Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
19 erthygl ar y dudalen hon
CYFARFYDDIAI) Y SENEDD.
CYFARFYDDIAI) Y SENEDD. Mae y Frenhines wedi rhoddi gwys a gwa- hawdd" i gynrychiolwvr y bobl gyfarfod yn Westminster dair wythnos yn gynarach nag ar- ferol, sef ar yr 17eg cyfisol, ac mae y gwahoddiad wedi peri cyffro nid bychan y nn ghwahanol gylch oedd cvmdeithas mewn caulyniad. Nid yw y oyfarfyddiad o anghcnrheidrwydd yn golygti dim drwg a difrifol, ac o dan yr amgylchiadau, mae yn naturiol i Weinidogion ei Mawrhydi fod ya awyddus i ymgynghori u'r wlad, drwy ei chynrychiolwyr, yn yr adeg beryglus bresenol. Pe na byddai dim mwy o bwys na hyny yn y gwahoddiad, ni ddylai neb deimlo yn anes- mwyth. Ond y mae llawer yn cefio i'r Senedd oael ti galw yn nghyd o dan amgylchiadau cyffelyb yn 1853, a therfynu mewn cyhoeddi hyfel yn erbyn Rwsia. Y mae rhyfyg, a dyfn- der calon Iarll Beaconsfield hefyd y fath fel na fyn rhai eu darbwyllo nad rhywbeth o'r natur ma svdd mewn bwriad eto yr adeg hon. Y mae arianwyr y deyrnas wedi ofni hyny, ac nid oes dim a deimla yn gynt oddiwrth ddaroganiad am ryfel na'r fasnach mewn arian. Gynted ag yr hysbyswyd y bwriad o alw ein Seneddwyr at eu gilydd, yr oedd pawb yn noli pa. betneedd yn y gwynt, ac ar unwaith yn penderfynu fod rhyfel wrtli y drws. Disgynodd prisoedd prif gvfl anddaliadiiu y dcyrnas gryn ddeg swllt y eant, a rhai mwy na hyny, ae ysgydwai y doethion o'r Dwyrain eu penauyn hynod 0 nod- weddiadol, fodyllewPrydeinig o'r diwedd wedi deffro, ac yn barod i ruthro ar yr hen arth o Rwsia. Rywfodd y mae'r Prif Weinidog yn llwrdd- ianus ryfeddol i osod ei hunan mewn sefyllfa i gad ei gamddeall, ac o bosibl, weithiau, i gael ei gamddarlunio hefyd. Ond nid oes ganddo neb i'w feio am hyny ond ei hunan. Pan y perswadiodd y Frenhines i dderbyn y teitl o "Ymherodres yr India" yr oedd gwahanol ddyfaliadau o berthynas i hyny; mynai rhai fod ysblander teitl ymherodrol wedi dallu llygaid ei Mawrhydi, a'i bod yn awyddus i ym- ddallgos fel ei chyroydogion; eraill a haerent fod hyny yn angenrheidiol i gynal i fyny urddas ae awdurdod y goron yn ugolwg brodorion India, ae os nad ydym yn camddeall yr oeddhyn yn ymddangos yn beth pwysig yn ngolwg Dis- raeli ei hun. Ni chaniata ein gofod i ni fanylu ar y dychmygion roes anturiaeth Camlas Suez fod iddyr.t, ae yn ddiweddarach fel yr oedd gwaith y Llywodnwith yn anfon y llynges i Besika Bay yn camarwain ac yn achlysur i Ewrop dvnu gwahanol gasgliadau oddiwrth yr Tin iini^yichiad. Ar un adpg dywedodd y Prif AVeinidog mai amcan llyny ydoedd dangos pa mor barod ydoedd Lloegr i amddiffyn ei buddianau yn y Dwyr,ân. Deallodd y Twi-c yr awgrym fod yr hen aniddiffyn tadol eto heb ei dynu oduiwrtho, ac aeth yn mlaeu i ymladd yn fwy dewr nag erioed, gan gredu y deuai Lloegr i'w cymhorth cyn bo hir. Gadawyd iddo yn ei ddygn allwybod- aoth am fwriad ein Llywpdraeth hyd nos y cyhoeddwyd y bryslythyrau, pan yr oedd y whd wedi ei chynhyrfu hyd y gwaclodion gan adroddiadau y Daily New* am greuloriderau Bulgaria. Ac i dawelu meddyliau cyifrous y bobi dyma yr hysbvsiad eysurus mai amcan anfouiad y llynges i Besika Bay ydoedd i aro- ddifFyn achos y Cristionogion gorthrymedig! "Ffordd chwithig i amddiffyn eu hachos pan ystyriwn fod y Cristionogion druain ugeiniau o filldiroedd o'r arfordir agosaf i'r lie yr oedd ein llongau yn angori; a'r Mahometaniaid yn eu croesawu fel eu talgraig mewn dyddiau blin. Ae yn gymwys yr un modd y mae gyda golwg ar oyfarfyddiad y Senedd eleni. Llamodd calon y Pashiaid yn Nghaercystcnyn pan welsant yr hysbysiad fod Senedd Prydain ar gael ei galw yn nghyd yn Ionawr y flwyddyn hon, ac yn gwybod tuedd vsbrydy prif swyddog wrth lyw y Llywodraeth, cymhellir hwy i barhau y rhyfel, Be felly i dynu amynt eu hunain fwy o ddinystr a chelanedd. Nid yw y Llywodraeth, o ran dim a wyddys, yn cymeryd un llwybr i'w darbwyllo o'u camsyniad; a nHtunol ydyw fod ofnau cyteiUion heddwch vn y wlad hon yn codi i'r un graddau ag y eodir gobeithion i'r gwrthwyneb yn mynwesau "v bobl sydd dda ganddynt ryfel." Os nad ydynt yn bwriadu rhyfel, niwyaf yn y byd ydyw y cyfrifoldeb sydd yn gorphwys arnynt yn goddef i gyfeillion y Twre gymeryd eu cam- arwain, a pharhau i ddwyn ) n mlaen ymdrech nad oes obaith iddynt am lwyddiant. A chymeryd datganiadau biaenorol Arglwydd Derby yn fynegiad cywir o farn a theimlad y Llywodraeth, gallesid tybied, gan nas gellir gwoled fod y "buddiannau Prydeinig" yn cael ymos.d arnynt, nad yw yn bwriadu cilio oddiar y llwybr ttinol y mae rheswm a synwyr moesol y gcnedl yn ei gymhell arni. Hawddach genym ni ydyw credu, er y duedd gref sydd yn rhai o brif aelodau y Weinyddiaeth i dywyllu cynghor ac i gy&oi teimladau, fod y Senedd yn cyfarfod i sicrhau eyd-ddaalltwriaeth gyda golwg ar brif begynau y Cwestiwn Dwy- reiniol, yn ei wedd newydd ar ol gorchfygiad- Twrci: ao y mae yr hysbysiad diweddaf a gaf- wyd i raddau yn oadarnhiu hyny. Y mae y Sultan yn cydnabod ei wendid; 1\0 y mae yn gofyn i Loegr, ddynesu at Rwsia ar ei ran, a mynu gwybod pa beth a gais ganddi. Dywodir fod Lloegr wedi addaw gwnoyd hyny, ac felly wedi ymgymeryd & ehyfrifoldeb mawr. Os felly, bydd yn dda i'n llywiawdwyr wrth amgen gwyr nag sydd yn cyfansoddi y pwyllgor yn Reol Downinq i ymgyngbori a hwynt; ac i'w cadw ar ganol llwybr barn, bydd yn dda i'r wlad fod yn eistedd ar y meinciau gwrthwynebol wrr o brofiad a ohraffder Meistri Gladstone a Bright, a'r Ardalydd Hartington. Gyda go;wg ar fesurau cyffredinol y Senedd- dymor agosaol, yr ydym eisoes yn gwolod, oddiwrth a ddatguddiwyd i ni gan oraclail y blaid Doriaidd, mai "megys yr osdd yn y dechreu y mae yr awrhon," a'u bod yn myned i wasanaethu dosbeirtb neillduol ar draul lies cyffredinol y wladwriaeth. Mae y tafarnwr i fod yn y feoyit, a'r biril yn uohaf. Ni fynant ddim i wneyd & chau y tafarnau ar y Sabboth yn yr Iwerddon mwy na Lloegr; ni symudant y gorthrwm o gau allan yr Ymneillduwyr o'r mynwontydd, os gallant beidio; ni chymerant arnynt glywed gwaedd eu eyfeillion yr amaeth- wyr, sydd yn llefain amyut ddydd a noa am ddileu deddfau gorthrymus helwriaeth: so wrth yr amaethwyr, druain, sydd yn dioddef y gyf- ryw driniaeth, nis gallwn lai na dywedyd, Wele eich duwiau," yn adeg yr etholiad. Soniant am osod atalfa ar ddygiad anifeiliaid o wledydd tramor, trwy adgyfodi yr hen ddiffyn- dollau, ao felly godi pris oig, a phrofl yn mhell- ach wirionedd y sylw a wnaeth Arglwydd Hartiagton yn Scotland yn ddiweddar mai gwasanaethu dosbarth ao nid corph y wladwr- iaeth ydyw SWill a sylwedd cyffes ffydd y Tori- aid. Yn lle gwueyd y daioni mwyaf i'r nifer luosooaf o ddeiliaid ei Mawrhydi, ymddengys eu bod eto am ddangos i'r byd faint cyn leied allant wneyd o ddaioni i'r nifer leiaf o bobl. Os nad ydym yn mawr gamgymeryd, ni phery eu teymasiad yn hir eto-y mae dydd eu gofwy yn ymyl. Na chaffed yr etholiad cyffredinol nesaf Gymru yn hepian ac yn. Ilaesa dwylaw.
[No title]
Ymwawriodd y Nadoli mewn amryw fanau yn y deyrnas hon gan adwyn ei phrif DOd- weddion, sef rhew ao eira, heb ba rai, yn nghyda phasgedigion breision y fuchedd hon, Did yw yr wyl yn gydweddol & syniad y Sais. Tra yr oedd yr ymffrost a'r miri mawr yn llanw dinasoedd Lloegr!' a phawb yn rhuthro am y ddawns, y wledd, a'r jxinlomime, yr oedd Cymm yn swnio ei thelyn, a'i meibion yn ymddifyru mewn llSn, awen, a chàn. Y mae ein swyddfa wedi ei gorlifo yr wythnos hon gan adroddiadau am eisteddfodau, cyngherddau, a chyfarfpdydd o bob natur; ao nid yw yr hyn a ymddengys y bedwaredd ran o'r hyn a ddaeth i law. Byddai yn anhawdd cyfeirio at unrhyw ardal yn Nghymru nad eedd rhyw gynulliad o duedd grefyddol neu foesol yn cymeryd lie. Credwn fod lies anrhaethol yn deilliaw i'n gwlad oddi- wrth arferion fel hyn; a phan y mae Cymru yn sefyll yn rhagorol, 00 uwch eydmariaeth a Lloegr uchelfreintiog, y mae yn ein harwain i gredu mai atgasrwydd diesgusawd sydd yn cvnhyrfu rhai o'u prif lenorion i ddiraddio a diystyru cyfarfodyfld fel hyn, am eu bod ar raddfa is na'r Eisteddfod Genedlaethol.
[No title]
Tra yr oedd yr agwedd hapus yna ar Gymru, yr oedd nerthoedd y greadigaeth yn ymweled a nerthoedd israddol Rwsia a Thwroi ar faes y frwydr yn y Dwyrain; a thra yn parlysu braicn y naill a'r Hall o honynt fel nas gallent ymladd, yr oedd yn difa y lluoodd o'i flaen gyda ge (win- der mwy na'r frwydr boethaf yn y rhyfel. Y mae enbydrwydd y gauaf yn llawer mwy na'r gelyn i'r naill fyddin yn gystal a'r Hall; ond y mae, heblaw hyny, fel pe yn .estyn trugaredd i Twrci drwy rwystro symudiadau y Kwsiaid oedd, a banerau buddugoliaeth, yn rhedeg ei gwlad. Y mae hanesion torcalonus i law am ddioddefiadau y milwyr. Cymerwyd 2000 o garcharorion o Kars i Erzeroum, ond cyn cyr- haedd y life diweddaf yr oedd 1800 o honynt wedi trengu dan erwinder yr hin. Adroddir am amgylchiadau eraill llawn mor druenus, ac hefyd am ddinystriad mawr i oiddo. Syndod na chynhyrfir calonau di p lom a t'dion Ewrop i gyfryngu gyda'r golwg o ddwvn heddwch rhwng y galluoedd hyn, ar ba rai y mae natur yn tywallt y barnedigaethau mwyaf ofnadwy.
[No title]
Y mae y floedd fawr "Osman Pasha am byth" wedi ei lleihau gan y manylion sydd yn dyfod i law am gyflwr ofnadwy Plevna cyn ei chymeryd, a chan y ffeithiau poenus a ddygir yn ei gylch yn bersonol. Pa beth bynag fyddo gallu Osman fel cadfridog, y mae yn eglur fod ei deimladau dvngarol a'i reswm yn llawer llai. Cafwyd heolydd Plevna yn orchuddiedig gan feirwon, a'r trigolion yn newynu, ac yn ym- wingo am gyfle i ymostwng, ond nid dyna yr oil. Dywodir na chafwyd gymaint ag un car- charor Rwsiaidd yn y ddinas, a'r unig dybiaeth a adewir yw eu bod wedi en lladd. Y mae yr hanes yn boenus, a diau y par i bawb greiu fod Osman, beth bynag fyddo ei glod, yn atebol am wasgu i farwolaoth filoedd o'i ddoiliaid, er mwyn esgusawd o wendid i syrthio i ddwylaw ci orchfygwyr.
[No title]
Y mae yr hen Dad Sanctaidd o Rufain wedi bod yn marwbronbob yn ail ddydd er's pymtheg neu ugain mlynedd bellach; ond yn llawn mor fynych, rywfodd, y mae yn ymfywhau a airioli, nes y mae pobl yn dechreu credu ei fod yn an- farwol. Ar un amgylcliiad, tra yr oedd yn glaf rhyw wyth nou naw mlynedd yn ol, yr oedd pnf newyddiaduron Llundain wedi darparu bywgrapliiad helaeth o hono; a chan y dys- gwyEent bob munud am bellebyr o'i ymddatod- iad, yr oedd yr holl hanes wedi ei gysodi a'i gywiro yn barod, felllad oedd ganddynt ond i aros am y gair "bu farw." Ond wele, y mae wodi byw ddigon er hyny i ysgrifenu byw- gfaphiad arall. Ar ol tipYIl o gystudd, a rhoddi o hono ei draed yn rhydiau yr afon, y mae eto yn ol, ac yn dweyd nas gall ar hyn o bryd fforddio i dynu ei draed i'r gwely i farw, er eu bod yn ddiffrwyth, gan fod ei bonglog mor roolaidd a chlir ag y bu erioed.
[No title]
Pan ar fyned i'r wasg derbyniasom air fod y llywodraeth Rwsiaidd wedi gwrthodcaisLloegr i ymestyn cyfryngiad rhwng y ddwy blaid yn y rhyfel. Anfonodd Lloøgr aIr i St. Petersburg ar gais y Sultan i hysbysu fod ei uchder Tyr- caidd yn barod ac ya foddlawn i wrando cynyg- ion heddwch gan Rwsia, ac arhoswyd yr atebiad gyda llawer o hydpr. Yr oedd rhai o bapurau Tvroophilaidd Lllindain yn ceisio prophwydo y tefli(I y llythyr yn ol i ddanedd Lloegr gyda'r cynnor am iddi "ofalu dros ei busnes ei hun." S'id yw yr atebiad fawr lai na hyny, sef cenad- wri, os dyuiuna Twrci heddwch rhaid iddi ofyn yn uniongyrchol i'r MaeslywyddRwsiaidd; ondy map yr atebiad gymaint yn lies Lloegr a dim arall, oherwydd dyagir hi i gadw allan o helynt y gallasai ei arbed pe symudasai yn gynt. Diamheu y bydd rhai yn ceisio gwthio y wlad i ryfel yn erbyn Rwsia, am ei bod yn chwenych cael ei ffordd ei hun gyda Twrci, 'yr hon a all- fod yn ni woidiol i fuddiaaau Prydeh\ig. Y mae Rwsia er y dechre^iad wedi dangos beth yw ei dewisiadi ao os bydd we. oyfnewid nis gall neb gamddeall ei gofynion. $--
BRAWDLYSOEDD CHWARTEROL I…
BRAWDLYSOEDD CHWARTEROL I MON. MATERION SIROL. Cynhaliwyd y brawdlysoedd uchod yn y Neuadd Sirol, Beaumaris, dydd Mawrth diweddaf, pryd y llywyddwyd gan Capten Verney, R.N., Rhianfa. Wedi i'r cadeirydd anerch yr uchel-reitl wyr aeth- pwyd i ymdrin i'r materion sirol, gan ddechreu gydag adroddiad Mr 0. Jones, ceidwad y carchar. Bu 51 o bersonau yn y carchar yn ystod y tri mis diweddaf, a'r nifer fwyaf ar un amser yn 21. Allan o'r carcharoripn hvn yr oedd 24 yn Gymry 13 yn Saeson; 7 yn Wyddelod; 3 yn Ysgotiaid; a 4 yn dramorwyr. Gwnawd treth y sir a threth yr heddgeidwaid i fod yn ffyrling y bunt yr un. Cyf- logau ysgrifenyddion yr ynadon a ystyriwyd yn nesaf, ac argymhellwyd y symiau canlynol gan y Pwyllgor Ariaiiol:-Beauntaris, 246p; Caergybi, 261p; Amlwch, 62p, a Llanerchymedd, 46p. Hysbyswyd am farwolacth heu griwr y llys, sef Robert Roberts, Beaumaris, yr hwn a gyflawnodd y swydd yn ffyddlon am ddeuddeng mlynedd, a phenderfynwyd penodi ei olynydd yn ddioed. Oddiwrth adroddiad Capt. W. H. Thomas ym- ddengys i 23 o bersonau gael eu dal yn ystod y chwarter-22 am ladrad, a 1 am drywanu. Rhydd- hawyd 4 ohonynt, cospwyd 18, ac anfonwyd 1 i sefyll ei brawf. Yr oeddys yn bwriadu cymeryd moddion effeithiol er atal crwydriaid yn y sir Argymhellodd Pwyllgor yr Heddgeidwaid fod 5s 6c y dydd i gael ei dalu i'r Arolygydd Davies, Porthaethwy, fel cydnabyddiaeth am ei wasanaeth gwerthfawr yn ystod yr amser y bu yu llenwi y swydd o Is-brif Gwnstabl. Gofynodd Cynghor Trefol Beaumaris am gael lleihau eu tanysgrifiad at dreth yr heddgeidWaM, ond cymhellwyd y llys i beidio ystyried y cais. LLADRAD PENFFORDD BEIDDGAR YN MON. John Riley a Thomas Morris, crwydriaid, a gy- huddwyd o ladrata arian o logell John Owen, Llangefni. Oddiwrth y tystiolaethau ymddeugys fod yr erlynydd, gwr oedranus, yn dychwelyd adref o Gaergybi nos Sul, y 23ain cynfisol, pryd yr ymosodwyd arno gan y carcharorion pan yn agos i Gaerceiliog, a diangasant ymaith gydag oddeutu 18s o'i arian, gan ei adael ar lawr. Canfyddwyd ef wedi hyny gan Mr Roberts, Dinam House, Valley, a Wm. Phillips. Gwelodd yr olaf y carcharorion yn y pentref, a chydgerddodd a hwy i gyfeiriad y tloty, pan y daethant i gwrdd a John Owen ar y ffordd. Gofynodd i'r crwydriaid ei gynorthwyo i godi yr erlynydd, ond yn lie gwneyd hyny yspeiliasant ef o'r gweddill o'i arian, a diangasant ymaith. Daliwyd hwy yn y tloty gan yr Heddgeidwad Edward Hughes, yr hwn a gan- fyddodd yr arian yn meddiant Riley.—Anfonwyd y ddau i garchar am dri mis. 1- CYHUDDIAD 0 DRYWANU YN BRYN- SIENCYN, MON. I Richard Hughes, Brynsiencyn, a gyhuaawyu o niweidio Richard Williams 0" un lie, ar y 13eg o Hydref diweddaf. Ymddangosodd Mr .1, Rice Roberts dros yr erlynydd, a Mr J. A. Hughes, Caernarfon, dros y carcharor. Oddiwrth dystiol- aeth yr erlynydd, yr hwn sydd ddyn ieuanc, ym- ddengys iddo fod yn yfed ar y diwrnod crybwyil- edig, ond gwadai ei fod yn feddw, yn enwedig pan ddaeth i gyfarfyddiad S'r carcharor yn nghwr pellaf y pentref. Yr oedd ei dad, Owen Hughes, gyda'r carchnror ar y pryd. Heriodd y tad ef i ymladd gyda'i fab, sef y carcharor, ac ar hyn ym- osododd yr olaf arno. Yn yr rsgarmesa ddilynodd teimlodd yr erlynydd ryw erfyn miniog yn tori ei law, a phan y disodlwyd ef gan y carcharor, teimlodd yn mhellach iddq gad ei djywanu yn ei ben, a chollodd ei ymwybyddiaeth. Bu odan ofal y mcddyg am oddeutu pythefnos. Crocshol- wyd ef gyda manylwch gan Mr Hughes, a llwyddod yr olaf rw wneyd i gyfaddef ddarfod iddo gael curfa gan John Robins neu Roberts y noson hono. Gwadodd ei fod yn feddw, ond nis gallai gofto pa sawl glasiad a yfodd v diwrnod hwnw. —Tystiodd Ann Wiiliams, mam yr erlynydd, iddi weled yr ymladdfa, ac iddi glywed ei mab yn gwaeddi ei fod wedi cael ei drywanu gan y car- charor. Nid oedd gwaed ar wyneb ei mab cyn iddi ei weled y noson hono; ac ni ddarfu iddo syrthio ar y eeryg, nae ychwaith ar fur tv Rich- ard Humphreys, y crydd.—Mr John Edwards meddyg, a dystiodd iddo ymweled a'r erlynydd oddeutu haner awr wedi haner nos. Yr oedd y pryd hyny braidd yn ddyryslyd a meddw. Barnai ef i'r archollion ar y pen, pump mewn nifer, gael en gwneyd ag erfyn miniog, gan eu bod yn dor- iadau glan. Ni wclodd ef gleisiau nac olion gra a cheryg arnylit.-Tystiodd yr Heddgeidwad Evans, nad oedd gro ar y ffordd yn agos i dy Richard Humphreys y noson hono. Pan archwiliodd y lie cafodd y gwaed yn nnllyn yn agos i'r mur, aco fewn ychydig fodfeddi i'r step. Nid oedd gwacd ar y mnr o gwbl.—Gwnaeth Mr Hughes ainddi- ffyniad rhagorol ar ran y carcharor, a galwodd sylw at y ffaith iddo fod yn ymladd yn ilaenorol gyda dyn arall y noson hono, a'i fod hefyd yn feddw. Gwadodd yn bendant ddarfod i'r carch- aror ei drywanu, ond yn hytrach daliodd Allan mai syrthio yn erbyn y mur a wnaeth yr erlynydd, pen vr hWH a olchwyd ar ol myned adref. Cyfeiriodd hefyd at ffaith arall, sef na chwyuodd neb oblegid trywanu ar y pryd, yu y ty, nile ychwaith a flaen yr ynadon, a galwodd ar John Williams a thystion eraill, i brofi mai syrthio yn erbyn mur ty Richard Humphreys a wnaeth. Ni welodd John Williams gyllell yn llaw y carcharor o gwbl, ac yr oedd yr erlynydd mor feddw ag y gallasai diod ei wneyd pan ddaeth at Richard Hughes, yr hwn oedd sobr. Yn mhellach, yr oedd golwg ofnadwy ar yr erlyn- ydd cyn hyn, gyda gwaed ar ei wyneb.—Cafwyd tipyn o ddiiyrwch gyda'r tyst ffraethbert hwn, gan i rhyw ddynes o gymydogaeth y Bryn waeddi ei fod yn dyweyd celwvdd. Teimlodd y tyst yn fawr oddiwrth y cyhuddiad, a galwodd aylw y llys at hyn. Y canlyiimd fu i'r ddynes gael ei hanfon allan.—Gorfu i'n gohebydd ymadael cyn i'r tyst- inn eraill o blaid y carcharor gad eu clywed.— Rliyddhawyd y carcharor gan y llys.
LLIFOGYDD TRYMION YN. NGHYMRU.
LLIFOGYDD TRYMION YN. NGHYMRU. Ymwelwyd a Gogledd Cymru y Sul diweddaf an IV lawogydd trymion, ac aehoswvd llawer o golled. Get gorsaf Porthdiuorwic eyrthiodd darn o dir ar hvd pa un y rhedai cerbydau y llieilffordd, ne nis gellir dimad beth a fuasai y canlyniadau pe buasoi hyny wedi digwydd yn ystod oriau traf- nidiaeth. DYlIlfl yr ail waith i'r tir hwn roddi i ffordd, 6C nid oedd ond oddeutu wythnos er pan ddechreuwyd rhedeg ar hyd y llinell ddwbl. Bu y gwlawogydd hyn yn foddion hefyd i orlifo afon Cadnant, vn nbref Caernarfon, trwy yr hyn yr analluogwyd y mail oddiwrth Afon Wen, yr hon aydd i fod yn yr orsaf am saith, i fyned yn ei blaen, ond trosglwyddwyd y teithwyr a'r mail bags trwy y dref i'r orsaf. Anfonwyd y bags ar hyd y ffordd fawr i Fangor, er sicrhau y mail o Gaergybi; ond ni chyrhaeddodd y cerbydresi orsaf Bangor hyd awr a thri chwarter ar ol eu hamser.
Advertising
AR WERTH. DAU DY prydlesol yn Cwmyglo.- Am -L7 fanylion ymofyner a JOHN MORRIS, Tany- marian, Cwmyglo. GlMg
A OES HEDDWCH?
A OES HEDDWCH? Vienna, Nqe Fawrtb. Hysbysir yma fod y blaid am heddwch, gyda Safvet Pasha a Namyk Pasha, yn ymdrechu yn egniol er lledaenu. eu daliadau, Bernir fodMah- moud Damad yn tueddu at fabwysiadu y cyfryw opiniynau gyda golwg ar heddwch, er yr yotyrid ef ,Yith Y.% .gefnogwyrponafdros ganoy rhyfel yn mlaen. Pabis, Nos Fawrth. Oddiwrth bellebr a dderbyniwyd o Gaercys- tenyn heddyw, y mae y Weinv ddiaeth Ottomanaidd wedi penderfynu derbyn cadoediad. Bucharest, dydd Llun. Cynydda y teimlad yn y parthau hyn fod y tri ymherawdwr, yn lighydag Itali, wedi gwneyd rhaglen bendant mewn perthynas i bwne y Dwy. rain yn nghyda'i derfvniad. Y prif fater ar ba un y mae peth ansicrwydd yn bodoli ydyw, y cylch i ba un yr ymrwymir er cydweithredu a'r galluoedd eraill. Bernir yn sicr na fydd i Rwsia gydsynio i gldoediad, heb i'r cynygiad am y cyfryw gael ei uodweddu gan deleran yn tueddu yn uniongyrchol at fabwysiadu rhesymau digonol dros gredu mai er amcanu sicrhau heddwch y gwneir hyny. Geilw y Tunes ar arweinwyr yr wrthblaid i amlygu eu hopiynynau ar y sefyllfa, ac hydera y saif y blaid Ryddfrydig fel un gwr yn y cyfwng pwysig hwn. Caebcystentn, nos Fawrth, Cynhaliwyd Cynghor yn y Palas heno i ystyried y cynygiad am y cadoediad a wnawd yn enw y galluoedd eraill, gan y Ilya-genad Awstriaidd. Gofynwyd am fis o gadoediad, modd y gellid trafod ae ystyried telerau heddwch. Ni amlygwyd penderfyniad y Llywodraeth Dyrcaidd eto. Gwedir yr adroddiad uchod gan ohebydd y Telegraph, yn pellebrau o Pera, a dywed mai y fam gyftedin yno yw, fod Twrci yn barod i adael pob peth yn nwylaw Lloegr, os yw yr olaf yn foddlawn i gyfyngu am heddwch. Caercystenyn, Boreu Mercher. Dywedir yma heddyw fod cynghor y gweinidog- ion wedi penderfynu anfon Rushdi Pasha fel cenad arbenig i beneadlys y Rwsiaid i ymdrafod telerau heddwch. Cludwyd y newyddion diweddaraf o Erzeronm gan negesydd, yr hwn a weithiodd ei ffordd yn ddirgelaidd drwy linellau y Rwsiaid.
ANRHYDEDD I GERDDORION CYM.REIG.,
ANRHYDEDD I GERDDORION CYM- REIG. Bydd yn dda gan filoedd glywed fod y Pro- ffeswr Joseph Parry (Pencerdd America), athraw cerddoriaeth yn Mhrifysgol Cymru, wedi pario yn llwyddianus ya arholiad Caergaint am y gradd a ddoctor cerddoriaeth. Y mae Mr D. Jenkins, 'frecastell, hefyd, yr hwn sydd yn efrydydd dan y Dr. Parry, wedi cymeryd y gradd o Bachelor of Music.
Y NEWYN YN YR INULA.
Y NEWYN YN YR INULA. Y mae pellebyr oddiwrth yr Arglwydd-Raghnv, dyddiedig y 29ain o Ragfyr, wedi dyfod i law. In Madras y mae pob argoelion y ceir cynhaunf hel- aeth. Y mae cyfnewidiad ffafriol yn y tywydd wedi cymeryd lie yn Bombay, a'r cnydau yn addawol iawn. Y mae golwg mor addawol ar y cyfan. fel y bemir peidio anfon dim rliagor-o bell- ebrau wythnosol gyda golwg ar y newyn.
IBODDIAD WYTH 0 FECHGYN.
BODDIAD WYTH 0 FECHGYN. Prydnawn ddydd Gwener, tra yr oedd tri o fech- gyn, y rhai oeddynt frodyr, yn ysglerio yn-Normi cott, pentref cyfagos i Longton, swydd Stafford, torodd y rnew, a dymchwelwyd hwy i'r dwfr. Yr oedd y llyn yri ddwfn, gan mai hen bwll tyfaod ydoedd. Ceisiodd dau frawd arall estyn cynorthwy i'w cymdeithion, ac wrth wneyd hyny boddwyd hwythau hefyd. Ychydig funudau yn flaenorol i'r amgylchiad gofldus rhybuddiwyd y bechgyn i ym- gadw oddiwrtli y perygl, ond ni chymerisant un- rhyw sylw, a bu tulianufudd-dodj-n angeu iddynt. Cafwyd yr oil o'r cyrph yn mlien ychydig amser. Yr un prydnawn yr oedd pump o fechgyn emiR yn yrnbleseru yn yr un modd ar lyn melin yu Bradford, a chyfarfuasant a'run dynged. Llwydd- odd un, modd bynag, i ddianc. Codwyd y pedwar arall yn ddioed, ond yr oedd tri yn hollol farw. Gwnawd pob ymdrech, yn ol y cyfarwyddiadan cyifredin, i achub bywyd y pedwerydd, ac adfer- wyd ef o berygl, er ei fod eto mewn cyflwr peryglus. Cyniered bechgyn Cymru wers oddiwrth y ddau amgylchiad pruddaidd.
-RHYL.-
RHYL. Cyfarfod Preqethi;.—Cynhaliodd yr Annibyu- wyr eu cyfarfod pregethu blynyddol nos Lan a dydd Mawrth (y Nadolig). Gweinyddwyd ar yr achlysur gan y Parchn WIn. Roberts a W. Nichol- son, Lerpwl; W. Roberts, Wyddgrug; a Mr J. O. Roberts, Bryngwran. Yr oedd y pregethu yn wir afaelgar a nerthol, a'r cynulleidfaoedd yn "hvnod fawrion, gymaint felly nos Fawrth fel y gorfu geisio menthyg addoldy eang y Wesleyaid Cymieis. ?"D P.mTI, &c.-Dydd Mercher diweddaf CI'U- haliodd y Wesleyaid Cymreig en cyleluvyl flynyddol o de a bara brith, &c. Yn gYllar yn y prydnawn ymgyuullodd oddeutu 200 o blant yr ysgol i fwyn- hau y danteithfwyd blasus yn yr ysgoldy, yr l'wii a addurnwyd a blodau, celyn, &c., wedi eu cllel 'am ddim gan Mr H. R Hughes, Kinmel. Ar ot i'r plant cael eu gwala, ymgasglodd tua 450 o ber- sonau mewn oed igyfranogi o'r arlwyaeth gyioeth- og a ddarparesid gan y boneddigesau caiilyiiol Mrs a Miss Davies, Gronant-street; Mrs Evans, ?HaViewTcn-Me; M1S Hughes, 1, East r.)ra? Miss Davids, High-street; Miss Huglies, 2. It Pamde; Miss Davies, Gwynfa Villa; Miss Joiic. 8, Queen-street; Miss Jones, 11, Queen-sheet: Miss S. E. Lewis, Wellington-road; Mrs Robeits, Victorin-road; Mrs Jones, Abbey-street; lira Jones, Bedford-street, &e. Yn yr hwyr am chwcuh cafwyd cyfarfod llenyddol a chystadleuol yn y Neuadd Drefol, yr hon oedd wedi ei gorlenwi, 0 dan lywyddiaeth y Parch J. Jones (Vulcan). Ni chaniata gofod i fanylu; gan hyny ymfoddlouer ar i ni yn unig roddi enwau y buddngwyr ar yr am- rywioldestyuttu, sef—Mrs Williams (Mair Hvdret) MrJ. Davies, Gwyndy, Rliuddlau; Mr P. Hug!: AUt Goch, Galltmelyd; Mr D. Treheiirnca'i bu- Mr Robert Pritchard, Mill Bank. Difynv" vi cyfarfod a chaneuon, adroddiadau, dadleuim,.• gan aelodau yr ysgol, rhy luosog i'w honwi, 01. a ryglyddant ganmoliaeth uchel. Y beirniaid ot- if. I ynt:—Y CIIHU, Eos Brad wen a Mr J. Robert. y farddoniaeth, y Parch J. H. Evans, Lerpwi; )' traethodau, y Parch R. Jones, Dinbych. I'li.^lolir llwyddiant gogoneddus y gylchwyl i ymdrechiau I diflin y pwyllgor gweithiol.—Morlanydd.
[No title]
Ofnir maidyrytt iawn d potihau cydrhwng y gweithwyr a'r meistriaid, yn Bethesda os na wneir cyfnewidiad yn y Rheolau iosoclvvyd ger- bron y chwarelwyr yr wythnos hon. Argrephir y rheolau mewn colofn arall, pa rai sydd yn gosod allan amryw ofynion ud yw yn debyge y boddlona y dynion iddynt. Cyfarfuasant reu' ddydd Mawrth, a phenderfynwyd yn unfrydol fod iddynt i roddi mis o rybydd, ar ddiwedd pa un, os na chyfnewidir y rheolau i fiddloni pob ochr, yr ymadawant &'u gwaith. Y mae y ehwarelwyr yn fwy anhebgorol angenrheidiol. i'r chwarel nag yw y chwarel iddynt hwy, ac nis gellir eu beio os methant a chydsynio i'r hyn a ofynir ganddynt. Y mae gan y ehwarelwyr gwyn nid yn unig yn erbyn y Rheolau eu hunain, ond hefyd am na roddir lddyntlftifl yn nhrefniant y Rheolau, yr hyn sydd yn ormes tuagatynt. Credwn y gellir cymeradwyo ehwarelwyr Bethesda fel eorph am un rhinwedd o leiaf, sef eu pwyll a'u hunfryd- edd. Bydded iddynt ddadleu ea mater yn bwyllog, a gosod eu cwynion yn deg o flaen y perchenogion, %c os gwneir hyny, yn ddiau fe aerfyna yr helynt yn foddhaol ac er lies y naill ochr fel y llaIl.
sibygbbion ItnI.
sibygbbion ItnI. Cii'arkod Pueokthu.—Llwyddianus ydoedd yr un a gynhaliwyd yn nghapel Ebenezer, ddydd Calan. Y pregethwyr eleui oeddynt y Parchn E. Evans, Llanrhaiadr; E. Humphreys, Treflynon, a J. Hughes, Machynlleth. Ymosodiad Hynod.—Dydd Gwener diweddaf, dygwyd Owen Williams, brodor o Fangor, gerbron yr ynadon bwrdeisiol ar y cyhuddiad o ymosod ar Herbert Davies, perchenog y Railway Inn, ger gorsaf y rheSffordd. Ymddengys i'r carcharor fyned i'r tafarndy uchod, tori ffenwtr dew-wydr, a dd ae erdll. Am lluchio y darnau at ben yr eriynvdd ac ereill. Am yr anfadwaith yma, anfonwyd ef i garchar am dri mis. Y Watchxiobt."—Fel ag y mae eu harferiad, cynhaliodd Wesleyftid Cymreig y dref hon gyflU- fod y Watehnijht nos Galan, yn nghapel Ebenezer, yr hwn ft erlenwid gan gynulleidfa luosog a pharchus. Nodweddwyd y cyfarfod poblogaidd hwn y tro yma gan drefn o'r fath oreu, yr hyn i raddau helaeth o ddygwyd oddiamgylch gan syl- wadau ac awgrymiadau buddiol Mr John Thomas, Market-street, y llywydd, yn nghyda phregeth effeithiol y Parch E. Evape. Canodd y cor o dan arweiniad Mr Humphrey Williams, amryw gyd- ganau acanthomau cysegredigynystody cyfarfod, a chymerwyd rhan arDenigol yn yr adran ger- ddorol gan Miss Jones, Rhuthyn; Miss Williams, y Maes; Mri. W. W. Thomas, Stryd-llyn; W. Parry, fitter; J. H. Thomas, Shop-y-maes; R. H. Williams, a J. H. Hope. Y cyfeilydd ydoedd Mr J. Williams, y Maes. Cafwyd elw da yn mhob ystyr oddiwrth y cyfarfod. Cwmni Llongau Arfow.—Yr ydym yn gweled fod cyfarwyddwyr y ewmni uchod yn cyhoeddi rhandal o lOp y cant ar yr holl symiau a dalwyd i fynu i'r cyfranau o'r 30ain o Fehefin diweddaf. Y mae hyn yn gwneyd yr ail daliad yn ol 25 y cant. Teg ydyw i ni longyfarch y cwmni a'r arolygydd Teg ydyw i ni 1 on g( arch T  omas ) am y IINvyddiant medrus a phrofiadol (Mr Thomasl am y Uwyddiont sydd wedi dilyn yr anturiaeth o'r dechreu hyd yn hyn. Cimdeithas Lenvdiiol Mokiah.—Yn nghyfarfod olaf y gymdeithas uchod cafwyd dadl ddyddorol a difyrus ar yr arferiad o ysmocio. Y cwestiwn i'w benderfynu ydoedd, A yw yr arferiad o ysmocio yn bechod? Agorwyd yr ochr gadarnhaol i'r ddadl gan Mr Robert Parry, Nelson Emporium, a chafodd ei ymresymiad teg a'i sylwadatiminiog dderbyniad crocsawus. Agorwyd yr ochr wrthwynebol gan Mr J. Swaine, hefyd o'r Nelson Emporium, ac yr oedd ei arddull ef yn gystal a'i fedrasrwydd i egluro dylanwad esmwythaol a lliniarol y myglys ai dym- herau cynhyrfus a phruddglwyfus, ac i argymhell rhinweddau yr arferiad, yn peri difyrweh mawr. Parhawyd y ddadl gan Mri W. Davies, Treffynon; Ellis Jones, Chapel-street; W. Evans, Ty'nycei; W. Evans, Turf-square; W. 0. Williams, Henry Owen, a R. E. Roberts, Pool-street; J. 0. Jones, Nelson Emporium; Edwin Jones, Compton House a William Jones, Mermaids Court, ac wedi i Mri Parry a Swaine ateb y gwrthddadleuon, ac i'r aelodau bleidleisio, caed mwyafrif o ddau o blaid golygiadau y blaenaf. GWLEDD Flvkyddol y Llythykdy.—Nos Lun (y noswaith ddiweddaf o'r hen flwyddyn) gwahodd- odd Mr a Mrs Chenery holl weision y llythyrdy i swper ardderchog. Wedi mwynhau o'r danteithion darparedig cawd un o'r cyrddau mwyaf difyrus y bu neb yudde erioed. Gwefreiddiwyd y ddiadell â. chaniadau pwrpasol gan y Meistri T. Jones, R. Meigant Jones, Trebor Ionawr, J. D. Jones, Rich. Jones, Caehopcyn; G. Williarni, Wm. Roberts, y chwibianydd; J. Rowlands, yn nghyda darllellaidall darparedig gan y llywydd, Mr Chenery, T. W. Fergus, 1"«, doniol D. C. Pritchard, o borthladd yr Aber. Wedi talu y diolcliiadau arferodig i Mr a Mrs Chenery, ymwahanodd y cyfeillion ar ol mwynhau gwledd ragorol.—Trebor. Cykakpod Ykddiriedolwyii Y Pohthladd.— Cynhaliwyd y cyfarfod hwn ddydd Mawrth di- weddaf, pan yr oedd yn bresenol y Mewtri J. llees, J. P. de Winton, M. Lloyd, W. H. Carter, E. H. Owen, 0. Thomas, O. Jones, y Maer (Mr Hugh Pugh), a Mr Jackson, y clerc. Yn absenol- deb Syr Llewelyn Turner, etholwyd Mr J. Rees i'r gadair. Nid oedd y g\veithrediad::u o nemawr bwys, a'r hyn a sylwyd arnynt ydoedd bywydfad Llauddwyn ac achos cartliffosydd y dref. Gor- chvmynwyd fod i'r ysgrifenydd anfon llythyr o gydymdeimlad a Miss Jones, Brynteg, yn marwol- aeth Mr Manley. Y Cyngkor Trepol— Cynhaliwyd cyfarfod o'r cyngiior trefol Ionawr laf, 1878, pryd yr oedd yn bresenol y Maer (yn y gadair), Henaduriaid J. P. de Winton, G. R. Rees, J. Rees, Dr Roberts; Cynghorwyr W. P. Williams, Dr W. W. Roberts, John Jones, M. T. Morris, 0. Thomas, R. Thomas, R. D. William:, E. H. Owen, Ty Coch; Thos. Williams, E. H. Owen, arwerthydd, &c. Y pwnc pwysicaf ddaeth gerbfon y bwrdd ydoedd apwyntio cyflog sefydlog clerc yr ustusiaid. Wrth gwrs, bu dadl frwd, ond daethpwyd i'r penderfyn- iad ar fod iddo gael 200p yn y flwyddyn.Pen. derfynwyd fod 160p yn cael eu rhoddi i Mr Humphrey Williams am gadwen y maer.-Nid oedd dim arall o dyddordeb cyflredinol. LLYS YR YNADON, Dydd SADWRN.-Gerbron Dr Millar Cvii y gadair), Mr Powell, a Mr De Winton. Gwrthod Ctjntil ei Fam.ilr W. R. Whiteside, relieving officer dosbarth Llanrug, a apfiliodd am wys i feddiannu gwertli 24s o eiddo W. J. Owen, Brynbras, yr hwn a wrthodai dalu Is 6c yr wyth. nos tuagat gynhaliaeth ei fam, fel y gorchymyn- asid ef gan yr ynadon ychydig amser yn 01.- Caniatawyd y cais. "Nadolig Lawtm" yn Llanteris.—1 Chwareu yn tr»i yn Chioerw.-Thomas Rowlands, Yankee-street; David W. Owen, Turner-streetf; David Jones, Well-street; John Parrv, Glyn; Hugh Parry, eto; a Robert Roberts, Goodman-Btreet, yr oil yn chwarelwyr. ieuainc o Lanberis, a gyliuddwyd o achosi cynhwrf, er dirfawr frjvw ac aflonyddweh i ddeiliaid ei Mawrhydi, mewn heol gyhoeddus yn Llanberii.—Tvstiodd Mr George Hutton, arolyg- ydd y Castle Hotel, Llanberis, iddo glywed rhywull yn tori ffenestr rhwng dau a thri o'r gloch foren dydd Nadolig. Aeth allan i'r heol, a ehan- fyddodd oddeutu denddeg o bersonau, yn mhlith y Thai y canfyddodd Hugh Parry a John Parry yn aflonVddu ac yn creti cynhwrf mawr-Robert Williams, cigydd, Llanberis, a dystiodd iddo yntau godi o'i wely tua thri o'r gloch, gan mor fawr ydoedd y twrw oddiallan. Edrychodd drwy y ffenestr, a chanfvddodd dri o'r diffynyddion yn mhlith y dorf. Wedi iddo ymwisgo a myned i'r heol, gweload y gweddill ohonynt. Tybiai mai cicio a churo drysau yr oeddynt, gan mor uchel ydoedd y twrw, yr hwn a barhaodd o un hyd dri o'r glooh y 4wYd: y diffynyddion i gadw yr heddwoh am chwel mis, ac i dalu yr holl gostau, sef is 8c yr un. Meidwdoi. Maria Hughes, Rho8tryIàn, am feddwdod yn y L,:ydopeth hono, a orfodwyd i dalu 9a 6c.-Ni ethINVmHamphreys, d. ogaeth Llanllyf1ú, yn mlaen i ateb c e yb gy- huddiad; eithr hysbyswyd ei ?od yn wael yn ei wely, a chynrychiolwyd ef gan ei fam. Gan iddo gae ei ddirwyo ar amryw achlyauron blaenorol, gorchymynwyd ef yn awr i dalu 20s a'r costau.- Gwadai Evan Hughes, chwarelwr, Penisa'rwaen, iddo fod yn feddw yn y King Arthur Inn, a dywedai fod tystiolaet Tl Heddgeidwad Evans yn acghywir. Rhoddwyd y diffynydd ar ellw gan yr ynadon, a hysbysodd hwy mai flraeo 1\ "ohyfaill" yn unig a wnaeth.—Mr Powell: Dywedwch wrthym pa faint o laseidiau a gawsoch; yna gallwn ddyWeyd a oeddych chwi yn feddw ai peidib.-it diffynydd: Nis gallaf; nid wyf yn coflo.—Dirwywyd ef i 2s 6c a'r costau. LLYS YR YNADON BWRDEISIOL, Dydd Llcn.—O flaen y maer (Mr Pugh), a Mr G. R. Rees. Helynt rhwng y Cymydogion.—Catherine Wil- liams, iStryd-y-jail, a gyliuddodd John Jones, cymydog, o ymosod arni ar y 17eg cyfisol. Ym- ddangosodd Mr J. A. Hughes dros yr erlynes, yr hon a ddymunai i'r diffynydd gael ei rwymo i gadw yr heddwch. Caniatawyd y cais, ac felly ter- fynwyd yr helynt. Samuel Davies, gwerthwr llestri, a gyhuddwyd o ymosod ar Catherine Evans, Glanymor. Ymadangosodd Mr J..A. Hughes dros y diffynydd. Tystiodd yr erlynes i Davies dd.vfod at ei thy, ac ymosod ami ddydd Nadolig. Galwyd amryw dystion ar y naill ochr a'r llall, ac ar, ol rhoddi gwiandawiad astud iddynt, pender- fynodd y fainc Iwyroe y diffynydd i gadw yr heddwch. Bu raid i Catherine Evans foddloni i'r un drefn yn yr achos a ddygwyd yn ei herbyn gan Ellen Fearnj, mam-yn-nghyfraith i Sanne Davies. Cwynodd yr olaf ddarfod i'r ddiffynyddes dori ei ffenestr. Aclios Toenus.Crhuddwyd Sarah Hughes, dynes barchus o Greengate-street, o dori ffenestr Grfflth Griffiths, Glan'rafon, o'r dref hon. Addefodd y ddiffynyddes iddi dori y ffenestr, ond gwnaeth hyny o dan yr amgylchiadau canlynol:—Aeth i dafarndy yr erlynydd, i chwilio am ei gwr yr hwn oedd yn cael ei "gynwys" i wario ei arian yno er's tair wythnos. Morwr ydoedd ei gwr, a daeth i'r dref tua tri mis yn ol, yn ystod-pa amser ni chafodd ddimai ganddo, a gorfodid hi i weithio yn galed er sicrhau bywoliaeth.—Sylwodd yr ynadon fod yr achos hwn yn un poenus iawn. Yr oedd yn beth sobr gweled psrsonau parchus yn y fath sefyllfa.—Daeth gwr y ddiffynyddes yn mlaen, a dywododd nad oedd yr erlynydd yn ei gynwya." ef o gwbl. Addefa iddo letya yno er'a .tair wyth- nos, ond anfonwyd ef dros y drws gan ei wraig yr hon a wrthodai roddi dillad glan iddo.—Y maer: Pa fodd yr oeddych chwi yn disgwyl iddi olchi eich dillad pan nad oeddych yn rhoddi arian iddi ? Y gwr: Cafodd un bunt a'r ddeg yn yatod y tri mis diweddaf.-Gwadwyd hyn gan y wraig, yr hon a erfyniai ar i'r fainc i'w atal rhag dyfod i'w haflonyddu hi, gan mai yn nliafarndy y diffynydd yr oedd fn bwriadu ymsefydlu.-Sylwodd y fainc mai gwell, o dan yr amgylchiadau, oedd i'r er- lynydd beidio ceisio cospi y ddiffynyddes, ond yn hytrach sicrhau Uonyddweh ganddi.-Gan fod Mrs Hughes yn addaw peidio ymyryd a'r erlynydd yn y dyfodol, cafodd fyned adref ynddigosp. JtTedduiyn leuane.— Dygwyd bachgen bychan o'r enw Thomas Rowlands, mab i Rowland Rowlands, potiwr, gerbron ar y cyhuddiad o feddwdod. Caf- wyd ef yn gorwedd yn hollol ddiymadferth ger addoldy Engedi, a bu raid ei gludo i'r carchar gan lieddgeidwaid. Ymddfngys mai nid dyma ei drosedd cyntaf. Dirwywyd ef 2s 60 a'r costau, ac addawodd weithredu yn unol.achynghorion buddiol y Maer. Cyhuddiad o ladrata.— Cyhuddwyd John Thomas, Morfa, a Hugh Grey, melinyda, Caeathraw, o ladrata eiddo o Felin Seiont, perthynol i J. Ed- munds. Ar gais yr Is-brif Gwnstabl Prothrro, yr hwn a srlynai, gohiriwyd yr achos am wythnos. Gollyngwyd y cyhuddedigion yn rhydd o dan feichiafon-dau am 50p bob un.
ltgttgr xluubaia.
ltgttgr xluubaia. Wrth edrych yn ol ar yr wythnos sydd wedi myned heibio, yr ydwyf mewn cryn amheuaeth pa un i'w wneyd,-ei ga;w yn wythnos lawen ai ynte yn wythnos enbydus. Arferir edrych arni fel wythnos y mae pob calon iach yn Hawen, a phob llygnd yn llon; pan y mae pob llogell yn agored, a phob dyn yn barod gyda'i ddymun- iadau da. I rywfesur y mae yr wythnos sydd newydd basio wedi bod yn gyfryw i lawer. Ond y gwaethaf ydyw, y mae Ilawer-Ilawer iawn-wedi cael amser adfydus ac erchyll iawn yn ystod y gwvliau. Ni raid myned i Armenia, Bulgaria, neu Roumelia i weled trueni o'r fath waethnf. Ni raid cdrych ar Ffraine, lie mae gwaith a masnach wedi bod yn iscl druenus. Digon hawdd, pe buasai raid, fyddai taflu golwg dros rai o brif wledydd y byd, er mwyn gweled pa mor isel a thryraaidd y mae masnach yn mhob man, a pha mor galed y mae cyflwr y gweithwyr o'r herwydd. Gofidus ydyw dyweyd ha raid edrych yn mhell fel yna. Y mae caledi a thrueni dychrynadwy wedi dyfod yn agos iawn atom. Tra yn gwrando ar y cwyno mawr yn N gogledd Lloegr, dyna swn galar a gruddfan yn disgyn ar ein clust o Gymru lan llawer mewn angen dygn, a llu yn mron ar newynu. Yn Llundain, wedi hyny, tra y mae dros bedwar ugaiii mil o drueiniaid yn derbyn cyn- orthwy plwyfol, a thra y mae llawer mwy mewn cryn ddyrysni pa fodd i ddwYll y ddeupen yn nghyd, y mae ymddygiad y gweithwyr yn hollol anesboniadwy. Er's misoedd bellaeh y mae j seiri meini ar strike,—yn sefyll allan am geiniog yr awr yn ychwaneg. Cymerodd hyn le ynanuisgwyl- iadwy pan oedd y meistradoedd ar ganol gwaith pwysig, a masnach ar y pryd yn isel. Fe wnawd ymdrech i ddyfod a'r ddwy blaid,—y meistr a'r gweithiwr,—i gyd-ddealltwriaeth, ond vn ofer. Heb i mi fyned trwy yr hanes galarus, digon yw dywsyd fod y naill a'r llall wedi penderfynu dal allau i'r eithaf; ac y mae y meistradoedd o'r her- wydd wedi dwyn ugeiniau o weithwyr o'r Alraaen, Italy, Amrica, a Switzerland, ac y inae'r gwaith yn myned yn mlaen fel arferol. Nis gwn i yn y byd pwy sydd ar fai yn y busnes yna, ond gwn fod teimlad cyffredinol iawn ei fod yn echrydus nieddwl fod cyflogau mawrion yn cael eu gwneyd gan weithwyr tramor, tra y mae y gweithwyr cartrefol mewn gwir angen. Buasid yn meddwl fod pethau yn ddigon drwg eisoes. Y mae pob ymddanghosiad, fodd bynag, fod pethau i fyaed yn woeth-waeth. Yr wythnos ddiweddaf fe ymddangosodd paragraph yn mhap- yrau y Britddiuas yn hysbysu fod y seiri coed ar fyned i sefyll allan am gciniog yr awr yn ychwaneg. Mor bell ag y gallaf ft weled, y mac yn resyn o bethfod y gweithiwr mor ynfyd a chymeryd ci arwain gan ddynion sydd yn beiddio gwijeyJ symudiad fel hyn pan y mae miloedd eisoes mewn cyfyngdra oherwydd marweidd-dra masnach. Ni wnif ond un sylw yn rliagor amy gweithwyr, a hyny ydyw,- fod dull gwalianol y tramorwyr yn treulio y noson cyn y Nadolig wedi tynu cryn sylw mewn rhai cylchoedd. Hwyr pawb sydd yn y radd leiaf yn adnabyddus a'r Brifddinas, mai dull y mwyafrif o'r gweithwyr a'r dosbarth canolig o dreulio y Gwyliau ydyw trwy wledda a diota. Yu y dull yna y trenliodd y rhan fwyaf o'r Saeson svdd vncydweithio a'r tramorwyr cu gwyl. Dym i'r Ellmynwyr, fodd bynag, yn ymddwyn yn hmlol 'I wahanol. Gwnaethant glamp o blwm pwdin ardderchog, yr hwn a roddwyd ar dan gwir Nadoligaidd; yna tra yr oedd hwa yn coginio ffurfiasant yn gylch oddeutu'r tan, a dechreuasant ganu yr wyl Nadolig i mewn. Yn awr clywid unawd, yna deuawd soniarns, waith arall unent mewn chorus gogoneddns hyd nas torn Id boreu yr wyl. Y mae treulio ein llawen wylian fel hyn yn llawer mwy cydweddol a gweithiwr iawn, canys cawn fod y dieithriaili hyn wedi gallu dilyn eu gwaith fel arferol ar ddiwedd yr wythnos. Yn nglyn a'r haelioni a'r caredigrwydd sydd yn dangos eu hunain ar y cyfnod hwn yn y flwyddyn, efallai mai nid allan o le fyddai cyfeirio at waith rhagorol a wnaed gan ychydig athrawon a chyf- eillion sydd yn cymcryddyddordebmewnsefydliad yn Field-lane. Amcan y sefydliad yma ydyw edrych ar ol y tlawd digartref (y mae llawer iawn ohonynt),—eu dwyn i le diddos, eu porthi ac ymdrecliu eu harwain i ffordd .well. Ar ddydd Nadolig fe roddwyd ciniaw sylweddol o hot roast btsf a phlwm pwdin i chwe' chant o'r tlodion digartref yna. Wet, yr oedd yn rhaid cael calon dda dros ben i ymgymeryd i'r fath waith a phorthi cynulleidfa mor luosog. Dyma hanes y pum' torth a dau bysgodyn. Gogyfer ilr ciniaw, yr oeddid wedi cael chwe' chan' pwys o beef, chwe' ohan' pvys o blwm pwdin, chwech ugain a pum: pwys o fara, chwe' sachaid 0 bytatws, a civwe chant o oranges. Dyna giniaw, onide, a ddylai gael ei gofnodi. Y mae llawer, er hyny, heblaw hwnyna wedi cymeryd lie mewn llawer man eleni. Nid oes genyf hamdden y tro hwn i wrando ar y swn a'r son am ryfeloedd sydd o'n hamgylch yma, ond gadewch i ni obrltbio y gwna yr awyrgylch glirio yohydig oyn atnser ein llythyr nesaf. Ni chaniata amser ychwaith i ni roi hanes o'r cyfarfod cystadleuol a gynhaliwyd ar Boxing Day, er mae yn lied debyg y bydd mewn rhyw golofn o'r Qenedl. Blwvddvn newvdd dda i bawb. Rhag. 31, 1877. M.
[No title]
Y mae y Misses Brook, Brookvilie, wedi rhoddi y SWill o 1000p at gronfa gynhaliaethol Eglw3 s y Presbyteriaid Gwyddelig. Mae pump o blant wedi boddi yn Longton, 18wydd Stafford, \trwy i'r rhew dori o danynt. Yr oedd yno dri brawd, o'r enw Bryan, a dau frawd o'r enw Amison. Diangodd Richard Whiting o garchar Birming- ham y dydd o'r blaen, ac nid oedd ond pum mis er pan gdiiiigodit un arall oddiyno. Mae y swin enfawr o 59,123p 7s 6c eisoes wedi ei dreulio yn adgyweiriad Eglwys iadeiriol Salisbury, eto bydd cisieu swm ychwanegol o 6000p cyn y cwblheir y gwaith. I Bu farw y Parch Capel Molyneux, un o brcgeth- wyr mwyaf hyawdl Llundain, yn Cannes, l-'frainc, ddydd IfIll diweddaf. Bydd Mr Forster, M.P., yn anerch etliol Bradford nos Sadwrn nesaf. Mae M. Courbet, yr arlunydd Ffrengig ad> byddus, wedi marw ddydd LIun. Cyrhaeddodd Ymlierodres Awstria i Lunda ddydd Llun, ar ymweliad.
I 1877.
wyr i;yddau yn eu gwahanol Dal- ?S?m.r ?ly?f & 4 rhyddid ydy&i d«o„ nid oes ond ^^uniga ddengys. Y?? yrargoohon ??J?d?DMno?tiMd ond diBgwyl pretlX r am t?ir blynodd ? fydd gySWhA* erica yiveu dwylaw. Ymaent ?yny .WyaMf yn Nhy y Cynrychiolwyr, ??ddynt eisien and dan yn y Benedd na £ ddmt^" y mwyafrif yno hefyd, a phan ddaw solid ?<.<A M y gelwir hi, o dan ddylanwad It h onaethf(,istriaid, i ?w ci t-hl?s yn ?n?dMywydd, fel y daw y tro Wsd, y mae ?Swd?ed n. bydd i'r Democratmd ?Mel pob awdurdod, fel oynt.w dwy?w eu ?M?. HhyMdol o wael ydywm?Mhwedi ?trwyyTMeitMau; ac MgoraddycaI?diaT Im 0'rymgeMMM mw.?beidd??t?pcb ?idiLf gyda'r rheilffyrdd ncs y byddai ?rliM y j?cithwyr wedi ? cyfarfod. Dyg- S i'r go!wg yu ystod y flwyddyn iygr?i?- seth swyddogol o'r fatbfwvafanfad, M y m? fBV wedi siglo yr ymddmed Bydd mor han- f?d?l i lwyddiant gwJadol a chymdeithasol. Sid yw darganfyddiadau y flwyddyn weli bod yn lluosog, ond y maeut yn bwysig. Y W o'r owbl foallai ydyw daranfydcliad y t,1 trwy yr hwn y mae dymon ynalluog i trlvwed eu gilydd yn llefaru i unrhyw bellder o-?da'r gwifr. Nid yw y darganfvddiad eto ond yn ci bbandod; ond pan berffeithir ef digon tPbve y bydd iddo wneyd hyd yn nod y telo- „r^h yn d'diangenrhaid, gan y bydd yn llawer a mwy diogel llefaru ar hyd y gwifr na r dull presenol o ddanfon hysbysiadau gydag arwradion. Darganfyddwyd dau leuad i'r Waned Mawrth. Y mae y rhai hyn yn hynod vn mhlith y lleuadall, gan nad yw y mwyaf o honynt fel y tybir uwchlaw deng milldir o d fesur- Credir yn gyffredinol y gellir peri i ddefnydd fodoli mewn tair ffurf-fel nwy, fel hvlif, ac fel sylwodd. Ond yr oedd y nwyau oxygen, hydrogen, a nitrogen, yn gwrthod ym- ddan"os fel hylif toddadwy trwy unrhyw wres a ellia ei gynyrchu yn ein byd ni. Ond cyn i'r flwyddyn fyned allan daeth y newydd o Swit- zerland fod yno un wedi bod yn abl i doddi oxygen- Y flwyddyn ddiweddaf hefyd y dar- sarifyddwyd oxygen yn yr haul. Yn mhlith y daearolion bethau, y darganfyddiad penaf yn ddiamheu ydyw darganfyddiad Stanley o darddiad a rhedweli y Congo-yn wir, y mae hyJl yn un o'r darganfyddiadau pwysicaf a wnaed yn AfPrica erioed, a disgwylir gyda phryder am weled y teithiwr digyffelyb yn dy- ohwelyd.