan ddei-byniwyd hi i mewn i'r Fiefydiiad, a'i bod yn berffaitih. ddiniwed, ac v ga'lilasjii fod yng ngofal rhai o'i tlheulu neu yn y tloty, a.'i fod yn beth o'i (Ie ei hanfon i'r asylum. Daeth y pwyligoir { i'r penderfjTiiad unfrydol o reportio yr achofi i Fwrdd Llywodraethol y Gwallgofdai, ac i Fwadd y Lywodraeth Leol, gydla dymuniad am iddynt wneud ymchwiliad i'r aohos,. Hef- yd, galw sylw y FTawdlys Ghwarterol yn Mon at waitih yr ustusiaid ddarfu arwvddo y dystysgrif. PRINDER SIWGR.—Yir wythnos hon mae'n anmhosibl cael dim RigwT yn unMe niae'n anmhosibl cael dim siwgr yn unlle a mawr yw i- helbul o'r achos. Mao un cysiur, mae mawr a bach ar yr un tir.

BANGOR | l'ERSONOL.—Bu y Bamwr Atkin, y I I-arnuT yn y Frawdlys yng Nghaeanarfon, yr wythnos ddiweddaf, yn un o ysgololion YBgoi v Friar3. MARWOLAETH PLE'NTYN.—Nos Wener cyn v diweddaf, cynha'hodd Mr J. Pentir Wil- liama (Crwner) gwest, ar gorff Noel O. Uris: ooH. mab taia-blwidd oed v Parch E. Luni- £ ley, curad eglw vs Sant I; Banb,, ac o | College Road. Bingor, a'r n fu farw y nos Iau blaenoiol, mewn canly id i lo-Fgi. Dyw- edodd y Crwner fod dau b itym Mrs. Lum- < ley yn eu gwelyau oherwydd afiechyd. Pan I aeth" Mrs. Lumley i Lawr i wneud cinio ddydd t Iau, clywodd y plant yn gwaeddi, a rhedodd i fyny y grisiau a gwelodd NoeJ ynghanol ff amau. Ymddengys fod y plentyn wedi codi 1 o'i wely. ac wedi, ceitdo iqlo" vn Wozt l y tan I giyda gefail, cinder oedd wedi syrthio a.r y p a" ac aeth ei 'I!.an ar d-an. Aed i g/iXihu Dr. Price, ond bu'r plentyn farw tua dig o'r .gloch nos lam. Bwriwyd mai "Dam- warn" oedd, a phasiwyd pleidlais o gydym- i doiml'ad a/r teulu. MARWOLAETH.—Ddjydd Gwener, Ion. a^r 12fed, bu farw Mrs. Cameron, gwedldw s 'r. Donxvild Cameron, dilledydd, etc., yi-hwn it yn cadw busnes yn iMangor, mewin part- n»rioeth a Mr James Gumming. Bu Mr. Cameron yn Faer Bangor yn 1893-4, yn ystod jia. amaer bu y Bienin Edward VII ym, arolq yng Nghastell Penrhyn, ao y darlllenwyd a.n- ecchaad o gro" idcto -oddiwuqx bobl Bangor, j gin y Maer. I

) -r- 4ir JO .PEARS, y sebon o enwogtwydd henafol. Yn ystod holl hanes masnach, nid oes gan yr un sebon hanes mor fyw, 0 burdeb tryloew, yn prydferthu'r pryd wedd, yn adfywiol i'r eithaf, a cliyda phei-arogl eyfrin yn pert hyn iddoef ei hun y mae PEARS wedi bod ers mwy na chan' mlynedd yn sebon dewisol, y ferch ddiwylliedig. Y mae hefyd yn dia enwog am ei adnoddau parhaol, felly, i arfer cynildeb-defnyddiweh sebon PEARS. @tf6 Pears' Soap J Anionir adgynyrchiad lliwiedig hardd o "BUBBLES," ga.ll Syr John E. Millais, P.R.A., 28 modfedd wrth 19 inodfedd, heb ddim hysbysebol arno end anfon Is. mewn stamps neu Festal Order,—A. & F. Peax^s', Ltd., New Oxford Street, London, W.C.

NO DION 0 LEYN I LLANBEDROG I LaA.WE-NYDD.-Yr oedd yma lawenydd mawr pan ddieallwyd fod1 Mr. John Williams, u-, o ddwylaw yr "Holly Branch," ynghyda'r oil o'r ctiw, yn ddiogel. Bu iddynt gwrddyd aft un o sudd-longau yr Ahnaen, a suddwyd en Hong. Bu y dwvlaw am amryw oriau evn cyrhaedd v tir yn Ffrainc. Daethant adref vn ddiogel lioreu Sul. CARTRE' J'R CLWYFEDIGION.—Ym- wehvyd a, Phalas Glynwedd'w i'r aincan o edrycb a fuasai yn He priodol i'r clwyfedigion. AT."wr hyderwn y gwelir rhai yma. Caent gioesaw gan bawb. ABERSOCH I LLWYTHO HAIARN.—Bu agerlong yma. yn llwyth haiarn yr wythnos o'r blaen; gres yn na buasad modd cael y gweithfeydd hyn i fvvy o fri. modd c"1 y gweithfeydd hyn 1 PYSGODYN ANFERTH. Diaeth i'r Ian vn Poi-theeiriadi bysgodyn anferth, yn mesur 16 troedfedd. Bu y Pwyllgor I^chydol yn tiafod pa fifordd i'w gael oddiar y creigiau. Ofnid y rhaid cael 'dynamite' i'w falu cyn y gellid ei ymud. CYNWYS Y MOR.—Daw i'r glanau hyn ,imi-yw o gyrff defaid ac anifeiliaid eraill, pa rai i bob vmddangosiad sydd yn perthyn i ryw long-ddrylliad. Daw amryw o goed a chelfi eroill hefyd i'r glannau- YMRAFAEL.—A mi ar fy nhaith ar draws v Morfa y Bwlchtocyn, y dydd o'r bl.-Icii, clywnis amryw o ferched ieuainc yn ewervla a,'u gilvdd parthed myned i wrando yr Efeng- d. Y diwedd fu iddynt gytuno a'u gilydd. i fvned i'r capel. a mawr hyderaf iddynt gael bendith vno. Da chwi. chwiorydd ieuninc. peidiwch myned ymhell i'r tir yna, neu bydd raid eioh argvhoeddi. OOFI()'R' MILWR.-¡Da genym ddeall fod y m'ilwyr vn mwynhau yr anrhegion g-aw- sant gan eglwysi Bwlchtocyn (A.), ac Aber- soch. Dvma ein bmint ni-gallu cofio yn syhveddol fel hyn. Ma.wr hyderwn hefyd y gwrandewir gweddian yr eglwys ar eu rhan. ABERSOCH A BWLCHTOCYN. COFIO'R MILWYR.—Gofalodd eglwysi Abersoch a Bwlchtocyn A.), am y dynion ieu- ivine sydd yn gwasanaethu eu gwlad. Anfon- wyd pecyn gwerthfawr iddynt bob un. Balch oeddynt o weled fod y cyf 'illion adref yn cofio am diuiynt. Dengys yr holl lythyrau yn cyd- nabod derbyniad y rhoddion bod i'r eglwysi le anwyl yn serch yr oil o'r dynion ieuainc. Dylai'r ovferiad yma, sydd yn gyffredin drwy'r wlad i gyd, wneyd yr undeb rhwng yr eglwys a'r ieuainc yn gryfach. GWEDDIO.—YTn ol yr arferied da o gynal cvrddau gweddi ddechreu blwyddyn, mae holl eglwysi y cylch wedi bod ar eu deuJin yr wythnosau hyn., Os bydd cerddediad yr eg- Iwysi yn ateb i'w gw^ddiiu y flwyddyn hon, ceir mwy o fifjiddlondeb a mwy o waith nag erioed scan yr aelodau. ADREF .Gweledm amryw o filwyr adref ar "leave" y dyddiau diweddaf. Deuai rhai i gedsio yn ol yr .chyd gollwyd yng ngwas- anaeth eu gwlad. Hefyd. deuai rhai ar ym- weliad. Da. genyrni eu gweled yn edrych mor dda, a hyderwn y bydd i awyr iacli yr hen ardal adter iechyd i'r rhai sydd yn cwyno. iNis gwyddom a oes "commissioned officer" o'r ardal hon ar hyn o bryd, ond disgwyliwn glyw- ed fod un o'n bechgyn disgleiriaf yn fuan wedi ei ddyrchafu. YR HENADUR.—dywsom fod yr Henadur o Talafon heb fod yn iach iawn yr wythnos o'r blaen. Y ftiae erbyn hyn yn hybn ac i'w weled o amgylch y lie mor sionc ag erioed. Un prysur iawn ydyw, a gwasanaethgar. Hir oes iddo i wasanajpf.hu yr ardal mae Tnc- n.irl 1 gar dros ei buddianan por u. HArARN MEWN BRI.—Bu Capten T. Os- borne Williams yn y cylch yn casgln haiarn ac yn rhoddi pris da am dano. Mae'r "boger" mawr safai mor hir wrth waith Tanybwlch, wedi ei falurio a'i glud) ymaith, ynghycTa pheirianau main a gwnio. Daeth agerlong fach i gymervd y "scraps" ymaith. a newydd iawn i'r ardalwyr ydoedd gwnled llwytho llpng o'r traeth unwaith etc. GwNTO—CVnhelir dosbarthiadan gwnio yn v Neuadd Groffa i ddhrparu cvsuron i'r milwyr. ltqe'r chwiorvdd yn ddiwyd inwn. Deallwn hefvd fod' Mrs. Williams-Ellis, Aberucliaf. wedi pwrcasu ac yn trefnu ',RoB of Honour' i'w gosod i fvnv yn v Tkeuadd. Bydd hon yn cadw ar trof enwau dewrion yr ardal. "IREINE. "—Ddvdd Iau daeth yr "Irene" i'r St. Tudwal's Roadte, wedi cael tywydd mawr y tu allan i Enlli. Gwnaed peth niwed iddi, a bu raid iddi droi at Borthmadog i gael ei hadgywesrio. Mae tri o'r ardal yn gwas- anaethu ar y Hong. Maent wedi cael tywydd caled ar eu taith. ond edrvchant yn dda. er hynny. At Lerpwl y maent vn cyfeirio. UlN MODUR.—Tipyn yn anhwvlus vdyw yma a, dim ond un modur Yn rhl--ieiz. Teimlir colled yr hen "bus" y dyddiau oer yma., er ei bod vn "sgytian" cymiaint ar ddyn. Mae'n syndod b d y anoduron yn dal cystfll. Mae cyflwr y ffordd o Abersoch i Sarn Bach yn ddigon drwg i falu v peirianau goreu. Ðywd- ir fod mwy o draol ar y modnr ar hyd y glan- nau yma nag am y saith milldir arall i Bwll- heli. Ai gwir, tybed, nad qes Y'r un ffordd' yn plwyf Llaneng'in ar y sir? Telir digon o drethi i gael y ffordd hon beth bynnag i gyflwr priodol. Dyma rywbeth i'r henadur ac ael- odau y Oyngor Sir edrych i mewn iddo. SWN GWEITHIO.-Da penym glvwed swn gweithio yn holl eglwysi v cylch. Mae nos- weithiau yr wythnos yn llawn, a chynhelir cy- farfodydd hyfforddiadol. CIvwsom fod eg- lwys Abersoch (A.), wedi taJu lOOp. o'r ddv- led, ac eglwys Bwlchtocyn (A.), 50p. Fe, I hyn y dylai fod,dirio doyledion oddiar gaprl- a'l y wlad. Pery y gweinidog, y Parch. J. Mostyn, yn fawr oi barch yn y cylch a chalon- did iddo yw gweled ei lafur yn cael ei werth- fawrogi. Mae eglwys Abersoch wedi estvn rhodd svlweddol iddo eleni ete. Deallwn ei fod yn gwasanaethu yng nghymanfa bregethn Manchester y mis hwn. GARN FADRYN. CYFARFOD YSGOL.—Cynhaliwyd cyfar- fod yegol yn Garnfndryn (M.C), o dan lywydd- iaeth Mr. John Williams, NeigwL Dechreu- wyd gan y Parch. T. J. Jones, B.A.. Bryn- mawr, yr arholydd. ac adroddwyd y drydedd benod o loan gan ddosbarth o rai mewn oed. IIolwyd y dosb-iylb h'~nr.f gan vr arholydd, ar y burned benod 0 Efengyl loan. Ca^d ad- roddiadi gan yr ysgrifenydd o rif a Ilafur vr ysgolion. Gal wyd sylw vr ysgolion at arhol- iad y safonau, sydd bellnch yn agoshau, a phwyswyod ar i bob ysgol barotoi yn brydlon ar g\ ier yr srhobad hwn. Yn y cyfarfod ath- rawon caed 6vlw ar gyfarfod llenyddol y dos- barth, oedd i'w gynal y Nadolig diweddaf, yn Llanbedtrog, ond a. ohiriwyd gan gyfeijlaon y I lie. Cond'imniwyd yn cidiai-bod waith Llan- f bedrog yn gohii-i(iv eyf iQ fod gallesid medd- wl fod holl fagnwlau Ymberaw-dwr Germani v.edi eu gollwng arnvnt; ac nid oedd ond un brawd o Llanbodrog i wynebu yr holl ryfarth- wy. Wiedi i'r ystorm dawelu, vasiwyd fod y mater i'w godi i sylw drachefn mewn pwyllgor o'r dosbarth i'w gynal yn y Nant, nos Lun, y 29ain cyfisol. Pasiwyd fod yr enwau canlvnol i t'T\oz1. I'r -¡:;vl:vH i is y sgrii'-nyua ohon- ynt i'r cyfarfod v golion,-J. R. Jones, lUtyd- bach William Roberts. N nt; Robert Jones, Dinns. Caed hones yr ysgol gan vr arolyJZ wr, Mr. Jonps, Tanyfron cwynai fod gwael edd neillduol wedi achosi i'r ysgol fod yn gau- eclig am nn wvthnos ar ddeg. Yr oedd pob hwylusdod gyda chael athrawon ac athrawes- ¡ au, a llawenheid yn fawr wrth ddeall fod v fat-h >mdrech a sel gydn'r vsgol Sul yn v Hoe-. Y cyfarfod ysgol nesaf i fod vn Bw'ch. Llan- eng:m.—ODochreuwyd cyfarfod v prydnawn gan Mr. Morris N. Jones, Llanbedro^! Adrodd- I wyd rhannau o'r hedwaredd a'r burned benod I o Eftngvl loan, a holyn-d y plant gan y Parch. T. J. Jonl'f; B.A., Brk-nmawr. ar "lachaa m-ib y pendefirr." Caed atebion rhaoJ. I fit-r y drafod^eth oedd "Pwvsitrrwydd vr Aelwyd yn ei -pb.erthvnas a'r Ystrol Sul." ac arrorwvd ef yn rhagorol gan Mr. Griffith. Post Office. Abp'so?, n chaed svIwadau peHach' ? ?31 y Pa-ch. T.. Jnnf?. Yr oedd cirmol? ¡ )?cth neil1duo !'r cyf-u-M drwyddo.

Investors, Manufacturen MerokuM ah(KL.d oons$d" the resources of Cau»d»'a liargess ProrliM*, QUEBEC. MINEP AI, PRODUCTS include Molybdenite, TelA- «par, Magnesia, Graphite, Copper, Iron Ore, Iron Sand, Stee), A-bestos. Hardware, Enamelware, Wood wire, Paper and Pulp otter excellent opportunitie., ÁGlUCULTURAL PRODUCTB inehide Wheat, Oatil, I Pot.itoe3 and other Field Crops. Other products in- i olud. butter. Cheese, Apples, Tobacco, Lire Stock, 4o. ) For p i-ticulars apply: Lt.-Col. the Hon. P. Pkixktiu, t ÄCeni-Genl. for Quebec, sa, Kisgsway, London, W.C.

I WAENFAWR LLINELLAU COFFA.-Am Thomas, ir^b > Mr a Mrs Thomas Jones, Pen das. Waenfaw, hwn a. laddwyd yn Ffrainc A wst 28 yn 23 oocL I Thomas Jones, y bachgen heini, Wedi cwympo yn y gad; I Aelwyd Pendas ry'n ei ciagra.u, Dtïg-au hiraeth mam a th ad. Ac mae'r eglwys ym Moriah Yn hio-aethu g-weld ei wedd, I Ac yn earn yn ei chalon Dywallt dagrau ar ei fedd. Ond mae Tomos wedi diano Allan trwy v pethau hyn, Ni ddfuw go fid* na thywyllwch. Byth i mewn i Seion fryn. Byth ni chlywir twrf meJau I gjynhyifu er eu maint, Cannnl gwell yw swn peroria.eth Glywir gan deljn.au'r saint. Wel, iretni, peidiweh wyJo, Cfeisiwch gerdded 11 wybrau'r nef,' Er cael cydsyfarfod eto Mewn llawenydd gydag ef; A chael uno gyd a'r dyrfa Sydd o fewn yr hvfrvd wlad, Bvw yn nghanof pob cvHawnder. Sy'n dragwyddol eu parhad. I J. D. E.

Mae SUD)) lACE Or. DAIL.CAR.. YR EiiOL GRIFFITH OWEN CAERNARFON. yn ?fh.u ? yn arfpgi y Freet rhae Anwvd I'w ? mewn po? Is Sr.. drWTV po? yn y S:opau Druggist. e A well so4 womaD and a well shod car 4 I C IrA indicate "tone." See th at car is ,hod with  NORTH BRITISH tyrea. 80 that your    ,l!  pro'¡¡e. Britam proni les I b\ A;! 1. ,nts.  '$ The ORTH BRrTlSH 1F RUBBER C. Ltd., v Edinburgh, London, &