Y Gwyliedydd

LLONGDDRYLLIAD A CHOLLI CHWECH 0 FYWYDAU. Dydd Gwener diweddaf, drylliwyd y scwner Eliza- beth Glousterboor, o Weiden, Holland, cofrestredig yn 200 tunell, ar arfordir sir Fon, ger Rhosneigir, a boddwyd y cadben a phump o'r dwylaw. Oddeutu tri o'r gloch y boreu, y tywydd yn hynod, a'r gwynt yn chwythu yn gryf o'r de-orllewin, can- fyddodd y Prif-gychwr Williams, yr hwn a ofalai am orsaf coastguard Rhosneiger, oleuni llestr yn gwneyd am y lan, a thaniodd rockets, mewn trefn i'w gyru ymaith. Yn fuan wedy'n, gwelwyd goleuni a dyb- iwyd a berthynai i agerlong fawr, a rhybuddiwyd hithau yr un modd eran Williams, yr hwn sydd wedi ac yn derbyn canmoliaeth uchel oblegyd ei graffder, gan iddo atal amrai longddrylliadau yn y man hwn, pa le sydd yn un o'r rhai gwaethaf ar arfordir sir Fon. Yn mhen oddeutu ugain munud wedy'n, gwelwyd goleuni y scwner, y rhai a'i dangosai yn agos iawn i greigian peryglus oddeutu dwy filldir yn yr ochr or- llewinol. Daeth dwylaw y bywydfad perthynol i'r orsaf hon, yr hwn a anrhegwyd gan Miss Lingham, yn nghyd yn ddioed, ond yr oedd y llong wedi myned i lawr cyn iddynt ei chyraedd. Llwyddodd Jacob Yiering, yr unig un a achubwyd, i gadw ei fywyd trwy lynu wrth ddarn o bren, ac wedi cael ei yru am oddeutn chwarter milldir, a gymerwyd oddiar y creigiau gan ddwylaw y bywydfad. Yr oedd mewn stad hynod luddedig, a chludwyd ef i orsaf y coast- guard. Erbyn y prydnawn, yr oedd y dyn, druan, trwy garedigrwydd Mr a Mrs Williams, wedi ei adfer i'r fath raddau fel ag i'w alluogi i roddi hanes eglur am y dinystr. Ymddengys i'r llestr adael Falmouth ddydd Mawrth am L'erpwl, yn llwythog a ffa. Yr oedd Viel iug yn Hywio, a'r cadben yn sefyll gerllaw yn edrych am y South Stack Light. Ni wybuant am eu perygl hyd nes i rocket ymagor uwchben y llestr, a newidiasant ei chwrs ychydig. Yn fuan wedy'n, tarawodd mewn craig. Gwnaed ymdrech i ddwyn cwch y llong allan, pryd y taflodd y mor dros y bwrdd nes tori coesau y cad- ben. Tarawodd y Hong ddwywaith wedy'n, ac aeth i lawr. Hyd nos Wener diweddaf, un corff yn unig a olch- wyd i'r lan, yr hwn a gymerwyd i eglwys Llan- faelog. Nid oes olwg ar y llestr; ac mewn cymhariaeth, nid oes dim wedi ei olchi i'r lan. Yr oedd Mr Jones, goruchwyliwr lleol y Liverpool Independent Marine Salvage Association, gyda nifer o wirfoddolwyr, ar y traeth, yn barod i estyn unrhyw gynorthwy yn eu gallu.

YMLADDFA GYDAG ERYR.—Y newyddiaduron o Shet- land a ddyw&d fod ymladdfa galed wedi cymeryd lie yr wythnos ddiweddaf rhwng dyn ac eryr. Yr oedd y dyn yn cerdded ger Cunmingsburgh, pryd y gwel- odd eryr mawr yn ymborthi ar ysgerbwd dafad. Buasai yr aderyn wedi hedeg, oni bae iddo analluogi ei hun trwy gladdu ei ewinedd yn y ddafad. Pan wnaed cais i'w ddal, gwrthwynebodd ei ymosodydd gyda ffvrnigrwydd, cripiwyd y dyn yn cldvehryiallyd, a drylliwyd ei ddillad. Yn ystod yr ymladdfa, an- alluogwyd yr eryr ac -^n y diwedd, bu farw trwy i'r dyn syrthio arno. Cafwyd ei fod yn gynllun ar- dderchog o'r Erne, neu eryr y mor, mesurai saith troedfedd llawn o naill ben i'r Hall o'i edyn. Anfon- wyd ef i Lerwick.

BRIWSION 0 PENMACHNO. Yr wyf wedi bod yn rhyfeddu lawr gwaith, (ac yn wir yn parhau felly) na buasai rhai o'r Zodesi ieuaine yma wedi ymgymeryd a'r swydd o anfon gair neu ddau now and then i'r Qwyliedydd goludog, fyddo yn dal cysylltiad a ni, merched Adda. Ond er edrych a hir ddysgwyl, ac wedi gwbl cael fy sioini, wele fi yn ymgymeryd a'r swvdd fy hunan ac er fy mod erbyn hyn yn tynu at fy nhriugain mlwydd oed, wedi magu wyth o blant,—a'r rhai hyny, un ac oil,—wedi magu adenydd, ae wedi ehedeg dros y nyth, rhai i'r mor, a rhai i'r mynydd ae eraill o honynt, och fi, er fy ngalar, wedi eu dodi yn mynwes oer a thywell hen fynwent y llan i huno hyd nes bydd Corn aur barn yn crynu'r byd." Y mae yn dda genyf allu hysbysu darllenwyr Y Qwyliedydd am lafur &c ymdrech Miss Cethin Jones gyda'r plant, y mae er's amrai wyihnosau wedi. ym- gymeryd a'r gwaith bendithfawr o ddysgu tonau swynol Sankey iddynt, a hyny yn rheolaidd bob nos Fawrth, ac y mae ffirwyth lawer i'w weled ar ei llafur yn barod gallant ganu amrai o'r tonau nefolaidd hyn gyda medr a theimlad. Yr wyf yn deall hefyd fod y brawd Evan Roberts wedi sefydlu Band of Hope, ac y bwriedir cadw cyf- arfod nos Sadwrn wythnos i'r nesaf. Gobeithio y bydd yn gyfarfod hwyliog, addysgiadol, a phoblog- aidd; dymunaf o'm calon hir oes i'r ddau i wneyd llawer iawn o ddaioni gyda'r plant, oblegid hwy fydd bron gyda hyn yn golofnau i gynal yr achos mawr i fyny. Cafwyd hen hwyl Gymreig nos Sabboth diweddaf wrth ganu y penillion bendigedig o eiddo Gethin, pa rai a ymddangosasant yn Y Gwyliedydd yr wythnos ddiweddaf, ar Pa le mae tarddiad Afon Angau." Rhoddwyd hwy allan gan y brawd Wm. Roberts, a chanwyd hwy gyda hwyl nefolaidd gan yr holl gyn- ulleidfa, yn enwedig y pedair llinell ddiweddaf o'r penill diweddaf. Pe buasai heb air o son am Awdl Shon Wynne o Wydyr," ei draethodau hynafiaethol, yn nghyd a'i filoecld englynion pert a tharawiadol ie, mewn gair, pe buasai heb roddibod i ddim erioed ond i'r pedair llinell nchod; mentraf ddyweyd y bydd ei enw yn aros yn berarogl tra pery cynulleid- faoedd Wesleyaeth i ymgynull i addoli rhwng bryn- iau moelion Cymru. Dymunaf lawer o ddyddiau eto i'r hen fardd o Tyddyn Cethin. Er fod y tonau wedi bod yn curo yn drwm ar ei babell briddlyd yn ddi- weddar, eto y mae gobaith iddo gael nawn-ddydd einioes teg a hyfryd. Boddlonwch ar hyn yn bresenol, hyd nes y caf hamdden i dori gwialen fedw, i'w chymwyso at y rhai y mae ein blaenoriaid y naill Sabboth ar ol y llall yn cwyno o'u herwydd, sef y plant-bach-mawr hyny sydd yn gwneyd ar y mwyaf o dwrw oddeutu yr addoldy, ac wrth dd'od i mown hefyd. Os cymer- ant yr awgrym, pobpeth yn dda, onide, gwae chwi, -Ydwyf, &c., GWEN ROLANT.

DARLUN MR GLADSTONE. Yn y manddyledlys yn Bolton, yr wythnos ddi- weddaf, gwrandawyd cwyn Mr James Chambers, llyfrwerthydd, yn erbyn Mr Wm. Curry, arlunydd, Bolton, yn yr hwn yr hawliai y blaenaf 8p. 8s. oddiar yr olaf, am ei GynoRthwyo i dynu darlun, &c., o Mr Gladstone yn y weithred o "daflu coed." Ar y 4ydd o Awst diweddaf, ymddengys fod Cymdeithas Rhyddfrydol Bolton wedi cymeryd pleserdaith i Gastell Penarlag. Yr oedd yr erlynydd a'r diffyn- ydd yn mhlith y teithwyr, pa rai, yn ystod y dydd a gawsant y fantais o weled Mr Gladstone, a'i fab, Mr W. H. Gladstone, A.S., yn y weithred o daflu coed yn y pare. Ar eu ffordd yn oi i orsaf Queen's Ferry, awgrymai yr erlynydd wrth y diffynydd, gydag ychydig ddylanwad, y byddai i Mr Gladstone gyd- synio i sefyll i gael tynu ei ddarlun yn y cymeriad o dorwr coed" wrth odreu y pren yr oedd wedi dechreu ei dori. Mewn canlyniad dychwelodd yr erlynydd a'r diffynydd i'r pare, ac wedi ychydig berswadio caniatawyd eu cais gan Mr Gladstone i hyny gymoryd lie y dydd Llun blaenorol. Tra yn teithio o Bolton, awgrymodd yr erlynydd wrth y diffynydd y priodoldeb o ysgrifenullythyr at Mrs Gladstone (yr hon oedd yn bresenol ar adeg taflu y coed) yn erfyn arni ddefnyddio ei dylanwad gyda'r boneddwr anrhydeddus, ac ymdrechu cael ei gydsyniad i eistedd i gael tynu ei ddarlun. Anfon- wyu y llythyr hwn ar ddydd Sul, a thranoeth, ar gais y diffynydd, aeth yr erlynydd gydag ef i Gastell Penarlag. Tra ar y ffordcl yno dywedodd yr amddi- ffynydd os byddai iddo lwyddo i gymeryd darlun Mr Gladstone, ac iddo droi allan yn anturiaeth lwydd- iannus, y byddai iddo anrhegu yr erlynydd mewn modd anrhydeddus. Caniataodd Mr Gladstone i'w ddarlun ef a'i fab gael ei gymeryd yn ei wisg fel torwr coed, gyda bwyall yn ei law, a llwyddodd y diffynydd i gael haner dwsin o rai gwreiddiol da. Tua diwedd Awst canfu dyn o'r enw Mr Chignall, un o gwmpeini Meistri Kirkman a'i Gyf., Llundain, un o'r darluniau, ac aeth yn ymddyddan ar y mater. Yn y cyfamser cynygiodd y London Stereoscopic Company i'r diffynydd y swm o l,000p., am y copiau gwreiddiol, ac heb hawl pellach arnynt hwy; ond gwrthododd yntau hyny; ond o'r diwedd gwn aeth gytundeb A Mr Chignall i werthu iddo haner cyfran am 500p., gan hawlio iddo ei hun hawliau neillduol, &c. Anfonodd y diffynydd am yr erlynydd i Lun dain i fod yn dyst o arwyddiad y cytundeb, end cyn iddo gyrhaedd yno yr oedd y gwaith wedi ei wneyd. Daliai y Ba.-nwr nad oedd un cytundeb wedi cael ei wneyd ar ran y diffynydd, er y gallai fod yna addewid o am-hcg wedi ei wneyd, ac felly rhoddodd ei farn o blaid y diffynydd gyda'r costau.

Y GWERSI AR RESYMEGYNY "WIN- LLAN" AM 1877, A'R PARCH R. L. JONES, LLANFAIRFECHAN. Tra yn cyfhvyno ein diolchgarwch i'r awdwr parchus, y Parch G. Ellis, B. A., yr ydym hefyd yn cyflwyno ein diolchgarwch i'r Parch R. Ll. Jones, am alw sylw at ysgrifau yr awdwr bydglodus, y Parch Mr Ellis. Mae y Winllan wedi cyfoethogi llenyddiaeth Gymreig trwy gyhoeddi gwersi buddiol ar wahanol ganghenau o wybodaeth, y rhai, mae lie i ofni, sydd wedi bod fel gemau o flaen moch," ac y mae hyny yn resyn i feddwl am dano. Cawsom ynddi wersi ar ramadeg, meddyleg, a rhesymeg. Nid ofnaf ddyweyd fod ysgrifau Vulcan ar feddyleg yn gaffaeliad gwerthfawr, end y mae lie i ofni nad yd- ynt wedi cael sylw dyladwy. Ofnaf hefyd mai yr un fath, i raddau, y mae hi wedi bod gyda rhesymeg Mr Ellis mewn llawer lie. Yr ydym wedi sylwifod tuedd gref iawn yn ein pobl ieuainc i sangu ar areithleoedd y eysegr, ac yr ydym yn diolch am y duedd yma; ond ar yr un pryd, ofnwn fod lluaws o honynt yn amddifad o gymhwysder i hyny. Os yw ein bechgyn euainc yn meddwl esgyn grisiau y pulpud, rhaid ddynt fod yn hyddysg yn yr iaith Gymraeg. Nid oes synwyr i ddyn droi allan yn ddysgawdwr i gyn. ulleidfaoedd lie mae lluaws o leygwyr yn fwy hyddysg nag ef yn yr iaith ie, yn fwy cartrefol yn yr Ysgrythyrau Sanctaidd, ac yn gwybod mwy nag ef am Dduwinyddiaeth yn ei gwahanol ranau. Y gwir yw, nis gall y lleygwyr hyn gael gwir sylweddol bleser oddiwrth bregethwyr o'r fath; oblegyd fe fydd gwallau eu hiaith a'u harddull, yn nghyda phethau eraill, yn gymylau tywyllion rhyngddynt a chanfod rhagoroldeb a dyfnderoedd meddyliau y pulpud. Meddylied y rhai sydd yn meddwl am droi allan yn weinidogion y Gair am hyn. Mae gallu llefaru yn briodol yn fendith annhraethol. Er gallu llefaru yn briodol, rhaid gwybod ystyr geiriaa, y ffordc1 i dori geiriau, a'r modd i roddi geiriau wrth eu gilydd yn drefnus. Yn newisiad geiriau, gosod- iad geiriau wrth eu gilydd, ac yn y llefariad priodol o honynt, y mae dirgelwch cryfder yr areithiwr eff- eithiol yn gynwysedig. Un o brif ddrygau ein dyn- ion ieuainc yw meddwl mai grym a pherseiniad llais sydd yn hanfodol i'r pulpud. Mae yn wir fod hyn yn rhoddi grym i ymadrodd; ond dylid coflo nad yw hyn ond fel ergyd o ddryll gyda pliylor, yn unig yn gwneyd twrf ac yn cyffroi. Mae pregethu yr efengyl yn beth pwysig, a dylai y modd i wneyd hyny yn y ffordd fwyaf effeithiol gael lie neillduol ar feddwl pob pregethwr. Cyn belled ag y mae a wnelo dyn a'r swydd o bregethu, dylai ofalu am fod ei ran ef yn cael ei wneyd yn ddidramgwydd. Os digia dyn wrth y gwirionedd, nid ar y pregethwr y bydd y bai; ond os tramgwyddir wrth ei feddyliau anaddfed, ei iaith drwsgl, a'i ddull aflerw o osod y gwirionedd allan, efe yn unig a ddylid ei feio, Yr ydym wedi bod yn gwrando ar amryw yn pregethu a thra yn gwrando arnynt, yr oeddwn yn ddigon parod i ofyn i Dduw eu troi at ryw fusnes arall yn lie pregethu yr efengyl, gan mor drwsgl oedd eu hiaith, a'u dull mor ansyberw wrth geisio gosod y gwirionedd allan. Mewn gwiiionedd, yr oeddynt yn gwneyd cam a'r gwirion- edd. Pa beth a dalasai i Paul ymddangos yn Athen mewn dull garw, anniwylliedig, ac isel ? a beth a d&l i fechgyn Cymru fod felly y blynyddoedd hyn ? Mae astudio gramadeg, meddyleg, a rhesymeg, yn sicr o fod yn werthfawr i'r dyn cyhoeddus bydd yn haws iddo gael gafael ar ei wrandawyr. Carwn i'n cyd-leygwyr oil wneyd yr un peth, fel v byddo ganddynt allu i ymwrthod a'r gau, ac ymhyf. rydu yn y gwirionedd. Da genym allu dyweyd fod y cyfeillion yn Aber, Bangor, wedi ffurfio dosbarth i ddysgu rhesymeg; a rhag i'r class fod yn sychlyd, y maent yn cymeryd Darlith Dalaethol y diweddar Barch W. Davies, D. D. Ymwelir a hwy yn wythnosol gan y llafurus Barch R. LI. Jones, Llanfairfechan, yr hwn sydd yn gwneyd aberth mawr er mwyn eu cyfarfod. Mae Mr Jones yn cerdded tua thair milldir o ffordd er mwyn eu cyfarfod. Rhesymeg y Winllan, 1877, sydd ganddynt dan sylw. Da yw eu gweled yn awyddus ac ymofyngar am wybodaeth fuddiol ac a,deiladol; gobeitliiaf y byddweh rydd i gyfranu i eraill o drysor eich meddyliau gyda gwyneb llawen a siriol. Wrth derfynu, dywedaf, hir y parhaoch i rodio ar hyd men sydd llenyddiaeth iachus. Os gwnewch hyn, chwi a ddeuwch fel twysenau llawn ac addfed; bydd eich cymdeithas yn felus, a chewch eistedd fel brenhinoedd yn mhlith eich cymydogion telid parch mwyaf i'ch barn a'ch cyngor.-Glan Gwyngregin.

EFLINT. MRI GOL.Anfynych y gwelir llinell o'r dref hen- afol hon yn eich newyddiadur clodwiw, Y Gwyliedydd. Mae yma amryw dderbynwyr or Gwyliedydd, y rhai a garant yn fawr weled llinell ynddo yn awr ac eil- waifch, yn neillduol felly mewn cysylltiad a'r achos Wesleyaidd yma. Yn ystod yr wythnosau diweddaf, y mae amryw gyfarfodydd wedi eu cynal gan yr enwad crybwylledig na welwyd llinell o'u hanes yn Y Gwyliedydd. Gan fod y cyfryw gyfarfodydd wedi myned bellach yn rhy hen i ymddangos mewn new- yddiadur wythnosol, ni wnawn ond yn uniggrybwyll mai cyfarfod cystadleuol ydoedd y diweddaf a gyn- aliwyd. Llywydd ac arweinydd yr hwn ydoedd y Parch Lewis Thomas a Mr Thomas Jones, Filint. Brodor o Tre'rddol, swydd Aberteifi, ydyw Mr Lewis Thomas, yr hwn a wahoddwyd i'r gylchdaith hon yn was cyflog, fel y dywedir. Mae Mr Thomas yn hynod gymeradwy a llafurus yn y gylchdaith (Bagillt), yn neillduol felly yn y rhan hon o honi lie y preswyliai. Y fath ydyw ei lafur, yn nghyda'r eglwys a'r cyfeill- ion yn y lie, fel y maent, erbyn hyn, nid yn unig wedi cael addoldy newydd hardd, ond hefyd wedi cael harmonium newydd hardd gwerth 40p., yr hon fydd yn gynorthwy mawr i'r canu yn y lie. Tanys grif- iwyd yn haelionus tuag ati gan y boneddigion J. Owens, Ysw., Treffynnon, ac R. Gratton, Ysw., Dee Bank, Bagillt, yn nghydag amryw eraill rhy luosog i'w henwi.—Pedr Maivrth.

BANGOR. TAN AR FWRIJD LLESTR. — Yn gynar boreu ddydd Mercher diweddaf torodd tin allan ar fwrdd y schooner Gipsey, o Beaumaris, yr hon a orweddai y naill du i Hirael. Galwyd rhai o wirfoddolwyr y t&n gatrawd ae eraill, ond nid cyn i awr a haner fyned heibio y llwyddwyd i'w Jdiffodd; gwnaed dinystr mawr yn y caban a'r hold. Achoswyd ef trwy gyn- eu tan yn y caban y noson flaenorol.

Utijmw: fr g,cli uc —Argymhellodd Arglwvdd Beaconsfield ar fod 200p. yn cael eu rhoddi o Royal Bounty ei Mawrhydi er budd gweddw ac amddifaid Thomas Humphreys, yr hwn a foddodd yn Mau Caerfyrddin wrth achub Mrs Bydder. —Dywedir fod triugain mil o luddewon yn bywyn New York. —Gwariwyd dros iiliwn o ddolars gan y Bwrdd Cenadol Americanaidd ar genhadaetli yn mhlith yr Indiaid Americanaidd. Y mae ganddynt 50 o eglwysi yn mhlith deunaw llwyth o honynt. —Cafodd y Pab ei goroni wythnos i'r Sabboth di- weddaf. Gwnaed hyny yn breifat, ond buwyd wrthi am tua phedair awr o amser yn myned trwy yr or. uchwyliaeth—tua'r un faint, ebai Silfanus, ag y bydd y bara yn crasu. —Adeiladwyd 91 o gapeli Wesleyaidd yn Llundain yn nghorff yr un mlynedd ar bymtheg diweddaf. —Y gangen Wesleyaidd gryfaf yn Llundain yn nesaf at yr hen Gyff yw y Primitives. Bu iddynt hwy adeiladu 26 o gapeli "yn ystod y deng mlynedd diweddaf. -Mown pentref bychan o'r tu deheuol i Chaumont yn Ffrainc, y mae bron yr holl drigolion—tua 350 o rifedi—wedi gadaol Pabyddiaeth, ac wedi dewis bod o dan ofal bugeiliol y cenadwr Wealeyaidc1 er's tua chwe mis o amser bellach. -Mae gan y Methodistiaid Calfinaidd bump o eglwysi yn Mryniau Cassia wedi eu hadeiladu yn nghorff y deng neu y deuddeng mlynedd diweddaf. -Fel yr oedd gwraig Mr William Crawshay, o swydd Gloucester, yn dilyn y own hela, yr wythnos o'r tlaen, tra yr oedd y ceffyl, ar yr hwn y marchogai, yn neidio dros y gwrych, tarawodd ei phen yn orbyn coeden, fel y bu farw yn y fan. Yr oedd tua 27 oed. Gadawodd ar ei hoi un plentyn amddifad. —Ceir hanes am long o'r enw Hampshire, yr hon oedd yn llwythog o lo o Abertawe, wedi ei llwyr losgi ar y mor. Achubwyd yr holl ddwylaw gan long Americanaidd oedd yn dygwydd myned heibio. -Da gan Silfanus fod pobl Bangor wedi cytuno a'u gilydd. Bu i'r Bwrdd Lleol a Chwmrii y Gwaith Dwfr a'r Gwaith Nwy ddyfod i gyd-ddeall ar delerau rhesymol, meddir, o bobtu. Bydd y gwoithiau a nod- wyd bellach yn dyfod yn eiddo y bwrdd. —Llawenychai Silfanus hefyd oblegyd clywed o hono fod Cwmni y Lonclon and North Western yn myned i weithio y llinell o Ddinbych i Gorwen. Mae hyny agos cystal ag a fuasai i'r Liberal fyned i mewn i Gyngor Trefol Liverpool yr wythnos o'r blaen. —Cychwynodd pedivar o Genadon Wesleyaidd am South Awstralia yr wythnos o'r blaen. Gwynt teg iddynt ar eu taith, a llwyddiant ar eu llafur. -Mae y gorchwyl annuwiol o losgi Beiblau yn myned yn mlaen yn Ynysoedd Balearic—ynysoedd yn Mor y Canoldir dan lywyddiaeth Ysbaen. Pryn- wyd yr oil oedd gan y Beibl-gludydd, ac yna llosg- wyd hwynt trwy orchymyn yr offemaid Pabaidd yno yn ddiweddar. —Gair o Gapel Garmon a'n dysg fod yno ddys- gwyliad mawr am y Parch J. Evans (Iota Eta), Conwy, nos Sadwrn nesaf a'r Sabboth ar ol hyny. Mae y bobl wedi rhoddi eu bryd ar wrando y ddarlith ar Elfenau Dedwyddwch Teuluaidd nos Sadwrn. —Bu Silfanus yn y tren gyda dyn meddw yn ddi- weddar yma, ac yr oedd yr l'on gyfaill yn cloelario y buasai yn well ganddo gerdded yn droednoeth nabod yn nghwmni ei fath byth ond hyny. Dywed Silfanus nad yw efe yn hollol sier o barth yr Oriel" am fis Mawrth. Y mae yn ddiolchgar iawn i'r Gol. am air sydd ar glawr Y Winllan. -Yr oedd Silfanus yn synu mwy na pheidio am nad oes neb wedi anfon hen bapur newydd iddo yr wythnos ddiweddaf.

GWRECSAM A'R AMGYLCHOEDD. HELYNT GYDA THAN.—Mawr oedd yr helynt y buom ynddo yn y dref yma y nos Wener cyntaf o'r mis hwn, trwy i dan dori allan rhywfodd nas gallwn ddy- weyd, yn siop Mr W. Thomas, clothier, rhif 1, Bank street, a llosgwyd yr oil oddifewn i'r siop, gwerth oddeutu 600p.; gwnaed peth colled ar yr adeilad, ond arbedwyd ef yn hynod dda gyda gwasanaeth y peir- iant dwfr. Yr oedd yr oil wedi cael eu hyswirio. Boreu dydd Sadwrn, torodd tan allan wedy'n yn nhy Miss Harrison, rhif 10, Fardon street, ond achubwyd hwn hefyd yr un modd, a chyda llai o lawer o golled. HELYNT Y FFORDD.—Mae'r hen helynt uchod wedi ei setlo o'r diwedd, a'r ffordd wedi ei chael ar draws Mynydd Pentref Bais, Mwnglawdd, ac i fodyn ugain troedfedd o led. Cafwyd hen fap, a thystiolaethau gan wabanol bersonau, fod yno ffordd er's haner cant o flynyddau; felly, ffolineb i'r eithaf oedd i neb feddwl rhwystro ffordd felly. Mawr oedd y llawen- ydd a'r helynt ar hyd yr wythnos hon o herwydd y fuddugoliaeth. Taniwyd canans, a lluchiwyd tan gwyHt. Bu Seindorf Bres Coedpoeth hefyd yn chwareu ac yn marchio ar hyd y ffordd. DAMWAiN.—Dydd Mercher, fel yr oedd un o'r enw W. Powell, yn Chwarel Galch y Mwnglawdd, ac yn son am yr helynt uchod, a'i fod wedi darfocl, Beth fydd nesaf tybed," meddai; ac ar hyny, dyna ddarn o rywbeth yn d'od o ben y graig, ac yn ei daro i lawr, a chodwyd ef am un marw, ond bu fyw hyd dranoeth. Yr oedd y codwm a gafodd yn 25 o latheni ar hyd wyneb y graig. Torodd asgwrn ei gefn, a drylliwyd ei ben yn fawr iawn. Gadawodd wraig a phedwar o blant i alaru ar ei ol. Mae amryw ddamweiniaa. wedi dygwydd yn ddiweddar yn y cylchoedd hyn. Ychydig iawn o ddyddiau a fu R. Francis fyw, ar ol llosgi yn Brymbo oddeutu pythefnos yn ol, ond mae y rhai a losgwyd mor drwm gydag ef yn gwella yn dda iawn. CAMGYMERIAD.—Nid oes un math o sail i grodu fod pedwar o weinidogion gyda'r Wesleyaid ar Gylch- daith Llanrhaiadr, fel y dywedir, y Sul diweddaf, oblegyd cadw cyfarfodydd adfywiadol yr oedd un o honynt yno, a gallai ei fod wedi anghofio ei bod yn Sabboth yn y cwr yma o'r wlad, onicl e buasai wedi d'od i'w blaniau, neu anfonrhywun yn ei le.— (Y Fi).

RHYMNI. Cynaliwyd cyfarfod llenyddol yn festri y Tabernaclj nos Sadwrn, Mawrth 2, dan lywyddiaeth Mr L. Lewis. Adroddodd Mrs Ann Lewis" Yi- Eneth An- ffodus;" T. W. Jones a adroddodd Y Tren," a rhan o'r awdl ar Rothsay Castle." Canwyd Man the Life-boat," gan J. Morgan; Bugeiles y Wyddfa," gan Ann Harris Y Brawd Caredig a'r Bachgen a foddodd yn ymyl y lan," gan J. Evans. Rhanwyd y wobr am adrodd, Colliad y Royal Charter," rhwng Joseph Davies ac Ann Lewis. Cymerwyd rhan yn y cyfarfod gan amryw eraill, a chafwyd cyfarfod rhag- orol yn mhob ystyr.—L. L.