Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
17 erthygl ar y dudalen hon
HYWEL WYNNE NEU HELYNTiON…
HYWEL WYNNE NEU HELYNTiON ISliYX- HYFMD- CAN R. LLEW. THOMAS (Ghn Wili), TOWYN. AIVDITR "JIEILLloX JlAl," &j. PEOIIr. I MYXEBIADUYWELIYSGOLRAM.UJEOOL EI byn hyn y ID te o hleutu blwy 1 lyn er pan tidawodd c -rbyd Squire Emlyu fuarth Brynliyfryd gyda Gwendolen a Hywel Mynych ofyi.ai aTurphy mown cywair lleddf,—"Tyb id r.a ddiuv Hywel drean byth yn ol i ardal Comas r" Yr ydoedd ei seiniuu galarus yn audygi nKu o lii raid h gv/irion- eùdol. "h egirl ai ferai Hywel fynychanrhegu yr heu bechadur a beudithion cryriou tuag at bwreasu tyb.co. Yr yJoedd ymwoli d Hywel a Brviitirion Hall yn un o'r cyfnodau dedwyddaf yn p- tod ei ocs. T¡,i1Illai'n ddigon swil, mne'n wir, yn yr ystafelloe 11 gwvchion, yn mhrci- biioldcb lltt o funeddwyr urdda»>l a bonedd- igesau o wao :"I:<1<:lt1 pendetigaidd, fel Gwendolen a Myfa-iwy. Efallai y dyJ"\I1 hysbysu mai cyfnither i GWi,udo1ell ydop,ld MyLmwy, we li dyfod i ymweled a'i plier- thyuasau yn Jlryntirion 1\1' ddychweliid y fcrcl: hir-golb dig, ue i gydlawenlmti a Squire EwlYIl ac ereill. Hefyd )'1' oedd yno foneddwr ieuanc o'r enw Catwg Lhvyd, o Cumberland, yr hwn oedd yn unig fab i bendefig- ianwai swyd bwysig yn y Neueùd. Mynych y caufyddi i y ddwy foneddiges ienauc j'1l ng!.y,]a Catwg a Hywel yu YUl- ddifyiu mown b ,1 ar icewon ddyfroedd cul- for ilenai. O bevthynus i alluoedd morwrol Catwg, digon I" iu y gallasai reoleiudio twh ar lyu y buarth ond am Ifor, yr ydoedd yn fadwr pro.iadol. Pa fodd byna; gydag ychydig boen "thrafrerth, I1w)',ldu'.Ir1 i ddar- bwyllo Catwg o bcrthyiias i d lefnyddioldeb y rhwyf, yn iighvda'r cyullnu mwyaf deheuig i'w rhc'oitidi'.i J. Y'edi b'ii, )'11 y bad, can- fyddid y Vil ChY,:¡1"U ar thiol werdd 0 fltteu ffryut y paUs Jy byd IKM y byddai SOB l1ywel! yn dyst!mi-t\ caddug Yn cuduiw'r Eryii; Yr haul yn ligwely'r A'r llucr yn Hi." I OM°n:J foj Hywcl Wpnw yn ):<'? amddifad 0 addysg eli'euul, penderfy no hi Squirt- Em- lyn ti (,lIfu" i ysgol o r., I uchel. Crd,j luai y cyulluu doetliaf iyd^-i cyflomvi y l'uchgcII gob"ithi"j a uiaotb i'r aied.hvl, ft-1 y galliti drwy gyfrwng ei ikh s^ridiaetb ad- lewyrcbu doLI i'w enw, olw i'w logell, a lies 1 gyuideithas. Yn unol a uliy;iilun dut-th y fequire, yr ydoedd Catwg (os dymunai) i fynd gyda Hywel i'r ysgol rlmg y digxvyd lai dciuilo yn iractltlls" digalon. Canfyddid hwy ar doriad gwawr y Ih<di,m bai'aidd yu croesi culfor Munai yn y bad inor siriol a dedwydd a dau ilvwysog, ae yua. ar derfyn gwersi'r dydd dj-cbwelent gyda bnichiau o lyfrau. Yfai Hywel mor awchus ac aiddgar ag y gwlodtlui Tobi'r gath ar y maetblon tnn'en. Gellir dweydaiudano gyda llawer o briodoldeb,— Od i'r golwg p >b dirgeli >n, Ddelai'n vbwydd i'w feddwl doetb, Treidiiai o'r mwngloddiau dvfniou Gydag tirf cywivmrwydd coeth. Erbyn hyn gillai ysgrifenn epiotol gorUwn 0 fri*Avddcg'»tt coethut a dyddorol i'w anwyl ricni, a chyfodai davlloniad y cyfryw liirneth hyd yn nod ar C'lto'r ci am weled ei wyneb siriol unwaitli yn yebwanegol ar aelwyd Brynhyfryd. Yoliydig yn esgeulus o b-r- thynas i'w Kmli.-l ydoedd Catwg, ac wedi mis o wyliavi byddai,- Y L'wdin yn de^-Iiva HwyrTo — a'r addysg Y\"i r addien dan amdo Ac Ir mwyn ei galocogi i droiddio i ddir- gelion y ^rub'ntis gyda :awy o eiddg>i-wcb a pheudorfyniad llwyd.dodd Hywel i nyddu y pill ca'.dyntd — Yn ystod oviau mebyd, i'r ysgol draw, Gofala fod -in ddiwyd Tra'tb leehan yn dy law; Trwy gyfrwng penderfyniad Ei'allai mai, rhyw awr, Ti fydd yn CHPI llvwyddiad Senadd-dy Piydain Fawr. Yr odd y fatb aawyldeb yn bodoli rhwng Catwg a llvwel fig a ganfyddwyd gynt yn inynwesau Dafydd a Jonatbaii. Pan gan- iyddid un ohonynt o amgyleh y palas neu ar lap an tywodlyd y Feuai, gellid sicrliau fod y 11 all o fewn ergyd careg i'r llanereh. Cyd-wleddent wrth yr un ford, yfent addysg yn yr un dosbarth. bunent yn yr un ystafell, at mewn canlyniad ifurfiwyd cyfeillgarwch chwilbeeth cydrbwng y ddeuddyn ieuanc dedwydd. Ond ow un diwrnod ymddang- oso id cwuiwl, fel yn nyddiau Elias, cyftelyb i Jaw benyw o ran maintioli yn ffurfafeu ddisglaer eu gobeithion, yr hwn a gyflym ymdaeuodd, gan gaddugawl orcbuddio y pelvdrau o serch a enyuwyd yn eu wyn- wesau. Y mddengys fod Cntwg wedi syrtbio dros ei ben a'i glustiau, fel y dywcdir, mown cariud tuagat Gweudoleo, a cban yr ofnai fod Hywel yn coledllll cyffelyb anwyldeb Diycwesol at wrthrycb ei scrcbiadau, teiuilai rhyw atgasrwydd dialgar yn eyflym ddi- orseddn y cyfeillgarwch a fodolai eyebbyng- ddvut. i'afodd C-»twg ddigon o wroldeb uu nawn bafaidd i ddinoethi ei gyfnntcb fyn- wesol i Oweodolen p!ll. yn casglu llu o rosvrau amryliw. lOstynodd un i'r feimr brvdweddol, gan o!j'n iddi yn foesgar ei dd'odi ar ei bron yn yttod y parti bwyrol ac fcefvd amcHiiu at fyi.wesu y temiladau f tittim fit? yll i^wyueb tioadau chwvru trefn Khngluniaeth. Cydsyniodd Crwet dolen n'i g,is o bertbyuas i'r rhosyn, ac vcbwanegBi gallaf eicb sicrbau fy mod yn (Jv. botf obonoch fel cyfaill, ac yn dy- saMno eich dedwvddwch a'ch llwyddiant r.rexenol a tliragwydd 'l, ond rhaid i mi eich iivsbv* su mewn llais difloesglli fod fy nghalon wedi d lltlùrnla gan un a aebubodd fy mywvd o'r dyfrilyd elfenau, ae a beriodd angau yn ngwyneb yr ymdrocb ddyngarol." Sleddianwyd Cutwg gan drwyadl fudan- rwvdd'—tey"a rimsodd prudd-der ar ei ruddiau IKvvdion, ditlauodd ei obeithion fel tarth yn uhrt-seuoldeb corwynt. (I burhan.)
IDYFAUNIAJ) OYFlimnilOL. I
DYFAUNIAJ) OYFlimnilOL. 0 13;1-ys i Fferyllwyr ac craill. Ar y 13>g o'r mis diweddaf cmiutaodd y Court of Chane r), inj unction yn eib.yn cwinni 0 ft'i ryllwyr o Uaerdydd ar ) an y Dr Williams' Medicine Company. Yr oedd y cwinni ucliod wedi gvveithu peleuau o dau yr e,iw I Pitik Pills lor Pale People,' y rhai oeddynt yn efelychiad o'r fed vginiaeth ad- nabyddus, y Dr Williams' Piuk Pills for Pale People. AVedi gwrando ar y counsels ar y ddwy oehr, gwnaed archeb i rwystro'r diffynyddiou i werthu utirhyw heieuau o duu yr enw hwn ond y rhai sydd yn cael eu gwneyd gan y Dr Williams' Pink Pills for Pale feople. a gofvnwyd iddyiit roldi cyfrif o'r rhai oeddynt wedi eu gwerthu, a tbalu costau yr erlynwyr. GwalllJdda eyfrethwJr y Dr Williams' Medicine Company (Mr U. ITrquliart Fish«T, 45, Ilolborn Viaduct, London, E.C.) gael clywed yn gyfrinachol oddiwrth bawb »ydd wedi gweled efelych- iadau o'r Dr Williams' Pink Pills for Pale People yn cael eu cynyg ar werth, a bydd iddo erJYIl cyfryivy werthwyr.
"MAV.'KTH A LADD; EBJiILL…
"MAV.'KTH A LADD; EBJiILL A FLING." Un o'r hen ddywediadau ar lafar gwlad sydd yu cael ei wirio yn barliaus yw yr h,n eldi .reb uchod, Mae y gwynt dwyreiuiol oer a Ilym sydd yn ifynu yu gyffr(lin yn ystod y mi.<oedd hyn mor niweidioi a dcifiol i bob bywyd, fel y mae mwy o afiet'hvd yn y wlad ymisoeid hyn nag hyd yu nod yn y gaua£. ac y U1a y g'"yut- oedd hyn yn ami yu proti yn imaeuol i rai gweiniaid ac i hen bob). Khoddod:i v tfiith hoa lod daeth i hen ddvwediad arall a gfv-wir raown rhai parthau o'r wl:td, .;ei, gwynt o'r dwyrain, gdyu inilain.' Y u ystod y tymhor 111 ith an afi ach sydd wedi myned heibio, mae lluaws weai bod yn oyoJdei gan Brouchitis. Anwvd, Pcsweh, ao anl-L-ivylder- au gauafol eraill. Crythewch y (tyfansoddiad i wrthssfyll yr effeithinu hyn, ac anhwylderau y tymhor hwn o'r tlwyddyn trwy t-ymeryd mediiyglyn rliin- weddol ac adgrytbaul fel Quinine Bitters Gwilym EvaDs, yr hwn sydd yn cyuwY" eltenau gweith- gar ac ia haol y prif lydau merJdY,<riuÍi,e:c,o! ad- nabydilns trwy yr holl tyJ, y rhai yaynt ddar- p:ui",<I uatur ar gyfer pob afieehy.1. T^.siia pawb "ydd wedi rhoddi prawf ar Q.iiuine Bitters Givily-ni Kvaus, ei tod yu Fedd, yginiueth Deuluaidd anijhydmarol, yu gyfaddas i bob oed, ue y 11 hynod 0 effdthiol i atal lieu liuiaiu ymosc.di idau o (\ficdlyd, a ehryfh m y gwan a'r nyculyd sydd yn d houniar olcystudd. iiociieler p » ■ cfeiyciiiad ohouo. ac edryeiitr ioa enw i.wily.-u i.vans ar y y s'umji, ar botel pan yu ei bryuu. I'w ;1 cau bob ifer- yli)'ùl1wú\Vn poteli is 9c a 4s tie V. -on, neu yn umougyrchol lim y prisiau-liyn oddiwrth y perdlCHO!iou :-(tuiniue Hitters Manufaetmiug Co., Limited Llanedy, South Wa es.
Advertising
ANCHOR TKA! iAxenon TEA! AXCIIOK TEA !-í gwertu goreu y gali ariali ei brynu. Gwneir apel am "ri11 i adeiladu eglwys er cot am Edward liichaid, syllaeuyrld Ysgol Y"tru.mel1ri¡;. Mae darilenwyr Cj uiru Jll gydnat y'idus a gwai'.h y dyn da hwn. TK PEltAlDD MAZAWATTEE. TE PEUAi JL) AiAZAWATTI-JE. TK PEitAli.'D ¡ TB PEUAIDD JLIZAWATTEE. ) Mewi. pcccdi a ti"Ú.u, glw bob Grocer. UCHA WYD Er.AILL-IACHEIR OilWITHAU I byud i dtliodtisf'.vyr odur.mh y g:m'el, iu-ulagj, piles, poeu yu y cefn, dropsy, anhwyldebyr elivlSd, vr organau dyi"ol, y gareg, CUtt; CI'Y'Á)'Iu¡t1'1 gael iachud sicr gan Hldl'uyd'; Grvdl i'IÙ; j Treiwch llYCho.ld, i'ris Is l!c, pau fferyihvyr, mu | am diieudaeg stamp odihwrtii Holdroyd's iMediual j Hall, (Jlecktieaton, Yorks. Os uaa liwch eu cael, j anfoawch 4t y persheaog, 0,0 aufouir olwch F),44,i port seaf. <
i AT Y GULYWYDB. I
i AT Y GULYWYDB. I CYHOEDDIADAU SABBOTHOL LLEYM—EIFIONYDU. I SJR,—Yn y llythyrau blaenorol tybiasom i i bod ya ddoeth i nodi lleoedd, personau, &c., ond ymddengys fod hyn yn cael ei gam-esbonio. Fe fydd i ni yn y dyfodo, ymwneyd yn syml a ffigyrau a tfeithiaul a chadwn hyd y gallwn oddiwrth beisonau. Y mae yu perthyn i'r Cyfarfod Misol hwn 31 o weiuidogion a 15 o bregethwyr (heblaw nifer o rai ar brawf). Felly y mae nifer y pregethwyr yn 46 o leiaf ar gyfrr 38 o deithiau, fel y mae 8 yn segur o ran nifer y teithiau bob Sabboth. Yu nDref Pwllheli -J erusalem Methodistiaid Lleyn ac Eifion- ydd-y mae gau y Corff 4 o deithiau Sab- bothol, yu gwneyd 208 o Sibbothau i'w llanw mewu blwyddyn. O'r 20S Sabbuthau hyn y mae 118 yn cael eu llanw y flwyddyn hon gan ddieitbriaid, gan adael dim ond (J0 rhwng y pedair taith yn y dref Fethodis- taidd houo i'w llauw gau bregethwyr eu Cyfarfod Misol eu hunain. Y masnt yn rhoddi mwy o 28 o Sabbothau i bregethwyr dieitbr nag a roddant i holl bregethwyr eu Cyfarfod Misol eu huuaiu. Tyuer allan eto euw y Paich William Thomas, yr linva sydd yn pregethu 11 o Sabbothau i'w gyn- ulleidfa yu Peumount,a'r Parch D. E. Davies, yr hwn sydd yn piegethu o Sabboth yu South beach, a'r Parch D. M. Hichards, yr hwn sydd yn pregethu 3 Sabboth yn Ala hotid,-au y mae y uifer sydd i holl bregeth- wyr y Cyfarfod Misol yn holl gapelau y dref I yn G9, ar gyfer llSaroddir i ddieitbriaid. j Pa le v mae v doethawr all esboui a chvsorii hyn vn y Corlf yu Mhwlloeli, tybetl P Eto dealler nad oes ond 25 o weiuidogion a phregethwyr LlbYIJ ae Eiiionydd yu cael eu galw i bedwar capel y dref i bregethu, yn gadaelallan 21 yu ystod y flwyddyn o bre- gethwyr y Cyfarfyd Misol, tra y mae 118 o'r Sabbothau yn ciel eu llauw gan ddieithr- iaid. I Iii, fcidrolion dibwys, sydd yn byw y tu allan i'r cylohoedd cyfriu y mae byu yu anhawdd iawn ei adeall, os oes deall arno. Y mae dwy 0 deithiau y dref yu gyt'oeth- og a "lUliwr," ac yn teiiulo, hwyrach, fod ganddynt hawl i wneyd fel y uiynont. Dim ond 12 o bregethwyr y Cyfarfod Misil elwir i Penmount am y flwyddyn,a 30 o Sabbothau yn cael eu llauw gau ddieitbriaid; 15 el wir i Salem, a 3-1 o Sabbothau yn cael eu llauw gan frodyr dieithr. Esgeulusir 34 o bre- gethwyr y Cyfarfod Misol gan Penmount, a 31 gan Salem; tra y mae Ala Road yn es- geuluso yr oil ond 5, ond efallai y dylem gydnabod y peth wyr pawb, sef mai Stimig yw Ala Road, ac er yu byw ar arian Cyniry ychydig Gymry fedr bregethu Saesneg teilwng mae yn debyg i'r Cymry Seisuig hyn Am y daith fechan arall, sef y South Beach, tra y mae y capel hwn yu gwahodd llawer mwy o bregethwyr y Cyfarfod Misol i bregethu, sef IS, eto y mae yn mysg y rhai dieithr sydd yu llauw ei bwlpud WeJeyai' Artnibynicyr, a MtikCll! Beth nesar, tybed Cawn weled.—Yr eiddoch, &c., METHODIST,
COLOFiN' liEI!INI II)AETII.
COLOFiN' liEI!INI II)AETII. CYFARFOD LLENYDDOL BETHEL, MON, EHKILL 7, 1896. Y FENILLION COFFADWRIAETIIOL. GWlltetiI y pwyllgor yn ddu. gvnyg gwobr am alargan i'r diweddar anwyl Mr Hugh Thomas ni fagwyd erioed yn Mon faciigeu o gymeriad purach. Pump yn1"i,i"cl,1. Oaua Osea, Orestes, ac Uii Hoff (j'r Gwrthrych yn ddigon ystwyth a lheolaiud, ond y maent yn rhy ryddiaetbol, Cyfaill Calon Iddo.-Ol brys sydd ar yr ymgeisydd hwn. Medr gyfansoddi yn chwaethus a barddonol; gesyd brawf o hyny Yllla. Un o'i Edinygwyr.—Mao v eyfatisoddiaJ hwn yn fwy difryebau, ond ei fod yn tued,lu i fod yn gytfredin yn rhai o'i gydmariaethau. "Cyfaill Calou Iddo" ftdd y penillion cryfd. "Un o'i Edmygwyr" fedd y rhai tyneraf. Rhydd y clù>lU ddl1rlunilld lied dda o'r KW;thrych, ac nis gallwn wneyd yn well na rhanu y wobr rhyngddynt. BNGLYD, "OEN Y L'ASG." Pump yuigeisiodd ar yr englyn, X.V.Z.— Un lir.ell gywir sydd ganddo, sef yr olaf. Jean.—Hen gynghaneddion sydd ganddo i gyd, ac nid yw yn briodol galw Oen y Pasg yn liubraeg Wledd." A.B.D.—Dim cynghauedd na symaa. Ap Abraham.—Mae ei gyngballeddion yntau yn hell iawn, a'i syniadaeth yn gym- ysglyd. Moses.—Yr un bai sydd ar ei englyn yn- ttiii-pob un o'r llinellau yn hen ac oedranus, a tfwyn iyd nad cllid ychwauegu ac agos i dditlanu." Salw a chyifreiiin yw y saer- niaeth a'r meddyliau yn y gystadleuaeth hon. Attalier v wobr. CarùigalJ. J MoELwyy.
. - - -1)1 HAMAD A U YN NH…
1)1 HAMAD A U YN NH I'll CIEEKEDIN. r PKESENOLDEf} VR AELODAU CYMREIG. Gyda luwyrfrif o lod, buasid yn disgwyl na buasai rhii yr ymraniadau yn Nhy'r CvUrediu yu rbyw uchcl iawn y se. ?l, dymor diweddaf. Ond fel arall y trodd pathau, ac erbyn y Pasg yr aedd 85 0 YUJ- rauiadau wedi cymeryd lie, ac yu y rhan iwyaf ohonynt yr oedd nifer dda 0 aelodau ar bob ochr i'r Ty yn bresenol. Wele bre- senoldeb vr aelodau CymreiK: — Abraham, W., Khondda 15 | Davies, M. Vnughau, sir Aberteifi 47 Davies, W. Kees, sir Benfro 31 Ellis, T. E., Meirion 78 Evans, S. T., Canol Morganwg 23 Uriffith, E. J., Mun 32 Howell, W. T., Liwrrleisdr&fi Dinbych 73 Humphreys Owell, A. C., Trefaldwyu. 20 Jenkins, Sir J. J., Bwrdeiadrefi Caer- fyrddiu 16 Jones, D. Bryumor, Bwrdeisdrefi Abertawe 32 Jones, W., Artou 54 Laurie, Cddiridog, Bwrdeisdiefi Petl- fro 57 Lewis, J. H., Bwrdeisdrefi Fflint 71 Llewelyn, bir J. T. D., Tref Abertawe. 00 Lloyd George, D., Bwrdeisdrefi (Jaer- narfou 53 Maclean, J. M., Caerdydd 41 Mdbiiik, P. C. Macsyfed 54, Morgan, Sir G. O. Barwnig, Dwyrain Dinbych 49 Morgan, J. Lloyd, Gorllewiu Caer- fyrddin 40 :Ilorgan, W. P., Merthyr 0 Moiiey, C., Brycheiniog 27 Pryce-Jones, Ucligalben, Bwrdeis- drefi Maid wyn 7S Ran Jell, D., Gwyr Koberts, J. B., Eifion 31 Roberts, J. H., Goillewin Dinbych o7 Smith, S., FUiut 37 Tiiomas, Abel, Dwyrain C.ierfyrddin 10 Thomas, Alim i, Dwyraiu Aioiganwg 23 Tdomas, D. A., Mcrthyr 40 1 Viyndliam-Qaiti, LTohg»dben W, H., Deheu Morganwg 00 1 Hircomt. 1 Uwir Anrhyd. Sir W., Gorllewiu Mynwy 18 McKenna, !{., Gogledd Mynwy 4? -Mot?un, Oyruol Aurbyd. F. C., Deheu Mynwy 23 Spicar, A., Bwrdeisdrefi Mynwy yu
Advertising
TIP, PEltAIDD MAZAWATTEE TE PEkAIDD M.AZA>VATTEi £ TE PEKAIDD MAZAWATTEE. TE PEKAIDD MAZAVVATTEK. TE PEKAIDD MAZAWATTEE. Mown pacedi a liniau, gan bob U-roer.
I MARWOL DDAMWEINiAU XI tVYDDFAI
I MARWOL DDAMWEINiAU X I tVYDDFA I I Y S G R I F III. Crybwyllais yn niwedd yr ysgrif ddi- weddaf mai y pumed truan gollo id ei fywyd j ar y Wyddfa yw y gwrthddrych a hawlia ein I cydynidenulad a'u tosturi fwyaf, 'Rwy'u coeho y cydsynia darllenwyr y Genedl » Uli, pe mai am yr unig reswm mai fjwr wedi colli ei synwyrau oedd efe. 0 bawb, y gwallgofus a'r gorphwyllus enilla ein cyd- ymdeimlad fwyaf. Enilla y dall, mud, byddar, cloff, a'r afiach, ein cydymdeimlad, ond pan y gwelir uu a llygaid i weled, tafod i lefaru, clust i glywed, noew ei gerddediad, ac yn meddu corph cadarn, iach, wedi co!li ei synwyr, pwy ond efe, nad yw ein calon yn gresynu ac yu tostuno wrtho. Gall y jail heb ei olwg, y mud heb lefaru, y byddar heb ei glyw, y clolf heb gerdded, yr afiach yn ei weudid, gymdeitbasu; ond y disynwyr, mae efe yu amddifad o'r gallu gwerthfawr liwu, nid oes iddo ddeall, saif ei hunitti yn mysg llu, eie ei bun yw ei bobpett), a'i bethau ei I hitu yw ei betbau. Mae'r byd ya myned heibio iddo ef fel ewmwi, ac fel niivl o flaeu y gwynt. Ofna ei gyfeilliou penaf, diystyra eu cynghoriou, chwardda yn eu hwynebau, tdi'awa ei frawd, dirmyga ei chwaer, gwrth- wyueba ei dad, cymer ei fam fel gelyn iddo. Dyna oedd banes gwrthrych yr ysgrif hon, sef Edward Gregory Kendall. Trues gefn ar ei gyteillion, diystyrodd eu cynghoriou, uiynodd ei lwybr ei liUIl, trwy deitbio tir j uuigedd, ar hyd lietlirau geirwou y mynydd- oedd, yu lighwmni y defait, ac ambell i gig- fran ar ei adenydd yn crawciau uwch ei ban. I Yn yr ystad ddifritul hon y diweddodd _Ken- dall ei tywyd beicuus yu y byd. Uwr o Cosby, Le cesteriliire, oedi efe. :Fe'i chllJd- wyd ef yu myuweut it. Peris. Dyrna fel y daillena yr ysgrif sydd uwuh beu ei fedd — "In loving rememberauce of Edward Gregory Kendall, of Cosby, Leicestershire, who was lust on iinowdon, June 11th, 1875. Aged 33 years. 'Thy will be doue." Marwolaeth Wilton a Kendall ydoedd y ddwy agosat' at eu gilydd ddigwyddodd ar y Wyddfa. Fel y crybwyllwyd yu yr ysgrif daenoiol I Wil- tall gyfartod a'i dyuged yu Awst, 1S74, a Kendall yu Mehefin, 1870, o fewn llai na blwyddyn o amser. Y mae gweddillion y ddau anffodus yn gorwedd yn ymyl eu gilydd yn mynwent Peris Sant. Yn awr ceisiwu gryuhoi yn fyr, ychydig o'r hanes galarus II wn; p. fudl y treuliodd efe weddill ei fywyd yn unigrwydd y mynyddoodd, a'i ddi wedi truenus. Arhosai yn Pen^wryd Hotel, gyda'r diweddar iiynatiaethydd Mr Henry Owen, yr hwn westy sydd yu euwog fel eyrohfan enwogion y deyrnas. Un bore gadawodd ei gyfaill i fyned am ychydig dro cyn ei foreu- iwyd, ao aeth rhyngddo a Penypass Hotel. Yn y westy hongofyuodd am laethi'w yfed, a chafodd ef wedi hyny aeth rhagddo ar hyd y tfordd sydd yn arwain i'r Wyddfa, a ayna'r olwg ddi weddaf gaed arno, nes d'od 0 hyd i'w gorph yn inhen rhai wythnosau wedi hyny. Cyn y nos deohreuai ei gyfaill bryderu am dallo, a throes allan i chwilio am dano, ond yu ofer. Wedi hyny aeth man tiuteioedd yn ddyddiol i'w geisio, ond efe iiis cafwyd. Y II mhen amser wedi i'r hyut yrnchwiliadol oeri, au i fin awchus d'ud o hyd i'r colledig ddiflodd, yn drlam- weiniol hollol gwelai arweinydd o'r enw John Hughes bar o esgidiau ag hosanau yuddynt ar tiu dyfroedd tawel Llyu Llydaw. Ar unwaith gwnaed y ffaith hon yn hysbys i deulu Kendall, so adnibyd lwyd yr esgidiau fel ei eiiido ef. Iaith dargan- fyddiad yr esgidiau a'r hostnau ar lan y llyu oedd, fod yn rhaid eifjd wedi bwrw ei hunan iddo. Ar uowaith ail-ymaflwyd o dJifrÎf i chwilota gwaclodion y Uyn. Cafwyd sitddwyr medius i wneyd y gwaith. Y di- wrnod cyntaf i'r sudd wyr suddo i'r dyfnder oedd y Sabboi.h. Anfuno,ld teulu y tranc- eiig i ardaloedd Llanberis a'r cyi'chocdd am gymorth hefyd i chwilio y cymoedd, lUvn- yddoedd, a phob cilfach ar yr un diwrnod. Gwrandawyd ar eu cais, pryd y c.yhoe ld- wyd yn ngwahanol addoldai y gymydogaeth, wedi oedfa'r bore, fod rhyddid i bawb ewyll- ysia fyned, ac ar lddynt fyned. Gan ei bod yu ddiwri.od bafa;dd a thesog yn niwedd Meheliu, a "rhyddid i bawb ewyllysia" wedi ei gyhoeildi yu rhcvdai hi yn yr addol- dai, ufuiidhat dd cannoedd Jawer-hwyrsch rai i yuibleseru, ond y rhm fwyaf i chwilio am y colledig. Golygfa fawreddog ydoedd gweled miltteiOPlhllU"wriùn 0 bobi, l'hl\i ar teiroh, eraill ar draed, a'u ffyn yn eu dwy- law, yn troi i'r mynyddoeod, gan ddringo eu cnbm serth, ar ganolddyod tawel y. SLtb- ootti. lhm mai crell pawb oedd mai allan 0 lyu Llydaw y ceid ei gortf ef, naturiol ooud ty.,fl"r torfeydd tuag yuo. Er- byu tr. y prydnawn gellid gweled caunoedd litwer yn cerdaed ei Janau, golygfa, 'rwy'n coelio, lias gwelwyd cynt na chwedyii ei chytfslyb ar hyd ei ymylor. Wedi treulio tair awr a IDWY 0 Sabbotb yn ughauol y niynyddoedd, mewn llecyu nad oes mo'i well i weled Duw, fel Creawdwr y bydoedd, rhaid oedd trui adref, gaii ttdtiel corff Kendall, un ai yn y dwfr, ynte ar y tir, nis gwyddti ueb pa le, er y daethpwyd i wybod yuiheu y ddeuddydd, nad oedd efe nebpell o idiwrtliyut. Fel y dywedwyd eis- oes ioil tynfa'r bobl at y llYR, gan y cre(lent mai yno yr oedd efe yr oedd hyn yn difa yr ysbryd ymchwilgar.Jar hyd a lied yrayn- ydd-edd, fel y prysurent o bob cyl'eiriad tuag yuo, gan,'adael llawer pant a chilfach bob sylwi artiyiit. Yr oedd liefy(I attyniad cryf arall yu liudo'r bobl, sef gweled y su ldwr ynllJyned i'r dyfuder. Cafodd cann- oedd y mwynhad o weled y uewydd-beth hwn am y tro cyntaf erioed. I'an yr oedd mintai fechan yn dod drosodd o WaPll Cwrn, brwynog i goppa Cribddysgl, gvda'u bod wedi cychwyn serthedd y mynydd i gyfeir- iad Llyu Glas, cafodd un o honynt, sef y di- weddar Johu Griffith, Cwmnebaf, goler lian mewn congl rhwng y clogwyni. Cododd hi a tharawodd hi yn ei logroll. Yua aethaut yn syth at y dorf fawr oedd ar fin y llyn. Wrth fyned Rdref yu yr hwyr dywedodd Mr Griffith wrth gvfaill,—" Cef- ais i g?)lei- wd,lf )-ii ag,,s i Glas, a dyma hi," eb.i. Gafaelodd yeyf"ill ynddi, a gwelai ysgrif ami yn cynwys enw y coll- edig, sef E. G. Kendall. "Pam na buasech chwi yu dangus iion pau oeddych chwi wrth Lyn Llydaw, mae'n rhaid fod ei corff ef yn agos i'r fau y cawsoch chwi hi. Mor rwydd y gallas-ii cannoedd ohonom ni fyned adref y ifordd bono, a gwneyd ym^awiliad manwl yr un pryd." "Ddarfu'm i ddim meddwl dim am daui hi wtdi wi ei cbodi hi,"ebe'r hen amaethwr eywir. Cafodd ugeiuiau wyboi hanes y gjler lian cyn myue i i oaphwyso'r n'oswaith, fel y bu ei phregeth yn ddigon effeitbiol i godi ilu ir eu tried yu foreu dm- noeth, er llanereh y caed hi. Os bu i'r esgidiau a'r hosanau draethu mai yn y dwfr y ceid ei gorph ef, deehreuodd y goler draethu mai ar y mynydd y ceid e f. Ddydd Liul), y bore gyda'r wawr, dacw fin- teioedd gwasgarebg yn cychwyn, gan dde- chruu dringo, rai trwy cwm Cwinglas (yn yr hwn gwm y uiae maluriou peiriant lliuell y Wydnfa), ao i fyuy i ben Bwlch Penllyn, eraill a ddaethant heibio Maeu !Iulr Arddu, i gyfeinad Crib (Joch, Carneldigyn, a Chribfdysgl. Daethpv/yd i'r llecyu y caed y goler, ac yn itiati, o fenvii ychydig funudau, gwae Idoild UD, "Dymaei ddillad ef." Ar hyny nesasarit at eu gilydd a gwel- sant ei ddiliad ef we b eu clymu yn becyn taclus. Dywedodd yr esgidiau ei fod yn draed-noeth, eithr mynegodd y dillad fod ei goi jjli netyd yu lIu"rll. Mae yu rhaid fod ei gorph yn ymyl, a th ef ddim yn bell yn ]1'111-1'11; mae II siwr ei fod wedi stwffio rhwng rhai o'r clogvyyni yma i farw," medd- yut yu wy ltion, y naill wrth y llall. Gyda hyny dywit tiuecid, Dyma fo." Nes isai.-t drachefu at eu gilydd, a gwelsant y truan ] alitudiedig yn gurwedd yn noeth, heb yr un cerpyn, ar ddaru odir gwastad mewn lie nad oedd iddo gysgod cawnon. O olwg ddif- j rifol, 1?wy na welai ac na ddiolchai am ei svnwyr ? Rhaid fod y truan hwn wedi boa yn petruo beth a WDai ar lanau Llyn Llyd- aw ac wadi iddo dynu ei esgidi8U a 'bosanau oddUnT ei draed ail feddwl &0 Y8tyried beth a wiaTac iddo gerdded yu droed noeth trwy y marion Des cyraedd a,-os Bwlch GI88, 8r j y manon & P^uder o filldir neu fwy auba?vdd yw egluro gwahau- ?hhunanfeddianty 8yuwyrol a'r an yn. wyrol. Me y naill ya gryf fel y llall er m"¡ diffyg yw sad mf tra mai nerth a chryfder yw sail y ML Wedi cerdded yn droed ,oeth am filldir a ?wy dros ochrau serth, a meini geirwon, a cherrig rhyddion y gelltydd, yn sarnau i'w drtied; wele y newynog lluddedig hwn, a'i draed briwedig, wedi dringo uchder y mynydd, hwyrach yn ngoleu'r lloer, yn dechreu ymddiosg ei wisg uchaf, 3-i..a tyuu .1 lodrau, ac wedyn dynn ei grys dros ei ben n-an Kymeryd pwyll i'w rbwymo yn dOesttus. a'u losod mewn cuddfan, gydrhwng dau glogwyn, yn taflu ei huuan yn noeth ar wastadedd byr llethr y mynydd, i farw. Crybwyllwyd am Mr William Rowlands yuglyn n'r olaf, sef Wilton. Yr uu gwr oedd y cyntaf i gvffwrdd a bwn eto. Dywedodd witbyf fod y cigfram wedi llanw eu gwano arno, ac iddo afaeiyd ynddo a drui ar ei ochr, ae fod gwallt hirliaes ei ben wedi ymryddhau, a glynu wrth y ddaear. (l barhau). W. WILLIAMS. Ceunant Co^h, Llanberis. 0 Y — Yn y Hitb ddiweddaf bu cM?ymentta pwysi yuglyn a G. H. Frodsh?t, iddo golli ei iywyd Awst 5,189b" Dylas!\i fod Awst Hog, 1859. i I
,lHnlDn-Gw.ÚÚÚI"[OiV.HJ) I…
,lHnlDn-Gw.ÚÚÚI"[OiV.HJ) I PENRRYN HEU nUAt1'H. » T .l"90n,lr1. EBRILL 7FFD.-Mr J. Mr Owen Jones, lSel' *l lbn7ylll-Y cferc (Mr T. BobortJ, mewn atebiad i Mr Owen Jones, a ddywea- odd fod Morris Williams, :Ffcót:lliog, weli bod yn byw yn Mhomypndd am rai blyn- ydd?dd, ond nad oedd w"dl endleib?yf- ?d vno.-Yr oedd Ellen Owen, Ffcstnn.g, ? Rob? GritHth, Deyn.p?r.i. faontfe?v yn y Ty, we li oacl eu chld'I, y rhiem yn ?hf yroH go?u.-G.ed sy wadau 8r ?rthffosiad y Ty. B.rn? y C?d.-n-?d ?y gellid dwy,? yg?th?os.. vy' ?? race, yn mtM? ?t y c.e'le Y" u.?.. y?? ffos ?!G??d oedd C"'  D?ndr?thwedt cymeryd y dlJurjVS" tyriaeth, gohiriwyd ef. Yr oed,?d Jack LI?n wedi rayned un aiwrnod i'r Hghvys .c we?? dianc hefo fin?ian'Lu .iii.u perthynol 11 Ty. Cwyaid ei fod yn F?sti.uo? ya creu nuisance yn b.rhMS.-Mr R.ch.rd Roberts, Trawsfyoydd, a ddy?edodd y  am denln a ?as?i yn cyinorydlo'esfach^or Tv —Y Mei9tr(Mr Powelt) ?dd.ywe%d?odd rfe?d g?ueth yn y Ty ag oedd yn gYLUhwya i fvued i wasatmotb, Adroddiad Mr liircham.— Yr oedd Mr Bircbam wedi ymweled a'r Ty fie. wedi gwneyd adroddiad. Cwynai na d'iyl n beon- gyn o oedran neillduol gysgu heff. u gdydd. Gwnaeth sylwadau ar yr angenrheidrwydd fod i'r plant a'r haner lloerigiuu gael cii o-olchi vn ami, ac fod bath symudadwy yn cael ei bwrcasu.—Mr Tegid Jones a fethai a gweled pithtm nas gallai becbgyn 10 oed gysgu het'o'u gilydd,—Mr C. Roberts a ddy- wedodd fod llawer o drethdalwyr yn gorfod gadael eu plant gysgu hefo'll gilydd. -Mr H. G. Prichard a ddymunai gael gwybo l yn sicr a occld rhai o'r trigoli ni ddim yn cael on cadw yn lan, fel y dywedid gan Mr Birchain.-Dr Jones a ddangosodd fod y gyfraith yn hawlio fod y gweiniaid eu we 'd- yliau yn cael eu hymolchi.—Mr C. Hobert: Y n?e y Ty yn cael ei gadw yn nodedig o lan, fel y gwelid bob tro yr elid i mown, Efallai fod yr arolygydd wedi myned yno pan oedd y trigianwyr heb ddechreu cael eu liymolehi.Vfl- W. Jones, Penbryn Isaf, a ddymuuai fod i'r bath a enwyd gael ei bwr- c,g,j._Mr C. Roberts Yn wir, yr wyf yn credu y dylem vstvried yr adroddiad yn cyntaf, yn lie rhutiiro i brynu pethau. Y mae hi yn galed iawn ar lawer o'r trethdal- wyr. Methant yn deg a thalu y trethi.— Cydolygai Mr W. Jones a Mr Roberts.—Dr Jones: Yr oedd ar Mr Bircham eisieu buth gwell na'r un presenol.—Soiiiwyd yn yr ad- roddiad am gael ychwaneg o welvau.— Awgrymodd Mr R. G. Prichard fod r holl faterion gael eu goliirio. a phasiwyd hyny. Gwneid ymchwiliadau i'r hyx a ddywelid. — Got'ynodd y cadeirydd, wrth wded ar lyfr arcbebion y Meistr fod eisieu llestri bv/yta, ai onid oedd modd cael rbyw lestri lilt fuasent yn tori fel y rbai a ddefuyddid ? Mr 0. Jones, Llan, a ddywedodd tod moadc.tel emnwUea miujs, —Mr D. Tegid Jones Tybed nai oes modd cael aluminium mu^sr (cuwerthin) Y Orwyi!ri"id. — Y cadeirydd a ddywed- odd ei fod ef yn Mhorthmadog yn ddiweddar, I a thra yno iddo weled lipwer o grwyclriaid o II gwmpas g'u s if yr lie Idgeidwaid. Yroeddy t yn d i s,,iv?, l a?ii t' yn disgwyl am docynau ganyrheddgeidwaid i fyned i'r tlotty. Aeth y Cadeirydd at y Rhingyil Roberts i ofyo sut yr oedd y bobl yn cael eu cadw mor hwyr beb docynau. Y lthingsll Koberts a ddywedodd ei fod ef yn caiio allan orchyuiyn y Hwrdd. Nid oe !d efe i roddi tocynau i',¡ crwydriaid ond ar awr neidduol, Nid oedd y crwydriaid i gael eu derbyu i'r tlotty awr ar 01 iddynt dderbvn y tocynau yu Mhorthmadog. Cwynai pobl porthmadog ohnrwydd fod y crwydriaid yu hongiau o gwmpas yr ystrydoedd.—Eglur- odd y Meistr, a dywedodd, pan y rhoddid y tccynau yn gynarach tydd"i y orwydriaiu yn horgian o gwmpas Cae Ednyfei, &a., neu byd(i??nt yn myned i henrhyndeudraeth, lie y gallent gael tocynauu ereill.—Barnai Mr Richard Roberts nad oedd modd gwueyd dim yn bres -nol yn well nag fel yr oe id pethau. — Mr R. G. Prichard: Gadawn .)? i d fod yn ai d uriiitid,u lonydd i'r erwydri, fod yn addurniadtu o amgyIch gorsaf heiddgeidwaid Porth- madog Y Jihetilitu Styling. Aethpwyd yn mlaen heddyw yu ol y rheolau sefydlog, a chymerwyd yr a'lan-gynorthwyon yn gyntaf, a'r ghoebiaethau wedyn. Ohtbwyr, Cymerwch bylto !-Tra yr oedd y Bwrdd yu myned yn mlaen i ystyried yr allan-gynorthwyon, tynodd Mr Owen Jones sylw at y nifer fechan o warcheidwaid oead yn bresenol yn y cyfarfod. -Y Cadeirydd: Mae yinti bedwar,— digon i wneyd quorum. Mr Owen Joies Yr wyf yu credu mai gwell i ni ydyw go- hirio. Y mae yma lawer o achosion pwysig i gael eu hystyried, tra y mae y mwyafrif mawr o'r gwarcheidwaid wedi uiyned allau oddiyma. Yr wyl yn gofyn ar i'r goheb- wyr wneyd sylw <) hyn. — Y gwan heidwaid ag o- ddviit yu bresenol oedd y rhai can- lynol Mri 0. Jones, William Jones, Wil- liam Evans, D. Tegid Jones, a'r Cadeirydd. Ynadon FfcMnioy Elo.—Mr DWell Jones Yr wyf yn gweled o fy mlaen yn awr ddy- ledeb y oddiwrth Mr William Thomas, am I fyned i lys PClJrh vudeudra-th ae i lys Ffas- I huiog i roddi tystiolaeth yu aclios Robert ) Jones, am y swut o 4s (i(; (costau), DYIIIUll" II ofyn a ydyw R. Jones yn y wlad hon yu awr? j Mr W. Thomas: V mae wedi myned i'r America, o leiaf dyna yw yr hysbysrwydd a gefais i. Mr Owen Jones: Yr wyf wedi cnel fy nghondeuimo yn fawr am yr hyn a d ly- wedais i y tro diweddaf am ymddygi id yn- aoiou Ffestiniog, ae y mae Mr C. Roberts wedi cael ei gondeinnio am y g.-jriau crytion a ddefnyddiodd yntau. Yi- wyf yn credu fod y ffaith fod Robert Jones werii yma'lael a'r wlad hon yn cyfiawubau yr hyn a ddywed- uis ar y peth hwn. Y Cadeirydd: A oes yno ddoli-efn Mr W. Thomas: Nac oes. Mr Tegid Jones: Ac ni ddarfu i'r ynadon ganiatau gymaiut a'r costau. Mr Owen Jones De.?ys hyn fod y gwar?hei?wMd yn cael eu c i 11),n iod y hyn a wcta?haut. Er na ddarfum i ddef- nyddio y gair gwasaidd y tro diweddaf am ymddygiad yr ynadon, uidoes geaym ypry- j or UauUc i'w rAw yn awe yu uu gwau. i
I Y OBlWtt CKHOEDDLS AFIACH.…
I Y OBlWtt CKHOEDDLS AFIACH. I Wrlh ymddiddan a gohebydd yr Ork- I ley Herald," yr hwn fu ar ymweliad ag ef, Jywedodd Mr John Clouston, saer maen, diweddar griwr cyhoeddus, Alfred street, Stromness, hanes am auigylchiad rhyfedd iawn. Ebai Mr Clouston :—" Yn ystod gwac- wyn 1895 cefais ymosodiad 11 ym o salwch, yr hyn ,m gwnaeth yn analluog i ddilyn fy ngwaith. Nis gellir yu hawdd ddes- grifio arwyddion fy salwch. Bum am flyn- yddau yo aioddef oddiwith y bed, a tlira yn dioddof odfiwrth hyn cefiis fy nibarlysu. Yr oeddwn wedi myned yn hollol ar lawr, ac yu analluog i fyned ut fy ngwaith; ac DiB gsllwn gerddeli i fawr hellder. Yr oedd gwaew drwy fy holl aelodau a'm breichiau, ac yn wir drwy iy holl gurtY, a byddwn yn neidio yn fy Dgwely fel pe buaswn wedi cael yr hunlief. Ar brydiau eraill byddai fy ael- odau yn hollol ddinertb, fel dyu yu dioddef oddiwrth y parlys, a phan beidiai y boen am enyd yr nedd wn ) n gwbl ddinerth. ilau yn cisto,]d wrth y tan byddwn bron a rhviiu, er iddynt fy uieichio a dillad. Fe barbi.odJy bornhm dri mis. •' Oddeutu yr adeg ym' mi a welais ad, roddiadau yn y papyrau am achosion tebyg i fy un i a wellhawyd drwy gymeryd PeJeu. au Pine Dr Williams i Bobl Welw, a phen- detfynais roddi prawf aruynt. Ar ol ey- meryd y blychaid cyntaf, yr oedd y poenau yn gr.adilol gilio ymaith. Dechreuais gy- mcyd uu o'r Peleuau ar 01 pob pryd, ac yn mben peth amser fe gymerais ddwy o'r Pelenau. Yn raddol fo gihoJd yr arwy idion ofn- adwy a ddarluniwyd uchod. a phan yr oeddwn wedi cymeryd y bh-chaid olaf, teimlwn fy bun yn iach, yn union fel yr ar- ferwu fod o T:,Yi fy io,iiy,l-yu wir, yu well nag y bum ers blynyudau. "Ni bu dim ur fy iochyd byth er hyny; y mae hyd yn nod fy hon clyn y beil wedi cilio ymaith. Nis gal!af bei lio credu nad Peleuau Pine Dr Yv'iliiams a ddarfu achub fy niywyd. Yr Avvf yn cynghori fy nghyf- eiIliolJ i roddi prawf arny ilt. Y uiae cym- ydosr agos i mi, un a fu yn w:tel ei iechyd am il)"Llyùdau, yn eu cymeryd yn awr, ae er nFd y-w we li eu cymeryd ond ers ychydig amser, y mae wedi ciel lies mawr. Y maent yn wahan II i bob meddyginiaeth arall. Y maent. yn hawdd i»wn yw cy- ioeryd, fie y luiiout yu Hfeithio yn luan er lies y corlf." Y mac Pelenau Pine Dr Williams y tonic goreu sydd yn bosibl i d,Iy¡IÏ')lI; merched, a phlant. Mae Peleuau Ptnc Dr Wilitims yu gwella crydcyuialau, I)fteii y giau, loco- motor atumv, Vitiis' iiiuce, cur ncrfol yu y p,iii, gweoehd l!ethol.afieuhydon y wwaed, megis scrofuia, tan id lwf parhaol, ac adfera liw d't yr un pryd a iechyd da. Y ument yn feJdyginiae:i arbeuig at an- hwylderau ar fer;ued a chyda golwg ar ddvnion, y nrieiit yn gwella p';b achos yn codi o ortliuder, gorvtalib, a ph^thau cyffel- yb. Gwerthir hwy gui: yr boll fferyllwyr, neu chwcch am 13s 9c. Nid ces yr un bees yu gywir heb yrenw yu l!a.v,i. Dr William s Pink Pils for Pale People. Y maent wedi laohau lluaws o aclo'r/inwydwst, anemia, etirial v ga'on, ae anhwylilerau yn codi oddiar waed amliiir, gwesi iid gieaol, dill'yg archwaet'u, diffyg an: li, P >eti yn y cefn, cur yn y pen, a gweudid yn v rhyw fenywaid i. _—
Advertising
NID OES DIM YN WELL -N;A!R GOREU DAELLEMWOH BOB GAIR O'R HYSBYSIAD H WX. 1-1 tTG 1111" S'S Trade Mark  1f.tl:t';<¡'\I\ I: 1: .1; )  Artobbl, ATae yn debyg yr erys y  ? dirgelwch sydd o amgyleh J ??IygMLud..y.ldyu  '<7: meddu bywyd ae ?nadl'   yughydB'r Loll amryw- ). f I' iol gyneddfau sydd yD ?? 'V gwneyd i fyuy fodolaeth ?C'\??i dd,.?t. yn ddir?dwch t. 1t? p?rh?nl. Oud nid oes unrhyw d dirgelwch 0 gwbl ynghyMt yr fgwydd?.r h:udo?'. d hon-y rhaid cadw P@Td?,b a chyfc th y gw?cd, os ydym am fwynhau Bywyd yn ei y,t:d uehaf a pherffeithiaf. HUGHES'S BLOOD PILLS yw y purwyr ar y elf H: -oddia l wnant dreuliadyniborth iachusyu huv;dd, agliriint y corff oddiwith bob anmhuredd sydd yu arwain i dyllant afhch, ac yn cynyrchu gwaed teneu a dyirllyd. HLy.t y peleuau hyn lawn eh?areu teg i'f bywyd a'r yni gwreiddiol sydd yn y corph dyuoi, it thrwy Lyuy cynorthwyant "i I y  "? fi'rwythloni ac i' nerthu 1:'111,)01 bywyd. Obl,,id :t. ?. ) y gw?ed yw yreimoM. <, :f?l', fyyeh y ciywir aeio'hiu » d?.?u yn y' ■' & < cwyu') gan is,!cir a  .?.?-  "i.ty? \h! ? dyddord? ?? ??. ? y" y c y'?' o'u dyl- x x ed^wyuoau, yn arbenig ''?.???,?.?&. dywlr h/u ymhlith y -?   rhyw fe.iywaidd u,.? teulu. Y mae yn uiiioiigyreholyii C,i welil,):?,l i sef.,Iif, i, Nid ;w y i,elvi?au hvn byth y?i I FUKEBOUIXGS. A ydyw M. cro yn Myn, a'cb 1 y??id yn §bwl ? A ces bias ?"'   &" y '"n''? ar eich HUGHES'S BLOOD PILLS ydy.-h yn teiiulo Mb )siou <) MtCK HEADACaH ?IL'?.-s AT- yr holl h-cthauhyn TACKS,l?Vl-;D, KIL)N-EY yn arwyddion mor PATION PILES, DO:M, EcZHMA, XERVOCS PROS ATM?, DYSPErSI\. & MxLAXCHOLY y?- ?,ti?auh3m '??! o'r "j -,ii ar y fodynb-y.irh?. fa'm rha? ym?ndi?dfUl a?-c?y L :?e y dytu 1),i,,Ieb y w;? I gael ei ''?''?'' a'i ga ?w yn of.U.?a wedi hyny. HJGH?S'?BLOJOi?'? W y fed ly?,iiia,tb deuluaidd o:eu, ac i.-t d au diweidar o'r t^u bo(l yr aiuddiifyn- êit.:hosÙ!1 0 Jhy eiiitiau y luacut yn sicrLau y dyogel-.vch goreu, trwy gidw y Gwao I t'r ;W:; g.»r £ £ y" y tymheredd a'r ncrtU pri xlji. At y cry l- cymalau a holl anhwyl lerau yr Am y maent yn flvy effeithiol naur unrhyw b-deuta eraill, beth bynag fo'u Wim a'u iiiw. Parotoir gan JACUB IIU GILES, Maniifi ictiu 'lug C "n^n ist ■ a gwerthir hwy gau F L.)J: :¡..ryH\p' iwerthwyr l'atn,t '» ? ,oa Is ljc, 21 9c, 4.1 ?,u, tie. ?ll, '"L'?" abimpt i'r goruchwylwvr »rn.i g Messrs fr::ffg;¡ja.j::j!ii;; T rl m, 'J- THAU Y i V t' VH AUDi)!!GibjO V'« A ¡:: (H I Jt B A II II A 0 L) lh"m:r l'criuw.! U1WY.' '1'¡,i, I';&¡;rI'!¡};H ??KRFUKat).? ?/ y?btf' :i0("?( '?M?dd?MM'. c Lhus-'ai'i. Paris, » (. txrAA <OItt1mtATtQ V orK."—TUB AUOOSAOT. l'riJ :< GC, 1 n ü' y b.tel.  ^ertliirV.ia!:olui:a.i. !>«"■•«• $  ei yu ??'? w y '77<mj?MM)t -Ro?-K PERFCJJIEBY CU Uui? wueutiuy.w .r Cr?' i (; ———. F R.AZER'S f 11 ABLETS F RAZEP,'S rrARLgTS pRAZEH'S '^ABLETS ^"KAZEU'S f ABLETS j; RAZER'S yABLETS FRAZER' IIIABLE-RS j^RAZER'd I r r ADLETS j^RAZEll'S IT API,E'RS I^RAZKR'S 'ABLETS J^RAZER'a r^V\BLETS ? IT,, ?1?,AZEI,'S i 'AllLETS ^MUZHK'S v PETH GO 'U 5EIR10 A HAllDDL' CWVNEW'^YD. i 'L B;- ..? .? /?.' ?.-?:?' ?' ?t.r:?Y'.?..?t'?, ?rcd?nyC?.' Crocii. j^l.-AZKi; S ^ABLEiy .». l' Vu IHidaru tw.va.eiddrwydd. u J.w.?"?- Ulah'r -? .uc..  .ac.vu -ur.yc  UliU6t¡g, acy.i i.uroy.-jl- ?,. ,).?h.?.J;'arcdd :).<-?-w'? yn bttj""? a r"?"?' "pl1d)'l vn IVa'vco. U.r ,l.r.v» uei.eiaaidanyut ?(ir.er.g*y.'???'8?' Rlim'UD. I)'.t.r.[rari?'?"?" sv.\? tt).i"i'?'??'?  awr vn cael .-a gw ;;I, \i: ht:t;;é cud eu p.n-.? ùly.:h;J.u ,.?v'n)?- 9)"1" r g.iri:l.ü •'Fr.K.rs T.??"?" ¡:JIl'T"l ¡;lIr :tr )' calla.! .?/u.?.'?''y?-?,'?? y t. wci., lieu yn rnad drwy'r l',»t odoiwrta L-A.-ZER'S TADLETS I.IMITEH, ■■■• ■  ?:?'?,'? ? t» .?"?.  1.7 .<?  .ø ?.  ? .?' ?iS ? ? <-  ;l 'i;J.4 r;' ,(! 6P'G' fi-\ ;¡,; t m, ušf1
[No title]
QL;ALITY 19 THE TIUTE TEST OF CIIEAP- KES9 "—Kxperiente teache that the Best ? the Cheapest Leuce HoMM?.?'s TEA commands the preference. Ask for it, see that YOU get it, and have no other. LOCAL AOR-N TS -Owens, High street; Davies, BacgorSt.; I;azigor-Lewis, Grocer, Conway Wi1ii<\ms, Ctiermst. Nevin Griffith, Grocer &c. Pwllbeli-Owen, High- street. Hl!\BIhm -Cattor, Chemist; Thomas, Grocer. LInndudio- Holliday, Market Hllll. Port Dinorwic—Owen, Frondeg. Llaufyllin j -Williams, Chemist. Portuiadoc— Neweu, Cct;?ct'")'t'r. Q IIan Ffestiniog—NeweU, C?.?-?'s Sccietj.
0 V J JUS Y. K i i S L li…
0 V J JUS Y. K i i S L li A N DDF.I XIDLEN OFLAEKYR?KAUON. I Dydl Sadwrn gwysiwyd y swyddogion I hyn o tlaen yr ynadon yn y Neuadd RiroJ, U..erl1arfOIl, am y trethi oedd yn ddyledus ur y plwyf. lite Owen O. Jones (dros yr overseers) a ddywedai eu bud wedi gwneyd eu gorsu i gael y trethi, ac nad oedd eu tretbg-llsg]wr ar ol i unrhyw dreth- gasglydd arall am hel y trethi, ac yr oedd- yut wedi g,vys:o llawer am doiiynt. Dy- wedai fod talu'r dreth gan gasel a thalu'r degwm y dyddiau hyn, a'u bud fel oveiseers wedi bod yu bentbyca ari!ill i gyfarfod a gofynion y gwaicheidwaid, gan ddisgwyl y huasai pethau yn gwella. Ond g«u mai dal yr oedii pethau yn yr un sefyllfa, nid oedd- ynt am feuthyca ychwaueg. Dywedai yr ynadon mai rliy neiml oedd yr oveiseers, ae lod pob plvyi ond Llanddeiniolen wedi dod yn mlaen gyda'r gofynion. Ceisiwyd am- daiB'yn trwy drtweyd fod yr amaethwyr mewn amgvichiaduu gwns^e iig y dyddiau hyn, ac foil cyl'auswm trt th Llaiiddeiniolpn, o'i chyferbynu a phlwyfi eraill, yn uchel iawn. Ond gulwyu svlw eilwaith fod pob plwyf arall wedi talu, ac fod overseers Lhm- ddeiniolen i gael hyd y loi'e i o librill l ddod ymlaer. i dalu y gotyuion. ac ar ol hyny-os heb daIu- y by ùdeut yn syithio ar eiddo yr overseers i dalu y gofyuiou. Ar ol hyn sicr- hawyd, dros yr overseers, v gwnaut eu goren o hyn i'r loied o Ebrill i gael y trethi i rnewli, trwy gymeryd y gy frai th yn eu llaw i'w cael.
[No title]
THROAT ll!BITA:=-lJ C'H:lI. sore-I ness and (irv. ss tickling and nritaliou, in lliucmg cough atlcct'.ug the ,c". For these symptons use Etps s Glycerine Ju- jubes. III contact. witu the glands at the moment they are excited oy ine act of suck- 1 ing, the GiycerHle in tuese agreeable con- f0ctious becomes act.wly healing. 6(,?d «ntyia boxes, 7d, tins. Is ijl, labelled "JAMES Hrrs? Co., Ltu., ijouicepitbic Chemists, London." Dr Jl;>i.re, in 11l wOIk I on '-?%ose and Thr,?at Diseases," 8a)s: The Clyc?riue Juj ubes p!t?..m-d by James Epps End Co., are of undoubted service as a curative or pilliative agent," while Dr Oor. don Holmes, Senior Physicit:ii to the Muni- cipal Throat aud Ear Infirmary, writes: ¡ After au extet-ded trial, limn; louud your j Glycerine J uj ubes of ciiisioerablc beuefit in almost all forms of turoat uiseatis.'—- ANOHOR TEA AMCHOR TEA ANCHOR II TFA ï gwerth goreu y gall arian ei brynu. 1
"KA»-LINELI,IAD 0 BREGETH-Ykt…
"KA»-LINELI,IAD 0 BREGETH- Ykt CYAltu. Y l'arch. James Donne, Llangefni. Un o wyr mawr Mon ydyw Mr Donne, yn fawr Did yn unig mown un na dwy ystyr- iaeth, eithr dyn ydyw sydd wedi ei gynys- gaeddu yn naturiol a galluoedd fu yn foddion i'w godi yn gyinaiot a dim i safle uchel yn h' ll gylclioedd yr euwad. Gall eistedd mewn anrhydedd llawn yn mhrif gadeiriaH ein cytiiai,ftit)edd, heb fod yn ail i un o'i frodyr iel cadeirwr, yn wr o barodrwydd neillduol, yn g)flawn o bib dawn, yn eyf. Jawui hull ddvledswyddau yr oisedd hon, mewn symledd arddull, craffder meddwl, a doethineo mawr. Pe buasid byth ynlllyued i ffuifio Oriel o holl weiuidogion y Sir, buaseiu am fouieut neu ddwy yn aros uwch ben y dyfarniad, pa un ai ein gwrthrych presenol ai y Parch John Koberts, Taihen, a gawsai fod yu wr canol. Nid am y rlieswm mai hWYllt hwy ydyut y ddau flaeuaf yn mhlith y dosbarth blaenaf yn yr Ynys fel pregethwyr yn Ulág, ouù hefyd ar yfrif maint a helaethrwydd eu gwasanaeth yn y weiuidogaeth. Teimlwn fod y coelbren yn syrthio yu bur naturiol ar Mr Donne yu y mater hwn. lihaid yw dyweyd ei fod wedi llafurio yn lielaethach na neb o'i frodyr fel pragcthwr, oblegid nid oes neb yn holl rengoedd ei enwad wedi teithio a phregethu cy maint ag ef. Tra wedi euwi dau o gewri pwlput Metliodistiaid Mon, nid ydym hub gaufod fod y gwahaniaeth rhyngddynt yn fawr iawlI, dau eyfoesol a'n gilyddydynt, ac wedi proti eu hunain yn wrouiai I dwy oes, yn brc-getnwyr rhagorol, ona yn gwana.i- ianthu yn ddirfawr y iiaill oddiwrth y llall. Nid yw Mr iJonne erioed wedi amcatiu enill iddo ei huu enw yn mysg y dosbarth blaenaf o dùpoÏou meddylgar y byd, pregethwr da o ysbryd tanbaid mewn symlrwydd arddull ac eglurdt-r geiiiau, beb unrhyw ymgai i ymiesymu yn ddwfn, eto yu wir alluog gaug.u ynghyd ranau ywasgaredig y gwir- ionedd at eu gilydd, ,u havddangos yn eu trefu ac yu eu cydweddiad priodol yn ysbryd yr Efengyl. Ond y mae Jlr Koberts ar hyd ei oes wedi gosod nod arall iddo ei bun, saf bod yn athronydd ac yn dduwinydd dwfn, ac yu wir enill y gamp i raddau lied helaetti fel y eyfryw yn wr o eangder meddwl, yn ymresyiuwr pwyllus a cliadurn, yu wreiddiol, yu gie'vr drycbfeddyliau, ac o ysbryd hynod anriibynol. With wrandaw y ddau gymer- iad ynia yn pregethu nis gallwn lai na theimlo fod yr Eftaigyl yn cael ei phregethu mewn mwy helaeturwydd ac eglurder ac yn fwy ymarferol gan Mr Donne. Y mae efe yn ÚWYIl gwleddoedd yr Et'engyl yn agtisach at ei wiaudawyr, ac yn fwy rhyddfrydig a thaer yn gwahodd i'r wledd, hefyd y mae yn hulio ei fwrdd yu llawnach ac yn fwy am- rywiaethol a hudolus. Dengys Mr Roberts fod yn ei wledd yntau y lio pasgedig wedi ei ladd ac fod ganddo will a llaeth he arian ae heb werth. Ond yn ngwleddoed(I Mr Donne y mae gorfoledd, awn cynghanedd a dawnsio, am ddyfud yr itfradion yn ol i dy I ei dad. Pregetha Mr Roberts gan ddangos yn fwy ddyfuder golud doethinaba gwybod- ath Iiuw, yr hivii i, ddatguddir i'r byd trwy f oi Fab Ef lesa Grist, ac ymresyma mewn lIlode! ('ath1'11 ac ardderchog hawliau DlIw ar ddyn, a dyledswydd dyn tuagat y drefn a dtlarp-irwyd ar ei gyfer. Ond wedi tynu rhwvc] i Hii- odid fawr nad vn rhwvd Mr Donne y bydd y ddalfa fwyaf o bysgod, ac I le ddicliiin y bydd yn hyuod amrywiaethol ei chynwys. Wrth sylwi ar Air Donne yn y pwipud yr ydym yn cael eiii hargyliLeldi ei fod wedi rh..gbH.ratui llawer mewn cym- wyso ae ad iiVdu ei ysbrycl i'r gwaith sydd yn awr o'i flaen. Ni ganfyddwn arwyddion uwlwg o ddifritolwch calon ac ysbryd yn ei ymddangosiad eyvitaf, no aitil i ochecaid er- ifvniol yu dvrchftfu) fyny'r Orsedd aradenydd siieth weddi wedi darllen pennod o'r ortclaii dwyfol a cliyn offrymu ei wedJi ddechreuol. Y mae yn rlioddi einyn allan i'w ganu, yr hwn sydd et) yn profi i ni yn bur fcglur pa I beth ydyw ansawdd ei ysbryd, diohou yr apelia at y gynulleidfa am i bawb ymuno yn y rhan hwn o'r gwasanaeth mewn limwl weddi. ^Yele nil o'i hof fbeniliiou: — O llefara »ddfwyn Iesu Mae dy eiriitu fel y gwin, Oil yu dwyu i mewn dangnefedd I Ag sy(ld o aufeidrol rin Mae holl leisiau'r greadigaeth, Holl ddeniadau cnawd a ltyd, Wrth dy lais hyfrydaf tawel, Vn distowi a myn'd yn fud. &c. Ynei wed li y mae ganddo un miter neill- duol, a'i ddadl beiiaf am Iresenoldeb Duw Yn y ?w!tMn?<h ydyw mai cydweit?iwr I Duw ydyw. Y nine ei d"<'rmcb ger bron Duw vn 'anorchfvgol ar mn ei wrandawyr, ynneii)duoly rhan h-.no o'r gynulleidfa svdd wedi cyn?nno .t'r g.dr a hir gyndynn rhwn? dau feddwl heb i)dio i'r alwad nefo!; ar eu rhan gwna rai o'r apelitdau inwyaf ¡ t ter it (lif,ifol yti y g,iria, "O Dtlnw, achub yn awr par yn awr lwyddiaut." Nid rhan ddibwvs yn ei olwg ef ydyw y ¡ rhan hwn o'r gwasanaeth; y uiae gweddioDuw wedi cael He mawr ganddo, ac y mae i bio RUlryw ddulliau pan yn Ûffèirindu yn gv- hoeddus yn y gwaith cysegredig hwn. Un dull nodedig ac eithriadol yn ei hanes yw munyd neu ddwy mewn distawrwydd heb yngtin gair. Ei holl ymgais yn ei auirywiol ddullwedd mewn gweiidi ydyw enill buddug- oliaeth a gorebfygu gyda Duw. Tra YII cymcryd ei destyn, cawn ef bob an-ser yn ei drafod vn y wedd fwyaf syml, htb gautol ynddo un rhwysti i edrych arno yn y tfonld hono. Nid rhaid iddo ef wrth unrhyw allwebl ddyi.ol i agnryd unrhyw ddrws yn ystafelloedd y g;dr. Y mae adnod yn allwedd ddigonol ganddo l agoryd pob drws cauedig "I' bob gwinonedd. Yn ei ragvmadrodd y ma» yn gosod h-11 svlfaen yr adeilad i lawr heb ddangos nn- rhyw ymdrech tlin ar ran y meddwl iin lludded corjihoiol, pan mor syml yr ym- ddengys y gwiiittnedd iddo of. Yna y nmu yn gadael y rhan addysgiadol lieu eglur- iadol o'r testyn ac yn teimlo fod yn rhaid iddo bregethu Iesu Grist yn Geidwnd i boahadur, gan mai i'r amcan hwn yn unig y daufonwyd ef. Y mae yr efengyl dra- gwyddol yn ei law niegis gallu Duw i aeliub y peuaf o bechaouriaid, yn galw yn uchel heb ofni pwy bvna^ a ddel. Y mae yn ffyddiog ac yu gi edwr mawr yu addewidio" Duw, y rhai ydynt iddo ef yn ie ac yn aireu. I Nid yw ein gwrthrych ynjun o'r pregethwyr hyuv heb rhyw arwyddion eglur a phendant fod yr Y sbryd GJnll yn aiddel ei wcillidog- aeth, ac yn coroni ei lafur a'i ymdrech mewn troi a dychwelyd cneidiau at Grist. oblegid y mile IIlllrywial gyfnodni ar ei yrfa gwem- idocaethoi y gall aros uwch eu pen mewn I adgof luelus a hyfryd. A IIIW)" ydyw nifer y dychweledigion a ddaethant i'r eoolwys trwy ei wOllJidngt\eth UIIS ¡:¡lir"lI rhifo, trwy y Do a Gogledd Cymru. Ae nitl yw hyn fel peth wedi darfod a myned heibio vn ei hanes, ond ni ganfyddwn fod yr Ysbryd yn aros gydag ef yn ei ddylauwadau nerthol ac achubol, er nad yw y .dyfroed.l ar bob achlysur yn codi yn ddyiroedd i.ohadvvy. Khaid y bvdd y fath yifa lwyddianus a hon yn iichos achubiacth nifer mor fawr o eoeid- lau i l'ywyd tragwyddol, yn elfeu bwysig yu ) ei ddvrchafiad a'i ogoniunt, yn mvsg y rliHi a bertt. ithiwyd yn nghynianfa a chynulleMla V rhai cyntafanedig yn y Jerusalem net,.l. | A'r rhai a droant lawer i gyfiawnder a i fyJdllllt fel-y ser bvth yn dragy wydid. In awriiymunwn ddyfod at>i hanes yn ei gysyll- j tiad ag eglwys CapelDinas.Llauget'm.yr hwn I sydd yn estyn dros gyfnod maith a difwjch o bnuip mlynedd ar detigain, er nas gillwn ddwyn tystiolaeth bersonol ond yn uuig am haner v cvfnod hwn. Dwy oruchwyliaeth neu ddwy genhedlaeth o swyddogion dw- conaidd sydd yn dyfod o fewn cyleb eiii hadltabyddiaeth 0 dan na-wdd se esgobaeth Mr Donne. Y gynttd o'r ddwy oeddynty personaa canlynol: Meistri Samuel Dew, on; T. Lloyd, Glandwr; Owen Williams, P n'rorsedd; William Roberts, Lledwigan William Rowlands, Carrog (eraill yn y cyf- amsar rhwng y cyfnod hwn a'r un preseuol yr ydym ya eu gadael allan), a'r staff o'r genedlaeth diliweddaf ydynt y rhai canlynol, It. Davies, JEvan Morris Roberts, Owen Williams, E. Evans, R. Jones, 0. Jones. Nid ydym heb wybod fod i Mr Donne le dy- munol yn rnynwes a chalon pob un o'r swyddogion hyn fel eraill o'u blaen, a pharch dwfn iddo fel dyn, pregethwr, a Christiori, a'i weiuidogaeth bob amseryn dra derbyniol gan yr holl frawdoliaeth. Fol bugail y mae ya gyflawu mewn pob rhagoriaeth sydd yn ofyunl yn y cyleh eyfrinol a moethus bwn. Ni ddaw i dy brawd neu chwaer na fydd ei ymweliad mewn awr o brofedigaeth neu eystudd yn dtil derbyniol, a'i galon fawr ar dan ac yu fyw i bob cydymdeiuilad mwyaf pur a goriest. Yu y seiat bydd bob amser nifgis cwiuwl llawn dwfr yn gwlawio ar y tirsvchedig, oblegid bydd newydd ddyfod o'r cysfer saucteiddiolaf, fel Aaron yn urldasol a glan ei wisgoedd, a gwbth eneiu- iad yn amlwg arno. Nis gallwn lai nag edrych areiu gwrthrych fel boneddwr mwyaf trwvadl, nid yn uuig mewn ymddangosiad personol, ond i'w giifod a'i deimlo felly yn mhob gair ao ymddygiad o'i eiddo, a'i ddy- lanwad yn cerdded yn iachus trwy amrywiol gylchoeid c.mdeithas. Ni ddigwydd i un- rhyw symudiad o bwys mewn byd nac egJwys, nad ydyw efe yu sicr o fod yn wr blacnaf a mwyaf yu y symudiad hww. Yn mhob brwydr boliticaidd man a mawrion saif yn rhengoedd blaenaf y fyddin. Ac mewn pwnc o addysg, y mae a hydeioe. I itil weai lJoa 0 wasauaei-u dirfawr i'w wlall. Wrth fwrw trem ar ei fywyd gwerthfawr tt-imlwn fod ei ddefnydd- ioldeb a.'i gytuwysder yn mhob cylch mewn byd ac eglwys yn grwn a chyflawn, megys mo Irwy, lieb os nac onibae. Uall Llangefni fod yn falch ac ymflfrostio llawer ynddo, hyd vn nod yn nilynyddoedd ei henaint a pheu- wvni, oblegid tirf fie iraidd ydyw, ac megis gvvr yu aiiterth ei uerth yn dwyu baich ei flynyddoedd yn esiuwyth ac ysgafn. Yu ol pob arwyddion allanol, gellir disgwyl lliwer o waith da oddiwrtho dros lawer o flynydd- oedd gartref ac oddicartref, a hyn ywein gobaith a'n dymuniad penaf. Gofidus genym bob amser ydyw gweled cymeriadau da a gweithgar o'r fath yma fyth yu myned yn nen.
LI,U -,t; i.\ V i)EI LLt:r'rHE,
LI,U -,t; i.\ V i)E LLt: r r HE, Yr oedd Llun y Pasg yn diwrnod hynod yn y De, gan fod yr hod bobl allan am eu gwyliau. Teithiodd miloedd gyda'r rheil- ffor,l,l o'r naill f:t,, r,)d,.Ii eLi presu- ol,jeb mewn eiste,iufodatl lieu mewu c\far- fodydd ereill. Aeth cannoedd am oleser- deithiaii i lanau y mor, ae oddiyuo mewu agerfadau, tra yr oed I galw mawr aui gerbydau. Yn Abertawe, cyuhiliwyd eis- te?dtbd, ao yn y bnt' gystadleuaeth gorawl enillwyJ y ?p a'r g.<d?i" g"" gor Cwm- bwrla. Yn Mghastelinetd, cynhaliwyd c?manta ?CJ, Mr Kiiedyuog Price yn arwaiu. Yu oe?ld DrR,)Iai)d Rogers yn feirmad mewn (';stecldfoJ.1 Cyny?id 50p a med?t aur yu y brif gystad- leuaeth g,¡r"wl. ae e:Ji'lwy.1 y wobr hon gan gor yr Auiwythig. Yn Aberdar, cynhaliwyd amryw o gyfarfodydd pretrethu, heblaw atdyniadau eraill, tra yr o >dd cymanta gauu yn "ilhontypridd. Llywyddod t yr Uchgad- ben Wyudham Quia ar ei-t- Id fod yn Barri, Ile yr o-:d l Mr W. Davies, L'undaiu, yn feirniad cerddorol, a'r lie yr enilhvyd y brif wolir gerddorol gan got- O ./m^von. Mewn J leuedd ('rad! cyuh.Ii wyd cyngherddau. Ond yn Mountain Ash y cvuhaiiwyd prif atdyniad y De, sef, eisteddfod oedd bron yn un genediaetbol. Ye oe«hl y pwyllgor wedi rhoodi yn destyn y brif gystaoleuaeth gorawl un o'r dllrnu a genir yu Llandudno, sef, "When His loud voice in thunder spoke," Handel. Troedd y wol.r yn lOOp a tat oil wedi ci uiouutio gydag aur (rhodd Mr Piitchard Morgan, A ,). Yl11ge¡8iù,jd • chwcch o brif goiau y De, ,of, Pontycymer, Pontaidawe. Khymiii, Mountaiu Ash Trecynou, a Merthyr. Fel y gwydUayr I oedd Knymni a Merthyr yr. gyfartal yu yr E ste idfod G?"iedlaet!,oJ yu Llanelli, ac y innOct yn bwrindu tyuu'r iorcb yu Llan- dudno. Gan 1.}"ilY yr oedd llawer o edrych ymlaen at ganlyniad yr ymgyrch yn Mouot- ain Ash, a'r tro hwn, yn ul Mr b. Jeakins, Mils. Hac., a'r Sigaur Kandegger, cor (dan ar%velui.i,i Mr Lar., Davies) einilodd y