The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

I> AT EIN DARLLENWYR. Anfoner pob gohebiaoth i'r GOLYGYDD CYMREIG. Swjddla'r "Pioneer,

DAN SYLW. DULLIAU BEIRNIADU. Ya ddiwoddar gwnaed prawf o feirniadu drwy rifnodau-y perileithrwydd yn gant; ac yn ddi- Vtcddiirach daw y cynllun o guddio y beirniaid, eu carcliaru nid am drosedd, ond rhag iddynt dro,sed,du--isyniad d4, sef eu cynorthwyo i wneud yn gyfiawn. Eto, credwn na ddaw y milflwydd- mnt yn y byd cystadleuol cerddorol hyd nes y daw "prawf drwy reithwyr." Mae hanes am un bradwr yn mhlith y deuddeg, ond peth an- nicbonadwy, ynte, fyddai deuddeg Judas! » Y CR WYDRIAID. Aehoaa'r crwydriaid lawer o helynt, ac y nuo'r modd i ymddwyn atynt yn ddyrysbwnc gwladol. Goreu po cyntaf i'r Llywodraeth roddi yetyriaeth iddo, a threfnu yn y fath fodd fel y gwypc yr awdurdodau lleol beth i wneud a'r liuawe pererinion sy'n tramwy hyd ein ffyrdd bob foddion i fyw, ond a dderbyniant trwy chison a thosturi. Ceir rhai tlottai yn gollwng y crwydriaid allan ar fore Sul, ac y maent yn anhosi llawer o bryder ac ofn mewn parthau gwledig o'r herwydd. Awgrymir y dylai gwarch- eidwaid pob Undeb eu cadw yn y tlotty o nos Sadwrn hyd ddydd Llun, a dyblu eu llafur cyn yr e!ont ymaith er talu am eu bwyd a'u Hetty. Awgrym arall yw y dylid cadw cofrestr o'r hil grwydrawl a threfnu math o drefedigaeth i'r rhai na fynant weithio. Pa gynllun bynag a fab- wysiedir, dylai fod yn unffurf fel y gallo pob llndeb gydweithredu yn effeithiol. < CYFANSODDIAD AROBRYN. Cyfansoddwyd y penillion canlynol erbyn cys- tadleuaeth yn Butternut Valley, Minn., rhwng y Ulynyddau 1865-1870; ac yr oeddynt yn fuddugol: I'n rhifedd iawn yw'r ceffil tan, Ni fi 'i fath erioed o'r blan; Mae e'n gweryri'n enbid iawn, Nis gallaf weld am dano'n Uawn. Ei fwid yw glo a cho'd a dwr, Lie benag bo ma'n cadw stwr; 0! gwil'wch rhago hy-wyr bach I Os ychi am ych cadw'n iach. Ar hyd y gledr ffordd yr n, Wath ganto geia' mwi na'r ha'; Ar ol trafaelu orie maith Nid yw e'n blino ar 'i daith. Eiff o Mankato i Seint Paul, A'l un diwrnod e' ddaw yn ol, Eiit -.onoth wedi'n fel o'r bla'n, la I'hjiedd iawn yw'r ceffil tn.

Bywoliaeth Llanddoget. Cynygiodd Esgob Llanelwy fywoliaoth Llan- ddogct, sir Ddinbych, yr hon ocdd wedi myned yn wag trwy farwolacth y Parch J. Pugli Evans, i'r Parch Jolin Williams, ciwrad o sir Drefald- wyn.

Cyhuddiad o Dwylfo yn Llangollen. Yn Llangollen, ddydd Sadwrn, cyhuddwyd Sarah Ann Vtug-han, 19ain inlwydd oed, ger- bron Mr J. Nanson a Mr T. C. Davics o gael anan trwy dwyll honiadau. Addefodd y ddiffyn- j'ilrles ei bod yn adnabyddus fel "Ethel Baldwin" ac fel "Nurse Fnlside," tra mai ei henw gwir- ioneddol ydoedd Ethel Vaughan. Tystiodd Mrs Anita Edwards, 7, Hill-street, Llangollen, i'r cliffy nydd ddyfod i'w thy hi a dywcyd wrthi fod gwr o'r enw Evan Edwards tvedi marw yn Bootle ac wedi gadael 200p i Mrs Edwards. Cafodd y ddiffymdd de yn y ty, ac ar sail yr liyn ddywedodd derbyniodd 15s. Cyhuddwyd y ddifFvnyddes yn mhellacji o gael 2s 60 drwy dwyll gan Mrs Jane Daviea, Penybryn, Waen. Dywedodd wrth Mrs Davies ei bod wedi dyfod o Bootle, lie yr oedd boneddigies o'r enw Miss Richardson wedi marw gan adael 200p i Mrs Da- vies. Cafodd de yn y lle hwn drachefn, yn nghyda 2s 6c i fyned yn ol i Bootle. Yr oedd amryw o acliosioi eraill, ond ni aeth yr hedd- ■weis yn miaou gyda hwy. Yr oedd cyhuddiadau blaenorol 3 n erbyn y ddifTynydd, yr hon a ddedfrydwyd i ddau fis o lafur caled am y ddau drosedd—yr oil yn bedwar mis.

Ymryson y Clybiau Lien. "Y Brython" pert a gyhoedda a ganlyn Gwclwn fod un o Gymdeithasau Llonyddol Gwrecsam wedi gytio syniad newydd, set hwn: trefnu noson ymryson a chymdeithasau pell. Er engraifft, un noaon, wele lenorion Gwrecsam yn myn'd ffyaa'r tren i ffusto pwnc a llenorion Caer; a llenorion Caer, ar noson ddilynol, yn talu'r pwyth mewn ffust cyffelyb a llenorion GwTccsam. Yr ydys wedi'n blino ddigon o hyd yn y Itire a hanes "return matches" hogiau'r bel drot-d a'i hafiaeth: gymaint mwy amheuthyn & llesol a fyddai gweJed colofn o hanes cyd-ym- rysonau llenyddol mewn "fixuires" tebyg i'r rhai'n:— Tachwedd 26.-Llenorion Maelor v. Llenorion Edeyrnion. Gweddi (teams) o Wrecsam-Rhos, a Bala-Crwen; ae i ddewis eu capteniaid, eu backs a u half-backs, etc., o fysc y rhai'n ac er- aill: Peleg Jones, Peris, Isfryii, R E Morris, Cernyw, Scle^gion y Bala, a phig-ion Llandrillo, Llandderfel, etc. Tachwedd 27.—Godre'r Wyddfa v. Godre Carnedd Llewelyn, sef Llanberis v. Bethesda Alafon, Deiniolfryn, Evans-Owen, Salt, Job Rhys Huws, W. J. Parry, W. R.- Owen, etc! Dyna noson oleu! Tachwedd 28.-RhyI v. Llandudno. Huwco Penmaen, Ab Athro, Goronwy Jones (Prestatyn), Gwynfryn Jones, Spinther, Barrow Williams', etc. Tachwedd 30.—Caernarfon v. Bangor. An- thropos, J. W. Wynne Jones, Evan Jones, Dr. Owen Davies Stanley Jones, T. Gwynn Jones, Scleigion y C'olegau, J. Morris Jones, W. Lewis Jones, Wynn Davies, Llew Tegid, Dr. Hugh Jones, Parchn. Thos. Hughe.s, Shankland, Gwyn- eth Vaughan, etc. Dyna Waterlw i edrych arni! Tachwedd 31.-Dyffryn Conwy v. DyffrYD Clwyd. Llanrwst-Conwy v. Rhuthyn-Dinbych. Rhuddenfab yn goal i Dyffryn Clwyd. Rhagfyr 1.—Ffestiniog (Wanderers) v. Nantlle (I-I igh-flyers). Rhagfyr 2.—O'r De v. O'r Gogledd. Capt.: O'r De, Hesgin, Caerdydd; O'r Gogledd, Silyn, Ffestiniog. Rhagfyr 3.-CIannau Dyfi v. Glannau Hafren. Capten y Dyfiaid Meurig: yr Hafrenod, Mor- inf. Ni d'rawsom yr enwau i lawr ar amcan fel y doenfc i'r cof; y mae yn mhob un o'r ardaloedd uchod ddigon o gewri craill i ddewis cynrvchiol- Wyr dadleuol o'u mysc.

uy GENINEN" am y flwyddyn nesaf.—"Yr laith Gymraeg: pa un ai mantais ai anfantais fyddai ei pharhau 1" "Yr Eisteddfod Genedl- aethol: a yw yn werth y draul o'i chynal?" Pwlpad <Vmr«: pa un ai cryfhau ai gwanhau y mae ei ddylanwad?" "A fyddai Ymreolaeth yn failtaifl i Gymrut" j

Llith Die Jones. Y BWGAN RHYFEL. PA LE. MAE EJN MILWYR? Mae rhyw gwmwl arswydol yn hofran dros ein gwlad y dyddiau hyn. Mae rhywun wedi bod yn codi "bwgan rhyfel" nee dychryn yr lioll wlad, ac os coeliwn ni bob peth ryda ni yn glywed a darllen am dano mi fydd Cymru, Lloegr, a Llanrwst yn eiddo i'r Germaniaid cyn y Nadolig. Mae Arglwydd Roberts wedi bod yn deyd wrth bobol Llundain os claw y gelyn i dreio meddianu ein gwlad, ac os llwydda. nhw i sgoi ein llongau rhyfel, mi fyddan yn sicr o'n gorchfygu ni, gan nad oes genym fyddin ddigon cref i wrthwynebu y gelyn. 0 dan y fath am- gylchiadau, mae yn deg i ni ofyn y cweetiwn, paham ryda ni yn gwario cymaint a 70,000,000p y flwyddyn ar ein llongau rhyfel a'n milwyr? Wrth gwrs, mi fasa yn beth dychrynllyd pe buasai y fath beth yn digwydd. ond gair bychan ac iddo feddwl mawr ydi yr "Os." PRINDER MILWYR CYMREIG. Er mwyn dangos fel mae y bwgan yma wedi cynhyrfu yr holl wlad rhoddaf un neu ddau o engreiphtyui. "Gwell angau na chywilydd" ydi hen arwyddair y milwyr Cymreig, a mi wyr pawb sydd wedi darllen hanes rhyfeloedd y deyr- nas yma a.111 wroideb milwyr Cymru. Ond am rhyw reswm neu gilydd mae yna brinder milwyr Cymreig y dyddiau hyn. Mae Mistar Hall- mark, twrna o Llandudno, wedi iTeindio allan nad ydi y Cymry ddim yn ymuno a'r fyddin fel bydda nhw. Mewn cyfarfod yn Llandudno y dydd o'r blaen mi wnacth Mistar Hallmark y ffaith yma yn gyiioeddus. Mi roedd ganddo gymaint o ofn gwclcd y Germaniaid yn ymosod ar dref brydferth Llandudno ncs apeliodd am idd- ynt dreio darganfod gwraidd y drwg oedd yn achosi y Cymry i droi eu cefnau ar y fyddin. Ac os yn bosibl symud y drwg gael i'r Cymry fod yr un mor flaenllaw yn rhyfeloedd y dyfodol ag oeddynt yn yr adeg aeth heibio. Mi roedd Mistar Tomos Morgan, y milwr a'r sacthwr mawr o Conwy, yn bresenol yn gwrandaw yn astud iawn ar apel Mistar Hallmark, ond ni wnaeth unrhyw addewid am y dyfodol. Feallai fod gan Mistar Morgan a milwyr Conwy ddigon i wneud i amddiffyn yr hen gast.ell a phont Conwy heb fvned i helpu Mistar Hallmark i gadw Llandudno rhag y gelyn. Hawdd iawn ydi seboni ac apelio at filwyr trefydd eraill. Oa oes gan bobol Llan- dudno ofn gweled y Germaniaid yn myned a'u tref oddiarnyn nhw, pam na choda nhw fyddin fach eu huiiain? Flynyddoedd yn ol, mi roedd gan Llandudno fyddin fach o gotia cochion reit ddel. Lie map nhw heddyw? IIwyrach y gwneiff Mister Hallmark ateb, ac nid disgwyl i ddinasyddion Conwy a llefydd eraill ddod i ym- ladd tros Llandudno. EISIO LLYNGES I LLANDUDNO. Yn ystod yr haf diweddaf mi dalodd dwy long rhyfel ymweliad a Llandudno, ond ddyliwn nad oedd Mistar Hallmark ddim yn foddlawn ar ddwy long i amddilfyn tre mor bwysig. Na, dywedodd y dyla y trigolion ymdrcchu cael mwy o lawer na dwy long. Mi roedd o eisio gweled llynges gyfan yn y bau. Rhaid i mi eto ad- goffa Mistar Hallmark fod gan Ll;;ndudno flyn- yddoedd yn ol long rhyfel ei hunan a byddin fach o longwrs reit dda. Mistar John Owen oedd yn dysgu y dynion i ryfela. A mi rydw i yn cofio un bardd unwaith yn ysgrifenu mewn new- yddiadur am danynt, a dwcyd y basa nhw yh gwneufl trefn garw ar dipyn o beef steak. Mi ddigiodd y llongwrs lleol yn ofnatsan wrth y bardd am hyn, ond maent wedi maddeu iddo. Erbyn heddyw maent i gyd wedi myned, a chan nad oes gn Mistar John Owen neb i'w dysgu i fod yn soldiwrs mac o wedi myned i edrych ar 0] dynion y Fire Brigade. Gnn na fedar o gael siawns vmladd hefo gelynion tramor, mae o yn ymladd hefo gelyn ilawn cyn waethed, sef y fflamau tan. Tydi ddim iws i bobol Llandudno ddisgwyl i ddynion o lefvdd eraill ddod i ymJadd eu brwydr- au. Na, "Pawb drosto ei hun a Duw dros bawb" ydi hi yn y byd yma, ynte, y mhobl i? YMOSODIAD Y GERMANIAID. Mae yn amlwg iawn fod y "bwgan rhyfel" wedi cael gafael mawr ar un doctor. Yn yr un cyfarfod ag yr oedd Mistar Hallmark yn siarad mi ddangosodti y doctor fod ganddo ofn garw i'r Germaniaid wneud ymosodiad ar ein gwlad. Dywedodd fod Germani yn brvsur iawn yn adeil- adu llongau rhyfel, a dangosodd mai a.r yr ochr ddwyreiriiol o Loegr y bydda y Germaniaid yn gwneud yr ymosodiad cyntaf arnom, ac y mre- rant ddwad o Germani mewn llai na diwrnod, fel nad oedd ganddynt siwrna faith. Dywedodd hefyd mai yn y niwl y bydda y Germans yn dwad, ac wedi iddyn nhw ein gorchfygu ni, ria chawn ni ddim ond yr un faint o drugaredd gan- ddynt ag a gafodd y Ffrancod. Mi rydw i yn sicr y bydd awdurd-.vJau yr Offis Rhyfel yn Llun- dain yn ddiolchgar iawn i'r doctor am y wybod- aeth yma. Hwyrach y gwneiff y doctor fynd dipyn yn mhellach' a dweyd wrtho ni y dydd a'r awr y bydd y gelyn yn ymosod amom. CHWYTHU PIER LLANDUDNO I FYNY. Mi gafodd trigolion Llandudno fraw mawr un boreu yr wvthnos ddiweddaf pan welsant fod pier Conwy shore wedi ei dori i fyny yn ystod y nos. Mi aeth y gair trwy y dref fel mellten fod y Germaniaid wedi dwad ac wedi dechreu ym- osod ar y dref. Mae yn wir fod y pier wedi cael ei dori i fyny a'i chwythu i'r lan; ond mi roedd yn anhawdd iawn gan rai bobol goelio mai gwaith y Germans oedd hyny, achos ar lan y mor gorllewinol yr oedd y pier yma, a mi roedd y doctor wedi dweyd yn bendant mai o'r dwyr- ain y bydd y gelyn yn gwneud yr ymosodiad cyn- < taf. Mi ddywedodd Cadben John Roberts fod o wedi bod ar ben y pier dwyreiniol bob dydd yn edrych allan am Germans, ac na welodd o ddim golwg ar gymaint ag un o honyn nhw yn unlle. Mae Mistar Parton hefyd yn dringo i ben Mynydd Conwy bron bob boreu, ond heb weled y Germans yn unile hyd yn hyn. Mi ddy- wedodd Mistar Garic Roberts fod ynta wedi bod yn cadw golwg ar bctha, a'r unig beth welodd o oedd byddin o suffragettes yn Madoc-strect o dan arweiniad y Cadlridog Roger Dawson, a dywedodd fod y suffragettes wedi cymeryd medd- iaut o un ty, ac wedi gosod eu baner yn y ffenestr. Y BWGAN YN NYFFRYN CLWYD. Mae y Lwgan rhyfel yma wedi gwneud ei ym- ddangosiad hyd yn nod yn Nyffryn Chvyd. Yn Dinbych y dydd o'r blaen mi ddywedodd Cyrnol West fod y wlad mewn sefyllfa beryglus, am nad oe<ld ganddynt ddigon o ddynion i'w hamddiffyn, a phe bai y Germans yn amgylchu yr ynys yma mi fasa y sefyllfa yn un ddifrifol iawn. Mi fasa ni i gyd yn liwgu cyn pen tair wythnos, medda Cyrnol West, achos toes yna ddim ond digon o fwyd yn yr ynys yma i gqdw y trigolion am yehwaneg na tair wythnos. Ajoeliodd y cyrnol at y gwragodd i fagu ysbryd gwladgarol yn eu plant, a dywedodd nad oedd genym ond 200,000 o fIlwyr i wneud gwaith 930,000 ar hyn o bryd. Gwelwn hefyd fod y bwgan wedi codi yn ninas esgobol Llanelwy. Un o brif filwyr Llanelwy ydi Cyrnol Howard, a. mae ganddo fo bron gyrnaint o ofn i helynt dori allan yn yr India ag hefo y Germaniaid. Mae o eisio gweled pob hogyn o Gymro yn dweyd fod arno eisio bod yn filwr. Pelly, pe bai pob hogyn yn troi yn filwr mi fydd raid i'r merched gymeryd lie y dynion mewn swyddi eraill. Meddyliwch am y sefyllfa—merched yn pregethu i ni ar y Sul yn yr eglwysi a'r caneli, merched yn blis- myn yn cerdded ein heolydd, merched yn ar- edig y maesydd, merched yn cadw y siopa ac yn Hadd anifeiliaid, merched yn adeiladu tai, merched yn ein cvnrychioli yn y Senedd ac ar y gwahanol Councils, .a phe bai un o'r dynion dru- ain yn cyflawni rhyw drosedd mi fydda yn cael ei ddwyn gerbron mainc o ferched yn y llys i gael ei gosbi. Tybed a ydi Cyrnol Howard yn peidio chwareu i ddwylaw y suffragettes befo'r fath awgrymiad? SYMUD Y MILISIA 0 CAERNARFON. Mae pobol Caernarfon yn ddig iawn wrth v Llywodraeth am symud y Milisia o Gaernarfon i Wrecsam. Mi ddywedodd cadeirydd y Cynghor Sirol fod y cyfnewidiad wedi creu y fath ddigter yn y dref fel na ddarfu ddim ond un dyn o Gaernarfon ymuno a'r fyddin ar hyd y flwydd- yn ddiweddaf, ac na fydda ywi ddim Cymry yn y fyddin o gwbi cyn bo hir os na wnai y Llyw- odraeth drin y genedl yn well o lawer yn y dyfodol. Wn i ddim beth oedd amcan symud y fyddin o Gaernarfon, os nad oedd y Llywodr- aeth yn meddwl fod heddgeidwad newydd y Castell yn ddigon cryf i amddiffyn y lie ei hun heb filwyr o gwbl. Mae yo wir fod y ceidwad newydd wedi bod yn Germani yr kaf diweddaf, ac feallai fod o yr adeg hono wedi dysgu digon o driciau y Germans i'w alluogi o i amddiffyn Castell Iorwerth y Cyntaf heb gynorthwy o gwbl. 0, na ddeuai rhywun yn mlaen i ddistewi y bwgan rhyfel yma gael i ni fwyta ciniaw Nadolig mewn heddweh.

Nodion o Glip y Gop. (Gan Wil y Gweitbiwr). "RHODDI BENTHYG EI GINIO." D wododd un o dderbynwyr mwyai cyson y "PiOlloer" wrtihyf mai prin cyn iddo gael amser i'w agor, y byddai gwr y ty nesaf yn gyru am ei fenthyg, a chan ei fod mown niod-dion i brynu un ei hunan, yr oedd yn t.ybio mai gormod o dreth ar garedigrwydd ydoedd peth felly. Tua tliair wythnos yn ol anfonodd ci fachgen gyda'i neg<es arferol: "Mae nhad yn gofyn os gwelwch yn dda a geiff oi fenthyg y 'Pioneer,' ac fe'i oewoli yn ei ol wedi iddo orphan gydag ef." "Ceiff y machgen i," ebai ein cyfaill, "ond dwed wrth dy dad fy mod yn gofyn a g'af finau fenthyg ei ginio, ac fe'i oeiff yn ei 01 wedi i mi orphen gydag ef." Or dydd hwnw ni bu neb yn aflonyddu arno am fenthyg- y papyr. Y ffordd fwyaf didramgwydd i bawb 1 dyw fod yn dderbynwyr eu hunain o'r "Pioneer," "GORMOD 0 YMOLCHI." Fel y gwyr pawb y inao genym fel gweithwyr amryw oruchwylion gwahanol i'n gilydd. Y mae rhan helaeth yn IowJr, eraill yn IwmVyr, oliwaj- elwj-r, a labrwyr, heb son am gretftwyr. Y dydd o'r blaen bu rhyw broffeswr mawr wrthi yn darlithio y byddai pobl yn llawer iachach pe yr ymolohent lai- WeI, a ohaniatau y byddai dwy Avaith yn yr wythnos yn ddigon ami i goliftr arfer dwfr a sebon, bet-h tybed a ddy- wedai y ^vragedd am y dillad gwelyau? Neu tybier fod rhai o'r miners yn gweithio mewn plwm a hwnw wedi plastro eu gwynebau, pe carient allan gnnghor y gwr mawr hwnw, bydd- ai mwy o son nag oriced am "lead pOMon. EI GAEL AR LAWR. Yn ddiweddar yx oodd bon^ddwr yn myned ar hyd y brif-ffordd, a g'welai ddyn yn gorwedd a dyn artll yn gorwedd arno, gun ei bwyo yn ddiarbcd. C-eisiai yniresymu a'r uwohaf or adael i'r llall godi. "Syr," ebai y dyn, "pe buasai i cliwi gael cymaint trafferth ag a gefais i i'w gael i lawr ni buaseeh mor barod i adael iddo godi eilwaith." Pe cotiasac pobl yr ces hon gymaint poen a thraflerth a gafodd ein hen dada-u i gael hen ohwareuon niweidiol i lawr oedd yn ffynu yn ein gwlail flynyddau yn ol, ni buasant- mor barod i adael iddynt ail gyfodi y dyddiau hyn. HIR WA SANA ETH. Yn y flwyddyn 1837 derbyniodd un John Price, Galltmelyd, y swm o bedair punt gan G\m- deithas Amaethyddol Sir Fflint am ei hir was- anas t-h gyda Mr Thos. Wynne, Plas Prestatyn. Bu gydag ef am 34 o flynyddau. Erbyn hyn y mae ef a'i feistr wedi eu cludq er's llawer o flynyddau i'w hir gartref, a'r hen fferm wedi ei g'wasgaru, ond erys yr hen Gymdeithas Amaetih- yddol yr un mor siono ag erioed, ond ei bod wedi myned i'r ystad briodasol a'i chariad, "Miss Denbighshire" er hyny. PRIOD1 1IEB GYDSYNIIAD. Rhyw lodes a orfodwyd gan ei rhieni i fyned i briodi hen ddyn cas gan ei chalon. Pan aetha.,it i'r eglwnlg, a darfod i'r offeiriad ddar- llen hyd at y fan y gofynir "A fyni di y mab hwn yn wr priod i ti ?" Atebodd y llances "0, dear, eyr, na fynaf fi ar un cyfrif, ac heblaw hyrty y chwi ydyw y cyntaf a ofynodd fy marn i yn nghylch y mater." Gadawer i bawb gael eu barn ar byncdau pwysig bywjd-

Arglwydd Kinnaird yn Ngholwyn Bay. Talodd Arglwydd Kinnaird, llywydd Cym- de' tiius Gristionogol y Gwyr Ieuainc, ymweliad a Cholwyn Hay, ddydd Sadwrn, niewn cy: yl]i.iad ar mudiad i sefydlu, ar gost o b500p, Gartref i Ddynion Ieuainc yn y dref hono. Ar ol cicio'r bet, yn nhinwedd ei swydd o Lywydd Cymdeitlhas Brydeinig y Bel Droed, mewn ymdrechfa rhwng clybiau Colwyn Bay a IJandudno, cafodd Arglwydd Kmnaird dderbyn- iad brwd .)n y Church House. Yn ateenoldeb Cadeirydd y Cynghor Dosbarth Dincsig, croes- awvd A rg"lvvydd kinnai rd i Golv\yn Bay gan Mr David Gamble, llywydd mudiad y cartref yn Nglsohvyn Bay. Yn yr hwyr, .lioddodd Mr David Gamble gmiaw i nifer o foneddigion lleol yn y Colwyn Bay Hotel i gyfarfod Arglwydd Kinnaird. Yr ls-gadeirydd ydoedd Mr Sam. Thompson. Ar ol cynyg y llwncdestyn brenliinol, cynygiodd Mr Gamble y llvvnctier tyn canlynol: "Lhvyddiant 1 r mudiad arbonig' mewn cysylltiad a'r Cartref." Arglwydd Kinuaird, wrt.h ateb, a roddodd an- erciiad dyddorol ar fix]iad y Y.M.C.A-, yr hwn ocdd mown 65 mlynetfd wedi iledaenu' dr(« vr holl fyd, ac \n cynorthwyo 1 roddi cyriäd moesol oadarn, ac addy.-g dda a chyfan i bob dyn ieuanc ddaeth dan ei ddylanwad. Cydmar- odd y dull yn yr hwn yr ocdd masnacliwyr America yn cynorthwyo y mudiad a'r dull gy- merai masnachwyr y Deyrnas Gyfunol, ao awgrymodd fod yr hyn sydd yn dda i'r byd gwareiddiedig yn dda i Dywysogaeth Cymru (cymer-adwyaeth). Siaradodd Mr Gwi!j Il1 James, Mr J. M. Por- ter, Mr J. Crompton, Mr T. E. Purdy, a Mr J. Dicken, ar ol hyny, .) r oil yn datgian eu cym- oradwyaetJi o'r mudiad. Mr Porter, wrtih gynyg ic-clivd Mr Gamble, a gyfeiriodd yn arbenig at y ffaith na ddvlai y bobl hyny gadwent lettydai ofni niwed i'w bus- neo drwy agoriad y Cartref yma.

Ffurfio Mesur Dadgysylltiad. Yn 01 fel y dywed gohebydd seneddol y "Pall Mall Gazette," adroddir fod y Prifweinidog wedi ymddiried i Ganghellydd y Drysorfa y gwaith o ffurfio Mesur Dadgvsylltiad yr yn Nghymru, ac y mae yn deLyg, y ddyledswydd o'i ddwyn yn mlaen a'i gario trwy Dy y Cyff. redin y senedd-dymhor nesaf.

Cyfraith y Blwydd-daliadau mewn Cymraeg. Yn y Senedd, nos Fawrth, Cang'hellydd y Drysorfa a hysbysodd Mr EIH3 Davies fod Oyf raith Blwydd-daliadau i'r Oodranua a'r rheolau wedi cael eu cyfieithu i'r Gymraeg, a'u bod vn cael eu hargraphu, ac y 4eyliocddid hwy mewn yclij dig ddyddiau.

Caneuon i Blant. YR EIIEDYrDD. 0 na bawn i fel yr 'hedydd, (Jodi bcunydd fynv fry; Uwoh y coed ac uwch y mynyJd- Yr eangder ar bob tu! Codi a chanu'11 uwch o hyd, Canu uwch holl swn y byd. 0 na bawjt i fel yr 'hed|)dd, 'it'liwn a'i nyth sydd isel iawn; Eto i fyny, fyny beunydd Cwyd, dan ganu'n fawr ei ddawn. Codi a chanu'n uwoh o hyd, Call u uwch holl swn y bid. Bach yw'r 'hedydd, badh wyf finau: 'Run a'm pia i, fel ef; Opd caf godi, drwy rinweddau, I ganu'n nghwmni Uu y Nef J Canu a moli, gwyn fy myd Canu uwch swn daear fyd. Y BLODEUYN. 0 flod'yn bach, Wj t hardd 0 b'le y daethoet di I drigo yn yr ardd ? A ddaetjiost oddi fry? Ceir yn yr enfys liwiau cain: A ddaetlh yr ciddot ti o'r rhain ? Arogli'n bemidd iawn Yr wyt, y blod\n mwyn; Er mewn iselder llawn, Mae iti fythol swj-n 1 Mewn cnfys, swyn ni ohcir yn wir; Rhaid yw dy g'aru'r blodyn pur Fe garwn, fel tydi, Flodeuo yn y byd; Gary sno pawb o'm tu- Yn brydferth iawn i gyd: A gwneud daioni yn ddigoll- o bob ryw fraint, yr oreu oil! PEDR ALAW.

BLAENAU FFESTINlOa CYNGHERDD.—Cynhaliwyd cyngherdd gwych yn Neuadd Gynull, Llan Ffestiniog, nos lau, er budd seindorf y lie. Gwasanaethwyd fel datgein- iaid gan Miss W Mary King Sarah, Talysarn (so- prano), yr hon a eneoriwyd bob tro y daeth i'r Ihvyfan; Mri Hugh J. Hughes (tenor) a John Prodger, Ffestiniog (baritone); Mr W. 0. Jones, Ffestiniog; Mri David Francis (Telynor Dall o Feirion), gyda'i deljn; a Mr J. D. Jones (loan Dwyryd), fel datganydd penillion. Bu i'r sein- dorf chwareu dernyn clasurol. Cyfeiliwyd gan Mr R. Walker Davies, B.A., Caerblaidd. Y cadeirydd ydoedd y Parch J. Lambert Jones, B.A., St. Michael, tra yr arweiniai y prif-fardd a'r darlithydd poblogaidd Elfyn. DARLITII.—Nos lau, yn y Neuadd Gynull, o dan nawdd y Gymdeithas Gymreig, o dan lyw- yddiaeth Mr H. Jones (Bryfdir), caed darlith gan y Prifathraw T. F. Roberts, M.A., Aberystwyth, a i destyn ydoedd "Cenediaetholdeb yn hanes Groeg a Chymru." DIRWESTOL. Nos Sadwrn, Yn Jerusalem, o dan lywyddiaeth y Parch R. R. Morris, Taber- nac!, cynhahwyd cyfarfod dirwestol. Gobeithlu y fabernac), o dan arweiniad Mr David Jones, Tanyclogwyn, oedd yn gwasanaethu. Dywedir na fwynhawyd cystal cyfarfod erioed. BRYNBOWYDD.-Yn Nghymdeithas Ddiwyll- ladol yr eglwys uchod, o dan lywvddiaeth Mr R. W. Roberts, cafwyd dadl, "A vdyw diarddeliad oglwysig yn gyson a dysgeidiaeth Crist?" Cy- mcrwyd yr ochr gadarnhaol gan Mr J. E. Jones, Tan rallt, a'r ochr nacol gan Mr W. O. Williams, Bryn. SEION. Yn y Gymdeithas Lenyddol. nos P awrth, o dan lywyddiaeth Mr Hugh Jones, Rich- mond-terrace, caed papyr rhagorol ar "Rhyddid syniadaeth" gan Mr Lewis F. Davios, The Square, a phapyr arall ar "Cvflwr dechreuol dyn," gan Mr W. P. W illiams, Bowydd-road. JERUSALEM. Nos Fawrth cafwyd yr ail ddai-iltli fisol gan y Llywydd, y Parch John Hughes. MAENOFFEREN.—Cafwyd "Noson Seneddol" yma, pryd y cymerwyd rhan gan dri o wyr glew- ion yn cynrychioli y tair plaid: Doriaidd, Rhydd- frydiaeth, a Phlaid Annibynol Llafur. BETHANfA.—Cj'farfod darllen fu vma, o dan ofal y gweinidog, y Parch J. Rhydwen Parry. Y SABBOTH DIRWESTOL. Yn holl gapd- au y cylch, y Sabboth diweddaf, cafwyd pregeth- au yn dwyn perthvnas uniongyrchol a dirweet. MANION. Dywedir fod nifer o fechgyn ieuainc y Llan wedi ffurfio cwmni gyda r dyben o berfformio y ddrama, "Y Bardd a'r Cerddor" (Elphin). Nos Lun, yn y Church Hall, cynhaliwyd "jumble sale" lwyddianus. Y mae y Clwb Ryddfrydol wedi trefnu i gynal cyfarfod cyhoeddus yn y Neuadd Gynull nos Sad- wrn nesaf, a disgwylir Mri A. Osmond Williams, A.S., Charles Fenwick, A.S. (Aelod Llafur dros Wansbeck, Northumberland), a'r Parch Evan Jones, Caernarfon, i anerch. Mae y clwb wedi trefnu rhaglen am y tymor, ac wedi sicrhau siar- adwyr i draethu ar bynciau'r dydd. Yn Nghymdeithas Lenyddol y Garregddu, nos lau, yr oedd y Telynor Dall o Feirion mewn hwyl yn chwareu ei delyn. Sibrydir fod argoelion da fod y fasnach lechi eto yn adfywio, gan faint y llwvtho sydd ar y ceryg. Yn eglwys Seion, nos Sul diweddaf, gwasan- aethwyd gan y Parch E. Mitchell, Ponkey, Rhos, a bedyddiwyd chwech o fechgyn. Y mae'r Gymdeithas Arddwrol yn dechreu parotoi am ail arddangosfa ar raddfa mwy eang nag un yr haf diweddaf. Dydd Gwener, o fiaen Mri W. P. Evans a J. Vaughan Williams:, yr Arolygydd Roberts a gy- huddvdd John Evans o ladrata esgidiau, ac add- efodd yntau ei euogrwydd. Rhwymwyd ef yn y swm o ddeg punt am ddeuddeng mis, a thalu y costau o 14s, a dychwelwyd yr esgidiau a'r arian a gafodd am danynt pan werthodd hwynt. Nos Sul, pan yr oedd ardalwyr rhanbarth Tan- ygrisiau yn y gwahanol addoldai, bu i rywun neu rywrai gymcryd y fantais hono drwy dori i mewn, i dy a shop Bryngwyn. id yw yr awdurdodau wedi dod o hyd i'r troseddwr ncu'r troseddwyr pan ydym yn ysgrifenu.

GWYTHERIN. MARWOLAETH.—Gyda gofid y croniclir mar- wolaeth un o frodyr ieuainc mwyaf dymunol yr ardal, sef Mr John Thomas Jones, anwyl fab" Mr a Mrs Jones, y Merddyn, gynt o'r Gareg Lwyd,Ffestiniog. Tarawyd ef yn wael tua blwydd- yn yn ol, ac er gwaethaf [lob gofal a thynerwch disgynodd yn araf tua'r bedd, a'r 23ain o Dach- wedd daeth y diwedd, ac efe ond 27 mIwydd oed. Gwisgai John Thomas Jones ei wen bob, amser, a byddai ganddo air caredig i bawb. Gwiriwyd geiriau Alun yn ei hanes:— "Ni chwyna'i flino i anwyl rai, Ei gan a guddia'i ofid." Claddwyd yr hyn ocdd farwol o hono yn myn- went y capel, y 26ain o Dachwcdd, pryd y gwas- anaethwyd yn deimladwy gan y Parch E. J. Jones, B.A.. Llangernyw. Canwyd ei hoff emyn) wrth y bedd, a thvstiai dagrau ei gyfoed y fath le cvnes oedd wedi ei wneud iddo ei hun yn eu serchiadau. Y"n weddus iawn cerddai yr ieueng- tyd, pa rai oeddynt wedi dyfod o bell ae agos i dalu y gymwynas olaf iddo o flaen yr elor- gerhvd y perthyna.sau a'r eyhoedd yn dilyn. Cvdyindeimlir yn fawr a Mr a Mrs Jones yn en, profedigacth chwerw. Dymuna y teulu ddiolch yn v modd cynesaf i bawb am eu caredigrwydd a'u IRimladau da tulg atynt yn yr amgylchiad pruddaidd.

PENMACHNO A'R CWM. C'WY'MP.—Boreu Mawrth daeth "fall" fawr i lawr yn Rhiwfachno. Yr oedd arwyddion er's dyddiau ei bod yn araf weithio, a'r boreu dan sylw, pan oedd y gwrithwyr ar fedr ymaflyd yn eu goruchwylion, ymollyngodd, gan beri trwst mawr drwy'r lie. MARWOLAETH.—Bu farw Miss Catherine Parry, Carrog Farm. a hi yn 74 mlwydd oed, ac a gladdwyd ddydd Mercher, yn Mhentrefoelas— angladd anghyhoedd. YMADAWIAD. Yr wythnos ddiweddaf ymadawodd Mr a Mrs Byatt, o Rhiwbach. Bwr- iadarit fyw gweddill eu dyddiau yn St. Helena gvda'u meibion. DARLITH.—Nos lau, yn Nghapel Shiloh (W.), cafwyd darlith gan Mr W. O. Jones, Bangor, ar y testvn "LIafur Gorphwysdra. ac Adloniant," Mr T. O. Williams, Rhiwbach, yn y gadair. Cafwyd darlith dda iawn. DIFFYNDOLLIAETH.—Nos lau, yn ysgoldy y Cwin, bu Mr Hughes, Llanrwst, yn anerch eyfarfod ar y testyn uchod. Wedi i'r cadeir- ydd ddwevd gair byr ac i bwrpas, aeth Mr Hughes yn mlaen i ddangos mor niweidiol yd- oedd Masnach Rydd, ac i brofi hyny daeth a I ffeithiau lawer i'r amlwg. Gofynwyd amryw gwestiynau iddo, a, rhoddodd yntau atebiad bodd- haol i bob un o honynt. Cafwyd gair yn mhcJl- ach gan Mr Williams (lay reader), yntau o'r farn fod angen diwygio y drefn bresenol achosa'r fath ddirwasgiad. CQfwyd cyfarfod neillduol o dda, a chredwyf i lawer gael goleuni ar bethau oeddynt yn dywyll iddynt o'r blaen. Pasiwyd diolchgarwch unfrydol i Mr Hughes. YSGOL NEWYDD Y CWM. Anfonwyd Ilythyr yr wythnos ddiweddaf at ohebydd Ysgol y Cwm yn hysbysu fod y Pwyllgor Addysg yn bwriada adeiladu ysgol newydd yn y Cwm. Ateb- wyd" yn uniongyrchol fel y can'yn: — Syr,—A fedrweh hysbysu pa mor fuan y gall eich pwyll- gor glirio allan o'n hadeiladau? Bvdd yn ddrwg gan Bwyllgor Dewis Safleoedd (Sites) ddeall nad oes cronell budreddi i'w gael yn j7 Cwm.—Yr eiddoch, etc., B. Jones. -=

YR YSGOL SUL. Efengyles weithgar yw yr Ysgol Sul, Dysga'r ffordd at Icsu drwy y llwybr cul; Ieuainc gaiff ddanteithion, ar ei bwrdd mae gwledd, Arno mae y manna puraf gwlad yr hedd. Cydgan.—Dowch yn ufudd iddi, Ccwch ddanteithion rhad, Ar y daith i'r bywyd, Dedwydd Ty ein Tad. Doweh, ieucnctyd hawddgar, 'mewn i'r ysgol hon, Chwi a gewch fagwraeth, ger ei dwyfol fron; Puraf laeth sydd ganddi, bvwiol faeth yw ef, Di-sycheda'r miloedd dcithiant tua'r Nef. Mae melusder ganddi, i bob un a ddel, Ynddi mae digonedd o ddyferion mel; Llaeth a mel ysbrydol, rhvdd i bawb yn rhad, Maotha'r pererinion a gwin Nefol wlad. Ynddi ceir wir hanes Prynwr dynolryw, Bara'r bywiol ddwfr, roi'r gan lesu gwiw; Dvsgu'r Beibl gwerthfawr, melus eiriau'r Nef, Wna pob enaid clwyfus 'n debyg Iddo Ef. Penrhynside. WILLIAM JONES.

Pan ocdd y Pa.rch Thomas Phillips, Blooms- bury, yn siarad yn Porth ddydd Llun, dywed- odd nad oodd o un dyben tynu i lawr y tafarnau hyd nes y byddai yr eglwysi wedi darparu lle- oedd craill i'r bob!. "Y GENINEN:" ein Prif Gylchgrawn Cenedlttetlwl.—Ysgrifenir idtio gan oreugwyr llenyddol y genedl. Rhodder archeb am y flwyddyn uesai jn ddioed, rhag cael «iomedig- aeth.

CONWAY COUNTY COURT. A LLANDUDNO JUNCTION SCHOOLMASTER'S DEBTS. His Honour Judge Moss presided over this court to-day week. "MIGHT LEAD TO ABUSE." In a judgment summons case, Mr Hallmark (of Messrs Henderson and Hallmark, Llandud- no) put in a document said to be a certificate. given by a debtor's employer of the amount of the debtor's wages. His Honour said he must refuse to accept it as evidence until it was cluly authenticated. In the case of a colliery where hundreds of men might be employed he might be inclined to con- sider a certificate from the colliery owners, for the circumstances were somewhat different. In an isolated case of that kind, however, where a person could conveniently attend the court to give evidence in the usual way, his Honour would object to it, as it might lead to an abuse of the process. A SCHOOLMASTER S DEBTS. There were six judgment summonses against J. C. Davies, an assistant schoolmaster, said to I reside at Llandudno Junction. His Honour remarked that the debtor bad written stating there had been sickness in the family, and a doctor's certificate had been en- closed stating the man was at present unable to attend to his duties in consequence of an attack of influenza. In answer to the Judge, The Clerk to the Court said the defendant ap- peared to be hopelessly in debt. He had been paying at the rate of 32s per month into the court, but he had been borrowing off one man to pay another. The Registrar: And an order has already been made against him this morning for 5s per month on account of a debt of 217. Mr J. W. Hughes, who appeared for one of the plaintiffs, said the defendant was in per- manent employment as an assistant schoolmaster under the Carnarvonshire County Council, and there was every reason to believe that he was regularly drawing his salary, which amounted to about JE125 per annum, whether he was ill or not. His Honour: I suppose his debts are about L50? The Clerk: Much more than that, your Honour. Replying to the Judge, Mr J. W. Hughes said the defendant had been on the point of filing his petitipn several times. In the event of that being done, however, it would be hopeless for his creditors. His Honour: Not much more hopeless than it seems to be now (laughter). JS120 per annum won't go very far at the rate he is living now. The Judge made a small order in each case, and added that "if this goes on I shall seriously consider whether steps should be taken to make him a bankrupt. I don't know where the fault lies; it may be partly misfortune and partly his own fault. Of course, the man could not avoid the sickness in his family." THE IMPORTANCE OF A CIPHER. A Llanfairfechan debtor wrote urging that the very smallest order possible be made against him on the ground that he had a large family. The Registrar: How many children has he ? Mr T. O. Morgan (clerk to too oourt, reading from a well-thumbed document): I am not quite sure, sir. He writes in Welsh, and I be- lieve he says he has nine children. Mr J. W. Hughes, solicitor, Conway, who ap- peared for the plaintiff, volunteered to solve the riddle. "What do you make of it?" asked the Registrar. "I fancy he says he has ninety children," was the reply given, midst a roar of laughter, and this by no means ceased when the clerk of the court corrected the advocate. "It is '9 o blant,' observed Mr Morgan. TWO MEN AND A BOAT. Mr James Porter (Messrs Porter, Amphlett and Jones) mentioned the case of Hugh Davies, a Derranwy fisherman, and Edward Davies, a fisherman, of Plasisa-place, Conway, in which the plaintiff sued for the recovery of a boat and £1 damages for its wrongful detention. Applica- tion had been made for the return of the boat about a month previously, and for the moderate sum now sought by order of the court by way of damages. The defendant said he would not re- turn the craft, but a night or two ago the boat had been fastened to its old moorings, so that it was now in the possession of his client once more His Honour: And that is an end to the case, I presume? Mr Porter: Yes in a way, but I ask your Honour for £ 1 damages for the wrongful deten- tion. My client has had to pay for the use of another boat during the time his own has been in possession of the defendant. Defendant did not appear, and His Honour gave judgment by default for 10s damages for detaining the boat, costs being al- lowed on B. scale. A CLAIM FOR STUD FEES. The Hun. Mrs Ward, Old Colwyn, sued Mr J. B. Parker, of Carnarvon, for £ 11 stud fees claimed in respect of the services rendered by one of plaintiff's prize horses named "Dis- senter." Mr T. II. Morgan, on behalf of the plaintiff, stated that in April of 1906 the defendant ap- plied for stud terms, and subsequently two mares were sent down on different dates, the fees pay- able according to the card being JE5 5s for each service, and a collecting fee. lie, however, now applied to have the fees reduced to £4 4s, with ten shillings and sixpence collecting fee. Two stud-grooms were called to prove the plain- tiff's case. Mr M. E. Nee, on behalf of the defendant, submitted that there had been a breach by the plaintiff in carrying out the contract with respect to the services of "Dissenter." His client had paid one fee into court, but he con- tended the other fee was not payable under the circumstances. The man who accompanied the mare the second time was informed by Mrs Ward's groom that Dissenter" was out, and lie could not state when the horse would be back. As Mrs Ward had represented to defend- ant that her horse was not a travelling horse, but was at stud, Mr Nee contended it was a breach for her to send the horse away. Mr Morgan, in reply, thought it would be unreasonable to expect the horse to be always at home, and, moreover, no notice had been sent that the mare was being sent. Besides the defendant and his man, for the defence Mr Yates (of Messrs John Jones and Sons) and Mr C. A. Hutton, veterinary surgeon, both of Llandudno, were called to prove the custom that when mares were sent attended by a groom, it was not usual to send intimation of their coming, and also that a horse said to be at stud was not expected to travel. His Honour, in giving judgment, said that persons who did business as breeders of horses and advertised' that their horses were at stud committed a breach of contract by sending the horse out, as in the present instance. The horse ought to have been ready for a customer who might require its services. It was clear that the horse was away from home when the marc was sent, and some damage was caused the defendant thereby. He found that the plaintiff was entitled to one fee only, being the amount paid into court by defendant, and on the counter- claim he allowed defendant £1 damages.

CHRISTMAS NUMBER OF "PEARSON'S." -With many pages printed in colours, with a host of seasonable features, and a particularly bright selection of stories, the December "Pear- son's Magazine" stands out as one of the best of the Christmas numbers of 1908. The art pages —always a popular feature—gain in charm from the fact that its pictures are reproduced in facsi- mile as also are some dainty specimens of the well-known child pictures of Amelia Bauerle. Many beautiful photographs illustrate an article entitled "Dances that tell stories." "Napoleon in Caricature" is the title of a particularly in- teresting account of the extraordinary caricatures —which have been published in great numbers— of the great Napoleon, from the day of his rise to fame right up till the present time. It is written by Mr A. M. Broadley, the writer of many books on Napleon. Why not a Channel Ferry? The question so often asked before will be asked again by readers of this article on the many train-ferries whifch already exist. In America, Asia, and on the Continent ferries are already in operation which carry trains distances of as much as 200 miles. Compared with this the English Channel seems a slight obstacle in- deed. The stories in this number are very bright and readable. Miss Crowe's Christ- mas," by Ward Muir; "The Banshee," by Frank- fort Moore; "Too Old at Forty." by Owen Oliver: "The Snap Dragon, by Thomas May- bank—these are only a few of the many de- lightful short stories with a distinct Christmas flavour. Richard Marsh contributes a thrilling story entitled The Burglary in Berkeley- Square," and in another story of young Lord Stramleigh is recounted yet another of the sur- prising doings of that engaging young man. A long complete story a novel- in-brief—ako appears in the number, and will be found full of dramatic interest.

THE NEW BEEF TEA-JU-VIS. Prepared solely from Beef and Vegetable. Makes delicious rich gravies or a cup m strong Beef Tea for a penny. Alk your grocer.

BETTW8YCOED URBAN DISTRICT COUNCIL. SALMON FISHING SEASON TOO SHORT. The monthly meeting of the above Council was held on Friday, the following members being present:—Messrs Robert Parry, Treiddon (chairman), John Hughes (vice-chairman), R. Rawlinson, Henry Williams, W. B. T. Corns, J. P. Faichney, Henry Roberts, R. R. Owen (clerk), and R. D. Jones (surveyor), FINANCE. Mr Corns submitted the Finance Committee's report, which showed that the bills recommended for payment amounted to L19 14s 7d. The bal- ance in the hands of the treasurer was stated to be E201 5s lid. The sum of JESO 2s 5d had been deposited at the bank since the last meeting of the Council. The report was adopted. WATER FOR THE CHURCH ORGAN. Mr Rawlinson, in accordance with notice, moved that the Council grant a supply of water from the main for blowing the organ at St. Mary's Church, on terms to be agreed upon. He explained that churchwardens and other officials of St. Mary's Church intended to utilise the water during the services on Sundays, and once a fortnight during week nights for the prac- tices. It was estimated that 350 gallons an hour would be used. The Chairman thought that the pressure was insufficient for the purpose. The Surveyor replied that the pressure was 501ba. near St. Mary's Church. The Clerk remarked that the Llanrwst Wes- leyan Church had made arrangements to have the new organ, which cost £ 450, to be blown by the aid of water, but the pressure proved in- sufficient. It had been suggested to adopt the same principle to blow the Seion Church organ, but no doubt the same difficulty would be ex- perienced there also. The Chairman remarked that it was palpable that the force of water at Bettwsycoed all the year round was insufficient although it would probably be enough during the winter months. Their Church friends could prepare the pipes now 60 as to be ready to oonnect them to the main when the new water supply was opened. Mr Faichney said there was sufficient water to carry out the object in view without inter- fering with the village supply. On the motion of Mr Rawlinson, seconded by Mr Faichney, it was decided to grant the ap- plication on the understanding that it would not interfere with the supply of the houses. In regard to the rate, the Vice-Chairman said that he understood that only a nominal fee was charged in other places for water used for such purposes. Mr Henry Williams strongly advocated the placing of a meter in the Church, and that the charge be in accordance with the quantity used. Mr H. Roberts seconded. Mr John Hughes: Why should the people go to the cost of placing a meter there? The hotels use more water in a day than our Church friends will in a month. The Chairman: Although a Churchman my- self, I believe we should pay for the water like other people. I am not like you—Methodists— ready to argue on behalf of my property under any circumstances Mr John Hughes: They only charge about 5s in other places. Let us specify a sum, and not go to the cost of providing a meter. Mr Robert Parry, J.P.: They will not use anything like the amount daily used in private LL houses, and will not affect the supply in any way. I move an amendment that we charge them 10s a year. Mr Faichney seconded. The amendment was carried. Mr Rawlinson: We are all satisfied (laugh- ter). NEXT MEETING. As the next meeting fell in the ordinary way upon December 24th, it was resolved that it should be held on December 18th instead. WATERLOO HOTEL. It was reported that the proprietor of the above hotel had submitted plans of alterations in the premises, but that they had subsequently decided to change these plans and adopt others. The Chairman, Vice-Chairman, Mr Parry, and Mr Faichney were appointed to examine the plans in order to avoid delay. MEDICAL. Dr. Travis reported that two births and one death had occurred during October. THE NEW WATER SCHEME. A letter was read from Mr T. Griffith, the engineer, stating that hg was proceeding with the work of preparing the scheme for the new water supply. Another letter was read from Messrs W. J. Rees and Co. granting permission to carry the water through their land. SALMON FISHING SEASON TOO SHORT. In accordance with his notice, Mr R. Parry, Pondyffryn, moved that application be made to the Conway Fishery Board to restore the closing time for salmon fishing to November 14th, a £ formerly. Mr Parry said that the salmon fishing had not been good, and the reason was that the Ls Conway Fishery Board had shortened the fishing season by 14 days. The river was a late one, and the floods were always belated. They had floods during July and August., but the river ran down very quickly. He was convinced that if the Fishery Board reverted to the old order of things, the fishing would improve. Mr Henry Williams seconded the motion, which was carried. It was further resolved to ask other public bodies in the district to co-operate in the same direction.

PE N M AE N MAWR URBAN DISTRICT COUNCIL. PROPOSED NEW RECREATION ROOM. THE ELECTRIC LIGHT ORDER. The monthly meeting of the above Council was hekl on Tuesday, Mr W. D. Jones, J.P. (chairman) presiding, and the other member! present were: Ool. C. H. Darbishire, Dr. J. R. Williams, J.P., Dr. H. T. Jenkins, Messrs R. D. Jones, R. D. Owen, D. Gordon Jones, P. H. MoClenient, Saml. Williams, S. H. Roberts, T. Roberts, David Jones, together with the clerk (Mr T. E. Parry), the deputy-clerk (Mr J. W. Poet), the surveyor (Mr R. Jones Hughes), and the collector (Mr Jno. Owen). CONDOLENCE. The Chairman proposed a vote of condolence with Col. C. H. Darbishire upon the death of his brother, Mr R. D. DarUshire, of Manchester. The vote was passed in silence, and Col. Dar- bithire briefly responded. THE ELECTRIC LIGHT ORDER. A communication was read from the Board of Trade calling the Counccl's attention to the electric lighting order granted to them by that beard, and confirmed by Parliament in 1905. So far as the Board were aware nothing Had been done by the undertakers to carry out their obligations, and it now devolved upon the Board to determine whether the order should continue in force- The Board were prepared to consider any repesentation made by the undertakers. The Clerk pointed out that the Council were bound to take their current from the North Wales Power Company, and that eompany were not yet able to supply them. Col. Darbuhire said the North Wakjs Power Company scheduled Penmaenmawr to be sup- plied with electricity, and the Council resisted that, so that they could purchase the electricity from the company or erect their own Works. After some discussion, Upon the proposition of Mr MoClement the matter was referred to the next meeting of the Council, when the clerk will present a report. ALLEGED TRESPASS. A letter was read from the Glynllifon Estate Office, Carnarvon, with reference to the Ty'n yr Wylfa footpath. On the motion of Mr McClement, it was de- cided to call the attention of the police to the alleged trespassing on the pan, and if the ten- ant prosecuted any trespasser uver the land that the tenant's expenses be paid by he Council. FINANCES. The total collections amounted to E290 13s lid in respect of rates during the past month. Ihe Treasurer also reported that the credit balance now amounted to E432 13s 5d. OOL. DARBISHIRE'S GENEROSITY. Col- Darbishire said that since the Co-opera- tive Stores had taken up the room which was formerly used by the boys of the parish for re- creation in the winter evenings, he proposed to erect a suitable place beliind the Drill Hall for the purpose of accommodating the boys. He desired to have it erected as soon as possible, and he could assure the Council that he would meet all the requirements of the Council in the matter. If there was any objection on the part of any councillor he would defer operations for a month, Afid submit ptens in due course. He felt that it -would be a loss to the district if tfce project wae delayed- The request waa granted.

JNO. L. HUNT, Pharmaceutical Chemist I f and Optician, Conway nd., Golwyn Bay i I Depot for Photographic Requisites. Dark Room for use ol Amateur* i I I Sight Testing Daily by Appointment I I AGENT FOR Henry Lawrance's Celebrated SPECTACLES 0 EYEGLASSES, Nickel Plated, Gold Filled, and Gold Frames. COKL, UNEQUALLED FOR QUALITY and PRICjfc -A Rowland & Co., WYNNSTAY CHAMBERS, COLWYN BA Y. TELEPHONE 92Y 66071 -J .1 SAMUEL BOND & SONS, Joints, Builders and Contractors, SHOP & OFFICE FITTERS, AND General Repairers oi Property, GREENHOUSE MAKERS, MIDDLETON VILLA, Belgrave Road, Colwyn Bay. ESTIMATES FREE J OUR MOTTO IS Excellence of Workmanship at The very lowest possible charges EVANS & HUGHES. BANGOR. Ladies' and Gentlemen's Tailors and Outfitters. Every Description of Tailoring PROMPTLY EXECUTED. Ladies' Costumes a Speciality. ¡ 338, HIGH ST., BANGOR. I Our Representative makes periodical calls in Denbighshire and Flintshire. 2— CUT THIS OUT, WORTH KEEPING. —- I At for Drivers, Motormen, Masons, I (Gardeners, Butchers, Sailors and others. I OUR "G.BRAND" GRAINED LEATHER I CLOGS "THICK FELT LINED." "EVERY SIZE READY." only g/0 a pair Posted free to your 'All door. Women's size same iA Price. We S.oe-k also Ch"dren*s F:iz". R's., 9' Ws 11' 12V 13'b. IV, a'«., 2/tl. If you ban a Shop, Get our Wholesale List. We could fill this Paper with Testimonials alone. GREENiEES', WHOLESALE CLOG WAREHOUSE, 4. "Wellington Street, GLASGOW. AMERICAN STOVES. -OF 9$ j Save Halt yo ur Coals and o your iijiokT Chimneys. Send for CATALOGCB (free; of Stoves to barn Coal, Coke, Wood, Oil, Gas. Ice. Formers' Boilers, Batk Geysers and Hot Water ApD&ratwu Mention the Pioneer WM. POORE A 08 American Steve Stores. 52, QUEEN VICTORIA ST., LONDON. B.C PE PERFECT J E°.r Indigestion, Anaemia, Liver Complaint l [ 1 k N-n Z'siiiims: i .dmmm.- A BOOK FOR LADIES. The information contained jn this book ouirht to be «?e' man;ied >t wX the unmarried to read. No book is written which BO thoroughly into matters relating to married wora? thTe^for kno^edT 1'aSd "It £ ttinin? happmesa The hnctt nn t. iM-ane 01 tt- frora Dr. T. R. Allmson, l53 Bm. 4, Sp&nisb.pjace. Maneh"ter-squai,e, London, W., 111 returÐ for a order for 1s 2d. 226060 —— TO LADIES Irregularities, Suppression, etc., rcmoveu by an entirely new and olutely certain method without Medicine. No pills, mixtures, nauseous drugs to ta-c. No useless ÎfJjectir.) I The greatest discovery ol liedern Medical Science. Guaranteed harmless. It is poeiti e safe, certain, and speedy. Does net intex-f, re with household duties. Every case guaranteed. Do not experiment with useless remedies. Send, at oace a stamped addressed eoveiope for full particularik, and testimonials guaranteed Genuine under a penalty of £ 1,000. Mrs W. C. Brookes, 220, Ardgowan Road, Hither Green, LONDCX. (ESTABLISHED OVER 16 YEARS). = BaM -Ind RUBBER APPLIANCES p DontDaiay. write to-day for large new rOvisOd I Illustrated Book. Poet free in aeaiori envelops. ■ N. W. C. A r K I N 6 0 N'S, I 56, HILL ST.. MIDDLESBROUGH. ■ ESTABLISHED 36 YSARS. B