Papur Pawb

BYPENWOG II.-Brenhin Belgium E buasai Leopold II., wedi cael ei eni mown rhyw sefyllfa is na sefyllfa teulu brenhinol, buasai yn enill enwogrwydd a phoblog- rwydd iddo ei hun buasai wedi dod yn ddyn nodedig. Ond fel brenhin, v mae, oherwydd rhyw ^eswm sydd lieb fod yn hoilol eglur, wedi methu cnill y poblogrwydd hwnw y gwelir penaduriaid ereill yn ei cnill, a hyny yn ami heb ci liaeddu. Nid yw ei ddeiliaid ag yntau yn cydolyga mewn portliynas i lawer o fater- ion pwysig, ac y mac yn ddigon posibl fod y deiliaid yn camgymeryd ar amryw o'r mater- ion hyny—mae yn dra sicr eu bod yn cam- gymeryd mewn portliynas i un olionynt, a dyweyd y lleiaf, sef y priodoldeb o gario yn mlaen a datblygu y dalasth rydd ar y Congo, yn Affrica, i'r lion y mae eu brenliin yn bonadur, a'r lion a ffurfiwyd mewn canlyiliad i anturiaetliau Stanley-Rowlands y teitliiwr. Dadleua y Belgiaid na ddylai eu brenliin wastraffu ei amser i ofalu am dalactli mor bellenig, ond y dylai dalu mwy o sylw i lielyntion Belgium ei liun. Yn hyn, nid ydynt yn gweled mor bell ag ef. Nid oes ond ychydig gyda tliriugain mlynedd or's pan y mae Belgium yn dcyrnas annibynol. Yn 1830, y cymerodd y gwrthryfel Ie, yr liwn a ysgarodd y talaethau Bolgiakld oddi- wrtli Holland, a clian lHai yn llaw Holland yr oedd masnachaeth a llongEorwriaeth y wlad, ac mai i Holland y porthynai y tref- cdigacthau liyuy oeddynt y marclinadoedd goreu i mvyddau allforiawl y wlad, bu raid i Belgium, ar ei liysgariad,-dori pob cysylltiad a'r marclinadoedd hyny, ac mewn lfordd o siarad, ddcchreu cadw ty lieb delim dodrefn i'w rlioddi ynddo. Yn avvr, mae y brenhin yn gweled y bydd trefedigaetli fel y Congo o werlh dirl'awr i Belgium yn mlien yciiydig fiynyddau eto, pan ddatblygir y lie bydd yn farchnad i Belgium anfon llawer o'i cliyn- nyrchion iddi, a dyna paham y mae efo mor selog dros ddatblygu trefedigaetli Congo. Ond nid yw ei ddeiliaid yn gallu edryoli yn mlaen fel etc; er nad oes ganddynt le i gwyno olierwydd. unrliyw arian y mae efe yn eu gwario ar y dalaeth Affricanaidd, ganmai ei arian ei hun, ac nid arian y cylioedd werir ganddo, eto, cwyno y maent, end yn benaf oherwydd fod eu brenliin yn colli amser gyda, materion Affricanaidd, ac nid yn gymaint am ei fod yn gwario arian yn y cyfeiriad h wnw. Mater arall sydd yn asgwrn cynen rhwng y deiliaid a'u brenhin yw y fyddin. Gwlad o weithwyr—mwnwyr, liaiarn-weithwyr, llaw-weithwyr, glowyr— yw. Belgium, ac nid oes ar y bobl eisieu cael eu beicliio a byddin fawr, ac ni fynant molioni; ond o'r ochr arall, er nad yw y brenhin mewn un inodd yn hofli y gad a'i darpariactliau, eto, y mae yn gweled fod holl wledydd Ewrop wodi ymarfogi, ac fod rhyfel echrydus lieb fod yn mhell, ac yn mhellach hefyd, gwel fod ei wlad ef yn gorwedd rliwng dwy 0'1' gwledydd cryfaf a mwyaf gelyniaetlius at eu gilydd, ac ei bod yn ddigon posibl i'r ddwy hyny rutliro i'w diriogaeth ef rywbryd cyn bo hir. Felly dywed mai dylcdswydd Belgium yw bod yn barod, deued a ddclo, rliag myned yn satlirfa dan dracd ymladdwyr ereill. Ar ryw olwg, y mae eu deiliaid a'u brenhin hefyd yii iawn, ond gan nad pi ymdrechion all Belgium wncyd, both all gwlad lechan fcl hi ddisgwyl ei gyflawfli po troai un neu ycliwaueg o'r galluoodd mawrion cymydogaethol yn ei lierbyu ? Gan hyny, diau mai oferedd fyddai iddo feicliio ei linn a byddin. Rhwng pobpoth nid yw Loopold yn boblog- aicid-ni(I yw agos mor boblogaidd a'i dad, brenliia cyntaf Belgium. Y mae ef yn hanu o deulu Gormanaidd o du ei dad ac o deulu brenhinol Ffrainc (tculn Orleans) o ochr ei fam, yr hon oedd yn fercli i Louis Pliillippo, brenhin Ffrainc. Hiiyfodd fol v mas rhai o doaluoedd tywysogol bycliain Germani wedi gwtliio eu liunain i allu a dylanwad yn ngwahaiiol wledydd Ewrop. Mae aelodau o'r teulu a elwir y Coburgs i'w cael yn awr un ai ar orseddau llawer gwlad Ewropoaidd neu wedi ymgyfatlirachu drwy briodas a theulu- oodd brenhinol y gwledydd hyny. Nid osdd ganddynt ddim ond eu glendid corphorol a'u gallullledclyliol i enill y fath afael ar Ewrop; arian a golud nid oedd ganddynt. Un o'r toulu yma oedd tad bronhin presennol Belgium, yr hwn, am ddeng mlyncdd ar liugain neu fwy, a fu yn frenliin da i Belgium. Os nad oes arnocli fy eisieu," meddai wrth y bobl, "cymeraf fy mliac ac af i ffwrdd ond peidiwcli myn'd i ymladd yn nghylch y petli, nid yw yn worth liyny." Yr oedd ei dad yn gyfrwysach o lawer na'r brenhin presennol, gan belled ag yr oedd gallu i drill pobl yn y cwestiwn. Dyn oer- aidd, syclilyd, yw Leopold II., ac er ei fod yn meddu ar radd helaetli iawn o allu meddyliol, ac yn un gwir alluog meWL rhai cyfeiriadau, nid oes ynddo fymryn o'r gallu hwnw a atdyna pobl, gan wneyd iddynt ei hoffi a'i garu. Ond, yn hytracli, y mac fel arall. Wrtli wrando arno yn siarad, gallai un dybio na thaniwyd ci fynwes erioed gan yr un wreicliionen o ddim byd tebyg i frwd- frydedd siarada yn oeraidd a sychlyd, fel pe wedi tori pob brawddeg i fesur neillduol. Y mae yn siaradwr mawr, ac yn siarad rlieswm hefyd, ond ar ol gwrando aractli lawn o eiriau doetliineb a syuwyr ganddo, bydd y gwrandawyr yn ami yn teimlo na byddant wedi cael eu liargyhoeddi o gwbl I Z, ganddo, am yr unig reswm nad oedd dim "tan," dim enaid, na chalon frwdfrydig yn yr araeth-dim ond geiriau oerion fel rliew wedi eu gosod wrth eu gilydd yn gywrain. Mewn gair, y mae yn ddyn na fedr bytli enyn brwdfrydedd yn neb arall, am nad oes ynddo ef ei hun ddim o'r fath. Anhawdd gwybod pa un ai Ceidwadwr ai Rhyddfrydwr yw-neu "Babydd" ai Rhyddfrydwr, canys dyna fel y gelwir y pleidiau yn Belgium. Bydd yn ochri at y naill blaid weitliiau a'r blaid arall bryd arall, gan chwenycli gwneyd fel y dewiso'r ddwy, ond wrth geisio boddio pawb y mae yn metliu boddio neb, ac yn hytrach na'i fod yn boddhau yr un o'r pleid- iau drwy yr ymddygiad yma y mae yn enyn dirmyg yr oil ohonynt yn ei erbyn ei liun. Mae y teimlacl yma wedi cynnyddu i'r fath raddau mewn blynyddau diweddar fel mai prin y cyfercliir ef ar yr lieolydd yn ei brif- ddinas ei hun, ac yn ami bydd y torfeydd yn bloeddio geiriau anmliarchus oliono pan fydd ef yn myned yma a tliraw yn eu plitli. Rai blynyddau yn ol, bu ei unig fab farw, ac felly nid oes iddo of etifedd i'r goron, yr hon a el i'w frawd os bydd fyw ar ei ol, neu ynte i fab ei frawd, dyn ieuanc 24 mlwydd oed, pur boblogaidd gyda'r werin. Yn wir, y mae brawd y brenhin lawer yn fwy poblogaidd nag yw ef. Mac Leopold II. yn gyfaill mawr i Brydain, a bydd yn Llocgr yn fynych. cl