Tarian Y Gweithiwr

CYNGOR I YMFUDWYR. [Parhad o'r rhifyn diweddaf]. Canton ydyw y lie nesaf. Y mae y lie hwn 85 o filJdiroedd o Pettersburgh, a saif ar ian yr afon fawreddog Illinois. Cymro o Dowlais ydyw perchenog y gwaith hwu ei enw ydyw David Williams. Y mae llawer o Gymry yn tynu i'r lie hwn, ac y maent yn gwneud yn lied dda. Y mae amryw wedi myned oddiyma yno yn auiweddar, ac y maent yn caru y gwaith yn fawr iawn, ac yn enill arian da Y mae y glo hwn tua 5 troedfedd o drwch, ac mor syched a'r corcin. Dylaswn ddweyd fod y gweith- feydd wyf wedi eu henwi mor sych a phe bnasech yn gweithio melyn gan, ac mor wastad a llawr tý. Y mae hyn yn worth. fawr iawn i'r glowr, sef ei fod yn cael ei waith pen boreu heb ddim dwfr ynddo i'w fiino. Wel, felly y mae yn y dalaeth hon, beth bynag, ac yn hyn y mae yn rhagori llawer iawn ar Bennsylvania, Ohio, ac Indiana. Y mae liawer o ddwfr yn y tal- aethiau hyn, ond nid wyf wedi gweled dim arwyddion am hyny yn Illinois. Y mae y glo sydd yn y lie hwn dipyn yn sofftach na'r lleoedd ereill yma, ac- y maent drwy hyny yn gailu trin peth o bono cyn ei saethu. Y mae yn waith cyfleus iawn, a slip i fyned at y glo oddiar y gwyneb, fel y mae pawb yn gailu myned i fewn ac allan pryd y byddent yn ewyllysio. Gallwn enwi llawer iawn yn rhagor o leoedd yn y daiaeth hon ag sydd a gweithfeydd glo ynddynt, ond tybiaf na byddai hyny yn un fantais i neb, oblegyd y maent rbywbeth yn debyg i'r rhai ydwyf wedi eu heijwi yn barod; felly, pwy bynag a ddygwyddo fyned i un o'r lleoedd hyn, daw i wybod am y lleill yn fuan iawn. Gyda hynyna gad- awn y dalaeth hon ar hyn o bryd, ac awn i Indiana. Talaeth ardderchog am lo ydyw hou, ac y mae ynddi wahanol fathau o lo, megys bloek coal a'r patiunest. Y lie cyntaf a gaJ aiw syiw aio ydyw Brazil. Trcf feclian yw hon, ond y mae gweithfeydd oddiamgylch iddi yn mliob cyfeiriad ac y mae peLtreii bychain yn gyfatebol i'r gweithfeydd glo, fel y mae yno, rhwng y cwbl, lawer iawn o Gymry yn y lleoedd hyn. Nid yw y glo yn ddwfn yma, ac y maeut trwy hyny yn gailu cael y glo gyda leiiau a dujH-x, y rhan fwyaf. Y bfock coal sydd yu cael ei weithio yma, ac yn wir, y mae liwu yn waith campus—gweithiant ef 1 11 yn dal. enor. culion tua saich llath o led, a pLob un yn cael he iddo ei linn. Y mae hwn yn lo j hyfedd iawn i ddyn dyeithr- nid i'w dori wyf yn fedJwl-ocl1 yr oiwg. Y mae yr un hw a tbir mewn gwaith mwyn, ac y mae ei drwch o 2i 4 troedfedd, acyn dt;cs fel pafyn .ydd or lawr ty, a fchro- adau trwyddo bob llordd, gan L n iliann yn blocks ysgwar tua dwy droedi'edd bob Rordd, yn holiol fel y gwelwch y tables ar loriau y tai yma yna wedi tynu oddidano, a fchori drwy un block, bydd yn lo parod. Gehir ei hohti fel slates. Yr ydych yn ei laLW yn holiol fel pe. byddech yn llauw pafyn. Gio rliwydd i'w weithio ydyw hwn tynu o dano ydyw y peth mwaf. Rhed i fyny o Brazil gwm cul am filldir- oedd, a ppob ochr iddo y mae gweit'ifeycid glo yn ilawn Tt.a l'i mi-iciir rddiyma y mae lie megys ar ben y mynydd, o'r enw Nasciviil. Lie newydd ac iaclius iawn ydyw hwn, a digoued'd o weithfey.id n'.o. I''aiuniast coal sydd yma, ac o 4 i 5 troed- fedd o drwch. Gweithir hwn eto yn daleenon lei yn Brazil. Y mae hwn g.y>tal lie i ddyn dyeithr ag wyf wedi ei weled yn y wiad. Y mae y lleoedd hyn yn gweitliio bob amser o'r iiwyddyn, ac y rcaent yn g\'n' us i dciaufon eu glo i farchnadoeJd na, megys Tbareeant ac Indianoplus. Gadawaf y dalaeth hon yn bresenol, ond coher fod liawer iawn rhagor na hyn o weithiau glo ynddi, ond y maent rbywbeth cyffelyb i'r' rhai a nodwyd, felly nid oes angen dweyd dim am daijynt yn breseno1. Kentuckey. Dyma dalaeth gyfoethog o lo eto ar ei hyd. Rlioddaf dipyn o lianos Arlington yn ei chysylltiad a'r gwaith glo. Y mae y gio yn y lie hwn tua 4 troedfedd o drwch, ac yn lo marchnad da iawn. ac y mae digon o alwad am dano bob amser. Y mae llawer o ddynion duon yn gweitliio dan y ddaear yn y lie hwn. Y lie nesaf ydy w Spottvill. Y mae y lie hwn tua 15 o filldiroedd o Evamsvill, i fyny yr afon Green. Pentref bychan sydd yma yn nghanol gwlad ardderchog—Sermydd braf yn mhob cyfeiriad, a cliodant ar eu tir braidd bob math o fftwytliau, a gellir gweled am ugeiniau o filldiroedd ai- hyd lanau yr afon hon blaii tut ions grapes. Y mae canoedd o erwau o dir nad oes dim yn tyfu arnynt ond ;/r</pes, a pban Vycid tymor y ffrwythan hyn, byddant yn ou cymeryd gyda'r badau i'r marchnadoedd, lie hefyd byddant yn eu gwneud yn ddefnyddiol er eynaliaeth. Y mae y Ifermwyr yn y partliau hyn yn codi llawer iawn y etylaco ar eu tiroedd. Y mae eu hysguboriau mor llawn o hono ag ydyw yr ysguboriau yma o wair. Dyma le i ysmoewyr, onide'? Y mae yn tyiu ar y wyneb, ac yn debyg i'r dail tafol sydd yma gyda ni. Y mae yn lIrwytlJ hawdd iawn i'w godi, ac yn taiu yn dda i'r ffermwr. Dywedir ei bod yu gyfoethog o lo felly y mae hefyd, ac y mae yn rhyfedd genyf fod mor lieied o weithïeydd yn y gymydogaetli hon, Un pwll glo sydd yma, er fod yma wythien braf a digost iawn. Tua 15 llatli ydyw o dan y gwyneb, ac y mae tua 5 troedfedd o drwch. ac ni welais gymaint ag un pren yn y pwlJ o gwbl, nac ychwaith fod angeia am dano. Bum yn cerdded gyda'r overman drwy hen waith oedd wedi ei weithio er ys blynyddau. ac ni welais gymaint ag un post, ac nid oedd dim o hono wedi cwympo, ond yu sefyll fel craig. Yr oedd yn rhy feddod i mi, beth bynag. Dybyha y gwaith hwn ar yr afon yn unig. Gweithir yma ft l y bydd yr afon Ohio yn caniatau. Arllwysa yr afon hon i'r Ohio o fewu tua chwech mihdir i Evansvill, felly mewn canlyniad, y mae y badau glo sydd yn dyfod o Spots vill yn rhwym o ddyfod ar yr Ohio am y chwech milldir yea. Y mae yr afon hon, er yn gymaint arall a'r Green, yn rhewi drosti mewn un noswaith, tra nad yw y Green yn rhewi o gwbl. Y mae hyn yn rhyfedd, ond y mae yn wir felly, gweithia y gwaith hwn bob amser ond pan fydd yr Ohio wedi rhewi. Y mae digon o farchnad yn Evansvill i'r glo i gyd, heb Golli diwrnod yn y flwyddyn, pe byddent yn gailu ei gael yno. Y mae Evansvill yn dref fawr iawn ar yr ochr Ohio i r afon. Y mae yn waith cysurus, ac mor ddyogol i weithio yndio a phe yu y ty wrth y tan. Colton ydyw y gwaith glo nesaf y sylwaf at no. Y mae hwn eto yu waith yn nghanol y wlad, a ffermydd o amgylch yn mliob man. Y mae trwch y glo yma tua 4 troed- fedd. Y mae llawer iawn o weithfeydd glo yn y lie hwn. Saif mewn man pryd- ferth ac iaehus.' Danfonir y glo gyda'r rlieiiffordo i'r peilder o naw milldir i le o'r enw Asliiand. Y mae yn y lie hwn rai ffwrnesi blast, felly defnyddiaut lawer o'r glo yu y lie hwn at eu gwasanaeth, a dan- fonant y gweddill gyda'r badau ar yr afon Ohio i'r gwahanol farchnacoedd. Ceir gweled ar hyd ochr y llinell hon amryw weitlifeydd mwyn ac y mae yn debygmai o'r gweithfeydd hyn y maent yn cael mwyn i Ashland i wneud haiarn. Tua dwy filldir o Ashland i'r dehau, yn yr ochr Ohio i'r afon, y mae trof fawr o'r enw Irontown. Cynwysa hon waith haiarn mawr iawn, ac y mae ynddi lawer o Gymry twymgalon, ac yn gwasanaethu Duw eu tadau mewn capeii heirdd yu ugwahauol gonglau o'r dref yn yi hen iaith Gymreig. Y mae yn dref fasnachol eang, ac ymddibyna ar yr afon yn twyaf neillduol am ei masnach. Gad- awn y lleoedd byn yn bresenol, ac awn yn y blaen ar hyd yr afon Conorway i'r Ohio, a rhwug y ddwy afon yma y mae y dalaeth Virginia yn dyfod i* mewn, ac ar y llecyn pigfainhwn y saif y dref Pointpleasant. I fyny ar yr afon Conorway y mae amryw weithiau glo o'r quality goreu sydd yn y wiad, sef y canal coal. Y mae y gwythienau hyn tuag wyth troedfedd o drwch, ac y mae hwn eto yn debyg i'r bloc o ran ei ddull, ac hefyd yn cael ei weithio yr un modd a'r un dull. Y mae hwn yn lo teg iawn, ac yn hawdd i'w weithio, a digon o le am waith yma i bwy bynag a ddel yma. Ar iau yr afon Ohio, am filldiroedd bob ochr iddi, y mae ugeiniau o weitlifeydd gle, haiarn, ac halen, a'r rhan fwyaf o'r cwbl yn cael eu hauion i'r gwahanol farch- nadoedd gyda'r afon. Y mae y gwyth- ienau glo sydd yn y lleoedd byn o 3 i,,5 troedfedd o drwch, a'r cwbl yn cael ei weithio yn Idhn-pawb yn galiu myned a dyfod fei y bydd yn ewyllysio. Hefyd y mae J llla weitlifeydd haiarn mawrion bob ochr i'r afon, ac y maent yn gwneud pob math o hoelion yn y ileoedd hyn. Y maent hefyd yn anion ugeiniau, ie, miloedd o farilau o halen gyda'r badau bob dydd. Y dull y maent yn cael yr halen sydd dehyg i iiyn :—Tyiiant i lawr nes t&ro'r wythien, ac yna gosodant beiriant i'w blv-mpio i ga'nau mawrion, tiv>y y rhai y bydd pibau straiu yn myned er cynesu y dwfi, yun. ceir gweled yr halen yn syrtbio i'r gwaelod, fel (hil yn svrthio oddiar y coed; yna wedi iddo orpiien, gollyngant y dwir allan, a cheir yr iiulen yn gryuo ar y i gwaeiod, ac mor wyned a'r carl win. Y mae yu y ileoedd byn lanteision o bob math i grefftwyr gaei gwaith. Terfynaf yu awr, gan fy mod yn credu fod yr iiyn sydd fwyaJ angenrheidiol mewn cysyiltiad a'r lleoedd hyn wedi cael fy syiw, felly yr ydwyf wedi bod yn ffydd- lawn i'm haddewid ar y dechreu. Rhymni. R Bilkjamin.

ENGLYNION AR GADEIRIAD EUKFRYN. Gweinier y cledd, ac yua/r clocl-lifa Fel aion ddiddari'od Ei awon liar.Id a rues nod Ar ei enw Aur" LYlloJ. Rhodio mae ein brawd mewn bri—ar Yr awen ucheliri; [heol Drwy y galair ei godi Heddyw wnaed yn eiu gwyJJ. ni. ¡ Wylodd hwn heb ail i(ido'i.; bod-ar fan 08r lead ein chwaer hynod; Ac i'r golwg o'r gwaeiod Euriryu yw y dyn sy'n *lod. I Maksyddoct. Nid anglod yw gwneud englyn,—un erioed, 11 1 1 11 Er anrhydedd Eurfryn Na, anrhydedd yw roed i ddyn I dd'od yma i ddweyd emyn. Nid yw'r gadair i godi—-y bardd hwn Mewn barddonol gyfii Codi ei fatli,—na cwyd ef hi I uwch tir—na chwyd deri. Mae rhai beirdd pur drwm o rai bilch-yn Ar bwys rhyw gadeiriach [byw I Treuliant on hoes fel I Ynrliyw fyw mewu cadair fach. I Nid rhyw godi i'r gadair—a wna hwn, A lioni 'n fardd cadair; Na,—llawn gwerth-gynllunio gair, Wria godi'r druan gadair. Nid rliyw tardd preu pwdryw to,—ai wych Gyda clioed yn crino [waith Mae y dyu heb ddim dano Yn Eur-fryn 'mysg bryniau'r fro. Waxcyx WYN. Freiniol Eurfrya! o hwyrfryd Y gaion gwel ni i gyd Sy' yn neshau y nos hon. Dan nodded awenyddion, A swn "liedd i till orseddu—'n dy lwydd- iant, A thaenir dy haeddiant i'th anrbydeddu. 'Nawr, boys, mewn cadcr dderi-fe ro'wn ni Fryn o Aur go ddigri' Gwel'ù Bryn lei hyn yn hcini' A gloew fardd, goeliaf ii. Canodd mewn clagrau cynes-y dagrau Digrif yn eu hanes, 0 Y rhai wyddoch a roddes Boc y brawd yn bac o brcs. Yn rhin y deigr, onide, Ai a cliurodd fel cliware. Eurfryn yw'r bach gen am ei ochenaid, Dagrau yw llauw digri 'i boil ei;aid Ca'r rhai dan alar am eu hauwyliaid Gread o obaith o'i ddagrau dibaid A dyma i chwi damaid—eto'n well— Lledir ci logeli a dwr ei lygaid. CADIFOR. Em addicn awcilyddwr-a godwyd I'r gadair mai arwr 0 Taer a bylaw feistrolwr Yn y gerdd ydyw ein gwr. Un edlym yn ei odlau,-a odiaeth Yw ei ddcsgrifiadau Uniawn yw ef, ac un wna wau 'r Holl garol yn y dull gorau. Am yr aiaeth a'r mawr wylo,—eres Lawryf a wuaeth gipio Yn awr cadeirfardd hardd yw o, Deigr Eurfryn, pryd hyn o dano. Ei gan addien a'i gogoneddodd,—rhoes I.lao'r hyn ddymunodd; Ha wylo trwm, ond wele trodd, A'i awen hynaws eneiniodci. Iddo boed cadair addien,—un euraiud I'w aros, fardd trylen Gerliaw'r Oen fo'n brawd iiawen, Yn wyn fardd yn y nef wen. BRIALLOG. Hwyliodd dros ckiagrau heli,—a rhwyfodd I'r hafan mewn mawrfri; Mae'n Bryn Aur yn awr mown bri, 'N hardd wr mewn cadair dderi. Ei awen redai i anrhydedd,—mae Heno mewn mawr rliwysgedd, Yn eiste'n lion fel bonedd, Yn dwyn clod o dan y cledd. PABELLWYSON. Wyla'n beirdd frwd ddagrau lawer Yn eu galar prudd, Ond rhaid golclii dagrau 'u haner Cyn gwel pur y dydd Wylodd awen Eurfryn ddaoran- Ddagrau pur i gyd, 0 Dagrau erys drwy yr oesau'n Wlyb-yr un o hyd. Wylodd, wylodd, wylodd ddagrau Fel y wawrddydd dlos, Wylodd, wylodd, wylodd berlau Fel prydferthion nos, Wylodd,—fel y cana'r Eos,— Dim iddi hi ei hun, Wylodd pan oedd pawb yn aros I weI'd ei ddagrau cun. Collockl ddagrau nes teilyngu Enill cadair bardd Mwy o'i gorsedd yn barddoni Mae brenhines hardd; Sych dy ruddiau. awen anwyl, Wylaist ddagrau pur, Ond aeth heibio nos dy arwyl, 'Nawr anghofia'th gur. Meillionog. Ein Heurfryn yn Hon esgynodd-rhiwiau Yr awen-cyrhaeddodd; Do a'r fyg gadair o'i fodd 0 gopa r bryn a gipiodd. Yn ieuanc tan fraich yr awen—rhodi Ystrydoedd clod trylen Heno, pwy ond efe yw pcn Cariadau oil Ceridwen ? Aden y nef a'i cysgotio-rhag ing Rlnvyg anghen i'w flino A'i awen frwd gwyd i'r wen fro, A lor ei hun wna. 'i gadeirio. GWYKOSYDD. Codir 'nawr i'n cadair Di-un brofwyd Yn brif-fardd drwy 'i egni I Rhodia'r brawd ar dwr y bri, A cliawn heddwch i'w noddi. GWILDI LON. Car hudol i Ceridwen—ydyw Yr odiaeth fardd trylen Eurfryn bach, i'r fro n ben, Un rhy wiog yn yr awen. I'w gadair mae wedi godi—yn fardd. Dyna fe gwnawn waeddi jlivre! 'nawr i'n arwr ni, Un addas, gwnawn ei noddi. lOAN TKEWYDDFA. Heddyw ein Eurfryn addien—a godwyd I'w gadair, fardd trylen Drwy ein hyd e dry yn ben, Car ydyw i Ceridwen. Ei awen drylen wnaeth dreulio—oriau Hirion i drwm wyio Wylo'r dwr mewn gaiar do—fel gwyryf Deg, yr un hyi fu'n ei dagrau'n nofio. II Ei awdl gywrain. ei ocllan-i ni Yn awr sy'n llawn gemau Gwy ch ydy w wedi eu g wau—a 11 wy tliog Ie, eginog ei hoi. agecau. Yn ei gadair gyda'i gwdyn—gwel Y gwylaidd fardd Eurfryn; Yn union deg rhaid tynu'u dyn—odlau I Yu rliwydd hyd aeliau'reuraidddclyn. J Cwintawe ddinam sy'n fiialllio-ei fawl Yn fyd y cadeirio Heb gur gwnai pawb ei gario Yn wir frwd fel aur y fro. A oes heddweh, boys, iddo ?-a bloeddiwn Heb ludded drwy'r nenfro Heddwcli a'i baner fyddo Uwch ei ben, yn iacli y bo. Treboeth. A

EISTEDDFOD LLWYNYPIA ETO. AT "cySTADLEUWR." Syr,—Yr oeddwn yn meddwl cyn ysgrif- enu y buasai bod yn wynebagored i ddweyd y gwirionedd am eich sylwadau, yn peri i 0 chwi ffromi ac ymwyUtio,—ac y mae yn I amlwg fy mod wedi meddwl yn iawn, oblegyd y mae tôn, anghysondeb, a gwamal. rwydd yr ysbwriel a ysgrifenasoch ddi- weddaf, yn profi eich bod mewn tymer ddrwg, neu allan o'eh co'. Bum hyd yn hyn yn ystyried eich trash yn salach nag islaw syiw.' Oud rhag ofn i chwi berswadio rhai o'ch clic eich bod, wedi cael goruchaf- iaeth, pendcifynais e ch ateb y waith hon eto. Gwadwcli na ddarfu i chwi ddweyd eich barn ar y frawddeg Cyfyngedig 1 weith wyr tanddaearol yn unig.' Ar ol gwadu hyn, beth na wadwch? Nid ydych yn gwneud dim yn un rhan o dair o'ch cyutaf ond liysbysu y wlad, neu hauru yn hytracli, ei fod yn feiddgarweh o'r mwyaf i ovenue» a managers i iod yn ymgeiswyr yn y gys- tadleuaeth hon. Ac yr ydych yn ddigon beiddgar i haeru eto nad ydych drwy hyn yn dweyd eich barn am feddwl yr amod cyfyngedig i weithwyr,' &c. Syned y byd Betli arall oeddycli yn wneud, wys. os nad yn rliodci eich barn "I Ad yr oedd- ych hefyd yn cymeryd y fath drafferth i argraffu ar feddwl y wlad iod yr arian wedi myned i le na ddylasent. Ai nid eich opiniwn chwi am yr amod ar y prooram oedd hyn oil ? Wrth gwrs. Y mae° hyn yn ein tueddu i gredu nad ydych yn dealJ yr hyn a ysgrifenwch eich hunan; pa ryfedd, gan hyny, i chwi fethu deall testyn y traethawd ? Y mae Mabon yn sicr o fod yn rhyfeddu fod neb i'w gael mor ffol ag ysgrifenu y fath gruglwyth o drash, yn dangos cynaaint o eiddigedd a ddarfu i chwi wneud, a hyny yn unig o herwydd i chwi goMi yn y gys- tadleuaetb-yr oil yn ddialw am dano, ac yn ddiles. Gwnaethoch gynyg, mae'n wir, i roddi yr argraff ar feddwl y wlad, mai teimlad gw'adgarol dres anrhydedd a • phurdeb yr eisteddfod oedd genych mewn golwg—mai dyma y rlieswm i" ëliwi'<Tde- clireu ysgrifenu i ddynoethi cam. Ond yr ydych wedi methu dynoethi yr un cam, (a j hyny iam nad oedd yr un cam i'w ddy- noethi) ac yr ydych wedi liwyddo i ddangos eich amcan brwat, ac hefyd i ddangos eioh hun yn eich lliw priodol. Rhyfedd fel y darfu i'r gwir ddarlun slipio allan megys dan eich dwylaw. Cofiwch fod darllenwyr y Darian yn rhy gyfarwydd a'ch cast chwi i fetliu deall y gwir amcanfydd yn dygwydd cael ei gadw y tu cefn i ryw sham o esgus fel hyn. Gofynwch, pwy oeddwn i yn ei gau allan o'r gystadleuacth. Nid oeddwn i na'r pwyllgor yn cau neb allan a fuasai yn gweithio dan y ddaear. Os bwriadodd y pwyllgor, a Mr Thomas am wneud hyny. y mae yn amlwg iddynt wneud jlat shot s,* I gario eu bwriad i weithrediad. Gwn pwy ddylai gael eu cau o bob eisteddfod; grwgnachwyr eisteddfodol fel chwi, y rhai ydych yn lladd yr hen sefydiiad drwy eich grwgnachrwydd, yr hyn sydd yu syrffedu llawer o'n prif lenorion, nes peri iddynt i beidio ei chefnogi o herwydd hyny. Pe byddai i'ch castiau chwi ymneillduo, ac i dynu eich dwylaw oddiwrthi, byddai gobaith iddi lwyddo eto, ac adnewyddu ei nerth ond cyhyd ag y byddo eich bath chwi mewn cysylltiad a hi, nid oes gobaith am ei llwyddiant. Yr ydyeh yn fy nghynghori i ddarllen ,h sylwadau Dafydd o Went ary gwahaniaeth a rydd efe rhwng overmen, managers, a'r gweithwyr, &c. A ydych yn meddwl nad oes neb yn darllen pethau fel hyn ond eich hunan ? Nid yw hyn ond enghraifft o hunanoldeb. Rhag ofn nad ydych chwith. au wedi deall traethawd Dafydd o Went i gyd, darllenwch ac astudiweh eto y frawddeg ganlynol o hono, Credwn fcd rhai pethau ereill, fel rheolau newyddion yn otynol er cyrhaedd yr amcan pwysig hwn, sef lleihau nifer y damweiniau." Nid yw Dafydd o Went a chwithau yr un farn ar y pwnc hwn, ond, er hyny, y mae pob synwyr yn dweyd mai Dafydd o Went sydd yn iawn, a'ch bod chwithau wedi dyrysu. Oad dichon fod Dafydd o Went yn rhy isel i ddyn mawreddog fel chwi i wneud sylw o hono. Tit for tat, Mr C. Cynghorwch fi hefyd i astudio y Mines Regulation Act. Hyn a ddywedaf parthed yr Act hon,—mentraf ddweyd fy mod wedi ei hastudio, ac wedi ei dealllla W11 cystal a chwi, a dweyd y lleiaf, neu, ynte, cyfar- fyådaf a chwi unrhyw bryd i gael prawf ar hyn. Dyma fi yn awr wedi dechreu eich efetycliu, drwy ddechreu chaHciujo. Yr ydych yn dweyd, os oedd y pwyllgor am gael cynlluniau newyddion y dylasect liysbysu hyny ar y program. A ddarfu iddynt eich hysbysu chwi mai hen gyn- Uuniau yr oeddynt am gael ? Naddo, goclia i, yr oeddynt yn gadael y pwnc yn rhydd, gaB. dybied na fnasai neb i'w gael mor hurt a chasglu bwnclel o hen gyi.Iluu- iau at eu gilydd o weithiau awdurou ereill; ond, ysywaeth, yr oedd un mor hurt a byn yw gael, a hwnw a digon o bres yn ei wyneb i chaUengo y beirniad o her-wydd iddo fethu enill y wobr. i'yma citbafioa haerllugrwydd a hurtweh." "Fools will rush where angels fear to tread." Ai dau lis o amser oedd o gvhoeddiad testyn y traethawd hyd yr amser i'w anfon i'r beirn:'ad ? Edrychwch eto. Y mae yn amlwg nad ydych yn prisio llawer am ddweyd y gwir bob amser. Gellid meddwl fod llawer iawn mwy o amser gan overmen a managers i ysgrifenu traethodau nag sydd gan bob dosl-arth arall o weith- wyr. Y mae liyn etc yn profi na ddarfu i chwi ystyried am cldeng myiiyd erioed beth sydd. gan y dosbartli hyn i'w wneud, neu ni fuasecb byth yn ysgrifenu y fath nonsense. Amser, yn wir! pwy sydd a llawer mwy o amser hamddenol na'r glo- wyr? Onid oes genym ddwy neu dair awr bob dydd fwy o amser nag sydd gan yr overmen a'r jiren.cn, &c ? Y mae y syiw hwn eto yn ychwarfcgu at eich anwybodaeth yn ngolwg y wlad. Ond eich sylw, neu e:ch cymbariaeth am Fwrdd lechyd Aberdar s-ydd yn coroni y cwbl. Y mae hwn yu chworthinilyd am ei wamalrwydd a'i ddiffyg synwyr. Dyma frawddeg synwyrol o'ch eiddo, onide ?— Y mae Bwrdd Iacb.yd Aberdar wedi cyn- llanio i wneud rfjordd newydd i'r Maerdy, er fod y cynllun yn barod." Dyna synwyr, dweyd fod y Bwrdd yn cynllmiio ff jrdd newydd a'r cynllun yn barod Pa angen i'r Bwrdd gynllunio ffordd os oedd y cyn. llun yn barod ? Dyma logic irith a vengence. 0 hyn allan cewch y maes yu rhydd i ddweyd a fynoch ni thraiferthaf i ysgrif- enu rhagor, os nad ewch yn rhy bell, ac yn rhy ddrwg. CYSTADLEUWR ARALL.

DIRWESTWR YN ANFON ANERCH. Mm. GOL. Y mae dirwest yn un o'r pethau hyny nad oes marw iddynt, er hyny, y mae fel pob peth y byd yma yn agored i gyfnewidiadau haf a gauaf; gwres ac oerui, bywiogrwydd a marweidd. dra—yn llawn bywyd mewn rhai ardal. oedd, ac yn farwaidd mewn ardaloedd ereill heb fod yn mbell oddiwrth eu gilydd. Llwyddiant mawr ar un adeg, felpe buasai y wia^. yn cael ei goresgyn ganddi o'r bron, ac yn yr adeg nesaf dim son am dani, ond fel pe bai diluw meddwdod ar foddi'r wlad ar unwaith. Liawen genyf ddweyd mai nid felly y mae yn Mhont- rhydyfen yn bresenol; eto, yr ydym yn teimlo bod eisieu mwy o unoliaetli rhwng crefyddwyr a them lwyr da yn y lie. Y mae y dosbarth hwn yu teimlo, ac yn gweled eu cyd-ddynion yn myned i gyfeir- iad dystryw ac anobaith trwy yfed y diodydd meddwol, eto, safant yn llonydd, ac edrychant. ar eu cyd ddyuion yn ym- lwybro yn ngwahgofrwydd mediwdod tua'r farn, ond ni wraut un ymdrech i geisio eu hatal rhag y lie ofnadwy hwnw. O! frodyr, deuweh alien; deuweh i ui gael dangos ein bod yn teimlo dros ein cyd- ddynion, trwy wueud ein goreu i'w cael i mewn i duinas noddfa sobrwydd. 0 na ddeuai holl grefyddwyr ein gwlad i ryfela yn erbyn y gelyn dinystriol hwn; ie, y cawr hwn sydd yn braslamu trwy ein tir, ac yn ysgubo rliyw gan' mil o eneidiau i'r farn yn anamserol bob blwyddyn. Yr ydym yn ofni weitbiau hod gormod o ys- bryd y Lefiad hwnw wedi meddianu llawer o grefyddwyr ein gwlad y dyddiau presenol —wedi myned yn rhy uchcl i edrych ar y meddwyn, druan, sydd wedi ei archolli, ac wedi myned yn aberth byw i'r gynddaredd. feddwol. Y mae yn rhyfedd, onid yw. fod dynion yn gallu edrych ar y fath drueni

yr hwn orchwyl a wnaeth yn ddigon hawdd drwy gymeryd ychydig o lwch o ol troed march Gabriel, yr hwn oedd newydd garlamu heibio godre'r mynydd, a'l daflu i fewn i safn y llo, yr hwn yn y fan a. frefodd nes i hyd y nod Moses ar ben Sinai ei glywed! Fel hyn, trwy rinwedd y llwch hynod yma, gosodwyd bywyd yn v llo; a mawr oedd llawenydd yr Israeliaid pan welsant fod ganddynt dduw byw a gweledig. Ond byr fu ei mwynhad, canys daeth Moses yno yn mhen yclaydig oriau, a gwnaeth iddynt yfed y cawl a wnaethent; dyria grochan- aid o gig yr A if ft iddynt, onte ? Yna cyfodasom chwi i fywyd wedi eich marw." Y mae'r geiriau- hvn yn cyfeirio at amgylchiad a gymerodd le ar ben mynydd Sinai. Cymerodd Moses ddeg a thriugain o henuriaid gydag ef i ben y mynydd, y rhai nad ynifoddlon- ent ar glywed llais yr Arglwydd yn unig, V ond, meddent, Rhaid i ni gael ei weled r hefyd." Moses. Ond, fy mrodyr, nid da hyny yn ngolwg yr Arglwydd eich Duw. 1> IleiLuriaul.—6s tydi a'i gweli, ninau hefyd a fynwn ei weled. Paham y dengys "life ffafr i ti gan ein gadael ni o tD yn ddisyiw ? Moses.—Na phechwch, fy nn-odyr; onid oes gan yr Arglwydd eich Duw allu ac hawl i wneuthur fel y byddo da yn ei olwg '? Yr Henuriaid.—Ond pwy wyt ti i'n cynghori ni? Onid dyn wyt ti fel y ninau ? Yr .-I ryiwydd.—A phwy ydych chwi- fchau i duiystvru fy ngwas Moses ? Mosf_'B, dos i fewn l'r agen yn y graig yna, ac yna dangosaf iddynt pwy ydyw r hwn y maent yn ddiaiirhydeudu yn ei was. Yna aeth Moses i'r man gorchymyn- edig, ac ar darawiad amrant," dacw r mynydd yn synind a siglo fel meddwyn, z:) a'r ta'. auau'n rhuo, a'r meilt yu gwibio ac ymwau drwy eu gilydd blith-dra-phlith, gan luchio y deg henuriaid a thriugain yn bendrainwnwgl a'u traod dros eu pen. gyda'r north a'r cyflymdra mwyaf ofnadwy a dychryntlyd i waered dros v mynydd" syuotsig, ac erbyn eu bod wedi cyriiacdd eu brotlyr eilunaddolgar wrth odre'r mynydd, yr oeduynt mor farw a gwassjavedig, meddir, a'r piidd o ba un y gwnatthpwyd corpws eu tad Adda Er "(Ienill ymduiried addolwyr y ilo aur, gorchyuiynodd yr Arglwydd i Mosws adgyfodi yr Loll henuriaid hyn i fywyd dracln-fn, yr hyn a wnawd yn Dgohvg yr hull wersyll. « Tar aw y Gvaig."—Yn ol y Moham. metaniaid, cang weddol fawr o ra mainiioli ydoedd y "Graig" yma, y hon a pariwvd gan yr Jsr. eliaid o fyn ydd Sinai gydahwynt drwy yr anialwcli. Yr un gareg ydoedd, y mae yn debyg, a hono y c ,ioda Mioses lajiaidd dipyn o ofid ganddi. Un diwmod, pan ydoedd ar ben Sinai ar fedr deibyn o jaw y Goruchaf yr annywiol gyfreithiau, yn Sydyn, daeth un o angelion penaf y nef- oeuu-illic-liael, efallai— heibio iddo, gan ddweyd, "Moses, ri.aid i ti, cyn ymwneud a'm Harglwydd, y hun o wadn dy droed hyd dy goryn, canys pobl lan v tu fewn a thu allan y mae fy Arglwydd yn hofii weled." Moles.- Ond, fy nghydwasanaethwr, nid oes genyf ddwfr, ac nis gwn pa le y gellir ei gael. Yr Angelo-Aros, fynyd ai gartref yn union, a dychwelaf a llonaid phiol o'r dyfroedd a darddantdan orsedd fy Nuw i ti. Ac ymaith ag ef ar y gair ac yn mhen ychydig eiliadau, dychwclodd a'r dwfr addawedig, a gosododd of gerbion Moses ddychrynedig. Yna, wedi ymad- awiad yr angel, tynodd Moses ei ddillad ymaith, a gosododd hwynt ar gareg gyf- agos, yr hon, yn ystod yr amser y bu pen Moses yn y dwfr wrth olchi ei wallt, a redodd ymaith ar garlamwylit, a'i holl ddillad gyda hi! A chyn gynted ag y canfu Moses eisiau ei ddillad, dechreu- odd garlamu ar ei hoi yn hollol noeth a. dywedir iddo gael ei hunan heb yn wybod iddo ei hun yn nghanol y gwer- syll wrth odre'r mynydd