Seren Cymru

FEL ($WR BOKEDDIG. — Wyddost fi beth, aco," meddai Eran, v mas ffwra wedi cael eng mlyaedd o alltudiaeth amradwyn deffyl." 'Does fater," meddai Jaoo, P*Sm nai buasai ef a prynu yceffoyl, ac yn peidio talu am dano fel wy boneddig

| IFOR DDU, NEU FYWYD Y GLOWR. ■ GAN CElt.EDIG. PENROD fr. ( Yr Ymrcttbjdd. Am lawer o ddiwrnodau ar ol hyn, bu Ifor yn analluog-i weithio. Yr oedd ei berthynasau yn dlodion, ac felly yn analluog i'w gynnorthwyo Mabwysiadwyd ef gan Arthur Thomas, arolyg- wr y pwll glo. Codwydefoddiwrthy gorchwyl o gadw tools, i fod yn weithiwr, ac yr oedd erbyn hyn wedi dyfod yn fachgen gwisgi a ^rymus, a pherffaif^ ymddifiedoli Yr oedd ei bgtrch/gySai'r* gweithwyr yn mwyhaH, ap yn dyfnhau y naill ddydd ar ol y llall. Pan yn dyfod. fgartref o'r gwaith un pryd- nawn yn gynnar, cyfarfyddodd a merch siriol ac hawddgar, yr hon a edrychai oddiamgylch fel mewn penbleth erch. Pan y gwelodd hi Ifor, gofyaodd iddo, "Awyddoch chwi life mae Arthur Thomas," gaffer y pwll draw yn byw ?" Gwn yn siwr," oedd yr ateb, "yr ydwyf yn myned yno fy hun-gydag ef yr ydwyf byw. Dacw'r t £ ar y llaw chwith^ a'r glwyd* fechan acw o'i flaen." Cyrhaeddasant y fan. allan trwy y ffenestr, gan feddwl ei bod yn adnabod yr ymwelydd. A' iwyd hi i'r ty, ac mewn amrantiad adnab^dwyd hi fel unig blentyn Mrs. Gwilym, chwaj&Mrs. Thomas.. Gwen fach, o ba le v aMejEho^^ti heddp^-1' Mor falch yr ydwyf i dy wM^-ri,.out y 'fam 1 Odi hi yn iach 1" -'■) Nid yw yn dda iawn, in je wedi' cael anwyd garw iawn mae y tywydd wedi ^jjod mor gyf- newidiol yn ddiweddar. Odi uewytfyr ys, iach ? Oni bai i mi gwrdd ft'r dyn ieuanftja^n, J^u,aswn lw heb ifeindio'r ty hyd yi}>wr,^ "Well done. Ifor,, pwy wyj^ad y wraigdi.' Mae pethau mwy a^fth^bygTawer wedi. cymmeryd lie droioti oyn hyff-i^ >: Cododd y gwrid i' wyneb' s[afai^If(jr yn syn, gan daflu lly^ad sJnf\JV&«Gw.ilym. » -To?- shame, modrylVr <m^duSi Qweri, 3 £ ydych chwi yn' para yr' tin p^tho hyd."» ,v,gt Does rhaid i ti byth fod gen ffamws yw Ifor, tei^vng i^W gai^J, ^l^ertihg; ei ddangos v n Ar hyn, daeth Mr.' TOCtisfas i mQjW"n■ roesawi a gwen9io,i<.Qr gwyneb, yr « Holo, yr Iict ferch, o b'le daet^ost trfie^i/ ], yw ?'' oedd gofynia4""cyntaf gwr y-ty. ^V/), "Dod i'ch 'gWfpM'chwi, newythr'bacH." J t Da merch JE,' ond yr oeddet ti wedi clywe^ fod Ifor yma-,$c wrth ddod yma i'm gwel'd 'I, yn ei weled. yntau hefyd; dy ma. wr campus-i ti'nawr," V Da chwi, gadewabui-mi gael jap^ o laaydd; yr ydych chwi yrf ddigon i 4j,?- farw- olaeth." •» „ •« "Wei, ti gei lonydd^oei/ cp1.. Mae arnat eisieu bwyd, onid oes'? ."SJ^th, am ddysglaid o de?—rhai ofnadwy i chwi'r menywod am de," meddai Thomas, gan daro ei law o dan en brydferth ei nith. Ditto, newythr," oedd yr, atebiad siriol. Rliaid i chwi. aros yma yr wythnos hon, a r clfeip Ifor ddangoa i. chwi yr holl le o amgylch, a chewGh ddyfod djdd Sul i wrando ein.gwein- idog ffewydd ni yn pregethu." Na, na n wir. Yr wyf yn bound o fyned yn ol yfory, neu drenydd y mae mam wrthi ei hunan gartref." ¡'Ie;ïe, aroswch hyd ddydd Sul," dywedai Ifor, a chwech weled petbau rhyfedd. MaetsAom greadnriaid Wombwell i ddyfod yma tua -da-enydd." < > Wel; ni gawn siarad am hyna etto," atebai Gwen. Cawsant de, yfasant ef, a syrthiodd rhyw beth annesgrifiadwy i galon Ifor. Earychài., ar Gwen a'i fron bron rhy lawn i'w dafod lefaru. Ni theimlodd erioed yn debyg yr oedd. wedi ei hoelio wrth y fan, a braidd ymedraidynu ei lygad oddiar y ferch,a eisteddlai gyferbyn ag ef. Y ffaith yw, yr oedd. wedi syBthiomewncariad dair llath dros ei ben." Drano^fcb. cafodd Ifor holiday, ac aeth ef a GWen. i weled y pwll. Eglurodd iddi ddull codiad y glo. Desgrifiodd sut yroeddynt yn eu dodi, siaradodd yn iighylch y mandreli, y teryd, y barau,y drams, a'r holl offerynau angheiirheidiol er cyflawniad yr amcan. Ond er fod ei dafod yn siarad am lo, yr oedd ei galon yn meddwl am gariad. Wedi gweled yr oil, troisant eu gwynebau tua'r pentref, rhodiasant plan yr afon, yr hon a furmurai gan o fawl i'w Chrewr mawr. "Beth yw eich barn, Gwen, am y lie hwn yn awr ?" gofynai Ifor. "Y mae yn lie dyddorol iawn." A garech chwi fyw yma ?' "Wn I ddim beth sydd i ddweyd am hyny, chwaith." ««• Efallai y carech, pe byddai hwn a hwn yn byw yma." Yr ydych yn rhy ddrwg—yr ydych cyn- ddrwg a modryb, Ifor. Nid oes genyf fi yr un hwn a hwti, ys dywedwch chwi. Yr wyf fi wedi penderfynu byw yn weddw. Gweddwdod ydyw y goren o: lawer; llai a drafferth. gofal, a chyfrifoldeb." "Yr ydwyf finau wedi penderfynu byw yn hen lane, os na chaf berson neillduol yn wraig i mi." "Beth ydyw ei henw?" gofynai Gwen a'i hysbryd wedi ei gynhyrfu yn ddwfn, "chwi • ddywedweh wrtho I, dyna fachgen da." It Wel, gan mai chi i chi, ni waeth genyf lawer am ddweyd. Ei henw ydyw Gwen Gwilym. nith Arthur Thomas daeth atynt y ddoe, a phan y. daeth, tynwyd fy nghalon o'm corff, sugnwyd fy henaid, nesyr ydwyf yn bre- senol yn dlotachnag y/bum erioed." 1 "Nisgellwch fod yn ddifrifol wrth siarad -fe]. yna," meddai Gwen, wedi cael hanner ei j j synu. Mor ddifrifol ac offeiriad yn dweyd ei bader," oedd yr atebiad a eByia hyn gafariai" y Hane yn llaw ganaid Gwen, a gofynai, "A '3 ellwch chwify ngharu?" "Pam, beth am hyny? ?. Amsafod fy nedwyddwch yn ymddibynu ar eich ateliad." i Gallaf dreio," meddai hi ynsyml a dirodres. 4 gan edrych ary llawr. < f lt-.i "Da iawn," atebai Ifor, gan gusanu ei gwef- usau coralaidd, a theimlai ei galom yn euro doulle quich tims o'i few*. Ij Erbyn hyn, yr oeddynt wrth ddrws y ty; aethant i mewn, ac yno yr oedd ciniaw yn eu haros. Bwytasant yn helaeth o hono, ac eistedd- asant" i siarad am bethau a berthynent i'w Hymh^rol heddwch. Y prydnaWn hwnw, ymad- awodd Gwen. Hebryne;wyd hi i'r Nation gan Ifor. Daeth y train i mewn,, ffarweliwyd a'r gair diweddaf a gl/wwydoedd, Gwen,< cofiwch" eich adduned."

AMERICA. Cyfarfodydd pwysig y Bedyddwyr ar Addysg—Y Dynion Blaonaf o'r. g\vahanol .Dalaethau mewn cyn- nadiedd yn Brooklyn—Ymgyroh Pabyddiaeth.—Yrn- fudiaeth, &c., &c. Ar yr 19, 20, a'r 21ain o'r mis hwn (Ebrill), cyfarfu y National Educationol Convention," perthynol j,'r Bedyddwyr Americanaidd, yn Brooklyn Newydd. Yn mhlith y djsgawdwyr a gymmerasant ran yn ngwaith y Convention, sylwasom ar yr enwogion canlynol :—Prof. 16. S. Greene, Browri TTniyersity G. W. Bosworth, D.D. Cor. Sec. of the Northen Baptist Educa- tion Society J. R. Loomis, LL. D, University of I,&, ur h; Alvah Hovey, D.D., Newton The- Institution M.' B. Anderson, LL.D., "TSjx^rsfpy of Rochester J. W. Olmstead, D.D, Bo^cS&^k. D.D., Philadelphia G. W. SanisoT^f»J>to., Columbian College T. L. M. Curry Richmond College E. G. L.Robinapai-ifjk, Rochester Theological Semin- ary 'Hodge, D.D., L.L.D., Madison IJni- ,Versity^,»^W. Northrup, D.D., Chicago Theo- logical ".Ser&inary John H. Raymond, LL.D,, Yassar Q^fle^e Edward Bright, D.D., New York. > Yr 'oedd gweinidogion yn bresenol o ddeuna,yr o'r Talaethau, o ba rai yr oedd saith 0 honynt'yn,. Dalaethau Deheuol. Ni fu erioed gyfarfodmor bwysig gan y Bedyddwyr yn y wlad'hpn o'r blacn ar ddysgeidiaeth, ac yn wir .Mngfenao'r Pren Addysg bynciau ereill o'r ay^>rdeA?j)enaf i achos crefydd. Yr oedd yr h oil Cyfarfodydd yn llawn, a phawb yn ym- -ddanges eiv'bodjn cymmeryd pleser neillduol .yn yr hyn^a-draloftwyd. Dysgwylir canli niadau ddiiyn y 'gynnadledd hon, ac yn wir y 'Wiajlau ijsretfyddol wedi deckreu eisioes ie Na^ Jersfey ar ragwele,diad yr ymgynnulliad -»i. Er-mor ragotbl ^yW'lthant^ision dysgeidiaeth •jrai'y'wl^d hoa, ar gvfer y cyfryw ag ydynt yn 'W^fadw.dilyn gwaith y wemidogaeth, yr oedd ,0,'r -dyszawdwyr, y'rhai ydynt yn blaen- O^y^e/a Ilathrofeydd. yn dangos fod y safon .yix-iw-f isel# a rhediad meddyliau y cyfryw oedd, •'•y^ aj^genrheidrwydd ar i ddynion feistroli yn •fi6ll&l. ;rjiyw un ganahen o wybodaeth er eu haddasu j. f9d yn athrawon llwyddiannus, yn fgd hytracb ni'u bodyn meddu gradd anmherfPaith o'r gwahanol ganghenau. Dangoswyd rhydd- frydigrwydd neillduol at Wyddoniaeth, a chael dynion i hyfforddi ynddynt ag oedd yn gwneyd hyny yn speciality. Gwrthdystiwyd yn gryf yn erbyn bwrw allan y Beibl o'r Ysgolion Cyffredin, ac yn wir, yr hyn sydd; yn achosi boddlonrwydd mawr i'r Babafeth yw, y gwahanol olygiadau sydd yn ffynu yn mhlith Protestaniaid mewn perthynas i'r pwnc hwn. DauSulyn ol pregethodd Dr. Cuyler, Presbyterian, yn Brooklyn, yn selog ac yn rymus yn erbyn symud y Beibl o'r 'Ysgolion Cyffredin. Y Sul canlynol, pregethodd ei frawd, Dr. Speer o blaid i'r Beibl gael ei symud; ac, yri wir, yr oedd %ic Dr. Speer yn fwy cysson, a'i yn^resymiada,u yn gryfach, ac yn fwy un. weddol nag eiddo ei frawd Cuyler. Yr oedd y ddau yn cychwyn oddiwrth gynseiliadau gwa- hanol-Cuyler fel crefyddwr-Speer felgwleid- iadwr, yn eymmeryd ei safle ar, Gyfansoddiad yr Unol Dalaethau, ac ysbryd (genius) y Llywodraeth Americanaidd. Y mae cyfrwystra y Babaeth yn rhyfeddol, ac y mae yn gwneyd ymdrech anarferol i gael y blaen yn y wlad hon. Nid yn erbyn yr ychydig adnodau o'r Beibl a ddarllenir yn yr Ysgolion ar eu hagoriad, y mae gwir wrthwyn- ebiad y Pabyddion, ond yn erbyn yr Ysgolion, fel y eyfryw-yn erbyn addysgiad y plant, heb ar yr un pryd gymmysgu yr addysgiad ag elfenau y grefydd Babyddol. Eisieu eu cyfranu o arian y Llywodraeth i addysgu eu plant yn eu dull a'u ffordd eu hunain. Eu eyfran yn wir Y maent trwy y naill hocus pocus a'r llall, wedi cael mwy o arian y Llywodraeth at achosion crefyddol, yn ninas New York, ac yn Brooklyn, na'r holl enwadau ereill yn nghyd Wfft iddynt! I ba eithafoedd yr arweiniant bethau cyn daw y storom, tybed ? Nid yw y Pabyddion yn y wlad hon ond saith miliwn alias 0 ddeugain ae etto llwyddant i gael y brasder o bob disgl. Dywedodd iin o'r siarad- wyr o Texas, os na byddai i ymdrechiadau ymegniol gael eu gwneyd yn Texas, y byddai i'r Pabyddion ly wedraethu pob peth yno, Ac yr oedd ef wedi penderfynu, pan ddychwelai, i stympio yr holl Dalaeth o blaid Addysg i bawb. Synodd y dorf trwy ddweyd fod y merched yn Texas yn uweh eu dysg na'r dyjiion, ond ei fod ef am i bawb gael manteisiom gwybodaeth. Y mae cyfnewidiad rhyfeddol yn cymmeryd lie yn syniadau y Deheuwyr, wedi i'r pumthegfed gwelliant ddod yn rhan o Gyfansoddiad y Tal- aethau. Gwel yr anfodjdogwyr nad yw o un dyben mwy iddynt barhau yn eu hystyfnig- rwydd rhaid iddynt gydnabod pethau fel y maent, a gWeithredu yn ol hyny. Y caulyniad yw, fod symudiadau ar droed i ddwyn oddiam- gylch. YMFUDIAETH MAWR ilu bp. Y mae yn y ddinas horn amryw Gwmniau wedi eu cychwyn i'r pwrpas hwn mi o honynt nas gellir rhoddi llawer] o ymddiried ynddynt, ac ereill yn eithaf cymmcnulwy. Yr wyf yn talu sylw manwl i'r symudiadau hyn, ac yr wyf yn hyderus y bydd genyf gynllun yn fuan i'w osod o flaen y cyfryw a, fwriadant symud i'r wlad hon, teilwng c'u hystyr iaeth. Fy amcan fydd diogelu iddynt y manteision cyntaf, cyn i ereill fyned a meddiannu y blaenffrwyth. Fy nghyngor yn awi yw, ar i bawb, ac yn enwediij; amaethwyt, ymgynghori a'u gilydd, a fftwaio cymdeithasaix ymfudol, fel y gallont sicrhau fel y cyfryw, yr hyn nas gallant fel unigolios. Y mae'r adeg bresenol yi fanteisiol iawn i hyn, a chan fod cymmaint o anfoddlonrwydd ^di ei enyh yn mynwesau y ffermwyr hyny a drmiwyd mOr anuhrugarog gan y meistri tiroedd, ar ol yr ethoKad diweddaf, diau y bytdd nifer mawr o hopynt a'u gwynobau tua'r wlad hoft, am yr hvn sydd yn 01 o'u dyddiau. Y. mae yma fan- teision rhagerol i'r cyfryw, ond iddynt gael iawfl gyfarwyddiadau, Hyd yma, i'r GorllewiB. ya unig y mae cyfeiriad y Cymro wedi bod;yr oedd hyny yn naturiol; ac yn ei le-am y dyfodol, 1 niae yn dra thebyg y bydd rhan fawr o boblog; aeth yr Ben Wlad ynmyned i feddiannu rhai parthau ya.'V Dean, He bydd manteision y° ymddangos yn gwrthbwyso dim a geir unman arall. Amser a ddengys. Hyd hyny gwnewch yr ymchwiliadau manylaf, a goehd* wch gael eich camarwain gan neb. W. B. JONES, Ap P. A. Mon. 254j Broadway, New York.

Y DYN IEUANC. Daeth i law ar y testun hwn bedwar traeth' w ■ii m °'r Wlad- Brysiog heb allu, Hett Wr Profiadol, a Llenprydd iouanc. 1. TWM o s WiiAb.—Dechreua ei draethawd gyda math o anerchiad at y beirniaid a'r pwyll* gor, yr hyn beth sydd yn hollol afreidiol. Decb' reuais nodi allan y gwallau ynddo; ond can" ryddais, wedi myned yn mlaen am yehydig ei fod yn orlawn p golliadau. Mae ei orgraff a'i gystrawen yn wallus iawn. Mae llawer iawn o feddyliau gwir dda ynddo yma a thraW; ond y mae Twm wedi lluchio ei trawddegau a'i- feddyliau at eu gilydd fel dyn ° ceryg. Daw Twm yn draethodwf qnd iddo gYIIlmeryd mwy o ofal. 2. BBYSIOG HEB ALLU. Mae ei enw yn cynnwys mwy ° wir IIawer o'i draethawd. Mae wedi bod yn frysiog neillduol. Nid wyf yn ammheu nad oes ynddo "allu," pe yn cael ei ddwyn airan mewn ffordd iawn. Cefate- g^-ypLi ^e- -,1 ddeaU ei draethawd, oblegid ei fod wedi cael eiysgrifenu mor annghywir. t> brawddeg sydd ganddo yn wallus* Pe byddai yr awdwr hwn yn cymmeryd gofal wrth ysgrifio, ao astudio y pwnc, yn lie gosod i lawr y meddwl cyntaf a ddaw i'w ben byddai yn sicr o ddyfod yn ddyn o fri fel cyfansoddwr. Mae ar ol am y wobr y tro hwn oirfiSZ Ww?OW»ADoL- -Trapth,wd bjr » mSj.??'*1 ? oredtl 'odyrHenWr pvTinw* iawn fel traethodwr. Mae yo pffSr-T %mr2?v wall»u mewn sillebiaeth. Br ei lod yn fyr iawn, etto, mae darnau o hono heb SdAh 7 PW?C- Mae llawer ° bono ar ddefnydd- iddeb gwybodaeth Feiblaidd. Mae llawer o- bethaugwir deilwng ar y cwbl gan yr Hen Wr. Pob parch iddoa'i ben gwyn, a'i law grynedigj- mid yn wir, rhaid iddo fyned tua thre heb f wobr.y tro hwn. ^iffLE^°EYDb lECr-4-NC-—Mae gan hwn well traethawd nag un o'i frodyr. Mae yn defn- yddioy llythyren IEE yn ami iawn pan nad oes ei heisieu. 1 yaniadau dipyn yH gyffredin, a'r drychfeddyltau ambell waith yn arwyAebol. Ondar yowbl, mae hwn yu draethawd hyncd" dda ac heb • os nac oni bai," mae yn well na'i frodyr o lawer. Rhowch y wobr iddo.

DAU- BENNILL ADDAS I'W CANU GAN Y COR BACH. Daeth pedwar dernyn i mewn: sef, eiddo Lla^.c Dysgybl yr Ysgol, TimotheuS,- ac Eiddilaidd. 1. LLANO Eaw AN. Pennillion rhy g-ytf- redim. Dim un math o farddoniaeth. Aed yn mlaen daw yn gryf. 2. DYSGYBL YR YS&OL.-—Mae gan hwn rar gwallau. Dywed,- Dan ganu ant i mla'n," "Yn mlaen," ac nid "i mlaen." Mae ganddo' at • 6f- °o mewn dau neu dri o fanaO- pennilKon °a ° dlySUi a newydd'deb yn 1 3. TMOTHEUS.— Pennillion da iawn. Ma» bardd_ wedi bod yn eu cyf ansoddi. Efallai 7 dTO "aivn vn a '1yn Wel1 na Phlant 7 dre, yn y penmll olaf. Nid vw nob nlnnt- » gjinhellir i ddyfod ft ysgol Ja byw T 4. E:i:DDILAIDD.- Dyma bennillion da etto. Mae^Inddn m°» ysfcwyth a Timotheus. mae ganddo "bybom yn He bvrMnm rm ? bw™blaenaf' ^ae hFn a Timotheus yr u» SR/ngMyS.gywir; feiiy

HANES IOAN FEDYDDIWR. Un cyfansoddiad ddaeth i mewn ar y hwn, sef eiddo Llano Ieuanc. Traethawd, byr, cryno, chwaethus, a ph^r* pasol. Rhowch y wobr iddo mae yn ei chyf' lawn haeddu. DEWI DYFAN-

TRAETHAWD AR ANNGHYSSYLLTIAD OREFYVV" A'E LWWODRAETH. Gan David JODes, SwyMffynnon. Priss-vilt. T prif benderfyniad a. basiwyd yn Nghf^' arfod Blynyddol diwedd;rf y Liberation Society, yr hwn n gynnaliwvd yn v Mason s Hall, Llundain, nos Fawrth, y 3y(y or mis liwn, dan lywyddiaetb H. Richard* A.S., sydd fel y canlvn That barfa.f regard to reoent legislation, and to the state of public opinion, the meeting pleasure in bearing that it is the determi°r tion of the executive co*nmitts,e. to prep^0 for such action, as will raise for practical form, both in and out of Parliameo*' the expediency of applying to tlie establish' ment of Englaod, Wales, and Scotland, principles aljcoad v adopted by the in relation t4 the Irish Est'iHl s.neiit in view of the labours and difficulties inrol^ in such enterprise, the meeting trusts the friemds of religion"' will < i afford to the Society that energetic, faithltUr

Dywedai y Persiaid fod y ddaear wedi ei Jialogi 0n AjShiman, neu Harirman (hyny yw; y mafoiy^iel y barnwyd yn angenrheid- iol i foddi y hyd trwy ddiluw; gan hyny, disgynodd y.gwlaw 'yn ddefoynau mawr •j^ymmaint a phenau teirtp, tan y gorchu'dd- iwyd y ddaear, a dyfnder v dwfr oedd bunap strathlung (tua gwrhyd), a boddwyd yr ,2, holl Rhanafters (meibiony diafol). Yn mhen rhai dyddian, tawelodd y dwfr, ac ym- ddangosodd y ddaear eilwaith. Yn y tra- ddodiad hwn, mae diffyg hynod, sef nad achubwyd neb i gvfodi cenedlaeth newydd o ddynion. f ? j } Tn India mae y tra<fdo<liad a ganlyn :— "Yn yr accser gynt, ymddangosodd Vishnu (duw yr Indiaid) i'r brenin Satyafratoyn null p^egod^n, a,<.dy\redodd wrtho, Yn rahen saith niwrBod, bodilir Hholl greadtmaid a'* digiasant I, trwy ddiluw; ond ti a arfiiibir &m6wn: firch fawr. Cycorner, gan -hys-y, bob math o anifeiliaid, Wth wragedd, a ,8aith o ddynion da; dos hefyd i'r areh heb ofni.' Gwnaeth y brenin Satyafrata fel y gorcbymynwyd iddo, ac ar ol saith nivrihaod, disgjnpdd j gjylaw, a boddvrrd y kyd. ZIMate llawee o. draddodi^dau heblaw,, y rhai Lyn; ond bydd vn rhy faith eu awr, ac y bvddent rn rhr faith i'w darlleu. Short and meet, medd y Sais. Yfbdrechwn fod h "dr t a t h- b y n a g. a Tn-:sweet. gobeithiwn f^d jn sweet. Mae gan y Chini- ajld, yr'^Liflrtiaid^ y.Mexicaniaid, yr Affhcan- 0. 'eil ,ra,, Jaid, y. Polyn'esianiaid, &'c., eu traddodiadaia y diluWi? .^a phg bellaf yr efr- oddiwrth ^fynyd^jLJir^jn Armenia", daw y fraddod- 1F-' I}:Y-'i,"