Y Genedl Gymreig

PLA CEILlOG Y RHEDYN. I Dywed newyddion o Brush, Colorado, fod yr oil o'r wlad i'r de o'r He hwnw wedi ei gorchnddio gan gailiog rhedyn o rywog- aeth y loenstiaid. Y mae y pryfaid, y rhai a ymosodasant ar Kansas.. Nebraska flynyddoedd yo ol, yn cynydda bob dydd, ac y maeut mor llaosog nes gyru ymaith y defaid a'r anifeiliaid, ao y maent mewn rhai manau yn fodiedd o drweh.

I DYN 0 FANGOR YN EISIEU. Bareu ddydd Linn derbyniodd he ldgeid- waid Bangor warrant i ddal teithydd dros gwaini naillduol yn y dref ar y cyhuidiad o gymeryd £ 60 o arian ei feistriaid. Dywedir ei fod wedi ymadael o'r dref er's pytbefnos, ac hyd yn hyn nid oes yr un wybodaeth o'i grwydriadan wedi ei gael.

LLONG WEDI TROI YN I GAREG. Dnrganfyddwydynadiweddar yn nghanol gwastadedd mawr yn China ,tong wedi troi yn gareg. Nid oedd ond cyftan o honi i'w gweled nwohhw gwyneb y tir, ac yr oedd wedi ei gorcbuddio i chregyn. Bodola traddodiad yn mysg y trigolion fod y rhan- barth yma ar an adeg wedi bod yn orchudd. iedig gan y m6r.

BRA WDL YS BEAUMARIS. Gan y bn raid i ni roddi y rhan gyntaf o'r adroddud o helynt yr ynadon yn ochr fewnol ein pipyr, y ydym yn rhoddi y gweddill o't cynghaws yma. Pan vmgynnllodd y llys boteu Liun datgaoold y barnwr ei ofid oblegid i'w abse'iohteb nos Sadwrn beri cymaint o ang- hyfli:u-. Ira i'r rheithwyr, ond nid oedd wedi meddwl am foment y bnasai nnrhyw an- hawsder yn cyfodi. Eglurodd Mr Higgins y modd y safai pethau nos Sadwrn, a hysbysodd rhai o'r rbeitbwyr eu bod wedi peaderfynu trwy fwyafrif na pherthynai y tir o dan sylw i'r brif-ffordd, ond wrth hyn ni fwriadent ddwcyd nad oedd gan y cyhoedd nawl i defuyddio. Gyda golwg ar yr iawn a ddylid ei ddyfarou i'r diffynydd cbl;idtMBpMMfM yr erlynydd, yr oeddyot wedi methn dyfod i nnrhyw benderfyniad. Ar gytarwyddyd y Barnwr ymneilldoodd Erh ;thwyr drachefn i ystyried y cweatiwn hwn. a dychwelasant gan ddweyd na! gall- eijt ^ytano. iffollwng y rheithwyr, s/lwodd y Bar.;? r eu bod wedi gadael yr achos hwn yn y fath sefyllfa ag a agorai dir eallg i ycU.'ajfig o gyfreithio, ond gobeithiai y gwiv. j' iiyny heb i'r pleidiau gael craoio en P(1.1 ^oawerthin). Yrii. rhoddwyd dyfarniad o blaid yr er- lyr yii i ,.ui loop ar yr hawl ac yn ei ffafr hef- d ..r yr wrth-hawl o eiddo y diffynydd.

MEDDWON Y DEYRNAS. Cyfrifir fod 247,000 o bobl yn cael en carcharn bob blwyddyn am feddwi. O'r rhai hyo y mae 160,200 yn Saeson, 47,000 yn Ysgotiaid, a 40,000 yn Wyddelod; 171,000 yn ddynion, a 76,000 yn ferched. Traddodir rhai i garchat gyuifer a deg ar hngain o weithian yn y flwyddyn, a rhai bob wythnos yn gyson. Ychydig o arwydd- ion sydd fod y gyfraith yn Uwyddo i leihan y trosedd o feddwi.

I YMFUDIAETH I'R AMERICA. O'r ymfudwyr a gyraaddasant New York yn ystod y flwyddyn ddiweddaf yr oedd 68,058 yn d'od o Germani, 62,849 o Brydain Fawr a'r Iwerddon, 58,243 o Itali, 49,119 o Rwsia, 30,442 o Awstria, 23,003 o Hungari, 33,860 o Sweden a Norway. O'r cyfanrif yr oedd mwy drydedd ran yn Germani- aid ac Awstriaid. Yr oedd nifer yr ymfud- wyr o'r gwledydd hyn yn fwy o lawer nag yn 1889, tra yr oedd y nifer o Brydain Fawr wadi lleihan.

GWLEIDYDDIAETH FFRAINC. Lie cyohyrfns yw y byd gwleidyddol yn Firaiuo. Nid oes odid wythnos yn myned heibio na cheir golygfa," neo y bydd rhyw Weinidog yn ymddiswyddo. Ba cryn ddadl yn y Siamber ddydd Sul ar gynygiad a wnaed gan y Prifweinidog M. de Freycinet. Cynygiodd M. Freyoinet fod i'r swm o 20,OtOp gael eu rhoddi er helaethu Ysgol Polytechnio. Methai y rhan fwyaf o'r selodau. a gweled fod angen am hyn, a bygythiodd y Pdfweinidog ymddiswyddo.

DAE1PGBYN AR Y MOB. I Dywed adroddiad o Efrog Newydd i'r Cadben Davies, o'r llestr (Jlenfinkts, Lerpwl, gyrbaedd yno at ol bod 123 o ddyddian o Calcutta. Efe a edrydd tra yr oeddyot allan ar brydnawn y 7fed o Ebrill, yn lied- red 3 30 S, a hydred 88 26 E, i ddaeargryn gymeryd lie, a phara am bum' mynyd. ir oedd yr effaith fel pe byddai eel y llong yn rhugno ar graig coral, a chrynai y llestr o ben i ben. Creodd bye gryn gyffro yn mysg y morwyr. Dilynwyd yr ysgydwad gan d6n enfawr. lDigwyddadd ysgydwad arall yn mhen tridiau, oud ni effeithiodd gymaint a'r cyntaf.

PERERINION I MECCA. I Cynwysa y Times of India erthygl led gynhyrfijl parthed y miloedd pererinion Mahometaoaidd sydd yo tain ymweliad & Mecca a Medina. O'r rhai sydd ya gadael Bombay am y lleoodd hyoy nid oes ond dwy ran o dair yn dychwelyd. Yn y chwe' blyn. edd yn terfyna gydag 1890 yr oedd ea nifer yn 64,638, a chollwyd 22,449 ohonynt. O'r 13,970 pererinion yn 1880 oollwyd 7465. Priodolir y marwolaethau hyn i heintiau, newyn, a mwrdradau, a dyw dir fod ysbeil- wyr yn gwylio y pererinion ac yn Uofruddio y rhai dybiant hwy sydd yn perchen cyfoeth,

I BENYW AR BEN Y RHES. I Cyhoeddwyd rhestr o'r ymgeiswyr llwydd- iannus yn arholiad matriculation Mehefin yn Mhrifysgol Llnndain. Atian o 1700 o ym- geiswyr, Uwyddodd 888 i fyned drwodd. Dengys hyn i haner cant y cant fod yn llwyddianns. Y mae 77 ohonynt yn nosran anrhydedd, a 13 o'r rhai hyn yn ferched. Boneddiges ieaanc o'r enw Miss E.Charlotte Higgins, o'r Edinburgh Association a Cholag Brenbinol Holhway, yw yr uchaf ar ben y rhes.

IMARWOLAETH NATHAN I DYFED. Dydd Sadwrn, yn Merthyr Tydfil, bu farw Mr Jonathan Beynolds (Nathan Dyfed), yn 80 mlwydd oed. Yr oed a yr ymadawedig I ya dra adnabyddag yn y cylchoedd bardd- onol a cherddorol yn y Dywysogaeth. Ba yn beirniadu mewn amryw Eisteddfodau Cenedlaetbol, ac yr oedd yn an o arholwyr I yr Orsedd.

MARWOLAETH DDRWG- DYBUS YN RHYL. Dydd IaIl cynbaliwyd tieagholiad gan Mr William Da vies, yn Neusid Drefoi Rhyl, yn nglyn i marwolarth Elizabeth Jones, morwYD, 23 mlwydd u6l. Bj yr ymadaw- edig, mae'n ymddang6s, mewn g?Manaeth y?? Fl.ym..d.dno; a ph&n ddaeth ya byabys i Mrs Lloyd, Rbuddlau place, Rhyl, ei bod mewn sefyllfa neitldn-l, gwahoddodd hi i fyned i'w thy yn y Rllyl. Aeth yno ddydd Iau, y 9fed cyfiaol; cyuit-rwyd hi yo but wael, a ba farw ddydd Mercer. Yn ol tystiol- aeth y dyst, dywedodd yr ymadawedig wrthi mai dyn o'r eo", Roberts, cigydd o Rhyl, lie y bu yn ei wasuiaetb, ydoedd tad y plentYD. Yo mhen tn m? aeth oddiwrtho i weini yo Llandudno. T? A yno dywedodd nad oedd yn iacb, a chyngborudd ei meistres hi i fyned at y medd/g Mewn canlyniad, aeth at feddyg yn Nubolwyn, yr hwn a ofynodd rhyw gwent? rv ntilldnol iddi. Dywedodd hithau wrtho beth ydoedd arni ei eisieu. Yna rhoddodd iddi chloroform, a defnyddiodd rhyw arfau tuagati, gan ei chynghori i fyned adret i aros yr amgylcbiad Rhoddodd iddi hefyd rbyw feddyglniaeth, am yr hyn y talodd hi bymtheg swllt. Dy wedodd yr ymadawedig yn mhellach i Roberts gynyg 25p os rboddai hi y bii ar was oedd ganddo, ond gwrthododd wneyd 1 hyn.—Gohiriwyd y tifcnjjholiad er gwneyd ymchwiliad at y corph.

I DR LLEWELYfl BEVAN YN LLUNDAIN. Dydd Sol, wythnos i'r diweddaf, bu y gweinidog enwog uchod yn preeethu yn nghapel Dr Parker, yn Llundain. Cymro yw y Dr Bevan, a bu yn weinidog yn Highbury Qaadrant, gogledd Llundain, cyn myned i Awatralia, lie y mae yn gwasanaethu yn awr yn Melbourne. Ysgrifenydd yn y British Weekly a ddywed ei fod yn bre- gethwr rhagorol, fod pregethu yn beth natnriol iddo, ao fod ei lais yn glir a awynol.

I RHIFO'R BOBL. Nifer poblogaeth Lloegr a Chymrn yn ol y Cyfrifiad diweddar ydyw 29,001,018, yr hyn sydd yn gynydd o 3,026,572 yn ngborph y deng mlynedd diweddaf. Y peth rhyfedd ydyw fod y cynydd hwn yn llai na cbynydd unrhyw ddeng mlynedd er dechren y ganrif. Dywed cyfrityddion fed yn anhawdd rhoddi rhesyman digonol am y Heibad hwn yn ngbynydd y boblogaeth. Y mae y merchod yn rhifo mwy o yn agos i filiwo na'r meib- ion; am bob cant o feibion y mae cant a chwech o ferched. Hefyd, y mae y merched yn cynyddu yn fwy cyflym na'r meibion.

I CROESI YR ATLANTIC MEWN DENG AWR AR HUGAIN. Dywed Mr Fest, o Germantown, yr Unol Dalaethau, y bydd iddo groesi drosodd i Ewrop mewn deng awr ar hngaiD. Ei ddamcaniaeth ydyw fod yrawyi yn rhedeg i'r dwyrain mewn ucbder neillduol. Dy- wedir ei fod wedi bod yn astudio yr awyr er's haner can' mlynedd, a'i fod yn awr wedi datrys y dirgelwch. Nid yw yn hysbys pa bryd y bydd i'r awyren gychwyn ar ei thaith, ond credir y cymer le yn ystod y pythefnos dyfodol.

DIANGFA GYFYdG I FILWR. Y Signaller Williams a edrydd bethan rhyfeddiawn am ei autnriaethau ya Mani- pur. Un diwrnod daeth yn sydyn ar warthaf chwech o Fanipuriaid yn ymgaddia ya y coed, y rhai a anelasant en dryllias ato; ond er en bod o fewn deg nea ddeaddtg Hath iddo methasant en aaethn. "Rhedais, meddai Williams, at goedea fawr oedd ya ymyl. Cyn i mi ei chyrhaedd holltwyd hi yn dair darn gan fellten, ac ymgaddiais yn ei cbanol." Yna rhedodd y Manipariaid ar ol ryw ffadur arall. Ar el amryw antur- iaethaa pellach daliwyd Williams, ac aed a^ ef yn garcharor at frenin Manipnr, yr hwn ymddygodd tuagato yn garedig ao a rodd- odd iddo geffyl hardd i farchogaeth. Dywed mai bwyta chwilod y bydd y brenin hwn ar hyd y dydd, ac edrycha arno ei han mewn drych bob rhyw ddeng munyd.

I, LLWYDDIANT ATHRO- FAOL. Y mae Mr Edward Edwards, brawd Mr O. M. Edwards, a myfyriwr yn Ngholeg S loan, Caergrawnt, wedi dyfod allan ar ben rbeatr M.A. Llnndain mewn athroniaeth foesol. Y mae y llwyddisnt hwn yn fwy teilwng yn gymaint agmai newydd geisio arholiad cyntaf y Moral Tripos yn Nghaer. grawot yr ydoedd pan ymgymerodd ag arholiad Llundain, ac yn dyfod yn beth hynod pan ddeallir ei fod yn y ddwy arholiad yn dyoddef o dan effeithian yr influpoza. Cymerodd yr ail ddosbarth mewn honour8 yn arholiad Caergrawnt, ond darfu i'r arholwyr en houaiu ei hysbysu fod yn amlwg oddiWrth ei bapyran ei fod dan afiechyd, ac yn eglur oddiwrthyot pe boasai heb yr afieohyd y baasai yn enill y dosbarth cyntaf.

JIWBILI "PUNCH." I Yr wythnos ddiweddaf yr oedd ein eyf- ) oesolyn digrifol o Lundain, Punch, yn dathla ei haner canfed flwyddyn. Gwnaed hyn trwy ddybln maint y rhifyn am y tro, a I chyhoeddi darluniau o'r golygydd a'r prif I ysgrifenwyr. Boed i'r hen wr doniol Mr I Panch hir ddyddian eto.

HEtj EGLWYS AR WERTH. Y dydd o'r blaen yr oedd hysbyslen ar I ddrws Eglwys 'St Olave, New Jewry, yn | dyweyd fod yr adeilad i gael ei roddi i fyny ar arwerthiant cyhoeddns. Er nad yw yr Eglwys yn un brydfertb, eto y mae iddi I ei hanes. Adeiladwyd hi gan Syr Christo- pher Wren yn fuan ar ol y Tin Mawr yn I Llandain

I COLOMENOD DEALLUS. Y mae awdardodau y fyddin &'r Ilynges' yn y wiad hon yn bwriadu gwneyd defnydd o golomenod i gludo newyddion milwrol. E 'a peth amser yn awr, y mae nifer o hon- ynt yn cael eu hymarferyd i'r gwaith 1n Lluesty Eaatney. Cymerir y colomenod allan yn fynych mewn Ilong i'r mor, ac o bellder neillduol gollyngir hwy i fyned adref, gyda chenadwri o'r llong. Beroir., gellir gwneyd e defnydd mawr o honynt mawo rhyfel.

Y GYNHAUAF. Dywed y Times y gellir cael rhyw fath o syniad am gynhauaf y flwyddyn hon. Mewn rhai parthau o'r byd lie ytyfir grawn y mae y rhagolygon yn edrych yn ddrwg iawn, Newyddion drwg a ddaw o Rwsia: lled ffafriol yw yr adroddialau o Kherson a Berrarabia; ond mswn rhai o'r talaethau y mae y bobl eisoes yn newynu, ac ychydig o obaith sydd y gellir en helpu a'r cynyrch. Er nad yw pethau yn yr Iudia oynddrwg, eto y roaent yn ddigon drwg i beri pryder.

CWESTIWN Y BRIODAS YN ROUMANIA. l Parha y cwestiwn o briodas y Tywysog Ferdinand, otifedd coron Roumania, a Miss Vacaresco, y farddones ieaanc 1u gyda Carmen Sylva yn Nghymra yr haf diweddaf, i greu cryn gyffro yn y wlad hono. Mae y Brenhin a'r Frenhines yn bleidiol i'r briodas, a phleidir hi befyd yn dra chtlonog gan y mwyafrif o'r bobl. Ond gwrth myn- ebir hi gan y mawrion, y rhai a cfuant y byddai i'r briodas achosi i dealu y Vacarss- cos ymfalchio yn ormodol. Dywed Madame Yacaresco ei bod yn credu y cymer y briodas le, ac fod y Tywysog yn barod i aberthu y goron er mwyn ei gariadferch; datgaoa y bydd iddo farw 0 dor calon os na cha ei phriodi.

ESGOB BANGOR AR BREGETHU. Nes Fercher, bn yr Eegeb Llwyd, o Fangor, yn cynhat gwasanaeth Rwyrol yn Eglwys St. Dewi, Blaenau Ffestiniog, i sefydln y Parch D. Richards, M.A., fel ficer newydd yr Eglwys heno, ac olyoydd i'r Parch J. Davies. Cafwyd anerchiad gan yr Esgob, yo ystod yr hon y sylwodd nad oedd yn angenrheidiol bed yo ysgolhaig gwych i wneyd pregethwr effeithiol; yr oedd mwy o angen gras Duw yn y galin. Yr oedd Jones, Llanddowror, a John Elias, o Fon, yn bregethwyr cadarn a nerthol, ond aid oedd- ynt yn ysgolheigion gwych. Nid pregfthan soniarus a euai ddyn i gysgu nen a ogltisiai ei glustian oedd eisieu, ond pregethau nerthol, 116.wn o wirionedd a grynai galon pobl. Hefyd, sylwodd yn mhellach na ddylai neb ymgymeryd &'r swydd offeiriadol er mwyn elw, ac ni ddylai yehydit; ugeiniau yu y flwyddyn fod yn gymbelliad i neb fyned iddi. Anogai bawb hefyd i gyd- weitbio yn mhlaid daioni, gan ymdrechu peidio tynu yn groas, a rhoddi lie i ysbryd pleidiol.

Torodd tin aUan yn mhentref bycban La Villete, ar otorau Ffrainc, gan wneyd difrod mawr. Ymddengys i'r tin dori allan tra yr oedd y preswylwyr yn gweithio yn y cacau; a cbyn y Uwyddwyd i'w ddiffdd, yr I oedd r boll dai, oddeutu 350 honynt, weii en llwyr ddinystrio. Collodd y trigolion li bob peth; a chrwydrasaot yn ddigartref i gardota yn y pentrefydd cylchynol.

CYNLLUN NEWYDD I DDIDDYLDU ADDOL- DAl. I Hysbyeir fod an 0 e?t Melbourne I A?tr.ti3,wedit.ro ar gyoUnn newydd i d?uei dyled. Rhan?yd y. ddyled rhwng aelodan y pwylJgor, ac Y8"híødd pob un 0 honynt ei tywyd i'r awm a dd',sgyna?t i ?w raD, a tbcJir y taliadau blynyddol o'; <?- iadau. Fel y bydd aelodau y pwyllgor fa fe doddir ymaith y ddyled.

BONEDDIGES WEDI "TORI" Yn llys methdaliadol Colchester ddydd Mercher daeth Miss Imrie, boneddiges ieoaac o ymddangosiad parchus, ymlaen i gael ei holi yn gyhoeddns. Cyfanswmei dyledion oedd 177p, ac nid oedd ganddi ddim i dalu. Gwariodd yr arian at ddilladau priodasol, ac yr oedd wedi rhoddi amryw symiau yn fenthyg i'w darpar-wr. Addef- odd iddi bryau tair o ball dresses, a thair 0 wedding dresses costue, heb ddim moddion i dalu, Disgwyliai i'w thad, yr bwn oedd glerigwr, tetlo y bilian.

TWYLLWYR BANCIAU. Y mae deunaw mlynedd wedi myned heibio er pan fa y prawf enwog twyllwyr Ariandy Lloegr. Yr oedd pedwar obonynt -Austin a George B.dwell,George M'Donell, ae Edward Noye. Llwyddasant i dwyllo'r ariandy i'r swm o 100,000p, a gwnaed hyn yn y dull mwyaf medrus. Dywed boneddwr iddo, tra yn yr Unol Dalaethau, ddyfod ar draws George Bidwell, yr hwn, chwe' blyn- eddya ol, a ryddhawyd o garchar Chatham. Yr oedd George wedi troi allan 10 ddar- lithiwr, ao y mae y gwaith yn talu yn dda iddo. Ychydig amser yn ol cyhoeidodd lyfr, yo rhoddi hanes ei fywyd a'i droseddau. Cafodd swm hardd am hyn. Y diae yn wybyddas onibai am fodolaeth y Bidwells na fnasai y chwarengan boblogaidd "Jim the Penman" byth wedi ei hysgrifenu. Dywed Georga mai* ,i amcan yn awr yw ceisio rhyddhad ei frawd a'r ddaa arall.

[ CAERNARFON. I Da genvm ddeali too Mr ltoger Js Uaviea. fa gyda Mr J. Jones, fferyllydd, Castle equate, wedi myned yn llwyddianus drwy arholiad y Pharmaceutical Society i weith- redu fel chemist and druggist. Da genym weled enw Mr R. F. Evans, athraw cynorthwyol (certificated) yn Ysgol y Bwrdd, yn mysg v rhai a Iwyddasant i basio arholiad Matriculation Prifysgol Llandain yn y dosbarth cyntaf. Makwolakth RBN DRIGIANYDD.-Dydd lau bu farw Mr Hugh Evans, Bangor street, gynt o Priory terrace, yn yr oedran mawr o 89 mlwydd. Yr oedd yr ymadawedig yn bnr adnabyddua mewn cylchoedd morwrol, ac efe, yn ddiau, oedd y morwr hynaf yn y dref. Claddwyd ef pryd- cawn ddydd LIon yn mynwent Llan beblig. Darlith —Bydd y ddarlith a draddodir ar Tro trwy Palestina ar Gefiyl" yn nghapel Caersa'em, nos Wener nesaf, yn sicr o fod yn bur ddyddorol i drigolion Caernarfoo yn enwedig-amfod y darlithydd, y Profteswr T. Whitton Davies, wedi bo yn byw gyda, ac yn gweinyddu ar eu di weddar gyd-drefwr parchus Mr J. D Bryan yn ystod ei afiecbyd diweddaf- (Hysbysiad) AT GANTORION IrN HADDOLDAI. Un holl 0 fi wbig" a yøgrifena: Y r wyf wedi cael cyfleusdra yn ddiweddar i holi y rhai sydd yn talu sylw i gaoiadaeth y cysegr yn y dref, a'u barn unfrydol yw nad oea gy maiot o gynydd yn newydd-deb y cann ag a ddylai fod. Hyny yw, fe Itenir yr nn tonaa byth ac yo dragywydd. Pell ydwyf o daflu dirmyg ar yr hen donau hendigedig. Ood paham na chawn ni ddyagn rhainewyddion P Y mae genym amrywiaeth o rai ar wahanol fesurau, a phaharn na ddefnyddir hwy ? Ni bn cyfryngan canu ericed mor lluosog, ac ni fu caoo, corawl nea arall, erioed mor herffaith yn y dref. Credaf yn aicr nad ydym yn caou digon yn ein capelau. Drwy gana y mae moli. Ond at gael dysga tonau newydd y dymunaf gyfeirio yn awr. Yn wir, y mae eisieu diwygiad. Onid hyfryd hefyd fyddai cael anthem yn awr ac yn y man 1 Gwn fod gan bob capel yn y dref ddigon o rai yn deall ac yn medru canu fet ag i roddi datganiad o ryw anthem feohan bob yn ail nos Sul. Chwi ag y mae cana y cysegr ar eicb dwylaw, thoddweb glust o ymwrandawiad i hyn, a gadewch i'n cana cynulleidfaol, hyd y mae modd, fod yn deilwog o'n canu corawl.

Coleq Y GOGLEDD, Bahqor. ~-Mae tri 0 I efrydwyr y Coleg wedi pasio arholiad I Matriculaticn Prifysgol Llundain yn y dos- f barth cyntaf, sef. John Evans, Aberteifi • Howell HarriGs Hughes, Brynteg. Hon; a John Roberts, tlaogoed. I

BETHESDA. Chwarel Y Penbhyit —Erbyn hyn mae yn wybyddus fed gweithwyr y chwarsl uohrJd wedi gorphen en trefniadan o geisio gweled en gcrnehwylwyr ar amryw geis- I uriaa sydd ganddyrt i'w rhoddi ger en bron, 'I Deailwn eu bod eisioss wedi gweled Mr D. Pritchard, yr is-brif-orachwyliwr, a chaw- sant dderbyniad caredig, ac addawodd y byddai i'r diirprwyaeth weled Mr E. A. Young, y prif orj --hwyliwr, nigr faiin ag y I byddai yo gyfleus iddo, ac y e".out hysbys- rwydd priodol o'r ac s?r y byddant yn myned ger ei fron. Cynwysa y ddirprwy- aeth wyth mawn nifer. Rehbaksal.—Nos Sadwrn yn y Cafe daeth y cor sydd yn myned i Ffestiniog i gystadleoseth yr Eisteddfod at en gilydd, er cae I ymarferiad a'u gilydd yn mbellach. Yr arweinydd ydyw Mr J. Jones, Bryntwrw, Tregarth. Wrth wrandaw ar y beirnada gallwn gredu y bydd liawryf buddagoliaeth yn medd;ant y cor.-Gokebydd.

WAENFAWR. Marwolaeth BRODOR YN Amebica.— Y dydd olaf o Fehefin bu farw Mr John M Williams o'r Waenfawr, yn 6 mlwydd oed Cafodd orgyd o It parl, a Mehefia 16eg, a bu yn diboem am bytbefnos. GDedigol ydoedd n ardat Waenfawr, Arfon. Pnododd tot'F flwyddyn 1848, gy 'a Catherica, merch Mr Owen Jones, Uefn Owlyn, Bethesda, Arfon. Bu iddynt ddau o blant, sef Owen J, Williams, gornchwyiifr y Pesrhyn Slate Co., Middle Granville, a John J. IVimams, sydd yn awr yn Salt Lake City, Utah. Piiododd eilwaith yn 18.34 gyda Jane, merch i Mr William Williams, Cae Mawr, Braich- melyn, Bethesda. Bu iddynt dri o blant, dan o'r rbai sydd yn fyw, sef Mrs Morrim Morris, Brooklyn, a Mrs Tbos. Rees, Ba ei briod farw yn agos i ddwy flynedd yn ol, ac er y pryd hwnw gwnaeth ei gart ef gyda ei ferch. Ymfadodd America yn Tachwedd, 1864, ac yno y bn yn byw er hyny. Bu am flynyddao lawer yn arolygwr yr Ysgol Sabbothol yn y He. Hefyd yr oedd yn sexton er's amryw flynyddau, ac yn llywydd bwrdd yr ym- ddiriedolwyr. Dydd Iau, Gorpheuaf 2il, daetb tyrfa fawr i hebrwng ei ran farwol i dy ei hir gartref. «

0 cIJ¡)!UU, It GENEDIGAETHAU. Evans-Gorphenaf 17, yn 8, Mill lane, Caer narfon, priod Mr Evan Evans, heddgeidwad, ar ferch-cyntafanedi. Griffitba-Gorphenaf 10, yn Llys Ceridwen, Llanberis, priod Mr Or ftiths, guard ar Linell Caernirfon a Llanberis, ar fab. Lester—Go>-phenaf 16, yn Gomer Tarern, Greeagate street, Caernarfon, priod Mr John Lester, ar fab. Heddyw y daeth newydd d\V—i'r Gomer, Gemwych fachgen gloew: Mae 'i wedd yn hardd, medda nhw, Ac hili.- ca ei alw, cyfa ill. Roberts-Gorphenaf 12. yn 4, Forge Hill. Caergybi, priod Mr Robert Roberts, ar fab, Thomas- Gorptenaf 6, yn Birmingham, priod Mr D. C. Thomas (gynt 0 Uaernarfon), ar fab. Willinma—Gorphenaf 9, priod Mr John Wil- liams, painter, Fenycood, Llangollen, ar fcrch. PKIODASAU. JohnsoD-Roberts Gorphenaf 11, trwy drwydded, yn Eglwys Llangelynin, ger Conwy, gan y P.irch D. Bankes Price, yr offeiriad, Mr Thomas Johnson, Glyn Isaf, Llangelynin, a Mi s Grace Roberts, mercb bynaf Evan Robert?, Garthmor Farm, Roe- wen, ger Conwy. Mae y plr ieuanc ar gychwyD i Cauada. Jones— Koberts .Gorphenaf 6, yn nghapel Dinas Llangefni, gan y Parch W. Thomas (W.), Beaumaris, yn mhrese'<oldeb Mr H. Hughes, jcofrestrydd, Mr Thomas Jones, Fust Offi e, Birkenhead, X Miss M. A. Roberts, Hiurch street, Llangefni, Mon Lewie-Rnwlandô-Gorpheoaf 11, yn nghapel Dinas, Llangefni, p-.in M- H. Hughes, y colr.,t,ydd, Mr William Lewis, Pencarreg, Llanfairmathafa-neuhaf, â Mrs Mary Row. lands, Penparu Llangefni, Mon. Williams—Owens—Gorphennf 7, yn nphapel Dinas, Liang i f ci, gan Mr ii. Hughes, y cofrestrydd, Mr Evan Williams, ) coch, Llanfairmathafarneithaf, Miss Jane Owens, Rhoenewydd. Llaneilian, Mon. Williams Robert Gorphenaf 17, trwy drwydded, yn nghapel Engedi, Caernarfon, gaD y Parch R. D. Rowland (Anthropoe), Mr William Williams, 5, Churob road. Edeyrn, a Miss Janet Roberts, 38, Bangor street, Caernarfon. MARWOLAETHAU. Davies-Gorvhenaf 5, yn Llundain, yo 39 mlwydd oed, Goroowy Owen, mab ienengaf y diweddar Mr Robert Davies (Cyndeyrn), a'r ddiweddar Mrs Davies (Meinwen Elwy), Llanelwy. Davies—Mobefin 9, yn 56 mlwydd oed, r8 Elizabeth Davies, priod Mr D. Davios, ar gyffiniau Ooalbarg, Ohio, o'r darfodedigaeth. Ba yn nychu am tua dwy flynedd. Genedigol oedd Mrll Davies, 0 Ddolgellau. Bu ei taad a'i mam farw pan oedd hi ond ieuanc, a chymerodd ei thaid, sef Meurig Ebrill, ati i'w hymge'eddu. Bu yn gwasaethn yn Lerpwl, ac wedi hyny yn Llundain. Daeth i gymydogaeth Coalburg yn 1873; ac yn Sharon ym briododd 4 Mr Davies tranoeth i'w dyfo iiud Yr oedd yn ddynes weithgar, hawddgar, hyawdl yn y ddwy iaith; yn hynod ro"Awgar, ac yn gwmni difyrus, ac yn h-ff iawn o gymdeithas. Yr oedd yn liawen ganddi gael y cyfleustra i fod yn garodi, Y mae iddi frodyr yn Ngbymru-Morris Jones, yn Nghaergybi; Owen a John Jones, yn Noigellau; a chwaer yn briod a John J. nes, y gof, yn y Bala. ElIis-Gorphenaf 8, yn Voel, Llandegla, Mr Thomas Ellis, yn 46 mlwydd oed. EWsGorphenal 16, yn .44 mlwydd oed, Mr John Ellii, grocer, Ivy House, High street, Treffynnon. Hughes Gorphenaf 10, yn Upper Hill street, Lerpwl, yn 9 mlwydd oed, Margretta Emily, merch ltuengaf y Parch Hugh Hughes, gweinideg V es leyaid d, Hughes—Gorphenaf 14, yn 79 mlwydd oed. yn 1, New) ork terrace, Abergele, Mr Thomas Hughes (gynt o Penycock, ger Caernarfon). Jones Mr Robert Jones, Fronhyfryd terrace, Llithfaen. Os dyoddef mewn cystuddiau-a gafodd, Mewn gofid a j hoenau,— Mewn llawn hwyl mae'n llawenhau Uwchlaw ing a ohlw/ a,gau -Cyfaill. Jt ones—G„ orpheuaf 12, yn 38 mlwydd oed, Mrp Mary Jones, Gwynfryn, Llanwnda. Bufarw lor enedigllet h baban marwanedig. Gadawodo. briod a chwech o blant i alaru ar ei hol. "Nef wen a'i hu lodd—fyn newidio Llys y gwynfyd am fyd y gofidio, A mawl y delyu am wlad y wylo." Dymunir ar i'r papyrau Americanaldd got- nodi yr uchod. Jones-Gorpbenaf 11, wedi cael maith a thrwm gyatudd (o'i cancer), yn 58 mlwydd oed, Mr Lewii Jones, Iaa'I- Farm, Roewen, ger Conwy, Vr oedd yn ddyn hynaws & charedig, a phe ehir ef yn fawr gan eL gymydogion. Gadawodd frawd a ohwaer i alaru ar ei ol. Jones—Gorphenaf 15, yn 11, Terfyn terrace Porthdinorwig, ar ol maith gystudd, yn 20 mlwyad oed, S irah Agnts Jones, anwyl ferch y Parch William Jonea, gweinido gyda'r Methodistiaid Ca)n. Mdd. Claddwyd hi yn Uanfairisgaer y Sadwrn canlyJnol Dim c^rdiau. Jo"ea" G^^henaf 15> yn 74 mlwydd oed, Mr Griffith Jo .rs, Bryn Saint, Fachwen. Dymunu ari r papyrau Americanaidd gof- nodi yr urhod, Morris Gorphenaf 15, yn Bbt ei brawd, Mr F. Morris, British School, Menai Bridge, wecu mifoedd ugystudd rrwm, yn 62 mlwydd oed, Miss B iz both Morris, gynt o Gefn Meiriaiog, a wedi byny o Lntidain. Cladd- wyd hi y dydd Gwener canlynol yn mynwent Llantys lio.

COF-GOLOFNAU. STOC FAWR. CYN PRYNU C< FGOLOFN BYDDKD 8r CHWI ALW GYDA HUGH JONES Vti BLE WORKS, CAERNARFON Argraphwyd jro y l'ercheoogion a'r Cy hoeddwyr, y WELSH NATIONAL NEWS PAPER Oll. LIMITBD) gan D W. DAVIES & Co., yn eu IIwydnta New Hsrbunt t Caematfon, Gotpheoaf 22, 1891.

maniojs. I Y mae 16,000 o gjfreithwyr tiwyddedigl ya I yn ngoleadai Denmarc ceir olew i'w daflu er Iionyddu y tonan mewn tyruhestl. Gwertbir mefus yn Nwyrain Kent am chwe' eheiniog y galwyn. Yr oedd Deon Tyddewi at Ddydd Gwyl Switan yn 90 mlwydd oed. Hysbysir naelwir y Sanedd at waith hyd Chwefror nesaf ar ol y tymhor hwn, Y mae yn Lloegr a Chymra 62 o drefi gyda mwy na haner can' mil o boblogaeth. Aaroddir fod yn yr Unol Dalaethau ddan gaot o wragedd wedi eu hordeinio i bre- gethu. Bernir fod amryw o longan wedi colli yn jptoi y dymhesti ar y 4ydd eySaol ar For y irydd. Parheir i fyned yn mIaen gyda Thwr "?"?° Llnndain, y twr sydd 1 fod cyf- nwoh a Thwr Eiffel, PMM. Bernir y gellir cael gafael ar Miss Green- field eto, y ferch ieaanc a ladratawyd gan garnladron Tyrcaidd. Y mae tair mil ar ddeg o filiynau o alwyni o ddwfr yn ilyn y Vyrnwy yn awr, y llyn sydd yn diodt preswylwyr Lerpwl. Saethwyd yn gyhoeddns y pedwar adyn a geisiodd cbwytbu i fyny longau y Llywydd Balmaceda yn Valparaiso. Dywedir fod yr arch^iliad blynyddol ar Frigid Tin Llnndain, y Sadwrn, yn un o'r thai goren a gynhaliwyd erioed. Y prif newydd yn Ninas Llundain y Sad- w:n oedd fod y Banc Seisnig ar y RiverPlate wsdi metbu. Aeth y priaiau i lawr yn gytr- nlin mewn caniyniad. Dygwyd dathliad jiwbili y Tonic Sal-ffa i derfyniad yn y Palas Griaial, Llundain, ddydd Sidwrn, paD yr oedd tup deng oil o gantorbn yn bresenol. Yindde, gy,; fod y Parch T. Eynon Davies, L nnisin, wedi derbyn yr alwad i ft,geilio yr elwYR yn Elgin-place, Glasgow, fel n!y ydd Dr G^odrieh. By Id pf-ita chwaor Ysgrifeaydd yr Jwtrd on ertbvgl yn y Murray* Magazine am Awst yo riioi hanes ei thaith drwy'r YDYS Werdd. J* Yn mrawdlys Durham ddydd Iautaflwya allan yr achos o anudoniaeth yn erbyn Mr Storey, A.S, yn nglyn a helyntion y sefyll allan yn nglofeydd bilksworth. ttiNcs Sul, yn Erzeroum, ymosododd nifer o garnladron yu llofruddiog ar fasnaohwr Armenaidd tra yr oedd yn teithio. Lladd wyd pedwar o'r Uadron y noson hono gan wyr Armenia. Yo ddiweddar, penodwyd Mr W. B. Wil- li ims, B.A., diw-ddar o Galea Normalaidd Abertaw, a mab y Parch W. Williams, Abcrtawe, yn ddarlithiwr Almaeoaidd yn Mhrifysgol Otego, Djnedin, New Zealand* Wrth siarad yn nghioiaw Clwb Cobden, ddydd Sadwrn, dywedodd Mr Potter, A.S, fod arwyddion yn dangos fod Masnach Bydd yn anill tir yn y Llywodraeth German- aidd, a bod Itali yn dangos arwyddion er gweli. Dywedodd Dr John Thomas, Lerpwl, yn aghynadledd y Cynulleidfaolwyr yn Llun- dain, iddo gymeryd yr ardystiad dirwestol 56 mlynedd yn ol, yn y cyfarfod dirwestol cyntaf a gynbaliwyd yn Nghymin; ac iddo si gadw byth er hyny. ■JFUi dyddian yn ol, bu farw Mr John Lewis, Montreal, Canada, gynt 'o Penucha', Caarwys. Yr oedd yn frawd i'r diweddar Mr Enoch Lewis, Mostyn Quay; ac yn ewythr i Mr J. Herbert Lewis, U.H., cadeir- ydd Cyngor Sirol Fflint. Darbyniodd y Parch Isaac Jones "'Williams Llaadderfel, bellebyr o Gnayacan, Chili, yn hysbysn am farwolaeth ei frawd, Robert WiNiarne, yno. Pumed raab ydoedd i Mra Williams, Tremarran, gweddw y diweddar Barfh Griffith Williams, Talsarnan. Ar ei ffordi adref yr ydoedd ar fwrdd y Cambrian Kmg o Awstralia, lie yr aethai tua blwyddyn yn ol er mwyn ei iecbyd. Yn mysg y teithwyr a laniasant foten Hun yn Lerpwl o Efrog Newydd yr oedd y Tad Ignatius, y mynach hyawdl o Fynachlog Llanthony. Dilynid ef gan y Tad Michael. Tynai y idau gryn sylw wrth fyned drwy'r healydd, gan en bod yn bennoeth a throed- noeth.

YMOSODIAD GAN GATHOD. Yr oedd hen foneddiges o'r enw Boia- gatnier yn byw ar ei phen ei hnn yn Lyons, a chyda hi yr oedd dwy gath, y rhai yr oedd yn hoff ohonynt. Yn mhen ycbydig amser wedi myned i orphwyso nos Fawrth, deffro- wyd hi gan ymosodiad y cathod ami. Brath- wyd hi yn ddifrifrol mewn amryw fanaa o'i chorph. Pan ddaeth help, canfyddwyd fod cath)d yn gynddeiriog, a chyda'r anhaws- chorph. yvi g ii nystriwyd hwy, Cymerwyd yr hen foneddiges i'r ysbyty, ac y mae mewn sefyllfa beryglus. Dyli y thai sydd yn orhoff o gathod Rymeryd rhybndd 0 hyn

OVNGHAWS 0 AMLWCH. I G.. trdawodd y barnwr heb reithwyr act", "a yr hwn yr hawliai Margaret ceidwad gwesty dirwestol yn Amlw..It, iawn o 200p oddiar Owen Jones, Anchor Temperance Hotel, yr nn dref, am iddo ro Mi i fyny goed gerllaw dwy o ffeoestii perthynol i'r erlynydd a thrwy hyny tywylln a gwneyd y rhan hwnw o'r ty yn aughymwys I fyw ynddo. Holwyd Haavs v dystion ar y naill ochr a't 11alk ao ar y cfi«"dd gohiriodd y barnwr ei ddyfarn- iad. bJ 1dangosai Mr Marshall (yo cael ei gyfarwv.lio gan Mr Fanning) dros yr etlyiit Mr J- Bryn Roberts, A.S. (yn cael ,I gyfarwyddo gan Mr Laurie) droa y cliffyoydct.

PRYNU DARLUNIAU. I Y dydd o'r Ma?n yr oedd darlnnian y di-1 weddar Mr Cavendish Bentinck, AS., yn myned o dan y mortbwyl, pryd y gwerthwyd I hwy am y swm o 19,280p. Wele rai o'r piif I symian a dalwyd am ddarlaniau unigol: 2774p, 1470p, 241p, 273p, 630p, 760p.

YR EGLWYS HYNAF YN EWROP. Dadleaa y Ctnon Rentledge mai yr eglwys hyuaf yo Ewrop ydyw St Martin, Caergaint. Dywed mai bon ydyw yr nnig nn sydd yn aros hyd heddyw o'r rhai a adeiladwyd yn y pedair canrif cyntaf. Eglwys arall dra henafol ydyw Sant Fair-yn-y Castell,Dover; ond yn nyddiao y Frenhines Anne, ac am dros ganrif yn ddilynol, defnyddiwyd hi fel ystorfa tanwydd gan y milwyr.

I YR ANWYDWST. Ynolffigyrauy Cafrestrydd Cyffredinol gwelir fod yr anwydwet ya graddol gilio ymaith o'r wlad. Yn Llnndain cyfrifid fod 319 wedi marw o'r anhwyldeb hwn mewn nn wythnos tua decbreu Mehefin; yr wych- nos ddiweddaf yr oedd y nifer wedi disgyn i lawr i 56. Yn ystod yr an amser y mae y nifer wedi lleihan yn y pnf drefydd fel y canlyn: Birmingham, o 30 y fil i 17, Black- burn, o 37 i 22, Caerdydd, o 21 i 14, Leicester, o 21 i 15, Lerpwl, o 31 i 20, Manchester, o 29 i 23, Nottingham, o 27 i 13, Sheffield, o 22 i 17.

I BODDI MEWN FFYNON I SANCTAIDD. Dydd Sadwrn tra yr oedd nifer o bobl yn ymweled a ffynoa St. Bridget, ger Cfogwyni Mober, digwyddodd damwain alaethns. Credai y pererinion fod dwfr y ffynon yo meddn rhmwedd lachaol. Tra yr oedd dyn a fa yn dioddef oddiwrth y parlysyn ei ochr chwith am taa 27 mlynedd yn gweddio ar Ian y ffynon syrthiodd iddi ar ei ben, a chan ei fod mor analluog i amddtffyn ei hnn bu foddi.

WB8LEYAETH YN LLUN-I DAIN. Er y flwyddyn 1861 y mae y Wesleyaid I wedi adeiladu 81 o gapelau yn y Brifddinas, ac y mae yr aelodau wedi oynyddu o 20,956 i 63,000, cynydd o fwy na chant a haner y I cant, tra nad oedd y cynydd drwy yr holl deyrnas ond o 319,782 i 425,009, sef dsuddeg ar hagain y cant. I I

DINBYCH A PHWNC Y DEWISIAD LLEOL. Ychydig amser yn ol rhanwyd papyrau i I drigolion Di byoh er cael en barn ar ddewis- iad lleol. Yr oedd nifer y papyrau a wMf[Mvyd yn 1312 dychwelwyd 998 wedi I en Uenwi. Ar gweatiwn dewisiad lleol, yr i oedd y pleidleisian fel y canlYD 0 blaid de"iRiadlleoJ, 708; yn erbYB, 151; yn an- mhleidiol, 95 0 blaid cwbl waharddiad, 534; yn erbyn, 233; yn anmhleidiol, 102.

CYFFESU LLOFRUDDIAETH Dydd Gwener aeth William Fisher, 24 mlwydd oed, i lys heddgeidwadol Green- wich, a ohyfaddefodd iddo ladd an John Collins, yn y Railway Arches, Bermondsey, gyda bidog, oddentu deng mlynedd rn ol. Dywedodd heddgeidwad i Fisher gytaddef ohono ei hun iddo lofruddio Collins. Yr oedd y ddau yn perthyn i'r Gwirfoddolwyr. Y boreu canlynol gwadodd y mynegiad, a dywedodd mai o dan ddylanwad diodydd meddwol y oyffesodd. Cadwyd Fisher yn y carchar er gwneyd ymohwiliad pellach.

LLYS MANDDYLEDION I BANGOR. Cynhaliwyd y llys uchod ddydd LInn ger bron y Barnwr Lloyd.—Gwrandawyd yn mhellach gynghaws gan John Jones, Talyllyn, Tregarth, i hawlio awm o arian oddi ar John a Jane Owen fel cynrychiol- wyr Mary Pritchard, Tanygraig, Tregarth, ymadawedig. Gohiriwyd yr achos o'r llys diweddaf i'r amcan o brofi pa an a adawodd Mary Pritchard eiddo ar ei hot ai peidio. Dyfarowyd o blaid yr erlynydd, dros yr hwn Symddaogosai Mr R. Gray. Ymddangosai Mr S. R. Dew ar ran y diffynyddion, a Mr Twigge Ellis dros y dkydedd blaid.-Erlynid Edward Jodbs a'i wraig, Bryndedwydd, Mochdre, gan Thomas Hughes, Crimacb, Brynteg, Mon, am y swm o lOp 5s, gweddill dyledus am ymenyn ac wyaa a werthwyd. Rhoddwyd dyfarniad o blaid yr erlynydd, dros yr hwn yr ymddangosai Mr Gray. Cynryohiolid y diffynyddion gan Mr E. W. Johnson.-Hawliai bacbgen o'r enw Thomas Jones, Gerlan, fis o gyllng oddi ar Richard Evans, Bodeai, Capel Carig. Dywedid i'r erlynydd, ar ran yr hwn yr ymddangosai Mr Twigge Ellis, gytuno i fyned i wasanaeth y diffynydd am haner blwyddyn, ond yn mhen ychydig amser anfonwyd ef i fferin arall perthynol i'r diffynydd, lie yr oedd y gwaith lawer yn drymach. Haetid hefyd nad oedd y diffynydd yn garedig wrtho. Ymadawodd yr erlynydd yn mhen yr haner blwyddyn, pryd y cadwodd y diffyn- ydd ran o'i gyflog. Ar ran y diffynydd dadleaid ddarfod i'r erlynydd gyflogi am flwyddyn, ond ymadawodd ar derfyn chwe' mis heb roddi rhybndd ffurfiol. Terfynodd yr acbos o blaid yr erlyn- ydd. Mr S. R. Dew ydoedd cynrychiolydd y diffynydd.—Gwrandawodd y barnwr a rheithwyr achos ynyr hwn yr hawlidgwerth perdoneg ag oedd yn meddiant John Hughes, Upper Bangor, gan ddwy blaid—Thomas Griffith, adeiladydd, Upper Bangor, dros yr hwn yr ymddangosai Mr R. Gray, a David Williams, saer coed, Caelleppa, ar ran yr hwn yr ymddangoaai Mr S. R. Dew. Daeth y rheithwyr i'r penderfyniad mai eiddo Williams ydoedd y berdoneg, ond gohiriodd y barnwr ei ddyfarniad hyd nes y oaffai ystyried dsdleuon ag oedd Mr Gray wedi ea cyfodi.

Siarada golygydd y Medical Annua rn y modd awohaf ..11 uoooa CABBURYfel diodi ymborth i gletfion yn herwydd ei urdeb, el ) angawdd Reuel, a doddadwyaeth mawr; a I chynghora yr Atw?LgMth ;odd eOI i goBo, I wrth gymeradwyo CoooA? fod enw OAMUM .r jI _byW bee??crwrddebatd? i

ERCHYLLWAITH YN I PARIS. Y nos o'r blaen aeth geneth o forwyn yn Mharis, o'r enw Victorine Dalugre, gyda chyllell fara yo ei Haw i fyny i ystafell-wely ei mheistres, Madame Delafosse, a thrywan- odd hi yn ei mynwes &'r gyllell. Baasai wedi ei lladd onibai iddi waeddi am gynorthwy, ae i'w gwr a'i mhah ddyfod i'r ystafell. Rhedodd Victorine i'w hystafell ei has yn mhen achaf y ty, a thaflodd ei hnn i lawr i'r heol. Bu falw yn y fan.

I ETHOLIAD WISBECH. Dydi Iall y cymer yr etholiad Ie yn Wisbech. Y mae y ddwy blaid yn gweithio yn egniol Cynorthwyir yr ymgeisydd Rhyddfrydol, Mr Brand, gan ei wraig, yr hon sydd yn eanu yn amryw o'r eyfarfodydd, a boneddigesau eraill. Y mae y blaid ddirwestol yn gryf o blaid Mr Brand. Hydetir y bydd yna bleidleisio llwyr, er y cwynir nad yw y trefniadan yo hollol fodd- hacl.

I CROESI'R NIAGRA. Dydd Sadwra eroesodd dyn o'r enw Samuel Dixon, o Toronto, dros raiadr y Niagra, owchlyn y, chwyrndropwll, ar wifreo t ai. r rhan o bedair o fodfedd o drweb. Dy ma'r tro cyutaf iorcàest o'r fath gael ei chyflawni o ochr Canada. Anhawdd peidio gefyn, pa fudd a ddeillia i gymdeithas drwy i ddynion beryglu eu bywyd yn y wedd yma ? Onid etifeddu hynodrwydd yw yr amcan mewn golwg?

I MYGTJ I FARWOLAETH. Cynhaliwyd trengholiad ddydd Sadwrn yn Nghaerdydd ar gyrph Richard Rita Lucker, ac Alfred Sutter dan o weision y gorphoraeth a ofalent am y draen (sewer). Ymddengys fed on draen wedi ei cbau i fyny, a gotchymynwyd i'r ddau ddyn i'w glaBhau. Yr oedd hwv yn waith Ued anhawdd, gan nad oedd y draen ond dwy droedfedd deg modfedd o uchdar, a dwy droedfedd o led. Rhaid ydoedd i't dynion ymgripio ar en gliniau a'u dwylaw. Oddentn dau o'r gloch boreu Sadwrn, galwodd Sutter yn sydyn ar Lacker, 0 1 cymerwch afaal ohonof, a thynweh fi allan." Ceisiodd Lueker gynorthwyo ei gyfaill, ac aeth Bailey, gweithiwr arall a alwyd i'w cynorth- wyo, yn ei ol i fynedfa arall. Wrth weled nad oedd ei gydweithwyr yn dyfod allan, aeth yn ei ol i'r draeo, a chanfu Lacker ar ei wyneb. lAusgodd y ddau allan. Yr oedd- ynt wedi marw. Dychwelwyd rheithfarc o "Farwalaeth ddamweiniol," ond ystyrid y dylid bod yn fwy gofalus pa fodd i lanhan draeniaa.

LLEW YN RHYDD. I Tra yr oedd eynulliad o bobl, addentu chwe' mil mewn rbif, yn adael circus Forepaugh, yo Rock Island, Illinois, ddydd Mawrth, rhoddodd rhywan fleedd, Hew yn rhydd." Yr oedd y fynedfa i'r babell yn Ilawn o bobl, a llawer mwy yn y cetn. Rhoddwyd y floedd drachefn, a cheisiodd y gweision wthio y bobl yn ol i'r babell. Gwaeddai merched a phlant, ac yr oedd y dynion wedi colli eu penau. Yn nghanol y y cyffro, gwnaeth y pigwyr llogellau gynbaaaf da: collodd amryw en harian &a horiaduron. Fodd bynag, gwelwyd fod sail i'r waedd. Bu perchenog y lie wrth gell y Hew gyda darn o gig. Agorodd y drwa, a cheisiodd daflu y cig i mewn, ond methodd. Neidiodd un o'r llewod am yr asgwrn a syrthiodd ar lawr, odd gyrwyd ef o dan wageo, lie ei cadwyd drwy ei gnro a haiatn, hyd nes yr aeth y bobl allan. Aeth cryn amaer heibio cyn perswadio y bobl nad oedd dim perygl. Bu yno y cyffro mwyaf, ond ni niweidiwyd ond ychydig.

CYLCHREDIAD NEWYDD- I IADURON. I Dywedir mai gan y Petit Journal' yn Mhsrisy mae y cylohrediad mwyaf yn yr boll fyd; yrhaedda yn agos i filiwn o holl fyd; ddyddiol. Yn y wlad hon nid yw cylchrediad yr un newyddiadur ryw lawer nwchlaw chwarcer miliwn. Yn uchaf ar y rhestr saif y Daily Telegraph a'r Stand- ard: Mae cylchrediad y Star,' yr Echo,' a, Ir,Evening News,' papyrau Llandeinig hwyrol, tua 200,000. O'r papyrau ceiniog wythDos)1 rhoddir 'Lloyd's News' ar ben y rhestr, gyda hanner miliwn 0 gopita, yna daw y I Weekly Dispatch I a Roynold's.' O'r "Illustrated London News' a'r Graphic,' pspyrau dailuniadol chwe' chainiog, gwerthir tna 120,000 yn wytbnosol. O'r papyrau ddiol y tu allan i Lnndain, mas?anyr' Yorkshire Post' gylchrediad o 45,000, tri phapyr Manchester, y G uardian,' 'Examiner,' a'r 'Courier,' tua 100,000 gyda'n gilydd, y 'Birmingham Post,' 30,000; o'r wythnosolion y mae gan y Sheffield Telegraph 215,000, y 'Glasgow Mail' 200,000, y Dundee Bowe yn 200,000, y Newcastle Chronicle' 100,000, y Manchester Weekly Times' 100,000, a'r 'Sanday Chronicle' (Manchester), 200,000. Dywedir fod cylchreaiad 'Tit-Bita' nwch- law hanner miliwn o gopiau yn wytbnosol.

CYNGOR CYNULLEIDFAOL RHYNGWLADWR- IAETHOL. Am dri o'r gloch prydnawn ddydd Linn, yr wythnos ddiweddaf, cynhaliwyd y cyntaf o gyfres o gyfarfodydd y cyngor uchod yn y Neuadd Guffadwriaethol, Llundain. Hysbys yw i n darllanwyr fod symudiad ar droed i gael cynbadledd o Annibynwyr y byd, i'r dyben o weled eu gilydd, ym- ddyddan a'u gilydd ar wahaool agweddaa yr achos mawr, a cbalonogi eu gilydd i waith yn y dyfodol. Nid heb lawer o ymdrech y caed hyn oddiamgylch. Y llywydd ydoedd y duwinydd enwog Dr R. W. Dale, Birmingham. Daeth tyrfa fawr o gynrych iolwyr yr enwad o bjb parth o'r byd, ac yn eu plith yr oedd eynrychiolwyr o Gymrn. Parhaodd y gynhadledd am ddeng niwrnod. Yetyrid anerchiad y cadeirydd ar "Fywyd Dwyfol Dyn yn un penigamp. Darllenwyd papyrau hafyd gan Dr Brown, fel cadeirydd Undeb Cynulleidfaol Lloegr a Chymra; gan y Parch Dr Herber Evans ar "Gyoulleidfaoliaeth fel yr effeithir arni gan yr Eglwyø Sefydledig yn Nghymiu," yn nghyda phpyrau gallnog ereill. Yn yr eitbygl Llundain a'i Helyntion" ceir braslun o'r materion fu dan sylw.

I YR IUDDEWON A PHALESTINA. Hysbysir fod y Sultan 10 dechrea anesmwytho yn nghylch ymfudiad yr Iuddewon o Bwsia i Palestina. Nid yw Llywodraeth Twrci yn edrych gyda boddhad ar y symudiad, ac ystyria fod yn Palestina lawn ddigon o luddewon yn barod. Y mae yr awdurdodaa yn Boyrout a Jaffa, mewn canlyniad, wedi en cyfarwyddo i beidio caniatau i'r an Iaddew lanio yno ond a fyddo ar bererindod i Jerusalem. Ni chaniateir i r parerinion aros yn y Ddinas Sanctaidd ond dres amser penodol.

TRYCHINEBALAETilUS AR GAMLAS MANCEIN- ION. DEG 0 BERSONAU WEDI LU LLADD. Dydd Sadwrn dygwyddodd damwain ddychryallyd, drwy yr hyn y collodd deg o bersonau eu bywydau, ar Oatnlas Mancein- ion ger Ince. Y mddengys i'r trychineb gael ei achoai gan fachgen, gan yr hwn yr oedd twitch i droi cerbydres o'r neilldn o'r brii gledr ffordd. Trodd y switch pan yr oedd cerbydres o wageni llawn, yn cael eu gwthio gan ddan beiriant, yn dyfod yn gyflym ar y brif gledr ffordd. Rhnthrodd y wageni dros ddwfrglawdd, a syrthiodd dros ddibyn o 35 o droedfeddi. Yr oedd nifer mawr o ddynion y a gweithio yoo:ar y pryd, o'r rhai y lladd- wyd deg, ac nis gallwyd dyfod o hyd i'r cyrph am oddentu dwy awr. Gwaredwyd pedwar, a chymerwyd hwy i Ysbytty Porth- ladd Ellesmere, lie y gorwedda nn o'r anffod- usion mewn sefyllfa baryglns. Cymerwyd y bachgen Pratt, yr hwn a ddiacgodd ar ol y ddamwain, o flaea ynadon Caerary cyhudd- iid o ddydaddiad.

I YMADAWIAD YMHER- AWDWR GERMANI. Dydd LInn yr wythnos ddiweddaf, ar ol marchogaeth drwy ranau o Bare Arglwydd Salisbury, aeth y Ptif-weinidog gyda'r Ym- herawdwr a'r Ymherodres i'r oisaf. Yna aeth y ddau ddiweddaf i Gastell Windsor i ffirweiio &'t Frenhinea. Bnont yno am taag awr. Cyehwynasant drachefn am y dref, yn nghyfeiriad Paddington, i Oisif Heol Lerpwl, Ue yr aeth yr Ymherndrhs i Felixstowe i ymuno a'i phlaat. Wedi i'r Ymherawdwr ddychwelyd i Gastell Buckingham, aeth i giniawa i Dy Dudley. Oddeutu deg o'r gloch gadawodd ei Fawr hydi Orsaf King's Cross, a the thiodd i Leith, lie y cyrhaeddodd oddeutu siith o'r gloch foreu Mawrth. Yr oedd Leith wedi ei haddurno yn orwycb i roddi dei byniad iddo. Disgynodd ei Fawrhydi, ac wedi ysgwyd llaw a'r Trafnoddwr Germanaidd, clndwyd ef at y lanfa. Yr oedd ei bleser- long Bohenzollern yn ei aros ac ymadawodd am fordaith yn y dyfroedd gogledriol. Y mae yr Y mherodres yn teithio fel y C, mntsss Raveoburt. Yn ystod eu bymweliad a'r wlad boo, datganasant eu boddhad at y caredigrwydd a ddangoswyd tuagatynt.

CYMDEITHAS DDIRGEL YN MYSG YR ANNIBYNWYR. Dywed gohebydd Llundeioig y Man I Chester Examiner fod y penderfyaiad y daethpwyd iddo gan bwyllgor arbenig i ys- tyried ysgrifenyddiaeth yr Undeb gynall oidfaol yn oruchafiaeth i gymdeithas ddirgel yr Annibynwyr, a elwir y Komonia. Perth yna i'r frawdoliaeth hon oddeutu o veiiiidogion a chan mar Dr Parker yw yr arwainydd, gellir disgwyl, ebe'r gohebydd, ddi fedda dylanwad mawr ar gorpb mor dderaocratai Id a'rCynclleidfaolwyr. Ainesn y gymdeithas yw atal gorswyddogaeth ac uno yr Undeb Cynulleidfaol & Chymdeithas Gynorthwyrl yr Eglwysi, nen o'r hyn lleiai cael un ysgrifenydd i'r ddwy gymdeithas.

YR ARGLWYDDI A'R MESUR ADDYSG. Caf idd y Mesnr Addysg ei ail-ddarllea yn Nhy'r Arglwyddi ddydd Iau. Ni ddy- wedwyd memawr ddim newydd yn ei gylch yn yetod y ddadl. Dadleuai Archesgob Caern-dut, Esgob Llundain, Arglwydd Cranbrook a'r Due Argyll o blaid parhad yr ysgolion gwirfoddol. Siaradwyd vn gryf o blaid Uywodraethiad cynrychioliadol yr ysgolion gan Iarll Spencer, Arglwydd HerscheU, ac Ardalydd Ripon.

I AMDDIFFYN Y DALL. Uwrandawyd cvnghaws yn Mrawdlys Durham, 0 flaen y Barnwr Day, yn yr hwn y ceisiai yr erlynydd, dyn dall, iawn am niwed a gafodd drwy syrthio i selat tafarndy. Ymddengys fod y selar yn agored tra. yr oedd gweisijn yr amddiffynydd yn goilwng casgen 0 gwrw i lawr. Ar ran yr amddi- ffynydd dadienid y dylai rhywan fod yn ngofal y dyn dall.-Y Barnwr Day a ddy- wedodd, pan wneir selar ar y ffordd gyhoeddns, nid oes gan neb hawl i godi y cauad a'i gwneyd yn beryglns i'r bobi syrthio yno. Os codir y canad, rhaid diogelu y cyhoedd rhag perygl.

I LLYTHYR ODDIWRTH MR. 1 GLADSTONE. Rhoddodd y brofedigaeth lem a oddi- weddodd Mr Gladstone brawf yshwanegol —pe bai prawf ychwanegol yn eisieu-o'r parch dwfn a geleddir tnagat yr hea wron hyd yn nod gan ei wrthwynebwyr gwleid- yddol. Yr wythnos ddiweddaf penderfyn- odd nifer o'i hen gyfeillion yn y Carlton Club, prif glwb y Toriaid, o ba nn y buasai yr aelod pan yo ieuanc, anfon cenadwri ato yn ttangop en cydymdeimlad &g ef oberwydd marwolaath ei fab. I'r gsnadwri hon anfon- odd Mr Gladstone yr atebiad canlynol Castell PenarlAg, Caerlleon. Anwyl Diolchaf i chwi yn galonog, ae yr wyf yn gwybod fy mod, wrth ddioich i chwi, yn diolch i lawer. Mown trallod dwys, a cholled o'r fath drymaf, bn Daw yn drugarog iawn wrthym, ac felly dyn befyd. Sicrhaf chwi na freaddwydiais erioed y byddai i atalgaerau a gyfodwyd gan reidiau gwleidyddol lesteirio ffrydlif cydymdeimlad dyaol y tnfewn i'ch muriau. Gyda phnb dymuniad da y terfynaf, yr eiddoch yn ffyddlon, W. E. GLADSTONE."