Y Tyst

YR YSGOL SABBATHOL, Y WHVRS HYN 6W LADWBIAETHOL. (International Lesson.) GiNT PARCH D. OLIVER, TREFFYNON. "l'rDREF 9fed.—Cyfodi Dorcas o feirw.—Act. ix. 32-43 ,TESTYN EURAIDD.—'Ac yn Joppa yr oedd rhyw ,"gybles a'i henw Tabitha (yr hwn os cyfieitbir a ,Dorcas); hon oedd yn llawn o weitbredoedd da ac elaatjru^ y rjiaj a wnaethai hi.'—Adnod 36. RHAGARWEINIOL. CAWN yrua i-ANES ymweliad Pedr fel apostol a'r eglwysi hyny a lanw,H. gan y Cristionogion a wasgaresid gan yr erlcdlgaeth a Adisgyiiodd. ar yr eglwys yn Jerusalem. Efe a dramwyodd yi, ea plifclj egwyddorion yn y Y. r oedd y tawelwch a'r heddwch a fwynbeid gan y Cristionogion yr adeg yma yn fanteis- iol i hyn (gwel adn. 31). Cofnodir yn fanwl ddan am- gylchiad a ddygwsddasant yn ystod y daith hon, sef [ iachad Aeneas ac adgyfodiad Dorcas. Ni ddywedir gan bwy na pba bryd y pre-"ethwyd yr Efengyl gyntaf yn Lyda. Yn yr adnod olaf o'r benod flaenorol dar- llenwn, 'Eithr Phylip a gaed yn Azotas; a chan dramwy, efe a efengylodd yn mbob dinas hyd oni ddaeth efe i Cesarea.' Yr oedd Lyda yn sefyll rhwng Azotas a Cesarea, a'r tebygolrwydd ydyw i Phylip alw yno, a phregethu yr Efengyl, a sefydlu eglwys. Bernir i'r dygwyddiadan hyn gymeryd lie yn ystod y tair blynedd y ba Saul yn Arabia. Tra parhaodd yr erled- igaeth, arosodd yr apostolion yn Jerusalem. Wedi i'r eglwysi gael heddwch, aethant trwy wahanol ranau o'r wlad ar daith ymweliadol a'r eglwysi. Daeth Pedr at y saint oedd yn Lyda. ESBONIADOL. Adnod 32.—' A bu, a Phedr yn tramwy trwy yr holl wledydd, iddo ddyfod i waered at y saint hefyd y rhai oedd yn trigo yn Lyda.' A Phedr yn tramwy, q-c. Ar ymweliad a'r eglwysi i'w cadarnhau yn y ffydd a'u hanog i ffyddlondeb i'w hegwyddorion. Diau fod yr eglwysi jn barod i gydnabod ei awdnrdod fel nn o apostolion penaf yr lesn. I ddyfod i ivaered. 0 Jerusalem. At y saint. Pobl wedi en neilWno a'u cysegru i'r Arglwydd, Dyma ydyw ystyr flaenaf y gair. Y maa yr ymadrodd yn golygu yr boll gredin- wyr, y rhai sydd yn ymdrechu byw bywyd cysegredig i'r Arglwydd-rhai aDwyl gan Dduw, wedi eu galw i fod yn saint. 'Eithr megys y mae y neb a'ch galwodd chwi yn sanctaidd, byddwch chwithan hefyd yn sanot- aidd yn rahob ymarweddiad.' Yn Lyda. Yr un oedd Lyda a Lud yr Hen Destament yn llwyth Benjamin. Safai taa dennaw milldir i'r gogledd-orllewin o Jeru- Balem, yn nyffryn bras Saron. Yr oedd tua naw milldir o Joppa. Adnod 33.—' Ac efe a gafodd yno ryw ddyn a'i enw Aeneas, er's wyth mlynedd yn gorwedd ar wely, yr hwn codd glaf o'r parlys.' Cyf. Diw., Canys yr oedd y parlys arno.' Efe a gafodd yno ryw ddyn. Arwein- iwyd ef gan Ragluniaeth at y dyn. Y mae yn debygol ei fod yn un o'r saint. Y mae ei enw, Aeneas, yn awgrymu mai un o'r Heletdstiaid ydoedd. Yr oedd wedi bod yn orweddiog er's wyth mlynedd, canys yr oedd y parlys arno. Adnod 34.—' A Phedr a ddywedodd wrtho, Aeneas, y mae Iesu Grist yn dy iachau d:: cyfod, a cbyweiria dy wely. Ac efe a gyfododd yn ebrwydd.' Y mae lesu Grist yn dy iachau di. Iesu, y Messiah. Y mae Pedr yn ofalus i briodoli y galln i iachau i lesu, ac nid iddo ei hun. lachau di. Saesoneg, Maketh thee whole.' Y mae y gair yn un awgrymiadol lawn, ac yn golygn perffaith iacbad. Cyfod, a chyweiria dy wely. Y mae y gair a gyifeithir gwely yn golygn couches a ddefnyddiai y tlodion. Felly y mae yn debygol ei fod nid yn unig yn orweddiog, ond yn dlawd. Cyfod, gwna i ti dy hun yr hyn sydd wedi ei wneyd i ti am wyth mlynedd. Ac eje a gyfododd yn ebrwydd. Dangosodd ei fod wedi cael iachad perffaith trwy godi yn ebrwydd. Adnod 35.—' A phawb a'r oedd yn preswylio yn Lyda a Saron a'i gwelsant ef, ac a vmchwelasant at yr Ar- glwydd.' A'i gwelsant ef. Ar ol ei iacbad. Dylan- wadodd y wyrth yn ddirfawr ar drigolion Lyda a Saron, ac yrnchwelasant at yr Arglwydd, sef yr Ar- glwydd lesu. Dyffryn bras ydoedd Saron yn ymestyn o J oppa i Cesarea. Adnod 36.—' Ac yn Joppa yr oedd rhyw ddysgybles a'i henw Tabitha (yr hon os cyfieitnir a elwir Dorcas); hon osdd yn llawn o weithredoedd da ac elasenau, y rhai a wnaethai hi.' Cawn hanes gwyrth hynod arall a gyflawnwyd gan Pedr ar y daith hon yn Joppa. Yr osdd Joppa yn dref enwog ar lan Mdr y Canoldir, yn rhandir llwyth Dan. Perthynai iddi bortbladd enwog. Yma y cladid y defnyddiau o Lebanon at adeilada y deml (2 Cron. ii. 16). Oddiyma y cymerodd Jonah long i fyned i Tarsns. Gelwir hi yn awr wrth yr cnw Jaffa. Y mae railway oddiyma i Jerusalem newydd ei hagor. Yn Joppa yr oedd gwraig hynod o rinwoddol yn byw o'r enw Tabitha, yn ol yr Aramaeg, iaith gyffredin y bob], ond Dorcas yn ol yr enw Groeg. Ystyr yr enw ydyw ewig. Ystyrid ewig yn safon prydferth- wch. Dyma'r wraig gyntaf a enwir ar ol Sapphira. Y mae yn dra gwahanol oran ei chymeriad. Gellir casglu oddiwrth ei henw ei bod yn dra phrydferth o ran ei hymddangosiad. Yn llawn o weithredoedd da ac elusenau. Yr oedd yn gyfoethog mewn gweithredoedd da, yr hyn ydyw y cyfoeth gorea o bob cyfoeth. Yr oedd yn enwog am ei helusenau, ac wedi gwneathur llawer ohonynt. Nid yn nnig yr oedd yn nn a gofleid- iasai ffydd Crist, ond yr oedd hefyd yn enwog am weitbredoedd da; dangosodd ei ffydd wrth ei gweith- redoeâd da, o ba rai yr oedd yn llawn, hyny yw, yn mha rai yr oedd yn helaeth. Yr oedd ei phen yn llawn gofalon a dyfeisiau pa ffordd y gallal wneyd daioni. Hi a ddychymygai haelioni. Yr oedd ei dwylaw yn llawn gwaith da. Ei gorchwyl oedd gwneyd daioni. Nid oedd byth yn segur, gan ei bod wedi dysgu blaenori mewn gweithredoedd da. Yr oedd yn llawn o weith- redoedd da, fel pren a fo yn llawn o ffrwyth. Llawer yet yn llawn o eiriau da, y rhai ynt wag a djffrwyth mewn gweithredoedd da; ond yr oedd Tabitha yn weithredwraig fawr, nid yn siaradwraig fawr. Profodd ei hun nid yn unig yn hynod mewn gweithredoedd o dduwioldeb, y rhai ynt ffrwythau ffydd, ond gweith- redoedd o gariad a chymwynas^arw^ oddiwrth ^ftris^^cfygwyddodd yn y dyddiaa hyny idcii fod yn glaf, a marw ac wedi iddynt ei golchi, hwy a'i dodasant hi mewn llofft.' Yn amser ymweliad Pedr a Lyda clafychodd Dorcas, a bn farw. Wedi golchi y corff, dodasant hi mewn goruwch-ystafell, ac anfonas- ant am Pedr, gan ddeisyf arno yn daer ddyfod atynt yn fnan. Adnod 38.—' Ac oherwydd bod Lyda yn agos i Joppa, y dysgyblion a glywsant fod Pedr yno ac a anfonas- ant ddan wr ato, gan ddeisyf nad oedai ddyfod liyd atynt.' Cyf. Diw., Gan ddeisyf arno, Nao oeda ddyfod yn mlaen atom ni.' Bod Lycla yn agos i Joppa. Pellder o ryw naw milldir. Yr oeddynt wedi clywed am iachad Aeneas yn ddian, ac y mae yn debygol y dysgwylient i Pedr fod yn foddion i amlygu galla yr Iesu yn adgyfodiad Dorcas. Yr oeddynt mewn trallod mawr, a dysgwylient, beth bynag, gael ea cysnro gan yr apostol. Yr oedd ei gwerth wedi dyfod i'r golwg yn fwy ar ol ei marwolaeth na chyn hyny. Adnod 39.—'A Phedr a gyfododd, ac a aeth gyda hwynt. Ac wedi ei ddyfod, hwy a'i dygasant ef i fyny i'r Ilofft; a'r holl wragodd gweddwon a safasant yn ei ymyl ef yn wylo, ac yn dangos y peisiau a'r gwisgoedd a wnaethai Dorcas tra yr ydoedd hi gyda hwynt.' Aeth Pedr atynt ar eu cais. Wedi dyfod i Joppa, dygasant ef i'r llofft lie yr oedd y corff marw wedi ei osod. Safai yr holl wragedd gweddwon yn ymyl yn wylo, gan ddangos iddo y pei ian a'r gwisgoedd a wnaethai Dorcas. Y ganmoliaeth nchat' a allasai byth gael ydoedd ymddygiad y gwragedd gweddwon, dan wylo, yn dang03 ffrwyth ei Hafur. Adnod 40.—' Eithr Pedr, wedi eu bwrw hwy i gyd allan, a dodi ei liniau ar lawr, a weddiodd a chan droi at y corff, a ddywedodd, Tabitha, cyfod. A hi a agor- odd ei Hygaid a phan welodd hi Pedr, hi a gododd yn ei heistedd.' Gyrodd Pedr hwy allan. Yr oedd am gael tawelwch i ddal cymundeb a. Dnw. Gweddiodd Crist cyn galw Lazarus o'r bedd, ond yr oedd gweddi Crist gydag awdurdod Mab, yr Hwn a fywha y neb a fyno. Yr oedd gweddi Pedr gydag ymostyngiad gwas, yr hwn sydd dan gyfarwyddyd, am hyny efe a ddododd ei liniau i lawr ac a weddiodd. Cafodd sierwydd fod ei weddi wedi ei hateb, ao yna trodd at y corff, gan orchymyn i'r marw gyfodi. Hi a gyfododd. Agorodd ei Ilygaid fel un yn deffro o gwsg. Wedi gweled Pedr, cododd ar ei heistedd. Adnod 41.—' Ac efe a roddodd ei law iddi, ac a'i cyf- ododd hi i fyny. Ac wedi galw y saint a'r gwragedd gweddwon, efe a'i goaododd hi ger bron yn fyw.' Gosododd hi ger bron yn iach. Adnodau 42, 43 —' A hysbys fa trwy holl Joppa a llawer a gredasant yn yr Arglwydd. A bu iddo aros" yn Joppa lawer o ddyddian gydag un Simon, barcer.' Cafodd y wyrth hon ddylanwad mawr ar drigolion Joppa. Arosodd Pedr yn Joppa taa blwyddyn yn nhy Simon, barcer.' GWERSI. Y mae gweithredoedd da yn angenrheidiol er profi Un yn wir ddysgybl i Grist. Cariad at Grist a ffydd ynddo ydynt y cymhellion cryfaf i weithredoedd da. Y mae gan bob dysgybl ei gylch lie y gall ddangos ei ffyddlondeb i Grist trwy ei weithredoedd da. Y mae yn rhwymedigaeth arbenig ar ddysgyblion Crist i gyriorfchwyo a chysuro ereill a all fod mewn adfyd a chaledi. I'r graddau y mae dylanwad crefydd yn cael ei deimlo y ffurfir ac y cynelir cymdeithasaa sydd a,Tl tuedd i gyfarfod angenion dyn yn ei dlodi, ei ofid, a'i alar. Yjmae gan wragedd eu gwaith neillduol ynyr Eglwys, fel y dangosir yn hancs Dorcas. Wedi iddi farw, cawn brawf o ragoroldeb ei bywyd. Yr oedd wedi byw i bwrpas, gan nad oedd wodi byw iddi ei hun. Prif amcan bywyd ddylai fod gweithgarwch — gweithgarwch er mwyn ereill. Byw i ereill ydyw y byw goreu a'r byw uchaf. Nid oes dim bywyd arali yn worth ei fyw. GOFYMIADAU AR Y WERS. 1. Beth oedd amcan Pedr wrth ymweled a'r eglwysi ? 2. Pa le yr oodd Lyda ? Pa fodd y sefydlwyd yr egJwys yao ? 3. Pwy oedd Aeneas ? Pa fodd yr aeth Pedr ato ef 4. Khoddwch hanos ei iachad. Pa ddylanwad gafodd y wyrth ? 5. Pa le yr oedd Joppa ? 6. Bath ddywedir am Dorcas reu Tabitha ? 7. Beth oedd amcan y dysgyblion wrth anion am Pedr P 8. Rhoddwch hanes y wyrth. 9. Pa dclylanwad a gafodd y wyrth ar drigolion Joppa ?