Yr Amserau

~r:r. -J r « m — AT EIN DERBYNWYR A'N DOS-* I BARTHWYR. Diolchwn i'r Derbynwyr a'r Dos^arth-* )? hyny a dalasant sylw i'n cais yn y Rhifyn olaf ond un, ac a anfonasant swm eu dylebau ond drwg genym ddyweyd mai ychydig ydynt mewn cymhariaeth. Y r ydym yn hydn na bydd raid i ni eto wneud tlnrliyw grybwylliad, ond y bydd i bob un a dderbyniodd ei ddyleb, anfon y svrm yn ddioed.

AT EIN DERBYXWYR. CFIIOEDDIR yr Amserau BOB WYTHN-GS. Y mae wedi ei fat.li- | nodi, fel v gellir ei gvfeirio yn rtdidoll i unrhyw barth vn v Deyrnas Gyfunol. Jii bris <ydd fel y eaulyn B r,.VE N"-N u..—103. am flwyddyn 7s. (3e. ailll.1aner blwvddvn 3s. 9c. am chwarter lihvyddvn. Os %.Ft GOEL,—17a. am thv-ydd- Vn 8s. (ie. am haner blwyddyn4s. 3c. am chwarter blwvdd- vn. Ni wneir uu sylw o archebioa oddiwrtli ddyeitriaid heb flaen-dal. Cyfeirier jrrarchebion [orders) am yr Amserau i Mr. John Lloyd, Amserau OJflcc, 17, Qnecn Anne-street,Liverpool; ac efe sydd i dderbvn yr holl daliadau. Gellir anfon postage stamps (ceiniogau) am 7s. üc. a than hyny, ac Archebion (Post Office Orders) am symau mvchlawhyny. Nis gallvvn sicrhau yr au- fonir rhifynau yehwanegol i neb oddieitlir i'w harehobion ddyfod i law dcleudllyrld o leiaf, cyu dydd ei gyhoeddiad. TUAUI, Y LI.YTHYKATI A'R ARCHEBION AM A HI AN* .—PI^WYLIR ibob gohebydd a derbynydd dalu tranl cludiad ei lioll lythyr- au; ynghyd a throul v Post Office Orders. Cofier, os na bydd i stamp cvfateliol i doll y llythyr gael ei ddodi arno, y i'r derbynydd dal 11 toll ddeubhjy,ueu beidio derbyti y llythyr; gan na dderbvnii arian yn rhag-dal yn y llythyrdai. AUNEWYDDU J ALTADAT;.—Er mwyn i'n derbvuwyr ddeall pa bryd y bvdd en t .liadau i fyny, rhoddir y rhifyn olaf ond un o bob rhagdaliad mewn amleu felen, yn lie un wen, a deaJler mai v rhifyn nesaf fydd yr olaf, os na adnewyddir y taliad cyn cyhoeddi y rhifyn canlynol. fcjy Caniateir yr ehv arferol i ddosparthwyr. DALIERSVLW.—Bydd pob Newyddiadur a gvfeirir i wlad dramor, neu i Diefedigaeth Frytanaidd, yn ddarostyngedig i gael ei atal, oddieithr iddo gael ei roddi yn y llythyrdy o fewn saitli niwrnod i ddydd ei gyhoeddiad.

Dydd Mercher, Awst 11, 1852. HOMILI I AF.GLWYDDI T TIR. Ydycb, Sirs, yr ydycb chwi wedi pechu yn an faddeuadwy hefyd pechu i'r fath raddau na wnel- ai edifeirwch yn y lludiv, cyfaddefiad cyhoeddus, llawn a gonest o'eh pecbod drwy y wasg wrth eich enwau, ddirn iawn cymodlawn am dano: nid oes dim ond llosgaberth o'r scriiv ar allor y tugol a ddyhudda anfoddlonrwydd y wlad yn erbyn eich camwedd. Cyflawriasoch fesur eich trawster yn yr etholiad diweddaf. Y mae yn wir ofidus gan fit- oedd o werinbobl y wlad bon i ddarllen nevvyddyr on yr wytbnosiu diweddaf hyn; gan fel y mae pob un yn cynwys pennod ar ol pennod o'ch banes j yn gwaSO'll ac yn treisio cvdwvh{"lr1n ;_L '• i -,dayiiau ciiwi, fel y gyrir defaid ueu foch i'r farchnadfa Llauwasocb yr holl dir a thrais a thrawsedd, fel na wnaeth y wasg gyhoeddus uem- j awr i ddim aritit ond udo o'i berwydd er ys wyth nosau rai, bellach. Dan scriwio a threisio cyd- Wybodau eich cyd-ddynion, ceisiech ganddynt gredu yn mhob man eich bod chwi yn gyfeillion calonog i ryddid gwladol a ehrelyddol-ie, gallech ddywedyd eich bod yn gyfeillion calon i ryddid gwladol a chrefyddol, yn nghlustiau y bobl, ag yr oedd eu cydwybodau ar y pryd hwnw yn gwaedu dan orwascriad eich scriw greulavvn Beth oedd hyn ond ffiaidd-watwor y trueiniaid yn ychvvaneg- ol at eu poenydio. Honech zel fawr yn erbyn Pabyddiaetii, a thros Brotestaoiaeth, ac ar yr un pryd yn gweithio allan yn ymarferol a'eh boll egui brif egwyddor pabyddiaeth yn erbyn hanfod a bywyd protestaniaeth sef gwadiad hawl dyn i ffurfio ei farn a dityn avgyhoeddiad ei reswm a'i gydwybod ei bun. Cymerech arnocb mai clnvy chwi ach plaid ydyw difljnblaid yr orsedd a'r cyfansoddiad Prydeiuig aflonyddwyr, terfysgwyr, dymchwelwyr trefu, a gelynion cymdeithas ydyw pawb anil!uchel gyhoeddech yr holl bethau hyn, a llawer o bethau cyffelyb. pan yr oeddych yn tros- eddu yn y modd mvvyaf ysgeler ag oedd yn bosibl yn erbyn yspryd ac egwyddorion arddercliog ein fftirtlywodraeth :ie, ac yn troseddu cyfraith ben- dant, trwy lwgrwobrwyo dynion i fradychu eu hegvvyddorion.—Wele, a'i nid gwir hyn oll ? Iii, cud nid yw ond bi-asolygiad gwan ac anmherffkith iawn o bono. Gan byny, Sirs, Onid ydycb wedi pechu ? Oni thrcseddasoch yn ddirfawr yn erbyn dealltwriaeth, teimlad, barn, a chydwybod y wlad Do, do, ac y mae y wlad yn teimlo hyny i'r byw? ac ni anghofia mo hono chwaith. Y mae y wasg yn cofrestru eich camweddau,—yn udganu eihud- gyrn i alw sylw pob gradd a dosparth atynt. Ofer oedd i chwi ar ol bwyta ciniaw da yn Nghaeryn- arfon a mannau ereill, geisio sychu eich safnau a dywedyd, Ni wnaethom ui anwiredd," —" Ni arferasom na bygytbion na tbrais &c." Ni wnaeth haeriadau digywitydd o'r fath ond gwneyd eich achos yn dduach a ffieiddiach, gan y gwyddai pawb a ch clyweut, nad oedd hyny ddim aiagen nac ychwanegu anwiredd nceth at bentwr mawr yr ysgelcraerau ag oeddych newydd gvflawni. Y mae yr hen amser da gynt, pan y gallesid defnyddio y scriw i dytiu ewiucdd--i dori tameid- iau o gnawd dyoian, i gropio clustiau a Lollti ffrocnau y rhai a ryfygent farnu trost- ynt eu lumain,—wedi myned heibio,—do, do, am byth til oddyf yspryd ac amgylehiadau yr oes hon bethau felly: ond pa faint gwell ydyw scriwio cyd- wybodau dynion trwy eu hamgylchiadnu, na scriw io eu cydwybodau trwy eu cnawd? Mynai Satan scriwio Job gynt i regu a meliditiiio, drwy ei lead iannau yn gyntaf, a thrwy ei gcawd a'i groen, dr,tclici'i, ae i'u'lly profotld tad cyntaf v scriw, fod yr hwn a fedro dreisio dynion yn eu hamgylohiad. au yn bared i'w treisio hefyd drwy boenydio eu cnawd a'u envyn a'u hesgym, os goddcur iddo. Felly y gallai, ac felly y gwuelai pob scriwiwr Hr ei ol, hyd y goddefai aaigylchiadau. Chwi a acbwynwch yn drwm fad rhywrai a elwch yn "demagogues" yn myned ar draws y wlad i cnyn teirnladau y werinbobl yn eich erbyn chwi, eu huchallaid, Ond rhaid i chwi ddioloh i chwi eich bunain yn unig am bob teimlad dirmygus tuagatocb sydd yn mynwesau y bob!. Ni allnsai un 11 deiii,,gt)jzte" byth eich gwneyd yu aritiliai-ch- Us pe yoiddygasech yn deilwng o foneddigion. Y tnae parch tuag at eu bonocld yn un o reddfau cynhenid Prydeinwyr: a'r eithriadau hyoy o'cli dosparth chwi a vmddygant yn gyfiawn a bonodd tuag at y rhai sydd danynCa gint eu parchu j & pharch dau ddyblvg,—a chwevw fyddai v canlyn j iad i unrhyw dentagr¡(Juc," a ddyweda.i air an- mharchus am danynt yn Dgblyv; y bobl. Ni all y natur ddynol garu na pharchu gorthrymwr, a thra- awdurdodwr, pwy bynag a fyddo, ffieiddir a dir mygir ef gan bawb a'i badwaenant, ac iddo ei hun yu unig y mae iddo ddiolch am hyn. Y mae ar eich dwylaw ehwi allu ad-enill eich parch a'ch dylatiwad gyda'r bobl, os ewyllysiwcb. Y ffordd, a'r unig ffordd y gellwch iVneyd hyny ydyw, nid cyffesu eich camweddau, yn unig, oud hefyd ymuno gyda'r bobl i guro wrth ddrws y llywodraeth am y Tugel yn amddiffyniad iddynt rbag trais a gortnes o byu allan, ac yu amddiffyn- iad i chwi eich bunain rbag y brofedigaeth i arfer y seriw ond hyny. Pe gwnaech hyn, maddeuid i chwi y cwbl. Perchid ac anrhydeddid chwi gan y werin yn fawrion ac yn fychain fel y perchir y boneddion hyny a amddiffynant iawnderau y bobl yn awr. Ni ellwch chwi fyw lieb barch y werin Beth yw ctifeddiaetbau lielaeth, palasau gwychion, cerbydau a meirch, a cbwn, a phobpeth o'r fat!) i foneddwr y byddo ei gymeriad yn ddirinygu3 yn ngolwgybobl? "Gwagedd, o wagedd." "Gwell yw enw da na chyfoeth lawer, a ffal'r dda nac arian, ae nae aiii-ebai y doetli-,tf o ddyniori. Orjd, a wnewch chwi hyn ? rhy brin y gellir disgwy], A ncwidia ethiopiad ei groen ?"—Ofnwn eich bod yn rhy hoff o'r scriw i'w gollwng o'ch gafael, nes y byddo raid gwneyd a rhaid a fydd yn fuan fuan bellach. Y mae y deyrnas wedi dihuno,—y bobl yn mhob cwr wedi dyfod i'r un feddwl a phender- fyniad ar yr aclios,-ni orphwysant mwy nes drylb io y scriw yn scfydliad y tugel. Ond wedi yr enill- ont ef, er yn waetbaf i'ch boll ddyfais a'ch dylanwad chwi, byddant yn sicr o'ch cofio yn yr etboliadau a ganlynant, Bydd Allwedd ty y Cyffredin, fel y dylai fod, yn crogi with wregys ei wir bercbenog, sef y cyffredin bobl, wedi hyny, a chymerant ofal na oliyngant i mown iddo y rhai a fuasent bob am- ser yn eii ti-eisio ae yn eu gwasgu. Pe doetbion fyddech, chwi a ddilynech ein cyngor, ac a acbuh- ech y blaen i adsefydlu eich hunain yn ffafr y bobl, ar frys, cyn iddi fyned yn rhy ddiweddar. Nid oes dim yn fwy dymunol mewn gwlad, na bod teirnladau caruaidd yn ffynu rhwng pob dos- parth a gradd o gymdoithas a'u gilycld ond ni all hyny byth fod tra fyddo y naill yn treisio ac yn gortbrymu y llall. Gwaith cyfiawnder a hedd- weh,ie, gweithred cyfiawnder yw heddweh a dyogelwch gwlad, Ni ddicbon teirnladau caredig gartrefu yn mynwesau y bobl tuag at y mawrion- tra fyddo y mawrion hyny, yn troi eu gallu a'u dylanwad yn scriw i wasgu ar eu cydwybodau. Sirs,—Yr ydych, fel dosparth o bob!, wedi cael dirfawr gam, ac y mae hyny i ryw raddau, efallai, yn eich esgusodi. Ychydig o wirionedd, h y. o wirionedd perthvnasol i chwi yn bersonol, a swnia un amser yu eich clustiau. Yr ydych yn eistedd tan weinidogaeth gan mwyaf, sech a difias-nad oes ynddi na nerth na bywyd. Llenwir eich clust- iau a gweniaitb twyllodrus, yn lie gwirionedd pur a diclderbya wyneb; baldordd yu nghylcb yr 01- yniaeth Apostolaidd—Adenedigaeth YIn Medydd— ein Ilegltcys—Y Ibjfr gweddi cyffredin-^ yr Ym- neillduuyr yn Sismaticiaid, ac yn bobpeth sy ddrwg—a rbyw us gorwag o'r fath hyn, medd- wn, y porthir eich eneidiau. Yn lie didwyl 1 lacth y gair: yr edifeirweh sydd tuagat DdllW, a'r ffydd sydd tuagat ein Ilarglwycld Iosu Grist, —-yr angeurbeiurwydd am gyfuewidiad calon a buchedd mewn trefn i fyced i mewn i deyrnas uef oedd. Amgylcbynir chwi gan athrawon y ffals. ddysgeidiaoth a ddynodwyd, yn wastadol; y rhai a gymerant bob cyfle a mantais i lenwi eich medd- ytiau a rhagfarn yn erbyn yr Ymncillduwyr, ac a fyuant genych ddofnyddio pob gallu a feddweh i orthrymu a gwasgu ar y Sismaticiaid hyn. Eich cyfarwyddwyr crefyddol, i raddau heiaeth,sy'n peri i chwi gyfeiliorni: a mawr yw eu i or sedJfaiuc cvfiawudcr. a— iv/uouuiyiufi, niynwci) edrych, cliwilio, a barnu trosoch eich bunain. Holwcb ac yenofynweh beth yw egwyddorion yr V mneillduwyr hyu mewn gwirionedd. Na farn- weh wi-tii v pcthau a glvwoch gau eu gelynion, hob eu profi drosoeh eich hunain. Y mae yn resyn i chwi fyw mewn gwlad lie y mae naw o bob dego'i thrigolion yn Yinneiliduwyr yn dywyll ae anwyb. odus o'r gwirionedd am danynt. Perswadir chwi i gredu bod athrawon yr Ymneillduwyr yn gwneyd eu goreu yn mhob man, ac ar bob achlysur i enyn tcimladau y bobl yu eich erbyn ni allasai tatod twyllodrus draethu dim mwy anwireddus na hyn, Y mae Arcithfaoedd Ymneillduol Cymru wedi bod hyd yn hyn, bron yn hollol fudion ar achosion gwladwriaethol: yu ormod felly yn ddiau; canys dylasai, yr areithfa, yn neillduol, m3wn gwlad fel Cymru, yr hon hyd yn ddiweddar 'awn, ni feddai yr un newyddiadur wytiinosol i'w cbyfarwyddo, dylasai yr areithfa, meddwn, roddi addysg i'r bobl yn nghylch en dyledswyddau fel dinasyddion gwllld rydd, yn gystal ag yn nghylch eu rliwymedigaethau fel pechaduriaid, ac fel crist- ionogion. Yr oedd y prophwydi, a'r apostoliou yn arfer gwneyd hyny. Pe buasai gweinidogion Ym- neillduol Cymru yn bofli ac yn arfer ymyraeth a pholitics, uid yn y cyfiwr y gwelir hi, y buasai cyn- hrychiolaeth Seneddol y Dywysogaetli beddyw. Cawsoch eich ffordd eich huuaiu bob amser yu yr etboliadau: priu y codid llaw na l!ais yn erbyn eich ewyJIysiau. Ystyriaeth o'r adylenswydd o hunanymddiffyniad yu unig, a barodd i lr.aws o weinidogion Ymneiilduol ein gwlad ddyfod allan a chymeryd rhan gyhoeddus yu helyntion yr ethol- iad diweddar. Yn groes iawn i'w teimladau, y gwnaeth llawer o honyut hyn ni cblybuwyd cu llais ar achos o'r fath o'r blaen: angenrhaid a os- odwyd arnynt, ac ni allasent gilio. Ystyrient fod egwyddoriou gwerthfawrocach na'u teirnladau hwy, mewn perygl ac mai eu dyledswydd ydoedd abertbu teimlad i egwyddor. Mor gynted ag y daethant allan, parasant i chwi deimlo oddiwrtb bwys eu dylanwad a gellwch yn awr weled nad ydynt yu ddynion i'w dibrisio a'u dirmygu, fel y mcddyliech am danynt ag yr arfer- ecb wueyd yn eich gwleddoedd a'ch dawns gylar fodvdd. Buasai Cymru beddyw yn lie mor druen us i'w boneddion i fyw ynddi ag ydyw Iwerddot^ oui buasai dylanwad Ymncillduaeth efcngylaidd ar ei thrigolion. 0 ran yr Eglwys Sefydledig a'i gweinidogaeth, ehni un Eglwyswr, (y Parch. W. Howells, Long Acre,) buasai Cymru oil yn drefedigaeth y diawl." Y dystiolaeth hon sydd wir: a mynai ei hoileiriaid Pusevaidd ei henill yu i ol i'r gwr hwnw eto canys gwnant eu gorcu i hau ynddi badau yr egwyddorion sydd yn felldithion poh gwlad lie y maetit yn ffynu. Bellach fonedd- igion, byddweh wycli, a chredweh ein bod vn ewyilya;o yn dda i chwi vn mhob modd, ae am hyny penderfynasom na arloiem ucuialtli rnewu un modd wrth eich cyfarch yn hyn o Homili.

YMNEILLDUWYR Y SEEDD. weddaf Al ^"nC°n{0r"tkt am y "y" c1-1 "Mt.otwyd i' r Scncdd ucwydJ, gycla sylwaduu manau (h'°S y i-liai yr et?iolwyd hwy doctwu dalfyriad yma o bOlla: Bydd gan yr Annibynwyr dri ->r ,n.„ vn y Ty: ell hellwau a'r lleoeùù a ;J'uhrychiola1Jt Ifall, E.,Swydd Caergrawnt Baines, 7Moiton Ch:t!Jis, T" FlIIsbl1ry Chambers, T., Hertford Cheetho.m. J.S.Swydd La.ne. Cross.'ey, T., Halifax Hadfield, (r., Sheffield tHindley, C, Ashton Kershaw, J., ti Mwll, E., Rochdale MilJigaii, J., hradiord Pdlait, A.,Southward Pilkingtou, J., Black- burn fS* Cawsor.i ar ddeall mai Anflibynwr yw y boneddwr hirn, I ac nid Bedyddiwr, l'l yrhy3bysicl yn eiu rhifyn diweddaf. + Nfol.uiiari, on(i it cytill, litiet) gytla'i- Aill,ii"Iv. Bedyddwyr: — 8yr G, Geoduiani Leeds C. Jit i elo, Norw ich I O'r UndoJiaid, y mae unarddeg o leiaf:— Alcock, T., Surrey Biggs, W,, Newport Carter S., Tavistoek Coffin,W., Caerdydd Crook, J-, B«dton Hevwood.J.K., Swvdd Lane. King, Loclce, Surrey Price, W. P., Caerioyw Smith, J. B., Stockport Strutt, K., Nottingham Tiiorneley, Ji, Wolver- hampton O'r Wesleyaid, y mae dan: — We3thead,J. P;, Kiiaresbo- rough Wilkinson,W. A./tiam belli Yr aelodau perthynol i'r Eglwys Bresbyteraidd Un edig ydynt: — Anderson, Syr J., Stirling Ilastie, A., Glasgow Thompson, G., Aberdeen O'r Crynwyr, nid oes ond tlll;- Mr. Bright, dros Manchester Y mae hcfyd amryw o aelodau perthynol i'r Eglwys Rydd wedi eu hethol; ae er eu bod yn ymwrthod ar cnw o ymneillduwyr, Ymneillduwyr ydynt o or fod o'r dosbarth hwn y thin y rhai hyn — Cowan, C, Edinburgh Kinnaird, Anrhy. A., Perth Dunlop, A., Greenock Maule, Mil., Swyikl Forfar Mr^Brotherton hefyd, yr aelod dros Salford, sydd Ymneillduwr, perthynol i'r Plymouth Brethren. Cvf- rifid Arg. Moreton yn m'ulith yr Ymneillduwyr. Gesyd y Patriot ef i Jawl' fel un o'r un st,it)ip a,i gyf- aili Syr Culling bardley, yr hwn, er ei fod yn gyd- ffurfiwr achlysurol, sydd dros yr egwyddor wirfoddol uiew n erefvdd, o galon, ac a gvhoeldwvd vn Ym- neillduwr pendant gan ddiia 11 ai awdurdod nag Esgob Exeter ei hunan. i Y Barwn Rothschild yn rycliio l it vr I ?l'i unig a -(Iervo'R. Dielioii nad yw y rhestr uchod yn cynwys yr holl anghydffurfwyr. Diolehcm i unrhyw un 0 n darllenwyr a alio ych- wanegu at, neu ddiwygio, y daflen. A ganlyn ydyw erynodeb y cyfan: — Annitynwyr. 13 Bedy,idwyr 2 T-nd0(li,,i.i,1 II Presbyteriaid. 3 Yr Eglwys Rydd. 4 Wt;sleva.id. 2 Illy?7zotith Bi-ethreit I Crvnwvr ] luddeavon I 38 Os ychwanegwn at y rhai hyn tua haner cant o Bahvddion—un o Loegr, alr gweddill o Iwerddon — bydd genym gyfanrif o tua 90 o aelodau (neu un ran o saitb o'r Senedd newydd) anghysylltedia; a'r Eg- lwys Sefydiedig, heblaw nifer fawr o'r rhai ydynt Eglwyswyr mewn enw, ac yn ddiwygwyr Eglwysig i'r eithaf. Sylwasom o'r blaen ar y parthranan etholyddol pwysig a phoblogaidd a gynhrychiola yr A. S. Ym- neillduol, bron yn ddieithriad: yn awr dodwn rai ystadegau i ddaugos hyny: — Ethohvyr. Ioblopaeth. DeheubarthLancaster 21,I!)ö 794,779 Glasgow 15, .502 32!), OS) 7 Finshury. 29,-378 323,772 Gogleddbarth Lancaster 12,-2!>7 ;) I ),80;) Manchesler. 17,878 3 1 (i, 213 Lambeth, 29,1.55 2.!1,313 Soittliw,ii, k  12,830 251,31;) Leeds. 6,224 172,270 Edinburg-h, 6,230 160,302 Swydd Caergrawnt 0,989 157,590 Surrey Dwyreiniol. 6,618 151,091 Liuudain. 15,;S10 127,809 Wolverhampton 3,769 119,748 Bradford. 2,435 103,778 Salford 4,481 85,108 Aberdeen. 4,547 71,973 Norwich. 3,278 68,195 Swydd Forfar. 2,873 64,lfc'l Bolton 3,381 61,nl Nottingham. 3,178 57,407 Stockport 1,420 53,835 Blackburn. 1,134 46,536 Greenwich. 1,164 36,689 Halifax 1,181 :-JO,325 ;Stirlill,7, a 1,097 33,582 Ashton 1,175 38,325 Hoehda!e, 1,38,( 29,791 Pertb. 1,031. 29,195 Caerdydd 9;!0 20 '124 Caerioyw 1,387 Io'o72 Tavistock. 491 8,1!8fi Newport. 1,10'3 8,047 Hertfbrt. 519 (/(;05 Knaresborough 275 5,533 Cyfanrif 228,057 4,290,9<! .,) v Yn nosranxad y daflen uchod, gnllwn grybwyll nad oes genym un dymuniad i dynu casgliad m-vy pwys- v in a e v fieithiau yn ganiatac yn deg. Ni cwyilysiem awgrymu bod yr hoIl gorlT u eth- olwyr ar boblogaeth yn hollol o'r un syniadau ar achosion eglwysig a'u r. Rhaid can- iatau yn mhellach, bod llawer o'r manau a uodwyd yn dychwelyd dan aelod, un o'r cvmhuriaid heb fod o'r un olygiadau a'r llall-uod lleiafrif lluosog o'r ethojwyr. cynwysedig yw ]- y r sy-d l ? tiig--ac na(i yw Ilut, or toncduwyr sydd a u henwau vn v rl)p,tr .,I ond pleidwyr clacar i'r egwvddorion a' br/ilesapt Ond, a gwneuthur yr holl addefiadau hvn. f mae y caiiIN-iiiad vil hyiiod ,Ic vil Y mae niter yr etho!wyr yo Llocgr, Cymru, a ^cotiun.j, yn ychvdii; dros filiwn yn ol y cyfrifou di weddat: y boblogaeth tuag ogain jniliwn. Cvnwvsa y.Siroedd, y dinasoedd, a'r bwrdeisdrefi yn y rhestr uchod gan hyny, tuag un ran o bump o'r corph j etholyddol, a thros un ran o pump o'r holl bobl- Oi!aetiJ..Fellv gweJir, er nad yw yr aelodau Ym- neillduol yn y Senedd newydd ond un ran o dair-ar- c c ex o holl aelodau y Ty, bod v Siroedd a'r bwrdeis (lrefi I gynhryciiiolarit yn cynwys y burned ran o'r holl etholyddiaeth a'r boblogaeth. A gadael allan 0'1' cyfrlf y clmeeh aelod a ddychwelwyd dros Sir- oedd, a chymharu nifer etholwvr dinasoedd a hwr. dcisdrdi Lloegr, Cymru, a Scotland, y rhai a ethol- asant YmoeillduwJr i'w cYDhrycl;i1i yr ydYIll YII cael fel Nifer yr ethohvyr Aelodau. Lloegr, Cymru, a Scotland 41i4,000 360 A gynhryehiolir gan Ym- J neillduwyr •••• 173,09 1 34 Fel hvn. tra nnH dd, a?mdan Ymneitlduolond v dde?edn?n.?u'r?T ??"?? maeyoifcra?vniirych- iolant V drydedd ran ?" "'ferethulwyry d"yn- ai gyf'uiiol v 11 l i ci ga l ,v as gyfunol, Yn wir, g-el1id galw hyn yn ':l1(h fawr vn arwyddo rhyw rnn '??.1, .? nerth m(crol Sm? ?r??hr? ?dd?f? '? ? -???? o ?<-?'?y farn gyhoeddus 0 'lueddiad y Dem»v«» i'itiyii h ■ ar achosion eglwysig. ganlynol:— fel ? gellir gweled oddiwrth y d.aen ganlynol aelodau dros 1,827,482 o boblogaeth Dychw.lir 2? o ae?,, drns 1,827.48.2 o b.b?th Hyny yw, y mae eyfranvril f 1"Jb4'?log;lt'tKh a ,y.hryd. Hyny yw, y mae cyfranriI' y bublogacth a gynhrych- ioJjrgan y 3S aelodau Ymneill,i 'I, Y11 fwy na d\\bl y niter a ) '??° y 240ereiil, 1el y inae ?nno?-'?r bLiJ apmf vH ??'?ole?fddeudd? am un i'r obI'. Yn sicr i rhaid i'r Post ofaIu am Ga?nJeri- co. At ddiwygiad Senedd 1„,  raddoldeb egfwysig yD awr eidrvch^ fl r 0-v e on pcth y mae y .farn yhneùdus yn prysur aedlfedll iddo. Y uwrdeJsdrefi a'r rhandiroedd poblogaidd a enibasant fasnaeh rydd a pha.? y byddo idd.nt hwy uuwaith draetbu eu syniadau yn groew ar y mater, ni phery yr undeo rhwng yr Eglwys a'r llvvvodraeth yu Jur."

CYMDLITAIAS DDIWYaIADOL SIR FElRIOXYDD. Dyma Sir Feirionydd wedi deffro a chodi at ei gwaith, ac ymoflyd ynddo o dde, ac o ddifrif hefyd feddyliem. Daetli allan yn olaf un o'r Siroedd Cymreig, a iiei(lioO,,l tr uiiwaitli o'ti blaen hwynt oil a rhoiluodd esiampl deilwng i'w dilyn, fel y gwelir yu yr hysbysiad am y Gymdeithas Ddiwygiadol s. dd wedi, neu ar gael ei sefydlu ganddi. Y mae y Gjmdeithas hon, yn ei hegwyddorion a'i hamcanion yn boh petIt a aUai y diwygiwr llwyraf ddymuno iddi fod. Ymrestred holl garedigion rhyddid a diwygiad yn y Sir o dan ei banerau. Yr ydym fel yngweled gwawr dydd ymwared y Sir hon o afaelion ych- ydig dculuoedd toriaidd wedi tori yn sefydliad y Gymdeithas lion. Os canlyna y Gymdeithas yn mlaen yn y llwybr a dorodd allan iddi ei hunan, hydd yn fuan yn alluog i dori rhwymau y iau a ddaliodd Feirion yn Gaethforwyn dros hir flyn- yddau.

NODIADAU Mi-;i)DYLIWR." -= Y Barnivr Taulford a moesuldeb Cymru.—Syr R. Bulk- eley. — Tnthiud unioa:iyrch<d.—Addysg Seneddol. JIr, Cobden.-Gu.;addu/illd Maynooth. I> wyfyn mcddirl bod yn angenrheidiol i ddarllen- wyr vr Amserau gofio mai nnl arnaf fi y mae'r bui os ydvw fv nhestynau yn rhai gwaelion, ond ar gYII- rychiolwyr Seneddol Cymru, oblegid en hareithiau hwy yn vr etholiad diweddaf, cofier, sydll gellyf (jail sylw. Mae'n rhaid addef nad oes nemawr o ddydd- ordeb yn en hareithiau, nac ychwaitb nemawr o ddrveht'eddyliuu gwreiddiol a gwcrthfawr a wasan- aetiiant fel testynau myfyrdod ynldynt. Y mae yn dda genyf fv mod wrth symud gam yn mlaen i sylwi ychydig araraeth Syr R. Bidke.fcy, yr aelod dros sir Foil, yn cyfarfod ag egwyddorion sydd yn llawer nes at yr hyn y r wyf ti yn eu golygl1 yn egwyddorion cywir a chyfiawn, nag a ddadleuid trostyntyn yr areithian ereill y sylwais arnynt. Gall ty mod er's tro yn ol bellach, wedi ytnnsod yn lied iym ar Syr R. Bclkeley, am yr ymadro ldion sarhaus a ddefnyddiodd mewn I peitbynas i Kossuth, y mae yn ,lIy!r}d genyf gael y •yde i hysbysu l.jrJ vr e h'.tbau yn ei uraeth ar ¡ ddydd ei etholiad, ag y vii iawn eu cymcradwyo. Peth blin ydyw beio yn barhaus. Yr oedd yn (Ida iawn genyfddaiiicnhefyd fod Syr Richard yn feistr tir cyuierad wy, ac yn barchusiawn vn ei gymydogaeth. Canin dwyd ef hefyd gan ei gynygydd a'i gefnogydd, am ei fod yn byw ar ei eti- fe idiaeth, yn resident landlord. Purionpeth ydyw hyn hefvd. Gall pendefig urddasol fo'n byw megys gvda ei denantiaid, ac yn weladwy ac yn ddynesadwy iddynt yn barhaus, fod yn fenditliiol iawn mewn cvmydogaeth osbydd ynddo awydd am wneyd daioni. I Ond yr wyfyn mhell iawn oddiwrth gyd dygu a Mr. Justice Taulford yn y brawdjyg diweddaf yn Siroedd Mon a Chaernarfon.ar y mater hwn. Yn v sir flaen- af, yr wyf yn deall nad oedd dim un carcharor, ac yn yr olaf ond rhyw dri neu bedwar; ac yr oedd y barnwr wrth anerch y rheithwyr, a'u llongyfareh ar yr agwedd gysurus yma ar bethau, yn dyweyd ei fod efynei bnodoli yn benaf (neu yn hollol" os wyf yn cotio yn dda,) i esiampl dda y'boneddwyr oedd- ynt yn trigo yn eu plith. Beth a barodd i'rbarnwr hwn ddatgan y farn wyrgam hon nis gwn, ond yr wyf yn medditi^ na bu syniad pellach o'i Ie erioed. Fel y dywedais, y mae bod boneddwyr awyddus i wneyd daioni yn byw ar eu hetifeddiaethau, ac yn ymgymysgu a'r bobl, yn rhwvm o effeithio yn dda, a phob parch i r pendefigion Cymreig sJdrl yn gvvneyd hyny; ond y mae priodoli scfyllfa foesol siroedd Caernarfon a Mon i hyny, yn ynfydrwydd hollol. Y mae y siroedd hyny yn ddyiedus am eu sefyll- fa foesol, nid i'w boneddigion, ond i'w cref ydd, ac nid i grefydd y boneddigion ychwaitb, nnd i gretydd y wennhobl-i grefvdd" yr Ym- Ileill,lLlxN,N,r-, ilr g-rcfydd bono y bu v mawrion a'r bon- eddwyr yn llogi rhai i'w beriid eyn hyn, a hyny ar gais y eletigwyr. Ond nid af i ddanod hen feiau. Dylid peidio ein teuitio i hyny drwy wneyd y fath hacriadau disail ag a wnaeth y Barnwr Taulford. Nid peth hawdd ydyw bod yn ddistaw pan v diolchir i foii(-d(lwvr am bptli y (iyli(i di(ileii i (id 'v I a n,.v -,i d crefydd am dano, yn enwedig pan gofir fod ybonedd- wyr hyny wedi gwneyd eu goreu i rwvstro gweith- rediad y grefydd hono ar y deehreu, a Ilawer 0 hon- ynt yn awr ysywaeth. Yn lie bod trigiad y bonedd- wyr ar eu hetifeddiaethau yn aehos o nodweddiad moesol y Cymry, yr wyf yn meddwl mai eu nodwedd- iad moesol hwy, yn nghyd a gogoniaiit a harddweh a th eg well bro Cymru, ydyw yr aehos o drigial y bon- edtlwyr ar eu hetifeddiaethau, Aryr unprd, poo di- oleh, meddar eto, i,r boneddwyr hyny sydd yn gwario eu hrrian, ac yn gwasgar eu da yn eu gwlad en hun- ain. Hir y pariio eenedl y Cymry i ymddwyn yn foesol a chrefyddol, ac i dalu parch i'r hwn y mae parch yn ddyledus," boed wreng hoed foneddig, fely hyddo bryniau a dyifrynoedd a dolydd y Dywysog- aeth yn "degwch bro llawcnydd yr holl ddaear." Ond goddefer i mi hysbysu yn y lie. hwn wrth fyned heibio, mai nid pob meistr tir da a chyrawynasg:ir sydd yn gymhwys i fod yn aelod Seneddol. Rhaid cael dynion o egwyddorion cywir, ac nid yn unig o egwyddorion gwladyddol cywir, ond tra bo a wnelo y Senedd achrefydd, feI y cyfryw rhai yn nied(Iti e, w-yddo-ion cywjr am y berthynas a ddylai fod rhwng y wladwriaeth a curefydd. Ond yn awr at Syr It. jjulkeley a'i araeth. Yr wyf yn meddwl fod Syr Richard wedi dangos daioni masnach rydd mewn moddgoleu ae eglur. "Er b,d dretli ar eiddo," ebe Syr Richard, "yn ang hvtartal ac anheg mewn rhyw ystyr, eto yr oedd i ryw raddau yn gam yn yr lawn gyfeiriad." Dymunwn i ddarllenwyr yr Amserau sylwi ar yr ymadrodd hwn. « Yr ydoedd y dretb uniongyrchol ar eiddo, vn galii laii,n,"Yfe I ri a, l gam yn vr iawn gyfeiriad, ebe Syr Richard. Yd- oeddynddiau. Ni fuasai Syr R. Peelyn gallu gos- twngy trethoedd ar gynifer o bethau trwy yr hvn y gwnaethpwyd cymainto les i'r dyn tlawd, oni buasai iddo osod y dreth hon ar eiddo—treth, er bod eisia'i ei diwygio ar lawer cyfrif, sydd yn un o'r rhai cyf- iawnaf o ran ei hegwyddor o'r holl dretiioedd. Mae y Toriaid a'u tweayn ngwddf y dreth hon, gan ei bod yn gorfodi dyn i dalu at gyJlId y wlad yn 01 ei allu, ac yn ol y stake sydd ganddo yn y wlad; hyny ydyw, am ei bod yn dreth gyfiawn. Cyinaint ydyw eu eas ineb tuag at y dreth hon, fel y maent we :i taflu p:¡IJ rhwystr ar ffordd ei gweithrediad tecaeh, er mwyn cael cwynion y rhai hyny sydd yn dyoddef o herwydd ei anghyfartalrwydd presenol, o blaid ei diddyruiad. Ond rci y dywed Syr Richard, y mae y dreth hon yn !»am yn yr iawn gyfeiriad." 0'111 rhan i, carwn weled hollsyllid y wlad yn cael ei godi hyd y gellid, trwy dretbiad uuiougyrediol, a hyny yn id gallu y dyn i dala. Y mae tretku nwyddau, yn enwedig y cri ddelnvdd fel v dvwedsr, y raw malarial, yn ymyraetii a diwydi wydd a masnach, acyn gwneyd niwed mawr. Pc eaifai masnach a diwydrwvd chwareu teg, byddai mwy o waitb i'w gael, mwy o gvfoeth, a mwy o gv- suron b" ywyd yn nynuyn y tir. Meddydieram y dreth a fyner,a eheir gweled fel y may yn sefyll yn ffordd diwydrwydd a masnach. Meddylisr am y dreth ar dê, ar sebon, ai-bapur, &e. Cymerer y dreth ar de. Pe gellid symud y dreth yn hollol, byd iai mwy o bono yn cael ei ddefnyddio o lawer—byddai cisiau mwy o lengau i'w gludo-Ilrwy o ddwylaw i weithio y rai bvny—mwy o seiri i'w gwneyd—mwy o siopwyr i'w werthu— o gludwyr i'w gario, &e., See. Heb fyned i garioy rheswm allan, fe welir ar unwaith fod treth oed(i ar iiwyddau fel livn N,n i-in3-r,?tetli A ?,c vn rlioi oost •, wuki, liebiaw y s?'!n yli ?1).iS-dt? fel tretJL (U)W!>. i- — *> •«» if cu r tartariaid," a siarad yn fwy pnodol, ?odi'r cyUid i gvd drwy dretlm nwyddau, ond y mae bvny vn ac anghvfiawnder gw.irthus a'r dyn tlawd, fid y "all w i v i l, i tli 1*.)( I y tzti t-,tr- csid casglu yn wir oddiwrth y d.iiUi fod y "tartar- iaid" yn ei blc:dio, GoùJefer i mi geisio dangos hyn mewn ychydig o eiriau. Tybier fod holl gyllid y'wlad yn cael ei godi trwy dretli ar yd tra in or, ar siwgr, ar "ffi, ar sebon, ar goed, llin, gwlan, g)o, a'r holl bethau I)yny s,,d(I yii eyfausoddi ein hangen- rheidiau. Gan y byddai hyn yn foddion sicr o godi cyllid, hyddai wrth fHd calon y "tartariaid. bad ilel) son am y niwed mawr a wnelid i fasnaeh drwy hyn, byddai yn anghyfiawnder gwarthus a'r dyn tla.wd. Byddai rhaid i'r dyn tlawd dalu llawn cy- maint os nad mwy na'r dyn cyfoethng at gyllid v deyrnas. Byddai 7s. 6c. efallai o bunt y gweithiwr yn myned i (lalu' tretboedd, a dJan na (p'Idai'r dJI1 cyfoethogyn gwario mwy os cymai nt am anatm-heid- iau,m lyddai yn taluond yrtiii faintag vntau «t gyllid y deyrnas. Y fath anhegweh Tretlier m»cthan os rbaid, ond na threther angenrheidiau os gettir peidio. Ond i'r gwrthwyneb y mae wedi bod, ac yn h >d i raddau helaeth eto. Y ma pwys beiehiau v wlad wedi bod byd yn hyn ar y bob! gylfredin, Y mae corff y cyllid yn cael ei godi o idiar iiwy-Jdau, llawer o honynt yn rhai gwir angenrheidiol. Y mae eg- wyddorion masnach rydd yn j>alw am symud yr an- hegweh hwn, ac hyd y maent wedi euel eu eario all- all y maent wedi gwneyd hyny, a chain yn yr iawn gyfeiriad, yn ddiau, ydyw eodi cyllid trwyy dreth ar eiddo. Ynfytyn ydyw y dyn hwnw, un nad ydyw vil caru ei les ei hun na lies y dyn tlawd, a gefnoga cidiflyndollwyr, y rhai sydd yn amdllilfyn y dull an- heg a gortbiymus hwn o godi cyllid y deyrnas. Yr IVyf yn meddivl fod Syr Richard wedi dangos anonestrwydd y weinyddiaetb bresenol mewn modd gwr id. Yn wir, y niae yinddygiauau farll Derby a'i blaid, er pan y maent mewn awdurdod, yn tueddn i iselhau dynion cyhoeddus yn ngofwg y bob!, fel v dywed Syr Richard. Pa fodd ygellir parchu dyn- ion svdd yn euog o dwyllo yn wirfoddol, dynion a ddvwcdant anwireddau, ac a wnant anghyfiawndre ei-mwyn!iunan)es,neuhnnnngtod? Oni hwtid dynion o'r nodweddiad hwnw allan o gyleh cym- deithas pe gwelthredent felly lllcwn pethau cyffredin? Ond yr wyf fi eto yn methu canfod fod anonestrwydd a thwyll pan ,,yflawjier liwynt gan iirlli,,tid a Gwir Anrliy(leddiisioii, yii liii beiiis na phan y cyflawner hwynt gan y gweithiwr a'r masnachwr. Daeth y weinyddiaeth bresenol i mewn fel un ddiffyndollawl —ofer ydyw gwadu hyny, er fod rhai newyddiaduron tartaraidd'' Yil awr yn ceisio gwneyd hyny. Adna- byddid y hlaid fel dillyndo,lwyr. Sonient yn bar haus am y drwg yr oedd rhyddfasnach wedi ei wneyd i'r wlad. Cyfaddefodd lar 11 Derby pan yn ymgym- eryd a'i swydd, ei fod yn golygu mai ffordd ddoeth a chyfreithlon o godi cyllid ydoedd, trwy roi treth ar yd tramor; a dywedodd ei fod am adael penderfyn- iad y pwngc ir wlad. Pariíodd i ddyweyd hYIJ gyda mwy neu lai o egiurdeb hyd y diive Id. Ond erbyn danfon gwahanol aelodau y weinyddiaetb at etholwyr y wlad, dacw un yn dyweyd mai nid di- fl'yndoiliaeth oedd y pwngc, ond Protestaniaeth—un aiall yn ddiffyndollwr brwdfrydig—un yn son am adolv«:u y trethoedd er mwyn gwneyd iawll am y g,), led a ddyoddefodd y tirfeddianwyr trwy symud y dreth oddiar yd traiiior, tra yroechly llall yn dywevd na fyddai yn blaid i'r fath beth mewn un modd. Mewn gairjroeddy nt yn duiflyndollwyr ac yn rhydd- fasnachwyr yn 01 amgylchiadau. Ie, aeth Disraeli iiior bell ag i liacru na wnaethant un ymgais er- ioed i adfel-Li y trethocdd ar yd tramor! Y mae dvn- ion a allant ymddwyn mor anonest a dyweyd y fath gc!wvddau a hyn, yn wir, yn fliaidd gan bob dvB cvwir a gonest, ac y mae yn galw am ymddincd idd- yr.t yn sal-had ar synwyr cyffredin, ac ar deitnladau anrhvdeddusat eiii ilittur. Ac i goroni'r cwlJl, y mae v iduid IJOII yn bar-.d lywodraet! v wlad ar egivvddonon rbyddlasnachos os bydd v wlad yn dew is! Hyny ydyw, y mae larll "Oerllv in barou i gano alian egwyudonon sydd wt? ei?befvnand?o'r?ad.acmdyn?nair ci Ii, b ,e ywh egwyddorion, oud ,?i? ef gad parbau a bLw! J g I Y m.e wed, dyweyd by,, 'ie y m? "y.Jl. dyzt7cY,I" ?"- ??mcwnd.tr?-addy- efe wet f, m;estrwJdcl y fath brif-w?n.do? ah?n. wCIlIr an Derby a ?n!pn;e, a'r cyfryw, yn credu y Os ,ylly" rhoi U-tth ar yd tramor, ac aiai hyny adu- dylld, et 'at' i I?hau y dcyruas, ?nid yd'w eu gwaitil cdJal f, eu bod yn ?rod i gario allan egwyddorion .vn datgal1 yn gyhoeddiad i r byd eu bod vu cam eu g\ahaJlol'I]) y dCHnas! Y maent yn? ysgnfenu anonestrwyddahunaniesareut?icenauenhunuin. a!lolestr\' clod dros Fun, er mor fawr ydyw ei gar- O,V\H'd yr ei blaid ei bun, na chefnogai hwynt am ¡ad tuag at et ¡'¡sent Wfui ymddwyn fd pt;?? j??j Derby. Phi:icl atd?ar ydyw SF Richard fel y Derbv" '\Vl Vr wyf yn rhydd i gydnabod mai i gwyddls. I I?rit Dctby SY?ld we Ii cnill y clod, I i,¡wcillydlhacalcb yran?hlod o weitliredu yn fwyaf '¡¡ell JII hytJ I nc'r Whigiaid wedi cy?a?ni '¡awer '-t\VyI!?rus, n) bdlion, Efallai pe byddai Syr I o ÙflCHtU (l1gh II oddiwrtbynt a darllcnwvr yr ?M- I)' 'I d mor l', I IC lar 'ù" I "l.:a¡¡hJ,Jal II'I1Y, tertt" yn gvllrcdinoJ, y caufyd Jai hyny. I Yr wyf yn nieddtvl fod llawer o wir yn y pvlw can- lynol o eiddo Syr Richard. "Y mae yn arfer iad gan rai personau i y^tyried y di^yg o addysg fel yr achos o droseddau. Gallai fod mewn rhai amgvlch iadau, ond y mae fy rnhrofiad i fel beddynad yn fy arwain i gasglu mai ftngenoctid yn bytrach nag an- wybodaeth yn gyfTredin ydyw v prif aehos i drosedd- au, yn enwedig lladrad." IS'id wyf am wneyd sylw- adaumeithionar hyn, ond yi- i, yn wir fod yr hyn a ddvwed Syr Richard yn deilwng o sylw y rhai hyny sydd yn pregethu yn barhaus o blaid | addvsg wladwriaethol, am y byddai hyny yn atalfa ar droseddau. Mae y pwngc yn deilwng iawn o'r ystyriaeth difrifolaf. Yr wyf yn mcddirl mai arwydd dda ydyw bod Syr Richard yn siarad mor barchus am Mr. Cobden. Os myn y VVhigiaid enill poblogrwydd draehefh, rhaid j iddynt ddilyn ol trued Sir. Cobden. Nid breuddwyd- iwr ylyw y dyn hwnw, ond un yu gweled yn mhei! ydyw. Bu amser pan oedd y dyn mawr hwnw yn cael ei ystvried yn freuddwydiwr, am ei fod yn dad- leu o blaid masnach rydd, old yn ¿.wr v mae pawb yn gorfod talu gwarogaeth iddo ar v mater hwnw; ac o'm rhan i, yr wyfyn meddwl y gwelir, cyn pen hir, fod ei syniadau ar leihad nifer v milwvr, ar hedd- weh, ar ymyriad a gwledydd eraill, ar annibyniaeth y trefedigaethau, &c., yn meddu mwy o sail mewn gwirionedd nag a ddychymygodd y Milwriad Sib- thorn, a phenaethiaid y blaid y perthyna iddi, am dado erioed. Amser yn unig a ddengvs. Yr wyf yn meddwl fod syniadau Syr ar waddoliad Maynooth yn rhai bynod. Dyma nbw. Yr oedd mwyafrif pobl Cymru (ineddai) yn Ym- neillduwyr, ac o'r rhai hyny yr oedd rhan fawr yn Galfiuistiaid, plaid o Gristionogion, llawer mwy gel- yniaethol i Babyddiaeth nag aelodau Eglwys Loegr, yr hon, efallai, oedd wedi gadael o'i mewn rai olion o'r liln foncyff o'r bon y tarddoid. Pa un bynag am hyny, yr oedd teirnladau yr Ymneillduwyr yn gryf iawnynerbynyrhoddycyfciriwydati. Und er- fyniai aruynt edryeh ar y i-iater vii deg a pbwyllog. Yr oedd efe yn gystal P'rotestant a phobl Liverpool, i oud ni wnai ymosod yn annheg ar egwyddorion cyf. iawn rhyddid gwladol a chretyddol. Nis gallai gan fod y priodoldeb o ddiddymu y gwaddohad bwnw, Yr oedd Pabyddion yr Iwerddon wedi cael eu ham- ddifadu o'u heiddo eglwysig, a byddai.tynu ymaith y cynorthwy gwladwriaethol a estynir iddvnt vn beth anuoeth ac annheg. Dywedid fod eu crefydd yn un g yfeiliornus, ond pan ofynodd Pilat" Betii yw g-wir- ionedd!" nid oedd yn gofyn ewestiwn aniiawdd- aeh ei ateb nag y ceid y byddai ateb y cwesf.iwrn beth ydyw cyfeifiornad. Nid oedd gan y wladwriaeth (I(Iiiii i'w wney,l A clirefv(](Iau dy'nion. Yr oedd y Pabyddion Gwyddelig yn talu tretiii ac yn ufuddhau i'r cyfreithiau, ac yr oedd ganddynt yr un hawl a'r Protestaniaid i gynorthwy Seneddol tuag at addysg, yn enwedig gan eu bod yn cyfansoddi naw o bob deg I o'r boblogaeth. Nid eu hysbeiiio o'u biawnderau oedd y llwybr i'w heuill na'u troi, ac nis gallai hyny wneyd un math o les. Yr oedd tegweh bob aiiiscryn ddoeth, a byddai yn unoethineb mawr, a gallai yru'r bobl i wrthryfel. Yn ddiau teimiai efe yn ddvledswydd arno i bleidleisio dros barlia 1 y rhociJ pc eynygid ei diddymu," Rhaid i mi addef fod gwaith Sy r Richard yn datgan ei syniadau Illor, groewa hyn wrth Ymneillduwyr >ir Fnn, yn siarad 11awer am ei oncstrwyJd, neu ei hyfdra, 01111 velivk!jg am ei farn a'i allu i wahaniaethu rhwng y naill beth a'r llall. Gadewch i ni fdnylu ar y brawddegau, a gosod eu gwir ystyr allan yn yr iai'th Gvmraeg er mantais y Cymry uuiaitb ac os bydd y Monwvsion yn pleidio dros Syr Richard yn yr etholiad nesaf, bydd yn rhaid i mi addef mai nid heb aehos y mae etc yn gwrthwynebu'r tuge!. Y mae'r ymneillduwyr Calfinaidd yn meddu llawer mwy o elyniaeth at Bab- yddiaeth nag Eglwys Loegr, ebe Syr Richard. Yd ytit vii ddiau. Y mae'r cyfry" w addeliad o enau eg- | hvyswr yn onest beth bynag. Ond ai tybed y dv- wcdasai Syr Richard hyny yn y Senedd Os wyfyn cofio yn iawn, yr ocdd yn edrych ar y fantaisoedd yn deiiliaw oddiwrth yr Eglwys Sefydledig fel atalfur yu erbyn Pabyddiaeth fel yn fawr iawn er's ychydig o fisoedd yn ol. Pa nn bynag am lIyny, yr wyf yn mawr briio yr addefiad fod Ymneillduwyr yn meddu mwy o gasineb at Babyddiaeth nag y taacyr Eglwys Sefydledig. Givyr y Pabyddion bvny yn burion. Am fod olion Pabyddiaeth, fel y dywed yraeloi dros Fon, yn y sefydliad, yr oedd eyndadau yrYmneilldu wyr yn methu cydymffiuTio a hi. Yr ocdd casineb yr lien hnritauniid at Babyddiaeth vn fflam any- enlaol. Y mae r olion Pabyd'act!i S'ydd yu v sef- ydliad, yn ei gwneyd yn wrthddrych erg yd ion yr Y mnedluu wyr eto. Y mae hadllU Pabyddiaeth yn y sef- ydtuider y d •chrau. maent eto heb eu diwreid(ho,y mucnt yn hytracb yntyfu. Osedrychir vn ol atyr am- ser y caiodd yr Eglwys Se'yd'edig Blot 'Stanaidd ei bod ar y deehreu, ceir gweled nad enciiio Id erioed yu Hwvr oddiwrth yr un Babnidd, ond y" n unig yn ei gwaith yn gwadu awdurdod y Pab. Yr Eglwys Babaidd weli ei diwygio ychydig ydyw Eglwys Loegr. A syhver, "Yr "Eglwys Ddiwygie.lig" (The Reformed Church) y mae'r Puseyaid yn caru ei galw. Nid ydynt hwy yn dewis tori y cysylitiad yn llwyr. Y mae Macauley, enw y bydd y Wliigiaid yn ddiau "VFI ci bir,liu, ft-O K*J Y iYAli. tjyn, V11 dfwcJ.'A-J.t. TU annichonactwy i'r "llvwodraetli [ ydu dal fynn y grefydd Babaidd ar wahan oddiwrth ilulani fel y gwnaeth Hani yr ivythfed, "Y r oedd yn rbaid (nieddai) i'r llywodraeth vorostwng i Rufain' neu vnte gael cynorthwy y Protestaniaid ac inedda: yd¡yùig j'il mhellach JU mlae:¡ Fel yr oeJd y llywodraeth yn gofyn cynorthwy y Protestaniaid, felly hefyd yr oedd v Protestaniaid yn gofyn arnddi- ffyniad y ilywodraetb. Yr oedd llawer vn cael ei ildio o'r ddeutu cymerodd undel) le, a Ilrwnh yr undeb hwnw ydyw Eglwys Loegr." A, r uii tu dalen, y mae yr un hanesydd envvog yn ysgrifenu fel y canlyn Hyd y dydd hwn y mae cyfansoddiad, atbrawiaethau, a gwasanaeth yr Eglwys, yn dal nodau y evd-iiiiiad hwnw o ba "un v tarddodd. Y mae yn dal lie canol rhwng Eghvvsi Rhufain a Geneva." Y mae, fel v dywedodd Dr. Arnold, yn ineddu "credo Calfinaidd, offeiriaid Arminaidd, a gwasanaeth Babaidd." Neu fel y dywed Syr Richard -y ma, y!i(ldi ,,)Iioii v evei' o ba nn y tar Id- odd." Ie, y mae Dr. Ptisey wedi ysgrifenu llythyr at y cyfreitbiwr enwog hwnw, Syr John Roinilly, Master of the Rolls, yn mha un y mae yn ei lierio ef, neu neb arall, i brofi yn y llvsoedd eglwysig ei fod ef yn pregethu neu yn ysgrifenu dim croes i athraw- iaethau yr Eglwys Sefydledig. Nid oes neb etl) wedi eymeryd yr b eri ad i fvnu, ac nid ydyw yn clehyg y gwna neb chwaith; a phe gwoai rtivw un, nid oes yr amheuaeth leiaf yn fy me 3d 1 nad Dr. Pusey a cnillai. Yufydr.vy.ld hollol gyj, hyny ydyw edrCch ar yr Lg vvys I (el y cy-y w,' fel un amddi- f]yniad rbag Pabyddiaeth. Y mae ei hegw" yddorion, ond eu cario tllari, yn arwain yn naturiol' atBabvdd- iacth. Y mae hadau Pabyddiaeth yn ei hull atliraw- iacthan nodweddiadol hi. Dyl-dswydd Poh Protes- tant ddedryw g.n hyny ydyw, n,d yn nnig gwrth. wyneou Pabvd(„aeth Eglwys Rhafain, oud t'wrtb- ''yyn y L:(ydJíad. Ond pa gV;,d iUtiraJ d sydd rhwng hyn a syniadau yr ae!od dros F,gn mewn peithvnas i waddoliad Mavnooth ? YVel. yr wyr yn meMwl fod llawer o gysylltiad. Y ma Syl- Itieliard yn dyweyd ei fod yn Brotestant mor gryf a neb; ond gan liad ydyw yn dymuno cvfyngu ar ryddid crefyddol y Pabyddion, v mae y'n bleidioi l waduoliad Maynooth. Beth v mae yn ei teddwl wrth hyn ? Pa fodd y byddai peidio rhoi cynorthwy arianol yn cyfyngu ar cu rhyddid ? Wef, fel hyn anwyl ddarllenydd: Tra y mae'r Pabyddion ddelig yn talu trethi ac yn ufuddhau i'r "cyfreitbiau," y mae Syr Richard yn ei gweled yn annhegweh a hwynt i'w hainddifadu o gynorthwyon arianol, tra v gadewiry cynorthwy arianol i'r Protestaniaid heb ei symud. Ae y iuite felly. Fel hyn fu welir mai gwaddolial vr Eglwys Sefydledig vdyw y rheswm dros waddoliad Coleg Maynooth. Nid ydyw yn deg gwaddoii y naill heb y llall. Dyledswydd pob Pro- testant, gan hyny, ydyw gwrthwynehu pob ywaddol iad. Nis gellir ymladd yu deg yn erbyn gwaddoliad Pabyddiaeth, heb ymladd hefyd yn erbyn gwaddoliad Protestaniaeth. Mae'r Whigiaid yn caru tegweh mor fawr fel y byddent yn barod i waddoli pob crefydd. "Nid oes gan y Ilywodraetb ddim i'w wneyd a chredoau neb," medd Syr Richard, ac o ganlyniad, ei dyledswydd, er Illwyn ymddwyn yn gyfiawn a theg mae'n debyg, ydoedd cynorthwyo pob crefydd. Yn wir, os oes ystyr hefyd i eiriau Syr Richard, dylai y llywodraeth wneyd hyn, am fod yn anmhnsibl gwybod beth sydd gyf'eiliornad, mwy nag^ y i-ei'lid dyweyd wrth Piiat beth oedd gwirionedd{ I'r fath anghysonderau y mae twyll yu eiu harwain Yr oedd y Pabyddion wedi eu hyspeilio o'u heiddo eglwysig (ineddai Syr Richard). Os felly, dylid adleru yr eiudo iddynt yn ol. Ond na, nid fel hyn y gwna eglwys mewn awdurdod hyth. Gau hyny, y mne Syr Richard yn cynyg ychydig o filoedd yn y flwydd}n I'd iaw)} am y troseJd hWllW, ohle;;Úfgan fod y bobl yn cael eu gorfodi yn groes i'w cydwy- bodau i gynnal crefydd a ystyriant yn hereticaidd, vr nedd perygl iddyti! wrtliryfela, oni rod,iiii rhyw beth iddynt hwy. "Nid trwy eu hainddifadu o'n liawlittti yr oeddid i'w heddychu u'u e e S.rRi. haul. r-iage yn dllIan. Ond yr ivyf yn meddwl eu bod oisues Wads c..e! en bam !dif:;du o'n hauiiau. Y mae eu luiddo eglwysig wedi ei vspodio oddiarnynt,—yr bawl o gyunal y gretydd a (ynollt vn cael ei ddwyn oddiarnynt. Nid nes dim y tll yma i adferiad llwyr o'r hitwliau hyny yn gvii twnder a hwynt. Nid ydyw rhoi ychydig o f/loedd o bunnau yn y flwyddyn iddynt yn lie eu bawliau gwreiddiol amgen 11a sarhad arnynt. Beth a wneir gan hyny 1 Wel, gosoder pob crefydd ar ei sail ei hun. Na fvdded gorlbdaeth o un math yn cael ei arfer. Rhoddweh "chwareu tep;" iddynt. Maes eang a rhvdd, a dim partiaeth. Na wncler annhegweh a gwirionedd trwy geisio gwneyd tegweh a tliwyll. Dyger t'Ayll a gwirioned í wyneb eu gilydd, -gosodor hwynt gledd yn nghlcdd, ac nid oes un amhenaeth am y canlyniad. Yn ngeiriau yr acfarwol Milton Let truth and falsehood grapple. Who ever knew truth to suffer in a free and opcii cncounter" Yr wyf yn meddwl fod yn rhaid i wi derfynu. Yr oeddwn wedi meddwl dyweyd fy meddwl ar y tug-d, ond rhaid i mi gadw hyny, yn nghvd ag ychydig o svlwadau cvfliedinol ereill, hyd yr wythnos nesaf. MliPDILtWR. I

MANION A HYNODiON, Y mac Maer y Doulis, gan:ddilyn esampl Macr y Pas de Calais, wedi pondcrfvy^ fod i unrhyw fanwerthwr gwin neu .wired, a rodtJo ddiod feddwoi i bersonau a fyddont eisoes o dan etreithiau v cyfryw, fod yn gyfrifoLam wei.thredosdd y cvfr\ w bersonau mewn canlyn'ad. Darfo i ddau Indiad meddw ymosod yt1 ddi- weddar ar thincad yn California, a'i.ladd :cvm.r- wyd y ddau i fvllll, a clirogwyd hwy am li*vn"v. Gofynai y Chinoaid, Oni ddylesid crogi y d\n gwvn a wortbodd y rum i'r Indiaid? Dywcdir fod Georgcy, bradychwr Hungaiy, yn awr yn garcharor yu nghastell Kufsteiil, yn y Tyrol. Y mae Pabydc1 cyfoetbog yn neheubartb Lioegr yn nghylch prynu etifcddiaetli Hornby Grange, swydd hti'og, i'r dyben o wneyd Coieg i'abaidd. Dywcd y Cambridge Independent Press, fod Esgob Ely wedi gorehymvn i'r Parch. J. T, Ben- nett, M.A., periglor Cbevely, ger Newmarket, i gynnal boreuol wasanaetb yu ei egJwys bob gwyl sant trwy y mewn eydffuifiad 4 chais rhai o'i blwyfolion Pusevaidd. Yn ddiweddar, bu farw plentyn (18 mis oed) i fasnachwr pllrchus mewn pentref ger Lail (ltoiis, yr hwn ni chawsai ei fedyddio yn ol seromoniau yr eglwys: felIN, gwrtliododd oddef i'r g'.ocli gaol ei chanu, na darllen y gwasanaeth wrth v bedd. Ccisiwyd gweinidog ymneillduol, yr hwn a gyf- lawnocld y gwasanaeth oddiallan i'r fonwent.— Leicester Mercury. Dywed y Daily Neus y aysgwylir y bydd i'r Senedd newydd ymgyfarfod tua'r drydedd wythnos yu Hydref. Y Watchman a ddywed-Y mae y Parch. S. Dunn, y gweinidog Wesleyaidd diarddeledig, wedi ymuno a'r Annibynwyr, ae yn gofyn am alwad gan ryw gynulleidfa." [Gallai hyn fod mewn rhan yn wirionedd; ond a ydyw yn gwbl felly sydd led annhebyg.1 Boreu ddydd LInn, bu farw Gwyddel yu un o gelloedd carchardy Sheffield, mewn eyflwr o feddwdod. Cynnrychiolir y wasg yn y Senedd newydd yn dra nerthol. Eistedd Mr. E. Miall, golygydd y Nonconformist, dros Rochdale; Mr. J. F. Maguire, golygydd v Cork Examiner, dros Duugarvan; Mr. C. G. Diiftv, golygydd y Nation, dros ew Hoss; a Mr. Lucas, golygydd y Tablet, dros Meatb. Yr oedd haidil o gnwd y flwvddyn hon vn cael ei werthu yn marchnad Edinburgh* ddydd March- er, Gor. 28, am 8:38, y grynog. Ymddaugosai yn sampl pur dda, yn rawn mawr a llawn. Y mae Miss Burdett Coutts wedi cyflwvno vr anrheg haelionus o ^r,000 tuag at v ùrËÍul o adeil- adil eglvvvs ac vsgoldy yn Limehouse, Llundain. os Ferchcr, Uwyddodd saith o droseddwyr i ddiangc o garchar Ennis, yn ddiarwybod i'r ceid- waid, ac ni cbafwyd dim o'u banes hyd yma. Yn etholiad diweddar East Cumberland, pleid- leisiodd Mr. R. Messenger, Kelswick, yr hwn sydd yn awr yn &S oed, dros y rhvddfasnacbwyr, heblaw dan henafgwr ereill, y naill yn 80 a'r llall yn 87. Yr wythnos ddi weddaf, dvgpwyd tair o ferched, olynol, o lfaen yr ynad yn Worship-street, Llun- dain, dan y cyhuddiad o amcanu eu lladd eu hunain. Gwnaeth y gyntaf gais ar ei hoedl o herwydd fod ei gordderebwr wedi ei gadael; yr ail mewn fit o eiddigedd (jealousy) a'r drydedd am ei bod wedi cweryla a j chariad. Y swm o dvbaeo y talwyd toll arno er traul cartrefol yn 1849, ydoedd 27,480 GOO pwys; yn 27,5:33,10-1 ^yn 1851, 27,8,)3,:3õ:; ac yn y chwarter cyntaf o'r flwyddyn hon, yr oedd vu 7,343,580 pwys, Tybaco heb ei weithio a'i barotoi a olygir yn y cyfrifon hyn. YQ yi vstorni ddychrynDyd a aeth dros gvmvd- '? l  ogaeth WhItley" nos W-ner pvthefuos i?r olaf tarawyd erwen fawr yn Whitley Park gan fellten, \i in u. a i inoddoikl ar dan, a bu yn liosgi trwy y nos. Yraaeyn fTaitb ddvddorol, ac yn cael ei hadrodd ay wil (bliymwad, oi hod vn art'eriad cvson gan v diweddar Svr llobert Pee!, yn v ldynvddordd olaf o'i oes, pa bryd bynng y dyehwelai o'i swvddfa yn .1 -i i' Downing street, neu o'r Ty Cyffredin, i ddarlfen rhyw iyl'r crefyddol am banner awr cyn myiied i orphwys. Dywedai mai trwy yr orfeiiad hwn yn unig yr oedd yn gallu cadw ei feddwi yn dawe! a chI i r, ar ol holl gynbyrfiadau a thrufferthiou y dydd.—Morning Adrertisser. Hen wr o'r enw Winnie, yr hwn oedd sir v pryd yn foddw, a svrthiodd oddiar gader yr eistedriai ami wrth y tan mewn tafanidy, ac wrth syrtiiio j taiawodd grochaiiaid o ddwf'r lier'.vedig oddiar y | pfnuii,$i* hwn a ddlSgYDOdd ar ei gefn, gan ei toa? m'or Jrwm lel y bu farw vn mheu vr W? ?'ro3 I I wedi hyny. Dywed ir fod y Parch, llobert Bc'lerav. pGii^ior | Arlington, swydd Sussex, wedi gadael Eghws Loegr, ac ymuno ag Eglwys Rhulain. nn farw gwraig yn York. yn ddiweddar, mewn canlyniac1 i gostrel o bloi-sur (nitric a<-id) yr bon a fuasai yn ei hystufell ddeuddeng udsnedd beb ci hagor, gael ei thori yn ddamweiniol, a gwemvyn- wyd y wraig gan y sawr marwol. Nos Fawitii yr wytlmos ddi weddaf, yn eglwvs St. John, yn y dref lion, ymwrthodo ld saith o ber- sonau a phabyddiaeth, (pedwar mab a thair merch) a derbyniwyd hwy fel aelodau o EgJwys Loegr. Adyn anuynol yn Billingbay a dywalltodd dwr- pent (tu -pentine) ar byd gefn ci, liC aÏ gosododd ar dan rhedodd y ci odan luest, yr hwn a losgodd yn llwyr, yn nghyd a th;1s o wellt. Rhoed terfyn ar boenau y creadur trwy ei sacthu. Cymerwyd lladdwr ceffylau i fllnn vn Paris o dan y cyhuddiad o'i fod yn halltu cig y ceffyla-i a laddai, ae yn ei werthu yn ymborth i'r tlodion. Y mae y Parc!i. J. K. Tucker, gweinidog Wes- ieyaidd Caer, wedi tori ei gysylltiad a'r cyfundeb hWllW, i'r dyben o ymuno ag Eglwys Locgr. Traddodwyd gwasanaethyddes o'r enw Sarah Judo, dim ond 17 oed, i garchar Hastings, i gy. lDrryd oi phmwf o dan y cyhuddiad o lofruddio ei phlentyn anghyfreithlon, trwy dori ei wddf a gwelleify n (scissors). Y gonedigaethau a restrwyd yn Llundain yr wythnos ddiweddaf oeddynt 1430, sef 761 ofeeligyn a 000 o enethod a'r marwolaethau oeddynt 1040, o ha rai yr oedd 580 o dan 15 oed, 289 rhwng 15 a 60 oed, a 105 yn 00 oed ac uchod. Traddodwyd hen Wyddeles, Margaret Malone, i garchar yn Manchester am 21 niwrnod, am gymeryd diHad oddiar fertfh ieuange ffol, o'r enw Ann Smith, trwy gvmeryd ami "reoli y planedau." Prydnawn ddydd Sadwrn, ymdaHodd Thomas Watson, yr hwn oedd yu ngwasanaeth cwmpeini y North-Western Railway, ar draws y rheil wrth saflo Walingford, pan oedd y gerbvdres gyflym yn ymyi, a dryJliwyd cf yn ddarnau, fel y bu farw yn y fan. Ni wyddid pa beth a barodd iddo gyflawni v fath weithred. Gadawodd wraig a phedwar o blant. Y mae gan W. Shaw, bugail, Barharrow, ger Gatehouse, gi ieuangc o synwyr anghvffredin. j Ychydig amser yn ol, acth amryw ddefaid corniog, ag oedd dan fugeiliaeth Shaw, ar grwydr i faes cymydog, lie y porai nifer o ddefaid Leicester: gorchymwyd i "Tawsie" gyrchu v crwydriaid ao yn m'nen ychydig f/nydau, yr oeddynt 011 wedi en uidol o fysg y lleil 1, a'u gyru i faes eu perchenog. Dvdd Mercher eli world af, cafodd William Brophy ei ddienyddio yu Kilkenny am lofrnddiaeth. Yr oedd ei wraig hefyd wedi ei dedfrydu i ddyoddef, ond cafodd hi ei barbed. Dydd Sadwrn, yn Dundalk, cafodd Patrick i M'Cooey a James Kirkc eu dienvddio, am amcanu j liofVuddio Mr. Eastwood ar y Uuin o Pihagfyr di- ) weddaf. Dywedir iddynt gnel eu crogi a rhaff sidan, wedi ei gwncyd o bwrpas i'r perwyl hwnw. Ychydig o ddyddiau yn ol, gwerthodd dyn yn Sheffield ei blentyn i grwydriaid ond cafwyd y plentyn yn ol druchefn gan ei fam. Nos FJuvrth diweddaf ond un, dychrynodd Mrs. Collins, o ddarllawdy Radford, gerllaw Batb, i farwolaeth, mewn canlyniad i ymgais yspeilwyr i dori i mewn i'r ty o ddeutu un o'r gloch yn y boreu. Mewn dienyddiad dau o garcharorion yn ddi- weddar yn yr Unol Daloithian, torodd y rhaff a syrthiodcl y ddau i'r llawr. Adferwyd hwynt i deimlaiUwjtld. a d;eriyddi^\)d hwynt draohetn, Cufwvd trawstiau wedi eu gwneyd o'r merwydd- e ) yn pd.feilior; Ninefidi, v rhai a dybir a osodwyd vno oddeutu 700 mlyuedd cyn genedigaeth Crist. Codwyd colofn gyntai y Palas Gwydr newydd •fdvdd fail diweddaf, yn ugbanol llavven}dd mawr. Faentiodd Syr Joshua Reynolds arlun o Mrs; Billington, y gantoics, gan ei darlunio fel St. Cecilia, y i.ygaid wedi eu troi tnar nefoedd vn gwrando at goi o angelion, y rhai a welid yn au- eglui yn nilien ucbat yr arlun. Dygwyddai fod H. dn, y cyfarisoddwr eerddorol, yn bresenol pan oedd Syr Joshua yn rhoi y cyffyrddiad olaf i'r darlun, a gofynai Mrs. Billington ei farn ef am y gwaith. "1 mae yn debyg i chwi," meddai Haydn, "ond y mae un bai riawr arno." "A pha beth N dyi- gofynaihithan yn bryderus, gan ofn i'w sylvvudau roi tramgwydd i'r celtyddydwr. "Y maer paentiwr," meddai Haydn, "wedi eicli dar- lunio chwi fel yn gwrando ar ganiadau angylion dylasai baentio yr angylion yu gwrando ar eich nodau swyuol chwi." Parodd yr argamnoliaeth foes gar i'r gantores brydfertb daflu ei Lreichiau Hill viddf Ilnydn, a'i gusanu. 1