Y Cymro

NODUJX LERPWL. trwledd hyfryd gafodd. dwy o eglwys- i'r cylch, sef Fitzclar-ence Street a Stanley Road,, Bootle, y ddau Saboth diweddaf, sef mwynhau gweinidog- aeth gysurlawn y Parch. John Hughes, M.A., Penybont (Lerpwl hyd yn ddi- weddar). Llawenydd: geninym ej wel'd yn. edrych mor ddia, ac yln, dal mor dirf ac iraidd. ei feddwl mor fyw, a'i ys- bryd mor haipusi. Traddodai inini genadwri fiyw, yn union i'r amseroedd terfysiglyd presiennol, gydia'i bertrwydd a'i nawydd-deb, ac wedi ei thrwytho yn ysbryd yr Efengyf. Diolch yn fawr- 9- iddb. Gofid. sydd drwy'r cylch Cymreig am ymadawdad, y Parch. D. Tiecwya Evans, B.A., o Birkenhead. Bydd ei gyfarfod ymadiawol nos Fercher nesaf. Hyderir mai t-ros amser yn unig y bydd oddiyma Oherwydd mwynder ac -eangd-er ei ysbryd anwylodd ei hun i bob en wad, a chwith gennym ei golli. NOD ION O'R DE. Y lU'DDUGWYR. -Dywedir fod Mr. Harry Lewis, Nelson, yn canu cystial a,g eÚooéd, a chadarnheir hyn- gan y ffaith iddo, fod yn fudidingol eleni -elto yn yr Eisteddfod Genedlaethol ar yr Unawd Tenor, a, Mr. Dd. Chubb, Pontypiriddi, ag yntau guro cynifer ar y, ddeuawd,. Nid y'm yn synnu c1}"w-. ed f,od bla,enoriaid y corifi a aethantf iGorwen yn tyrru o- gwmpas iddo, ac yn. ymfalohio, ei fod yn un o wyr y set fawr. Dichon y bydd, ei lyfr cyhoedd- iadau yn awr yin. llawnach nag erioed1. Ll'onigyfarchwn y brodyr hyn yn galon- nog gydia Miss Mary Richards enwog, un o blant Twyncarno. Rhymney, ar- weinydd cor y merched: buddugiol ylll vr Eis)ted,cliod,. YR ABISENOILIO'N.—Ar slail tyst- iolaeth nifer o ra,i oedd yn bresennol, clywsom mai ychydig miewm cymhar- iaeth o weinidogion, y Gair perthynol i bob enwad oedd yn Ffytihonnau Llandrindodi a Llaniwrtyd, eleni, a'r rheswrii a roddir am hyin ydyw 'fod yn rhaid cael £ s. d. i fy-ndi i'r 11-eoedd hyn. ac fod llawer 0' rai oedd yn arfer yfed dwr yn y Idan. yn .go.rf.od ymfodd- loni ar fara a d:wr gartre eleni. ATEB GAL WAD.—Hylsbysodd eig- lwys Dinam, Niantymoel, ¥n ddiwedd- ar fod, ami eisiaui "Ciodwr Canu," ac o blith y rhai -wniaeth. gai, am y swydd, dewiswyd Mr. Conwil Jionies, A.C., Burry Port. Y mae yntam wedi diech- reu ar ei wlaith. Y mae ei glod fel cerddor a 'chyfanisioddwr o radd uchel y,n hyistbýlS" eisoeSi.. DIlOiDDEiFYDD.—Parhau yn sal. y mae y Parch. Richard Williams-, Aber- diar, ond er gwaeithaf gwe-ndidi y cnaw'd, yng ngrym yr ysibryd yn ddiau sydd barod, y m-ae 'n dal ati i bregethu., Bu yn Llundaini o tan diriniaeth fedd- Yigol yn. ddiweddiar. Ilyderir y ca ad- feriad buian a llwyr. COFLECllAr.—I berthyma.sau yr yraadawedigion rhoddodd eglwysI M.C.. Gileadi, Nantymoel, ganiatad i roslod: coflechau i fyul)" tu ol i'r pulpud. Un er oof am Mr. a Mrs. Johm Llewelyn, rhai a fu gydlalg eraill yin. sefydlu'r achos ylny lie, a Mr. Llewelyn' yn fl,aienor ffyddlon a gweit'hgar am 40 mlynedd. Un anall er oof am Mri. ■ Richard Evans, B.A., Effie Miorgan, ac Edjgar Jenkins" tri o 'filwyr a golfwyd yn y grad. Bydd y coflechau vn biarod yn fuan. COULED.—Swn colled oedd yng migieiriau y gweiniaog, y iparcli. J. M. Diaviesi, Aberfan, pan y'm ffarwelio a beddrod frSi. Parry, priod Mr. John Parry, un o Slwyddogion y lofa yfn y lie. Tireul'iodd yr ymadawedig y rh.an fwyaf o'i haniesi yn y He, a bu yn hynod weithgar gyd:a.r Ysgol Sul a phob rhan ü wa,ith yr eglwyis, ac yin hyn yn iamipl i la,we,r 01 segurwyr y winllan. Cy.,meirwyd rhan yn, v gwasiamaeth hefyd 0'- gan y Parchn. H. P. Jones a T. Rog- ers. Cydymdeimlir yn fawr a'r teulu yn eu g,alar, ac yin arbennig a Mr. Pairry, yr hwn y,n, herwydd, cyfarfod a damwain a fethodd, a bod Jlli y gladd- edigiaeth.

ac urddaiso-lrwydd y Gogledd- barth, ond bywiogrwydd a phert- rwydid y Deheubarth., a fedra i lai ii.a, thybio fod elfen ddieheuot- ryw- lie yn ol yn ei l,i-,ntich, Y mae yir amgylchiad hwn w'edi dyfod ar cifi, traws yn, hynod 0 an- nisgwy liad'wy.. Ychydig wythnosau yn. ol yr oedd yn, Mywyddu y,n- y Gymanfa Gyffrediniol yog Ngh-wrn Rhondda. Yr oedd yn gwneud hynpy gyda 1 lawer iawn- o fyvriog- rwydd, a, chyda niedr, a gweddus- rw'ydd aic urddias na ragerwyd arno gan nb. Ac yr oeddym yn dis- gwyl llawer o fwynbad a chryn, lawer o oleum ac o arwelniad gan- d.š.<) mewn blwyddyn eto pan yn cyfliwyino y gadair i'w olynydd. Ond yn dd isymwith dyma.'r wys yn dod i'w alw ef adref. A dyrna y drefn gyda dynion mawr y byd agos- yn ddieithriad, nxarw ar gano] eu gwaith. 1: su Grist yn tiril" fedrodd ddw-eyd "Gorffenwyd'" wirth farw. Dyna Paul, yr helaeth- a,f ei lainr o'r boll ap<islolion, yr 011 fedrai ef ddweyd wrth gam ei lygaiid- ar y bytl o;d( I: "Mi a o-rff- eim<aii« fy ngyrfa!" Cystal ag awgrymu ei fod wetli gaidael ei waith ar ei banner. Ond yr ydym ni wedi ymigynnuli nid1 i feirniadu goruGhwyliaethau yr Arglwydd er mor dywyll ydynt, ond i ogoneddu gras Duw yn ein brawd,—ym mila e n af oil yn ei fyrwyd diiycihwin. Y male yn dis- gyn i'r bedd heb un ysmotyn ar ei ;,ad gymeriad'. A chym-eriad yw y peth maiwr yn y diwedd. Y. mae pob peth airall o'u g.usod yin- y gfor- ian i bwyso yn, efbyn cairictor yn myned yn ysgafnach na: gwegi. Yr oedd ein brawd yn, deilhiwr mawr. Wn i am yr un gweiinidog; deith- .iodd fwy. Ac air ei deithiau fe fu yn lletya gyda Ilu o wahaliliOl deill- luoedd, a, phob math o deuluoedd. Ond adawodd ef ddim arogi an- hyfryd o'j ol yn unite. Boned d-wr -oedd ef ymhob man, mewn ymad- rodd' ac mewn ymddygiiad. Yr oedd ei ddyfodiad i dy fel-awe 1 o haif, yn. Jlonni ac yn cynhesti. Ac wrth ei fod yn ymadaei fe fyddai y teulu yn teimlo eu bod wedi cael y fraint o groesawu proffwyd i'r Argiwydd. A i. ddim i desgrilio fy hen gyifaiill fel pregethwr ymEellach na thrwy ddweycl fod (Jawn, y weiinidbgaietlh ganddo. IA rhodd Duw yw dawn, fflam na fedr neb ond yr Arglwydd ei chyneu ydyw dawn. Fedr y coileigau mo'i chynyrchu, a fedr y prifysgoiMon mo'j rboi. Ac yr dawn ein; brawd: fel hold roddiiom yr Anfeid- rol yn perchcn. ar 'individuadiky'; vr oedd yn meddu noiMtuolrwydd. Fyddai byth yn prejg'ethu yir u'n fath a neb, nai neb yn pregethu yr un fath ag yntau. Ac un neiUtu- olrwydd perthynol. iddo oedd ei adlu i ddwyn gwiri onedd.au mawr yr efengyl o fewn cyrraedd y bobd gyffredin. Yn htyln yr oedd yn debyg i'r Argiwydd Jesu. Meddai un o'r Efengylwyr am yr Argiwydd y I Ies u, yn. ol y darlleniiad Saesniig "The common people heard him gLadly." Ac yr oedd y bob! gyff- redin lie I yd yn tyrru i wrando ar Mr. Barrow Wil'liaims. Yr oedd ef wedi, eu hargyhoeddi ei1 fod yn awyddus am cu lles. Iddo ef' aid 'prode-S'Sion' oedd pregiethu, nid: bywoiliaeth ga:ir Y, r Argiwydd oedd yn llosgji o'i fewn niegis tan. Y rheswm a rydd Paul dros ei daerineb yn. cyimheli dyaiion i wneud cymod a Duw oedd. £ Y mae cariad Crist yn ein cymlvell ni. n .Nid cariad at Grist yw hwna, ond cari.a.d at dd,yni,o,n, cyfranogiiiad o gariad- lesu Grist at ddynion,Y cariad ddaeth a Maib Duw i lawr o'r nefbedd, aic a'i car- joi(-Id i Ga,l,fai-ia i fairw, 'hwnniai wed.i cydio yn Paul aic wedii gwneud cenhadwr ohojio. Yr oedd gwreicih. ionen 0'1" un cariiad wedi cydio yn tin hanwyl frawd, ac wedi gosod ei luatur ar -dan, mewn' a.wydd' am wneud' daioni1. Chwi wydtloch1 chwi yn y dreif hon el. fod yn. ym- (laflu gyda hoi! frwdfrydedd' ei natiur i bob arocan da, Fe wnaeth hynny gyda dirwest, ac fe wnaii'th hynnyi gyda'r Symudiad' Ymolsod. uJ. Gweloidd werth yr ymdredh hon i ddwyn y wedn at lesu (irist o'r cyohwyn. cyntaf. Disgynned deupad-th o,"i, ysbryd ar bregethwyr i'euainc Cymru. Ac fe fyddai yn iendith id.dymt (ddod yn lluoedd* i liogi e tlCrYlralf) au ar gareg ei fedd. I'arcih,. J ('.wrnoro Diavies.—Fel im yn dlwyn cysylJitiad1 a'r leglwys, lie. y dygwyd. fy nighy-faill y Parch. Barrow Williams', i fyny, a'r lie y cyohwynodd ar ei yrfa fel preigethwr, pieser geinnyf ddiwiyn tystiolaefh i'r siymiad uchel oedd ag sydd gan bobl yr Abermaw am Mr. Williams. Yr oiedid tref fechan y Berul!Ü' a',r. trigolion yn aumvyl iawn ganddo, ef, ac yntau yn annwy] gan- ddynt hwy. Gelwidi aim (ei wasanaeth yn ami i gyfa-rfodydd pregethu yn y lie, ac ni ch-ai neb- pwy bynllliag welJ cyiTulliadau 'nag 4f::f pan ddoi i'w hen gartref ar y Saboth. 'Piill! y dleuai am dro, i'w hen gartref, pie dim ond am yohydig oriau, ai o gwmipas i ^mweled 11 1 p a'r eiaf. yr han a'r nvethedig, a thrwy hyniny bu yn gyfrwng bendith i lawer teulu. Yr oedd syniad ymysig ,r!hai pobl, yn eniwedig pdbl ieuainc ruad oedd Nlr. 'Williams' yn 'gwminiwr da, a'i fod braidd yn llym. Yr oedidwii. wrtih ddod yma heddyw yn isiarad: a phen teulu, o dan gronglwyd pa un y -bu yr ymadraíwedig yn: arosi fwy nag un- waith, a'i dystiolaeth ef-oiedd, na fu erioed 10. fewn ei. dy neb Illlwy diifyr a siriol nag ef, ac ymholai, y dosbarth ieue-nigaf o'.r teulu pal btyd y deuai yno :drachefn. Ynl wir ed.rychid ym- laeri gan deuluoedd De a Crogledid, at yr lildeg yr oedd ef i arosi gyda jh-wyiiit. Yn ystod ei yrfa fel preget'hwr ni ym- unodd ag umrhyiw blaid nau set o fewn ei enwad. Mia.e yfir perthyn hyd yn oed i'r Gymdeithasfa ei 'sets' ond cadwai Mr. Williams ei hun yn hollol glir oddiwrthynt oil—yr oedd yn hollol annlbynol yn, y oyfeiriadr hwn. Hwtyr- ach mai diyna y rhesw-m /paiham na fu yn eisiteddi yhg nghadair y Gymdieith- asia. Siomedig:a.eth ac archoll i deim- ladau \]] u o'i. gyfleilion oedd ac yw y ffadtih na. chafoddt ei dderwis, yn. Llyw- yddi Cymderitihasfa y Gogledd ddeinig mlynedd: yn ol. Yn ddiosi yir oedd ei safle fel gweinidog a'i wasanaeth i'w Gyfundeb yin hawlio hyn. Ond os na Chafoddi gadair C'ymdeithasfa y Gogledd, fe gafodd: gadair uwch ac urddiasolach, set iCadair y Gymanfa Gyffredin ol, a gellwcih chwi Mr. Cad- eirydd, yn y Deheudir yimfalohio, yn y ffadth fod i chwi yno ran bwysig, 6s, mad y pwysicaf, yn. hyn o beth. Caf- odd ei ddenio i fesur heltpth i,awn. Y,r oedd yn wr .amryddawn. Gwr y ptt,ii-il talent ydoedd, a sicr yw> .idido ennill pump eraill atynt. JJaf'Uriodd yn galed mew:n. amsierac allan o amser. Ni wyddai beth oedd diogi, ac nis gWin am neb oedd yn fwy hyddysig ying Nga,ir Duw. Yr oedd bob amseir pan yn y pulpud yn anicanu at ogoniant Duw. Rihiyw dri misl yn ol, y tro; di- wedidaf y hu am Siabioitih yn, ei hen gar- tref y:n yr Abermaw, sylwiyd gan. bawb yn mrom yn y gyniulleidfa fod yna ryw nodyin newyd'd wedi dod i fewni i'w bregethu—y tyner, y -dwys a'r gwlith. C". Erbyu hyn yr ydytm 'wedi cael esfooiniad, ar hyniny. Algoshau yr oedd ai wlad y tragwyj^diol "heddi. Ch-with meddwl na cheir ei gwmni ein yr ochr hyn i'r dwr. Yr Argiwydd^ fydido. yn diirion wirth ei ahnwyl briod yn ei hun- igrwydd, ac hefyd wrth ei annwy] f.ab, ac wrth ei chwaer. Parch. W. F. Phillips, ML A., Llan- d'udimo, a ddywedodd iddlo, gael y fraint. o gael Mr. Barrow Williams: yn aelod o'i eglwys am y denig mlyneddi diwedd- af. Y nodwedd amlycaf yng mghym- eriadi Mr. Williaans. oedd ei fbd mor llawn o waith. Yt oedd, hefyd, yn ddiyn gwrol. Nid oedd byth yn eistedd ar y mur e.r gweld beth oedd pobl er- ail]. yn ei wneud. Yr oedd ganddo. ei arigyihoeddiadaxT, ac yr oeddi yn bur iddtynt. Hefyd, yr oedd bob amsea- yn barod. Pa bryd bynnag y gofynid iddo gymryd rhan yn y seiat yr oedd yn barod bob amser. Yr oedd: yn neilltnol aini ei ffyddloiuleb i'w gyfeill- ion, ac yn hynod am.ei garedigrwydd, a bydd colled-favvr ar ei ol yn yr eg- lwys yn Llandudno. Ar ran yr eglwys yno datganai gydymdeimlad dwyis: a Mrs. Barrow Williams a'r maib, a'r perthynasiau fll. Y Parch. H. C. Lewis, B.A., B.D., I Jandudno, ar ran y teulu a ddymunai ddiolch i eglwys, Zion, Gwrecsiam., am eu darpariaeth ar gyfer yr angladd., ac i bawb o'r cyfeillian oedd wedi anfon llyitihyrau i ddatgan, cydymdeimlad a hwy. Y Llywydd. a ddatgamodd gydyim- deimlad a Mrs. Barrow Williams a'r mab a'r holl berthynasau. Wedi oanu "Trwy cldiirgel ffyrdd i.iiael,r i.Tchiel lor," &c., arweiniiwyd mewn gweddi gan y Parch. R. Hughes'. Weston Rhyn. Tra yr oedd y corff yn cael ei gario i'r elor gerbyd chwareu- od'd Miss Hughes, Chopin's. Funeral March. ,n Yna aed tua'r gladd.fa, e wrth y bedd darllenodd y Parch. E. O. Dtav- ies', IL Sc., rannau o'r Ysigrythyr, a gweddi oidid y Parch. Evan Jones, Gwnecsam. Ymhlith y rhai oedd yn bresennol yr oedd y rhai canlynol :—Mrs. Barrow* Williams, Mr. a W. H. Barrow Williams, Mr. T. Martin, Williams, Y.H., a Mrsi. Martin Williams, Aber- tinaw'; Mr. a Mrs. R. C. Evans, Dol- gellau Mr. Richard Lewis, Dyffryni; Mr. J. Lewisl, Bontddu M'r. E. Wil- liams, i\ be in law ac amryw eraill na chawSiom. eu hetiwati. (Addawyd an- fon. rfhiestr gyflawn Oinå ni cl-i,yih,ae,dd- odidi). Hefyd yr oedd yn b,res,eiiniol:-Y iParchn. J. Gwynoro Davies, E. Vaugihan Humphreys Mri. R. R. W)1. Haims, John Roberts', Rhys Jones, Y.H., David, Jones, Penycei; Lewis. Williams, Ceylon. House R-ees Jones, Bryniperisi, Albermaw G Griffiths, Tiyn- ycdeid, E. W. Evans, Y.H., Dolgellau; H. Parry a J. B. Parry, Bala Parch. E. O. Davies, B.Sc., Mr. W. H. Jones, Mr. John Owen, Y.H. (diau. flaenor hyrnaf egltwys, Siloh) yn cynrychioli eg- twys Siloh; Mr. Hugh D. Roberts, Mr. Owen W. Roberts, Parch. H. E. Lewis, B.A., B.D., Mr. W. G. Jones, Mr. T. Osman Hoosom, Parch. Worn. IPihi 11 ips, M.A., Mr. Ben Jones, ILlandudno; Mrs. Roberts, Cynfal; Mrs. Hughesi, Gogarth Miss Williams, •Matron, Council Hospital; Mri. R. Hughes Jones, Deganwy; T'hos'. Jones, LSydiar, Glan Conwyl, aelod o'r Cyfarfod Misol Georgie Ed wacrdsl Parch. O. Gaianydd Williams, Roe Wein.; Parchn. Owen Lloyd, Caergwr- le, D. W. Ellas, John Edwards, (iwrecsam, Richard Hughea, Brymbo, E. J. Williams, Acrefair, D. Ward Williams, Broughtoin, R. MOrris, M.A., Broughton, R. Hughes, Weston- Rihyn, W. W. Lloyd; Gwrecsam, M. R. Owen, Gwrecsiam, Evan Jones, Gwirec- sam; Mri. G. J. Jones, Rt. Roberts', Adlwy; J. E. Powell, Y.H., J. W. Parry, Edward Lloyd, D. W. Davies, J. D. Davies, Wm. Hughes, Seion, GWl"eIoSlam; Parchni Wiard Williams, S. Hill; Edwin, Jones, Gwersyllt; Thos. Davies, Gwrecsam; D. Manuel, M.A., Bangor; T. M. Davies, Gwrecsam; D. D. Williams, M.A., Lierpwl; G. Parry Williams, M.A., E. O. Davies., B.Sc., J. W. Jones, Ooedipoeth; W. H. Lewis, Beaumaris; E. P. Jonas, M.A., Caerdydd; D. O'Brien Oiwen, Caemarfon; J. T. JonCs, B.A., B.D., Rhosddu; Peris Williams, Richard Hopwood, T. Joneis Humphreys, O. Lloyd, Caergwade W. H. Lewis, Bealt. maria; J. Henry Davies, Ewloe Green. R. AethwTy Jones, M.A., Liverpool. 9