Y Drych

NODION PERSONOL. Cyfeiriad y Parch. M. A. ELLIS, A. M., o hyn allan fydd 239 Laurel Street, Cincin- nati, O. f Deallwn fod y Parch. JOHN JONES, di- weddar o Racine, yn myned i gymeryd L, gofal bugeiliol eglwys yr A. yn Newburgh, Ohio. Mae y Parch. T. M MATHEWS wedi sym- ud o North Lawrence, Ohio, i Hubbard, Trumbull Co., Ohio. Deallwn fod y Parch. G. H. HUMPH- REYS, Pittsburgh, wedi ateb yn gadarnhaol yr alwad a dderbyniodd o eglwys y T. C. yn New York. t, Y mae Dyddiadur yr Annibynwyr am 1876, dan olygiaethy Parchn. B. WILLIBMS, Canaan; W. WILLIAMS, Hirwaen, ac R. W. GRIFFITH, Bethel, allan o wasg W. Hughes, Dolgellau. Pris 6c. mewn Ilian; neu Is. 6c. mewn llogellau lledr cryfion. Yn mysg ystadegau gwertlifawr eraill, ceir ynddo restr o'r gweinidogion a'r eglwysi Americ anaidd, wedi eu trefnu gan TROGWY. Ymddengys fod ysgolfeistriaid yn brin- ion yn Nghymru. Mae pwyllgorau ysgol- ion dyddiol Porthmadog a Ffestiniog wedi bod am fisoedd yn olynol yn talu am hys- bysiadau am athrawon, ond yn aflwydd- ianus, er y cynygiant goflogau da. Wrth bregethu y dydd o'r blaen yn Llan- rhaiadr yn Mochnant, dywedodd esgob HUGHES, Llanelwy, ei fod yn deall mai efe oedd yr esgob a fu yn pregethu gyntaf yn y lie hwnw er dyddiau Dr. MORGAN. Tri chan' mlynedd i'r flwyddyn hon y dyrchafwyd y Parch. W. Morgan i ficer- iaeth y Trallwm, o'r hwn Ie y symudwyd ef i Llanrhaiadr, lie y cwblhaodd ei gyf- ieithiad rhagorol o'r Ysgrythyrau. Daeth wedi hyny 11 i fod yn ficer Llanfyllin, yn esgob Llandaf, ac yn ddiweddaf yn esgob Llanelwy, lley bu farw yn y fl. 1604. Ysgrifena gohebydd oFfestiniog: Llaw- en oedd genym weled yr hen brif fardd HIRAETHOG mor fywiog a nerthol agos a chynt, pan dreuliai wythnos yn ein mysg i bregethu drwy yr holl addoldai Annibynol, ac i gasglu at addoldy Connah's Quay. "O! frenin, bydd fywbyth." Cafwyd cyfarfod dyddorol yn eglwys Gynulleidfaol y Borough, Llundain, ar yr achlysur o sefydliad y Parch. R. L. THOM- AS, diweddar o Lanon, yn weinidogyno. Bu y Parch. R. VAUGHAN GRIFFITHS, Shenandoah, Pa., ar ymweliad byr a rhai sefydliadau Cymreig yn Wisconsin. Dyma y tro cyntaf i Mr. Griffiths ymweled a'n Talaeth, er ei fod yn y wlad hon er's saith mlynedd; ond disgwyliwn mai nid hwn yw y tro diweddaf. Bydd coffa hir am ei breg- eth nerthol yn Nghymanfa y T. C. yn Dodgeville.—Amos. AT CEFNI!-A ydych chwi yn gwadu i chwi ysgrifenu llythyr ataf o Gymru yn cyflwyno eich hun i'm sylw, cyn eich dy- fodiad i America, a bod y llythyr hwnw yn cynwys y frawddeg: "Yr wyf yn y rhestr flaenaf fel pregethwr, Ilenor a bardd?—Ateb syml, heb ddim nonsense.- Ap P. A. Mon. GOLYGIAETH Y "o.YFAILL. Yn adrodd- iad gohebydd y DRYCH o weithrediadau Cymanfa Gyffredinol y T. C., yr hon a gynaliwyd yn Hyde Park, dywedid "fod rhai ynddi yn barnu fod eisiau cyfnewid- iad yn nygiad yn mlaen y Gyfaill-yn lie ei fod mor un-ffurf o flwyddyn i flwyddyn; ac mai dymunol fyddai penodi rhyw ddyn ieuanc talentog ac anturiaethus yn gyd- olygydd fi'r Dr. Roberts." Yn awr, teg yw 1 mi gywiro yr ymadroddion dyfynedig uchod-teg a chwi, eich darllenwyr, gol- ygydd y Vyfaill, ac a'r Gymanfa Gyffredin- ol. Cymeradwyodd y gymanfa y cynyg- iad i'r Dr. Roberts barhau yn olygydd i'r Cyfaill, heb gymaint ag un gair yn wrth- wynebol, nac un gair ychwaith yn cyfeirio at y priodoldeb i "benodi rhyw ddyn ieu- anc," &c., yn gydolygydd ag ef. Byddaf ddiolchgar i chwi am gyhoeddi y cywiriad. Yr eiddoch yn wir, M. A. ELLIS, Ysg. y Gym. Gyff. Cincinnati, 0. MINERSVILLE, PA., Tach. 3—Y mae y Parch. R. R. WILLIAMS wedi rhoddi yr eg- lwys Annibynol i fyny. Y mae yn ymad. ael a'r dref. Teimlir colled ar ei ol mewn llawer cylch. Effaith y panic diweddar ydyw hyn, mae'n debyg. Y mae yr Ifor- iaid yma yn dra gobeithiol am lwyddiant Eisteddfod y Calan; y mae amryw gorau. yn parotoi, a disgwylir amser difyrus. Y mae y si ar led hefyd fod llawer o feirdd a thraethodwyr yn colli eu cysgu i geisio en- ill gwobrau. Ati, boys, cewch gyfiawnder. Estron. COAL VALLEY, III.—Dydd Sul, Hydref 31ain, darfu i Mrs. DAVIES (Bahel o Fon), o Wisconsin, dalu ymweliad a'r lie hwn, wrth fyned ar ei thaith bregethwrol i'r gor- llewin, a chawsom ganddi ddwy o'r preg- ethau goraf a glywsom er's llawer blwydd- yn. Ac wyddoch chwi beth, oni fydd i bregethwyr Cymreig America ddiwygio, bydd y rhyw deg yn sicr o'u curo yn rags; rhwydd hynt iddynt, ddywedaf finau o'm calon; pe cymerai hyny Ie, efallai y byddai llai o genfigen, malais ac enllib, yn mhlith crefyddwyr Cymreig America:- Wilhelm. UPPER LEHIGH, PA., Tach. 3—Mae yma gymdeithas newydd ei sefydlu, o'r enw Red Men, ac yrwyfyn deall fodgolwg hyn- od o lewyrchus arni, a'i rhif yn lluosogi bob wythnos. Tebygol yw mai hon fydd y gymdeithas fwyaf llewyrchus a sefydl- wyd erioed yn yr ardaloedd hyn. Hefyd, mae yma achos crefyddol wedi ei sefydlu gan yr Annibynwyr, mewn rhan o'r lie a elwir No. 3, Pregethwyd yma boreu Sab- both diweddaf gan Mr. Evans, Drifton; ac am 2 y prydnawn sefydlwyd Ysgol Sab- bothol yn yr un lie, pryd y dewiswyd yn unfrydol y personau canlynol yu swyddog. ion—Arolygwr, Richard R. Griffiths; Ys- grifenydd, John James; Trysorydd, Owen J. Rowlands. Rhif yr ysgol y tro cyntaf oedd 59, a disgwylir iddi fod yn lluosocacli eto. Gobeithio y bydd i bawb fod yn sel- og, er mwyn y to ieuanc sydd yn tyfu yn y He.—Colier. SAN FRANCISCO- Y Cambrian Society- Nos Lun, Hydref 18fed, cyfarfu nifer o ael- odau y Gymdeithas hon i ymdrin a mater- ion y Gymdeithas. Galwodd y llywydd ar Miss Jehu i ddarllen enwauyr aelodau; yna pasiwyd i gael cwrddl wythnosol. Y rhai canlynol a benodwyd yn swyddogion- Llywydd, Proff. Price; Is-lywydd, Mr. Hugh Owens; Ysgrifenydd, >1r. N. L. Je- hu; Trysorydd, Miss Jehu; Finance, Mri. R. T. Roberts, S. G. Foulkes, John Ed- wards; Trefnwyr y Progammes, Mrs. Jones, Mr. R. Moore, Mr. Parry; I ofalu am y canu-Proff. E. Meredith, H. P. Humph- reys a Mr. Griffiths. Yr ydym yn cael cyf- arfodydd dyddorol-H P. A

G JVEITHF AOL-MASN A CIIOL. —Safodd agos yr oil o'r torwyr glo yn Hocking Valley, Ohio, allan am godiad o ddeg sent y dunell ar yr hen bris, ddechreu yr wythnos ddiweddaf; ac mae y perchen- ogion wedi gomedd cydsynio a'u cais. Dis- gwylir hefyd y deuant i ddealltwriaeth cyn hir. —Mae melinau rholio newyddion (zinc) yn La Salle, Illinois, yn gweithio llawn am- ser er's rhai wythnosau. -Aeth Burton Brothers, oeddynt yn car- io yn mlaen waith glo yn Mount Carmel, Pa., yn fethdalwyr. Dyled $200,000. —Gohebydd o Shenandoah, Pa., a ysgrif- enai fod glofeydd y Phila. Coal & Iron Co. yn Swydd Schuylkill wedi eu hatal er Tach. 2il; ond disgwylid y byddai iddynt ail gychwyn ar yr 8fed. —Mae jlowyr Cwmni yr Union Pacific R. R. yn Rock Springs, Wyoming, ar strike. MINERSVILLE, PA., Tach. 3ydd—Y mae yr holl weithfeydd yn y cylchoedd hyn wedi sefyll heddyw. Y farn gyffredin yd- yw na phery y seibiant yn hir—wythnos neu naw diwrnod efallai.—Estron. UPPER LEHIGH, PA., Tach. 3ydd.—Mae gweithfeydd y lie hwn a'r cylchoedd yn dal i fod yn dra bywiog er pan gychwynasant ar ol y strike ddiweddaf, ond fod y cyflog yn lied isel, ac nid wyf yn meddwl fod dim angen am chM.aneg o weithwyr nag sydd ymayn bresenoL-Colier.

LLA WEB MEWN YCHYDIG. —Mae y Seryddwr enwog Proff. Proctor, yn traddodi darlithiau Seryddol, yn Bos- ton, bob Sabboth. -Cyfarfu un-ar-ddeg o Esgobion y Tref- nyddion Wesleyaidd mewn cynadledd yn Boston, yr wythnos ddiweddaf; ond yr oedd yr Esgob James yn absenol. —Caed tywydd ysblenydd yn South Carolina i gasglu i mewn y enwd cotwm; ac mae yno gyflawnder o hono, o ansawdd rhagorol. —Lladdodd David Robinson, yn Kokoma, Indiana, ddau o'i blant, yr wythnos ddi- weddaf; ac wedi hyny cyflawnodd hunan- laddiad. —Yn Freehold, New Jersey, dydd Iau wythnos i'r diweddaf,. saethodd Mary Gan- ley, Michael ei gwr, drwy ei galon. —Saetliwyd James Turner i farwolaeth gan Sherif Neilen, yn London, Kansas, ar ddydd yr etholiad. Yr oedd Turner yn un o'r cymeriadau gwaethaf i'r gorllewin o'r Mississippi. —Cododd ffarmwyr Onatagamie, Wis- consin, 34 o fwsieli i'r erw o wenith Deihl; 33 o fwsieli o wenith gwyn Rwsia, a 33 o wenith Canada Club. -Bu gwenith yn doreithiog yr haf di- weddaf yn Swydd Mecorta, Michigan.- Gildiodd gwenith Deihl o 35 i 41% o fws- ieli i'r erw. Yr oedd yr amber yn gildio 40 o fwsieli at eu gilydd; a phe na chawsid rhew yn Mehefin, buasai y gwenith yn fwy toreithiog nag erioed. —Dyfeisiodd dy-a yn Michigan beiriam i gneifio defaid, ac mae yn gweithio yn gampus. rSODDiAD iy o BERSONAu.—Cymerodd damwain ddychrynllyd le yn Isle of Orleans ar fordir Canada, yn ystod tymestl o wynt ac eira mawr, ar y Sabboth wythnos i'r di- weddaf. Fel yr oedd yr agerlong Mont- morenci, yn dychwelyd i'r Ynys, trodd a'i gwyneb i lawr, fel y boddodd yr oil oedd ar ei bwrdd ond un. GENESEE, WIS., A'I HARDALOEDD-Saif y pentref bychan hwn tua 8 milltir i'r de- orllewin o'r pentref hardd ac enwog Wau- kesha. Mae yma dair o stores pur fawr, a dwy o warehouses, a dau (fel mae gwaethaf y modd) o dai y cythraul, sef y saloons; ond 'diolch am y drefn,' fe sefydlwyd yma deml o Demlwyr Da yr 20fed o Ebrill diweddaf. Cawsom 33 o bersonau y noswaith gyntaf, ac yn awr y mae ein Teml yn rhifo tua 90 mewn rhifedi. Go dda, onide, Mri. Gol. ? A chofiwch chwi fod hyd yn nod rhai o'n pregetliwyr a'n doctoriaid ni yn ein her- byn yn llawn gwaeth na'r saloon-Jceepers eu hunain, yrwyf yn meddwl. Peth go ang- hyffredin, onide meddweh chwi? Cwsom open loclge neu gyfarfod dirwestol cyffred- inol—areithiau penigamp; ond rhag blino eich amynedd, ni enwn ddim ond tri neu bedwar o'r areithwyr, sef y Parchn. John Williams a Daniel Jenkins (Eos Columb), G. R. Rice, Joseph Jones a Thomas J Tho- mas; yna aeth pawb adref dan waeddi Hur- rah for the G. T. Mae yr amaethwyr ar ol yn fawr yn y parthau hyn eleni gyda'u gwaith. Cawsom fall pur sych; ond disgynodd gwlaw braf nos Wener diweddaf. Y mae Evan Evans, Nantyglo, yn yr ardal hon yn awr.—Didy- mus loan.

YMERODRAETII GERMAN.I. BERLIN, Tachwedd 9ed.—Mae yr araf- wch marchnadol a'r amser caled, yn creu pryder mawr drwy y wlad; ac amcenir dar- bwyllo y llywodraeth i agor ariandai er rhoddi echwyn i'r bobl fel y gallant gael arian i brynu ymborth. Bodola anghyd- fod parhaus rhwng y llywodraeth a'r eg- lwys Babaidd.

R WSIA. LLUNDAIN, Tachwedd 9ed.—Mae y newyddion diweddaraf o Rwsia yn hynod o anffafriol, ac mae lluoedd o'r bobl mewn cyfyngder mawr. Ymddengys fod yr ydau wedi troi allan yn fethiant yr haf diweddaf, ac nid oes yno haner digon o gynyrch i gadw y bobl rhag newynu. Hefyd y mae masnach o bob math mewn cyflwr isel iawn.

Y GWRTHRYFEL YN SPAEN. MADRID, Tachwedd 9ed.—Mae magnelau y Carlistiaid yn San Sebastian wedi tawelu. Aeth y Cad. Trillo gyda ei fyddin i ymos- od ar y Carlistiaid yn Hernani. Anfonir 1,000 yn ihagor o filwyr i Cuba yn fuan. Cymerodd amryw o fan frwydrau le yr wythnos ddiweddaf, ac nid oes tebygol- rwydd am adferiad heddwch. Derbyniwyd nodyn arall oddi wrth lywodraeth y Tal- aethau Unedig, mewn perthynas i helynt- ion Cuba. Anfonodd llywodraeth Spaen $500,000 i'w goruchwylwyr yn New York, i brynu nwyddau rhyfel.

PARSONS5, PA.—Nos Fawrth yr ail cyf. oedd y noson i benderfynu pa un ai James A Bryden, Ysw., arolygydd glofeydd y L. v. R. R. Co., ynte W. W. Rees, Ysw., ar- olygydd y D. & H. C. Co., a fuasent yn cael mwyaf o votes, yn achos Capel y B. yn y lie. Er gwneyd y cyfarfod yn ddyddor- ol, penderfynwyd cael y Pencerdd Powell a'i briod, o Scranton, yno i ganu. Pris y tocynau oedd 50c., a gwerthwyd yn Par- sons yn agos i 500. Llywyddwyd y cyfarfod gan y Parch. LI. Rees, Providence; yr hwn a ddechreuodd drwy alw ar y Glee Club, dan arweiniad Mr. W. Davies, gynt o Nanticoke, i ganu, yr hyn a wnaethant yn rhagorol. Yna galwodd ar Mr. a Mrs. Powell yn mlaen, yn nghanol banllefau o gymeradwyaeth. Canasant hwy tua 15 o donau Seisni^ yn ystod y cyngerdd gyda hwyl orfoleddus. Yn sicr, cafodd iaith oer a genteel,Hengist lanw ei clioluddion y tro hwn, a fever heat tan Cymreig. Ar ganol y cyngerdd, aed yn mlaen at fater mawr y cyngerdd, sefcyfiwyno y wobr. Galwodd y Llywydd ar McDonald Parsons, i hysbysu y cyfrifon. Cawsom ganddo i Mr. Bryden gasglu $481 50; ac i Mr. Rees gasglu $877 75. Mwyafrif yn ffafr Mr. Rees o $396 25. Cyfanswm o ar- ian y ddau ydynt $1359 25. Derbyniwyd y newydd fod Mr. Rees wedi enill gyda chymeradwyaeth gynhyrfus gan draed, dwylaw, atliafodau; ac yr wyf yn credu gyda chalon hefyd. Yr oedd y prize yn sefyll ar ei their-troed o flaen yr esgynlawr. Surveying instruments ydynt, o'r fath liardd- af, a goreu, awelirbyth; gwerth o $300 i $350. Adlewyrcha glod mawr i'r pwyllgor am ddewis y fath beth i gyfarfod taste ac angen y fath bobl a redent am dani. Diolch- odd Mr. Rees am yr arddangosiad hwn o barch iddo, mewn araeth fer a theimladwy. Ar ddiwedd y cyngerdd galwyd sylw at lyfr newydd Mr. Powell-" Cor y Plant," a chymellwyd ef fel un rhagorol at wasan- aeth yr ysgolion Sul, &c. Mae yn debyg o basio yn mhen ychydig o amser fel hot cakes, drwy Swydd Luzere.—O Adroddiad Lleio Glan Cynon.

PLYMOUTH, PA.-Damwain Aizgeuol-Fel yr oedd hen wr o'r enw Thomas Harries, 63 oed, yn dilyn ei alwedigaeth yn Shafft Notingham aeth dan y car, a chafodd ei wasgu i'r fath raddau fel yr oedd yn an- mhosibl iddo wella. Digwyddodd y ddam- wain Hydref 29ain. Bufyw hyd foreuy 31ain, pryd yr ehedodd ei wreichionen fyw- ydol. Claddwyd ef y dydd Mawrth canlyn- ol yn absenoldeb pob perthynas; er hyny yr oedd yno dorf fawr o gyfeillion. Yr oedd Harries yn enedigol o Bontrhydfcn- digaid, Ceredigion. Daeth i'r wlad hon o Penycae, Mynwy.—Cyfaill.

-Un noson yr wythnos ddiweddaf, yr oedd James E. Hughes, Brinckerhoff Ave., Utica, ar ei draed yn bur hwyr, yn cyfan- soddi cerddoriaeth ar gyfer Eisteddfod Utica. Wrth ymneillduo i'w ystafeli wely, gadawodd y lamp yn oleu ar yr organ ynyparlwr; a'r peth cyntaf a wybu wedi hyny oedd fod y ty ar dân. Er pob ymdrech, aeth yn aberth i'r ffi tinau. a dinystriwyd hefyd lawer iawn o ddodrefn. Yr oedd y ty wedi ei yswirio i'r swm o $2,000, a'r dodrefn i $1,000.

GWLEIDYDDOL. MAE yn ymddangos fod y Democratiaid wedi ethol tocyn Talaeth New York drwy fwyafrif o dros 15,000; ond y mae dau Dy Ddeddfwrfa yn meddiant y Gwerinwyr, yr hyn sydd yn llawer mwy pwysig. Car. iodd y Democratiaid Swydd Oneida am y tro cyntaf mewn 25 o flynyddoedd. Dengys yr adroddiadau o Minnesota fod y mwyafrif Gwerinol yn parhau i gynyddu; ac mae yn awr yn 12,000.Hysbysir fod Kucher, Democrat, wedi ei ethol yn Drys- orydd yn Wisconsin. Bydd mwyafrif Lud- ington, Gwerinwr, y Llywodraethwr, o ddeutu 800.Cynaliwyd cyfarfod gorfol- eddusyn Washington, D. C., nos Sadwrn, y 6ed cyfisol, i gydlawenhau o herwydd. y buddugoliaethau Gwerinol yn yr etholiad- au diweddar. Taniwyd 100 o fagnelau, a ffurfiwyd gorymdaith ardderchog i dalu ymweliad a phalasdy yr Arlywydd yr hwn a ddaethi'r cyn tedd, a diolchodd fel y can- lyn — Foneddwyr—Y mae yn dda iawn genyf gael eich cyfarfod ar yr amgylchiad pres- enol, fel y gallwyf eich llongyfarch ar ein buddugoliaethau ddydd Mawrth diweddaf. Er nad oedd y mwyafrif Gwerinol yn fawr, y mae yn ddigon i ateb y dyben. Mae y "cadach-fabi" wedi ei atal ynllwyr, acmae bobl yn deall yn awr pa fath arian a gant yn y dyfodol; ac yr wyf yn credu fod gen- ym sierwydd y bydd i'r Gwerinwyr reoli y llywodraeth am y pedair blynedd dyfodol. Rhoddwyd tair banllef i'r Arlywydd, tair banllef i arian bathol, a thair banllef i athrawiaeth yr Arlywydd: ar yr ysgolion cyhoeddus Yr oedd yr etholiad di- weddaf yn Kansas yn fwy Gwerinol na'r un fu yno o'r blaen.Nid ydyw Deddf- wrfa Missouri, yn ol y Cyfansoddiad newydd, i gyfarfod ond unwaith bob dwy flynedd.

TRYCHINEB ERCHYLL! SUDD I AD YR AGERLONG PACIFIC. BODDIAD 161 0 BERSONAU. SAN FRANCISCO, Tach. 8fed.-Hwyliodd yr agerlong Pacific, o Portland, Oregon, am San Francisco, dydd Iau diweddaf, ac am wyth o'r glocli suddodd o fewn 40 mill- tir i Cape Flattery, pryd y boddodd yr oil ar y bwrdd ond un, yr hwn a achubodd ei hun ar ddarn o'r llong Yr oedd ar y bwrdd 53 o ddwylaw, a 109 o deithwyr. -+-.

PR YDAIN FA WR. LLUNDAIN, Tach. 9ed.—Mae methdal- iad Dr. Strousburg, y contractor mawr yn Rwsia, wedi dylanwadu yn niweidiol ar lawer o fasnachdai, ac ar gredyd Rwsia. Aeth amryw o fasnachwyr yn fethdalwyr, mewn canlyniad. Aeth Mri. G. A. Mill & Co., 45 Lime street, Llundain, yn feth- dalwyr; dyled tfoOO 000; hefyd J. J. Ron- aldson & Sons; dyled$350,000. Dych- welodd Cardinal McCloskey, o Rufain; a bwriada hwylio yn fuan am New York. Etholwvd y Mil." John Ireland Blackburn, Troy, i'r Parliament o South West, Lan- cashire. Bu tymestl aruthrol o wlaw a gwynt drwy Brydain ddydd Sadwrn di- weddaf. Mae cwyn cyffredinol o herwydd amser caled drwy y deyrnas.

FFRAING. PARIS, Tachwedd 9ed.—Rhoddodd ael- odau y Franco American Union," yn Paris, wledd ardderchog nos Sadwrn, y 6ed cyfisol, er meithrin undeb a chyfeillgarwcli rhwng y Talaethau Unedig a Ffrainc. Yr oedd dros 200 o bersonan nodedig yn bres- enol. Yn mhlith y llwnc-destynau; yr oedd Arlywydd y Talaethau Unedig, Arlywydd Gweriniaeth Ffrainc, parhad heddweh a chyfeillgarwcli rhwng y ddwy wlad, y dathliad canmlwyddol yn 'Philadelphia, &c. Etholwyd Due d' Audiffret Paquin, yn Llywydd y Senedd, a hyny yn groes i ewyllys y Bonapartiaid. Bwriedir cynyg cynllun newydd i reoli etholiadau, abernir y cymer dadleuon brwd le ar y pwnc, yn y dyfodol. Mae y pleidiau gwrthwynebol yn hollol benderfynol yn eu hamcanion.

luosocaf o'r gwyddfodolion wedi darllen a clilywed am lwyddiant anarferol yr efeng- ylwyr yn Ewrop; ac felly yr oedd y tir wedi ei ddarparu i raddau i dderbyn yr had da. Mae hyn yn amlwg oddiwrth y ffaith fod y fath dyrfaoedd anferth yn ym- gasglu i'r lie ar doriad y dydd, a degau o filoedd yn gorfod myned adref heb glywed y "newyddion da o lawenydd mawr." Declireuwyd y gwasanaeth prydnawnol am 4 o'r gloch; ond agorwyd y drysau am chwarter wedi tri, ac yn mhen 20 mynyd yr oedd yr holl adeiladwedi ei lenwi o fur i fur, a bu raid iddynt gau y drysau. Parha- odd y dorf i gynyddn oddiallan yn hynod o gyfiym; ac yn fuan cyfrifid fod o ddeu- ddeg i ugain mil o bobl allan yn yr awyr agored. Agorwyd y capelau cyfagos, y rhai a lanwyd yn ddiatreg gan ymofynwyr pryderus, oeddynt yn awyddus am wybod beth i'w wneyd i fod yn gadwedig. Aeth Dr. Cuyler i fiaenori yr addoliad yn nghap- el y Trefnyddion Esgobawl, a chydag ef yr ,aedd y per-ganiedydd Mr. Sankey. Agor- wyd capel Dr. Thompson hefyd, yr hwn a lanwyd yn fuan hyd at y drysau. An- erchwyd y dyrfa gan Dr. Cuyler, a chan- wyd hymnau a salmau gan Mr. Sankey.- Ni welwyd erioed o'r blaen y fath olygfa yn Brooklyn, ac yr oedd pawb wedi synu o herwydd i'r diwygiad dori allan mor syd- yn. Ymddengys fod gwaith Sankey yn canu, yn enwedig y llinellau canlynol, yn cario Thyw ddylanwad gwefreiddiol ar y bobi: Rejoice and be glad! The Redeemer has come Go look on His cradle, His cross and His tomb. CAonM—Sound His praises, tell the story Of Him who was slain; s,und His praises, tell with gladness, He liveth again. Rejoice and be glad It is sunshine at last! The clouds have departed the shadows are past. Rejoice and be glad! For the blood hath been shed; Redemption is finished, the price hath been paid. Rejoice and be glad! Now the pardon is frer The just for the unjust has died on the tree. Rejoice and be glad I For the Lamb that was slain O'er deal his triumphant and liveth again. Rejoice and be dad! For our King if on high, He pleadeth for us on His throne in the sky. Rejoice and be glad! For He cometh again He cometh in glory, the Lamb that was slain Anogwyd yr holl dorf i ymuno yn y canu ac felly y gwnaed, a chaed canu cynulleid- faol yn nghyflawn ystyr y gair. Wedi myned dros y llinellau amryw weithiau, yn y boreu, cymerodd Mr. Moody ei des- tyn, sef y 25ain adnod o'r 13eg benod o Numeri: "A hwy a ddychwelasant o chwil- io'r wlad ar ol deugain niwrnod." Dar- llenodd hefyd ran o'r 30ain adnod—"Gan fyned awn i fyny, a pherchenogwn hi, can- ys gan orchfygu y gorchfygwn hi." Cym- wysodd y penderfyniad a gynwysa yn y geir- iau uchod at ei wrandawyr, gan ey hanog i fynu crefydd a hyny yn unol a ffordd a darpariadau Duw. Anogai hwy oil i fyned a meddianu y wlad well, a bod mor ben- derfynol yn hyny ag y bu Caleb a Joshua. Nid oedd dim byd neillduol yn ymddangos yn arddull, araethyddiaeth na dawn Mr. Mr. Moody; ond er hyny yr oedd arddeliad mawr ar yr oil a ddywedodd, nes oedd pechaduriaid yn toddi o'i flaen. Testyn Mr. Moody yn y prydnawn oedd yr adnod gyntaf o'r 15fed benod o'r laf Cori nthiaid- Hefyd yr wyf yn hysbysu i chwi frodyryr efengyl a bregethais i chwi," &c. Llefarodd yn ddwys, gyda difrifol- deb mawr, i ddangos mai newyddion da o lawenydd mawr ydyw yr efengyl. Yr oedd ei ymadroddion yn syml, a dealladwy i bawb; ac yr oedd ei frwdfrydedd yn y gwaith yn dylanwadu yn ffafriol ar y mil- oedd gwrandawyr. Mae pawb yn gorfod cyfaddef fod rhyw ddirgelwch mawr yn nglyn a'r llwyddiant sydd yn dilyn preg- ethau Mr. Moody, a chaniadaeth Mr. San- key, tra nad oes dim yn arbenigol yn eu talentau rhagor dynion eraill. Cyfaddefir fod gwell pregethau yn cael eu traddodi yn mhwlpudau Brooklyn bob Sabboth gan Beecher, Storrs, Hall, Simpson, ac eraill, na phregethau Mr. Moody, ond er hyny y maent yn ddieffaith mewn cydmariaeth i ymbiliadau y diwygiwr nodedig. Ym- ddengys na chafodd yr un pregethwr o'r 6y blaen y fath ddylanwad ar dyrfaoedd o bobl er dyddiau Wesley a Whitfield, er nad yd- yw Mr. Moody yn meddu ond ychydig o athrylith y diwygwyr byd enwog hyny. Yr oedd 11 awer yn darogan ar y dechreu na fyddai i'r diwygiad ond oes fer yn Brooklyn, ac y tawelai y cynwrf ar ol y cyf- arfodydd cyntaf, wedi i'r bobl gael gweled a chlywed y diwygwyr, er boddloni eu cywreinrwydd personol; ond ymddengys fod y syniad hwn yn gyfeiliornus Mae pob cyfarfod braidd er's pythefnos o amser yn cynyddu mewn brwdfrydedd, a difrif- oldeb crefyddol dwfn, er nad oes cynifer o rai newyddion yn ymuno a'r eglwysi ag a ddysgwylid. Dywedir fod'Mr. Moody yn cwyno o herwydd fod y rhan luosocaf o'r cynulleidfaoedd yn perthyn i'r capelau. Mae yn dra awyddus i gyraedd y bobl nad ydynt yn mynychu tai addoliad, a charai gasglu y rhai hyn yn nghyd i wrandaw ar y gwirionedd. Bwriedir mabwysiadu rhyw foddion i gael y werinos yn nghyd i wrando pregethiad y gair; ac mae yr holl weinidogion a'r eglwysydd yn y ddinas yn cydweitbredu er cyraedd yr amcan mewn golwg. Cafodd gwaith Mr. Sankey yn canu y llinellau canlynol, un noson yr wythnos ddiweddaf, ddylanwad a briodol- wyd i allu goruwch-naturiol: Too late! too late will be the cry, Jesus of Nazareth has passed by. Bydd i ni groniclo yn wythnosol y prif ffeithiau yn nglyn a'r cyfarfodydd diwyg- iadol hyn, er budd ein darllenwyr Cymreig.