Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
11 erthygl ar y dudalen hon
BIL DADGYSYLLTIAD.
BIL DADGYSYLLTIAD. yo MAE'R Carnarvon Herald am ddydd Sadwrn diweddaf yn cyhoeddi cynllun Bil er Dadgysylltu yr Eglwys yn Nghymru—y cyntaf, hyd y gwyddom, a gyhoeddwyd. Cynwysir ynddo ddeuddeg sir Cymru a sir Fynwy, ac y mae iddo 47 o benodau. Yn ol y cynllun hwn, tros- glwyddir yr eiddo eglwysig i ofal un Dirprwywr penodedig gan y Llywodraetli, ac un cynrychiol- ydd o bob Cynghor Sirol yn y tair sir ar ddeg, y rhai a ffurfiant gorphoraeth yn meddu sel gyffredin a gallu i bwrcasu a dal tiroedd i ddybeniol1 y weithred bon. Y mae Dirprwywr y Llywodraeth i gael cyflog a farno yr Is- -dairprwywyr (sef Cynrychiolwyr y Cynghorau Sirol) yn deilwng iddo, gyda chydsyniad Llywydd Bwrdd y Llywodraeth Leol; a'r Is- ddirprwywyr gydnabyddiaeth ddigonol i dalu eu treuliau teithio a gwestya, ond ni wiw i hyny fod uwchlaw haner canpunt yn y flwyddyn. Darperir yn y bil ar gyfer parhau i dalu i bob swyddog eglwysig, o'r esgob at y sexton, ei gyflog yn llawn, ac ar ei farwolaeth, bydd y cyfryw yn darfod a gwneid darpariaeth at ddyogelu pob eglwys tros haner cant oed rhag adfeiliant neu i'w gosod neu eu gwerthu ar delerau gan y gorphoraeth a nodwyd i'r gynulleidfa oedd yn ymgyfarfod ynddi o'r blaen ond rhaid i hyny gymeryd lie o fewn chwe' mis i amser y Dadgysylltiad. Os na bydd yr eglwys yn hyn na haner cant, ac os na wneir cais am dani gan yr hen gynulleidfa o fewn y chwe' mis, gall y gorphoraeth ei gosod neu ei gwerthu i gynull- eidfa arall, ond er cynhaliad Gwasanaeth Dwyfol ynddi yn unig. Dyna rai o brif benau y cynllun. Ond y pwnc mwyaf dyrus ydyw
BETH A WNEIR GYDA'R CYLLID?
BETH A WNEIR GYDA'R CYLLID? Ac y mae pob lie i gasglu mai gyda hyn y bydd mwyaf o annghydwelediad. Wele gynygion y cynllunydd yn yr Herald -> (a) Cynorthwyo gyda rhoddton unrbyw sefydliadau gwyddonol a chelfyddydol, unrhyw ysgol grefftol sefydledig tan Act Addysg Grefftol, 1889, unrbyw ysgol ganolradd sefydledig tan Act Addysg Ganolraddol Cymru, 1889, ac unrhyw Goleg-prifysgol yn Nghymru wedi ei gorphori trwy siarter. (b) Darpar swm o gyfalaf er gwaddoli cadeiriau proffeswyr yn rhyw Goleg-prifysgol yn Nghymru, a gwaddoli Prifysgol yn Nghymru y byddo ganddi hawl i roddi graddau. (c) Sefydlu a chynal ysgol gerddorol genedl- aethol, ac ysgol wyddonol genedlaethol, yn Nghymru. (d) Darpar naill ai cyfraniad blynyddol, neu gyfanswm er gwaddoli Eisteddfod Genedl- aethol Cymru, os corphorir nifer o bersonau trwy siarter tan yr enw hwnw, er hyrwyddiant llenyddiaeth, cerddoriaeth a'r celfau cain yn Nghymru. .(e) Sefydlu a chynal un neu ragor o Amgueddfeydd cenedlaethol ac Orielau celfau cain yn Ngbymru. (/) Sefydlu a chynal un neu ragor o Arsyll- y feydd ssryddol yn Nghymru. (g) Darpar ysgoloriaetbau o symiau digonol a galluogi y sawl a'u daliant i gynhal eu hunain a myned trwy gwrs lawn o efrydiaeth mewn unrhyw ysgol a nodir, coleg, atbrofa, neu brif- ysgol yn Mhrydain Fawr, neu rhyw wlad dramor.
CYMDEITHAS Y CYMREIGYDDION.
CYMDEITHAS Y CYMREIGYDDION. Treuliwyd noswaith ddifyr a doniol nos Iau di- weddaf yn y Gymdeithas uchod. Pwnc y bu ym- ffiamychu arno y tro hwn ydoedd, "A oes perygl heddyw i Gymru, yn achos Addysg Elfenol ei phlant, oddiwrth Sectyddiaeth ?" Cymerwyd yr ochr gadarnhaol gan y Parch. D. Adams, a'r nacaol gan Mr. D Treborth Jones, Bane. Dadleuai y cyntaf yn gry'f yn erbyn cyfranu Addysg Ysgrythyrol yn yr ysgolion dyddiol, a gofidiai yn fawr wrth weled tuedd yifrhai Ymneillduwyr i ymadael oddiwrth y waedd am addysg fydol yn unig, gan ochri gyda'r Eglwyswyr am y waedd o addysg grefyddol cystal a bydol, tra y dadleuai yr olaf dros y lies mawr y mae cyfraniad addysg grefyddol wedi ei wneud yn y gorphenol, ac y dylai cyfraniad ohono fod eto yn y dyfodol. Cymerwyd rhan yn mhellach gan Mri. J. T. Parry, Robert Roberts, Water Street; Llew Ogwen, a Griffith Roberts, Ilyfrwerthydd. Cymer- wyd y gadair yn absenoldeb anorfod y llywydd oherwydd afiechyd gan Mr. H. H. Davies, Gerlan. BETHESDIAD. o Tachwedd 18fed, rhoes y Parch. D. P. McPherson, B.D., olynydd y Parch. Hugh Stowell Brown yn iigweinidogaeth yr eglwys luosocaf a fedd y Bedydd- wyr yn Lerpwl, rybudd o'i fwriad i ymddiswyddo. Mewn cyfarfod Uuosog o'r eglwys nos Fawrth di- weddaf, gwnaed pob ymdrech i gael ganddo dynu'r rhybudd yn ol ond yn aflwyddianus.
RHWNG BRYNIAU ERYRI.
RHWNG BRYNIAU ERYRI. Nos Lun, Rhag. 1. IE, Mr. Gol., dyma Rhagfyr wedi d'od i mewn —a chydag ef y gauaf. Y mae y Bryniau yma wedi dechreu gwisgo y cobanau claerwyn o eira -ac y mae yr hen Wyddfa wedi ei gwisgo a. mantell wen. Mae'n debyg eich bod chwithau, syr, wedi bod yn edrych y nosweithiau diweddaf ar y Foel Famau, brenhines Dyffryn Clwyd, yn ngoleu y lloer—o ben Everton Hill-ie, dyma Rhagfyr wedi do'd ar ein gwarthaf—fel y d'wedodd y Burns Cymreig :— t, I 0 ddydd i ddydd, o nos i nos, Daeth Rhagfyr ar ein gwarthaf A dolen ydyw ef sy'n dal 1 Dolenau'r flwyddyn nesaf. Llanwyd trigolion y Bryniau yma a dychryn yr wythnos ddiweddaf, pan glywsant fod YR HEN WR AKDDERCHOG Mr Gladstone yn myn'd i roddi ei delyn ar yr helyg am fod Mr. Parnell yn gwrthod ymddi- swyddo o arweiniad y blaid Wyddelig. Y mae genym ni, drigolion y Bryniau, barch mawr i Mr. Parnell fel gwleidyddwr, ac fel dyn sydd wedi aberthu llawer er mwyn ei oenedl,-ond pan y mae hi yn myn'd yn Parnell versus Glad- stone, nid ydym am gymeryd llawer o amser i ystyried pa un o'r ddau yr awn ar ei ol." Nis gall deiliaid Ysgolion Sabbothol Cymru, y rhai sydd wedi arfer adrodd y Deg Gorchymyn o'u mebyd, gau ei llygaid ar drosedd gwrthun yr arweinydd Gwyddelig o'r seithfed gorcbymyn- ac nid ydynt yn ei ystyried yn wr cymwys i dynu yn yr un tresi a'r "hen wr ardderchog" (G.O.M.) o Benarlag. Gwir nad Mr. Parnell ydyw yr unig anfoesolyn o fewn muriau y ddau dy Sen- eddol, nid rhaid ond enwi un neu ddau o urddasolion Ty yr Arglwyddi a'r bendefigaeth i brofi byn, nid amgen yr afradlonddyn y Dug Marlborough brawd Arglwydd Randolph Churchill—a'r Arglwydd Connemara, diweddar Arlywydd Madras. Pe gellid treiddio i mewn i ddirgelion cymdeithas y mae yn lied debyg fod llawer o'n Seneddwyr na feiddient "dafln y gareg gyntaf at Parnell druan. Ond nid ydyw hyny un esgusawd drosto ef, oblegyd nad ydyw dalt ddu yn gwneud un gwyn. Y newydd diweddaf a glywir o sir Fon ydyw fod MORGAN LLOYD, Q.C., wedi cael ei ddewis gan Doriaid yr ben Ynys fel ymgeisydd yn erbyn yr aelod presenol, yr ethol- iad nesaf—a'i fod yntau wedi addaw dyfod allan fel Undebwr. Pe buasai bwrdeisdrefi Mon heb gael eu dadfreinio-a phe buasai y bwrdeisdref- wyr wedi gofyn iddo barhau yn gynrychiolydd iddynt fel Gladstonwr, mae'n debyg y buasai yn gwrtbod-ydyw yn debyg iawil (?) Eto, pe buasai Mr. Thomas Lewis yn digwydd gwrthod sefyll y tro nesaf a Rhyddfrydwyr Mon yn gofyn i Mr. Morgan Lloyd gymeryd ei le-mae'n debyg mai gwrthod a fuasai (?) Yn ystod etholiad sir Feirionydd bu Mr. Morgan Lloyd yn hcfran gryn dipyn tua'r sir, yn enwedig tua Ffestiniog-yn disgwyl cael rhoddi ei big i fewn-pa un ai fel Undebwr ai ynte fel Gladstonwr, tybed Nid fel Undebwr, gellwch fod yn lied sicr—gwyddai fod chwarelwyr dewr Ffestiniog yn Gladstonwyr at y earn. 'Ddaw hi ddim, Mr. Morgan Lloyd -wna ceiliog gwynt mo'r tro i bobl sir Fon. Caernarfon. ANDRONICUS. o
LLEOL.
LLEOL. Adeiledir llong newydd o ddur gan Mri. Russell, Port Glasgow, at wasanaeth Mri. Roberts, Rogers & Co., 4, Chapel Street, o'r dref hon. Bwriedir i'r llong gario agos i 3,000 o dunelli, a'i phris fydd £ 17,000. Bydd iddi yr enw gwir Gymreig, "Car- nedd Llewelyn," i'w dilyn, mae'n debyg, gan Gar- neddau eraill, megys "Carnedd Da,fydd. UNDEB YSGOLION SABBOTHOL CYMREIG.—Nos Wener, yr 21ain cynfisol, cynhaliwyd cyfarfod o gynrychiolwyr y gwahanolysgolion yn yr Y.M.C.A., a daeth nifer dda ohonynt yn nghyd. Cymerwyd y gadair gan Mr. W. R. Owen, cadeirydd y pwyllgor, ac ar ol iddo ef egluro amcan y cyfarfod, darllenodd yr ysgrifenydd (Mr. E. W. Roberts) yr atebion a dderbyniwyd oddiwrth y gwahanol ysgolion gyda golwg ar barhad eu cysylltiad a'r Undeb. Yr oedd yr atebion yn amrywiol yn eu cynwysiad, ac arwein- iodd hyn i ymddiddan lied faith. Ar ol cryn ddadleu, penderfynwyd mai doeth oedd gohirio y cyfarfod am fis er mwyn rhoddi mantais i'r ysgolion ydoedd heb anfon atebiad i'r cylch-lythyr i wneud hyny. Yr ydym yn deall fod yr ysgrifenydd eisioes mewn gohebiaeth a hwy, a hyderwn y ceir deall- twriaeth clir gyda golwg ar eu parhad yn yr Undeb erbyn y cyfarfod nesaf. Tybed fod pob un o'r ysgolion sydd wedi ateb wedi rhoddi ystyriaeth briodol i'r mater ? Mae yn syn genym os ydynt ac wedi llwyddo i ddyfod i'r penderfyniad y daethant iddo. Bydd i'r cyfarfod nesaf benderfynu tynged yr hen sefydliad hybarch-yr unig sefydliad an- enwadol yn dal perthynas a r Ysgol Sabbothol, ac wedi byw ddeunaw mlynedd yn ein plith fel cenedl. Hyderwn y bydd i bob aelod o'r pwyllgor roddi ystyriaeth fanwl i'r materion sydd i dd'od gerbron ,w y cyfarfod nesaf, ac os dya, ydd fod rhai o'r ysgol- ion sydd yn gwrthod parhau eu cysylltiad yn dymuno ailystyried eu penderfyniad, mae cyfleusdra iddynt wneud hyny ac anfon at yr ysgrifenydd cyn y 19eg eyfisol.-Aelod. YSGOLION SUL UNDEB BEDYDDWYR LERPWL A'R CYFFINIATJ.—Cynhaliwyd cyfarfod cystadleuol yr ysgolion uchod nos Iau diweddaf yn Everton Village, dan lywyddiaeth Mr. Owen Lewis, eadeirydd y pwyllgor am y flwyddyn bresenol, a than arwein- iad medrus Caerenydd, Llannefydd. Beirniadwyd y gerddoriaeth gan Mr. Edward Roberts, Bootle y farddoniaeth gan Cernyw, y traethodau gan Caerenydd, y cyfieithiadau gan y Parch. D. Powell, Village cyfansoddiad dadl ar Y priodoldeb neu yr anmhriodoldeb o arfer yr iaith Seisnig yn ein Hysgolion Sul," Parch. J. Davies, Birkenhead, oedd y beirniad, a beirni, dwyd yr amrywiol gystad- leuaethau eraill gan y Parchn. H. Samuel, a J. H Hughes, Bootle. Bu arholiad ysgrifenedig ar Matthew viii., ix., x., xi., ychydig amser yn ol, i dri dosbarth, y gofyniadau wedi eu darparu gan y Parchn. H. Cernyw Williams, Corwen a'r Proff. S. Morris, Llangollen; a'r atebion yn cael eu beirniadu ganddynt. Llwyddodd y rhai canlynol i enill gwobrwyonynyr arholiad T. Wynne, E. Rees, John Hughes, Susie M. Evans, J. T. Wynne, Robert Morris, William George; enillodd amryw eraill dystysgrifau. Bu arholiad llafaredig i rai dan 12 oed, yn y gwahanol ysgolion ar Matthew xi. ymgeisiodd nifer mawr yn llwyddianus. Y buddugwyr yn y cyfarfod oeddynt—ar y brif gystad- leuaeth gorawl, cor Everton Village, Cor Plant (yr arweinydd a'r Cor dan 15 oed), Edge Lane oedd y goreu, a chyflwynasant y wobr yn rhodd at ddyled eu capel newydd Unawd i ferched, Miss Thomas, Bousfield Street, oedd yn oreu, a J. O. Hughes. Bousfield Street, ar yr Unawd i feibion. Enillwyd ar y Traethodau gan Alfred Davies, Bousfield, R. H. Pritchard, a J. C. Thomas T ar gyfansoddi Dadl, gan Edward Rees ar y Bryddest gan Dewi Aled Davies; ar y Penillion a'r Englyn gan Thomas Jones (Llwyfo Mon) ar y Cyfieithiadau, gan R. M. Pritchard; am Adrodd, J. O. Jones, a J. T. Wynne, ddwywaith am Ddarllen, J. T. Wynne ac am Areithio, Owen Roberts ac Edward Rees yn gyfartal. Cafwyd cyfarfod hwyliog a lIwyddianus o'r dechreu i'r diwedd, llawer gwell nag oeddym yn meiddio gobeithio am dano ychydig amser yn ol, a hyderwn y bydd i'r llwyddiant hwn greu sel a brwdfrydedd mwy cyffredinol erbyn y flwyddyn nesaf, fel y daw y cyfarfod blynyddol i ddylanwadu er bywiogrwydd yr ysgolion. Cafwyd anerchiadau barddonol yn ystod y cyfarfod, ac fel hyn y canai Gwilym Mathafarn i'r Llywydd- Owen Lewis,—dirion lywydd,-ir wyl, Wna'i ran fel cefnogydd Urddau Ilawn Bardd a Llenydd, Gan Ddiacon Seion sydd." Hir oes i'r llywydd ac i'r cyfarfod cystadleuol perthynol i'r Undeb Ysgolion ydyw dymuniad J. S. E.
-0-PWLPUDAU CYMREIG LIVERPOOL,
-0- PWLPUDAU CYMREIG LIVERPOOL, RHAGFYR 7. Y METHODISTIAID CALFINAIDD. Princes Road-Am 10, Parch. jXhomas Gray am 6, Parch. 0 J. Owen, M.A. Chatham Street-Am 10 a 6, Paroh. O. Jones, B.A. Fitzelareitce Street-Am 10, Parch. D. Lloyd Jones, M.A., Llandinam; am 6, Parch. G. Ellis, M.A. Netherjield Road-Am 10, Parch. G. Ellis, M.A.; am 6, Parch. D. Lloyd Jones, M.A. Crosshall StTeet-Am 10 a 6, Parch. D. Williams. Anfield Road-Am 10 a 6, Parch. O. Owens. Nowshain Pay-k-Am 10 a 6, Parch. A. Roberts. Bootle-Am 10 a 6, Parch. O. Thomas, D.D. Birkenhead-Am 10 a 6, Parch. H. Jones, D.D. Seacombe-Am 10 a 6, Parch. J. Parry. Ga,rsto,it-Am 10.30 a 6, Parch. E. Lloyd, St. Helens. Rock FeTTy-Am 10.30 a 6, Parch. W. Jones. Walton Pai-k-Am 10 a 6, Parch. E. J. Evans. David Street-Am 10, Parch. O. J. Owen M.A. am 6, Parch. Thomas Gray. WateTloo-Am 10.30 a 6, Parch. Robert Jones, Rhos, Huyton Qita-rry-Am 10.30 a 6, Parch. J. S. Roberts. Peel RoadAm 10 a 6. Parch. Edward Lloyd. Holt Road-Am 10.30 a 6, Parch. R. D. Rowlands, (An- thropos), Caernarfon. Webster Road-Am 10 a 6, Parch. John Willi ms. New Brighton-Am 10.30 a 6, Parch. H. Roberts. Y BEDYDDWYR. Everton Village-,Im 10.30 a 6, Windsor Street—Am 10.30, Parch. D. Powell; am 6, Parch. W. Samuel. Capel Seion, Bousfield Street-Am 10.30 a 6, Parch. B. Thomas. Edge Lane-Am 2.30, a 6. Brasenose Road, Bootle-Am 10.30 a 6, Parch. J. H. Hugh Knowsley Road, Bootle-Am 10.30 a 6, Parch. L. W. Lewis Woodlands, IBirkenhead—CYFARFOD BLYNYDDOL, am 10.30, 2 a 6. Parchn. E. Evans, Amlwch, a W. H. Jones Brynsiencyn. Victoria Road, Seacombe-Am 2 a 6. YR ANNIBYNWYR. Tabernacl—Am 10.30, Mr. Elias Evans am 6, Parch. Dr Thomas. Park Road-Am 10.30, Parch. H. M. Hughes am 6, Parch. D. M. Jenkins. Grove Street -Am 10.30, Parch J. Davies, Widnea am 6 Parch. H. M. Hughes. Great Mersey Street-Am 10 30, Parch. Dr. Thoma; am 6 Mr. Elias Evans. Kensington-Am 10.30, Parch. Dr. Pan Jones, Mostyn; am 615, Parch. J. O. Williams, (Pedrog). Clifton Road. Birkeiihead-A in 10.30. Parch. D. M Jenkins- am 6.15, Parch. J. Davies. Widnes. Vittoria Street, Birkenhead—Am 10.30 a 6. Trinity Road, Bootle-Am 10.30, Parch. J. O. Williams, (Pedrog); am 6, Parch. Dr. Pan Jones ,Ccrsh Lagie-Am 10.30 a 6, Mr. Elias B Jones, Bangor. Vienna Hall, Seacombe-A in 10. 30 a 6, Mr. Griffith Evans. Y WESLEYAID. Shaw Street-Am 10.80 1 Parch. O. Lloyd Davies; am 6, Parch. J. C. Davies. Boundary Street-Am 10.30, Parch. J. C. Davies am 6, Parch. O. Lloyd Davies Trinity Road, Bootle-Am 10.30 a 6, Parch. Hugh Jones Plimsoll Street, Edge Hill-Am 2.30. Parch. 0 Lloyd Davies; am 6, Parch. G. Evans. Common Hall, Hackin's Hey-Am 10.30 a 6, Parch II. Williams. Knowslay Road, Bootle—km 2.30, Parch. Hugh Jones • am 6 Parch. J. Morris. Mynydd Seion, Princes A venue— CYFARFOD, am 19.30 a 6 Claughton Road, Birkeithead-Am 10.30, Parch. R. Rees Roberts am 6, Parch S. Parry Jones Lacey Street, Widnes-Am 10.30 a 6, Mr. Robert Jones. Heald Street, Gar.ton-Am 10.30 a 6. Parch. William Jones Tamworth Street, Earlestown-Am 10.30 a 5:30, Hugh Hughes. Stubshaw Cross, Herinoit-Am 10.30 a 5, Parch. W. T. Jones. Heath Street, Golborne-A.m 2, Parch. W. T. Jones am 5.30, Cyfarfod Gweddio. Oakdale, Seacornbe-Am 2 30, Parch. Samuel Parry Jones am 6, Mr. Henry Williams. YR EGLWYS SEFYDLEDIG. Dewi Saitt-Am 10.30 a 6.30, Parch. J. Davies, M A Sant Asaph—km 10.45 a 6.30, Parch. J. F. Lloyd, Knighton Sant Nathaniel, Smithdovm Lane—Gwasanaeth am 10 30 a 6.30, Parch. W. A. Ellis, Curale-in-Charge Eglwys y Drmdod Santaidd, Birkenhead-Am 11 a 6 30 dan ofal y Parch. Robert Edwards, Curate -C\
Advertising
P, LLOYD JONES, Unbertaher, 10, STANLEY ROAD, Bootle. 109, MARSH LANE, do. 94, DERBY ROAD, Kirkdale. Funerals conducted on most economical terms. Printed and Published by ISAAC FOULKESr his Printing Establishment, 18, Brunswick Stj in the Parish of Liverpool, in the County 01 Lancaster.
u--NODION O BETHESDA.
u-- NODION O BETHESDA. ER pan yr hysbyswyd fod Bethesda Fawr yn Arfon wedi ei nodi gan y Pwyllgor Unedig fellle i gael un o'r Ysgolion Canolraddol, y mae y mater wedi cael ei wyntyllio trwy bob rhan o'r ardal. Cynhaliwyd cyfres o gyfarfodydd yn ngwahanol gyrion o'r gymydogaeth er gwneud pawb o'r preswylwyr yn ddiesgus am werth dyfodiad y fath sefydiiad i'n plith. Cynhaliwyd y cyfarfod cyntaf o'r gyfres yn nghapel Bethesda, dan lywyddiaeth y Parch. John Morgan, Ficer Glanogwen, ac yn ychwanegol at ddoniau Hen a lleyg cartrefol, cafwyd araith lawn tan gan, yn ol Andronicus, un o wyr Athen Cymru (Bangor), sef y Proffeswr H. Jones. Cynhaliwyd yr ail gyfarfod yn Ngharmel, Cae. llwyngrydd, dan lywyddiaeth y Parch. T. Dennis Jones, gweinidog y He. Yn hwn eto cafwyd cynorthwy gan yr Atheniaid, neb amgen na Proff. D. M. Lewis, a Mr. W. Cadwaladr Davies. Cynhaliwyd y trydydd yn Shilo, Tregarth, dan lywyddiaeth y Parch. W. Williams, gweinidog y capel. Megys yn y cyntaf, felly yn hwn hefyd, prif arwr y cyfarfod ydoedd y Proff. Jones, o Fangor. Mae'r nesaf i'w gynal yn Hermon, Mynydd Llan- degai, a dysgwylir cymorth o'r un man yn hwn eto. Wedi gorphen yn y lie olaf a enwyd, yna byddis wedi myned o amgylch ogylch y lie y bwriedir rhoddi yr ysgol i lawr, a bydd pob cwr o'r ardal wedi ei oleuo parthed i'w phwysigrwydd. Mawr yw dyled Bethesda i ysgrifenydd gweithgar y mudiad, Mr. D. G. Davies, nid yw yn arbed na llafur nac amser er ceisio llwyddo i gael yr ysgol yn ffaith yn y lie.
v----.. GOHEBIAETH.
v- GOHEBIAETH. PA LE MAE Y DYN I ARWAIN Y BLAID GYMREIG? At Olygydd y Oymro. SYR, Pan y mae haulwen gwleidyddiaeth yn bygwth machludo ar un ran o'r deyrnas, naturiol yw i ni ddysgwyl i'r wawr dori ar Gymru, yn enwedig felly gan mai dyna fel y mae yr awdurdodau Rhydd- frydol wedi trefnu i bethau fod. Ar yr Ynys Werdd y mae wedi bod yn gwasgar ei wres am dymor maith, ac yno y bwriedid iddo aros am yspaid eto. Ond rhwng cymylau anfoesoldeb ac annghydgordiad nid yw yn debyg y gellir cario allan y cynllun a rag-drefiiw d, ac y mae yn eithaf hysbys bellach fod Cymru yn gyntaf mewn addewid, ar ol yr Iwerddon. Gan hyny, ai onid yw yn hen bryd i ni ymholi, Pa le mae y dyn all arwain ?' Galanastra torcalonus fyddai i gyfleustra Cymru ein goddiweddyd a ninau heb fod yn barod. Gwir ein bod unwaith yn teimlo yn lied ddyogel, a'n gobaith ar Mr. T. E. Ellis, ond er ein gofid y mae ef yn absenol, ac nis gallwn atal i nifer o holiadau celyd ymwthio allan, Beth a wneir yn awr ? Pa fodd y dyogelir y sefyllfa ? Pa fodd y gellir cyfrif am y sefyllfa bresenol ? Ai onid oes i Gymru eto feibion glewion a galluog i arwain a dwyn ei brwydr wleidyddol i fuddugoliaeth? Os oes, pa fodd y maent wedi eu hesgeuluso ? A ydym bob amser wrth ddewis cynrychiolydd wedi rhoddi ei le priodol i'r un cymwysder mawr ? A ydyw y ffaith fod ymgeisydd yn arianog a haelfrydig wedi peidio gorbwyso anhebgorion gwleidyddwr? A ydym wedi pddio rhoddi gormod o le i'r ffaith fod ym. geisydd yn ddiacon cymeradwy gyda'r enwad yma neu enwad arall ? A ydym, er ein mawr angen, wedi peidio caniatati i'n cynrychiolaeth Seneddol gael ei defnyddio yn gamfa i Iwyddiant swyddogol a masnachol i rai a honant ein gwasanaethu ? Pe bai ein holl gynrychiolwyr, ie, eu haner, yn teimlo ein hangenion cenedlaethol fel y teimla yr amaethwr ei gyfyngder, a'r gorthrymedig ei galedi, ai oni fyddai cynrychiolaeth Cymru yn allu cynhyrfiol ar unwaith ? Yn awr, os yw yr atebion i'r uchod yn gogwyddo i'r ochr chwith, Pa hyd, Gymry dewr, y ca pethau fod felly ? Y DDRATG GOCH. --0--
Advertising
MARCHNADI YD LIVERPOOL. DDYDD MAWRTH. Gwenith yn sefydlog. Califfornaidd No. 1 wedi codi Je. i jc. y cant. lndrawn-Americanaidd Cymysgedig a River Plate wedi codi c. y cant, a gwneir busues Iled helaeth. Ewropeaidd yn sefydlog, ac ychydig yn ddrutach. EGLWYSDEWI SANT, BROWNLOW HILL. A GRAND SALE OF WORK (To complete the Restoration Fund) will be held in the SCHOOLROOM adjoining the Church, On WEDNESDA Y NEXT, DEC. 10th, 1890. Proceedings to be opened at 2 30 p.m. by ARTHUR JONES BAMFORD, ESQ., C.C., Llanrhaiadr Hall, Denbigh. Admission Free. Articles to be sold cheaply. THE ANNUAL SOIREE on the following evening, THURSDAY (11th), 1890. Tea at 6 30. Meeting at 7 45. TICKETS, ONE SHILLING EACH. Cyfarfod Blynyddol Seion, Bousfield Street. SABBOTH, RHAGFYR 14eg, 1890. pregethir am 10 30 gan y Parch. O. WALDO JAMES, Rhos. 2 0 I °- WALDO JAMES. 1 J. CADVAN DAVIES. 6 0 „ „ 0. WALDO JAMES. Gwneir casgliad ar ddiwedd pob oedfa. "THE LIFE AND TIMES OF BISHOP MORGAN" (zeloo Prize Essay), By T. EVAN JACOB, In 8 parts. Part I., price Is. 6d., now ready. RUSH WIN BROS., Publishers, Sterne Street, Shepherds Bush, London, W. I'w cael hejyd yn y Swyddfa hon. 31 YN AWR YN BAROD, MEWN RHWYMIAD HARDD, PRIS 3/ 51 o Ddarllthiau Esboniadol ar yr Epistol at yr Hebreaid, GAN Y PARCH. R. JONES (Glan Alaw), Bryn'refail, Cwmyglo, Caernarfon. Telerau neillduol i Ysgolion ISabbothol. Pob Orders i'w hanfon i'r Awdwr. I'w cael hefyd yn y Swyddfa hon. Yn Eisiau, CYSODYDD Cymraeg yn ddioed yn Swyddfa 'v Cymrol 18, Brunswick Street, Liverpool. Has attained a high reputation.The Analyst. Salt Regal is a most valuable remedy for dyspeptic symp- toms, and one which we commend to sufferers from Indiges- tion generally. The Ozone which it contains gives tone to a debilitated constitution."— Public Opinion. CAI T DCPA! prevents and relieves OML I N LUAL DIPHTHERIA,CHOLERA, INDIGESTION, FLATULENCE, HEADACHE, and all other stomachic irregularities, PURIFIES the BODY, imparting NEW LIFE and VIGOUR. GAI "T* D C O A I possesses marvellous OML I rtELVaML. RECUPERATIVE properties, is invaluable in RELIEVING the over-worked brain, and RESUSCITATING EXHAUSTED VITALITY. Q A I T DCPAI BRIGHTENS and CLEARS OnL. I ntUHL the COMPLEXION, corrects all ERRORS OF DIET, eating or drinking, is a most pleasant effervescing morning drink, STIMULATING the APPETITE, and giving TONE to the entire system, and is highly recommended by the Medical Profession. 2/9 of all Chemists, or by Pout from the MANAGER, Salt Regal Works, LIVERPOOL
Family Notices
GENEDIGAETHAU, PRIODASAU A MARWOLAETHAU. Godir chwe' cheiniog ar bob hysbysiad a ddan/onir dan y penod hwn, a rhaid i'r danfonydd roddi ei enw a'i gyfeiriad. (SeneDigaetb. PARRY.—Tachwedd 29, yn 46, Coltart Road, priod William Parry, ar fab. lbarwolaetbau. JONF-S.-Tachwedd 30, yn Llewelyn Street, Comvy, yn 68 oed, Mary, gweddw y diweddar James Jones, adeiladydd. THOMAS.—Tachwedd 28, yn y Cornist, ger Fflint, yn 39 oed, Thomas Jones Thomas, pedwerydd mab Robert Thomas, y Babell, ger Treffynon. Claddwyd ef echdoe yn Ysgeifiog.