Y Gwyliedydd

A YDYW Y WEINYDDIAETH YN DEILWNG 0 YMDDIRIED Y WLAD ? Osnad ydyw Gweinyddiaeth Iarll BEACONSFIELD wedi llwyr golli yrnddiried y wlad, mae yn amlwg i bob cydwybod dyn ei bod yn haeddu hyny, yn gyfiawn a phendant. Bu i'r modd llac. a phetrusol, a dinerth. y dygodd yn mlaen ei rhan yn y drafodaeth gyda'r Cwestiwn Dwyr- einio] achlysuro y rhyfel rhwng Rwssia a Thwrci, a bu o fewn y nesaf peth i ddim i'n llusgo ninuau hefyd iddo, a. hyny ar yr ochr ehwith, yn y fargen. Dangosodd Mr GLADSTONE, nior olcu a haul canol-ddydd, fod holl ymddyg- iadau y Llywodraeth yn y mater wedi bod o hyd yn aniwys; ac fod yr amwysder hwnw wedi cefnogi Llywodraeth Twrci yn ei hystyf- nigrwydd yn gwrfchod gwrando ai- lais y Cyd- Alluoedd, yr hyn a ddygodd bethau i'r fath sefyllfa fel ag i wneyd y rhyfel yn anocheladwy. Yr oedd gan y blaid Ryddfrydig bob hyder yn Arglwydd SALISBURY, ac yr oedd y wlad yn dysgwyl canlyniadau. heddychol i'r Gynnadledd yr oedd efe yn aelod mor alluog o honi. Ond erbyn hyn canfyddir fod y dylanwadau gwrth- wynebol yn lluosog a chryfion. Heb aros i son am araeth fost-rodresgar y PRIFWEINIDOG yn G u ilclhaZl, yr ydym yn cofio fod Syr HENRY ELLIOT yn NGhaerCYs tenY11 yr un pryd ag Ar- glwydd SALISBURY, ac fod ei syniadau personol ef yn hollol anghydnaws a/r teimladau oeddynt wedi eu delfro yn y wlad hon gan y newvddion arswydus am y creulonderau yn Bulgaria. Gwir i Syr IhNJiY ddyfod gartref gyda bod y Gyn- nadledd wedi terfynu. Ond tra yr oedd y Galluoedd eraill yn galw eu cynnrycliiolwyr gartref mewn modd ag oedd yn dangos eu han- foddlonrwydd i ymddygiadau sarhaus y PORTE yn gwrthod gwrando ar geisiadau rliesymol a thyner y G-ynnadledd, aeth ein LIywodraeth ni allan o'i ffordd i gyhoeddi i bawb mai y rheswm fod Syr HENRY ELLIOT yn dyfod gartref oedd gwaeledd ei iechyd. Yr oedd ar y Llywodraeth fel pe buasai ami ofn i neb feddwl ein bod ni yn anghymeradwyo gwaith y PORTE yn dirmygu cynnygion y Gynnadledd. Wedi i'r teimlad cyhoeddus redeg mor uchel yn erbyn i Syr HENRY fyned yn ei ol, barnwyd, mae yn debyg, mai gwell a fuasai i'w iechyd barhau yn wan- 11yd am beth amser yn mhellach, ac anfonwyd Mr LAYARD yn ei le. Ond mae syniadau y bon- eddwr hwnw yn ei wneyd mor anghymhwys i'r safle ag oedd ei flaenorydd. Adnabyddir ef fel un ag sydd wedi arfer dangos cydymdeimlad eithafol a Thwrci, ac yr oedd hyny yn cael ei ddeall mor dda gan y PORTE fel y rhoddodd ddiolchgarwch neillduol i'n Llywodraeth am ddangos y fath ystyriaeth dyner tuag ato. Ond ymddengys anft'yddlondeb—nid yw y gair yn rhy gryf-anffycldlondeb y Llywodraeth yn fwy amlwg fyth, pan y cofivm iddi anfon cen- adwri at y PORTE yn ei hysbysu na byddai iddi ei orfodi i dderbyn cynnygion y Gynnadledd, na bod yn foddlawn chwaith i neb arall wneyd hyny. Anfonwyd cenadwri i'r perwyl yna at Lywodraeth Twrci ar y pryd yr oedd Arglwydd SALISBURY yn y Gynnadledd yn Nghaorcystenyn yn cydymgynghori gyda chynnrychiolwyr y Prif Alluoedd yn nghylch pa beth i'w gyrwyg er dwyn pethau i rywfath o drefn yn yr Ymer- odraeth hono! Os nad oedd hyn yn goeg- chivareu-os nad oedd hyn yn gellweiriaeth wrthun ac anesgusodol, yr ydym yn gofyn yn ddifrifol pa bryd erioed y bu peth felly ? Ac mae yr un peth yn cael ei gario yn mlaen yn barhaus. Cyhoeddodd y Llywodraeth an- mhleidgarwch manwl yn y rhyfel presenol; ond gyda ei bod wedi gwneyd hyny anfonodd Iarll DERBY atebiad craslyd a thramgwyddus i gylch- lythyr y Tywysog GORTSCIIAKOEF. Mae holl don yr atebiad hwnw fel pe buasai wedi ei ysgrifenu o bwrpas i gynhyrfu Rwssia yn ein herbyn. Ac mae y PORTE wedi deall yr "ystyriaeth dyner" hon eto, fel y mae Gweinyddiaeth Iarll BEACONS- EIELD i gael diolchgarwch unwaith yn rhagor o Gaercystenyn. Dyna y modd mae ein Llyw- odraeth ni yn gweithredu yn anmhleidiol! Saif Twrci yn enog ger bron nefoedd a daear o greu- londerau Bulgaria, ac er hyny, ac heblaw hyny, er iddi wrthod gyda sarhad y cynnygion a rodd- wyd o'i blaen gan Gynnadledd y Gyd-Alluoedd er iawn-lywodraethu y Talaethau Oristionogol, ac er iddi osod llythyrau Iarll DERBY o'r neilldu fel y pethau mwyaf dibwys, gan adael i'r rhai dyfnaf yn nghamweddau dychrynllyd Bulgaria fwynhau dyrchafiadau, ac nid cael eu cospi, er hyny i gyd mae y Llywodraeth wedi parhau i ddangos y fath "ystyriaethau tyvier tuag at y PORTE fel ag i ennill ei ddiolchgarwch gwresog erbyn hyn yr ail waith. Y ffaith amlwg yw fod y Llywodraeth er wedi anfon llytbyrau i gon- y z7, demnio y creulonderau, ac er wedi cyhoeddi anmhleidgarwch, er hyny wedi ein llusgo hyd yn ymyl myned i ryfel yii mhlaid Twrci—yn mhlaid y Llywodraeth sydd wedi ei phrofi yn euog o greulonderau Bulgaria! Dymunem ofyn yn ddifrifol i bob un o'n darllenwyr a ydyw y Weinyddiaeth sydd wedi cellwair mor ysgeler gyda phethau mor bwysig ag iawn lywodraeth- iad y Gristionogion yn Twrci, a heddweh Ewrop, yn deilwng o yrnddiried y wlad

DYMA y ddadl fawr ar Benderfyniadau Mr. GLADSTONE wedi terfynu, a Thy y Cyffredin, ar ol pum' noson o ystyriaeth, wedrpenderfynu. trwy. fwyafrif o 131, nad oedd ganddo un aeho,:? i fod yn anfoddlon, nao i gwyno" oblegid y di- ystyrwch a daflodd Llywodraeth Twrci arnoni, yn ei ymddygiad tuag at llythyr larll DERBY, dyddiedig yr 21ain o Fedi diweddaf n3,C oblegid y creulonderau yn Bulgaria. Ac y mae wedi penderfynu, yn mhellach, trwy yr un bleidlais, ei fod o'r syniad nad oedd Llywodr- aeth Twrci, trwy ei gwaith yn camlywodraethu ei deiliaid, ac yn gwrchod rhodii sicrwydd o well llywodraethiad rhagllaw—nad ydyw, er hyny, wedi iforixetio ei bawl i dderbyn cymorth materiol na moosol oddiwrth y Goron. Prydeinig! Dyna benderfyniad y Ty, tua dau o'r gloch boreu dydd Mawrth diweddaf, trwy bleidleisiau 354 yn erbyn-223. Yr ydym yn gofidio am mai fel hyn y mae, er nas gallem yn ein byw ddvsgwyl iddi fod yn amgenach. Yr oedd y Toriaid wedi tewi erbyn noson olaf y ddadl. Nid mewn siarad y mae eu nerth hwynt. Pe buasent wedi siarad llai, buasent wedi bod yn gallach. Ond aethant i bleidleisio yn nghyf- lawnder eu nerth, a rhoddasant un prawf arall pa mbr alluog ydynt i weithredu ar yr egwyddor o "follow the leader. Gwyddem ddigon am Doriaeth y Ty Cyffredin i ddisgwyl mai fel hyn y byddai. Ond er hyny, mae Mr. GLADSTONE yn haeddu diolchgarwch pob Rhyddfrydwr a phob dyn- garwr ar wyneb yr holl ddaear. Nid yw y ddadl wedi bod yn ofer. Fel y sylwodd Mr. GOSCHEN, nos Wener, nid mantais ddibwys i'r byd oedd i'r YSGRIEENYDD CARTIIEEOL nodi allan beth ydynt y Buddianau Prydeinig, ac wrth wneyd hyny, heidio ag enwi Cyfanrwydd ae annibyniaeth Twrci" fel un o honynt. Mae y fanta,is hon yii fawr. Gwir iddi ddyfod yn ddiweddar. Pe buasai hyn yn cael ei ddeall yn iawn gan y PORTE chwe' mis yn ol, yr ydym yn credu yn sicr y buasai yr heddwch heb ei dori, a Christionogion Twrci yn mwynhau sicrwydd am well llywodraethiad nag a gawsant byth er pan roes y Twrc ei droed aflan ar ddaear Ewrop. Ond gwell hwyr na hwyrach yr ydym yn credu fod hyn wedi dyfod yn ddigon buan i'n cadw ni allan o'r trabludd. Yr ydym yn gobeithio, ar ol y ddadl hon, nas gall ein PRIF- WEINIDOG gwyrthiol" ein dwyn i ryfel o blaid Twrci--y bydd hyny, beth bynag, yn ormod o wyrth iddo. Yr ydym yn credu fel y Daily News y rhaid fod y dyn hwnw a gyfyd ar ei draed i ddadleu na ddylem ymysgwyd oddiwrth Twrci yn ddyn beiddgar mewn gwirionedd. Er fodPenderfyniadau ffurfiol Mr. GLADSTONE wedi eugwrthod, nid oes dim sydd sicrach na bod en hysbryd heddyw yn meddu mwy o allu dros opiniwn cyhoeddus y wlad na dim arall. Yr ydym yn cydnabod fod anhawsderau eraill yn ymddangos o'n blaen—anhawsderau ag y dylasai y Llywodroeth fod wedi eu gochelyd yn gystal a'r rhyfel, sef 1yr anhawsderan o drefnu pethau yn Nwyreinbarth Ewrop, pan fydd Rwssia wedi darostwng y Twrc, a'i gwneyd yn angenrheid- iol i ad-drefnu darnau ei Ymerodraeth. Dylasai y Llywodraeth fod wedi rhagfiaenu yr anhaws- derau hyn. Ond y gwir yw, mae y Toriaid yn rhy weiniaid i wrneyd dim ond pleidleisio gyda'u gilydd yn erbyn mesurau a phenderfyn- iadau Bhyddfrydig a fyddant yn meddu tuedd i lesau a dyrchafu dynoliaeth. Wrth ystyried mai Iarll BEACONSEIELD sydd wrth y llyw, dylem fod yn ddiolchgar am nad yw pethau yn waeth nag ydynt.

Y RHYFEL. 0 ———— mae pellebrau Tyrcaidd o Gaercystenyn yn liysbysu am ORCHEYGIAD Y RWSS1A1D yn Asia. mddengys oddi wrth yr hysbysiadau C, In Y byn fod ymladdfa wedi cymeryd lie yn agos i Batoum, yr hon a barhaodd am tuag wyth awr. ac fod yr ymladd o'r natur mwyaf penderfynol. Gorchfygwyd byddin y Rwssiaid, yr hall a ym- osodasai ar sefyllfa y Tyrciaid, a'dywedir Idd- vnt ADAEL 4,000 O LADDEDIGION Art r MAES. Ar du y Tyrciaid dywedir fod y gollerl yrt gy- mhariaethol fyclian. Gofied ein darllenwyr fod yr adroddiadau Iiyn yn gorpliwys ar awdurdod Dyrcaidd yn imig." Ar y Haw arall, y mae geuym adroddiad Rwssiaidd am 0RG1IEYGIAD Y TYKCIAJD ar uclielderau Khatzubaiu. yn agos i Batoum. lie y cymerwyd un o amddiffynfeydd y Tyrciaid oddiaruynt. Colled y Rwssiaid ydoedd 12 o laddedigion, a thros gant o swyddogion a aynion wedi eu clwyfo. Desgrifir colled y Tyrciaid fel yn aruthrol. Bihydd pellebrau o Galatz ychwaneg o fanyl- 1011 an1 DDINYSTllIAD eN 0 LONGAT; RliVFEL Y TYRCIAID -un o'r monitors. Nid yw yn ymddangos fod y shells a ollyngwyd ami o'r ymosodfa Hwssiaidd ar y cyntaf wedi cael dim effaith. Wedi hyny dygwyd gynau cryfach i ergydio arni. Nis gwnaeth yr ergyd gyntaf ddim niwed; eithr dis- gynodd yr ail ar fwrdd y llestr; ac yn fuan iawll wedi hyn hi a ymddrylliodd a phan glir- iodd y niwg nid oedd ond ychydig iawn o honi i'w ganfod. Allan o 200 o wyr ar fwrdd y mOil itor ni achubwyd ond dau. Gwnaeth y Rwssiaid eu goreu gyda launches i achuby clwy- law ond tanrwyd arnynt gan y Tyrciaid tra wrth y goreliwyl trugarog h-wnw. O'r ddau ddyn a achubwyd, y mae un wedi marw; gor- wedda y llall yn yr ysbytty. Yr oedd brwd- frydedd y Bwssiaid yn anghj-ffredin. Parhuu y mao Y SYMUDIADAU AR Y DANUBE, er nad ydyw y dyddiau diweddaf wedi ein hys- bysu o ddigwyddiadau pwysigwedi cymeryd lie ai z;. ar ol yr ymladdfa o fiaen Kara. Y dydd o'r blaen ceisiodd chwech o longau, yn cludo milwyr Tyreaidd, groesi y Danube yn nghyfeiriad Ynys Mocan ond rhwystrwyd hwy gan filwyr Roumania. Nid ydyw y Ewssiaid eto wedi ceisio croesi y Danube, ond yn unig i gario yn mlaen weith- redoedd neillduol, ac wedi hyny dychwela y dynion. Y mae y gorlifiadau wedi peidio yn Nyffryn Britat; ac y mae y troops yn myned i lawr ar hyd-ddo yn ol chwe' mil yn ddyddiol. Erbyn hyn y mae tywydd sych a chynhes iawn wedi dyfod i mewn. Ysgrifena. un o Ohcbwyr Neillduol y Daily News o St Petersburgh yn desgrifio yn ffafriol iawn am ymgyrch rheolaidd a- threfniiij y Rwss- iaid tua r Danube. Gwelodd efe gyunifer ag wyth o gerbydresi, yn llwythog o filwyr, yn myned trwy un orsaf yn Bessarabia a Moldavia a dywediJ wrth y Special"' fod hyny yn cy- meryd lie bob dydd. Y mae y froops yn cario eu bwydydd gyda hwy am y diwrnod. Nid ydynt yn ymdeithio yn y nos. Ar v cyfan, medd efe, y mae yr holl weithrediadau milwrol darpariadol yn cael eu cario yn mlaen yn y modd rhagoraf. Nid oes unrhyw hysbysrwydd ymddiriedol o orchfygiad y Ewssiaid, fel yr adroddid gan y Tyrciaid, wedi ei ddcrbyn eto. Ni fyn y Tyrciaid fod eu ■i.amitor hwy wedi ei dinystrio gan y gclyn y maent wedi cyhoeddi adroddiad swyddogul yu hysbysu fod dinystr y llcstr odidog hono wedi cymcryd lie mewn can- lyniad i explosion damweiniol. Y mae y JSora yn cyhoeddi llythyr o St Petersburgh yn mhfl. un y dywedir eto nad oes gan Rwssia ond un anican mewn golwg yn y rbyfel prosenol-esmwytbån ar y Crit?fcionogion yn Twrci. Ychwanega y llythyr y bydd i z;1 R-wssia, ar ol y rbyfel, roddi prawf newydd o'i chymedroldeb trwy ymgynghori ag Ewrop gyda golwg ar yr ammodau i'w gosod ar Twrci i attal cyfiafanedda-u yn y dyfodol. Y ma:) y newyddion heddyw (dydd Mercher) yn ein hysbysu fod Y HWSSIAIDWlmI CROESI Y DANUBE, ac fod ymladdfa yn c-yineiyd lie mewn eanlyii- iad. Os ydyw hyn yn vrir, gellir dysgwyl clywed am betliau oi'naciwy vn cael eu gwneyd ar faes y rhyfel cyn hir. Y mae un o newyddiaduron Vicuna yn cy- meryd arno ein hysbysu beth sydd i ddigwydd °f Lloegr i ryfel yn ifafr Twrci. Y mae y Cadtridog Kauffmtvn, y comniixnder-in-i'liief yn Asia Ganolig, i ddisgyn ar unwaith ar India ar hyd ffordd^ sydd eto yn ddyeirhr. Y mae efe i neu a i filwyr ar hyd djlt'ryn Oxus nes y cyr- haedda Pamir, y tir ucha'f, nen y byd," fel y gelwir y lie, ac yno daw allan ar agorfa ogleddol y I unjauo. Ond pa le y mac y newyddiadnr swyddogol hwn wedi cael ei wybodaeth nis gwyddys ac y mae yn gysur meddwl nad oes neb yn ei goelio yr ochr yma i'r dwfr ac y mae yn dra aniihel>yg, yr hyn o bryd. o leiat'. fod Lloegr yn teimlo y gradd lleiaf o duedd i iyned allan i ryfela o blaid y fath Lywodraeth waradwyddus ag y mae Twrci wedi profi ei hunan i'r byd. Na, beth bynag uald y duedd. y mae wedi diflanu bellach a ehredu yr ydym 11a adfywir hi eto.

ETHOLIAD TREFALDWYN. B LTDDU GOLIAETIi Y RIIYDDFRYDWYR. Duoa (dydd Mawrth,) cymerodd yr etholiad bwysig- lion Ie a chyda hyirydweh digymysg yr ydym yu gailu cyhoeddi fod y Rhyddfrydwvr wcdi dyfod allan o'r ymdrechfa yn iiiddugoliaethus iawn. "Well done, \y5-r Irefaldwyn Yr ydych wedi rlioddi mvnegiad ardderchog i'r deyrnas, o'r hyn ydvw teimlad" Cyrary cich Bwrdeisdrefi, a Oliymry y Dywysogaeth hdyJ, o ran hyny, gyda golwg ar wleidiadaeth gartrefol a tin amor y Lly wodi^aoth presenol, ac yn on tvedig g^rda golwg ar v C'wesfciwn Dwyroiniol. Unwaith eto dywedwn, 11 ell d"ne, wyr Treiaidwyn. Baasai yn artn oesoi ar ityddtVydwyr Tretaldwyn pe gadaswid i'r sedd gael ei chymeryd oddiarnynt. Safai v pleid- leisian fel y canlyn Tracy (Ehyddfrydvvr) 14 i,7 Castlereagh (Ceidwadwr) 1118 Mwyafrif dros Tracy 329

-r. "ar; EIIYL. ANMTDDIAETH YK Ozs.—Darliih y 1'arch John Jones (Ynlean)—Mr Goi,Pan ddaeth Y Uwyliediidd i'm Haw yr wrtlmos ddiwedda-f, crodaf fy raod wedi agor fy ilytrasd yn iletach isag a wnatsfchum erioed Ayi'th ganfod nad oedd wi■'{; \{ \r- yj) dda ysgrifenn gair am y dclnrlith HCII-KL y dros bythpfnos er pan draddodwvd y ddarlith odidog hon yn Ysgolcly Capel Brunswick, Rhyl: er bynv nis gallwn deimlo yn dawel heb i'r Gwyliedydd gael dyweyd gair o i hanes. G well hwyr na hwyrach." Cymerwyd y gadair gan Mr VYiiiiam Williams, Queen Street—eoneddwr a ddeallai ao a gyflawnodd ei waith y:i iawn. Dcchrenodd T darlithydd parch- edig ar ei waith yn fnan wed; 7 o'r g!oeh;" a therfyn- odd tv.a 9. Yv ydym yn tystio ar air 0 chydvry'bod na clywsom erioed ymresymiadau mwy egliir a thee-. Yr oedd yr iaith yn semi ac eto yn gref, °a bonedd igeiddrwydd yn 11 gwir ystyr y gair yn nodwedda y g darlithydd trwy yr hoi! arnser. Gwelsom rai wouhl- be-champions ar hyd y wiad yn gwneyd cryn holynt, a thwrf; ond, poor fellows, yn gadael y rnaes" iis-b gyfEwrdd blewyn pen y gelyn ar ol yr'helynt i gyrI. Ond am y Dafydd a aeth i gvfarfod Anftyddiaeth vr oes, nos Lun, y 30ain o Ebrill, yr oedd yn bsrffaifcb. Lunanfeddiaaol a diiodrea, ond rnor siwr o'i ddyrnod ago ydyw tirteddianwyr o'r diwrnod rent. Dang- osodd Mr Jones ei fod yn orchfygwr trwyadl ar anffyddiaeth yn mhob agwedd, a'i fod wedi manwl ehwilio hanesiaeth eanriiao yn ol er deall holl ystrywian ci elyn cas. Eglnrodd i ni achosion anftyddiaeth, a'i anghysondeb gwitliun, a'r modd yr ysbeilia ddyn o bobpeth gwerth ei feddu a cllyn eiii gadael, cawsom glirio ein lungs trwy iddo ein cyrneryd i awyr iach Cnstionogaeth; caws om cleimlo ei chadernid, rhyfeddu at ei chysondeb, a chipdrern ar y eyfoeth diderfyn sydd ganddi yn (,I i'r sawl a'i colieidia. Yr ydym yn "dra diolehgar i'n brawd holI am ei ddarlith. Mae Cnstionogaeth yn .anwylach yn ein goiwg oblegid yr olwg newydd a gawsorn arni yn y ddarlith. Mae yn llawen genvm ddeall fod y ddarlith yn awr bron yn barod i ni ei chael o'r wasg i'n dwylaw, a gobeithivm na bydd i un tenia Wesleyaidd fodclloni heb ei meddu. Dymunwn hir oes a iechyd i'w hawdwr galluog. Yr oedd nifer v gwrandawyr rywbeth yn debvg i'r hyn a fydd bob aiwser yn Rhyl, yn llefaru ond vchydfg iawn o gacnioliaeth i ehwaeth Cymrv y dref hon at yr hrn ayrid lesol. Boed iddynt gymeryd yr awgrym yn garedig.—Cernyw-wyson.