Y Cymro

TrT Iwerddon. Cesglir oddlhvrtih amryw ddig- wyddia<lau fod gian y Prif Weini- dog gynlluni 6to mewin Ua,w i. geis- io siicrhau deailltwriaetb ynglyn a'r Iwerddon. Awgrymiadol i,awn oedd ei gyfeairiad at y miater yn ei araith yn y City Temple, a,c y mas yn wybyddus iddio dreulio 11awe r o'i amser pan yin Llydaw i; ystyr- ied a cheisno dehoniglli. yr anihaws- tier pwysig bwJn. Ym mheUach, cynlhaliwyd Cabinet Rhyfel yn Downing. Street dldydd Iau, ac yohyrdig cyn yr edsteddiiad ymwel- odd Syr Edward Carson a No. 11, preswyl Mr. Bonar Law. Yn awr nid, yw yn arferiad gian Syr Edward1 dialoi yr ymweliadiau hyn oni bydd rhyw fafcer yn dwyn perthyna.s a'r Iwerddon dtan sylw. Diau y oeiiir .cliywe-d cyn: hiT pa betlh yw cynllun y P-nif WeinMtog'.

Ail.drefnu'i* Cabinet. Mae sabrydion ar droed, fod: ym mwriiad- y Ppif Weiniidoig wneuthur cyfntewidliadau pwysiig yn ei gabitn- et' yn ddiiiyimidroi. Oned rhai, yn wyneb y cwrs a gymier yr boll eth- oliiadlati a fu er pan y mae'r Llyw- odraeth hon mewn grym, nad. 005 ond un pe.th i.'w ddisg-vvyl, sef eth- oliad cyffredinol. Ond cligon prin y gw.e,lilia,i. hyinniy y sefyllfa, gan nad oes sicrwydd na chai yr un diosbarth fwyafrif digonol i'w rhoi i mewn eilwalth, ac felly estyn oes. yr hyn y cwynir o',i¡ biegid'. Yn hytra,ch credwn mai ycwrs a. gyimer Mr. Lloyd George yw gwineud i ffwrdd a'r eIfen honno yn ei gabiin- et ag y mae y wlad wedii d:at,gan mor groew yn ddiweddtar yn ei berbyn. Yn naturiol, yr oedkl yr elfen ddemocrataidd yn y Llyw- odraeth Unedig wedi myned i giyf- addawdu a'r elfen Doriaidd, yr hton oedd a'r dylanwa.d cryfaf gan- ddii; a dywedwn yn ddibetrus fod yn amhoisibl i hyd yn oed Mr. Lloyd George foddiloni yw lad tra yn bennaeith y cyfuniad hwn. Ac os y sylwiir y maie yr holl feimiiad- laeth anffafriol yn cael; ei, chyfeiirio nid Yfngymaint at y Priif Weiiinidoig yn bersonol, ond atei Lywodr- aieth—ac eithrio, vvrtb gwrs, y rhai sydd wedi eu tnvytho ag ysbryd dial a rhaigfarn. Yn ddoeth neu annoetb, rhoddixM y Prif Weiimi- dog law rydd i'w swyddogion, a, hwynthwy sydd yn gyfri.fol am law- er o'r anrhefn a ddiigivvyddodd. Nis giellir dweyd fod Mr. Chiuroh- all ynuohe'I yingolwg y wlad-m,-to ei fwnglerwaiiith yng Ngog-Iedd Rwsia wedi y,chwi,negu un eto at ei liaws fetbiiantau. Nid yw y wlad ychwaitb yn edrych i fyniy gymaint yn awr ar y rhaii a, alwodd y Prif Weinidog o'r ttialIan i'w belpu i enniill y rhyfel, meglis Syr Eric Geddes. A dyna'r gwyr slydd yn. gofalu am yr Iwerddon, oni chawsant hwy ormod o ryddid, i Jiywodraethu fel miilwyr yn y wlad druenus honno ? Dyma Mr. Lloyd: George wedi daingos i'r wlad ei ddeilfryd,. ac wedii. anfon allan ei hamflled, ¡ ¡ Y Dyfodol," oddi- wrth y rhai y gellir casglu ei fod ef yin bur. i'r weriin. Yn awr, yr hyn sydd yn eisieu a ihyderwn y clywir rhag- blaen swn y morfhwylion yn Haw y rhai sydd yn myned i adeiladu y Brydiain Neiwydd.

Etholiad Pontefract. Dydd Gwener, cyboeddwyd can- lyniad etholiad Pomtefract, ar ym- geilSydd yn He y diweddar Syr J. Compton Rickett. Yr ymgeiswyr oeddynt yr Henadur W. Forrest, Rhyd'dfrydwr dros y Blaid Unerl- ig, a Mr. I. Burns, Llafur; a, dhaf. odd y bta,enaf fwyafriif ( o 1,475. Pleidleisiiiodd rhagor y tro hwn o 4,757, ac o'r rhiai hynnycafodd yr Ymgeisydd Llafur 3,3985 a'r Rbyddfrydwr 1,859. Er ii fwyafrif y RhydkMrydwyr yma, fel yn Abeir- tawe, gael eti dynu i lawr rai mill- oedd, eto fe gadwyd y ddwy sedd Ryddifrydol, tra y mae pump o sedidau Toriaidd wedi eu colli. Dywedir mai, effaith y streics di- wedd'ar a. barodd i'r Ymgeitsydd Llafur gollii ytn Pomtefract.

Coftolr milwyr analluog;, Danghosodd ein brenin ysbryd rbagorol drwy anfon aMan broc- lamasiwin i'w ddarllen yn cglwysi'r wlad, yn galw ar y meisitri i gofio V bechgyn. a anaihiogwyd', trwy eu cymryd i mewn a tihalu yn anirbyd- eddus iddynt am y gwaiitih a allant ei wneud. Aberthodd1 y dewrion hyrt lawer, hyd at rpddli. eu bywyd pe bail raid, ac yn awr onkl an- rhydbddus ar ran y meistri fydd:ai eO, cofio h wythatu yn ol.

Rhagolygon y Cyfiindeb. GAN Y PARCH. W. OWEN, CONWY. Gofidus iawn gennyf fod y Parch. Wynn Davile5 yn anafluog i annerch y Gymdeiithasfa henio, ac yn arbennig ami mai afiechyd sydd yn ei luddias. Mawr hyderwn y gwel yr Arglwydd yn dda roddi iddo adferiad buan. Gyda mesur helaeth o betruster v cydsyniais i ymddangos ger bron y Gymdeithasfa yn ei le. Nis, gallwn !ai na theirnlo fod v mater yn un m1- hiaiwdd. Peryglus yw proffwydo bob amser; onid mae yn fwy felly heddyw nac erioed. Pwy all ddweydi heddyw beth yw rhagolygon eii-n gwlad yn wleidyiddol, yn fasnachol, yn gym- deithasol na chrefyddol. Mae yr holl fyd fel pe wedi ei fwrnv i grochan berwedig, a beth fydd yr olwg arno yn dod allan, pwy a wyr. Mae gennyf gan hynny un cys.ur wrth geisio traethn ar y mater, nad oes neb o honoch a ddlichon brofi fy mod yn cyfeiliorni. Yr hyn ddymuna y (iynwieithasfa gen- nyf yn ddian, a dyna geisiaf finnau wneud, ydyw gosod ger ei bron yn syml y rhagolygon fel yr ymddangos- 9 1 ant i mi. Teg i mi gydnabod tra nad oes neb yn gyfrifoT am. y syn.iadau a draethir ond. myfi fy hunan, eto ty modt wedi Vrngynghori a rhai n'm brodyr, ac wedi mantelsio ar eu barn. 1 bawb sydd yn caru y Cyfundeb, mae y cwestiwn, Beth yw ei rag- olygon, yn dra phwysig. Fe) y clyw- sorn mae tnÙldodiadall y Cyfundeb yn rhai anrhyd'eddus. Nid oes i un- rhyw Gyfundeb crefyddol yng Nghyniru orffennol d'i'sgle.iriarh. Ifae o ran: ei darddiad, ei gynnydd, a'i wiaith, yn amlwg o Dduw. Nis gallai neb ystyriol. ac sydd yn cam ei wlad, edrych ar yr arwyddlon lleiaf o ddi- rywiad, mewn sefydiad sydd wedi profi o'r fath werth, i'n cenedl yn y gorffeninor, heb dristau ac ymofidio. Rhaid i ni gofio nad yw mawr lu dd-. iant y Cyfundeh yn y gorffennol yn unrhyw sicrwydd am ei Iwyddiant yn y dvfodlol. Gwyddom olli fod y byd ar hyd yr oesoedd yn symud ymlaen tros fynwentydlhen dFeyrnasoedd a hen eglwysi fu yo. fawr eu bri a'u gogon- i.ant yn eu dydd. Gwers hanes ydyw fod' pob slefydljiad, daearol, pan y peidia ag ateb diben ei fodolaeth, yn peidlio a bod cyn hir. Pan y peidia a dwyn ffrwytih>,)aiff y gorchymyn allan yn ebrwydd,—Tor ef i lawr, paham y mae efe yn diffrwythn y tir?" Y c",esti,wii. mawr, gan hynny, sydd i benderfynu a ydyw y Cyfundeb i fyw ac i lwyddo yn y dyfodol ydyw hwn, A ydyw yn ateb diben ei fodol- aeth? A ydyw heddyw yn addas. gyfrwng i ddaioni a gras Duw Hifeirio all-an drwýdido er iachawdwriaeth y byd. Os nad yw, nid oes dim a ddichon ai gadiw yn fyw, ac o rain hynny nid yw yn werth ei gadw yn fyw. DeaMer (gan nad beth a ddywedir gennym eto) nad ydym mewn unrhyw fodld yn ddliobaith am y dyfodol. Yr un pryd, mae rhaii agweddau ar ein SlefyJlJfa bresennol ymhell o fod yn foddihaol. Nid yw y dyfodol yn ym- ddangos yn ddisglair iawn yng nigoleuni rhiai ffeiit'hiau yn ein lIyts- fadegau. Nid yw y colofnau sydd yn gosod a,1!lan rif ein cymiunwyr, ein plant, deiliaid yr Ysgolion Sabothol, ein gwrandawyr, y dy,chweledigion o'r byd, &c., yn fforddio sail gobaith cryf am ddyfodol drlsglair. Ein. CVtiiunw?p-Gwir fod ein cym- uIIJwyr wedi cynhiyddu 1050, os cymerir yr adran Saesneg a'r Symudoad Ymos- odol i'r cyfrif. Ond nid yw cymivdd yr hoM eglwysi: Cymreig ond 62.. Deialler nad: ydym yn dibrisio cynnydd yr adTan Saesneg a'r Symudiad Ym- osodof, yn hytrach diolcbwn i Dduw am dano. Eto, prin y gall Cyfundeb mor drwyadl (iymreig a'r Methodist- iaid CaMnaidd deimlo yn foddhao' ar gynnydd mor fychan. Fifaith arall heb fod yn g,alonogol ydyw fod rawy o dros 400 wedi eu colli o'n IIeglwysi trwy ddiardde'iad- au, gwrthgiiiadau, ac ymadawiad heb docy-pau, nac a ddychwehvyd o'r byd i'r eglwysi y flwyddyn ddiweddaf. Yn lie fod yr Eglwys yn gorchfygu y byd, mae v byd yn gorchfygu vr Eglwys. Ein Plant.—Yn ol nodiad a wneir gan yr Ystadegwyr, mae rhif y plant yn lileihau ar gyfartaledd 700 bob blwyddyn yn ystod y chwe' blynedd diweddaf. Dyma ffaith o'r difrifwch mvvyaf, oblegid trwy åýnriuar y ffyn- honneU hon yr ydym wedi 1 lwvdd'o 1 ddal ein tir er ys llawer o flynydd Anerchiad a draddodwyd yng Nghymdieithasfia Bangor. oedd, ac os palla hon, beth am y d vf ? Deiliaid ein Hysgolinn Sabothol.— Lleihacl o agos1 i ddwy fil a hanner wehr yn y golofn hon eto, ac ysyw- aeth nid yw hyn ond parhad o'r hyn sydd yn myn'd yndaen er ys blyn- yddoedd. Ein Gwrandawyr.— Ceir yma gyn- nydd bychan o III 'trwy y Cyfundeb, ond yng nghytch Cymdeithasfa y Gog- ledd Heihad o dros. 4°0 a welir. Ymgeittwyr am y Weinidngaeth Dyma ffaitlh arall sydd yn achosi pryder i ni fel i Gyfundebau eraill. Y ni-fer. fechian o'n pobl ieuainc sydd yn ymgeiswyr am y wein.idogaeth. Nil y gorffennol' mae ein. Cyfundeb ni wedi ei fendithio yn helaeth a gweinidog- ion cymwyii y Testament Newydd. Y pulpud, a'r pulpud Cymreig, oedd yn oael gor-euon y genedl-hufen ei th.alenti a'i, b,ath.rylitb er ys misoedd. Ond yn ol yr arwyddion presennol, ofnwn fod y rhod yntroi. Mae aianel'i eraill o wasanaet.h a defnyddioldeb yn ymagor o flaen, ei-n bechgyn goreu, ac yn cyunyg iddynt fanteision tymhorol llawer uwch nac a geir-trwv y wei-zii- dogaeth. Cvdnabyddiaf yn rhwydd y dylai. y .cymhel'ion i'r weinidogaeth fod uwchlaw ystyriaethau' fel y rhai'n. Yr un pryd, oarwn ofyn a ydyw yn debygol y bydd i'r Duw mawr fen dithio eglwysi C'ymrru a gweinidogion teilwng, os nad yw yr eglwysi hvnnv yn eu cydnabod yn deilwng. A ydyw yn rhesymol disgwyT iddo roddi :r Cyfundeb bregethwyr a bugeiliaid y gall plant ein Hysgolion a'n Colegau cdrychii fyny atynt gyda pharclv ac edmygedd, os yw y Cyfundeb yn rhy grintachlyd a chvbyddlyd i' cvnri,iii yn anrhyd'eddus ? Nac ydyw, meddaf 'i chwi. Ofer gweddio ar Dduw i tjoiii pregethwyr, oni bydd i'r Cyfun- deb dreinu i'w cadw wedi eu codi. Yr Anesmwythytl Cymdrithasol.— Dyma agwedd arall ar bethau sydd yn gwneud sefyllfa yr Eglwysi a'r Cyfun- deb yn un )tawn o bryder gyda go!wg ar y dyfodol. Mae y ffurf.afen yn ddu gan gymylau, mae yr awyr yn Pawn o e'fennau ffrwydrol. Mae y rhyfel fel pe wedi agar yr argae i ysbryd chwi!- droadol' yn ei weddau mwyaf eithafol ddod i mewn i'r wlad, ac i rannau o Gymru mor.gryfed ag unto,an,. Mae yr ymryson rhwmg cyfalaf a llafur. fel pe yn myned yn fwy ffyrnig nac erioed ac ofnwn fod 'meibion I'afur wedi myn'd i ameu, fod yr eglwysi yn cym- ryd pliaid y meistr a chyiSalaf. Can- 1\ nTatT hynny ydyw eu bod yn cefnu ar yr Eglwysi, ac yn ymddieithrio oddiwrth grefydd ein Flarglwydd Tesu Grist. Difaterweh yr (Eglirysi eu hunain. -Vchw,ane,,ger at hyn 0]1, y difaterwch ta.'r 'difrawder crefyddol sydd yn vr eglwvsm eu hunain a thrwy y wlad. Gwefir fod y sefyllfa yn llawn o ddefn- yddiau pryder. flloffem i'r Gymideith- asfa sylwoodoli maii nid tynnu ar ein dychymyg yr ydym yn y desgrifiad a roddir gennym; o'r sefyllfa, ond yn hytrach gosod ger bron ffeithiau di. amheuoK Ac nid oes dim i'w ennill, ond yn hytrach Pawer i'w golli, drwy gjau ein ill!yga|id arnynt a'u han- wybyddu, gan suo i ni ein hunain fod popeth yn ddia. Yn awr, a chianiatau fod y sefyllfa fel desgrifiwyd hi, Beth yw ein rfiagolygon ? Atebwn yn ddibetrus, niid ydynt mewn-unrhyw fodd yn ddi- obaith, os> oes digon o fywyd yn aros yn y Cyfundeb (a chredwn fod) i wynebu y sefyllifa, a thrwy gynhorth- wy Ysbryd Duw i ymadnewyddu. Pe gofynid beth yw amodau lhvyddiant y Cyfundeb yn y dyfodö:1, liueddlid ni i nodi tri pheth yn neill tuot. 1. FfyddUmdi'b i Hanfndion ein Jhcyddiant yn y gorffennol—¥fvdi- londeb yn gyntaf oil i'n Cenhadaeth. sef Eifengyleiddio'r bydl. Pwy sydd fe y yn gYtflarwydd a hanes Cymru yn y ganrif a hanner ddiweddaf a ddichon .ameu fod! i ni Genhadaeth, ac mai hon ydoedd y Genhadaeth honno, sef gwaredu y wl,ad oddiwrth bechod a'i ganlyniadiau trwy Efengyl ein Har- glwydd Iesu Grist. Ac fe Iwvddodd YOI fawr. Ond er mor fawr fu 'ei ]Iwyddiant yn y gorffennol, mae Y" gwaith heb ei orffen, yn wir mae cymiaint o angen Efengyl ar Gymru heddyw iag erioed. Mae nifer esgeu- luswyr moddion gras yn nïosocach heddyw nac ydoedd holl boblogaeth Cyrn-ru yn y, Diwygiad Methodistaid 1. l'r amcan. hwn y codwyd' H"J\v:1 Hlarris a Daniel Rowlands, ac eraill. o'r tadiau. I hyn yma y gadawsant yr eglwysi, ac y tramwyasant v wlad o gwr ii gAVr. Miae yn rhaid i'r gnva;tli hwn gael ei wneud eto heddyw gan ryw un. A ydyw y Cyfundeb godwyd gan Ddtuw mewn modd arbennig i hynyma, ac a'i gwnaeth mor effeithiol