Y Drych

Nawburg, Cleveland, Ohio. NEWBURG, 0., Meh. 22. — Y mae tymor eawodau y festivals a'r pionios wedi gwawr- io arnom eto, pan y dyfethir oanoedd o dun- elli o hufen, ia a mefus. Y mae allan o'r cwestiwn yn awr i gael picnics oartrefol; wna dim y tro heb gael railroad excursion i ryw ddyeithr fan, a thalu yn ddrud i chwyddo llogellau eraill am ddigrifwoh un diwrnod. Cawsom efengyl bur ac a.deiladol gan y ddau ymwelydd o'r Hen Wlad, sef Walters a Keinion. Gresyn fod eu oynllun yn eu gj.rfodi t frysio oymaint am y lioog i fyned yn eu hoi. Pregethwyd i ni y Sul diwedd. af winoneddau miniog gan y Parch. F. M. Argust, (B.), a thraddodwyd ganddo yn vr hwyr bregtth engiaddol i'r diweddar Daniel W. Thomas a'i briod. Y Sibboth nesaf, Mehefia 26ain, cawn efengyl noewn gwedd athronyddol gan y Parch. W. Lawis, Etna- ville, ein oyn-weinidog. Yn ei ganlyn yn- tau am y ddau Sabbath oyntaf yn Gorphenaf fe'n porthir gan y Parch. J. Vyrnwy Mor. gan, Cymru. Dysgwylia y brodyr Methodistiaid y bydd I'r Parch. Edwards, Gwmafon, alw am dan- ynthwythau paa yn dychwelyd o'rgorllewin, ao yna byddwn wedi oa«l yn o lew o ddon- iau yr Ynys Wen.-D. F. Lewis.

SAMUEL EMLYN JONES. MARWOLAETH CYMRO ANTURIAETBUS YN NASHVILLE, TENN. XMBBA-WTIADAU MEWN OWNSHTHUMAD HAHRN —Y Q2E.E IKON rUBNAOE GXNTA3F YN TENNESSEE. Fel y crybwyllwyd bythefno8 yn ol ter- fynodd gwrthrych y darlun uchod, sef SAMUEL EMLYN JONES, YSW,, oes lafurus yn Nashville, Tonn., ar y 5od oyfi-jol. Mab yd- oadd i un Griffith Jones, pregethwt' gyda.'r Bodyidwyr; a gauwyd ef yn Hicwain, D. C., Hydref 19, 1822 Mas iddo an bravrd yn y wlad hor, sef GldI W. Jotias, arolygydd melin rolio Mcliwaino, yn Reading, Pa., a dau fuwd tu dr-tW i'r Woi-ydd—Daniel maIVn buenss yn Oatrdydd, a'r Parolx. Thus. D. Jones yn weinidog ar eglwys yu Cur rent, ger Chepstow, Licegr. Daeth i't wlad hon yn 1852, ac yn fnan wedi hyny ymsefydlodd yn Nashville, Tenn. Gweithiodd gyntaf gyd:i T. M. Brennaa a'i Gwiu. 0 dun ei ttroiygiaeth ef y g-ivn&ad y magnel cyntsf i'r ^^tthryfelwy* yn Ten- nessee. Yn 1866, ymauod.i gyda:; nmryw foneddwyr eraili t Iryau tlw? :es Worlcy yn Swydè, Dickson, a b:1 rom rai blynyddac yn toddi haiarn yno. Dyohwoiodd wedi hyny i Nashville, a aefydiod-S foundry haiam eang ar gong- hactyf. Castiemfm a Lifayotto. Lbsgwyd y life hwn, a cha,n nad oedd wedi en yswi'-io, bu Mr. Jones yn gryn golledwr. Y FFWRNE8 LLOSGLO GYNTAF YN TENNESSEE. Efe oedd un o'r prif eymndwyr yn sofydl- iad y South Nashville Stove Company, a ba mewn cysylltiad a'r cwmni nes llosgwyd y gwaith yn 1886. Cafodd Mr. Jones y fraint o fod y cyntaf i wneyd haiarn yn Teanessse gyda golosgio (coke), a hyny dan amgylohiadau lied ddydd- orol. Gweithiiii ar y pryd, saf tnag ugain mlynedd yn ol, i'r Tanuessee Coal & R. R. Oo.-yn awr y Tenn., Coal, Iron & R. R. Co.—yn Traoy Oity. Nid oedd llawer o alwad am lo, ao yr oedd symiau anferth o lo man yn cael ei daflu ymaith. Yr oedd svryddogion y owinni uiawn panbieth bar haus pa un a cedd y glo yn gyfaddas i wneyd golosgio, ac a fuasai yn tain iddynt wnenth- ur haiarn. Hyd yn hyn ni wnaethid haiarn gyda glo oareg na golosg yn y De.ao ni wydd- id a oedd y mwn na'r gk; yn werthfawr, Cymerai Mr. Jones ran yn y dadieuoa, ao awgrymai y galiai wneyd ffwrnes rad er. rhoudi prawf ar y golosgio a'r mw:cs, a dy- wodai y galli.i troi y glo yn olosglo fLr y I ddaear h6b fyned i'r gost o adeiladu ovens. Bnasai Swrnes olosglo gyffredia yn costio 0$125,000 i $200,000, a,) nid oedd un even- ni yn y De yr adeg hono yn alluog i anturio cymaint a hyny o arian, ao anmbosibl oedd cael syfalaf. o'r gogledd. Ond cynygiodd Mr. Jones reidi i fyny ftwrnes rad er rhoddi prawf ar y glo a'r my-a, am tua $3,000, a'r hyy y eytunwyd. Yn y d rlun cyayiltiedig ceir arddangosiad. oywir o'r ffwrnes a ddy- feisiodd. Llosgwyd y golosglo ar y ddt4e,»r, a chwythwyd y ffwrues i mewn. Er oryu brofedigaetb i Mr. Jones a'i gydswyddogion syrt Jiodd y 2v rnea i iawr yn lied ftsan w&di ei chwythu i mewn, ond nid oyn i beth haiarn gaf!l ei wueyd, yr hyn a brofodd fod y glo yn gyfaddas at wneyd golosgio a'r mwn i wneyd haiarn. Flynyddoedd wedi hyd, ar ol i wnenthuriad haiarn ddyfod yn ddiwydrwydd pwysig yn y Dalaeth, ho3tii Mr. Jones siarad am y ffwrnes hon o'i eiddo. Darbyniasai Mr. Jones addysg dda. Yr oadd yn Gymro trwyadl, ac yn lied gydna- byddus a llenyddiaeth Gymreig. Yr oedd yn dderbyuydd oyson o'r DRYCR er's blyn- yddau lawer; a byddai bob amser yn barod i helpu uarhyw Gymro a ddeuai ar ei ofya. 0 ran ei ddaliadau crefyddol yr oedd yn Fedyddiwr selog. Perthynai hefyd i'r Seiri Rhyddion. Gadawodd ar ei ol ddau fab, y rhai i ddylynaDt yr un busnes a'u tid Dy wed un o b^pyrau Nashville: "The good- ly land of good people-the fourth in the make-up of the kingdom on whose territory the sun never sets-never had a truer sou and a better man. The great iron industry of Tennessee will some day probably orect a monument to the memory of the man who built the t1.-st furnace—Samuel E. Jones." ..¡Ii

Cymanfa. y T. V. yn Minnesota. MANKATO, Meh. 17. W bl, oawsom Gy- manfa bur ddn, er fod yr hin yn boeth iawn. Yr oedd yr oedfaon yn wir ellieithiol, a'r weinidogaeth yn faddiol. Ordtiaiwyd y Paroho. J. W. Roberts, Isaac Newton Rob- erts, Miaaeapolis, a D. R. Dav os, Minar Co., low*, i gyflawa waith y weinidogaeth. Gobeithio y bydd i'r had da a hauwyd yn y Gymanfa gael dyfu ier d »ear, ao y bydd i'r eglwysi drwy y tri doabartji fod yn iiawer iawn gweil er ei ohael. O mor ofidus medd- wl ar adegan fel hyn fod pob peth yn safyJl bron yn yr un fai) 1 OyfJdeà Duw, gwasgarer I ei elynion, a bydded i'r eglwysi doimlo ei fod ef gyda ni eto.—Morgrujyn. J

TAMEIDIAU W. D. DAVIES. 0 Leadville i Denver-tfeillduolion y Ddin- as; ei Cliymry- Argo ac Erie. Yn ol fy mwriad aethym o Leadville gyda y Denver & South Park R. R. am 151 o fill diroedd o'r wlad fwyef ramantus, i fyny ac i waered, rhwng a thros glogwyni yn Kro y oymylau, a'r pwynt uchaf yr aed a fi. oedd Boreas Station, 11,498 o droedfeddi yn uwch nag arwynebedd y mor. Ac er ei bod yn dywydd dymunol, ac yn ail o Mohefin, yr oedd yno yn oer gan naws yr eira o'n cwm- pas. Yna araf ddisgynasom i ddyfxryn pryd- ferth South Park, ac o'i fewncawaom giniaw da yn Oomo, ac yna daethom rhagom ar hyd Hwybr troellog y Platte River R. R. nes oyr- aedd Denver, wedi deg awr o daith ddy- ddorol.. Yr oeddwn wedi tynu aarmn o Denver ar rwydlen y meddwl, fel dinas ar fynvddoedd uohel Colorado, ond yn lie hyny canfyddais ei bod ar lan y Platte River ar ymyl gorilew- inol preri eang a thywodlyd Colorado, ao o fewn rhyw ddeng milldir i odreu Mynydd- oedd Creigiog y Dalaeth Synwyd fi hefyd at eangder a phrydforthwch y dref. Gorch- uddia amryw fiildiroedd o wlad, a'i boll be- oiydd hirion, llydain, mawrion a gwastad, yn oael eu nawseiddio gan ddyfroedd rhed- wgog y Platte River o bob tu i'r heolydd, yr hwn a ddosberthir drachefa i ddyfrhau y gerddi ¡Ù' perllanau, &c gan naB gellir ym- ddibynu dim yma ir y cymyiau i beri tyf iant yn y byd llysieuol. Ac un peth arall a dynocld fy sylw feInn o geinciau pwysicaf gogoniant dyfodol Denver, oedd ei hysgol- dui llnosog,mawrion a heiidd, yr oil wedi eu hadeiiadu oddiaiian a meini caboiedig, lieu y priddfeini gowu; ac y mae y distadlaf o hoaynt mor eaug a haxdd ag yr jrin.idengys high school buildings trefycld mawrion y Dwyrain, Dywedir fod poblogaeth y dxaf yn l'hito ba 80,000. Rhai o'r p lif ffeithiau ec sicrhau ei llwyddiant parhaol yw ei bod yti brifddinas Colorado; y mae raewn ssfle f«r t.i>3iol i ddai cyfoeth m .vnawl y mynydd- oead gorilewinol; y mae prit ".eilffyrddy gorilewin yn canoi-bwyntio yma; y mae wedi ffurlio iddi ei hair gjmeriad uchel fel t.ef o hinsuwdd iaeh. Y int'.h moesoldeb arvfyoebcl y aref yn y^ddsngos i mi y.o. llawer uwoh nag y dysgwyliais ei weled wrth ystyried parthyn&s .Denver a gwylltineb y MynyddJedd Oreigiog. Nid wyf yn ccfio gweled yr un meddwyn yn ystod y saith diwrnod wyf wedi bed yma, er fod teulu y Parch. Wm. Charles bob dydd yn fy nghyf- lym glado trwy amrywiol heolydd y ddinas. Ni ohefais gynifer o Gymry yma ag a ddysgwyiiwn. Canolbwynt Oymry y ddinas yw eglwys Gymreig y T. O., ar yr hon y mae y Parch. Wm. Charles, gynt o Dodgeviile, Wis,, yn weinidog, a gallwn fa-rue. yn wyneb yr anfanteision ei fod ef a'r eglwys yn llwyddo mor gyfiym ag y geilid dysgwyl. Rhif aelodfcu yr eglwys yn awr pan yn fiwydd oed yw 47, a gallwn feddwl fod Mr. Charles wedi llwyddo i argyhoeddi aolodau ei cglwys ijgredu yn ercbylldcd arferion llyg- redig t»nnuwolion y dref, megys y ball a'r iance, &c. Fel y gwyr darllenwyr y DBYOH, y mae yncu gymdeithas arail o nodwedd Gymreig, a olwir yn '-Cumbrian Society;" ao er ei bod o ran ei hamoitn o nodwedd ddyn- garol a chenedi&etaol, eto y mae lie i ofui rod rhai o'i blaenoi-idd wedi yfed digon o boarhyddid moesol y gorliewin i fedru gwawdio eg t yddorioQ moesol eglwysi Crist- ionogol y dref, ac i osod magiau llygredig- aeth o flaen ieu ;nctyd Oymreig y dref dan nawdd y "Cambrian Sooiety." Nid oes namawr o Gymry yn masnachu ar eu cyfrifoldeb eu hunain yn Denver. Y cyntaf o'r oyf ryw a gyfaifyddais yma yw y Parch. W. D. Price, 2,634 Larimer St., yr hwn, gallwn feddwl, sydd yn gwneyd mas- uaoh dda mewn bwydydd, &j. Brodor o Sir Fryoheiniog yw of, ao wedi hyny o Oar- bondale, Pa., a dymunai arnaf mewn modd neillduol, ei gofia at ei hen gyfaill Thomas Eynon, Hyde Park, Pa. Cymry eraill sydd' mewn busnes ydynt John G. Jenkins, yn oadw stor esgidiau yn 3,521 16th tit.; D. G. Oiveas, </MM smilh, ar Luimer St; Wm. Owen a'i Gwm., wholesale and retail hat store ar 16th St.; JoliD Thomas, jeweller and watch maker, 17th St., a W. Davies, t&iliwr, Larimer St. Wrth gwrs, y mae yma lawer o Gymry mewn gwasanaeth anrhydeddus i'r gwahanol gwm- niau a masnaohdai, megys Lowis Roberts (Lewis Brycheiniog), golygydd y British Am- erican, sef oyhoeddiad wythnosol er budd y Prydeinwyr Americanaidd; W. G. James (Gwilym Ddu o TlenO, y gof, ac amryw eraill o fechgyn nobl a allem enwi. Bum hefyd yn Argo, yn gweled auv, arian, oopr, pres, plwm, &o. Yn mblith y bosses yno y mae y Cymro siriol Thomas Thomas, ao o dan ei olygiaeth ef y gweithi i y ffJdd- ion Wm. Griffiths, un.o s-vyddogion eglwys y T. O. yn Denver. Y mae yno bedwar ueu bump o Gymry caredig eraill yn gweithio. ar ol dychwelyd i Denver cwrddais a hen gyfaill o Scranton, Pa., yr hv/n sydd ddyn ieuanc onturiaethus, saf T. E. James, oyfan- weithwr a manwerthwr gwair, clover, feed, glo, coed tan, &i., ar 701 hyd 707 15th St. Y mae yn Denver ddau westy Oymreig, sef Clifton Hotel, yr hwn a redir gan Aste & Jones --y oyntaf yn briod a chwaer Jones. Hefyd mae ei fam weddw yn ngofal Jones, sef chwaer i Nicholas Jones, Cambria, Wis., lie y buont hwythau yn byw am flynyddau oyn myned i Chicago o'r lie y daethart i Denver. Mae yn y Oiifion Hotel le cysarus i Gymry letya, ac y maent yn adnewyddu a harddci y lie yn awr. Y gwesty arall o radd is yw St. Charles Hotel yn ngofal Llewelyn Rees. Bum ar vmweliad hefyd ag Erie, tref tua 30 o fiildiroedd o Denver, ar y gwastadedd rhwng Denver a'r Black Hills. Ymddibyca y dref am ei chynaliaeth ar ryw saith neu wyth o weithiau glo, a rhedir un o'r oyfryw gan ddau Gymro, sef Wm. Francis, goruch- wyliwr y DBYCn yn Erie, a Mr. Thos. Rees, y cerddor o Bradford Co., Pa., y rhai sydd hefyd yn gyfranwyr o'r cwmni. Y mae yno ugeiniau o Gymry yn y dref, ond fod llawer o honynt yn myned i'r mynyddoedd yn ys- tod yr haf, oblegid arafwoh y fasnach lo; ao y mae yno eglwys undebol Gymreig dan weinidogaeth iaohus yr hen weinidog parch- us J. T. \^lliams, ond y mae ei ieohyd yn- tau yn pallu dan ymosodiadau yr asthma. Y mae yr Esgob Riohard Hughes, Long Creek, Iowa, yn Denver yn bresenol yn ed- rych ansawdd yr achos oenadol yno dan ofal y Paroh. W. Charles.

MINNESOTA AC UCHEL-DRWYDDED. GAN D. P. PRICE, RACINE, WIS. Yj y DRYCR am Mai 12Eed, o dan y pen- awd uchod, ceir rhyw fath o gamwri a eilw W. E. Williams, Luke Crystal, Minnesota, yn "adolygiad ar yagrif D. P. Price, Racine, Wisconsin." Modd bynag, y mae ya lie ad- olyga fy ysgrif, yn fy odolyga i fy hanan, gaii fy ngalv yn granc lleohwraidd ao anon- sst. WeL nid rhyw lawer o friw gefsis, oinys ytstynaf o ba Ie y daw yr ergydion; &c er eu bod yn taro dipyn yu drwm ar fy nghymeriad persono], eto ystyriaf mai ym- adrodd plentynaidd ydyw y cwbl, ao nas gellir dysgwyl amgen oddiwrth rai plant, er wedi tyfn i oedran gwyr. Yr un yabryd mae I Mr. W.. yn ddangos yn yr ysgrif hon ataf fi ag oedd yn ddangoa tnag at Mr. Bowen yu yr ysgrif am M^v?rth 3ydd, ac felly mae yu debyg, gan nad oes ganddo ddim i'w ddweyd droa "Uoheldrwydded," set tcstyn ei ysgrif, nis gttllai 3ai nag ymosod arnaf fel y gwnaeth. Mae yn ddrwg genyf fy mod wedi gwneyd un camgymeriad, yn fy ysgrif, sef, medd ef, bod "mor anonest a gosod nodau dyfyniadol" ar y frawddeg a ganlyn: "Fod Bowen wedi bodmorfeiddgaraphMd- leisio yn erbyn y mesur." Gyda'i ganiatad mi dynaf y frawddeg yna allan o'r ysgrif, a rhoddaf fel gwelliant ei eir iau ef ei hun yn rhifyn Mawrth 3ydd: "A gwaeth na hyny, pleidleisicdd Bowen yn erbyn; os oedd ei swydd ef, sef Brown, yn lager beer nest o'r fath fwyaf aflan, yr oedd Talaeth Minnesota yn gwaeddi yn uchel arno fod ya ffyddlon dros ei egwyddorion." Lied feiddgar, onite? Beth osodir allan yn y geiriau ? Yu gyntaf, fod gan Mr. Bowen "ei egwyddorion;" yn ail, fod "Talaeth Minnesota yn gwaeddi yn uchel arno fod y» ffyddlon dros ei egwydd- orion;" yn drydydd, fod Sir neu "Swydd Brown," dros yr hon yr oedd Mr. Bowen yn y Gydgyngorfa ya "lager beer nest o'r fath fwyaf aflan;" yn nesaf, fod Mr. Bowen wedi bradyohn byd yn nod ei egwyddorion ei hunan, a hefyd fel wedi herio Talaeth Minnesota, ao er mwyn bodclio y "lager beer nest o'r fath fwyaf aflan," wedi pleidleisio yn erbyn hobi Mr. W. E. W. A oes geiriau mewn iaith a all osod allan feiddgarwch yn fwy eithafol ? Yn ei ail ysgrif, y mae yn gwaeyd yr un ymosodiad, pan yn dweyd na lyohwinasai ddim ar ei egwyddorion pe y pleidleisiasai fel Mr. Pope o Swydd Blue Earth, er yn Ddemocrat. Dysg hyn eto mai egwyddor Mr. Bowen ydyw Uoheldrwydded, onite nid allai bleidleisio drosti heb lychwino ei eg- wyddor pan blaidleisiodd "yn erbyn." Dywed Mr. W. rywbeth yn nghyloh rhoddi "bach haiiirn yn nhrwyn y ddraig." Gwyddom fod liawerbach haiarnwedi ei roddi yn ei thrwyn o fewn yr ngain mlynedd di- weddaf, a gwyddom beth arail hefyd, sef mai gwylltaoh mae hi yn mynel bob oynyg; ao yn hytrach na'i dwyn dan warogaeth, fel y dywed Mr. W., mae yn gwneyd mwy o al- anastra flwyddyn ar ol blwyddyn, ie, er rhoddi bach haiarn ar ol bach haiarn, a pho twyaf o fachau a roddir yno gwaethaf oil yd- yw. Dywed yn mhellach fel hyn: "Nid am fod elw yn dyfod i mi ao eraill gymaint yn fwy; O, nage Mr. P., ond symudiad a nsrth oyfraith Daiaethol yn asgwrn iddo i ddwyn y bwystfil dan warogaeth." Ai nid oedd "naith eyfraith Dalaethol" genyoh cyn oael Ucheldrwydded y tro hwn? Oi oedd, Sa- ham na ddygasech y bwystfil dan warogaeth yn gynt ? Dywed yn mhallaoh fel hyn: "Tori tipyn ar fl.), n ei gorn a pha un y cornia y oenedl- oedd." Mae hynyna yn debyg i "Pat," p^n eisieu ci a chynffon gwta. Yr oedd "Pat' yn rhy dyner galon i glwyfo y truan oi trwy ei thori ymaith ar un stroke, ond penderfynodd dori modfedd ar y tro yn lie ei fr:wo. Dywed yn nesaf: "Y mae ymresymud Mr. P. mown cysylltiad a'r elw sydd yn dyfod oddiwrth y fasnach yn wir grancaidd. Y mae uohel- drwyddedwyr ein Taiaeth o ran pob d w personol a gwladol sydd yn dyfod oddi- wrthi, yn wir foddlon ei aberthu ar allor sobrwydd." Felly yn siwr; feallai y byddai yn eithaf priodol gofyn iddo paham na wnaent hyny, neu pwy a'u Huddiaa ? "Nid oes arnom eisien yr elw," meAdai. Felly yn siwr. Dau beth a ddeilliaw o drwyddedu y salwn, sef y ddiod feddwol, a'r elw a ddeill- iaw oddiwrth fasnaohu ynddi; a ohan nad oes arnynt elsieu yr elw, beth debygem sydd arnynt eisieu ? Nid oes ond na path arall i'w gael. A fyddai yn anfoneddigaidd ynwyf i daflu un o'i ergydion yn ol a dweyd, "Alae lie i ameu eioh sel dros sobri ein gwlad, ao mai amoan arall sydd genyoh mewn golwg." Mae yn anmhosibl sobri ein gwiad trwy fas- naohu yn y ddiod feddwol. Yn nesaf mae Mr. Williams yn -eyfaddef mai y salwn ydyw y gareg sylfaen dan yr hen barti o welliantau, ond etj dywed fy mod wedi gwneyd Cim ag ef pan-gyfeiriaia at hyny gyda golwg ar ei ysgrif gyntar He y dywed fal hyn: "Gellwch benderfynu fod y North Star State wedi rhoddi careg sylfaen gadarn dan yr hen barti yn y dyfodol." Beth ydyw y "gareg sylfaen gadarn" yna? Ooid salwn uoheldrwydded ? Eithr ey-hudda fi o wneyd cam ag ef trwy ddweyd hyny yn fy ysgrif flienorol. Nid ydyw yn amoanu at ddangoa allan y cam, nao ychwaith ddangos pa faint gadarnaca fel careg sylfaen y parti ydyw aalwn mil o ddoleri nag oedd s ilwi-I ratach. Yr oil a ddywed yw hyn: "Gellwch benderfynu," meddai yn yr ysirif gyntaf; "cyfaddefaf yn rhwydd," meddai yn yr ail, ao yna apelia ataf i gadarnhau y "pwynt" fel hyn: "Onid llai o aalwns yw y gareg syl- faen ?" Apeliad lied anhawdd ei ateb yw hwna; nis gwn pf10 un ai mwy ai llai; ond os bern r y dyfodol yn ol y gorphenol (yr unig ffordd y gallwn farnu), yna atebaf, Nage, nid "llai o salwns," ond mwy bob Afreidiol i mi ddweyd fod mwy o sal heddyw nag oedd ddeg ar hugain o jj oedd yn ol, er fod llawer "bach haiarn w ei roddi yn nhrwyn y ddraig" gan gwelliantau." Oad gan nad llai o ?alwS.jJ neu fwy o salwns yw y "pwynt," ni tewi am dano. Y cwestiwn yw, Pa J gwell neu gadarnach ydyw salwn mil oa eri na salwn oan' dolar fel oareg sylfaeD parti; a cliau mai hyny oedd y owesti1^ ofynais yn fy .ysgrif o'r blaen, ac dweyd yu groew fy mod yn gwybod salwn oedd y gareg syifasn i'r parti oe»d wyi genyf, ao felly yn oydweled ag ef "pwynt," afreidiol oedd ^ddo yn ei ail y»S b ail fyn'd dros yr uu path fel pe buaswo ei gredu y tro cyntaf. Gwawdia fi 9 nallineb yn methu gweled y "pWyn, iD" dywed pe buaswn yn ysgrifenu yn 8y^,j p.chol ato y buasai yn cymeryd arnaf druan o honof. Wei, yn awr 8°*^ af iddo yn gyfrinaohol trwy y DBYOH, 8 ef y "drugaredd" hon a mi, sef fy ng0lr. 0 dipyn gyda golwg ar gidernid salwn Y ddoleri yn hytrach na salwn oan' dolar gareg sylfaen i'r parti; nid oes ange^i ngoleuo ddim pellach yn nghylch yr Y wyf yn wybod er's blynyddoedd, sef salwn ydyw y gareg sylfaen. Dywed Mr. W. mai yr hyn sydd golwg gan yr ueheidrwyddedwyr gwn 9yd "wyneb y ddaear yn llawer » i tebyoach i wyneb y nefoedd" Gwa*^ y pawbj^jn ol y syniad yna rhaid fod drwyocad yn uchel ofnadwy yn y ne %j. Nis gallaf weled v "pwynt" hwn oh^ft Nis gwn beth yw y "gareg sylfaen" rawiaeth yna Dysgwyd fi, a ehreafti J ddiysgog mai efengyl yr Oeu a wna j1? fa ond os gwna Mr. W. egluro y oysyllti*5" rhwng efengyl yr Oen a thrwyddedu S&A byddaf barod i dderbyn yr athrawiaeth ydd; hyd nes y gwuelo hyny, I beg 1° with him, gilwed yntau fi yr hyn a Mae ef ei hunan yn ei galw yn y ernol," ao eto dywed mai trwy fasnach y mae yn myn'd i wneyd "g^y y ddaear fel gwyneb y nefoedd" rt y I Yn nesaf dywed fod y "gyfraitb!n oat! D ffordd yn gyfl.iwn rhag gworttiu i fecilg/b, dan oeci, ac hefyd rha^ gwerihn ar "S both." Mewn clifrlf, ai tybsd fod g*t°°ei Mr. W. mor gyfyng am ein gwla;1 0 per. iddo dybied ei fod yn dweyd y yn haetu fel yna ? Mae yn wir fod °S 0't wedi ei gwneyd yn g vahardd pob °u. 0(j ddau, ac mae hefyd. mor wir a hyny e/,ha0li yr un mor anoffeitaioi ydyw pob haiarn" arp,] a roddedd Mr. W. a'i ba rftjd "nhrwyn y ddraig" e? y deihreu. Ac j iddo fyn'd aliau o'i Dalaeth ei minau fyn'd allan O'IQ Taiaeth inaa i Y g'.virionadd y geiriaa yna, er fod "P^a0jj- gweliiantau" vr tsyrnaau yn ei lawn °o iant. VW ef Hysbysa Mr. W. fi yn mheilaoh uad Y h a Mr. Jones yn "bartuersyn y fatli faSii s Wal, yn siwr, os oss g&i? mwy "partners" i osod allan safle dynion derbyn rhan o'r elw sydd yn deiUia>y wrth unrhyw fasnach, bydded "rasD^G_" ar- ernol," neu beidio, feallai y gwna odd' a rhywrai hebiawfy hunan trwy a y gair i'r amlwg. Yn nesaf dywed fy mod yn "y11" free ethol deddfwneuthurwyr sydd a^1 J? JJv* yD whisky yn y Talaethau Unedig." siwr, mae hwna yn hen vjeil- wedi suro er's dwy neu dair Wyn0dcLeryd aoh, ao mae yn "too thin" ganyf sylw o hono. Byddai yn llawn mor t igaidd i Mr. W. adael i Dduw, barnwrp farnu egwyddorion dynion ag > V' v.jrn* wneyd hyny. "Na fernweh fel oa. en Inevro ar." Peth annoeth yw i un vn by^ q jjjrO ty gwydr daflu ceryg at ai gymydog. y0 allan peidied gwylitio, ond deued ai Dtj deg dros ei egwyddor ei hun, ac nia jj egwyddorion eraill. Nid oea gair yn .^g ysgrif fd rheswm dros ei safle gy<fa » yp ar uoheldrwydded, ond yn anig iavrD gwneyd gwyneb y ddaear yn llawer. too tebycach i wyneb y nefoedd, and that n thin; he can not bulldoze darllenwyr y yn y modd yna. Gydfi golwg ar roddais iddo o'r biaeo, nid wyf yn m ^ot fod dim yn anmhriodol vnddo, fe1 °^aot "galwedigaeth, nao ychwaith fel oyn» "neillduol.D. P. PRICE.

AR Y MOR I'R AMERIC. GAN GWILYM JONES, BETHESDA. dd Dydd Sadwrn, Meh. lleg, OYOB" Crorl mintai o honom o Bethesda am wlad y llewin, yn yr agerlong "Arizona." j dydd Sul, yr oeddym yn myned i Queenstown; ao wrth edrych ar wch y golygfeydd a'n oy'chynent, yn ofidu3 wrth feddwl fod gwlad D10* dderohog yn wlad mor annedwydd, a yn ol ein tyb ni, yn oael ei aohosi gan allu neu ddiffyg ewyllys y Senodd i gydnabod hawliau oyfiawn oenedl o sydd yn ymawyddu am hunan-lywodta iad, ao wedi dangos yr awydd hwnw ff urf gyfansoddiadol nas gellir ei f>am<ji drwy anfon cynryohiclwyr i Sant Step yn yiarwymedig i wneyd eu gorea i hyny o amgylch. JJ1' Prydnawn Sul cawsom wasanaeth reig a phregeth ragorol ^an Mr. Davw. wards, mab Mr. W. Edwards, Glasio.1 & Bangor, masnachwr ilwyddianus a f* gweithgar gyda'r Methodistiaid yn S h*^nw. Yr oedd Mr. Edwards ar ei i Nebraska i bregethu, a deall wn y by" galw vn Utioa ar ei ffordd gartraf nifer o Saeson anystyriol a rnyfygus oe ynt yn mhlith y teithwyr tu goreu i yddu ar ein gwasanaeth syml gyda'o friaeth annheilwng, ond cafodd Mr. wards nerth i fyned yn mliian, ao yr 06 p ym oil yn teirnlo yn dra rhwymedig idd° bi garedigrwydd. h0t Aeth pobpeth heibio hyd dydd ^9r0byd ;vn riarriol iawn, ond cawsom y3t'jrm^n»* drwy y dydd y diwrnod hwnw. \nOt> waith gyntaf i mi weled yst.>rni ar y ao yr oedd yr olwg ar y tonau oyByrto ein harwain i ystyried mawrion weli„i £ )o. oedd y Oreawdwr yn y dyfroedd 0 o Tawelodd yr ystorai erbyn boren 1*°% ne6 hyny allan cawsom hin ddymunol hy y glanio yn New Yoik foreu Llun, ao eiw #.j niwl yn manciau Newfoundland. Sibboth i ni ar y mor oawsom kregetii ohefn gan Mr. Edwards, ao erbyn by 0 oeddym wedi dod o hyd i lawer yn rbaB Q Gymry, a gwneid ein oynulleidfa i ty bob sir yn yr Hen Wiad. Dydd I in, oeth i'r ystorm, cawsom ddifyrwoh m wrth glywed un brawd doniol oedd y y mintai ni yn adrodd yr helynt fn yD noswaith gynt. Yr oedd y cyfaill dan J (Tnomas Griffiths, Middle Street, yn dyoddef yn dost gan glefyd y mor, oedd un o'r merohed ieuaino oedd yn deithio a ni wedi rhoddi potiad omarnl.a(jd' iddo ddydd Meroher, yn ei waeledd, a rn 9 odd yntan ef o dan ei ban yn y %*e¥g,'i rywbryd yn ughanoi y nos fe drodd y po netl wyneb i waered, a dyfer&i yn union ar y Sais a gysgai yn union o dano. Oo^do u brawd tramgwyddadig hwnw o'i welY ffiJ fjd yn ydymer oreu, ac at Gr fSt-ha, a Ova iddo, "L )ok here man, what the t fa you got dropping on my faoe?" a m# y oynwrf mewn oanlyniad i'r bedyddj^' Wedi cyraedd New York a myned ? Jj burdan y Oastle Garden, nychwynais > .0 cydymaith Rjbert F. Griffith ar ein » p trwy Troy ao i Fr>ir Haven, Vermont, i wyf yn ysgrifenu hyn o dau gr £ ngniiyfJ» groesawgar Mr. J. J. Owen, gynt o Bethesda. Gan fod genyf lu mawr o gJ ion yn w&sgaredig hyd wyneb y w yma, fe ganiatewch i mi eu kysky81^^ gyfrwng eioh newyddiadur f mod wedi oyraedd hyd yma yn„ chyBurus, ac yn mawr hoffi yr a o wlad, pobl ao arferion Amerioa.

crddi y rhai hyny o'n hefrydesau yn ein tri Choleg Cymreig sydd yn myned i addysgu, ao sydd yn dangos ciyn allu meddyliol. Yn America y niae llawer iawn o addysgiad yr ieuaino, yn fechgyn yn gystal ag yn eneth- od, yn myned. drcsodd i ddwyiaw merched. Os yclj \T y cyfryw gvfnewidisd yn debyg o gymeryd lie yn Mhrydain Fawr, fe fydd hyny, wrth gwrs, yn rheswm ychwanegol dros dreniic. amser so arian mewn gwneyd ein msrohsd yn athrawesau effeithiol. Fe ddywed Shr.keFpe?.ie wrthym— There is a tide In the affairs of men, Which, taken at the flood, leads on t) fortune; Omitted, all the voyage of their life Is bound In shallows and in miseries. Mae llanw yn helyntlon dynolryw, Yr hwn, o'l gym'ryd ar 131 frig, a ddwg I lwyddlant; os el esgeuluso wnelr, Holl fordalth elnloes iddynt lydd yn rhwym Mewn lleoedd has ac mewn truenl blln. Yr ydwyf yn credu fod y fath argyfwng wedi ei gyraeddyd yn awr yn hanes y gen- edl Gymreig, A ydym am gymeryd y "llanw fel mae'n troi?' Mae ein oeraint Ameri- cahaidd, yn llawn o yni a bywiogrwydd ieu- enctyd, weithiau yn duedJol i ddychymygn ein bod ni, geuedloedd hyn, wedi gwneyd ein gwaith, ac fod henaint parlysol wedi ein goddiweddyd. "Mae dynion yn weisiaid, end mae dyn yn gryf," I'r person unigol ni ddaw ail iecenctyd yn y byd hwn, ond i'r hiliogatth y mae posiblrwydd gogoneddus o ail ddeffroad, Oana bardd Arnerioanaidd sydd yn fy w :— Have the elder races halted? Do they droop and end their lesson, wearied over there beyond the seas? We take up the task eternal, and the burden and the- lessen, Pioneers! 0 pioneers: Yw'r hen genedloedd wedi cloffi? Yn liesg ynt hwyla rhol tY!JY'u gwersl, hwnt i'r moroecld rnawrlon draw yn 11 la? Cym'rwn ni y dasg dragwyddol, gyda'r beichlau gyda'r gwersl, Arlces»>yr! 0 Arloeswyr! Mc-e yw liaweu genym am yr arloeswyr ieuainc bYli; y iiifte gwers a allent hwy ddys- gu i'r 1.y.:1 yn ilawer gwelJ nag unrhyw gen- edl arail; end ni a artariwn ddweyd cud yw yr h'Sn g8nd' Gymieig ddim -wedi cloffi, ond y crecla fod ganddi eta waith i'w wneyd i ddynolryw. Mae yn ymddangos yn ddi- weddar fel pe byddai Cymru wedi cael pryd- les newydd ar iywyd. Y mae wedi ymddeff- roi yyi yr aii v»n yma o'r bedwaradd ganrif ar byrciheg, ao wedi penderfynu na saif yn hwy ar ei pnen ei hun, gan synfyfyrio ar ogoniant y gorphouol, ond y cynorthwya i gymeyyd i fyny faioh preseaol y byd. Mewn trefn i wneyd hyn ihaid iddi gael ei chryf- hau a'i ehynyrfu gan addysgiaeth ddoeth. Bydded i'r hen genedl ymgrynhui! Bydded i'r Cymry o fewn i'r Goror ymuuo a'r rhai oddiallan! Byddod i Ogledd a Debeudir Oymra gofio yn tinig mai nn ydynt, a bydd- ed i'r Cymry a't Cvmiassau ymladd oohr yn oohr er mwyn y daioni oyffredin. Bydd ar- nom eisien ein holl nerthoedd wedi eu dwyn yn nghyd a'u trefnu yn dda cyn y gallwn berswadio y Senedd Brydeinig i gefio "Cym- ru angofiedig," Y mae llawer o bethau i'w hiawn drefnu yn y Dywysogaeth; ond y Oymry yn anig a allant gael allan y gwir ol- enni ar gwestiynaa Oymreig; ac ni allwn byth en begluro yn drwyadl nes y byddom ninau fel cenedl wedi ein haddysgn. Mi awn i yn mheilaoh, ao mi ddywedwn: Ni all Oymru byth eu hegluro yn drwyadl heb gynorthwy ei merched. Mae y rhai hyni yn amseroedd newyddion, ac y mae arnom eis- ien nerthoedd newyddion. Y mae llais Cymru wedi si&rad yn glir a hyglyw am law- er o flynvddoedd ar oohr dynioD sydd yn myned rhagddynt, men of progress. Bydd- ed Cymru yn arloesydd mewn gwneyd def- nydd o nerth cymdeithasol newydd,yr eiddo merohed, wedi ei gryfhau trwy dderbyn manteision addysgawl oyfartal i'r eiddo dynion. Ac yn y dyfodol euraidd y credwyf ei fod yn gorwedd o flaen ein cenedl, bydd- ed i ni, ferohed Cymru, brofi trwy fywyd uchel a gwaith doeth ac egniol, nad ydym yn annheilwng o'r rhodd anmhrisiadwy hono o addysgiaeth dda am yr hon yr ydym yn awr yn dadlen. [O'r Traethodydd. ..L