Gwalia

Ymssiydlwyr Cymreig yn Canada- Dydd Ian bu i'r parti cyntaf o ddynion a merch- ed, "a drefnwyd gan Mr Griffith (goruchwvliwr dros Lywodraeth Canada, Conwy), gychwyn ymaith yn yr agerlong t: Cartiiaginian" am Canada. Cynwysai y parti rai yn dyfod o Lan- fairfechan, Felin Hen (ger Bangor), Bethesda, Caernarfon,Rliandirmwyn (ger Wyddgnig), Cwm- yglo, Llanymddyfri, Llwynpia, Barry Docks, a lleoedd eraill. Estynid rhagorfreintiau arbonig i'r bobl hyn yr oedd gwaith am flwyddyn o leiaf yn cael ei sicrhau, ar amodau neillduol, i'r rhai hyny a wyddant rywbeth am ffermio, ac ar ol hyn rhad rodd 0160 acer o dir amaethyddol. Acth y goruchwvliwr Cymreig i weled y parti yn ddyogel ar fwrdd y llong yn Tjerpwl, a bydd i swyddogion y LlyWodraeth Cana-daidd weled eu bod yn cael edrych ar eu holau yn briodol ar eu cyrhaeddiad I yno ac heblaw hyny, bydd i'r Canadian Pacific Railway Company roddi benthyg arian i dalu am ,9 eu cludiad gyda'r rheilffordd o Montreal i'r gweith- feydd, ond ca yr arian eu dal o'u cyflogau wedi hyny. Bwriada yr ail barti gyclnvyn ar fyrder. Dywedir mai Cymry sydd yn gwneud yr ymsefydl- wyr goreu.

Eigwyddiad Brawychus i Slant. Yr wythnos o'r blaen cymerodd digwyddiad an- nghyffredin le yn Birmingham, ac un allasai droi allan yn drycliinebus dros ben. Yr oedd dynes a drigai yn Macdonald-street wedi rhoddi bwrdd go fawr yn ngolchdy un o'r tai cyfagos, am nad oedd ganddi le iddo yn y ty. Tybiodd rhai o blanfc go- beithiol v gymydogaeth, a arferent chwareu yn y buarth. y gwnai y bwrdd lwyfan rhagorol, a threfn- asant i chwareu lied Riding Hood" yno gan wnend y bwrdd yn llwyfan. Florence Langstone, 'I 13 mlwydd oed, a Priscilla Miller, 12 mlwydd oed, oedd yn trefnu y chwareu, a hwy oedd i gymeryd y prif ranau o'r gorchwyl, tra yr oedd dwy eneth bedair oed i ganu deuawd. Gwnaeth Priscilla Miller ddillad o bapur lliwiedig i'r chwareuwyr. a dywedir ei bod wedi eu gwneud yn dra chywrain hefyd. Prydnawn dydd Sadwrn aeth y chwareu- wyr ieuainc i'r golclidy, a gwnaed y tybiau, etc., oedd yno yn eisteddleoedd i'r edryciiwyr. Nid oedd y bwrdd yn ddigon o faint i'r lioll chwareu- wyr, a rhaid oedd i rai sefyll o'r neilldu. Codid ffyrIing o dal am ddyfod i fewn ac er mwyn rhwystro y rhai oedd yn anfoddlawn neu analluog i dalu rhag gweled y chwareu, rhoddwyd sach ar y ffenestr. Tywyllodd hyny y lie, a bu raid cael goleu with droed y llwyfan. Gan fod ei mam 11 oddicartref, medrodd Priscilla Miller gael lamp a chanwyli o'r ty. Yr oedd cynfas wedi ei gosod wrth raff yn lie lien o flaen y llwyfan a phan oedd pobpeth yn barod, rhwymwyd y drws a darn o gortyn. Pan oedd y chwareu ar fin dechreu, syrthiodd y gynfas ac wrth i Florence Langstone geisio ei chodi aeth ei dillad papyr ar dan, a dyna fraw drwy y lie. Yr oedd y chwareuwyr wedi tynu y rhan fwyaf o'u dillad ucliaf er mwyn i'r dillad papyr ffitio yn well. Ymledodd y tan o'r naill i'r llall, ac yr oedd golygfa annisgrifiadwy oddi fewn, .9 tra yr oedct marnau ac eraill oddi allan yn ceisio agor y drws. Pan lwyddwyd i'w agor, rhuthrodd y plant allan, y rhan fwyaf ohonynt a'u dillad ar dan. Drwy helynt fawr diffoddwyd y fflamau. Llosgwyd Priscilla Miller yn dost, ac aed a hi i'r ysbytty, lie gorweddai mewn cyflwr peryglus. Llosgodd Florence Langstone yn aiw hefyd, ac aed a hithau i'r ysbytty. Yr oedd tua 12 yn y golch- dy ar y pryd, ac aeth dillad y rhan fwyaf ohonynt ar dan, ond diangasant gyda niweidiau ysgeifn. Dan yr amgylchiadau, y mae yn rhyfedd eu bod wedi dianc cysta.L

Ardaangcsfa a Chystadleuaethau Dyddorol yn Marc y Paenol- Dydd Sadwrn cynhaliwyd Arddangosfa Ardd- wrol, Cwn, a Dofeduod, Hollti Llechi, a chystadl- euaethau Seindyrf Pres yn mharc ysblenydd y Faenol. Daeth miloedd o bobl yn nghyd, a throdd yr anturiaeth allan yn llwyddiant per- ffaith. Y llywydd ydoedd Mr G. W. Duff Asshe- ton Smith, a'r is-lywyddion oeddynt yr Anrhyd. W. W. Vivian, Cadben N. P. Stewart, Mr Lloyd W. G. Hughes, Mr Henry Assheton Duff, a Chadben J. G. Wynn Griffith. Y Cadben N. P. Stewart ydoedd cadeirydd y Pwyllgor Gweinydd- iadol, a Mr T. Lloyd Williams oedd yr is-gadeir- ydd. Llanwyd y swydd o drysoryddion gan Mri Richard Pritchard a Robert Roberts a chafodd y gwaith o ysgrifenydd e-i gario yn mlaen yn fodd- haol gan Mr H. Hughes, Ysgol Genedlaethol Llanddeiniolen. Y bejirniaid oeddynt: —Cwn: Mr Midgeley Marsden, Manceinion. Dofednod: Mr Robert Anthony, Yorkshire. Colomenod ac adar cawell- og Cadben Whiskin. Moch Mr Thomas Ro- berts. Planhigion a blodeu Mri A. Calder a K" Wright. Gwyrddlysiau a ffrwvthau Mri T. Ro- berts ac R. Williams. Mel Mr R. Hughes. Ymenyn, etc. Mrs E. Thomas, Mrs M. Ll. Hughes, a Miss Panting. Cymerodd mabolgampau le yn ystod y prrd- nawn, a phasiodd bobpeth heibio yn llwyddia'ius. Yn yr hwyr cafodd y pare ei oleuo gan y fJlnJli trydanol mewn cysylltiad a Swit:abaciv Mr \Id- man. Ymgynyrchodd canoedd fwynhau e'l hun- ain. Yr oedd y cvstadleuaetliau a'r dyfarru:al'lu ¡ fel y canlyn — HORTICULTURE. Window Plants.—Begonia, plant in pot: 1 (equal), G. Jones, Bodargraig, Capel Graig, a Miss Mien Jones, Fronoleu, Ebenezer. Begonia, ornamental foliage in pot: 2, G. Jones, Bodar- CJpd Graig. Fudisin, single 1, Robert i Schoolhouse, Llanddeiniolen. Geran- ium, single: 3, Robert Hughes, Schoolhouse, Llanddeiniolen. Geranium, double: 2, Hughie Hughes, Schoolhouse, Llanddeiniolen 3, Robert Hughes, ditto. Geranium, bicolour or tricolour: 3, Robert Hughes, Schoolhouse, Llanddeiniolen. Any three variety 2, Robert Hughes, School- house, LIanddeinioIen. Flowers in Pots.—Balsam, two varieties: 1, William Davies, Incline Cottage, Portdinorwic 2 (equal), Thomas J. Davies, do., and Mrs Ann Davies, do. Begonias, two varieties 1, William Davies, Incline Cottage, Portdinorwic 2, Mrs Ann Davies, do. Coleus. two varieties: 1, T. J. Davies, Incline Cottage, Portdinorwic 2, Mrs Ann Davies, do. Ferns, hardy, three varieties: 1, Mrs Ann Davies, Incline Cottage, Portdinor- wic; 2, Thomas J. Davies, do 3, Wm. Davies, do. Fuchsia, single, two varieties: 1, Mrs Ann Davies, Incline Cottage, Portdinorwic; 2, Wm. Davies, do. Fuchsia, double, two varieties 1, William Davies, Incline Cottage, Portdinorwic 2, Mrs Ann Davies, do. Geraniums, single, two varieties: 2, Thomas J. Davies, Incline Cottages, Portdinorwic; 3, William Davies, do. Geran- iums, double, two varieties: 1, William Davies, Incline Cottages, Portdinorwic; 2, Mrs Ann Davies, do; 3, Thomas J. Davies. Geraniums, variegated, two varieties: 2, William Davies, In- cline Cottages, Portdinorwic 3, Mrs Ann Davies. Lilium, two varieties: 2, Thomas J. Davies, In- cline Cottages, Portdinorwic. Palm, two varie- ties: 1, John Turnbull, Vaynol Park; 2, Mrs ,Ann Davies, Incline Cottages, Portdinorwic. Specimen plant in pot: 1, William Davies, Incline Cottages, Portdinorwic 2, Mrs Ann Davies. Col- lection of plants: 1, John Turnbull, Vaynol Park 2, William Davies, Incline Cottages, Port- dinorwic. Cut Flowers.—Asters, three varieties, two of each: 1, Owen Eames, Mount Pleasant, Portdin- orwic; 2, Mrs Ann Davies, Incline Cottages, do 3, H. Ellis Jones, do. Carnations or picotees, three varieties, two of each 1, Thomas J. Davies, Incline Cottages, Portdinorwic; 2, William Davies, do. Dahlias, single, two varieties, two of each 2, William Davies, Incline Cottages, Port- dinorwic. Dahlias, double, six varieties, one of each: 1, Owen Eames, Mount Pleasant, Port- dinorwic; 2, William Davies, Incline Cottages, do 3, Mrs Ann Davies, do. Gladioli, three vari- eties, one of each 1, H. Ellis Jones, Incline Cot- tages, Portdinorwic 2, Thomas J. Davies, do. Marigold, two varieties, one of each 1, Thomas J. Davies, Incline Cottages, Portdinorwic 2, Robert Hughes, Schoolhouse, Llanddeiniolen 3, Mrs Ann Davies, Incline Cottages, Portdinorwic. Pansies, six varieties, one of each 1, Mrs Ann Davies, Incline Cottages, Portdinorwic; 2, Owen Eames, Mount Pleasant, do. Phloxes, three varieties, two of each: 1, John Turnbull, Vaynol Park 2, William Davies, Incline Cottages, Port- dinorwic 3, Thomas J. Daviea, do. Stocks, three varieties, two of each: 1, Owen Eames, Mount Pleasant, Portdinorwic; 2, Mrs Ann Davies, Incline Cottages, do; 3, H. Ellis Jones, do. Roses, four varieties, one of each: 2, Mrs Ann Davies, Incline Cottages, Portdinorwic 3, Wm. Davies, do. Annuals, six varieties, one of each 1, Mrs Ann Davies, Incline Cottages, Port- dinorwic 2, Wm. Davies, do; 3, John Turnbull, Vaynol Park. Perennials, six varieties, one of each: 1, John Tumbuli,Aray-nol Park; 2, Wm. Davies, Incline' Cottages, Portdinorwic 3, Mrs Ann Davies, do. Bouquet of garden flowers: 1, John Turnbull, Vaynol Park 2, H. Ellis Jones, Incline Cottage, Portdinorwic. Bouquet of wild flowers (open to children under 14 years old): 1, J. Blodwen Jones, Bodargraig, Capel Graig; 2, Walter Turnbull, Vaynol Park; 3, G. Albert Bone, 3, Terfyn-terrace, Portdinorwic; 4, Hughie Hughes, Schoolhouse, Llanddeiniolen. VEGETABLES. Broad beans, 20 pods: 1, Wm. Davies, Incline Cottage, Portdinorwic 2, Mrs Ann Davies, do; 3, Thomas J. Davies, do. French beans, 20 pods 1, R. Roberts, Railway- terrace, Portdinorwic 2, Robert Hughes, School House, Llandeiniolen 3, William Davies, In- cline cottage, Portdinorwic. Kidney beans, 20 pods :1, Thomas P. Davies, Station House, Griffith's Crossing; 2, Mrs Ann Davies, Incline Cottage, Portdinorwic 3, Wm. Davies, Incline Cottage, Portdinorwic. Red cabbages, two heads: 1, H. Parrv, Glan- 'rafon Farm. Carrots, a bunch of six 1, H. Parry, Glan- rafon Farm 2, O. O. Lewis, Pendinas Mawr 3, Hughie Hughes, Schoolhouse, Llanddeiniolen. Cauliflowers, two heads: 1, Evan Thomas, Tanvdderwen. Cucumbers, three: 1, H. Parry, Glan'rafon farm 3, John Turnbull, Vaynol Park. Lettuce, cabbage three: 1, William Davies, Incline Cottage, Portdinorwic; 2, Thomas J. Davies, do. Lettuce, cos, three: 1, William Davies, Incline Cottage, Portdinorwic; 2, Thomas J. Davies, do. Onions, autumn sown, twelve 1, Thomas J. Davies, Incline Cottage, Portdinorwic 2, Thos. P. Davies, Station House, Griffiths' Crissing; 3, Wm. Davies, Incline Cottage, Portdinorwic. Onions, spring sown, twelve: 1, Thomas P. Davies, Station House, Griffiths' Crossing 2. H. Parry, Glan'rafon farm 3, R. S. Davies, Caerhos, Scion. Parsley, curled, one root: 1, Wm. Daves, In- cline Cottage, Portdinorwic 2, R. S. Davies, Caerhos, Seion; 3, R. Roberts, Railway-terrace, Portdinorwic. Peas, 20 pods 1, Thomas J. Davies, Incline Cottage, Portdinorwic 2, Wm. Davies, do; 3, Mrs Ann Davies, do. Potatoes, kidneys, twelve: 1, R. Jones, Flor- ence-terrace, Portdinorwic 2, R. Roberts, Rail- way-terrace, Portdinorwic. Potatoes, round, twelve: 1. H. Parry, Glan- rafon Farm 2, Thos. J. Williams, Post Office- row, Saron 3, O. O. Lewis, Pendinas Farm. Potatoes, kidney, three varieties, six of each: 1, T. J. Williams, Post Office-row, Saron; 2, H. Parry, Glan'rafon Farm 3, W. Davies, Incline Cottage. Potatoes, round, three varieties, six of each 1, T. J. Williams, Post Office-row, Saron: 2, H. Parry, Glan'rafoii Farm; 3, Robert Williams, Penrhoswylfa. Swedes, three: 1, Morris Williams, Tydd-ni Radin; 2, Win. Owen, Aden, Carnarvon 3, E. Jones, Penrhyn Farm. Garden turnips, three: 1, H. Parry, Glan- rafon Farm 2, Thos. J. Davies, Incline Cottage, Portdinorwic 3, Mrs Ann Davies, do. Field turnips (additional), three: 1, Morris Williams, Tyddin Badin 2, Wm. Owen, Aden, Carnarvon 3, Robert. Thomas, Cefn Cynric. Mangels, three 1, H. Parry, Glan'rafon Farm 2, J. Griffith, Bryn, Carnarvon; 3, Wm. Owen, Aden, Carnarvon. Radishes, two varieties, six of each: 1, R. S. Davies, Caerhos, Seion; 2, John Turnbull, Vay- nol Park. Shalots, six clusters as grown 1, Wm. Davies, Incline Cottage, Portdinorwic 2, Thos. J. Da- vies, Incline Cottage 3, Thos. P. Davies, Station House, Griffith's Crossing. Vegetable marrow, three: 1, H. Parry, Glan- 'rafon Farm 2, T. P. Davies, Station House, Griffith's Crossing; 3, William Jones, Halfway, Portdinorwic. Rhubarb, six, 1, W. O. Hughes, Firva Adda 2, William Davies, Tn dn e Cottage 3, William Hughes, P-rvn Aida. Collection of vegetables, six varieties: 1, H. Parry, Glan'rafon far n 2, M'\s Ann Dav:es, In- cline Cottage. FRUITS. Six dessert apples: 1, H. Parry, Glan'rafon Farm. Six kitchen apples: 1, John Roberts, Glyn- trefor. Bethel; 2, H. Parry, Glan'rafon Farm 3, Robert Hughes, School House, Llanddein- iolen. A dish of gooseberries, any colour: 1, H. Par- ry, Glan'rafon Farm 2 and 3, John Turnbull, Vaynol Park. Collection of fruits, four varieties 1, H. Parry, I' Glan'rafon Farm. POULTRY (Open). Dorking any colour, cock and hen: 1, Colonel S. Sandbach, Hafodunos, A-ergele; 2 and 3, George Roddick, Capel Graig, Bangor. Game, black-red or brown-red cock and hen: 1, R. E. Rowlands, Gwynfryn, Bangor 2, Joseph Williams, Goetra, do; 3, M. E. Johnson, Goetra Farm, do. Game, pile or duckwing, cock and hen: 1, Joseph Williams, Goetra, Bangor. Old English, or any other variety of game, cock and hen: 1, Colonel S. Sandbach, Hafodunos, Abergele 2 and 3, Ellis Williams, Maescadwgan, Old Colwyn. Leghorns, any variety, cock and hen: 1, John Nanney, 28, Holywell-terrace, Carnarvon; 2, Mrs H. E. Davies, Tyndonan, Llangefni; 3, J. Gerrard, Grange Farm, Hartford, Cheshire. Minorcas, Spanish or Andalusians, cock and hen: 1, J. W. D. Beattie, Hafodunos, Abergele; 2, Mrs Nath Roberts, Bryn Cadnant, Carnarvon; 3, John Nanney, 28, Holywell-terrace, Carnar- von. Brahmas, Cochins or Langshans, cock and hen: 1, Henry Parry, Llainwen, Llanberis; 2, R E. Rowlands, Gwynfryn, Bangor; 3, Inspector Hampshire, Bangor. Hamburghs, any variety, Cock and hen: 1, Isaac Roberts, Penygilfaeh, Llanberis 2, Wm. Llewelyn, Craig Llwyd, Llandinorwic 3, Owen J ones, Mount Pleasant Hotel, Llanwnda. Game Bantams, cock and hen: 1, W. Pierce Williams, Advie, Upper Bangor; 2 and 3, Thos. Owens, Brynywaen, Portdinorwic. Bantams, any variety, cock and hen: 1, John Williams, Nant, Portdinorwic 2, Messrs Butter- worth and Co., Prize Poultry Yards, Tottington, Bury; 3, Hugh Hughes, Gas Works, Menai Bridge. C, Three spring chickens hatched after February 11 Robert Jones, Penybonc, Bangor; 2, D. Mor- gan, Maesygroes, Llandegai 3, Ellis Williams, Maescadwgan, Old Colwyn. A counle of fowls, dressed (legs attached): 1, Evan Thomas, Tanydderwen. Drake and duck, any variety: 1, Colonel S. Sandbach, Hafodunos, Abergele 2, Robt. Henry Jones, Hafod Cottage, near Bangor 3, Hugh Ro- berts, Bodwylog, Llandegfan. r, n PIGEONS (Open). Carriers, Homers or Dragons: 1, James P. Davies, huntsman, Llangefni; 2. John Williams, Hendre Goetra, Bangor; 3, Robert W. Taylor, Ysgoldy, Capel Graig. Fantails, Jacobins or Pouters: 1, R. R. Hughes, Aber Cottage, Portdinorwic; 2, John Owen Jones, Ysgoldy, Capel Graig; 3, John Thomas, Bryn Cerris, Penrhosgarnedd. Any other variety: 1, M. E. Johnson, Goetra Farm, Bangor; 2, Robert W. Taylor, Ysgoldy, Capel Graig 3, W. Pearson, Tanybryn, Portdin- orwic. CAGE BIRDS (Open). Norwich (crested or crestbred): 1 and 2, Thos. J. Owen, 21, Greengate-stre -t, Carnarvon 3, Robert Jones, 4, Hendje-i5tre3t ok. Norwich, clear, yelliw or buff: 1, Thomas J. Owen, Greengate-stre,t, Carnarvon 2, Evan D. Owe 11. Bron Menai, Oarmel, Groeslon 3, J. W. Thomas, Glanadda, Baa-; >r. First feather, any vac'ery: 1, J. W Thomas, Gia.ni dda, Bangor; 2,n-I 3, 't T. Kdn«;l?-, l{..ee Moi.nt, Carnarvon. Mule, any variety: 1, Z.Kooch U i:Vicn«, 2'\ Henwalia, Carnarvon British birds: 1, Owen R. Williams, Eifion House, Portdinorwic 2 and 3, Thomas J. Owen, 21, Greengate-street, Carnarvon. Foreign birds 1, Nath Roberts, solicitor, Car- narvon 2, Owen Jones, Mount Pleasant Hotel, Llanwnda. SHEEP DOGS. Collies, rough-coated dog or bitch: 1, T. E. Owen, Collie Farm, Llandudno 2, Bob Williams, Brynbeddau, Waenfawr 3, Mrs Jones, Liverpool Arms Hotel, Beaumaris. Collies, smooth-coated dog or bitch 1, Henry Williams, Moelydon, Portdinorwic; 2, Bob Wil- liams, Brynbeddau, Waenfawr; 3, Owen R. Wil- liams, Bryn Celyn, do. TERRIERS. Welsh terriers, dog or bitch: 1, Miss Savage, Brynafon, Bangor; 2, W. C. Roberts, Dolhyfryd. Llandudno 3, W alter S. Glynn, Brynhir, Cric- cieth. Welsh terriers, dog pup: 1, Evan Jones, 43, New-row, Pwllheli; 2. Arthur Wilson, 19, Tany- I "I graig, Glanadda; 3, Walter S. Glynn, Brynhir, Criccieth. Welsh terriers, bitch pup: 1, Miss Savage, Brynafon, Bangor 2, Walter S. Glynn, Brynhir, Criccieth; 3, Hugh Reynolds, Marine Hotel, Criccieth. Fox terriers, rough or smooth dog or bitch: 1, Walter S. Glynn, Brynhir, Criccieth 2, John Roberts, Bella Vista, Llandudno; 3, W. C. Ro- berts, Dolhyfryd, do. Terriers (Welsh and fox terriers excepted), dog or bitch 1, Walter S. Glynn, Brynhir, Criccieth 2. G. H. Hodgson, The Kennels, Kirkfield, Bail- don 3, A. S. Williams, Brvnaerau, Pontllyfni, 00, Clynnog. SPANIELS. Spaniels, dog or bitch: 1, J. Williams, 45, High-street, Criccieth 2 and 3, Lady Magdalen Bulkeley, Baron Hill, Beaumaris. Any other variety not before mentioned 1, G. H. Hodgson, The Kennels, Kirkfield, Baildon, Shipley, Yorkshire; 2, J. B. Nixon, Bank-place, Bangor; 3, Daniel Kelly, 9, Bridge-street, Car- narvon. PIGS. Store pig, not over six months old 1, Elias Jones, Ty'ncoed; 2, Morris Williams, Tyddyn Badin. Four out of one litter, not over eight weeks old 1, Eliseus Jones, Penrhyn Farm. A breeding sow of any breed 1. Henry Parry, Glan'rafon Farm; 2, Morris Williams, Tyddyn Badin 3, W. Thomas. Cefn Uchaf. BUTTER, etc. Four pounds of fresh butter (old method): 1, Mrs Martha Williams, Caegwydryn, and Mrs Parry, Glan'rafon Farm, equal; 2, Mrs E. E. Hughes, Garth 3, Miss Maggie Roberts, Wern Fawr. Four pounds of fresh butter (new method): 2, Miss Ann Thomas, Cefn Ucliaf. A collection from one farm of six turnips, six swedes, six mangels, and six potatoes: 1, Evan Thomas, Tandderwen 2. Elias Jones, Ty'ncoed 3, H. Parrv, Glan'rafon Farm. HONEY. Two pounds of honey in comb 1, Jane Prit- chard, Cefn Coed, Ebenezer; 2, Griffith Griffiths, do. Two pounds of honey in glass jar: 1, Griffith Griffiths, Cefn Coed, Ebenezer; 2, Jane Prit- chard, do. EGGS. Dozen white eggs: 1. Mrs Martha Williams, Caegwydryn; 2, Mrs Thomas, Tandderwen; 3, Mrs E. E. Hughes, Garth. Dozen brown eggs: 1, Mrs Catherine Owen, Rhos Gwylfa; 2, Mrs Martha Williams, Cae- gwydryn 3, Mrs E. M. Williams. Cefn Cynric. OATMEAL CAKES. Six oatmeal cakes 1, Miss Maggie Roberts, Waenfawr 2, Mrs Catherine Owen, Rhosyrwylfa. SPECIAL PRIZ'_FS-HORTIOULTU- RE. Best and second best bouquet of wild fi restricted to children under 14 years of age 1, G. Albert Bone, 3, Terfyn-terrace, Portdinorwtc 2, Arthur Bagg, Grand Lodge, Vaynol. Best and second best collection of vegetables in six sorts: 1, H. Parry, Glan'rafon Farm. Best and second best collection of vegetables, in six distinct sorts: 1, Robert Hughes, School House, Llanddeiniolen. Six swedes: 1, Elias Jones, Ty'ncoed. Six mangels: 1, Evan Thomas, Tandderwen. Collection of vegetables grown by exhibitor: I" J. Turnbull. POULTRY. Pen of three cross-bred fowls, owned and brei by a cottager: 1, William Williams, 3, Caeglas, M Portdinorwic. 8 Leghorns, cock and hen 1, John Nanney, €Jar- narvon. Pen (cock and hen) of Wyandottes, Plymouth Rocks or Langshans: Special and 1, Mrs Nadl Roberts, Bryn Cadnant, Carnarvon. PIGEONS AND CAGE BIRDS. Homer pigeon in the show: 1, James R. Da- vies, Llangefni. Canary in the show 1, T. J. Owen, Carnarvon. British cage bird in the show 1, O. R Wil- liams, Portdinorwic. DOGS. Retriever pup under twelve months old at elos- ing of entries: 1, B. Roberts, 1, Penrallt ViHas, Upper Bangor. Collie dog which has never won a first prize-tfc 1, Bob Williams, Brynbeddau, Waenfawr. Welsh terrier pup in the show 1, Evan Jones, New-roy;, Pwllheli. Welsh terrier pup in the show 1, Miss Savage, 3uy:ui £ oLi, Bangor. Stud dog, rci j,h or smooth-coated collie: 1, T. E. Owen, Collie Farm, Llandudno. Wt lsh terr er, bred and exhibited by a bena- f fi i., v oibii.ymaij: 1, Robert L Owen, W:am I street, Carnarvon. Pointer, setter, or retriever in the show: 1, R. E. Butler, LlanddanieL Collie pup in the show 1, Bob Williams, Bryn- beddau, Waenfawr. Challenge prize of a silver-plated cup, value two I guineas, for the best dog in the field on the day of the show: 1, Walter S. Glynn, Brynhir, Cric- cieth. Slate timepiece case made from Dinorwic slabs, not to be under 18 inches high, the winning case to be the property of the prize-giver William Ro- berts was awarded the prize. COTTAGES COMPETITIONS. Neatest and cleanest cottage inside and out, can- fined to Llanfairisgaer: 1, Hugh Hughes, Quay Cottage; 2, Owen Eancs. M"ui t Pleasant. Neatest and cleanest cottage inside and out, confined to Llanddeiniolen: 1, Henry Parry, blacksmith, Ystablau; 2, Owen H. Morris, Glyn Arthur, Penisa'rwaen. Neatest and cleanest cottage inside and outside, confined to the parish of Pentir: 1, Hugh Ellis Jones, Incline Cottage, Portdinorwic, and Thos. J. Davies, do; 2, Samuel Owen, Carffoes, Tre- borth. SLATE SPLITTING COMPETITION. No. V., open to any Dinorwic Quarry employe who is under 18 years of age: 1, Ellis Robert Williams, Bodawen, Cwmyglo; 2, Owen J. Owen, WTater-street, Llanberis. No VI., open to any Dinorwic Quarry em ployé who is under 18 years of age 1, Owen J. Owen, Water-street, Llanberis; 2, David Thomas Wil- liams, Bryn Madoc, Brynrefail. No. VIII., open to the Dinorwic Quarry em- ploye who is under 21 years of age: 1, Rowland Price, Vron, Ebenezer. No. VII.. open to any Dinorwic Quarry em- ploye 1, W. W. Ellis, Cynfi House. Ebenezer. No. IV., open to the Dinorwic Quarry em- ployes who are under 21 years of age: 1, Owen W. Hughes, Tan'railt, Brynsiencyn. No. I., challenge prize value 930, presented by Mr Assheton Smith, owner of the Dinorwia Quarries 1, Cilgwyn Slate Quarries, Carnarvon. No. II., prizes value -013, given by Mr Asshe- ton Smith, owner of the Dinorwic Quarry steam- ships, open to Dinorwic Quarry employes only: 1, J. J. W illiams, Tyddyn Difyr, Ebenezer, and partner; 2, Richard Price, Vaynol-terrace, Eben- ezer, and partner. No. III., open to the Dinorwic Quarry em- ployes who are under 21 years of age: 1, H. Ar- thur Jones, Corlanau, Ebenezer. GRAND BRASS BAND CONTESTS. Class A (open)—Test piece, "Worthy is the Lamb" (Handel), arranged by Wright and Round 1, the Vaynol Silver Band. Class C (openTest piece.. Quick Step &wn choice) 1, the Royal Oakeley Silver Band, TJL Festiniog.

Penodiadan Eglwysig Esgobaeth Llanelwy. Y mae Arglwydd Esgob Llanelwy wedi gwneud y penodiadau canlynol: Canon Evans, ficer Abergele, yn archddiacest Llanelwy. Y Parch David Jones, ficer Llanrhaiadr-yn- Mochnant, yn ganon mygedol. Y Parch R. Theophilus Jones, M.A., curad Colwyn Bay, yn ficer corawl Llanelwy. Y Parch Thomas Lloyd, B.A., rheithor Bala, yw ficer Abergele. Y Parch L. D. Jenkins, B.A., ficer Ponvew, yn rheithor Bala. Y Parch E. M. Roderick, M.A., ficer Wydd- gruff yn ficer Rhiwabon. Y Parch James Davies, M.A., curad-mewn- gofal Llanrwst, yn ficer Penycae. Y Parch Dan Davies, M.A., ficer Brymbo, yn '7: or Dinbych. Y Parch Clement Todd Davies, M.A., fioer Cae'rfaUwch, yn ficer Northop. Y Parch J. P. Poole Hughes, M.A., curad Wvddgrug, yn ficer Wyddgrug. Y Parch Steuhen Jones, curad Wyddgrug, yn ficer Cae"rfallweh. Y Parch T. H. Hawkins, M.A., curad TraUwm, yn ficer Guilsfield. Y Parch Thomas Lloyd, ficer Abergele, yn ddeon gwladol Rhos. Y Parch J. S. Lewis yn ddeon gwladol Caeder- wen. > Y Parch T. Ll. L. Williams yn ddeon gwladol; Edeyrnion. Y Parch J. Allen Jones, B.A., ficer Llwyd- iarth,y n gurad-mewn-gofal Llanrhaiadr yn Nghin- meirch. Y Parch J. Evan Jones, M.A., curad-mewn- gofal Llanrhaiadr, ar benodiad Canon Fletcher, yn ficer Brymbo. Cynygiodd yr Esgob yr archddiaconiaeth > Canon Lewis, Trefnant, ond nid oedd yn alluog i'w derbyn.

Eisteddfod G-adeiriol a Choronog Talaetb Dyfed. Cynhaliwyd yr Eisteddfod uchod yn y Drefach- Velindre, Swydd Gaerfyrddin, ddydd Mercher diweddaf. Yr oedd pabell enfawr wedi ei chodi, a miloedd o bobl yn ei Ilanw drwy y dydd. Mae hon yn Eisteddfod flynyddol bwysig." a llwydd- iant anarferol yn nglyn a'i chynhaliad bob tm. Fel Eisteddofd Dalaethol hyhi yw Eisteddfod bwysicaf y Deheudir. 'v Llywyddion y tri chyfarfod oedd Mr Robson^ A.S., Mr J. Lloyd Morgan, A.S., a'r Milwriad Lewis, gan y rhai y cafwyd anerchiadau byrion a. dyddorol. Arweiniwyd y cyfarfodydd yn fodd- haol iawn gan y Dr. Gomer Lewis, Abertawe. t Beirm »,dv,"yu y gwahanol gynyrchion gan Berw, iVatcyn yn, D. Adams, B.A., O. M. Edwards, M.A., Gv.^nogfryn Evans, M.A., Gomer Jones, R.A. Ai., j. H. Roberts, Mus. Bae., etc. Eniliwyd ar yr hir a thoddaid coffadwriaethol g;:n Air Joseph Jones (Ehedydd Emlyn). Y Cor MercLed goieu, gwobr lOp, oedd un Castellnew- ydd Emlyn, dan arweiniad Miss Phillips. Daetk amryw goreu plant yn mlaen i ymgystadlu ar y wobr o bum' punt. Y goreu oedd un o Aber- tawe. Eniliwyd yr unawd tenor gan Mr W. H. Protheroe, Llandilo a'r unawd baritone gan Mr J. Burry Morse, Burryport. Darlleuodd Watcyn Wyn ei feirniadaeth ef Berw ar yr awdlau ar "Y Tair Gardd"-Edein, Gethsemane, a Gardd Joseph. Derbyniwyd saith a chanmoliaeth uchel i'r rhan fwyaf o honynt. Dyfamwyd y gad air hardd oedd ar y llwyfan a saith bunt i "Abad," set Mr R. O. Hughes (EI- fyn), Ffestiniog. Cadeiriwyd Gwili. ei gynrych- iolydd, gyda chryn lawer o frwdfrydedd. Dad- ganwyd can gan Madame Kate Llewelyn ar eiriaa arbenig at yr aehlysur a gyfansoddwyd gan Wat- cyn Wyn. Am gvfieithu "Y Gwlithyn," y goreu. oedd y Parch J. Evans (Mei-ros), Stroud,

Mr W. H. Williams a atebodd nad oedd efe yn 6ynu fod y cwestiwn yna yn cael ei ofyn, gan iddynt yn y gorphenol gael cryn lawer o ddadlu yn nghylch y mater o gyfieithydd. Yr oeddynt yn teimlo yn hyderus, modd bynag, na fyddai un anhawsder mewn cael cyfieithydd pan fyddai gweithiwr yn analluog i osod ei achos o flaen y prif reolwr fe wneid darpariaeth er cael rhyw un allai osod yr achos i lawr drosto. Yr ateb ir, cwestiwn hwn oedd, na fyddai dim anhawsder gyda golwg ar y pwynt a godwyd. "f Llais: Yr wyf fi yn meddwl y byddai'n fwy boddhaol pe bai i'r eglurhad a roddwyd yn awr gad ei gorphori yn nhelerau y cytundeb. Yr oedd Mr W. H. Williams o'r farn y gallent nwy ei gymeryd yn ganiataol: yr oedd bron yn sicr na ddryllid ]1Vi-y yn erbyn y graig hon, craig oedd ei8oes wedi bod y fath rwystr iddynt. Modd *e ddylid pwyntio allan na fu i'r ddirprwy- aeth roddi y cwestiwn o gyfieithu fel un o'u lian- Scf"' ,F"' «s r Mr nefyd(l gael yrngom a'r siaradydd), m fvad- *u anhawsder ar'y pen hwn. ijiais A oes genym ni bwyllgor 1 apelio ato 1 U tr°i' dynion, gan apelio yn bersonol at Mr • H. illiams, a gynygiodd fod iddynt fyned y1} mlaen yn unol a plienderfyniad y ddirprwyaeth (chwerthin). Mr W. H. Williams a ddywedodd y derbynid Unrhyw gynygion fyddai gan neb i'w gwneud yn udiweddarach ar y cyfarfod: ar hyn o bryd hwy & aent yn mlaen gvdag unrhyw eglurhadau a dybid yn angenrlieidiol.0 Mewn atebiad i gwes- tiwn o berthynas i bwyllgor, efe a ddywedodd mai pwnc oedd hwnw i'r gweithwyr i'w bender- fynu nid oedd gan y meistr ddim byd i'w wneud ag ef. Os dewisai y dynion etliol pwyllgor, yr oeddynt at eu rhyddid i wneud hyny. Yr oedd Arglwydd Pcnrhyn wedi dweyd fod iddynt groes-- aw i ddewis un, a dywedodd Mr Young hefyd nad oedd yr un rlieol yn erbyn i bwyllgor gynghori dirprwyaeth. Gan mai rhagorfraint y dynion ydoedd liyny, a bod Arglwydd Penrhyn a Mr Young wedi dweyd nad oeddynt hwy yn myned i ymyryd a'r hawltraint hono, yr oedd efe yn meddwl mai y dynion eu hunain oedd i edrych allan pa fodd i fyned yn mlaen gyda golwg ar bwyllgor, ac nid oedd yn bwynt ddarfu godi pan benderfvnwyd ar delerau y cytundeb. Rhaid oedd iddynt ymgynghori a'u gilydd ar faterion orfath hyny: y cwestiwn yr hwyr hwnw oedd— beth oeddynt delerau y cytundeb? Yr oedd vn holloI glu er Mawrth diweddaf nad ymyrid gyda hwy yn eu hawl o apwvntio pwyllgor. Yn nesaf gofynwyd cwestiwn°pa un, os na byddai i unrhyw berson neu bersonau yn gwneud hw^1 ddin1 CTll/n •lrfllith eu doHl,arth neillduol wy, ddyn cyfaddas i gymeryd eu cwyn i fyny, eu bod at eu rhyddid i fyned at bwylIgor (os byddal un mewn bodolaeth) i ddewis dirprwyaeth i gy- meryd yr achos i fyny. Mr W. H. WilliaIIl8 a ddywedodd, os na fyddlli ?znXT;" ird hawl i ddewis dirprwyaeth. Oni allai efe ei hUn ddewis dirprwyaeth, yna, 0 dan yr ail is-adran, gallai y ddirprw:yaeth gad ei hethoI gall y gweith- wyr Y11 y cyfryw ddull ag a dybient hwy yn ddoeth. Llais: A oes trefniadau wedi eu ewnend ,^n+ni ddial gad ei wncm, ™ n" gwyn? WmlS n,1';)," ai fetHyliai na(I 0(,,w iivny *nl £ 3 l 3^U ond ar aclilysur fel y presen- hwnw11'11 Jnt r0ddl gwrandawia<l i'r boneddwr Mr Carter (yn siarad yn Saesneg) a ddywedodd f j 7u dZmUn°' ateb dim cwestiS idd faffnT aitl" ddeaIi«dig iddo ef ddyfod i'r cv- hAll T G1 ^nfoldeb ei hun fel cynrychiolydd heddwch, ac ar gais eu harweinwvrfTXfaoJ v cZ^h) ° Ydai al!an delerau cytundeb^^ch^ u3™ « re^du"1? » f3'd<iryno j restr du ai peidio if (cliwefihin^ O dan odran 5 fe fyddai iddynt Sy] J ™ r na? an'el a Vhmim j Mr Carter (yn myned yn mken) a ddyivedodd CTda golwg ar unrhyw berSona„ (fi™ y„ mlaen gV,YEiûn, fod iddyn.t groesaw byth yn dicddef °'r her^'dd et0Mr D' R DanieI a ^eitll°dd y sylwadau hyn 4v a ddcliodd vni,bK<i'>d»'J™ a fydd rybelwr Mi^ W R ixr'ii • bargen ai Peidio? iad oedd', cy„ MlTiVSk'd?ddfim!,i 71 arfer- rJSw^Tr g*sJl 23 inly'iU'd'i yn' -1 T1^ rl'r'V gymhwys aipeidio weitliio men unrhyw iin aetn J^y.liau y rybelwyr yn mlaen, efe a a<Wf g^eud yn fjvj- priodol h„}T^h hwys" Wrth dd•iol, Y ina fit, a aoth yn mlaen at Arlrin ttt yn ymw„e,d a gosod bargeiniol1. DvtlvMd fod nwn yn bwnc Yll mha un Y1' oeddYllt weùi cy- meryd llawer 0 ddyddordeb yn ystod p3.l'hlld yr anghydfod. Mol' bell ag yr oedd efe yn cofio cais y ddirpnvyaeth ar y pen hwn, yr oedd arnynt eisiau caeI sicrhad y byddai i bob dyn yn y chwarel gaeI gwait.h yno gan y rheolaeth ac nid gan yr un 01 g\v eithwyr. Gofynent hefyd fod i bob dyn gael clnvareu teg gyda golwg ar gyflo^ pa rn ^d'li'io f•TCte b3cl' rddfrD^'rfi? 81 f r ™a«l gan S»^sis3?i»irt5t ,.»W,fS5.sr„ i-» ■■ «'a?baM1dldlISeiniT,a,r.r yn «. ""T1* o gwbl ? ° ^)arSeinion i rybel- fodMhwnw fn iSer ddyHai 7 .cydn<ddid rheolaeth. Os bvd?o^ V 711 UIllonnryrcl]ol i'r geinion i rybelwyr r^i1 r J Wcddaf ad(i<™r bar- Vu y mater Z oedf? 7 i 71\10n oedd 1 l)ender- oeddynt hwy yn ei ddelf 711 ad(3aw> >'r ^iinonmawr^gwn^an^ 08 g°Sodir b- 1 osod rhai i rybehwr 7n^ 1 5"n anymarferol Nid oedd ilr W ir tm- ganddynt unrhyw ^bn\ • llhams >"n meddwl fod yr addewid hon rodHx''8PU° ai\an°ll7SOndeb oedd y rheola.^l! n i yd. San y rheolaeth. Os gwaitli i'r ]10]1 ddyni^n fn 7" myned 1 roddi Swndo'r0tflo^^ted^ r y° medd"l ^M^'dd^1 medra rSoddiV Mthau'hvn''1 °edd rtleolaeth J™ wys yr egvydrW^1 isS^o?"1 &dran 711 Cjn" geinion i fod vJfnwyW y r^oT* !?d g°S?d 7 bar" un crybwyIliad arn ail-o^od ^?" °fd Jr ddim oedd <-ir ixordd ail-osod i i a:n gwj'bod y byddai i bob un yn £ 0°^ ion gael ei gadw i weithio gan'^ rheolJth lgT: oeddynt am weled fod pob un yn derbt gyfiawn o gyflog. A Jent hwTofyn^" i1 S? Had pa faint o ail-osod gymerai le ? bosibTerld0nd? UIV> r 10rf ";i fod -yn ys^ied ei bod yn fnrlfi fol a^lan,, m' 1 OS(,d bargeinion yn y fath ei farn ef v 7 d-"nion ieuainc- y hyn, yn Y Dwvtif'n iJn an8'le^noff°l i'r rhai hyny. honTChSrTn0 *?' mha 7sbl7d caffai adra« Im i J a dd^edodd fod y cwestiwn SKiSJSrtyi;iaeth ™ p^c i ffwr. 11.' 1 oeddynt yn bur awy^ us i wneud i far virion 7I\a y8tyrieufc y11 bodoli mewn perthyna* id'trldTOi vn J" n^™?b yr amddihyniad gynyg- jn bur ofalu^yntwSd" J'" ,od rapoifr )int^e^/0d pnvdydd i ni (!fyn am nnrlr^v 'Bcdd rhai n f n b«rod fel corph o ddynion. Os ddrw/n!l^ hKnynfc yn m?dd^d fod yna egwyddor dynion ieuainc rrfH1"1"5'? U b°d yn anfanteisi°l i'r ddigon o ddvninn f1]7 y ,en1t n!"7 eu bunain fod yn mewn ffaith na fyddai i fargeinion fodoli ?? mIaen i drafod Adran iad i srwestin-n j cyflog, ac mewn ateb- wadu cywirdeb cvf^f°i ^na<i oeddynt safle i W yn yr ?<<>& ^iol oedd i drwy lyfrau y chwareL haTrlfraint 0 fyned Gofynodd person o'r dorf pa un a fyddai gosodwr y bargeinion yn eu gosod ar yr hen safo ynte 5s 6c pan y deuai i ofyn 1 r dynlon pa^mty dunell yr oedd y gweithwyr yn ei ddisgwyl (cymerad H. Williams a ddywedodd fod yr adran J1.0" yn mjTiegi y cyfartaledd oeddid wedi ei da u, a j y gosod ar yr un safon ag o r b^laen pan yr a rlid gweithio. Os 5s 6c oedd y cyfartaledd a dehd yna yr oedd yn rhaid y byddai y gosod ynol y safo a hono. Nid oedd neb i gael ei aalu am fwy nag a ^Kais Credaf os yw pethau i fod fel ag o'r blaen y bydd yn druenus ar lawer. Dywedodd un o'r dorf ei fod yn meddwl os oedd y gosodwr wedi gosod o'r blaen yn ol y saf°n o 4 y dydd y rhaid ei fod yn bur ddwl 1 dalu yn ol safon o 5s 6c (chwerthin). Ni fyddai i'r un bod rhe«ymol setlo fel yna, Rhaid fod y gosodwyr yn rhai rhyfedd iawn i osod am Is 6c yn fwy nag yr oedd y meistr yn roddi (chwerthin). Dywedo^u. Mr W. H. Williams ei fod yn deall eu bod yn gofyn am safon o 5s 6c, a'r swm isaf yn 4s 6c. Yr oeddynt wedi cael eu cwestiyno parthed beth feddylient wi'th "safon." Dyna olygsnt v nou oedd gan y gosodv.T a'r cymerwr mewn golwg pan yn cy- tuno yn nghylch y pris am weithio bargen. Nid fod pob dyn i gael 5s 6c y dydd. ond fod y gosodiad yn o ag i'w alluogi i wneud 5s 6c y dydd os oeua yn chwarelwr medrus. gt Yr ateb ydoedd fod y dynion yn barod yn cael, ar gyfartaledd, 5s 6c y dydd. Gofyn- Mr W. H. Williams ai hwnyna oedd yr eglurhad a roddent ar safon cyflog (gwaeddiadau Ie). Gallai rhai gyrhaedd yn uwch na'r safon, tra y byddai eraill islaw iddi. Byddai i hyny ddifjwydd am fod gwahan- iaeth yn ngallu gweithwyr unigol. Yr oedd wedi ei awgrymu nad oedd hyny yn foddhaol. Llais Nid oedd y gwahaniaeth bob amser yn ngallu y dynion ond yn ansawdd y graig a weithid. °Llais arall: Nis gallaf weled na byddwn yn yr un twll os na fydd rhyw gyfnewidiad. Mr W. H. Williams a ddywedodd os oedd y gosod i fod fel o'r blaen, ac os yr oeddynt yn gosod o'r blaen ar y safon o 5s 6c y dydd, a fyddai ganddynt gwyn os na enillent 2p y mis. Mewn atebiad i gwestiwn pell- ach o berthynas i gyflog dyddiol, dywedoua mai y pris a roddid yn yr adran hon oedd i fod yn safon y gosodiad. Nid oedd ganddynt hawl i ddweyd mai pris i ddynion wrth y dydd ydoedd. Llai? Os pris ar y gosod yw i fod, pe byddai i ddyn fethu ei gyrhaedd, a fyddai y rheolaeth yn barod i dalu yn ol y swm o 4s 6c? Mr W. H. Williams a ddywedodd eu bod wedi dwyn yn mlaen gyfryw gais. ond na fuont yn llwyddianus gydag ef. Llais: A chaniatau na allwn gyrhaedd safon o 5s 6c, a allwn ni ystyried hyny fel cwyn am yr hwn y gallwn anfon dirprwyaeth at y prif oruehwy'liwr? Mr W. H. Williams a ddywedodd mai y cwbl allai ef ddweyd ar y pwynt yna oedd, fod y gosod i fod yn gyfryw fel ag i alluogi gwcithiwr da i wneud 5s 6c y dydd. Yr oedd anhawsder wedi bad i gael y meistr i gydnabod fod yna unrhyw gyfrifoldeb arno ef i wneud i fyny unrhyw ddiffyg wedi i weithiwr wneud bargen ag ef. Yr oedd yn hawdd iawn i'r dynion feddwl nad oedd ond iawn i ddiffyg o'r fath gael ei wneud i fyny, ond ar y llaw arall yr oedd yn anhawdd cael y meistr i weled fod pethau felly. Yr oeddynt wedi bod yn aflwyddianus ar y pwynt yna. Nis gall- ent ddweyd dim yn mliellach na bod y gosod i fod yn fel ag i alluogi ^weithiwr da i enill 5s 6c y cljdd, a dosbarthiadau eraill mewn cyfartalecid. Mewn atebiad i gwestiynau pellach, pwyntiodd Mr W. H. Williams allan fod Mr Carter wedi dweyd yn barod na fyddai unrhyw berygl i neb ddod a chwyn yn mlaen, ac na fyddai i ddim dial gymeryd lie. Llais Yr wyf fi yn deall nad ydym wedi cael dim codiad yn ein cyHogau. Mr W. H. Williams: Os oeddych yn cael 5s 6c y dydJ." a oodd arnoch eisieu codiad? Yr oedd y teler- au yn mynegi y byddai y gosod ar y safon o 5s 6c y dydd. Yr oedd y gosod i fod yn gyfryw fel ag i allu- ogi gweithiwr da i gyrhaedd 'safon o 5s 6c y dydd. Yn mhellach, dywedai eu bod wedi bod yn aflwydd- ianus o berthynas i'r dynion wrth y dydd, i'r rhai y gofynent am ddeg y cant o godiad. „ Llais Pan ddaw y gosodwr ataf, a,c y dywed ei fod yn gosod bargen i mi yn ol v safon o 5s 6c, a minau yn gwybod nad yw ei gosod am y pris hwnw, beth wyf i wneud? 5 Mr W. H. Williams a ddywedodd fod digwyddiad or fath yn cael ei ragdybied. Os y teimlent yn hyderus y gallai achos o'r fath ddal yn ngwyneb ym- chwiliad, pah am nas gallent deimlo fod ganddynt gwyn? Os y byddai achos felly yn dal ymchwiliad, montrai ddweyd y byddai ganddynt gwyn. Yr oedd y gosod i fod yn ol safon o 5s 6c y dydd. Yn mhob achos lie y bernid fod cwyn, dylid da! mewn cof y dylai cwyn o'r fath ddal ymchwiliad. Os na fvdd y gosod yn ol y safon osodid i lawr yn yr adran hon yna yr oedd telerau y cytundeb yn darparu ffordd ir dynion ddwyn yn mlaen eu cwvnion. MrW. J. Williams. ysgrifenyddUndeb y ChwnrelwJT a gynygiodd eglurhad. Dywedodd fod telerau y cy- tundeb yn mynegi mai cyfartaledd y cyflog a delid i'r chwarelwyr oedd 5s 6c y dydd cjm iddynt ddyfod + ijj oedd yQ mJrnogi yn mhellach mai y cyfar- taledd a' dehd i labrgreigwyr oedd 4s 7c, ac lafur- wyr 3s 7c y dydd. Yr oedd y telerau yn mynegi mai hyny oedd i fod yn safon i'r gosod yn y dyfodol beth bynag ydoedd o r blaen. Os na cherid hyny allan, byddai ganddynt gwyn (clywch, clywch). Llais Sut mae Mr Carter yn deall y mater? w t „cr a ddywedodd ei fod yn meddwl fod Mr W. J. \V1ll1ams wedi ateb yn gywir. Mr W- H Williams, mewn atebiad i gwestiwn, a ddywedodd fod yn rhaid iddynt ddeall mai hwn oedd y pris am osod ac nid fel cyflog diwrnod. Y pris o 5s 6c oedd y nod i w gyrhaedd gan ddynion yn gweith- ^ld oedd yn penderfynu y cwestiwn o gyilog dyddiol. g:dlog dyddiol. gwbiaisi: Yllu nid wyf yn gweled ei fod yn safon 0 illiams a ddywedodd ei fod yn sicr nad cyflog dyddi.il ydoedd, canys oedd Mr Young wedi egluro mai yr hyn feddyliai wrtho oedd y safon i ddyn- ion yn gweithio ar fargen. Llais Credaf nad oes unrhyw ymgymeriad v bydd 1 adyn gael ei dalu yn ol ei werth hyd yn nod pena y g ifon5 °WCl U 7Qddc> 7n 01 alluoSi i gyrnacdd ] Mr W. H, Williams a ddywedodd fod ganddo aw- durdod Mr Young dros ddweyd y byddai i'r pris gyf- ateb 1 r lie y gweithid ynado. Yna aeth yn mlaen i c™el Adlim 5 ° berfchynas i'w dychweliad i'r Llais A allwn ni fyned i mewn yn un corph yn lIe drwy y swyddfa! Mr V\. ff. Williams a ddjTredodd fod yr adran dan ys^riaeth yn mynegi y byddai i bawb gael dyehwelvd, ond yr oedd yn anmhosibl i bob un fyned yn 01 y aiwrnod cyntaf, piyd na fyddai gwaith i'r oil ohonynt, mater nad oedd eisieu esboniad arno iddynt Invy fel chwarelwyr. Kr engraipht, ni fyddai gwaith ar y cychwyn i'r llwytliwyr. ond yr oedd yr adran yn myn- egi y byddai i r "gweddill" gael eu cymeryd i mewn mor fuan ag y gellid trefnu gwaith iddynt. Caniateid amser rhesyniol hefyd i'r rhai eill fod yn awr vn gweithio yn mliell. Llais A ydym i fyned yn ol drwy y swyddfa ai }*n yr un ffordd ag y daethom allan? Mr W. H. W illiams a ddywedodd eu bod yn medd- wl am fyned gyda'u gilydd fel yr oeu^vnt yn arfer pan wrth eu gwaith, ond jt oedd ar y rheolaeth eisieu cael rhestr o'r lioll enwau a byddai raid i bob un roddi ei enw i mewn. Yr oedd ganddynt wrthwynebiad cryf i'r cwrs yma. ond yr oedd eu hofnau wedi eu chwalu pan y deallasant yn glir fod pob un i gael dychwelyd. Penodid lleoedd pan y rhoddid i mewn yr enwau. Yr oeddynt yn cael sicrwydd nad oedd neb i gael ei adael allan. Llais Pa fodd y safai yr enwau ar y rhestr? Gallai ddigwydd i enw person nad oodd wedi bod yn gweithio yn y chwarel ond am ychydig flynyddoedd ddod o iiaen enw person oedd wedi bod yn gweithio yno am lawer iawn o flynyddoedd, ac os y byddai achos i droi rhai i ffwrdd tebygol mai y rhai isaf ar y rhestr a droid ymaith. Mr W. H. Williams, wedi ymgynghori yn fyr a Mr Carter, a ddywedodd ei fod yn cydsynio a'r di- weddaf nad oedd hyn ond dibwys. Nid oeddvnt yn meddwl y gwnai y rheolaeth y fath beth ag a awgrym- id. Mewn atebiad i gwestiwn arall, dywedodd *fod pob dyn i roddi i mewn ei enw. ei gvfeiriad, a natur ei waith, a'i rif yn y chwarel. Onid oeddynt vn meddwl y byddai yn gwyn gan y gweithwyr yn gy- ffredinol os y cymerai v fath beth ag a ddychymygid Is, set troi ymaith ddyn oedd wodi bod yn y ^gwaTth 'am 40ain mlynedd dyweder. a gadael dyn arall nad oedd wedi bod yno ond am ddwy neu dair blynedd i mewn. Mr John Willitims, 'Rynys. a ddywedodd os y ^"S^yddai peth o'r fath, yr atebiad a gaent fyddai eu bod wedi gwneud yn ffol iawn wrth gael eu rhestru (chwerthin). Mr Carter a ddywedodd pan y penderfynouu y dyn- ion mewn cyfarfod blaenorol na ddychwelent at eu gWluth drwy y swyddfa fod ganddynt, yn ddiau, res- ?.i il +[°S ?jlly" allan mai cwestiwn i'r heolacua oedd y modd i ddychwelyd at eu gwaith, Yr. oedd teleran y cytundcb yn rhoddi iddynt sirwydd y byddai 1. bob un o honynt fyned yn ol, ac yn hyny yr oedd ganddynt y sierwydd goreu allasent ddymuno. Sïd oedd unrhyw bwynt yn y modd yr oeuuynt i ddyciiw ely d. Y rheswm oedd ganddvnt dros wrth- w-ynebll dychwelyd drwy y swyddfa, yn ddiau, ydoedd foJ. arnynt ofn y byddai i rai ohonynt gael eu gadael airr yr oedd ganddynt sicrwydd na fyddai 1 run o honynt gael e iadael allan, a gofynai iddynt gyfarfod y rheolaeth ar y pwynt yma. Llais Yn mhen pa faint o amser wedi dechreu gweithio y daw y gweddill o'r dynion i mewn? Dywedodd Mr Carter y byddai i r rheolaeth gymer- yd pawb i mewn mor fuan'ag oedd yn bosibl; talai i'r rheolaeth en cymeryd i mewn mor fuan ag fydd posibl (chwerthin n chymeradwyaeth).. Gofynodd Mr Carter i Mr W. H. Williams a oedd wedi cael ymdrafod;ioth gyda Mr Young o berthynas i'r pwynt yma. H Mr W. H. Williams a ddywedodd ei fod, ond yr I oedd atebiad Mr Young iddo wedi ai roddi yn breifat. Mr Carter Yna gofynaf i chwi a oeddych yn fodd- lawn atebiad, os oedd yn cael ei roddi yn breifat. Dywedodd Mr Williams ei fod yn berffaith foddlon. Mr Carter Wei, yna tybiaf y dylai pawb fod yn foddlon. Gofynwyd cwestiwn a wnai y tro i un dyn roddi i mewn enwau criw yn y swyddfa. Mr Carter a ddywedodd mai cwestiwn i'r rheolaeth oedd hwnw, a mynegodd ei farn na thybiai ei bod yn ddoeth codi y man bwyntiau hyn. Wrth ateb cwestiynau pellach dywSdodd Mr W. H. Williams eu bod wedi pwyso ar Mr Young i egluro beth feddyliai wrth "amser rhesymol" i'r rhan eill fod yn gweithio yn mhell ddychwelyd at eu gwaith. Eg- lurodd Mr Young os oedd dyn yn analluog i ddych- welyd ar unwaith ei fod i anfon ei resymau dros beidio dyfod Ni wrthwynebai Mr Young i ddyn gael dau neu dri mis o amser os byddai ganddo reswm digonol drosj^ros i ffwrdd am y cyfnod hwnw. Dylai dyn yn y cychwyn roddi ei reswm i'r rheolaeth am ei anallu i ddychwelyd at ei waith ar unwaith, ac nid parotoi i wneud ei feddwl i fyny pa un a ddychwelai ai peidio ar ol i ddau neu dri mis basio. Os y cadarnheid teler- au y cytundeb gan y dynion, y bwriad oedd, fe gredai, cael y chwarel mewn sefyllta i'w gweithio erbyn y dydd cyntaf o Fedi, neu yn gynt os yn bosibL Llais Os cadarnhawn ni y telerau hyn, eiddo pwy fydd yr awr giniaw-pa un ai nyni ynte Arglwydd Penrhyn? Mr W. H. Williams Yr wyf yn meddwl mai ni pia yr awr giniaw. Llais Y na a oes genym hawl i gymeryd llyfr drwy y chwarel1 Mr Carter A oes yna reol yn eich gwahardd i gymeryd llyfr drwy y chwarel? Llais Y mae wedi cael ei wahardd. Mr Carter a ddywedodd ei fod yn deall na fu i'r gwrthwynebiad i gymeryd llyfr drwy y chwarel ond dyfod allan yn ystod cyfarfyddiad (interview). Yr oedd yn meddwl mai gwell ydoedd aros hyd nes byddai i reol ar y mater gael ei thynu allan yn gwa- hardd cymeryd llyfrau gwmpas. Llais Ond fe fyddwn wedi myned yn ol at ein gwaith y pryd hyny. Dywedodd Mr W. H. Williams ei fod yn gobeithio mai felly y byddai, ond na fydded iddynt gefnogi tynu rheol o'r fath allan. Un o'r gynulleidfa a gyfeiriodd at y cyfarfyddiad rhwng y ddirprwyaeth a Mr Young, pryd y bu i Mr Young ddweyd nad oedd ganddynt hawl i gymeryd I llyfr o amgylch y chwarel. Gan hyny mater ydoedd hwn a gododd yn nghwrl y drafodaeth yn unig. Mr W. H. Williams a ddywedodd ei fod yn meddwl y byddai yn ddigon buan codi y cwestiwn hwn pan y byddai rheol wedi ei gwneud gyda golwg arno. Gofynwyd cwestiwn pa un a fyddai rhyddid yn y dewisiad o bartneriaid gweithio. Mr W. H. Williams a ddywedodd i hyny fod mewn bodolaeth yn ystod'yr ugain mlynedd diweddaf, ar y dealltwriaeth fod y dewisiad i gyfarfod a chymerad- wyaeth y rheolwr lleol. Cwestiynwr arall a ofynodd, os cadarnheid y telerau byn, a oedd yn ddealledig fod pob un i gael ei hen le yn ol eto? Mr W. H. Williams Fel mater o ffaith, nid oedd ganddynt hawl i unrhyw le. Nid oedd ganddynt reswm i gredu fod unrhyw fwriad i symud yr un dyn yn mhellach nag fel y bydd cyfnewidiadau yn digwydd bob amser. Hwy a wyddent fod cyfnewidiadau yn digwydd o angenrheidrwydd bob Biis. Nid oedd yr un awgrym wedi ei roddi na. byddai i bob dyn ddych- welyd i'w hen le ond, fel mater o ffaith, ni feddent un hawl i hyny. Nid oedd y bwriad lleiaf i wneuthur dim i'w dychryn hwy. Pan agorai y chwarel, beth arall a wnaent ond i bob un fyned i'f lie y gweithiai ynddo o'r blaen? Yr oedd hyn yn dihysbyddu'r cwestiynau a chan na ofynwyd dim yn rhagor, Y Cauleirydd a ofynodd a oedd rhywun yn barod i gynyg fod telerau'r cytundeb yn cael eu derbyn. Yna Mr David Hughes, Penybryn, a gynygiodd eu bod yn cael eu derbyn ac meddai, gan fod y ddir- prwyaeth wedi gwneud yr oil yn eu gallu dros y dyn- ion, ac yn gweled fod y dynion wedi sefyll wrth gefn y ddirprwyaeth ar hyd yr amser, ac wedi dodi eu henwau wrth y papyr a gynwysai delerau y cytundeb, a ydoedd yn bosibl fod y dynion yn myned i droi cefn ar y ddirprwyaeth ar derfyn yr anghydfod hwn a dwyn yn mlaen rhyw gynygion eraill? Yr oedd efe yn cynyg ei benderfyniad, gan fod y telerau wedi der- byn cymeradwyaeth y ddirprwyaeth ar ol gwneuthur ohonynt bob peth yn glir. Eiliwyd hyn gan Mr William Thomas, Tanyffordd ac wedi ei roddi i'r cyfarfod, cyhoeddodd y cadeirydd ef wedi ei gario trwy fwyafrif mawr. Mr John Williams, 'Rynys, a awgrymodd eu bod yn erfyn ar y rheolaeth gario allan y telerau mewn ysbryd o degweh. Gwnaed cynyg fod i delerau y cytundeb gael eu. rhoddi i'r cyfarfod o un i un, ond ni ddarfu i neb gefn- ogi hyn. Pasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch i Mr Lloyd Carter, yn nghydag i aelodau y ddirprwyaeth. Mr Carter a gydnabyddodd yn fyr, gan ddweyd, pa beth bynag a wnaethai, iddo geisio cyflawni ei ddy- ledswydd yn onest. Yr oedd yn rhaid iddo ddweyd ei fod ef yn edrych ar yr anghydfod hwn yn ngoleuni ymrafael rhwng gwr a gwraig; ond yn awr efe a obeithiai a'i holl galon fod yr ymra- fael wedi ei setlo. Anghydfod fu hwn yn nghylch egwyddorion, nid materion personol; ac mewn trefn i ddangos eu bod hwy yn dymuno cyfarfod y rheolaeth mewn ysbryd da, efe a ofynai iddynt roddi "three cheers" i Arglwydd x enrhyn a.Mr Young. Gwnaethpwyd hyny, ond parodd y crybwylliad • enw Mr Young i beth hwtio gymeryd lie. Yna Mr Carter a alwodd am "three cheers" i Mr enw Mr Young i beth hwtio gymeryd lie. Yna Mr Carter a alwodd am "three cheers" i Mr W. H. Williams ac i Arglwyddes Penrhyn, yr livn a wnaethpwyd yn galonog. Ar hyn terfynodd y cyfarfod.