Tarian Y Gweithiwr

j V Williams Watchmaker 6 Jeweller I: 29, Castle St., Swansea li f\ [1 (jhrrnry ho6 oWwà _yaaso n CH gra hetrey hxkwyau aOOj Owadur&n ac atvrlewiaii, 11 Getaau a »ba«&HFyn«u olaer; Yipectoi gelfytki, hin-fynegr-dcl, Gwres-fesurydd, cwtnpawxi mor, Ccir gao Wi&iams, Heol-y-Casfcell, ]! T*iVttsw*l"» m.o tvn unolM «*■ Vno1

■ NODION. Ceir fod galwad mawr eleni eto am bob math o ednod, turkies, gwyddau, &c., ar gyfer y Nadolig. j Y mae disgwyliad neillduol am yr orchest fawr gymer le rhwng y corau meibion yn Nghaerdydd ar y Boxing Day. H.ysbysir yn y papyrau dyddiol i fod rhyfel ar dori allan rhwng Rwssia a Japan, ac fod parotoad- au be;aeth ar gyfer hyny wedi eu gvvneuu gan y ddwy wlad. Hyspysir fod y marchnadoedd yr wythnos hon yn llwythog o bob math o nwyddau ar gyfer y Nadolig. Nid oes dadl nad oes, medd un gohebydd Llundeinig, fwy o dlodi yn y brif ddinas nag y bu erioed I y Nadolig presenol. Mae yr argoelion am etholiad cyffredinol yn!Bddigamsyniol,ac nid oes dadl fod Chamberlain yn colli I tir. Mae'n bryd i Ryddfrydiaeth i godi ei phen. I Bydd Eisteddfod Gadeiriol bob- logaidd yn cael ei chynal yn I March nad Newydd Aberdar ar Mai 24ain, 1904. Bydd trens rhad yn rhedeg i bob cyfeiriad ar y prif reilffyrdd Boxing Day. Dymumadyliu fydd cael Nad- olig sych gyda rhew, ond siomiant II a gant yn rhy ami. Trueni enbyd fod cynifer o hen I fihvyr Prydain yn gorfod treulio eu Nadolig yn y tlotdai. A Ychydig neu ddim eira sydd ¡ wedi disgyn yn y Dehau mor bell- ed y gauaf presenol. I

NODION MIN Y FFORDD. GAN EOS IIAFOD. Dydd Iau diweddsf, daearwyd yr hyn oedd farwol o Mr Morgan Thomas (Celyn- fryn)., Pery^r?''g, yr? rglofs Liethrddu, Trealaw. Ymdden^ys lddo g'ael ei fiino gan gystudd chwerw, yr hyn a wnaeth derfynu ei yr yrfa y dydd LIun blfenorol i'w gladdedigaeth. 000 Yr oedd yn eisteddfodwr rywiog, a chystadleuodd yn fynych. Daeth alian yn fuddugoliaethus lawer tro mewn eibtedd- fodau o bwys. Rhagorocd fel traethodwr, a dywedir fod ei nerth yn ddigamsyniol o gryf yn y cyfeiriad hwn. Hodai ei wiad a'i genedl. j o@o | 0 dan lywyddiaeth Mr E. R. Wood, Ton, nos Iau diweddaf, cynaliwyd cyng- erdd fiasus yn nghape! yr Annibynwyr Seisnig, Ton, Pentre. Perfformiodd cor yr addoldy y gantawd, The Great Light' (Y Goleuni Mawr), dan lyv.yddiaeth Mr Rhys J. Da vies. Enw awdwr y cyfan- soddiad cerddorol uchod yw Finiey Lyon. Cynorthwywyd y gymdeithas gan yr unawdwyr adnabyddus Miss Mary Janes, Treheibe t Mr Tom Bouneli, Pentre a Mr Joseph Evans, Llangesinech. Cyfeiliwyd. gan Miss Ada Thomas a Mr A. Cousins. j 000 Mae y gymdeithas gerddorol a enwyd yn myned o dan yr enw Cor Undebol Dirwestol y Ton. Amcan cynaliad y gyngerdd oedd gwneud ymdrech i gael elw i adeiiadu neuadd ddirwestol yn y Ile. Mae i'w obeithio y llwyddir i sicrhau i gael un, ac mae y rhai sy'n gwueud gwasaaaeth yn y cyfeirsad hwn yn deilwng o ganmol- iaeth. Hyderwn lwyddiant i'r Ton United Temperance Choir. Rhaid addef fod gweithgarweh cyson yn cael ei ddangos gyda phob mudiad daionus yn yr ardal. 000 Blin dealt fod Mrs Jane Williams, Gelligaled Road, Ystrad, Rhondda, yn wael iawn ei hiechyd. Gweddw ydyw i'r diweddar Mr Anthony Williams. Y mae Mrs Williams yn 84 mlwydd oed, ac wedi ei chaethiwo i'w phreswylfod am flynydd- oedd gan effeithiau afiechyd ac henaint. Sylwn ei bod yn aelod hardd o eglwys Bethel (M.C.), Ystrad. 000 Gofynir i mi am enwau yr annedd-dai yn awr ac eilwaith. Wele nifer i ddechreu — Glanyrhyd, Glynheulog, Bryrhaul, Brynywawr, Glynywawr, y Lasfron, y Ffrwd, Brynydelyn, Bronywawr. A y- bryn, Bronyrallt, a Minynant. | 000 ( Gwneir camsyniadau anfwriadcl rhwng Cottage, a Villa. Ystyr y cyntaf yw bwthyn, tnaerdy, neu faesdy. Golyga yr olaf hefyd fod muriau yn ei amgylchynu. Mae hyny yn egluro ei fod yn drigfan mwy annibynol a chostfawr. 000 Wele enwau blaenoriaid hynaf eglwysi Ystrad, Rhondda Bodringallt. Mr Jacob Thomas, gynt Nantgarw; Bethel, M.C., Mr Thomas Jenkins; Wesleyaid Seisnig, Mr James Coleman; y Bedyddwyr Seis- reig (Nebo), Mr Lewis Lewis. Y maent wedi llanw y swyddogaeth hon am flwycdi meithion gyda sel a boddlon- rwydd. 000 TV»R>F* 1\It.. Cv.'pd' KoH v" iawn ei iechyd am hir amser, ond y mae yn well. Mae yn bregethwr cynorthwyol cymeradwy, ac iddo ef y priodolir sef- ydJ.u yr achos Wesleyaidd Seisnig yn y He. 000 Mae I Doztor Lewis' yn ,enwog fel naeddyg llysieuol, ac fel perchenog Levvis' Drops.' Dechreuodd ei yrfa fel glowr, ond ymddengys fod ei dueddiadau yn gryf at phisygwriaeth. Drwy astudiaeth ac ymlymad, y mae wedi dyrohafu ei hun i; 1sylw fel gweinyddwr amserol i'r'clafyn mhell ae agos. Bu yn wael iawn ei iechyd dro yn ol, ond drwy fedrusrwydd y medd- ygon lleol mae wedi adgyfnerthu, ac fel cynt yn gaslu estyn cysur i gleifion ac ereiil. Mae yn Gymro, ac yn ardal ydd parchus. 000 Mewn atebiad i ofyniad cyfaill drwy < Jythyr, offeryniseth,' ac nid 'cfferynol-l iaeth,' sydd yn briodol am orchestration, Etc, er mwyn gwybodaeth cyffred- inol, cerddorfa neu berorfa, ddyiid tidweyd am orchestra. Mae yn dda genyf gynorth- wyo cyfeilbon yn y cyfeiriad hwn, fcl pob cyfeiriad arail. | 000 In anffodns, mae y cyfaill Mr Evan Jones, glowr, Hrllside, Gelli, yn beryglus 0 wael drwy effeithiau y ddamwain a'i cyfar- fyddodd y dydd o'r blaen yn Lefel y Ton. j Gweinyddir yn dyner arno ddydd a nos 1 gan berthynasau anwyl iddo, ac ereill. Y I mae yn cael medrusrwydd yn ffyddlon gan Dr Hughes. Gelli a Dr Williams, sef\in 1 o'i gynorthwywyr. j 000 j Nos Iau diweddaf, perfformiwyd y gan- tawd gysegredig, 'The Nativity' (Yr En-j 0 edigaeth), gan gor Eglwys St. David's, Ton. j Arweiniwyd gan Mr T. Royal, a chyfeihwyd ¡' lllw3 gan Mr A. D. Collier, Gelli. Daeth cyn- I ulliad lluosog yn nghyd, a mwynhawyd ymdiechion y cor ac ereill, Cyflwynir yr j elw tuag at adeiladu ysgol-ystafell (school- room) yn nglyn AT Eglwys. i Dymunwn estyn llongyfarchiad i Mr Solomon Warkins, Treherbert, ar ei lwydd- iant yn enill y gradd uchel o F.T.S.C. yn nglyn a Choleg y Tonic Solffa, Llundain. Cawn fod ganddo wybodaeth glir ae eang am wahanol offerynau cerddorol. Hysbysir ei fod yn fedrus igwn yn y gangen hon, fel ereilL Yn wi.r5 mae hyn yn dystiolaetk ragorol am dano. 000 Sylwn ei fod yn arweinydd cerddorol o ddylanwad, ac yn ymdebygu i'r diweddar Ituan <>wyllt mewn arthull ac addfwynder ysbndyr Efengyl. Hysbysir hefyd ei fod yn ddirwestwr selog, ac yn un o flaenoriaid eglwysFedyddiedig Treherbert. Wel, mae genym le fel cenedi i lawenhau yn nyrchaf- iad biawd sy'n feddianol ar gymtriad mor dda, a gallu cerddorol mor amlwg. 000 Gofid nodi fod Mr Thomas Davies, ysfrolfeistr, Dunraven, Treherbert, yn wael ei ic' hyd. Cymerwyd ef yn glaf yn sydyn, a deallwn ei fod yn parhau mewn sefyllfa bryderus parth adferiad i iechyd. Mae Mr Davies wedi llanw y cylch pwysig a nodwyd am faith flynyddau, a chyfrifir ef yn fonedd- wr addfwyn a ffyddlon i'w ddyledswyddau. F el ereill bydd yn fiin gan y rhai sydd wedi bod dan ei ofal addysgol glywed am wael- edd ei iechyd. Taer erfynir y caiff wellhad buan. 000 Yr wythnos o'r blaen, cynaliwyd cyfarfod arall gan y Gymdeithas Gristionogol sydd dan ddylanwad pobl ieuainc perthyncl i eg- lwys Bethel, Ystrad. Traddodwyd an- erchiad gan y Perch T. Lloyd, y gweinidog, ar werthfawredd Cristionogaeth ar bobpcth arall. Rhoddwyd prawfion digonol ei bod yn oesol fwynhad Canmolwyd y sylwadau gan nif' r o'r gwrandawyr fel un amserol a buddiol. Llywyddvvyd gan 1\1-- D. Jenkins, Gelligaled Road. 000 Dydd Mercher diweddaf, bu farw Mr William Davies, Hillside, Pentre, wedi dirdyncl oddef am rai dyddiau oddiwrth effeithiau enyniad (pneumonia) Mynodd esgyn ysgol dyrch^fiad. Daeth o fod yn lowr i lanw y swydd o oruchwyliwr glofaol. Yn ddiweddaf cafodd yr ymddiriedaeth hon ar lofa Tynybedw, a chyn hyny fel is- oruchwyliwr y Gelli, ac oddiyma aeth i lanw ymrwymiad glofaol o'r Rhondda i ardal yn nghylchoedd y Gower. Mae wedi gadael gweddw ac wyth o blant ieuainc i deimio eisieu oi Dresenoioeb ai i'viitrhorion. o Achosodd ei farwolaeth gyffro yn y cylch hwn, gan ei fod yn ddyr. cymharol ieuanc, ac yn feddianol ar gorff cryf ac iachus. Clywafganrr-olei benderfyniad a'i wybod- aeth am fwnyddiaeth. 000 f Arferai yr hen bobi brydferthu eu bwth- ynau yr adeg hon o'r flwyddyn a chelyn ac os yn bosibl, aeronenau (berries) fyddai arnynt. Caed digon o honynt yn NvfFryn Rhondda unwaith hefyd, ond yn awr y y maent yn byin iawn yn herwydd tori y coedwigoedd, llwyni, a pherthi. Cefais rai o henynt yn rhodd yr wythnos ddiweddaf o Fro Morganwg, a mawr hoffir hwynt gan y rhai sydd wedi eu gweled. Y mae gwyrdd- lesni parhaol y geiynen yn wers bwysig i bawb. 000 Boieu dydd Meicher, y 16eg cyfisol, cafwyd James Holmes, 10, Cross Street, Ystrad, yn farw yn ei wely. Gwelwyd ef idiweddaf y nos Sadwrn blaenorol. Yn absenoldeb ei wraig, trigianodd wrtho ei ilUiitiXJ. J- S LC<I a-t i 5 JLXWl-fcrfiC ei gofid ar ol priod gofalus a ffyddlon. Cynaliwyd trsnghoJiad, a chawn iddo farw drwy atalfa. y galon (heart failure). 000 Pan ddarllenir y llinellau uchod, bydd y Nadolig wedi gwawrjo arnom wnwaith eto. Vid wyf yn gwybod am ddim yn fwy priodol i'w cofio ar adeg mor neillduol o galonog na'r llinellau Ysgrythyrol a ganlyn b t, 9 Catiys bachgen. a aned i ni, mab a roddwyd i ni, a bydd y llywodraeth ar ei ysgwydd Ef; a gelwir ei enw ef: Rhyfedd- ol, Cynghorwr, y Duw Cadarw, Tad Tragwyddoldeb, Tywysog tangnefedd. Y mae y ffaith hon yn parhau mewn mawr- had, a chysylltir hi wrth genhedlaeth a chenbedlaeth, ac nid heb achos, o barchus goffhad.

Almanac y Western Mail. Y mae cwmni ymdrech ol y Mail, Caerdydd, wedi cyhoeddi eu almanac y flwyddyn hon eto. Y mae yn llawn o wybodaeth o bob math. Y mae yn gry-n- odeb ac yn ail Wkitaker's.

LITTLE miS j CAUSE BIGG.Eft HIS Especlaltv If Negleoted. But a Prompt A Rvloatees Remody- KERNICKIS VEGETABLE PILLS -is within die reack of tie bambtest purse. HZAD- ACHES, INDIQESTROM, AWBITT OW THE STOMACH, WIND, BACKACHE, KIDNEY CAJRATAWTS, SCIAWGA and RHEUMATISM yield to tbe pewar of this marvèUous medicine. W THOUSANDS TAKE NO OTHER. KERNICK'S VEGETABLE PILLS are Punly Vegetable and are quite Free from Mercury. They are, therefore, as harmless as they are effectual. If you feel ill or out of sorts, or bilious, or suffer from headache, try ONE of KERNICK'S VEGETABLE PILLS, and you will always keep a box by you. Sold In 74cL, 13|d., and 2sv9d. boxes, of all Chemists, &c.i or from KERNICK & SON, LTD., Drug STOCE*. CSRDIFF.

Cymdeithas Ddarbodol y Glowyr. Cymerodd yr ymddiddan canlynol le yr wythaos ddiweddaf rhwng Mr I. van Owen, ysgrifenydd cyffredinol y Gymdeithas. a gahebydd un o newyddiaduron dyddiol Cperdydd o berthynas a chylch-lythyr arweinwyr y gweithwvr :— Nid wyf,' ebai Mr Owon, c yn cael llawer fai yn y cylch-lythyn Mewn gair, os astndir ef yn fanwl, credwyf y cytunir ei fod vn tueddu yn d^irfawr i gryfhau sefyllfa y Gymdeithas Ddarhodol.' N'tfidclenpys hyn yn sylw hynod oddi- wrthych chwi, Mr Owen. Hwyrach y bydd i chwi egluro eich hunan,' ebai'r Gohebydd. I 'Bydd i'r cvfryw ydynt wedi gwylio yn fanwl weithrediadau y Gymdeithas Ddar- bodoli am y 2 2ain mlynedd ddiweddaf,' tneddai Mr Owen, gytuno a mi mae y dymuniad mawr sydd wedi bod amlycaf ar feddwl holl bleidwyr y Gymdeithas, o lywydd parchus y Gymdeithas—Sir J. T. D. Llewelyn—hyd at yr aelod distadlaf ar y Bwrdd Llywodraethol, ydyw gwneud yr oil oedd yn eu gallu er lies a budd y gweith- wyr anafus, ac i gynorthwyo perthynasau y cyfryw a gollent eu bywydau tra yn dilyn ftii.gorcbwyb'on p *rvsdi.'«, Mxc v ddosbarthwyd yn mhlith y glowyr yn brawf eglur o hyn.' Beth sydd genych i ddweyd am egwyddor contract io allan ? iniae pawb ydynt yn dal perthynas a'r Gymdeithas Ddarbodol bob amser wedi gwrthwynebu v geiriad contractio allan, Y petb awneir ydyw sicrhau yr oil fanteision a ddarperir gan ddeddfau Seneddol drwy gyfrwng cytundeb unol a :hyfeillgar rhwng meiatri a gweithwyr, a phan y gellir dangos fod y cyfryw gytundeb cyfeillgar yn gy f- werth a darpanadau Seneddol, methafj weled pa fodd y gellir galw y cyfryw I gytundeb cyfeillgar yn gontractio allan,' A ydych chwi yn dweyd fod eich trefn- ;a it chwi yn gyfwerth a darpariadau y l^deddf ?' 'Ydwyf, yn ddiamheuol.' atebai Mr Owen, Os edrychw.h ar y Ddeddf, chwi ganfyddweh nad all y cofrestrydd arwyddo unrhyw gytundeb cyn iddo sicrhau eu hunain fod y buddianau a addewir o dan y cyfryw gynllun mor ffafriol i'r gweithwyr a'u perthyiasan, a darpariadau y gvfraith, a fel •' .fh, av;yd e; -.i y a gyflwynwyd iddo yn 189S fod buddianau cynllun y gymdeithas yn well na darpar- iadau y Ddeddf.' Yr ydych yn ddiau wedi sylwi fod y I cylch Iythyr yn gosod allan ffigryau o barthed i| weithrediadau eich gymdeithas am y pum' mlynedd diweddaf? Ydwyf, a dangosant y Gymdeithas yn y sefyllfa'ddedwydd o'i bod vedi rhanu liawer iawn o arian am gost bychan iawn. A chaniatau fod y ffigyrau yn y cylch-lythyr yn gywir-nid wyf eto wedi cael amser i'w prafi-dangosant fod y gweithwyr wedi derbyn. neu y bydd iddynt dderbyn, dros 90 y cant o'r symiau a gyfranwyd er eu buddiant arbenig. Os cymherir hyn a gweittirecii-adau cymdeithasau yswirol, a threfniadau ereill er ymw ieyd a busnes o'r natur hyn, fe ganfyddir yn eglur fod y Gymdeithas Ddarbodol yn anghydmarol weli mor belled ag y mae a fyno traul y llywodraethiad ar y pwnc.' Pa effaith, feddyliwch, a ga y cylch- lythyr ar y gweithwyr ?' < Nic 'P cwestiwn vn ddifrifol yn ei holl agweddau .f 1 gan y gweithwyr, nid oes ynwyf unrhyw amheuaeth am y canlyniad oblegid y mae y drefn a fabwysiedir gan y Gymdeithas o wneud taliadau wythnosol yn tra rhagori ar y ôrefn o dalu swm bendant fel y clarperir o dan y Ddeddf. Er mai pum' mlynedd sydd wedi myned heibio er pan ddaet h gylraith i weithrediad, os cymherir sefyllfa y gweddwon a dderbyniasant symiau o dan y Ddeddf, a sefyilia y gweddwon a dder- byniant tatiadau wythnosol y Gymdeithas, yr wyf yn berffaith sicr y cydnabyddir fod sefyllfa yr olaf yn tra rhagori ar y blaenaf.' Gellii nodi amryw bethau dyddorol ereill. Fe welir oddiwrth y ffigyrau a rhoddir, fod y swm o £ 5,407 wedi eu talu i aeiodau oedranus, ac y mae genyf awdurdod Mr Louis Tyior, cadeirydd pvvylJgor arianol y Gymdeitha j, yr hwn sydd er ys blynyddau wedi ymnei Iduo o fod yn lo-berchenog, i ddweyd pe buasai boll feistri a gweithwyr y dosparth hwn wedi cysylltu eu hunain a'r y Gymdenhas pan gychwynwyd y cynllun yn 1898, gallasai y Gymdeithas yn awr dalu 5s. yr wythnos o gynorthwy hen, c-edranol i bob hen weithiwr dros 60 mlwydd oed. Dyhvn nodi yr ychwanegir y tal anafus o i os. i 125. yr wythnos am y i3eg wythnos gyntaf. 0 barthed i'r honiad fod y taliadau o dan y gyfraith yn 16s. yr wythros ar ol v ddwy wytbnos gyntaf, gadewch i mi ddweyd fod dychweliadau diweddaf cofrestrydd y cymdeitha dyngarol yn dangos fod cyfar- taledd y taliadau i'r gweithwyr o dan y gyfjaith yn llai na ns. yr wythnos.' Beth am achosion o ymddibyniaeth |rhanol? ) Teimlaf yn sicr,' meddai Mr Owen,' fod y swm o 4go ios. 3d, a uocir yn y cylch- lythyr yn ormodol. Nis gellir cymeiyd achosion a achlysurir gan danchwa fawr fel I engraipht deg o'r achosion a ddigwyddant drwy y dosparth yn gyffredinol. Addefaf fod barnwyr wedi rhoddi dehongliad ffafriol i ddarpariadau y gyfraith. YmJdengys i mi fod awdwyr y cylch-lythyi yn anwybyddu y ffaith fod yn agos 5Y y cant o'r damwein- iau a ddigwyddant yn y glofaes hwn yn parhau am ddwy wythnos, neu lai, ac nid oes unrhyw dal o dan y gyfraith am y damweiniau hyn Ffaith bw\sig arall yw fod nifer luosog o hen weithwyr yn methu cael gwaith yn y glofeydd ydynt o dan y gyftaith ond ar y llaw arall, y mae yr hen weithwyr perthynol i'r glofevdd ydynt yn nglyn a'r Gymdeithas wedi cadw eu lleoedd, < ac y mae lie i ofui y ca' hen weithwyr mwy o anhawsder i gael gwaith pan a masnach yn isel, a phan fyedo cyflawnder o lafurwyr i'w cael.

Ystrad Rhondda. MARWOLAETH.—Gan nad ydym hyd yn hyn wedi gwei'd ar y DARIAN fod neb vedi hysbysu am farwolaeth Mrs Sarah Morris, gweddw y diweddar D Morris, o'r lie uchcd, teimlwn fel cyfoedion ag sydd wedi gwybod ei hancs yn ystod ei hoes, ei bod yn wir deilwng i wneuthur o honom hyn iddi, a hyay ar gyfrif ei diniweidnvydd, ei gonest- rwydd, a'i pharodrwydd yn mhob da oni. Gorphenodd ei gyrfa ddaearol tua mis yn ol, pan ar fin 66 mlwydd oed. Heblaw y cystudd blin a'i goddiweddodd cyn ei mar- wolaeth, cafodd ergYEl dolurus iawn tua phum mis cyn hyny, trwy marwolaeth sydyn ei merch, yr hyn a gynierodd le gan adael tad tyner a phedwar o blant mewn galar ar ei hel, ac yn ngwyneb y gelled anadfer- r„i j xj uia iu instil uvuci cyhyd ag y gal,odd. Treullodd hi a'i j hanwyl gydmar, yr hwn sydd wedi ei blaenu er's amryw o flynyddau, y rhan foreuol o'u hoes yn Rhymni, lie y gwnaeth broffes o'i ffydd i ganlyn ei Blaenor yn eglwys Penuel, t an yn mhrydferthwch blodau ei dyddiau.^ Priocoi y gallwn ddweyd i egfwysi Penuel, Rhymni, a Nebo, Ystrad, fod fel tystion o'i buchedd dilj^chwin a'i chrefyddolder hyd ei bedd. Byw'n addas o'i fcedyddiad—wnaeth Sarah, Ar hyd ei hardd rodiad Byw er dwyn dan dyner Dad Mawr lwydd 'n ei hymarweddiad. Dydd ei chynhebrvvng, daeth tyrfa luoscg yn njjhj'd i hebrwng ei gweddillion marwoi i fynwent Capel Nebo, pryd y gweinydd- wyd yn effeithiol a phwrpasoli'r amgylch- ipd gan ei gweinidog, y Parch A Williams, yn y ty a'r cape!, ac ar Ian y bead gan un o flaenoriaid yr eglwys Tra yn huno'n mynwent Nebo, Yn ddibuen o swn y byd, Angel Duw yr head fo'n gwyljo Ger gorphwysfa'i bedd" o hyd Na aed ato un vmweivdd Heb y dejgryn ar ei rixdd, Megys perlyn g!oew n arwydd Dwys o'i hoi dan deirnlad prudd. Doed ei phlant a'i wyrion hefyd, Drwy hyfforddiant mam a nain.. HDII vn etifeddion gwynfyd, Yn swrr* mawl y nefol sain Bydded iddynt ar eu hyrfa Fod yn debyg iddi hi. Er mwyn bod yn mhlitb y dyrfa Gwyd o'r beddau oer mewn bri. -0:- • -J Er nad oes dim yn swyddogol wedi d'od i law, ofnir yn fawr y bydd i ryfel dori allan rhwng Japan a Rwssia. Y mae amryw o ohebwyr rhyfel wedi myned allan.

Ysgol Ganolraddol Aberdar. Y mae Mr Jenkyn Thomas a'i gyd- swyddogion, yn nghyda rhai o'i ddisgyblion, wedi cyhoeddi cylchgrawn am y tymor. Y mae yn llawn o wybodaeth ac erthyglau da yn dal pcrthynas a'r ysgol. Nid yw y Gymraeg wedi cael ei hesgeuluso, gan foell rodion y tr o hwn yn yr Hen Iaith, Dy- i munem i'r cylchgrawn, ysgol, a'r golygydd- ion lwyddiant yn y dyfodol, iel yn y .gorpheno],

Y Frwydr sydd wrth y Drws. CYNLLUNIAU PERYGLUS Y 1 ( ) J' J At Olygydd y 'Darian.' SVR-Gan ddibynu ar eich caradigrwydd, yr ydym yn anti-mo anion yr apel unol hwn at ddarllenwyr lluosog eich newyddiadur, i'w «yathell i gymeryd mesurau yn ddioed, a ddiflino, yn erbyn cynygion y Llywodraeth ymyryd a barn ynadon trwyddedol, ac i greu budd person ol (vested interest) mewn trwy- ddedau blynyddoi. ff Gan y cyferfydd y Senedd Chwefror yr ail, dylai gwrthwynebwyr y fath fesurau chwildro- adol, .-yn y cyfams^r, ddefnyddio pob cyfleusdra er d.^paru' deisebau a phenderfyniadau i'w danfo i'r Senedd gan gyrff crefyddol, airwest- ol, L- Myddoi. a phob math ereill, wedi eu cyfeii '.t y Prri We nidog, yr Ysgrifenydd Cart- Arwein;dd yr Wrthblaid, a'r Aelod- au Lieol Dylid cael cyrddau undebol yn mhob Lief a pher-tref, yn cael eu hanerch gan bersonau o ddylanwad lleol, y neillduol, ynadon trwyddedol, y rhai ddyler,t gael en gwabodd i setyll i fyny dros eu hawliau swyddegol, Da tyddai p^riodi dirprwyaethau i osod j yr achos o flaen aelodau Seneddol. Fe ddyiid hefyd ddanfon llytbyrau neu gardynau wrth y iniloedd i'r Senedd o bob cynrychiolaeth. Bycid yn dda genyn; anerch cyfarfodydd gyda'n gilydd (Oj-fiaraeg neu Seisnig), He bynag a phryd bynag y byddo hyny yn bosibl, er cynorthwyo yr ymgyrch fawr bresenol. Byddwn ddiolchgar am air, wedi ei gyfeinc I g. f e,' i'r nails neu y ll&ti, neu bob un o honom, yn rhoddi nianyi:D.i's yr ymdrechion Heol am Rhagfyr, lonawr, a misoedd diweddaiach. Ydym. &c., MORRIS MORGAN, (Cymdeithas T)dirwestol Deheudir Cymru a MyiAvy, Abertawe). J. TERTIUS PHILLIPS, (Cyngrair y Deyrnas Gyfunol, Caerdydd). JRhagfyr, 19,03.

Gweithfaol. Y mae yn dda genym ddeall fod gwythien I pedair trcedfedd wedi ei tharaw yn mhwll newydd Meistri Perch a'i Gyf., yn Glyn- corrwg.

Llanerch. Nos Sadwrn diweddaf, cynaliwyd cyfarfod cyfftedinol o weithwyr Llanerch, pan y pen- derfynwyd peidio contractio allan trwy ymuno a chynllun newydd y Gymdeithas Ddarbodol.

— :o Seion, Cwmgors. Nos Sadwrn diweddaf cynaliwyd eyfar- fod cystadleuol yn y lie uchod o dan ly- wyddiaeth Mr J. D. Morgan, Cwmgorse, I yr hwn hefyd feirniadodd yr amrywiaeth. Clorianwyd y cantorion gan Mr T. P. Rees, A.C. Wedi ychydig eiriau pwrpas- 01 eraill gan y llywydd, awd trwy y rhag- len ganlynol:— Unawd i fecligyn St. Leonard. Unawd Soprano, Miss Annie Davies Unawd Tenor, Mr Rees Morgan Cystadleuaeth Adrodd—i rai dan 14 —yn fuddugol, Oswald Davies Unawd i ferched dan 14-goreu, Annie Griffiths Deuawd—rhanwyd rhwng Rees Morgan a'i gyf., a Jan Lloyd a'i gyf. Unawd Bass—Mr Henry Thomas Adrodd (i rai mewn oed)—Mr Camber Evans Darlien ar y pryd-Mx Dan Jones fS. PedvyaxT-i-—Mr William,,Davies "'Wuungwra a/i .ci.ii. T. JAMES.

— Astudiwch eich iechyd Niwnaeich liast-Lidio chwi. Os ydych am (Myogeiu IEOHYD, rhaid chwi gael GWAED FUR, Y mae yn hanfodoi. Os naj pr eidi GWAED BUR. y mae eichrioU gyf- aa&oddiad allan. drefn, ac yo agored i ganlyniad«u chfriferi. Y mae, o gaoiymad, yn dibynn yi liolioi arnoch chwi os ewyllysivpcii gadw techyd cryf, egtmol. I fyOO gwekd fod Gwaed yn cael ei gadtl yn Berffaith Rhydd o bob a«aihured4 Cofiwch y dylai eich Iechyd gael eicit Ystyr iaeth Flaenaf, catcya hebdcio amddifedir bywyd o hanci ei fwynderau, ac ms gehwch ymladd brwydi- an dyddiol bywyd gydag Iechyd anmhmm Mdm Blmm 1? IV/JsJ Anmhrisiadwy i'r BobI Cymerwch CN I HUGHES' Blood Pills Glanhant y Corff o Bob Anmhuredd GWELLHANT Poen Pen, Diffyg Tr&ul, Bilioosuesji, Gwynt, Afu Dnff, Corflf-nrymedd, Scurvy, Penddyrvod, Clef yd v BreDÙIa Eczema, y Blast, Erysipelas, N ervea Egwan, } Gwvnegoa, Rheumatism Piles, Poen Cefn. Lumbago, Tarddiam s: Clefvdau Crotair Ise'tder Ysbryd, Gan sicrhau gwetthrediad iachusol h< rhanau mewnol y cyfansoddiad, Brc-»ui<u a chyfoethogi y gwaed a'r elfenati a roddant fywyd newydd ac hapusrwydc HUGHES'S JL3- C t) Blood Pills. Mynwch weled fod llun y t ^lon bI5b Wwh-Heb h>n ydyw> Mae yn feddyginiaeth anmhrisiad- wy at y gwaed Gwellahant ar ol bob peth arali. iethu. Heb oedi, anfonwch am ..wck o Hughes's Blood Pais. Gworthir bwýnt gaa bob Chemist a g^'erthwr Patent Mbiilcinea am 1/1 2/9( 4/6, rveu daritoner eti gwenL P.O. i'r gwaeuthurwr,—Jacob Hughes^ Manufacturing Chemistj Peaarth. Cardiff. vi BALM! Eli at bob Clwf. 0: GOMER'S BALM a iacha GLWJF&A &1 f, traed, cluniau. pen, girddf, Erytipuafij mausu ilidiog a digix.i«ie<itl, conwydydd crawullyd, coesau drwg. GOMER'S BALM a iacfea. brorau a ptrn- brct-AU dokmjA, Piies, traed-chirysedig^ ton&dau allan, cruch yn iitheaau, a gwya- j ebsa plant, a Uo^gi-Adaa* ye mbob than o r corff. Ar wertb gain bob Chemist a gvrer:h-»s Fatem Mecfecine tn' I I y blwch, mem ddanfoaer eu gwertb, mo-wn Aamps at g flarganfyddwr,— Jacob Hughes, Maodfactanng "Kheimift, PEN A K TH.C A R D1FE"