Y Rhedegydd

iBenebigaethau, fflarwolaethau. GBNEDIGAETHAU. Evans-Ar yr 28ain cynflsol, priod Mr. John Evans, Glan- dwyryd, ar fab. Hughe*—Ar y 27ain cynfisol, priod Mr. Thomas Hughes, Hafod- ruffydd ar fab. JOllesAr y 27ain cynfisol, priod Mr. David Jones, London House, Tanygrisiau, ar fab. J ones-Ar yr 28ain cynfisol priod Mr. William Lloyd Jones, Llangollen Terrace, ar fab. Jones-Ar y 26ain cynfisol Mr. Robert Jones, New Terrace, Tan- ygrisiau ar ferch. Owens- Ar y 30ain cynfisol, priod Mr. William Owen, Station Bd; Ffestiniog. ar fab. Roberts-Ar y 5ed cyfisol, priod Mr. Robert Roberts, Caeffridd, Tanygrisiau, ar ferch. Roberts-Ar y 4ydd cyfisol, priod Mr. Richard Roberts, Clogwyn Britli, Ffestiniog, ar fab. Roberts-Ar y 4ydd cyfisol, priod Mr. Richard Roberts, Engine Driver; ar fab. MARWOLAETHAU. Hughes-Ar ol maith gystudd, Mr. William Hughes, New Street, Fourcrosses, yn 53 mlwydd oed. Morgan—Ar yr 2fed cyfisol, Mrs. Susannah Morgan, Blaenafon, yn 44 mlwydd oed. Jones-Ar y 4ydd eynsol, Mrs. Margaret Jones, Glanllyn (Mar- garet Lloyd y gelod), yn 69 ml wyùd oed.. I' I,

FFESTINIOG. Am ddau o'r gloch dydd Sadwrn diweddaf, anrhegodd Mr. Eoberts, Dolymoch, ddeiliaid Ysgol Sabbath ol—, Rhydysarn, yngydag amryw eraill, a eh^flawnder o de a bara brith. Mwynhaodd pawb y wledd ddanteithiol hon yn ol ystyr berffeithiaf y gair. Am chwech yn yr hwyr cynaliwyd cyfarfod llenyddol, o dan lywyddiaeth J. P. Jones, Ysw., Bank, Fourcrosses. Arweinydd, Ffestinfab. Agorwyd y cyfarfod trwy ganu ton gynulleidfaol; yna caftvyd anerchiadgan y Uywydd yn effeithiot ac i bwrpas, yr hyn oedd yn ddrych disglaer o'i gariad gwladgarol. MAENTWROG. Agorwyd News-room yma yr wythnos ddiweddaf, ac yr wyf yn deall fod yno lenorion galluog yn codi, ac yn dringo llethrau bryn anrhydedd. Yr wyf yn credu y byddai yn fendith fawr pe gallem ninau, pobl y Llan yma, fforddio i gael News-room. Byddai llai o draul arian yn y tafarndai, a chawsem weled yr annoeih yn derbyn doethineb, a'r ffol yn derbyn gwybodaeth ac addysg. Ond nid yn unig trwy ddarllen newyddiaduron, ond trwy ddarllen gwahanol fisolion crefyddol ein gwlftd, a thrwy ymddyddan a bod. yn nghwmni y doeth a'r dysgedig. Mae'n rhaid ei-opiai-i cyn cerdded, fro(lyr.- GOHEiiYDD. FOURCROSSES. YR YSGOL Sub SAERNEO.—Prydnawn dvdd Mawrth diweddaf, anrhegwyd deiliaid yr ysgol uchod a the a bara brith, yr hwn a rad-roddwyd gan Mr. a Mrs. Charles, Tea Mart. Gwasanaethwyd wrth y byrddau gan Mrs. Charles; Mrs. Henry Williams, Chapel View; Mrs. Edwards, Dentist; Miss Pritchard, Alanod School; a Miss Lizzie Hughes, Post Office, Ar y diwedd," anrheg- wyd y plant ag orange gan Mrs. Wheldon, a chafodd rhai plant rriawr nn hefyd. Bydd y rhodd hon o eiddo Mr. a Mrs. Charles rii sicr o effeitliio er daioni ar yr ysgol. Diolch dros y I)Iaiit.-SAIS. DAMWAIN YN Y WP.YSC.AN-Boreti dydd LImy diweddaf, tra yr oedd Mr. Roberts, Goruchwvliwr y Wrysgan,. yn myned drwy agorycld y gwaith, ymddengys iddo wneyd hyn heb y lantern, a'r cynlyniad fu, iddo syrthio i ddyfnder o bum' llath ar hugain. Anafwyd Mr. Roberts yn lied drwm, ond daeth yn llawer gwell na'r dysgwyl.. DAMWAIN YN Y EHIW.-—Prydnawn dydd Mawrth diwecldaf cyfarfyddodd Mr. William Hughes, Glynllifon St., a darn wain ofidus drwy i dwll danio arno tra yn dilyn ei alwedigaeth. Ofnid ar y cyntaf mai gobaith gwanoecld am adferiacl un o'i lygadau, ond da genyin ddeall drwy y meddygon fed hyny erbyn hyn yn hollol ddisail.

GWAWE YN Y TTwYLLWOH, Syr,—Yr hyn y cyfeiriwn ato ydyw fod Undeb Chwar- elwyr Gogledd Cymru yn ymddangos i ni yn cithriad yn mysg ui)del,)ati ei,,i gwlid; ol)le,d ei fo(l, yii hytrach na chymhell un math o fesurau na chynllnniau i wneyd vmosodiad ar berebenogior eiii chwarelau y cyf- nod tywj'll presenol, yn agor drws ) obaith o'n blaen fel chwarelwyr, trwy ein cynorthwyc i ymfudo i unrhyw barth o'r byd. Cynelir cyfarfod cyhoeddus nos Fawrth nesaf yn y British School, Dolgaregddu, 1 egln-o yr holl fanvlion i bawb a ddymuna fod yn brescno-yn Undebwyr ac eraill. Gan hyny, deuweh yno, bo')!, a rhoddwcli dde- heulaw cymdeichas i'r s^'inudiad clocwiw hwn. ^r eiddoch, AELOD.

LLINOS GLAN LENISEA V. YR ERYR. Syr,—Ti, feirniad "beirniad" "barniadbeirniaid," goddef dithau dy feirniadu. Dymunwn wybod beth a'ch cynhyrfodd i liysbysti fy mod yn un o feirniaid y cyfar- fod a nodasoch ? Dywedasoch nad oeid dim yn llythyr Gwyliwr ag y byddai raid i neb wingoyn ei erhyn, os nad oedd yn fwyd rhy gryf." Y ime eich llythyrau chwi a Gwyliwr yn sawru yn rhy drwa o wenwyn i fod yn un math o fwyd; a phe byddai nywun yn gorfod byw ar y fath sothach, marwolaeth fydt i ei ran yn fuan iawn. Dywedasoch nad ydych chwith i yn gweled fod niwaid mewn gwisgo spectacles; felly yr vdyeh yn union yr un farn a minau, ac yn gweled n peth dialw am dano oedd cynghor Gwyliwr. Yn w: 'Ji I^'wedasocli fod "math arall o wydrau yn niweh i lenyddiaeth, sef y gwydrau lliwiau fydd yn mynwes--wibell i feirniad ymlaen llaw." Y mae y gair "arall "yn dangos fod rhagor nag un math; at ba wydrau eraFJyr oeddych yn cyfeirio, oherwydd yr ydych wedi cyMdef nad oes niwaid mewn gwydrau Daturiol ? Ai cyfe.?io yr oeddych at "fath arall o wydrau," sef y rhai syddyn niweidiol i lenyddiaeth. ai ynte cyfeirio at drydydd mith o wydrau ? Y "gwydrau lliwiedig hyn" meddych, j mae y gair "hyn .ynrhoi ar ddeall mai gyda chw: yn rhywle y mae y gwydrau lliwiedig, y rhai a "fyd yn niynwes ambell i feirniad." Y mae y gair "fydd" yn cyfeirio ymlaen i'r dyfodol, pa beth sydd a fyno hjtiy a chyfar- fod oedd yn y gorphenol ? Nid oes genyf ci.d gobeithio na fydd eich gwydrau yn mynwes yr un belrniad byth. Beth yw swydd "i" yn y fan hon ? ai ambell feirniad feddyliech ? ai ynte a ydych am roddi yr "ambell" i'r "beirniad?" Felly y mae yn ol rheolau yr iaith Gymraeg, Dyfynasoch" beirniadaeth yw dweyd pwy yw y goreu," o fy Ilythyr at Gwyliwr. Paham na ddyfynasech yr ymadrodd yn gyflawn, gan Bad oedd y synwyr yn gyflawn heb hyny ? Annheg oedd i chwi ioi llythyren (neu brif llythyren) i ddechreu y darn brawddeg a ddyfynasoch, "Sylwedd beirniadaeth yw dweyd pwy yw y goreu;" ac os na fydd beirniadaeth yn cynwys pwy yw y goreu, gellir ei galw yn ddisylwedd: eisieu traddodi sylwedd beirniadaeth yn fyr ar unwaith yr oedd Gwyliwr, a dweyd pwy yw y goreu yn unig a. l'ycldai hyny; ond nid yw hyny yn dangos mai,.dy-Ra fy syniad i am feirniadaeth, onide ni fuaswn yn ysgrifenu diwedd yr ymadrodd, sef, ond- nid y rhai byraf yw y goreu; a'c y mae hyny yn golygu y dylai beirniadaeth gynwys cyfeiriadau at ddiffygion neu at ragoriaethau y cyfansoddiadau, neu y datganiadau, neu yr adroddiadan, neu unrhyw beth a fyddis yn feirniadau. Wrth sylwi ar eich llythyr gwelaf fod ei amcan yn ddrwg, ei ymres- iadau yn ddisail, ac yn wallus fel cyfansoddiad. Ydwyi, LLIXOS GLAN LENISEA. O.Y.-Wrth sylwi ar eich llythyr nesaf, byddaf yn diosg eich gwisg ffugenwol, ac eich dsngos mewn cymer- iad arall.—LL. G. L. [Bycld un llythyr byr y o bob ochr yn ddigon. i derfynu y gddadl hon. -G(iL. I

■ ,i Llofruddiaeth Banner Cross. DEDFRYD Y Dygwyd. yr achos eynhyrfus hwn i derfyniad dydd Mawrth diweddaf yn Leeds, pi.yd. y dedfrydwyd Charles Peace yn euog o iofruddio Ai'I'hnr Dyson yn Banner Cross, Sheffield, ar y 29uai • .-h wedd, 1876. Ym- ddangosai y carcharor y;. oerlfaith ddidaro pan y cyhoeddai y Barnwr y ddedfryd udifrifol uwch ei ben: yr unig eiriau a syrthiodd dros ei wefusau mcwn atebiad i'r gofyniad a oedd ganddo rywbetli i ddweyd yn erbyn cyfiawnder y ddefryd ydoedd, "Faint gwell fydclaf er dweyd," neu eiriau i'r perwyl. Ymddengys ei"fod wedi ei gwbl galedu gan ei yrfa bechadurus-yn hollol ddifraw ynghylch yr hyn a ddigwydd iddo. end yn y fuchedd bresenol; yn wir, dywedai nad ydyw yn credu mewn dim. Pellebra goliebydd o Leeds nos Fercher ei fod wedi ymholi yn y cardial1 ynghylch y condemniedig, pryd yr hysbyswyd ef fod Peace yn cwyno ei fod yn sal, a'i fod yn gwrthod lluniaeth er pan y rhoddvvyd y ddedfryd. Y mae ocheneidio a gruddfan a chwyno ei fod mewn poenau yn hen arferiad ganddo. Parha i dynu gwynebatt byth er pan y daliwyd ef wedi iddo dafiu ei lain o'r gerbydres, er y dywedir gan y nieddygon nad oes dim neillduol arno, a glyna y shariruio selni hyd yn nod yn y cyfwng y mae ynddo yn bresenol. Ced vár gwyliadwriaeth fanwl ar ei symudiadau gan swj ddogion y carchar, gan y credir ei fod yn bwriadu dinystrio ei hun pe caffai gyfleusdra. Disgwylir i'r dienyddiad gymeryd lie ymhen oddeutu pymthegnos; ond nid ydyvr yr Is-Sirydd, gan yr hwn y mae yr hawl i benodi y dvdUiad, wedi Pi. wneyd yn hysbys hyd yn hyn. Y mae Mrs. Thompson, yr hon oedd yn eydfyw ag ef yn Lhindain, wedi anfon Ilythyr at Mr. Pollard, Cyf- reithiwr i'r Trysorlys, yn hawlio y can' punt gwobr a gynygiodd y Llywodraeth am hysbysrwydd a ddygai y llofrndd i'r ddalfa. Hysbysir gan ohebydd i'r Press Association fod y Trysorlys wedi cydnabod hawl Mrs, Thompson; ond cyn cyflwyno yr arian iddi, cymerir y priodoldeb o roildi cyfran o honynt i Eobinson yr hcddgeidwad a'i daliodd, i ystyriaetli. Mrs. Thompson, pa fodd bynag, oedd y gyntaf i'w adnabod, ac i hysbysu mai y carcharor oedd llofrudd Mrs. Dyson, ac fel y cyfryw hi sydd a'r unig hawl i'r wobr. Pan ddaliwyd Peace, gwrthododd roddi ei enw; ond tra yn Newgate ysgrifenodd.iythyr at gymydog gan ei lawnodi "John Ward." Pan yr ymwelodd y person hwnw a Newgate adnabyddodd ef fel Thompson, a phan yr ymwelwyd ag yntau drachefn gan yr heddgeidwaid cyflwynodd Mrs. Thompson iddynt fel gwraig y carcharor. Ar y cyntaf gwrthododd Mrs. Thompson roddi unrhyw hysbysrwydd, ond pan y bygythiwyd hi o gael ei chymeryd i fyny ar y cyhuddiad o fod yn gyfranog ag ef yu ei wahanol weithredoedd, boddlonodd i'w hysbysu PViy ydoedd y carcharor ar yr amod y byddai hi yn cael ei dal yn ddiniwaid. Sicrliawyd hi y derbyniai faddeuant am gyfranogiad ymhob trosedd os rhoddai hysbysrwydd am danynt, pryd y dywedodd mai yr un ydoedd John Ward a Charles Peace, yr hwn a lofruddiodd ddyn o'r enw Dyson yn Sheffield. Arweiniodd hyn lnvynt i anfon am rai o heddgeidwaid Sheffield, y rhai pan cldaethant a gaclarnhas.ant adroddiad v ddynes.