Gwyliedydd Newydd

CYLCHDAITH TREORCI. I GYMANFA GANii.-Dydd Llun y-Pasg di- weddaf cynhaliwyd ein Cymanfa Ganu flynyddol, dan nawdd Eglwysi y Gylch- daith. Cafwyd canu bendigedig ar hyd y dydd. Yr oedd y Capel yn orlawn, ni welodd neb yn y gylchdaith olwg mor lewyrchus ar un Cymanfa o'r blaen. Yr Arweinydd eleni ydoedd Mr Gwilym Evans, G. & L.TS.C., Pembrey. Gwr dieithr ydoedd Mr Evans i Gylchdaith Treorci. Ond profodd ei hun yn un o'r arweinwyr mwyaf addawol. Yn Nghyf arfod y Boreu, canwyd y tonau canlynol, Clychau'n Canu," Mi ganaf gan Dir- west," Dymuniad Plentyn," Ymdeithio gyda'r Iesu." Yn ystod y cyfarfod hwn rhanwyd Tystysgrifau Cerddorol i'r plant, y rhai a rifant hanner cant. Yr oedd y dosbarthiadau Sol-fa yn perthyn i wahan- ol eglwysi y Gylchdaith, o dan ofal y personau canlynol,—Mri Sam Davies, Ystrad Rhondda, Dd. Jones a Evan Mor- gan, Ton-Pentre, Dd. W. Beynon a E. Morris (Ap Maldwyn), Treorci, yna canwyd "Dim ond Iesu," ar Anthem Yr Ardal Hyfryd (Ap Maldwyn.) Cafwyd anerch- iad y Llvwydd, a chan Mr Noah Jones, Pen ygraig. Dechreuwyd cyfarfod y prydnawn am 2 o'r gloch, dan lywyddiaeth y Parch R. Emrys Jones, Penygraig. Gweddiwyd gan y Parch John Hopkin Morgans o Goleg Richmond, Llundain. Canwyd y tonau canlynol yn hwylus iawn, Glan- ceri"" Minnesota," Caney," "Author of Lostwithiel," Llangoedmor," Life, Hougton," Islwyn ar Anthem Pwy welaf o Edom (T. Gabriel, F.T.S.C., Bar- goed), hefyd cafwyd anerchiad gan 'Mr Daniel H. Miles, Trysorydd y Gymanfa, Penygraig. Cyfarfod yr hwyr am 6 o'r gloch, dan lywyddiaeth y Parch Hugh Curry, Ystrad Rhondda. Canwyd yn eff- eithiol iawn y tonau Maryland," Per- yddon," Cambria," Pwllglas," Blaen- hafnen," Maelor," St. Michael," Eir- ianwg," a'r Anthem Pwy welaf o Edom." Hefyd cafwyd anerchiad gan Mr John Ed- wards, Circuit Stewart y Gylchdaith. Dyna glywir gan bawb fod y Gymanfa eleni wedi bod yn llwyddiant mawr. Y canu gyda'r puraf a'r glanaf a'r dwysaf gafwyd yma erioed. Cymanfa ardd- erchog. YSG. CALFARIA- Y Gymdeithas Ddiwylliadol. —Nos Fawrth diweddaf cafwyd hwyl go dda mewn cyfarfod amrywiaethol dan lywyddiaeth John Morgan. Canwyd ac adroddwyd darnau chwaethus, ac areith- iwyd yn frwdfrydig gan amryw o'r brodyr, nid af i'ch blino anwyl' Olyg. a rhes o'u henwau, canys gwnn y byddai y Siswrn ar eu gwarthaf, ac na welid mo honynt mwy. Ond goddefer i mi grybwyll i'r hen frawd W Edwards (yr hwn sydd wedi cael llawer o selni yn ystod y gauaf) roi araeth bwr- pasol a llawn gwres, ac er fod y pren almon yn blodeuo er's blynyddau bellach, tystiai ei fod yn teimlo cyn ieuenged a neb o honom. Pasiwyd ar y terfyn fod y Gym- deithas i gael ei chadw ymlaen hyd ddi- wedd Ebrill. EDMYGYDD.

YNYSYBWL. CYFARFOD BLYNYDDOL.—Cynhaliwyd yr uchod Ebrill 2, 3, 4, y gweision eleni oedd- ynt, y Parchn. Edward Jones, Tre'rddol, a J. F. Griffiths, Caerau. Cawsom 9 o bre- gethau grymus a nerthol. Ni chafwyd gwell cyfres o bregethau odid erioed. Credwn fod Mr. Griffiths, yn fachgen a dy fodol o'i flaen os caiff fyw-purdeb a I naturioldeb yn ei nodweddu. Am Mr Jones nid rhaid iddo wrth air, mae ef yn ei hwyl- iau bron yn wastad ac yn ymdrechu cy- ffwrdd a chalon pechadur.

ABERYSTWYTH. Cynhaliwyd cyfarfod blynyddol y Band of Hope, yn St. Paul's, nos Fawrth di- of Hope, Y llywydd ydoedd, y brawd David Jenkins. Teimlid nad oedd y cyn- ulliad y peth a ddylai fod, ond yr oedd y rhaglen yn un nodedig o ddyddorol; a holl blant bach y Gobeithlu yn cymeryd rhan ynddi. Daw daioni o'r cyfarfod yn siwr. R. H.

DINAS MAWDDWY. I Marwciaeth Mrs. Jones, Nantyronog, Llanymawddwy. Prudd-der a hiraeth sydd'yn llanw ein mynwes wrth feddwl fod y chwaer anwyl uchod wedi gadael y fuchedd hon. Bu farw yn dangnefeddns iawn, Mawrth 30, 1910, yn 88 mlwydd oed. Y dydd Sadwrn canlynol daeth torf en- fawr i dalu y gymwynas olaf i'w gwedd- illion marwol. Cynhaliwyd gwasanaeth nodedig o effeithiol wrth y ty, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch. E. A. Morris, yn yr eglwys gwasanaethwyd gan y Parch. Owen Hughes, y Rheithor. Bu Mrs. Jones am flynyddau lawer yn aelod gweithgar a ffyddlon on heglws yn Bryn- coch. Bu ei chartref yn agored am flyn- vddau i dderbyn gweision yr Arglwydd.— Dyddorol iawn oedd ei hadgofion am yr hen Bregethwyr, a daliodd hyd y diwedd i deimlo dyddordeb cynhes iawn yn Nghapel Bach Bryncoch. Cafodd ran helaeth o drallodion byd, ond yr oedd ei hymddir- iedaeth yn ei Duw yn ddiysgog. Cafodd fynediad helaeth i'r Nefol Wlad. Anawdd -er hyny i'w pherthvnasau i'w dygymod o'r svniad o'i cholli, ond nid oes achos trist- au fel rhai heb obaith." Daw allan o fro y bedd foreu y codi yn nghanol y dorf gyntaf. Y mae ein cydymdeimlad yn ddwvs iawn a'r mab a'r merched, ac a Miss'Rees fu yn gweini ami am gymaint o flynyddoedd. Nid yn fynych y dangoswyd mwy o ofal a thynerwch at neb nag a ddangoswyd at Mrs. Jones. Cysur mawr i'r mab ag i'r teulu i gyd heddyw yw gallu cofio iddynt wneud eu goreu iddi. Bell- ach bydded i Dcluvv y farn aros yn Dduw y teulu dros byth. Pregetbwyd ei phregeth angladclol gan y Parch. E. A. Morris i gynnlleidfa luosog. Da genym cldeall fod Mr. John Elias vwlliains, wedi cael cymeradwyaeth lm- tfrd-^l v Cyfarfod Chwarterol fel ymgeis- ;d am y Weinidogaeth. Mae yn fachgen .euanc dymunol a gobeithiol, a hyderwn y ca yrfa lwyddianus yn ngwir allu y meistr. Mae cryn frwdfrydedd wedi bod yn y Cylchoedd hyn yn ddiweddar ynglyn a'r gwahanol Etholiadau, ada genym ddweyd fod ein pobl ni yn cymeryd safle amlwg ar bynciau y dydd. Yn etholiad Cyngor Dinesig y Ddinas, dychwelwyd y Mri. Morgan Owen a T. Davies bron ar ben y rhestr, ac yn etholiad Cyngor Plwyf Llanymawddwy, cafodd y Mri. Owen Griffiths, a Thomas Jones safle gyffelyb. Mae i'r pedwar ein llongyfarch- iadau mwyaf gwir. GOR.

FERNDALE. I Bydd yn hyfrydwch gan ddarllenwvr y I Gwyliedydd Newydd," glywed fod y Parch. Henry Hughes, yn parhau i wella unwaith eto, y mae ei lais wedi dod yn bur dda, ac y mae yn myned o gwmpas y tywydd braf yma. Mae cyfres o Gyfarfodydd Diwylliadoi yr eglwys uchod, wedi dirwyn i ben am y tymor, y maent wedi bod yn llwyddiant i dynu y bobl ieuainc i siarad yn gyhoeddus, ac hefyd eu cadw gyda'u gilydd mewn lie gwyllt fel Ferndale. Fy mywyd a'm troedigaeth" oedd testyn papur Tom Owens, a chafwyd noson nad anghofir gan y rhai oedd yn bresenol. Hawdd oedd canu-" Mae nefoedd ar y ddaear," yr oedd dylanwadau yr Ysbryd Glan wedi medd- ianu y cyfarfod. Mrs Knott, a Mrs Oliver, oedd arweinyddion y ddadl, "Pa un a'i yr Aelwyd neu'r Eglwys sydd yn dylanwadu fwyaf a'r blant," wedi y ddwy chwaer agor yr ymddiddan, rhoddwyd y cyfarfod yn agored i siarad, a chafwyd fod y mwyafrif dros yr Aelwyd. Addysg Grefyddol oedd papur Mrs M. E. Williams, cafwyd sylwadau a chynghorion gwerthfawr gan- ddi. Siaradwyd gan y brodyr ar y papur, a diweddwyd trwy weddi. I IOAN.

I CAPEL GARMON. Mawrth 27, cynhaliwyd Cyfarfod Ysgol, dan lywyddiaeth John Owen. Am 10 ad- rodd Salm gyntaf gan dosbarth Miss Hughes. Holi Dosbarth y Plant yn yr Hyfforddydd dwy benod, gan Miss H. Hughes. Holi Dosbarth I yn Hanes Iesu Grist gan W. P. Jones, Bethania. Ton gan y Plant, Band of Hope. Holi Dosbarth II yn Actau gan W. J. Fielding. Ton gan y Plant. Gwnaeth y plant eu gwaith yn rhagorol. Maentyn glod i'w hathrawon sydd wedi bod ar hyd y flwyddyn yn llaf- urio gyda hwy. Prydnawn adroddwyd dwy Salm gan Ddosbarth W. P. Jones. Holwyd yr Ysgol yn gyffredinol gan John Owen, y Llywydd, yn y 26ain bennod o'r' Actau. Cafwyd atebion rhwydd a gwres- og. Ton gan y Plant. Hwyr. Treuliwyd cyfarfod y nos i anog ei ffyddlondeb yn mhob cylch gyda'r Ysgol Sul, ac yn neill- duol y bobl ieuangc. Cawsom airgwresog gan amryw, D. R. Price, John Owen, William Jones, Carreg Lleon. Yr oeddym yn falch o weld ein cyfeillion ieuangc,—y brodyr a'r chwiorydd oedd ar ymweliad a'i hen gartref yn edrych mor dda, ac ar- wyddion eu bod yn dal yn ffyddlon gyda'r Arch oddi gartref. Duw yn rhwydd iddynt. I GOH.

GWRECSAM: YR EISTEDEDDFOD. BEIRNIADAETH YR ENGLYN- I Y GROG- LITH."— Derbyniwyd saith o gyfansoddiad- au, ond ni chafwyd ond pum englyn. Nid englynion yw eiddo Cymraes Gwrecsam a Cymro Bydded iddynt astudio Ysgol Farddol Dafydd Morganwg, cyn ceisio eto wneud englyn. "Twrog" Mae ganddo englyn da, ond nid yw y gair rhaglen yn y llinell gyn- taf yn briodol-" Enwog raglen yw'r Grog- lith na'r gair "athrylith" yn y Ilinell olaf. Dei y Go :—Llinell wan yw'r un olaf —" Yn addas ddynion heddyw." Mae rhag- want ar y chweched sill yn y Ilinell gyntaf, yr hyn sy'n waharddedig. "Emrys" :-Nid doeth gosod cyplysnod yn y gair Groglith, a'i wneud yn Grog-lith —nid yw'n swnio'n hyfryd. Geiriau llanw yw "rhaid addef" yn yr ail linell. "Berwyn "Dyma englyn cywir ond nid yw'n gwella wrth fynd yn mlaen, ond yn hytrach fel arall. Gair llanw yw "gwy- byddwn yn y drydedd linell. Dyma'r peth goreu yn yr englyn-" ddydd aberth Dydd wybu nerth annwn." Nid yw'r gweddill yn agos cystal—gresyn hynny. Gwynn ap Gwener."—Dyma englyn tlws, a chynghaneddion newydd, a syniad- au awenyddol. Nid wyf yn hoffi Da Wener" ychwaith. Mi wn mai cyfieithiad o "Good Friday yw. A'i gymeryd drwy- ddo dyma'r Englyn goreu o ddigon teil- ynga'r awdwr y wobr. Ar air a chydwy- bod. CYNFOR. BEIRNIADAETH Y PENILLION ETHOLIAD 1910.Ymgeisiodd chwech ond nid oes yma gystadleuwyr cryfton. Mae gan Suff- ragette benillion doniol-dyma y rhai mwyaf doniol ond y mae ynddynt lawer o wallau. Mae gwallau hefyd yn mhenill- ion Rhyddfrydwr o Bentre Broughton." Mae gan Ap o'r Cwm benillion go dda; ond nid yw y gadlef cry' yn gywir— rhyw fenywaidd yw cadlef. Penillion Saesneg sydd gan G. W. Monk. These verses are spoilt by a great number of defective Rhymes, and there is too much local colour in them. Pum penill sydd gan Rhyddfrydwr "-— prin fod eisiau y cyfeiriad Ileol sydd yn un penill, gan mai yr Etholiad Cyffredinol yw y testyn. Rhyddfrydwr o'r Wlad "—ganddo ef mae'r penillion goreu; ond braidd yn siom- edig yr wyf na buasai y rhai goreu yn well o dipyn-yn fwy awenyddol. Pa fodd bynag credaf ei fod yn deilwng o'r wobr. CYNFOR. I

DOWLAIS. I MARWOLAETHAU.—Mae r Eglwys hon yn ei galar y dyddiau hyn o herwydd colli rhai on plith. Y cyntaf a symudwyd gan angau oedd merch fechan Mr. a Mrs. T. J. Price, Grocer. Bu farw ar ol cystudd byr, ond trwm, yn bump oed. Yr oedd yn en- eth fechan dlws, yn llawn sirioldeb a byw- yd, ac yn hoff gan bawb a'i hadwaenai. Cydymdeimlir yn fawr a'r rhieni yn eu trailed a'u galar. Mae eu tristweh yn fawr ar ol claddu eu hunig blentyn mewn oedran mor clyner. Ciaddwyd ei gwedd- illion yn mynwent y Pant. Gwasanaeth- wyd wrth y ty, ac ar lan y bedd gan y Parchn. J. Fisher Griffiths, a John E. Thomas. Dydd Sadwrn diweddaf, daeth nifer ynghyd i dalu y gymwynas olaf i weddill- ion marwol Mrs. Williams, priod Mr. John Williams, WTell Street. Bu y chwaer hon yn wael am amser maith, ac yn methu mynychu Ty yr Arglwydd o herwydd ei nhychdod. Yr oedd yn enedigol o Sir Gaernarfon, daeth y teulu o ardal Bethes- da tua phum' mlynedd yn ol. Cymerodd yr angladd le dydd Sadwrn diweddaf yn mynwent y Pant, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch. J. E. Thomas. Nawdd y Nef a fyddo dros y teuluoedd hyn yn eu galar. GOH. I

CORWEN. I Nos Fercher diweddaf, cawsom swper i derfynu y Gymdeithas Ddiwylliadol am y Tymor. Trefnwyd y swper gan' Mrs. Davies, Bryngwyn, a Mrs. Evans, Bryn Derwydd. Gafwyd noson ddifyr.

GWYDDELWERN. I Y Gymdeithas.—ei arter cafwyd swper noson olaf y Gymdeithas Lenyddol. Caw- som dymor llwyddianus iawn gyda'r Gymdeithas, a daeth nifer dda yn'nghyd y noson olaf i fwynhau y wledd. Mrs. Phillips, School House, a Mrs. Roberts, Grove House oedd yn gofalu-am y wledd. Ar ol y swper cafwyd cyfarfod adloniadol byr a diddan. Y Cynghorwr Sirol.—Da genym longyf- arch Mr. Davies, Wern Ddu ar ei ddewis- iad yn aelod o Gyngor Sir Meirionydd. Bu Mr. Davies yn aelod o'r blaen. Mae'n dal yn dirf ac iraidd ac egniol.

CAERAU, MAESTEG. I EISTEDDFOD.—Mawrth 30, 1910, ydoedd dyddiad Eisteddfod Flynyddol Bethel (W.) Llywydd, Jenkin Jones, Ysw., M.E. ar- weinydd, Parch. T. J. Pritchard (Glan Dyfi). Beirniaid: Cerddoriaeth, Hugh Hughes, Ysw., Treherbert (Cyfeilydd Cor Breiniol Treorchy); Amrywiaeth, Parch T. J. Pritchard (Glan Djffi) Cyfeilyddes, Miss Myfanwy Rowlands, C.R.A.M., T.C.L. Trysorydd, Mr. Hugh Edwards Ysgrifen- ydd, Mr. E. A. Evans. Wele restr o enwau y buddugwyr:— Pianoforte Solo, Happy Thoughts," i blant, Willie Griffiths, Blaengarw. Solo, No not one," i rai dan 13 oed, Antony, Maesteg, D. M. Jones, a George Lloyd, Cymmer, yn gydradd. Solo, Codiad yr Ehedydd," Miss Blodwen Morgans, Caerau. Adroddiad, "Molwn Di," (Ceiriog), i rai dan 14 oed, Blodwen Williams, Portalbort. "Yr Ornest," Mr. David Jones, Cymmer, Bass Solo, Breuddwyd y Morwr Bach," Mr. W. E. Llewelyn, Caerau, Englyn, "Y Ffynon," Gwilym Dyfi. Tenor, Solo, "Yr hyn a garaf fi," Mr, Isaac Morris, Caerau. Am yr Ystori, Mr. J. R. Jones, Cymmer. Contralto Solo, But the Lord is mindful of his own," Miss Rossey Owen, Caerau. Llythyr Caru, Mr. David Davies, Pennal. Pencil Sketch o Bethel (W.), Caerau, Miss Blodwen Lewis, Caerau. Soprano Solo, Neges y Blodeuyn," LIinos y Derw, Pontrhydyfen. Duet, Flow Gently Deva," Mr. Cynlais Price a'i gyfaill, Maesteg. Am y Delyneg, Merch Cefnyddfa," Gwilym Dyfi. Trio, Four Flora Decks," Mr. Will- iam Morris, a'i gyfeillion. Adroddiad, Y Ddinas ar dan," (Gwilym Dyfi), Mri. Edward Evans, a William Davies, Caerau. Yn gydradd. Champion Solo, Holy City," Mr. Isaac Morris, Caerau. Clychau'n Canu" (Cynogfab), Cor Plant Dyffryn Caerau. Cafwyd cystadleuaeth a graen arni yn mhob adran. Ac yr oedd araeth y Llywydd yn fflam gan wladgarwch. Llwyddodd yr Arweinydd i gadw trefn ar y dorf gyda ei wits a'i fedr. GOHEBYDD YN El GABAN. I

CYFARFOD Y PASG TREFFYNON. I Rhestri Cyfarfod y Pasg, Treffynon, yn mhlith y sefydliadau hynaf a mwyaf pob- logaidd y dywysogaeth. Mae'r gylchwyl am 1910 yn mhlith y pethau a fu, a dengys effeithiau a dylanwad traddodiad y gen- hadwri am rai dyddiau eto i ddod. Yr oedd y pregethau yn rymus ac effeithiol. Yr oedd, ac y mae canmoliaeth uchel a chyffredinol ar wasanaeth y pregethwyr, sef y Parchn. Thos Hughes, Bangor, Ed- ward Davies, Lerpwl, a H. Lloyd Davies, Penmachno. Dyma'r tro cyntaf i'r ddau olaf a enwyd fod yng Nghyfarfod y Pasg, ac yn ddigwestiwn daw eu tro eto i efen- gylu yn yr addoldy cysegredig. Mae Mr. Hughes wedi bod yma droion yn yr wyl yr hyn a ddywed yn uchel am ei wasanaeth. Da genym gofnodi fod y cynulleidfaoedd yn fawrion, ac yn llenwi y capel yn yr oed- faon hwyrol. Golygfa hardd ydyw bon. CWILSYN. I

CAERGYBI. I CYFARFOD BLYNYDDOL GWYRFA.—Noslau a Gwener y Groglith y cynhaliwyd ein cyfarfod eleni, gwasanaethwyd gan y Parch. David Morris, a'r Parch. Evan Isaac. Cafodd ein hen weinidog, Parch. D. Morris, adeg ddedwydd iawn. Saif ef ar ben ei hun yn mysg y brodyr—yn wreiddiol a grymus. Dyma y waith gyntaf i'r Parch. E. Isaac fod yn ein plith, yn sicr mae ef yn dywysog pregethwrol, yr oedd ei bregeth- au yn goeth, ei draddodiadau yn swynol a hyawdl, a'i ymddangosiad personol yn at- dyniadol. Cafodd pregethau y brodyr effaith ragorol a gwrandawiad astud. Yr oedd y cynulliadau yn fwy a'r casgliadau yn well na'r flwyddyn cynt. ETHOLIAD Y CYNGHOR SIROL.—Llawen- ydd fydd gan Wesleaid ddeall fod Mr. W. S. Owen wedi cael buddugoliaeth ardder chog yn yr etholiad ddiweddaf. Cafodd 128 o bleidleisiau, a'i wrthwynebwr, Mr. T. Slater, 64. Ysg. I

EISTEDDFOD WESLEYAID CERRIG-Y- DRUIDION. Cynhaliwyd yr uchod yn Ngaer-y-Der- wyddion, dydd Llun y Pasg, o dan am- gylchiadau hynod o lwyddianus. Beirn- iad Cerddorol, Tom Price, Ysw., Merthyr. Adroddiadau, Parchn. R. J. Parry, Llanar- mon-yn-Ial. a J. R. Jones, Llanfihangel. Barddoniaeth, Parch. Hugh Evans (Cyn- for), Corwen, Cyfeiliwyd yn hynod o fed- rus gan Miss Gwladys Hughes, A.L.C.M., Cronant Miss Maggie A. Lloyd, Cerrig. Llywyddion, y Prydnawn, Master Lloyd, Maenwarning, Bwlch-y-Beudy; y Nos, Dr. W. R. Griffiths, Bala. Arweinyddion, NIl. William Williams, Leeds, a'r Parch. J. Parry Brookes, Cerig. Yn y ddau gyfarfod gwobrwywyd pobl o bell ag agos am ad- roddiadau, unawdau, deuawdau, a thri- awdau a'r cyffelyb. Y parti enillodd ar Y nant a'r blodeuyn oedd parti Cwm- pewnar, dan arweiniad Mr. J. W. Ellis. Yr oedd 5 o gorau yn cystadlu ar y brif gys tadleuaeth, sef Cor Glyn Diffwys, Corwen, Llanfor, Alwen ar aled Pentrefoelas. Glyn Diffwys tan arweiniad E. Elias Roberts oedd y goreu. Yr ail gystadleuaeth gor- awl. Yr oedd chwe' cor yn cystadlu, sef, Berweddion, Diwmael, Corwen, Tegid, Glanyrafon, Berwyn. Tegid dan arwein- iad Mr. H. R. Jones oedd y goreu. Dyma feirniadaeth y penillion ar "Adgyfodiad Crist Derbyniwyd unarddeg o gyfansoddiadau mae rhai ohonynt yn dda iawn. Nid oes dim neillduol yn eiddo Llawddog," Nid Bardd,' a Hen Negro o lan Niagra." Mae gan Ap Tomos." Brodor o Bryd- ain." Diolchgar a Phererin benillion da. Nid hapus yw focI" nos marwolaeth yn digwydd dair gwaith gan "Ap Tomos." Mae penillion Percrin yn llawn o yspryd emyn. Mae eiddo Gilda," Awen Gwyn- edd ac Ei Was yn dda iawn. Nis gallaf gymeradwyo y gair olaf sydd gan "Ei was yn y Ilinell hon A melus oedd y gan ollyngai'i big." Mae yma un a gododd y gystadleuaeth i safle uchel, sef Sacheus." Dyma bennill- ion gwir awenyddol oherwydd gwaith gwir fardd ydynt. Credaf y gall yr awdwr wella ychydig ar ran olaf y pumed pennill, nid mewn syniad ond mewn saerniaeth. Dyma'r pennillion goreu o ddigon. Maent yn wir deilwng o'r wobr. Ar air a chydwybod, CYNFOR. Haedda Pwyllgor yr Eisteddfod hon ganmoliaeth uchel iawn am ei gwaith yn ei gwneud mor llwyddianus. Gobeithio y gwnaiff y Pwyllgor ofalu am Babell eang i'w chynal y flwyddyn nesaf, gan fod can- oedd o bobl yn methu myned i'r adeilad eleni. Haedda yr Ysgrifenyddion Mri. R. E. Jones, Hafodunos, a W. Smith, Man Chester House, a'r Trysorydd Mr. Richard Evans, Wellington House, ganmoliaeth uchel iawn am eu gwaith ardderchog. hef- yd Yn gwneud trefniadau mor gyfleus gyda G. W. R. i gludo dieithriaid o'r gwahanol orseddfaoedd gyda eu cerbydau modur. DERWYDDON.

LLANGEFNI. Nos Wener Groglith, cynhaliwyd Adlon- west Flynyddol Gobeithlu Ebenezer, W., yn y Neuadd Drefol, dan lywyddiaeth O. Trefor Williams, Ysw. Cafwyd rhaglen chwaethus a dyddorol. Trefnwyd i'r rhan gyntaf o'r cyfarfod gyda cydganau, deu- awdau, unawdau, adroddiadau, Drills, ag Action Songs, &c. Gwnaeth y plant oil eu rhan yn ganmoladwy, yn neullduol y rhai ieuengaf. Ail-alwyd arnynt yn eu cydganau Merry boys & merry maidens," a'r Laughing chorus." Dilynwyd rhan olaf o'r rhaglen gyda" Sketch Ddirwestol His Mother's Prayer." Gwnaeth yr oil o'rcymeriadau eu rhan gyda medrusrwydd a boddlonrwydd i bawb, yr hyn a ddang- oswyd trwy gymeradwyaeth y dorf. Ben- thyciwyd y Scenes a dillad i'r bechgyn oddiwrth J. Curwen & Son, Llundain. Talwyd y diolchiadau arferol gan ein Gweinidog, Parch F. E. Jones. Cafwyd elw sylweddol tuagat glwb y plant. Ym laen yr eloch mhlant i. J. P.

PORTHAETHWY. Nos Fercher diweddaf dirwynwyd tym- hor y Gymdeithas Ddiwylliadol i ben. Yn ystod y tymhor cafwyd darlithoedd gan enwogion tuallan i'n henwad ni, neb am- gen na'r Parch. T. Charles Williams, M.A. Dr. Lloyd Williams, o Goleg y Brif Ysgol; Dr. R. M. Williams a Caerwyn. Hwyrnos gyda "Syr Isaac Newton" ydoedd testyn darlith ddyddorol gan y Parch. Thomas Hughes, Bangor; a thraethodd Tecwyn ar Lyfr Job." Gwledd o'r fath fwyaf blasus ydoedd darlithiau y Llywydd, y Parch. E. Tecla Davies, sef Duw a lefarodd," Yr offeiriad a'i gyfraith," "Y Proffwyd a'i Weledigaeth," Y Bardd a'i brofiad," Yr Athraw a'r Disgybl," a'r Wers a'i hanes." Maeth ar wersi Beiblaidd ydoedd y rhai hyn, a'r oil yn dwyn ol Ilafur mawr. Fel arfer terfynwyd y tymhor gyda gwledd o'r fath oreu daeth oddeutu deugain o'r ael- odau ynghyd ac yn eu plith y Parch. T. Charles Williams, M.A., a Dr. R. M. Will- iams, M.A. Dilynwyd y swper gyda per- fformiad o Alun Mabon" a gwnaeth pawb eu rhan yn ganmoladwy. Ar y terfyn cafwyd anerchiad gan Mr. Charles Williams yn llongyfarch yr aelodau ar eu gwaith, ac yn gofidio yn fawr fod tymhor llwyddianus y Llywydd yn prysuro i'r ter- fyn. Nos Fercher dilynol rhoes plant y Gob- eithlu gyfrif o'u goruchwyliaeth. Bu'r plant o dan addysg y gweinidog a Misses E. Longfield Jones, a Sarah Ellis. Mae gyda ni Obeithlu cryf yn rhifo tua 60 o aelodau. Yn y prydnhawn darparwyd te o'r fath oreu i'r plant, ac yn yr hwyr cyn- haliwyd cyfarfod amrywiaethol. Canodd y plant yn swynol o dan arweiniad Mrs. Longfield Jones, a chyfeiliwyd gan Mrs. Ellis, a chafwyd cystadleuaethau mewn canu, adrodd, ysgrifenu, &c. Yr arwein- ydd ydoedd Mr. Caerwyn Roberts, golyg- ydd y Wyntyll.

ABERMAW. I Cynhaliwyd Cyfarfod Ysgol Cylchdeith- iol yn y lie uchod dydd Sul Ebrill 5ed, dan lywyddiaeth Mr J. Jones, Abermaw. Yr oedd yn llawenydd genym weled fod pob ysgol yn y Gylchdaith wedi anfon cynrych- iolwyr. Gwnaed trefniadau ar gyfer y Gymanfa yn y pwyllgorau, ac amryw beth- au eraill ynglyn a'r Ysgol Sul. Cwynid yn ddirfawr yn y pwyllgor fod yr Ysgol Sul yn colli tir, er fod pob ymdrech wedi ei wneyd i'w chodi. Mae hyn yn fater pur bwysig, a dylasai gael sylw gan yr eglwysi. Cafwyd dau gyfarfod y prydnawn a'r hwyr ac y mae'n destyn llawenydd gweled pobl ieuainc yn cymeryd rhan mor amlwg yn y cyfarfod hwn. Yr oedd y rhaglen am y ddau gyfarfod fel a ganlyn :-— Prydnhawn-'Adroddiad. Datguddiad 22 gan Mary Rees Roberts. Holwyd Safon 1 gan Mr D. J. Lewis, Dolgellau. Holwyd Dosbarth 1 yn Hanes Iesu Grist gan Nir D. J. Lewis. Adroddiad o Psalm 15 gan y bechgyn dosbarth 1, ac adroddiad o Mat- thew v. gan y merched. Ton gan y plant. Darllenwyd papyr gan Mr G. R. Owen. Dolgellau. Holwyd Safon 3 gan Miss Wil- liams, Dyffryn. Holwyd Dosbarth 2 gan Mr J. James. Adroddiad gan Mr Ithel Lewis, Dyfiryn. Cyfarfod yr Hwyr—Adroddiad o'r 13 Corinthiaid gan Mr W. O. Jones, Abermaw. Adroddiad o'r Esiaih gan Annie Jones, Abermaw. Darllenwyd papyr gan Miss Williams, Dyffryn. Can gan Miss A. C. Owen, Abermaw. Anerchiadau gan Mri J. James a Richard Barnett, Dolgellau. Ton gan y Plant. Anerchiad gan y Llywydd. Wythawd dan arweiniad Mr H. Williams, Abermaw. Holwyd dosbarth iv. yn yr Actau gan y Parch D. Egwys Jones. Cyn- helir y Gymanfa eleni ddydd Llun, Ebrill 25, ac yr wyf yn hyderu y bydd nifer luosog yn ymgeisio ar y gwahanol destynau. YSGRIFENYDD.

CRICCIETH. Dydd Gwener y Groglith ydyw dydd mawr gwyl y Band of Hope, Salem, Criccieth, edrychid ymlaen ato nid yn unig gan Wesleyaid ond gan bobl y dre yn gyff- redinol, ac nid oedd eleni yn eithriad, cyr- chodd llawer i gyfarfod yr hwyr, a chafwyd cyfarfod da rhagorol. Gwasanaethwyd gan y cor, a chafwyd adroddiadau a dadl- euon hapus a dyddorol iawn. Yr oedd ol gwaith da yn ystod tymhor y gauaf yn amlwg wrth fyned trwy y rhaglen faith oedd wedi ei darparu ar gyfer y cyfarfod, yr oedd y brawd Rhys M. Williams wedi dangus ei sel a'i fedusrwydd yn y training a gawsai y plant. Llywyddwyd y cyfarfod mewn modd deheuig iawn gan Mr, Row- land Hughes. Yr oedd cyfeillion yr Eg- lwys wedi paratoi treat o de a bara brith ac amryw felusion eraill i'r plant fel arfer, a gwnaeth y plant gyfiawnder hollol a hwynt, nid oes neb debygwn i fedar barotoi gwell gwledd na chwiorydd yr Eglwys yn Criccieth wedi i'r plant gael ei digoni, eisteddodd amryw o'r cyfeillion o amgylch y byrddau, a thystiolaeth pawb oedd eu bod wedi cael gwledd ragorol. Cynhaliwyd cyfarfod Chwarterol Ath- rawon yr Ysgol Sul, Sabboth diweddaf, cawsom gyfrifon yr ysgol am y chwarter yr oedd y nifer mor fawr o adnodau a ad- roddwyd yn ystod y chwarter gan amryw o'r rhestrau, yn hyfrydwch mawr. Yr oedd pob athraw yn parhau yn eu rhestrau, a phenodwyd Robert Jones yn athraw ar rhestr newydd o fysg y plant. Trefn- wyd fod tymor blynyddol yr ysgol yn terfynu y Sul ola yn Mawrth yn y dyfodol yn lie diwedd Medi er mwyn i'r ysgol gael dechreu ar y maes llafur ar ddechreu ei blwyddyn o hyn allan. Derbyniwyd saith o'r bobl ieuangc oedd wedi bod ar brawf, yn gyflawn aelodau yn y society nos Sul diweddaf, a phregethodd Parch. R. Jones bregeth bwrpasol at yr achlysur, a gobeithio y bydd i'r bobl ieuangc gofio y gwirionedda pwysig a gwerthfawr a dradododd iddynt, I Gon.

I EARLESTOWN. Ynghapel y Wesleyaid Cymreig Tam- worth Street, nos Sadwrn, Ebrill 2il cyf. breintiwyd ni a gwasanaeth Mr. Ellis Roberts, Wrexham. Traddododd ddar- lith ar y diweddar Griffith Jones, Tre- garth." Wel, dyma ddigwyddiad rhyfedd medd rhywun—Y Darlithydd yn Annibyn wr, a Gwrthddrych ei destyn yn Methodist Calfinaidd; ar ddarlith yn cael ei thra- ddodi mewn Capel Wesleyaidd, ar elw tuagat yr un achos. Wel, rhaid cyfaddef un peth ein bod fel enwaclau yn gwella yn y cyfeiriad hwn, a theg yw dweyd y byddai yw dweyd y byddai mwy o lewyrch ar achosion gweiniaid Cymreig yn nhrefydd Lloegr heddyw, pe byddai modd meithrin mwy o unoliaeth, a llai o enwadaeth. Treuliwyd dwy awr ddedwydd iawn ynghwmni hen gymeriad mor ddoniol a chywir, ac yr oedd Mr. Roberts, yn rhoi ei hanes mor dda a dydd- orol, fel braidd na fasa ni yn tybio ei fod o'r un ardal. Yr oedd yn d iVeyd rhai o'i wits mor hyawdl, ac mor fedrus, a dywed- odd fod ei ffraethineb yn eithriadol. Dyma bennill o'i eiddo i "Griffith Jones ar ddi- wedd y ddarlith. Aeth adref yngherbyd urddasol y gwynfyd Arhydy ffordd newydd, agorwyd trwy'r gwaed, Ynghofal y cwmni'r anturiodd ei fywyd, Gansathru ei elynion dan wadnaueidraed 0 olwgysblenydd, yr lesu'n Arweinydd, A Cherub a'r seraph yn weision i'r Sant, Ei enaid yn glanio yn nghanol gogoniant A chroesau a moliant yn seinio pob taut. Llywyddwyd gan Mr Robert Pugh, blaenor ffyddlawn ein heglwys ni, a gwnaeth ei waith i foddlonrwydd cyffredinol. Pregeth- wyd ddwywaith yn ystod y Sul gan Mr. Roberts. Cafwyd gwledd trwy gyfrwng y Ddarlith a'r Pregethau. R. H. JONES.

CORRIS. GWYL BREGETHU.—Y Groglith diweddaf gwasanaethwyd gan y Parchn. Egwys Jones, Dolgelly, a Vaughan Owens, Wrex- ham cafwyd pregethau grymus a chynuil- iadau da; cafodd pawb eu boddloni. Gon.

HOREB, PENYGROES. Nos lau, Mawrth 31, cynhaliwyd cyfarfod i ddiweddu'r Band of Hope am y tymor. Llywyddwyd gan y Parch. William Owen, y Beirniaid oecldynt, Parch. William Owen, Mrs. Owen, Mri. R. O. Roberts, a Richard Davies; cyfeilydd, Miss Edith Jones. Daeth y plant yno'n llu a chafwyd cystadlaethau rhagorol. Diolch mawr fyddo i'r cyfeillion fuont mor haelfrydig a rhoddi i ni wobrwy- on a rhwng pobpeth cafwyd un o'r cyfar- fodydd goreu. Gwasanaethwyd yn ystod y cyfarfod gan Mri. Griffith D. Jones, a Johnny Hughes, Carmel. Llywydd am y tymor ydoedd Robert S. Jones, Ysgrifen- ydd, Michael Williams. ROSA.

PENYGRAIG. Cynaliwyd cyfarfod pregethu blynyddol yr eglwys uchod, Ebrill 2il, 3ydd, a'r 4ydd, pryd y gwasanaethwyd gan y Parchn. David Morris, a T. H. John's Tohdu, y tro cyntaf i Mr Morris, a'r ail i Mr John's. Gwnaeth y ddau yn rhagorol, pawb yn canmol, a phawb yn teimlo eu bod wedi eu bendithio trwyy vveinidogaeth gyfost?- og. Gobeithio y bydd yno Srwyth mewnc^ ac allanol trwy yr ymdrech hon..