Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

6 erthygl ar y dudalen hon

BYR-NODION AM FERCHED HYNOD…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

BYR-NODION AM FERCHED HYNOD GYDA'R METHODISTIAID YN NOLYDDELEN. ( ANPFODUS a gresynus ydyw y wlad nad oes iddi hanes,' medd un avvdwr. Nid oes dim ag sydd yn fwy cefnogoi i hyrwyddo un i wneyd ymdrech i ddringo i w hanes,' medd un a 'dwr. Nid oes dim ag sydd yn fwy cefnogol i hyrwyddo un i wneyd ymdrech i ddringo i fyny yr ysgol na thaflu y golygon yn 01, a clnvilio hanes y rhai sydd wedi cin blaenori yn nhaith yr anialwch hanes y rhai sydd wedi cilio o gylch prawf i gylch hanes. Y maent hwy yn rhyw fath o geryg milidir, mathau o fyneg lysedd, neu 1 bren gwyn,' fel y dywedai'r hen bobl, i gyfeirio y ffordd. Annogir ni, oni wneir, i feddwl am ein blaenoriaid. Nid ydyw hyny yn ddim amgen na dwyn i gof en banes, fel i'n cyfarwyddo. Meddai y genedl luddewig yn bancs Crist yr hyn a elwid Traddodiadau yr hynafiaid,' yr hyn a ystyrid ac a berchid fel cyfarwyddyd doeth i'w ddilyn yn ddi-wyro. Ccir yn ein plith ninnau, fel cenedl, lu o hen ddywediadau a diarhebion, yn galw sylw neillduol at a fu. 'Tri T)hcth a ffrwyttilonant ddoethineb—gwybod am a fu, ystyr am y sydd, a phryderu am a ddaw,' Pan yr ydym yn darllen ac yn myfyrio hanes, yr ydym yn dyfod i gydnabyddiaeth a'r cymmeriadau hyny sydd wedi gwneyd eu rhan, pa mor ammher- ffaith bynag y buont, i wneyd pob un rhyw gymmaint yn well yn y cyleii y buont yn ttoi ynddo. Chtviorycli y Cyfundeb. Daeth i feddwl rhai o honom yn y dosbarth y llafurir yn yr Ysgal Sul i roi 'Byr-nodion bywgraph- yddol am y Chwiorydd' yn destyn i ysgrifenu arno, y rhai a fuont yn fraich i'r achos yn ei holl agweddion. Nis gallwn lai na tliybio y bua-iai yehydig linellau coffhaol o'r cyfryw allan o le. Nid ystyriem lawer o'r cyiryw yn llai teihvng o roddi eu hanes ar g6f a chadw nag amryw a geir yn y Beibl; a dia-u i amryw o honynt lafurio yr un mor ddiwyd, cysson, ymdrech- gar, a chydwybodol ag y llafuriasant hwythau. Nis gellir dywey.s iddynt fod yn ol i'r un o'r cyfryw. Gwelsant oil adcg llawn o gymmylau a thywyllwch yn mhob ystyr; ond er hyn oil, arliodd eu b\va yn nerthol; ac fel y cyfiawn, daliasant eu ffordd, a chwanegasant gryfder, Ni ddaeth ond un cyfansoddiad i law. Geilw yr ymgeisydd ei hun Croniclydd.' Ceir ganddo sylw- adau fel math o ragarawd o'r fath fwyaf grymus, a dilynir y cyfryw a bywgraphiad byr a chryno i o ddeutu ugain o chwiorydd duwiol sydd wedi cefnu er's llawer dydd. Y mae wedi ysgrifenu mor fanwl a medrus fel y mae yn amrnheus a allasiii ei ragorach. Rhagoriaeth neillduol ydyw, y ceir enwau y chwior- ydd fel yr adnabyddid hwy yn mhiith y bobl. Ni fyddai y chwiorydd, o fewn fy nghof, yn colli yr enw morwynol ar ol j>riodi. Bu Peumachno yn ymlynu felly yn fwy nag un arditl, ac Ysbytty Ifan yn ikwn mwy na hyny. Dywedid John Pryis a Maii Wiliam, Huw Prvis a Beti iliam; ac arferai lien bregethwr, a alwai yn Mhenmachno, ddyweyd nad oedd priodi yn cymmeryd lie yn Mhenmachno; ac yr wyf yn cofio y gelwid gan ardalwyr Penmachno ferched wedi priodi ar yr enw cynnwynol, y rhai a enwid oddi allan ar yr enw priodaeol, Byddai merched Dolydd- elen, fel y ceir yn yr hanes, yn dal yr enw cyntefig i fyny agos i'r flwyddyn 1840; a chwanegid 'ach,' i olygu merch, megys Sioned ach Rhisiad,' &c. Yr oedd y gair 'ach' yn hollol anhysbys yn Mhenmachno. Yr oedd y gair mor anliysbya fel y bu i'r diweddar Barchedig David Davies, Abermaw, fy nghvhuddo o arfer gair aflednais pan yn cymmhell y llyfr Nanni ach Rhobet iddo Buasai cyhoeddl yr lianesion, fel y gallo yr oes sydd yn codi ddarlltn hanes yr hen chwiorydd hyn, yn sicr o fod yn fuddiol. GalJai chwanegu- ychydig grybwyllion am eraill, fel yr awgryma ei hun pan yn terfynu. Buont hwythau yn ddiwyd a llafurus, ac yngolofnauoncrthynyrachos Drwg iawn ydyw fod y wobr yn annheilwng o'r llafur a gostiodd iddo. Dylai gael ei gydnabod yn helaetbach am ei lafur. Pe buasai yn- ardal Cae Braich y Cafn, ond odid na fuasai yn sefyll allan. Teilyngl1 ddiolchgarwch am gasglu yr hanesion hyn sydd ar ddifancoll. Ens O'R NANT, [Beirniadaeth y Gra.mmadegiaeth yn ein nesaf.— GOL,]

CONNAH'S QUAY.

BWRDD GWARCHEIDWAID RRUTHYN.

[No title]

Advertising

[No title]