Y Dydd

LLANGADOG. Yr Ysgol Ramadegol.-Cynaliwyd arholiad blyn- yddol yr ysgol uchod Mehefia yr 20fed, 22ain, a'r 23ain. Yr arholwyr oeddynt y Parch. E. Lloyd Jones, B. A., Llandilo; a G. J. Griffiths, Ysw., o Goleg Crist, Caergrawnt. Prydnawn y dydd lau canlynol, caed cyngherdd mawreddog, yn yr hwn y gwasanaetbwyd gan Mri. Harding, Caerfyrddin; Lockyer a Petheric, Llan- dilo; Josuah a D. J. Davies, Pontcrynfe; Bevan, Llansadwrn; Mr. a Mrs. Jenkins, Llangadog; y Misses Worrall, Cefnucheldre; Miss avies, Llaniilo; Miss Davies, Llanwrda House; y Misses Williams, Glan- morlai8; a Miss Morgan, Pare Glas; yn nghyda Glee Parties Llangadog, Hermon, a Salem, y rhai a wnaethant eu rhan yn rhagorol iawn, a throdd y cyngherdd allan yn llwyddiaut hollol yn mhob ystyr. Yr oedd* yr elw yn myned er cael gwobrwy- on i'r myfyrwyr mwyaf llwyddianus yu yr arholiad. Hhanwyd y gwobrwyon (cynwysedig o lyfrau rhagorol) rhwng intervals rhanau y cyngherdd a rhoddodd yr arholwyr eu hadroddiadau, yn y rhai y rhoddent y gaumoliaeth uwchaf i'r ysgol, yr athraw, a'r ysgolheigion. Gofidient o herwydd ym- adawiad Mr. Levi o'r gymydogaeth. Y mae yn ymadael yn nghauol dymuniadau da cyleh eang o gyfeillion ac eglwysi yr oedd ef a'i ysgolheigion (y rhai a barotoent i'r colegau) yn pregethu. Gwobrwyd y myfyrwyr canlynol :Henry Evans, Henry James, David Rees, C. Thomas, F. Rodrick, D. Williams, D. W. Jones, J. Hughes, D. Morgan, E. T. Jenkins, D. Williams, Evan Jones, J. Francis, Morgan Davies, Willie Le.wis, William Owen, David Lloyd, David Davies, T. P. Worrall, a William Protheroe. Dengys adroddiadau yr arholwyr eu bod wedi eu boddhau yn fawr. Rboddwn gyneithiad o honynt yma: "Coleddwn yn wastadol y syniad uwchaf am allu- oedd a chymhwysderau Mr. Leviiaddysgu eraill, a theimlaf y pleser mwyaf i fod yn alluog i ddywedyd fod yr argraffiadau blaenorol oedd ar fy meddwl am ei gyfundrefn odidog a rhagorol i gyfranu addysg wedi eu dyfnhau a'u cadarnhau yn fawr gan yr ar- holiad diweddaf, yr hwn a adlewyrcha glod mawr i'r athraw a'r ysgolheigion. Arholais hwy at. mewn Daearyddiaeth, Gramadeg Saesoneg, Dansoddiad, (Analysis), a Hanesiaeth, a synwydfi yn fawr gan eu hatebion cywir, manwl, ac eglur. Nis gallaf siarad yn rhy uchel am waith y dos- barth blaenaf mewn Gramadeg, parsjo, a dadatisoddi; aethant drwy eu gwaith yn dda dros ben, yr hyn ni wneir un amser os bydd y darlleii wedi bod yn ar- wynebol. Mae llwyddiant yr ysgol dan lywyddiaeth Mr. Levi wedi cyrhaedd safle anghyifredin o lewyrchus, ac y mae hyn i'w briodoli i'w ysgolheigiaeth, ei fedrUsrwydd fel athraw, ei ymgyflwyniad i'w waith, eidymer fywiog, a'; ynaddygiad caredig; y mae wedi bod i'w fyfyrwyr yn debycach ifrawdhynaf na dim arall. Llwydda bob amser i en ill eu hymddiried, a phlana ynddyist awyd¡[ a syched am wybodaeth a dysg. Mae ya ddrwg o galon genyf, er lies y dref a'r cylchoedd, ei fod yn ymadael. Llwyddiant mawr a i dilyao, ae a gorono ei lafur a'i ymdrechion yn ei faes newydd yn Nghaerdydd. Llaudilo, Mebefin 26, 1874. E. LL. JONES, B. A." "Tan ddylanwad adroddiadau ffafriol i'r ysgol yn y blynyddoedd blaenorol, dysgwyliwn fod y gwaith wediei wneud yn wir dda, modd bynag, darfu i ffrwyth (results) yr arholiad elecii ragori yn mhell ar fy nysgwyliadau blaenorol. Arholais yr ysgol drwy bapyrau a viva voce, a thrwy yr holl ysgol yr oedd y gwaith wedi cael ei wneud yn rhagorol, yr hyn sydd brawf diymwad o ofal neillduol o du Mr. Levi, a'i fedrusrwydd digyffelyb fel athraw, ac o ddiwydrwydd mawr o du y myfyrwyr. 0 berthynas i Rifyddiaeth, (Arithmetic), Al- soddeg, (Algebra), ac Euclid, tarawyd fi yn fawr gan y wybodaeth hollol a thrwyadl a feddai pob un o'r myfyrwyr yn egwyddorion sylfaeuol y pynciau hyn. Yr oedd Rhifyddiaeth wedi ei wneud yn hynod dda gan yr holl ddosbarthiadau. Hefyd, boddlonwyd fi yn fawr gan y gwahanol ddosbarthiadau yu y Classics. Arholais hwynt yn Caesor v., Virgii's iEneid i. a'r vi., Cicero De Amieitia, Latin Composition, Homer's Iliad i. a'r Ill., Xenophon's Anaoasis i. a'r v., y Testament Groeg, a Gramadeg Groeg a Lladin, Yr oedd y cyf- ieithia, jau yn dlws a chywir, a dangoseot arwydd- ion eglur en bod weoi eu gwreiddio yn dda mewn cyfieithu a pharsio. Nis galiai siarad yn rhy uchel am y dosbarth blaenaf mewn hanesiaeth Seisnig; meddent oil wybodaeth drwyadl o'r gangen hon. Ceir y pra.wf{ cryiaf o natur yr addysg a'r ddys- gyblaeth Malus a dderbyuir yn yr ysgot hon gan lwyddiant ei myfyrwyr. Mewndosbarth o ddeg yri ngholeg Aberhonddu ar ddiwed dy tymhor diweddaf, daeth tri o fyfyrwyr Mr. Levi alian ar ben y rhestr yn ol eu teilyngdol cydmariaethol, a llwyddodd dau arall i gael derb^niad i mewn i'r coleg eleni. Mewn arholiad diweddar am ysgoloriaeth esgobaath LIall- daf, gwnaed crybwylliad anrhydeddus am un arall o ysgolheigion ilr. Levi, er i un arall o ysgol Ram- adegol Ystrad Meurig gael y blaen y tro hwn, a dyma dystiolaeth un o'r arholwyr mewn perthynas i'r ymgeiswyr, 'Cydunai yr arholwyr oil ei bod yn anmhosibl dwyn pedwar bachgen rhagorach ger eu bron, o herwydd eu bod oil yn agos iawn "t eu gil- ydd mewn teilyngdod, a'u bod oil wedi eu haddysgu yn dda yn v gwahanol ysgolfon o ba rai y daeth- ant. Yr oedd yn ddrwg ganddynt na fuasai mwy nag un ysgoloriaeth yn rhydd fel y cawsai y lleill un hefyd. Gwelwn oddiwrth hyn faint o golled gaiff y dref a'r cylchoedd drwy ymadawiad Mr. Levi, ond bydd colled Llangadog yn enill i Gaerdydd. Efe a sef- ydlodd yr ysgol Ramadegol yn Llangadog, a hawlia y clod uwchaf am weithio mor egniol i ddwyn yr ysgol i'r salle lwyddianua y mae yn bresenol. Bydd- ed iddo fod yn llwyddianus yn ei faes newydd, a llwyddianus fydd yn ddiau 03 bydd i drigolion Caer- dydd roddi iddo y derbyniad a'r gefnogaeth a gyf- iawn hawlia. Coleg Crist, Caergrawnt. G. J. GRIFFITHS." Mehefin 26, 1874. Dylem grybwyll fod canmoliaeth yn ddyledus i John Peel, YST^Llangadog; Mrs. Gulston, Dirleton; Mrs. Lloyd Price, Abermorlais Park; Mrs. H.Lloyd; Mr. Jenkins, Llangadog; a Miss Priday, Llanym- ddyfri, am eu rhoddion at y gwobrwyon, a'u cym- horth parod ar ran y cyngherdd. Mae Mr. Levi yn ymadael yn nglianol y dymun- iadau goreu, a theimlir colled ar ei ol gan lawero deuluoedd y rhai yr oedd eu plant dan ei ofal, yn nghyda'r eglwysi cylchynol lie yr arferai ef a'r pregethwyr oedd yn ei ysgol yn derby naddysg ar gyfer eu cyfaddasu i fyned i'r gwahanol golegau, yn pregethu. Bydd yn dda gan y gymydogaeth ddeall y trefn- ir i ail agor yr ysgol etc yn yr amser arferol, ac y gweeir pob ymdrech i sierhaugwasanaeth athraw d1.. Mehefin 30, 1874. LEWIS HUMPHREYS.

POBL LLANBRYNMAIR. > R Mae pobi Llanbrynmair wedi myned yn greadur- iaid lied anhawdd eu trafod. Bu yno ryw fyd cyn- ddeiriog yn nghylch adgyweirio addoldy yn ddiweddar, ac ni adgyweiriwyd ef yny diweddfel y dylasid. Penodwyd dau i chwareu harmonium mewn. addoldy yn y He,, er mwyn cadw dwyblaid yn wastad, pan y galla^ai un wneud y gwaith yn hvrylus. Bu yno fyd rhyfeddol rhwng y Toriaid ar ;Wes- leyaid. Mae yn hysbys i rai o ddarllenwyr y DYDD i'r Wesley aid adei la,du capel byehan ar ochr v ffordd sydd yn myned o Wynnstay i Rhiwsaeson, er's tua dwy flynedd yn ol, a chan fod y Toriatd yn teimlo yn siomedig ac yn ddig wrth yr Ymneillduwyrar ol dadl fawr y Rhyt, 'roedd yn rhaid iddynt gael dang- os eu gallu. Anfonasant at flaenor capel y Wesley- aid fod yo rhaid iddo wneud rhywbeth i'r capel, ei fod wedi ei adeiladu yn rhy agos i ochr y ffordd, onide byddai yn rhaid cael llys barn ar y mater. Nid w yf yn gwybod sut y bu hi yn y diwedd, (maent yn gwybod yn ddayn Machynlleth),-gan fy mod yn bywar ben y mynydd, altan o olwg pawb, ac o gyrhaedd y Post Office a'r Newspaper Office, a minau yn hen hefyd, ac yn bur stiff wrth gerdded, mae yn anhawdd iawn i mi gael gwybod y cwbl. Ond, yr hyn sydd yn fymlinoynddwys yw.gweled pobl a broffesant Gristionogaeth yri actio mor an- nhebyg i'w Blaenor. WR O'R MYNYDD.

GWRAIG YR « HAWLYDD." Y mae hithau yn awr yn dechreu ceisio dyfod yn gyhoeddus, ond credwn na ddaw byth mor gyhoeddus ag ef. Cynaliwyd cyfarfod yn y Grand Concert Hall, Brighton, nos Lun, gan gyfeillion yr Hawlydd, er gwneud deiseb i' w hanfon i'r Senedd ar ei ran, ac i godi trygorfa er cael tystion o Awstralia. Yr oedd ei wraig a'i phedwar plentyn yn bresenol. Yn ystod y cyfarfod, bu un o'r plant o amgylch y gynulleidfa a'i het yn ei law yn derbyn rhoddion, a dywedir fod swm mawr wedi eu taflu iddi. Ni wnaeth Mt. Whalley a Mr. Onslow eu hymddangosiad, er eu bod wedi cael eu gwahodd i fod yn bresenol.

Y mae gwaith Mr. Gladstone yn gwrth- wynebu Mesur Eglwys Scotland wedi rhoddi boddloniwydd mawr i'r aelodau Ymneillduol. Er y bydd yn sicr o gael ei basio gyda mwyaf- rif mawr, credir fod ei araeth yn cynwys y drychfeddwl o Ddadgysylltiad a Dadwaddol- iad.

Cauwch y lie hwnw, trwy ba un ychwytha awel niweidiol. Tri pheth cas gan gypydd-tafarn, cerddor, a gwledd. Yr ynfyd a werth ei winwydd., er mwyn prynu gwingafn. Tri meddyg anniffygiawl i bob clefyd a chlwyf -anian, amser, ac amynedd. Tri pketh yw rhan y goludog—mwyfwy tra- chwant, mwyfwy gofal, a lleihau yr ymfwynhad. Tri pheth da i wr a garo iechyd—digon o gwsg yn y gwanwyn, digon o ymborth yn yr haf, a digon o dan yn y gauaf. Tri pheth goreu yn y byd er lies dyn-tlodi, clefyd, a phlant; canys o'u meddu y ceir gwybod llawer gwir nas gallesid eu gwybod hebddynt. Tri pheth, oa y torant, fe geir cant gofid oddi- wrthynt am un dyddanwch — helwriaeth, rhyfel, a serch ar fenyw. i

ei roddi i'r Glowyr y Steam toal, ai nad oeddynt? ond methwyd a dyfodi un penderfyniad ar y pen hwn, ac y maent wedi ei ohirio hyd y 17 o'r mis presenol,—i gwrdd yn yr un man eto, sef y Royal, Hotel, Caerdydd. Undeb Newydd.Llawer o gorddi sydd wedi, ac yn bod er's liawer o amser, paham nad ellir cael Undeb yn Nghymru ar ei phen ei hun, yn annibyn- ol ar Loegr. Y mae genyf y trQ hwn yr awdurdod i ddweyd fod hyny ar droed yn awryn y lie hwn, ac y mae un Lodge wedi cael ei sefydlu i'r perwyl; a gelwir ei henw, y "Ddraig Goch." Bwriadant gadw yr arian oil yn Nghymru, sef chwecheiniog y mis. Ond yr anhawsder sydd ar y ffordd ydyw, caniatau fod yr arian yn cael eu cadw am flwydd- yn neu ddwy, a bod y meistri yn rhoddi Lock out yn mhen y flwyddyn neu'r ddwy, ni fy kl digon o arian yn y drysorfa i'w cadw allan am fis, chwaith- ach tri, oblegid chwech a chwech yn y flwyddyn ydyw y cwbl, gan nad vdynt yn bwriadu defnydd- io Levies mewn cysylltiad a hi. Tebygol fod tywyllwch mawr mewn cysylltiai a'r mudiad hwn, ac y daw rhyw ragor o oleuni arno cyn bo hir.- SHON 0 FERTHYR.