Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
-IX.\Jtù¡lrm ? amwthdau.¡
IX.\Jtù¡lrm ? amwthdau. DROS GANT 0 LOWYR WEDI EU OAKCHABU MEWN MWNGLAWDD YN WIGAN. ACHOS WYD braw mawr yn Wigan, nos Lun, gan y newydd fod y rhaff oedd yn dirwyn yn un o'r glo- feydd a bethynai i Gwmni Gld Ince Hall wedi ten. Profodd yr adroddiad hwnw yn gywlr; end yn ffodus, nid oedd un person yn y cawell ar yr adeg hono, ecu sallasai y oanlyniadau fod yn ofnadwy. Digwyddodd y ddamwain yn Mhwll yr lard, yr hwn a weithir mewn cyssylltiad & Phwll y Cannel, ac nid ors ond un peirlant yn gweithio i'r ddau y mae mwnelawdd yr lard 275 o latheni is-law arwynebedd y ddaear, a mfvnglawdd y Cannel 200 o latheni. Tra yn dirwyn tyblau 11awn. or mn- slawdd prydnawn ddydd Mawrtb, torodd y rbatt, a syrthiodd y cawell a'l gynnwysiad i'r gwaelod. Darfu i'r persun oedd yn oymmoryd gofal y dirwyn sylwi ar unwaith fod rhywbeth allan o'i le, ac attal- iodd ei beiriant. Yn ffodus, ni obafodd neb eu niweidio. Yr oedd tua 110 o bersonau wrth 611 gwaith pan ddigwyddodd hyn, 900 nis gellideu dirwyn i fyny nes y gosodwyd rhaff newydd. Aed yn mlaen ati yn nniongyrchol i ail osod y rhaff, ond yr oedd yn wyth o'r gloch cyn I'r ddan gyntaf o'r gliiwyr carcharedig gael eu dirwyn I fyny, 900 yr oedd ak03 yn ddeg o'r gloch cyn i'r oil or glowyr oedd yn y pwll gael en dwyn i fyny. Dywedld fod y rhaff wedi bod mewn arferiad am bedwar mis ar dd", yr oedd wedi bod dan brawf bob dydd yr wythnos ddiweddaf, a chafwyd hi yn berffaith.
YSTORM -All ALL. ... • < «.
YSTORM All ALL. • < « Ctmmrrodi) ystorm arall le ddiweaa yr wywiuua ddiweddaf, ao yr oedd el chanlyniadau yn fwy dinystriol na'r rhai blaenorol. Er ei bod wedi ei theimlo i raddau yn Ngogledd Cymru, a thrwy sir Lancaster, a sir Gaer, etto yn Neheudir Lloegr y teimlwyd ei dylanwad fwyaf. Y digwyddiad mwyaf sofidus yngln a hi ydyw y gwrthdarawiad a gymmcrodd Ie yn y Sianel Brydeinig rhwng y llong baiarn fawr, y City of Lv.rknow, o Adelaide i Lundain, a'r llong pedwar hwylbren Simla, yr hon oadd yn rhwym am Adelaide. Cymmerodd y gwrth. darawiad le ger Haw Goleudy Anvil, a darfu 1 r cadbau, ac amryw o swyddogion a dwylaw'y Simla, neidio a- fwrdd y City of Lucknow. gan adael dau ar htigiin (, bersonau ar fwrdd y Simla, yn cynnwys un teithiwr. Ni chlywyd dim o banes y llong mwy, ao ofnir fod yr oil a:adawyd ar y bwrdd wedi marw.
TRYCHINEB MEWN GWAITH GLOI…
TRYCHINEB MEWN GWAITH GLOI YN PEN-Y-GRAIG. PEDWAR AR DDEG 0 FYWYDAU WEDI I EU COLLI. Taflwvb Dyffryn Rhondda i gyffro dlrfawr foren Sabbath diweddaf, mewn canlyniad i'r newydd dychrynllyd a ledaenid fod ffrwydrad wedi oym- meryd lie mewn gwaith glO yn Pen-y-graig, lie y cymmerodd tryoblneb ofnadwy le yohydig flynydd- oedd yn ol. Wedi gwneyd ymohwiliad, oafwyd ei fod yn wirlonedd, a bod trychineb angeuol araU \yedi eymmeryd lie yn y Gwaith a adnabyddir with yr enw Naval Steam Coal Colliery. Saif y lota o fewn tua saith milldir i Pont-y-pridd, ao y mae y siafft i fyned lawr iddo ger llaw i orsaf y Pandy, ar Ffordd Haiarn Dyffryn Tâf. Arfera tua 550 o ddynion weithio yn y lofa, rhano honynt y dydd a'r rhan arall y nos. Bydd 350 yn arfer gweithio y dydd, fel, pe digwyddasai y ffrwydrad ar ddiwrnod cyffredin, buasai y oanlyniadau yn ofn. adwy, ae y mae y trychineb fel y mae yn wir ddi- frifol. Y mae rhai teuluoedd wedi cael eu taflu i'r tristwch mwyaf, trwy iddynt golli y rhai y dibynent arnynt am eu cynnaliaeth ac mewn rhai achosion, V mae dau wedi eu colli o'r un teulu. Adnabyddir y lofa fel un danllyd, a chyflenwir y goleuadau sydd yn mhen y pwll gan chwythwr (blower), pa un sydd wadi ei lenwi a phibellau. Cafodd y pib. ellau eu dinystrio gan y ffrwydrad fel y gwnaed yn yr un blaenoiol, a diffcddwyd y goleuadau. Gweithir y lofa gyda safety lamps. Y mae yr aWjriad yn caeI ei weithio gan wyntyllfa, yr hwn hefyd a niweidiwyd gan y fifrwydrad, fel y mae yr awvriid yn hynod wan, os nad wedi sefyll yn holl. 010 Aeth y tanwyr i lawr boreu Sabbath, am hanner awr wedi pump. ao aeth y rhai a weithient y dydd I adgyweirio y lofa yno yn mhen hanner awr wedi hyny, cyn i'r tanwyr ddychwelyd, fel yr oedd un ar ddeg o ddynion i mewn o gwbl yn y lofa. Tnag again munyd i saith, clywyd swn ergyd ofnadwy, a theimlwyd ysgydwad dychrynllyd, nid yn unig yn mhen y pwll, ond yn Mhen-y graig, a thrwy y rhan hwnw o'r wlad. Wedi gwneyd arohwiliad, 3 c~a « cUfFf. «r mvned i lawr j r swaith wedi CIUWYU lUU 3 ei thori i fyny, y tramiau wedi eu chwythu i bob oyfeiriad, a bod un o'r rhaffau arweiniol wed, am- ?vnu y cerbyd, fel yr oeddynammhoMibt cym- ?vdyoerbydt waelod y PWI, am onau wedi ?y Y llywodr?thwr g'ofaol cyntaf a wnaeth el ymddanosiad yno ydoedd Mr. Daniel Thomas, S vr hwn a ddechreuodd ar unwaith i osod Xu? iawn yn mhen y "Il. Ond gan f.d y wyntyllfa wedi sefyll, yr oedd yn ammhosmbl myned Uawr gyda'r siafft i ddyfod 1 fyny, ao mor fuan ag v oafwyd y oerbyd mewn trefn, aeth Mr. Ihomas, L ?ydigddynion eraill, i mewn i'r cMreU yrhon ? ostyngwyd i lawr yn araf am yohydig beUder. Wedi mvned tua hanner y Bordd, gwelwyd fod y rhaff arweiniol wedi cael ei ohordeddu gymmM?. fel nas eallai y oerbyd fyned yn mhellach. Aeth un t parW ymchwiliadol i gerbyd arall a gostyngwyd Ewy • ac erbyn tuag nn ar ddeg. cyrhaedd- wyd y gwaelod. Erbyn hyn, yr oedd Mr. Edmnnd    wedi cael gryn brofiad, wedi dyfod i ben y pwIl. Cyn.  ?y°ed i lawr. Teithiodd yr ymchwilwyr ryw gymmaint yn y ldfa, a chaw- H&M^nr^ynddifro" Ef/naiVro mawr yn mhen y pwll wrth w(?led y parti ymohwiliadol mor hir i lawr. Yn mhen rhyw gymmaint wedi hyny, ?yd cyrph dau o'r ostleriaid i waelod y siafft, a thaenid y gair y pryd hyny fod Mr. Daniel Thomas ar goll. Dygwyd y oerbyd i fyny o r pwll; a r foment y gwelwyd yr ymchwilwyr, yr oedd yna ruthr mawr atynt. Yr oedd un o'r parti-John John—wedi llwyr ddiffyglo; ond gwaeddai ar ei gymdeithion el fod yn dychwelyd. Nid oedd gan- ddo un ammheuaeth oddi wrth yr byn a welodd nad oedd Mr. Thomas, Mr. Thomas Lewis, a Mr. Edward Watkins wedi mygu. Yr oedd y parti wedi teithio tuag 800 o latheni ar hyd y gweithiau ar ol cyrhaedd gwaelod y pwll. A ganlyn ydyw enwau y personau a laddwyd ;—ond nid ydyw yn oynnwys y ddau ymchwiliwr :-Solomon Edwards, 31, gwr prlod, gyda phlant; James Seville, ostler, gwr priod, gyda phlant; Oliver John, tanwr John Price tanwr; William Williams, tanwr, John Heycock, hynaf; John Heycock, ieu.; Thomas navies, contractor-, William Augustin, ostler; Frederick Nugent, ostler. Yn ol y newyddion diweddaf, y mae'n ymddang. os fod Mr. Daniel Thomas, perchenog a Uywodr- aethwr gwaith gl6 Pen-y-graig a'r ymchwiliwr arall, wedi meirw o'r byn lleiaf, nid ydynt wedi dyfod o hyd iddynt, ae y maent wedi bod yn y gweithiau nwyol ofnadwy am tuag wyth awr. Parheir i wneyd ymohwiliad am danynt. Wrth gwrs, y mae yr holl geffylau oedcl yn y pwll wedi oael eu lladd Y mae yna deimlad angerddol yn yr holl wlad o amgylch, ae yr oedd yr ymwelwyr yn lliosog iawn. Yr oedd yr holl eglwysi a chapeli yn gym- mharol wig y Sabbath. Yn 01 adroddiad diweddaracb, lIwyddwyd iddy. fod o hyd i gyrph Mr. Thomas a Thomas Lewis. Dywedir y bydd i 1,000 o weithwyr gael eu taflu allan o waith mewn canlyniad i farwolaeth Mr. Thomas.
IY BRAWDLYSOEDD.
I Y BRAWDLYSOEDD. I SIR GAERNARFON. I Decheeuwyd ar weitlirediaaau y irawaiys IlUIl ddydd Mawrth diweddaf, yn y Neuadd Sirol, yn Nghaernarfon, o flaen y Barnwr Stephen. Sylwai ei arelwyddiaeth nad oedd ond pump o achosion i ddyfod o flaen yr uohelreithwyr, a'u bod o'r disgnf- ia,d mwyaf cyffredin, ac na chaent un anhawsder i gael true bill yn mhob un o'r achosion. Anne Roberts, 38ain mlwydd oed, gwmad-wralg, a gydnabyddodd ei heuogrwydd o fod wedi priodi eilwaith-trayr oedd ei gwr cyntaf yn fyw-yn Llandudno, ar y 24ain o Orphenaf, 1883, ddyn or enw Hugh Parry, teiliwr, ac yr oedd ei gftr cyntaf, Henry Roberts, yr hwn a briododd ar yr 8fed o Fedi, 1873. yn fyw yr adeg hono. Erlynid gan Mr. E. H. Lloyd, ac amddiffynid gan Mr. Higgins. Dywedai Mr. Higgins, wrth anerch Y Ilys, fod am. gylehiadau yr achos yn bur boenus. Ba y garchar. Is a'i gwr blaenorol fyw yn gysurns gydau gilydd am rhyw gymmaint, ond profodd y dyn yn anffydd lawn a'r canlyniad fu, iddynt fyned oddi wrth eu gilydd; a bu hi o dan orfod, ar ol gweithio yn galed i ennill bywoliaeth, i fyned i r tlotty. Gwys. iwyd y gwr gan y gwarcheidwaid am nad oedd yn cadwei wraig. Gorchymynwyd iddo dalu 3s. yn yr wythnos, yr hyn a dalodd am tua dan fis. Byddai i Mr. O. O. Roberts, gwaroheidwad, brofi i'r llys fod y garchares wedi gwneyd yr oil a allai hi i ennill bywoliaeth cyn hyny. Dywedai ei argl. wyddiaeth fod yr amgylchiadau yn bur gryf yn ffafr Ileihad y ddedfryd. Yr oedd y gwr wed! bod yn anffyddlawn, ac wedi gadael ei wraig, yr hon a dybiai efe oedd wedi cael el chospi yu ddigonol gan ei phryder. a thrwy ei hyrnddangosiad feloarchares yn llys cyfiawnder. Ni byddai iddo, o ganlyniad, ond pasio un diwrnod o garchanad arni. Cydnabyddodd Elizabeth Parry, gwraig briod, a breswyliai yn Buarth, Porthdinorwig, ei heuog. rwydd o ladrata amryw ddillad, eiddo John Jones, Bodfeirion Terrace, Porthdinorwic. Cydnabydd- odd y garchares ei heuogrwydd o drosedd blaenorol, .1-- n .ø.hg.at1 a dedfrydwyd hi yn awr i un w v gyda llafur caled, Cydnabyddodd Jane Jones, priod John Jones, llafurwr yn y chwarel, Gwenfriog, Tal-y-sarn, ei bod wedi archolli yn anghyfreithlawn Anne Wil. liams, cymmydoges. Dywedid gan yr ochr am. ddiffynol fod y gyhuddedig wedi taraw yr achwyn- yddes gyda phocer, er ei hattal hi i guro plant y garchares. Dywedai ei arglwyddiaeth fod yn ym- ddangos fod y gwragedd hyn wedi bod yn cweryla, a bod pob un o honynt am gadw chwareu teg i'w blentyn. Nid oedd yn meddwl fod y garchares yn golygu llawer o niwed-nid oedd ond cweryl rhwng dwy wraig. Ac o ganlyniad, nid oedd efe yn gweled un tngenrheidrwydd i'w hanfon hi i garchar, ond gorchymynodd iddi gadw yr heddwch am ddeu. ddeng mis. Yna rhyddhawyd hi. Charles Jervia Wood, Caernarfon, a gyhuddid o dynu i lawr, a chario pedwar o ddryeau, mewn modd anghyfreithlawn, cwpbwrdd, grât, astell simne, a chlO, ynghyd & phethau eraill, eiddo Mr. Harry Harwood, Caernarfon, o d j yn Hill street, Caernarfon. Erlynid gan Mr. Ignatius Williams. Y mae'n ymddangos fod y t yn perthyn ar y dechreu i'r cyhuddedig, yr hwn, gan ei fod yn methu talu y mortgage ymaith, a'i gwerthodd i'r achwynwr, a bod y carcharor yn arcs yno fel tenant. Gorfodwyd ef i fyned oddi yno, pan y cafwyd fod y pethau a nodwyd wedi cael en symmud. Dyohwel; odd y rheithwyr ddedfryd o Dieuog. Dywedai ei arglwyddiaeth ei fod yn cyttuno yn ilawn &r dyfarniad, ond nid oedd efe yn meddwl ei bod yn dwyn cyssylltiad a chwestiwn o eiddo, o blegid nid oedd efe yn eistedd yno fel barnwr llys y mSn-ddyledion; ond os oedd y carcharor wedi gwoeyd rhywbeth allan o le, gellid ei wysio yn llys y man-ddyledion. Ni ddylai cymmeriad y carchar. or oddef o herwydd hyny, ao yr oedd wedi cael ei ryddhau yn bnodoi. Grace Jones, gwraig ganol oed, a gyhuddid o ladrata 6p. 13s. 5c., eiddo Owen Owens, morwr. Y mae'n ymddangos fod yr erlynydd wedi myned i letty cyffredin yn Mangor, nos Sadwrn diweddaf, a bod ganddo yr adeg hono saith sofren, a rhyw gymmaint 0 arian. Newidiodd sofren i dalu am gwrw. Am raw o'r gloch, aeth i'w wely, a deffrftdd alii bedwar o'r gloch, a gwelodd fod ei bocedau wedi cael en gwaghau, ae nad oedd yr arian ar gael. Yn mhen rhyw gymmaint wedi hyny, taflodd y garohares bwrs yn cynnwys 6p. mewn aur ar y gwely, a dywedai ei bod wedi ei gael yno. Cafwyd y gweddill arian ar y garchares pan y gwaeedI ar- ckwHiad arni yn ngorsaf yr heddgeidwaid. Cafodd y rheithwyr y garchares yi2 allogo a dedfrydwyd hi i chwe mfo a garchariad, gyda llafar caled.
SIR F 0 N .I
SIR F 0 N Dechreuwyd ar weithrediadau y frawdlys hon yn Beaumaris, ddydd Gwener, 0 flaen y Barnwr Stephen. Dywedai el arglwyddiaeth, with anerch vr uohelreithwyr, fod yn ddrwg ganddo hysbysu fod cynnifer a saith o garcharorion irn arori eu prawf. Hysbyswyd ef, ar yr awdurdod 0reu' fod c.<ery troseddau y w.!th hon yn Iliosog i sir F6n. Wedi i'w arglwyddiaeth gyfemo at y gwahanol achosion oedd ddyfod dan sylw, cododd Mr. M'Intyre, Q o„ yr hwn ydoedd y lrif ddadl- euydd dros yr erlyniad yn y oyhuddiad 0 dwyllo Cymdeithas Gyfeillgar y Liver,' a gofynaigamaUd el arglwyddiaeth i anfon oyhuddiad newydd i'r Dohelreithwyr yn erbyn EowlMd WiU?ns .J?, Jones am ffugio ysgnf er cael y ?m o Gwrth- wynebwyd y cais gan Mr. Morgan Lloyd, Q. c. (yr hwn a ymddMgo..i dros Williams), a Mr. Higgins (dros JMM). gan nad oeddynt hwy yn barf wedat ei argtwydd.a.thn?gaU..wrthodca?? Cda Htata. Yr oedd hwn yn gyhuddiad newydd, Myndyatiolaethnewyddogwbl. roe d yn?roddi i lawr i brawf newydd) a gore no i'r carahai-orion gael eu eymmeryd 0 flaen yr ynadon yn y ffordd S Cyhuddid Catherine Williams, 18eg mlwydd oed, morwyn, o gael pllr o esgidiau gan Mr. O. J. Prit. chard, Beaumaris, trwy dwyn hOniadau. Cydoabydd. odd y garchares ei heuogrwydd, a dedfrydwyd hi i dair wythnos o garchariad, gyda llafur caled. Ond wedi i'w arglwyddiaeth, modd bynag, lwyddo i gael hen feistr i'r eneth yn barod i fyned yn feichiau am 10?., er sicrhau ei hymddMgoMdi ddei-byn ded. fryd pan elwid ami, oyhewidiodd y ddedfryd, a chafodd yr eneth ei rhyddhau. John Hughes, 16ag mlwydd oed, a John Jones, 15eg mlwydd oed, y ddau yn lIafnrwyr amaethydd.1 01 yn Llanfaethlu, ger Caergybi, a gyhuddid o fod wedi gwneyd ymosodiad ar forwyn o'r enw Elizabeth Roberts, Brynteg, Llanfaethla. Erlymd gan Mr. Ignatius Williams; ac ar gais y barnwr, oymmer. odd Mr. Higgins ofal yr amddiffyniad.-Gwnaeth Mr. Higgins amddiffyniad gref yn Safr ycarcharor- in a darfu i'r rheithwyr, wedi rhyw gymmaint o ymgynghoriad, ddychwelyd rheithfarn o' Ddieuog, a ehafodd y carcharorion eu rhyddhau. A N JT .tvPU Y CYHUDDIAD 0 DWYLLO I I Cvhuddid John Jones (43), Koraonwy?.  iol' WjJJiam Williams (60), ffermwr; a Rowland PhiÍlip Williams (35), meddyg; o fod wedi eyd. gynllunio i dwyH. ?Pugh Ymdd?wr; Cymdeithas Freuhinol y Liver.' Cyhudd.d Row laod Phillip Williams yn neillduol o fod wedi ca oddi ar y John Pugh dywededig y swm o 5,. ar y 30ain o Fai, 18S2; a 58. araIl ar y 12>ed o Ebn11, 1S83 ■ a 5s wedi hyny Hydref lOfed, gyda'r amcan o dw;llo. Yr oedd y carcbarar ieunaf befyd y ca» ei ddal yn gaetb, ar y cyhuddi.d o fJoed fyd yn rhodd tystysgrif dw]?llodrus mewn perthynas i farwolaeth un Charles Williams. Erlymd gan y M-i M'Intyre, a Malcolm Douglas ac ymddangos. ai y Mri. Morgan Lloyd, Q C., a Swetenham, Q. C., ?. ?nv tad a'r mab; a'r Mri. Higgins ao Eldon Bankes dros y carcharor Jones. Tauoddyr uchel. reithwyr y cyhuddiad o ffugiaeth yn erbyn John Jones allan. ? ?tyre, wrth agor yr achos o du yr erlyn. iad a ddywedai fod y tri carcharor yn cael eu cy. huddo o gydfwriadu idwyllo Cymdeithas Frenhinol y' Liver,' yr hon oedd yn cadw ei phnf swyddfa yn Liverpool, a changhenau yn amrywiol ranau y wlad. Ffermwr oedd William Williams, ya byw yn y Graiglwyd, Caergybi; ac yr oedd yndad I Rowland Phillip Williams, yr hwn oedd yn feddyg yn Sba?yM Y trydydd person oedd John Jones, Be yr oedd efe wedi bod yn oruchwyHwr y ?g??. deithas yn Nghaergybi er y flwyddyn 18/9, ao yr oedd yn rhan o'i waith ef i ganfasio a derbyncyn- nyion am ? yswiriad, i lenwi y manylion ar y papyrau cynnygion, yr hwn oedd i gael ei arwyddo bob amser gan y person oedd yn cynnyg yswirio ei fywyd ef neu hi. Yn Mehefln, 1881, daeth Dr. Rowland Williams i fod yn feddyg y gymdeithas yn Nghaergybi, ac yr oedd yn rhan o'i ddyledswydd ef i wneyd archwiliad ar y personau hyny a yswirid, ac i ysgrifenu canlyniad ei arohwiliad ar gefn y ffurfogynnygind, Yr oedd y cyhuddiad presennol yn dwyn perthynas a chynnrychioliad twyllodrus oedd wedi ei wneyd mewn tri achos. Yr achos cy"'O" oedd un Grace Roberts. merch leuangc a b ?' y li. i ar yr adeg hono yn NghMrgybi. Jr ?1 achos ydoedd un Ellen Thomas, 64ain nilwydd oed; ac nid oedd neb, yn ol rheolau y gymdeithas, dros drigain oed yn cael eu caniatau i ddyfod o dan yr hyn a adnabyddid fel I tablau buddiannol union- gyrchola digwyddodd y trydydd aehos yn Awst diweddaf, sef un John Owen, mab I ffermwr, yn byw yn Rhoseolyn, ger Caergybi. Yr oedd y ffurf o gyn- nygion wedi cael eu llenwi i fyny gan John Jones yn mbob nn o'r achosion hyn, a chynnwysent ad. roddiad hollol anwireddus-tystysgrifau twyllodrus wedi eu harwyddo gan Dr. R. P. Williams, tra mewn dau o'r aohoaion y darganfyddwyd y awm t.Jadwy ar farwolaeth y personau a yawiriwyd-ac a yswir. iwyd yn ddiarwybod iddynt, ac heb eu caniatâd- yn meddiant y trydydd carcharor, William Wil. liams, tad Dr. R. P. Williams. Mr. Henry Liversedge, ysgrifenydd ..ll. ywod,raeth- ol Cymdeithas y Liver,' yr hwn a roddodd dyst- iolaeth o berthynas i appwyntiad John Jones fel goruchwyliwr lleol, a Dr. R. P. Williams fel medd. yg yn Ngbaergybi. Wrth gael ei groeshoh gan Mr. Morgan Lloyd, dywedai y tyst fod yna tua 900 o ganghenau o'r gymdeithas, yr hon oedd yn meddu rhai miloedd o swyddogion. Yr oedd yn yswiriad yn cael ei gyfyngll i 20011., a'r dosbarth. iadau a yswirid yn benaf oeddynt 'dosbarth canol a gweithiol. Yn gymmaint a bod yr oruchwyliaeth yn Nghaergybi yn golled hollol, gwasgwyd ar J. Jones i eangu y busnes. Nid oedd yn cofio am un cwyn yn cael ei wueyd yn .rbyn Dr. Williams, y gweddill yn ffafr y gymdeithas am ddosbarth Caer. gybi am 1881 oedd 109p. 12s. Se.; yn 1882, yr oedd wedi gostwng i 29p.; ond yn ystod y deg mis oedd yn diweddu Taenwedd diweddaf, yr oedd y taliad- au yn fwy na'r derbyniadau. Mr. M'Knight, clerc perthynol i'r gymdeithas, a brofodd ei fod wedi derbyn y ffurfiau o gynnygion yn achos Grace Roberts ao Ellen Thomas, ac yr oedd y ddau yn lIawysgrifen John JJones, yr hwn hefyd oedd yn dyst o'r hyn a dybid i fod yn enwau y per- sonau a gynnvgient am gael eu hyswirio. Dygwyd y ddau gynnygiad o flaen pwyllgor llywodraethol, a derbyniwyd hwy. Hysbyswyd y goruchwyliwr, yr hwn a svfarwyddwyd i gael adroddiad y meddyg lleol, yr hyn a wnaed. Talwyd 5s. i Dr. R. P. Williams am archwiliad Grace Roberts, yr hon oedd wedi yswirio am 108p. Cymmerwyd yr un cwrs yn achos Ellen Thomas, Tresewion, yr hon oedd wedi yswirio am 50p.; a John Owen, Penrhyn Fadog, Rhoseolyn, ar fywyd yr hwn yr oedd 50p. wedi ei yswirio. Mr.1 Edmund Marsh, clero yn adran y policy perthynol1 r gymdeithas, a brofodd fod policies ar fywydau Ellen Thomas a John Owen wedi cael eu rhoddi allan.. Mr. William Povah, clere, a roddodd dystiolaeth ei fod wedi derbyn y papur eedd yn enwi yn achos Ellen Thomas, ac mai William Williams oedd y peraonau a enwid i dderbyn swm yr yswiriaeth. Mr. Donohoe, elerc arall, a brofodd dderbyntad papur Grace Roberts, yr hwn oedd yn ffafr William Williams. Yr oedcl Joseph Warwick, gorucliwyliwr teithiol y gymdeithas, o dan arholiad, pan y gohiriodd y lIys am wyth o'r gloch. Ail ddechreuwyd ar weithrediadau y llys boreu ddydd Sadwrn, ac aed yn mlaen gyda'r oyhuddiad o dwyllo Cymdeithas y Ifrynl Liver. Gwrandawyd tystiolaeth Dr. Hughes, Caergybi; William Roberts, llettywr gyda thad Grace Roberts; Ellen Thomas, Troseifion, Caergybi; Dr. Maguire; John Williams, Troseifion, Caergybi, ac amryw eraill. Mr. Morgan Lloyd, wrth anerch y rheithwyr, ar ran Dr. R. P. Williams, a ddywedai fod y carchar- or—er mai mab i ffermwr bychan ydoedd—wedi gwneyd ei ffordd yn y byd, ao wedi enwogl ei hun, trwy ennill bathodyn arian yn Mhrifysgol Edin. burgh. Yr oedd yn hynod o annhebygol y byddai, i ddyn oedd wedi ennill safle mor aurhydeddus ym. ostwng i gydfwriadu mewn trefn i gael tyw ,.ci ydig sylltau. A wnai y rheithwyr greduS;Vlch. WUH?msynenogo'r ffoledd o gydfwriadu ,0 Ilr. eiriai ei fod ef a'r carduror Jones yn cael eu d Cy¡, at eu gilydd i drafod busnes y gymdeithas. wya nid oedd yna un dystiolaeth wedi cael ei rhood oedd yn dangos cydfwriadu. Awgrymid fod I Williams a'i fab wedi cydfwriadu &'u gilydd; ,.Ir. yr oedd yr erlyniad wedi methu profi fod ad n iad y mab-eu bod hwy wedi cweryla yn un an (l. wir. Yr oeddynt wedi methu dangos fod v dd? ddyn wedi cael cu gweled gyda a gilydd, Y fI'u ydoedd, cafodd Dr. Williams achlysur i wahardd i'w dad fyned i'w dý ef (y meddyg). 0 berthynas 1 r cyhuddlad nad oedd Dr. Williams erioed wedi gwneyd arohwiliad ar Grace Roberts, a bod y dyst- ysgrif, o ganlyniad, yn dwyllodrus-dywedai nvj oedd wedi croesholi y ferch icuangc a ahnd o da yr erlyniad, o blegid mai nid hi oedd y 0-ra^e Ho, berts y gwnaeth Dr. W illiams archwiliad ami, Byddai yn alluog I brofi fod yna Grace Robeitg yn agos i Bolton, a'r hon oedd tua'r adeg hono oedd yn yr Ysbytty Brenhinol yn Liverpool. Daeth drosodd i Graig lwyd, a bu yn aros yno am ychydig amser yn 1882, pan y gofynwyd iddi ys. wirio ei hun. Cymmerwyd hi at y meddyg, er myned dan archwiliad, a rhoddodd yntau dyst. ysgrif ei bod hi yn gymmhwys i gael ei hyswirio. Yr oedd ei darlun yn ei law. Ei arglwyddiaeth :-A ydych yn myned i alw yr un gwreiddiol ? Mr. Lloyd a ddywedodd nas gallai wneyd hyny, o blegid ei bod i yn Jamaica. 0 berthynas i Ellen Thomas, byddai iddo ddywcyd ar unwa tli nad oedd ganddo ond mynegiad y meddyg, fod yea dri Troseifion, a bod yna wraig a roddai ei henw yn Ellen Thomas, Troseifion, wedi cael ei ha.-chvili0 ganddo. Nid oedd yna un ammheuaeth nad oedd y meddyg wedi dyweyd ei fod wedi ei harchwilio, ac yr oedd yn glynu wrth yr adroddiad hwnw: Sylwai mewn modd grymus ar yr air.gykhiadan, ac nad oedd y carcharorion wedi cael un cwyn neu rybudd oddi wrth y gymdeithas, ond eu b,d wedi cael eu dal yn sydyn. ac na buasai heddgemvpaid Mdnwedi myned allan o'u ffordd gyi-redm. oddi eithr fod rhyw hysbysrwydd preifat oddi with yr erlynwyr fod hyny yn ddymimol. Ei arglwyddiaeth a gyfeiriai nad oedd dim wedi cael ei brofi i gyssyllta yr achwynwyr ir gweith- rediadau. Dywedai yr heddgeidwad ei fod ya gweithredu o dan orchymyn swyddog uwchraddol, Wedi hyny, cafwyd tystiolaeth Margaret iJujhes, David Cooke, Hugh Thomas Lewis, a ilargaret Owen. 0 Anerchwyd y rheithwyr wedi hyny gan Mr, Swetenham ar ran Wm. Williams; a Mr. Higgins ar ran John Jones. Ac wedi i Mr. hi Intyre atteb dros yr erlyniad, symiodd Ei arglwyddiaeth i fyny, a chyfeiriodd at fusnca eang y gymdeithas, a'r modd yr oedd yn cael ei gario yn mlaen, a sylwai nad oedd yn ymddangos yn gwahaniaethu mewn unrhyw ffordd oddi wua gymdeithasau eraill oedd yn cario yn mlaen fusnes cyffelyb. Nis gallai ystyried y dystysgnf feddygol ar y cefn ond mater o ffurf yn unig; er fod y swm a delid am yr archwiliad yn fychan. Pan ofyuid am farn dyn o alwedigaeth, yr oedd yn later bur ddifrifol, ac ni ddylai gael ei roddi ond wedi i Yill. chwiliad priodol gael ei wneyd, Yr oead y tyst Mrs. Owen, trwy ei bod yn perthyn mor agos i ddau o'r carcharorion, yn cael ei gosod mewa sef. villa o demtasiwn mawr; ond yr oedd wedi siarad mewn modd gwyneb.agored a gonest. Peth hynod iawn oedd i ferch ieuangc o ddeunaw mlwydd oed —fel Grace Roberts, yr hon a osodwyd i fyny gan yr amddiffyniad-feddwl am ymunoa chlwb claddu, i'r dyben o gael ei chladdu y* Nghymru, ao yn enwedig felly pan yr oedd hi yn meddwl am yne i Jamaica. Byrldai yn fwy tebyg 0 gynniJo aria i gael dillad priodas, neu gael dodrefn i r ty, na dar. paru ar gyfer ei chladdu. A siarad yn betsonol, dewisai efe wario yr arian ond hwyracn mai mater o ddewisiad oedd hyny (chwertbin) Gyda » ar aohos Ellen Thomas, eydnabyddid fúd Wtlliam Williams wedi ei hyswirio hi heb yn wybod iddi. Yr oedd y carcharor Jones yn dyst o'r c) ur,ygiad, ond awgrymai ei ddadleuydd y gallai foel Jones wedi ei arwyddo cyn iddo gael ei lenwi i fyny. Ond tybiasai efe y gwyddai pob dyn o tosnes yn well na hyny, yn enwedig felly goruehwyhwr ys. wiriol. Y prif bwynt yn erbyn William Williams ydoedd, mai efe oedd y prif symmudydd yn y tll yswiriad. ?' We? ychydig ymgynghoriad, ?c????J'. rheithwyr ddedfryd o 'Ddieuog yn erbyn y tri. Yna, cafodd Williams fyned yn rhydd. Yn y frawdlys foreu ddydd Lluu, cyhnddi. Dr. Rowland Pltil;p Williams o ffugio tystvsgrif j anghyfreithlawn mewn perthynas a marwo • o'r enw Charles Edwin Williams, ac ar yr all gy. huddiad o ddefnyddio yr unrhyw. ,u Wedi gwrandaw y gwahanol dysho!MJ-?? i'r rheithwyr, ar ol ymgynghor?d byr, ?'?-?:?. dedfryd o Ddicaog.' Derbyniwyd hyn g?.?c.i) meradwyaeth, yr hyn a attatiwyd. Mr. M 'Intyre a ddywedai na byddai iddo g: M? un dystiolaeth ar y cyhuddiadau eraUl.. EiArgIwydd?cth Yr ydwyf yn   bod yn hollol iawn. Y macnt yn hol!.l yr M? Yna cyhuddwyd John Jones, gornc1mylw: < gymdeithas, a Dr. R. P. Williams 0 gydf?r.?? dwyllo Cymdeithas y Royal Liver. Gan na chynnygiwyd un dystiolaeth, rrhi,yv^,Uha- wyd y ddau.
I SIR DDINBYCH.- ... -
SIR DDINBYCH. Cynnaliwyd y frawdlys hon ddydd?u 1\1a"" Mercher diweddaf, o flaen y Barnwr Stcph-.n. 0 Cyhuddid William Thomas a W.U.am I)rice ladrata gwerth 10? 0 esgidiau a 11edr'^ adeiladau Christmas Jones, yn Rhiwabon, a Ch1W' sant eu hanfon i garchar am ddeuddeng ,,is 6J? llafur caled. JT ones, Uafur' wyr a David Vaughan, ffermwr, 0 ymoS?d yn ffyrnig ar David Jones yn Bodffarl. Syfthiod? dynion allan mewn tafarn, a dilynasant yr a .a. wr wedi hyny, a'r hwn a gurasant mor d?-n'? torasant ei glun a'i asenau, a gadawsant ef mef sefyllfa druenus ar y ffordd, a chludwyr If ()j(" yno i Ysbytty Dinbych, lie y mae wedl hod yn gorwedd am amryw wythnosau. Catoaa y dJan Jones eu dedfryda i ddeuddeng mis 0 lafur caIeJ, a Vaughan am ymosodiad cyffredin i ddan fis. Riahard Williams, Dinbych, a gyhuddid 0 '?o? ei frawd, bachgen 14eg oed, i ladrata 4p. 10s 0 SlOP Dicks y Gutta Percha yn Ninbych, ac o dderby" yr arian. Anfon wyd ef i garchar am dri mis. =-
[No title]
Y barwnig hynaf ydyw Syr MM?M''??s 99ain mlwydd oed, &'rieuengeaf ydyw fey Th""s Neave, 9 mlwydd oed. Cyfeiria un meddyg .ty pery?on ,);) yD d'!}" partion plant, a hyny o herwydd y ?????ghyaae. redin, y?Mtoedd ?ytog.mM?thoddM? ? ymborth anghymmhwys.' DadJeua na ddy!I. i plentyn o dan saith mlwydd oed fod allan wed' Il1d fyned yn nos yn y gauaf.