Welsh Gazette and West Wales Advertiser

Y LLOFRUDDIAETH YN RHYMNI. Disgwylir pethau rhyfedd yn nglyn a llof- ruddiad yr eneth Edith Wall yn Nyffryn Rhymni. Ymddengys fod dillad yr eneth yn sych, er y credir iddi fod allan yn y gwlaw yn ystod y nos. Amheuir dyn ieuanc lied ad- nabyddus yn y Dyffryn, ac yn ol pob tebyg cymerir ef i'r ddalfa. Gollyngir Morgan, y bachgen sydd yn y ddalfa, yn rhydd. <P-

Liofruddiaetli Ercliyll. CyfL-owyd trigolion Sir Drefaldwyn dydd Sadwrn gan y newydd gofidus fod llofruddi- aeth erchyll wedi eu cliyflawnu y noson gynt yn Gai-thbeiblo--peiiti-,ef byohan angliysbell yn nghanol y Sir, ar yr hen ffordd o Ddol- gellau a Dinas Mawddwy i'r Trallwm a'r Amwythig. Cymerodd yr erchyll-waith le mewn amaetkdy o'r enw Foel-llwyd, yn mha un y trigianau John Evans a'i wraig. Deiliaid i Arglwydd Powys oeddent; ac yr oedd Mrs. Evans yn chwaer i oruchwyli- wr lleol y tirfeddiaimydd. YT oedd Mr. Evans tua trigain oed, ac yr oedd ei wraig ychydig yn hyn. Yn ychwanegol at am- aethu, arferai Mr. Evans brynu a lladd ani- feiliaid hefyd, ac yr oedd yn adnabyddus iawn yn yr ardal. Yr oedd Mrs. Evans bron yn ddall, ac nid oedd end wedi dyfod adref o Ysbytty Amwythig rhyw ddeuddydd yn gynt. Dydd Gwener diweddaf yr oedd Mr. Evans yn llywyddu yn nghiniaw flynyddol Cymdeithae. Gyfedlgar yn Cann Offico- pentref bychan cymdogacthol. A pEan ymadawodd o Cann Office yn yr hwyr cydym- deithiai dyn o'r enw Rowland Llowarch, llaethwr o Llundain ag ef. Aeth Llowarch i'r ardal y Liun blaenorol ar ymweliad a pherthynasau iddo. Am haner awr wedi wyth ilos Woner yr oedd dyn yn ateb i'r desgrifiad a roddir o Llowarch ar swper gyda Mr. a Mrs. Evans yn Foel-llwyd, ac yn hwyrach yr un noson darfu i rywun oedd yn myned heibio ar y ffordd glywed lleisiau megys pe bai cweryla. yn y ty. Boreu dydd Sadwrn aeth dyn o'r enw Samuel Francis, yr hwn sydd yn ngwasan- aeth Mr. Evans, at ei waith ac i roi tro am y gwartheg. Gan na welai ei feistr o gylch y lie, aetli at ddrws y ty, ac, i'w fawr arswyd, g^velodd Mr. Evans yn gorwedd yn gelain ar lawr y gegin yn waed i gyd. fihedodd i 'mofyn cymorth cymydog, a dychwelodd gyda. hwn yn union. Pan aethant i'r ystafell wely, yr hon sydd yn gyssylltiedig ar gegin, gwelsant gorph marw Mrs. Evans hefyd ar y llawr. Yr oedd gwddf Mr. Evans wedi ei dori, ac yr oedd wedi ei drywanu yn ei fynwes. Yr oedd gi.vddf Mi's. Evans, hefyd, wedi ei dori. Hysbyswyd yr hcddwas yn Llanerfyl yn ddivmdroi, ac yn ystod y dydd janwelodd yr Arolygydd Williams yughyd a'r Rhingjdl Poole o'r Trallwm a'r lie. Canfuasant olion traed ac ystaenau gwaed mewn cae gerllaw. Methasant ddyfod o hyd i Llow- arch. Cafwyd tair punt a deg swllt yn mhoced Mr. Evans. Bernid fod ganddo tua dau gant o bunan yn y ty; ond ni lwyddv.yd i ddyfod o hyd i'r rhai hyny, hyd yr adeg yr ydym yn ysgrifemi. Tua pump o'r gfoch prydnawn dydd LluJl daliwyd Rowland Llowarch tua dwy fdltir o Llaufyllin gan yr heddweis. Yn ystod yr un prydnawn yr oedd amaethwr o'r enw John Lloyd, wedi myned i Lanfyllil1 ar newydd iddo wcled dyn yn ateb i'r desgrifiad a roddid o Llowaich yn yinguddio o dan bont yn agos i Lanfihangel. Aeth y Cwn- stabl Hamer allan wrth --ei hun i chwilio am dano, a. phan neshaodd atto ymosododd Liowarcli ar unwaith yn ffyrnig arno. Tyn- odd allnn cvllol! (awr. n. rliwvurwld (1ot. vr heddwas a thorodd ei rwymyn lledr yn ddau. Tarawodd yr heddwas ef yn ei ben a'i bas- ten, nes ei hollti a'i wneud yn aiiyiiiii-yboti- ol. Pan ddaeth yr heddweis ereill i'r lie, rhwymwyd coesau Llowarch a rhaff a rhodd- wyd ei arddynau mewn cyIrion. Taflwyd mantel] dros ei ben i guddio ei glwyf, ac aed ag ef mewn cerbyd i Llanfyllin, lie y cym- hwyswyd ei glwyf gan ddau feddyg, pa rai a ddywedent ei fod wedi ei ddolurio yn ddi- frifol. Aed ag ef wedi hyny i'r ddalfa, lie y torodd allan i wyio yn cliwenv. Am chwech yr un prydnawn aed ag ef mewn cerbyd a gored i'r Trallwm. Cyrhaeddodd YllO ttlt wyth o'r gloch, ac ynigasglodd tyrfa fawr i'w weled yn dyfod i'r dref. Y mrle Llowarch yn saith a deugain oed, ac mae ganddo wraig a phlant. Pan chwili- wyd ef yn Llanfyllin ni chaed arno ond pum' punt a chwe swllt. Y mae mewn masnach yn Bermondsey a Shepherd's Bush, yn y Brif- ddinas. Cynhaliwyd trengholiad yn y Trallwm dydd Mawrth. Holwyd amryw dystion gan Dr. Humph- reys, y trengliolydd. Tystiodd Sarah Jane Jo)ies, merch Penlan: ei bod hi yn Foel- llM vd nos Wener tua haner awr wedi wyth ac iddi weled dyn dieithr yno, yr hwu a ad- ac iddi weled dyn dieithr yno, yr hwn a ad- waonai yn awr fel y carcharor. Ni arhos- odd hi yno ond tua pum mnuud. Ni wel- odd ddim megys diod yn y lie. Yr oedd y ddau ddyn yn ymddangos fel pe baent wedi L cael peth diod. Nid oeddent yn cweryla. Ymddangosent yn hollol ddedwydd. Dywedodd John Edward Jones, tad y tyst blaenorol, iddo ef a'i wraig fyned hei- bio y FoeI-Ilwyd tua haner nos, a chlywodd Mr. Evans yn siarad a rhywun. Nid oedd- ent yn icweryla, ond siaradent yn uchel. Y bore canlynol galwyd ef i'r lie gan Samuel Francis. Eglurodd Samuel Francis y luedd y cajifu ef y ddan gorph. Tystiodd Cwnstabl Pugh, Llanerfyl, iddo ddarganfod olion traed ac ystaenau gin-aed ar drothwy y drws ac ar hyd y ffordd am tua 000 Hath. Desgrifiodd Dr. Maurice Thomas, Llan- fair, yr archollion, a barnu wrth natur y chvyfau, cvedai ef nas gallasent fod wedi eu gwneud gan y personau eu hunain. Yr oedd Rowland Llowarch yn bresenol. Cynrychiolid ef gan Mr. George, cyfreithiwr, Drenewydd. Ni wnaeth nn mynegiad. Gof- ynodd y Crvrner i Llowarch os oedd yndeall yr lijm oedd wedi ei ddyweyd. Attebodd ei fod. Dygodd y iheithwyr ddedfryd unfryd- ol o lofrnddiaeth fw-'iadol yn erbyn Row- land Llowarch yn achos marwolaeth Mr. Evans ac hefyd yn achos Mrs. Evans. Bore ddoe dygwyd Llowarch gerbron yr vnndon yn Trnllvm. Claddwyd Mr. a Mrs. Evans yn raynwent Garthbeibio dcloe.

BONEDDIGES LADRONLLYD. Dygwyd dynes ganol oed, barchus yr olwg ami, o'r enw Mrs Esther Benjamin, o flaen Llys Ynadol Clerkenwell, Llundain, ddydd Mercher, ar y cyhuddiad o ladrad. Dy- wedid ei bod yn wraig i gyfreithwr yn Ne Affrig, a chanddi ddigonedd o arian. Bu yn byw yn ei thy ei hun yn West Kensington am dros ugain mlynedd. Rhoddwyd gair da iddi gan amryw. Mynegid iddi gymeryd dyddordeb yn achos y tylawd, byddai yn ym- weled a'r cleifion, ac yn cyflawni gwoithred- oedd elusenol ereill. Dywedai y Barnwr fod hyn, mae'n wir, y trosedd cyntaf a brof- wyd yn erbyn y ddiffynyddes, er ei bod yn ffaith i lawer o nwyddau, ac arnynt enwau gwahanol fasnachdai, wedi eu cael yn ei thy. ''Rhaid i mi," ebai y Barnwr, "ymddwyn atoch cliwi fel rhyw berson aI'aIL" Anfon- wyd hi i garchar am dri mis yn yr ail ddos- barth, a chafodd ei dirwyo i lop a'r costau. Pan glywodd y ddedfryd, dychrynodd, grudcl- 11 -1. fanodd, a llewygodd. i —

Y Genineii a'r Antiiem. Hynod mor anfoddog ydyw plant dynion! Gyda bod un yn blino ar yr hen geninen wei-dd, y mae un arall yn dweud fod eisiau anthem-, 9ciiedlactliol newydd. Y mae'n debyg fod arogl y geninen yn rhy gryf i ffroenau rhai gwladgarwyr y dyddiau hyn, ac maent am ddarbwyllo y genedl i wisgo "powsi y daffi-dwiii-dili" ar Dydd Gwyl Dewi Sant. Ni lyfeddem ni fawr mai garlleg, mewn gwirionedd, a wisgai gwroniaid yr hen Gymry yn y dyddiau gynt. Ond pe gor- fodid i'w hedmygwyr eiddil i fabwysiadu y llysieuyn cryf-sawr hwn yn awr, llesmeirient bob copa o honynt. Y Sais a faeddwyd gan y Gwir Anrhydeddus Dafydd Lloyd-George yn yr EthoLiad diweddaf, sydd yn ysu am gael anthem genedlaethol newydd i'r Cymry. Y mae Mr. Naylor yn cynyg pum' punt ar hugain o wobr yn Eisteddfod Caernarfon am anthem newydd. Druan o hono! Ni hudir yr awen ag arian ac aur ennyd; ac ni chaeth- iwir athrylith gan rwymau marsiandiaeth. Hwyrach fod seiniau bnrd a bywiog "Hen Wlad fy Nhadau" wedi merwino clustiau Mr Naylor yn ystod yr Etholiad. Pwy, tybed, sydd wedi dywend wrth y Sais hwn fod arn- om ni eisiau anthem genedlaethol newydd. Yr ydym yn mawr ryfeddu fod Pwyllgor yr Eisteddfod yn cefnogi y fath syniad gwirion ffol. Pan fyddo rhai pobl wanllyd yn tuch- an ynghylch eu bwyd y mae y diffyg gan amlaf ar eu hystymogau hwynt ac nid ar y bwyd. Y mae r anthem a'r hen geninen yn ddifai. Hir oes iddynt! ell

Tanchwa Ddifrifol yn Ffraingc. DROS DDETJDDECr CANT WEDI EU LLADD. Cymerodd un o'r ffrwydriadau mwyaf erchyll mewn hanes le dydd Sadwrn mewn pwll glo mawr yn nhalaeth Calais yn Ffraingc a dywed yr adroddiad cyntaf i law fod o leiaf dros ddeuddeg cant o'r glowyr wedi eu lladd. Boreu Sadwrn clywyd taran ofn- adwy y frwydriad, ac nid oedd amheuaeth yn meddwl neb beth oedd wedi cymeryd lie. Tarawyd pawb gan arawyd a dychryn. Gyda bod yr ergyd byddarol yn rhuo yr awyr gwelwyd fflamiau aruthrol yn saethu allan o enenau pedwar o'r pyllau. Yr oedd yr olygfa tuhwnt i bob desgrifiad. Esgyn- ai y fflamiau porphoraidd, megys tafodau cynddeiriog o dan, a'r colofnau dudew o fwg am yr ucliaf i'r awyr. Yn jubeii ych- ydig funudau yr ocdd tyrfa o tua. ugain mil, o wyr, gwragedd a phlant wedi ym- gasglu yn y lie—ac yr oedd miloedd o hon- ynt, rhwng pryder ac ofn, bron wedi colli pob rheolaeth arnynt eu hunain, ac nid oedd rheng o filwyr yn digon i attal y gwragedd dychrynedig rhag rhuthro i lan y pwll. Gwnaed pob ymdrech a fedrai dyfais a gwrhydri wneud i achub y rhai a allasent fod yn fyw yn y pwll; ond gwaith anmhosibl bron oedd hyn, a chollodd dau ar bymtlieg eu bywydau yn yr ymgais. Mae rhai ugain o'r cyrph wedi eu codi, ond mae yn an- mhosibl eu hadwaen-gan mor ddrwg y maent wedi eu llosgi. Yn ol yr hnues diweddaraf y mae y mwn- wyr yn barnu fod o 1,300 i 1,400 o'u cyd- weithwyr wedi eu lladd yn y pyliau. <3>—

Y Fasnaeli Fcddwol. Y mae y swm a werir ar ddiodydd meddw- ol yn y Deyrnas hon yn parhau i leihan. Yr wythnos ddiweddaf cyhoeddodd Dr. Dawson Burns ei ystadegau blynyddol, a dengys ei ffigyrau ef fod £ 164,167,941 wedi eu gwaria ar wiroelydd y flwyddjTn ddiwedd- af, llai o £ 4,819,224 nac yn y flwyddyn flaenoroi. Y mae'r lleihad sydd wedi cy- meryd He yn ystod y chwe mlynedd ddi- weddaf yn cyrhaedd y swm o £ 21,759,286. Gostyngiad tra bondithiol. Ond y mae y gwelliant, mewn gwirionedd, yn llawer mily nac a arddengys y ffigyrau hyn, oherwydd y mae y boblogaeth wedi cynyddu ddwy filiwn a haner yn ystod y blynyddau hyn. A ehy- meryd cynydd y boblogaeth i ystyriaeth, y mae y lleihad yn ystod y chwe' mlynedd ddiweddaf yn agos i £ 34,000,000. Mae eto ddigon o le i wella; oherwydd golyga y swm a werir tua CI9 ar gyfartaledd gogy- fer a phob teulu o bump, neu jE3 16s. Od. y pen gogyfer a phob person yn y Deyrnas. Y mae yn ymddangos fod "Y Fasnach" yn dechreu teimlo oddiwrth y lleihad hwn, oher- wydd dydd Gwener diweddaf bu dirprwyaetli o wyr dylanwadol yn eiriol ar ei rhan ger- bron Cangliellydd y Trysorlys. Cynrychiol- ent wneuthunvyr a gwerthwyr diodydd meddwol. a'u eryii ydoedd fod gostyngiad o un filiwn ar hugain a thri chwarter o bunau wedi cymeryd lie yn ystod y chwe mlynedd ddiweddaf yn y swm a werid ar ddiodvdd ineddwol, ac erfynient arno i ysgafnhau y trethi a osodwyd arnynt yn adeg v rhyfel. Mewn atebiad, sylwodd Mr. Asquith nad oedd do yn credu fod dim a fynai y trethi y cAvynent o'u plegyd ar lleihad yn y swm a werid. Credai ef fod hyn yn ddyledus i gynydd sobrwydd yn mhlith y verin ac i well rheolaeth bersmol, ac hefyd i'r ffaith nad oedd gan y bobl gymaint o arian i wario ar ol y rhyfel ac ydoedd ganddynt cyn I hyny. Felly, nis gallai ef roddi unrhyw le iddynt obeithio am leihad buan yn y trethi I ynglyn a'r "Fasnach."

~y of Flavour PETERS THE ORIGINAl ~y of Flavour THE ORIGINAL MILK CHOCOLATE | Stands ann'yaliecf

-r. 1: Y E N E L). HHY >DFREINIAD ADDOLDAI. Dydd Mil wrth, yn Cyffredin, cyf- lwyiKwUI Mr. S. Evans fesur i ddarparu fod addoldai prydlesedig yn cael eu rhydd- freinio. MOR WYR TRAMOR. Dydd Ma wrth, s yn hy:r Cyffredin, dy- wedodd JIr. Lloyd-George, mewn atebiad i Air. War .-oil Rutherford ei fod yn cytuno j ni j; i mater pwysig oedd nifer y tramor-wyr nas gallent ddeall Saesneg ar y llongau Prycl- einig. Mewn cysvlltiad a'r Mesur Llongau oedd i gael ei ddwyn gerbron yn fuan, yr oedd Me yn ystyried y gellid gwneyd rhyw- beth i gyfarfod a hyn. BLWYDD-DAL YR HEDDGEIDWAID. Dydd Mawrth, yn Nhy'r Cyffredin, cynyg- iodd Mr. Herbert Samuel ail ddarllen Mesur Blwydd-dal yr Heddgeidwaid. Sylwodd fod y blwydd-daliadau i heddgeidwaid vn gryn faich ar y t "ysocfeydd cyhoeddus. Vr oedd y swm yn awr dros 900,000p. yn v fl^"3Tddyn, ac nid oedd ond 100,000p. yn dy- fod oddiwrth daliadau gan yr heddgeidwaid eu hunain. Yr oedd 300.000n. vn cael en darparu gan y Trysorlys, a swm cyffelyb o'r trethi lleol. Teimlid y gellid arbed gryn lawer pe gellid dylanwadu ar yr heddgeid- waid i aros am dymhor meithach yn yr hedd- lu.—Rhoddodd Syr Howard Vincent ei gefn- ogaeth i'r mesur.—Dywedodd Mr. W. W. Rutherford ei fod yn erbyn egwyddor y raesuK Yr oedd yr aelod anrhydeddus yn siarad pan ohiriwyd y ddadl. TREFLIAF YMGEISWYR SENEDDOL. Dydd Mawrth. yn XIl'y'r Cyffredin, gal- wodd Mr. Rowlands sylw at ofynion y swydd- ogion dyehweliadol (returning officers) in own etholiadau Seneddol, a chynygiodd fod idd- ynt, yn nghyda threuliau swyddogion ereill, gael eu talu o'r trysorfeydd cyhoeddus. — Cefnogodd Mr. Fenwick.—Dywedodd Mr W W. Rutherford nad oedd ef yn meddwl fod y tahadau i'r swyddogion dyehweliadol yn eithafol.-—Dywedodd Mr. Akers Douglas y dylai rhai o'r taliadau gael eu tynu i lawr. —Dywedodd y Dadleuydd-Cyffredinol v byddai i'r Llywodraeth wneyd ymdrech i i,, ym gano allan egwyddor y cynygiad mor fuan ag oedd yn bosibl.-Pasi,vyd y penderfyniad yn unfrvdol. ATTAL PLANT I YSMOdO. Dydd Mercher, yn Nhy'r (Cyffredin, cyf- iwynodd Dr. Mac-namara fesur i ddarpar ar gyfer attal ysmocio yn mysg plant, a dar- llenwyd ef y waith gyntaf. Bwriad y mesur yw cosbu y sawl a wertho dybacco i blant. Y LLYNGES. Dydd Mercher, yn Nhyr Cyffredin, siarad- amryw aelodau Rhyddfrydig dros ostwng treuliau y fyddin a'r llynges.—Cynygiodd Mr Chiozza-Money fod i'r nifer o ddynion a ofynir ar gyfer y llynges gael eu gostwng 5,000. Wrth wneyd hyny, dywedai nad oedd wedi dyfalis, pan y dychwelwyd ef fel un o fwyafrif mawr o Ryddfrydwyr, y byddai yn rhaid iddo gymeryd o dan ystyriaeth am- cangyfrifon Toriaidd yn cael eu cyflwyno gan Lywodraeth Ryddfrydig. Dywedodd Mr. Robertson. Ysgrifenydd y Morlys, y gosod- wyd cyfrifon ger ei fron yn dangos, os cerid y gwaith allan yn ol y raddfa bresenol, heb un gostyngiad o bwys mewn pleidleisiau ereill, y codai y treuliau yn ystod y pum' mlynedd nesaf tua 2,000.000p. Pan gyflwyn- ai y Llywodraeth amcangyfrifon o'r eiddynt eu hunain, ni fyddai iddynt ofyn am fwv o arian nag a ellid ei wario yn effeithiol er lies y llynges a'r wlad.—Gohiriwyd cynygiad Mr. Cliiozza-Monev. TAL IAELODAU SENEDDOL. Dydd Mercher, yn Nhy'r Cyffredin, cyn- ygiodd Mr. William H. Lever benderfyniad fod i'r aelodau Seneddol gael eu talu gan v Llywodraeth, yn ol 300p. yn y flwyddyn, er mWYll i bob etholaeth gael llaw rydd yn new- isiad cynrychiolwyr Seneddol. Dywedodd nas gallai gytuno i'r cwestiwn o dal gael ei adael yn fater o ddewisiad, oblegid byddai ei effaith yn yr ystyr hono yn hollol annheg. Amcangyfrifai y byddai y gost yn 200,000p yn y flwyddyn. iod Cynygiodd Syr H. Kimber, fel gwelliant. nad oedd yn weddus i'r Ty dalu i'w aelodau ei hun o'r pwrs cyhoeddus; ond y gellid yn rhesymol dalu costau y swyddogion dych-we-l- iadol allan o'r trethi.—Cefnogodd Mr. E. Cecil y gwelliant. ac awgrymodd, yn nghanol chwerthin, os oedd aelodau Ty'r Cyffredm yn cael eu talu, paham na chawsai aelodau Ty'r Arglwyddi yr un ragorfraint ?—Dywed- odd Syr Edward Clarke y byddai iddo wynebu y cynygiad hyd yr eithaf.—Dywed- odd Syr H. Campbell-Bannerman ei fod yn hollol gydolvgu ag egwyddor y penderfyn- iad ond nid oedd hyny yn golygu ei bod yn gyfleus i'w roddi mewn gweithrediad. Wrth ddyweyd hyny, nid oedd yn dyweyd yr livii a ddywedwyd ar ran y Llywodraeth Ryddfrydig ddiweddaf. Yn 1893, pan ddyg- wyd penderfyniad yn ffafr caniatau swm rhes- yniol i aelodau, dywedodd Syr William Har- court ei fod yn clerbyn y penderfyniad i gael ei gario allan mor fuan ag yr oedd yn bosibl, pan fyddai gan y Llywodraeth amser a,'r arian angenrheidioi: ac yr oedd Syr William wedi dyweyd drachefn yn 1895, mai cwestiwn o amser ac arian ydoedd. Yr oedd y sefyllfa, yn yr ystyr hono, yn llawer gwaeth yn awr na'r amser hwnw.—Dywedodd Hr J. Redmond y byddai i'r blaid Wyddelig bleid- Ieisio yn ffafr y penderfyniad.—Gofvnodd Syr H. Kimber a mganiatad i alw ei welliant yn ol, er attal i'r Ty ymranu ddwywaith ond gwrthododd rhai o aelodau Llafur gy- tuno a'r cwrs hwn.—Ymranodd y Ty ar well- iant Syr Henry Kimber. Yr oedd y pleid- leisio fel v canlyn :-Dros y gwelliant 110, yn erbyn 363. Mwyafrif yn erbyn 2.53. Wedi hyny, gosodwyd penderfyniad Mr Lever yn ffafr talu i aelodau gerbron. Dyma fel y safai pleidleisiau :—Dros y penderfyniad 348, yn erbyn 110. Mwyafrif dros 238. TYDDYNOD A THIR Y GORON. TYDDYNOD A THIR Y GORON. Yn Nhy'r Arglwyddi, ddydd lau, gwnaeth larll Harroivby gais am gyfrifeb or rhan- au hyny o diroedd y Goron a ystyrir yn gymhvrys i'w gosod allan fel tyddynod. Yr oedd efe yn ffafr rhanu ffermydd mawrion yn dyddynod cyffredin. Cyfeiriodd at yr hyn a wnaed ac a wneir yn yr Iwerddon, a dadleuai y dylai'r Llywodraethe styn .:efn- ogaeth gyffelyb i amaethyddiaeth Brydein- ig. Yr oedd Arglwydd Barnard yn dych- rynu wrth feddwl am ddifa y genhedlaeth bresenil o amaethwyr a'u meibion. Sylwodd amryw o r siaradwyr y byddai tori ffermydd mawrion yn dyddynod cyffredin yn fodchon i ysgaru tiroedd da a drwg oddiwrth eu gil- ydd, a lluosogi tiroedd gwyllt. Ond 111ab- wysiadu dull Ffrainc, ebe larll Kimberley, a thybied fod y wlad yn galw am ffermydd bvchain, mewn can' mlynedd ni byddai yn y wlad ond daliadau felly. Y FYDDIN. Dydd lau, yn :h;y'r Cyffredin, rhodd Mr Haldane, Ysgrifenydd Rhyfel, ei syniad ef pa fodd y gellid lleihau y Fyddin Sefydlog. Eglurodd nad oedd yn rhoddi un cynllun gerbron y Ty yn bresenol, ond yr oedd gan- ddo sail i feddwl mai ar y llinellau a nodai ef y gellid setlo y cwestiwn. Dywedodd fod yr amcangyfrifon am y flwyddyn dclyfodol yn 17,000p. yn llai na'r Ilynedd, a bu raid iddo wynebu cynyddiadau yn gwneyd cyfan- swm o 780,000p. Yr oedd y Cadfridogion a oedd ef wedi ymgynghori a hwynt, fodd bynag, wedi gwneyd i ffwrdd a 800,000p., a dywedent fod y Fyddin mor gymhwys ag eri- oed. Mabwysiadodd y Llywodraeth bres- enol, fel yr olaf, egwyddor y Dwfr Glas, sef fod y Llynges yn alluog in hamddiffyn rhag goresgyniad. Da fuasai ganddo Iweled yr amser pan y cenedloedd jungj-ngliori a'u gilydd yn y mateT'ion hyn. MA SNA CRT AR Y SUL. Yn :r,hy'r Arglwyddi dydd Gwener dygodd Arglwydd Aveburv gynygiad yn mlaen i'r perwyl y dylai y Llywodraeth gymeryd syh- o'r a.ngenrheidrwydd i rwystro masnachu ar y Sul. Y mae y drwg yma yn cynyddu, a rhaid gwneyd rhywbeth er grymuso y Ddeddf ar y pwnc. Dywedai Arglwydd Avebury fod y si op wyr a'r dosbartli gweithiol o blaid car. y masnachdai ar y Sul.—Tra yr oedd Arch- esgob Caergraint yn cefnogi y cynygiad, eto dywedai led ciyn anhawsderau yn cylchynu y cwestiwn. Rhaid -cyiji-eryd i ystyriaeth fuddianau llawer iawn o'r dosbarth gweith- iol.—Awgrymodd Arglwydd Tweedmouth ar iddynt dderbyn y cynygiad, end fod y pwnc o fasnachu ar y Sul i gael ei roddi i ystyri- I aeth pwyllgor o aelodau y ddau Dy.—Cytun- wyd a hyn. MESUR TIR, Yn Nhy'r Cyffredin dydd Gwener cynygi- odd Mr. Agar Robartes ail ddarllemad Mesur Dal Tir. Un o brif egwyddorion y Mestir yw rod y ffarmwr, ar derfyn ei den- antiaeth i gael" iawn am y gwelliantau a wnaed ganddo ar ei ffai-m. gan Mr. Soares, yr hwn a sylwai y dylai dyledswydd- au a hawliau y boljl a feddent fuddiant- yn y tit- gael eu cyfartal ad-drefnu.—Cynygiodd yr Is-Ardalydd Hehnsley fod y Mesur yn cael ei wrtbod. Dadleuai fod yr hyn a gynygid yn beiyglus i fuddianau y bob! a feddent gyssylltiad ag amaethyddiaeth. — Eiliwyd gan Mr. Michael _Tie, Sylwai Mr Munro-Ferguson fod y Mesur yn un tj-u ymarferol.—Ar ran y Llywodraeth, rhocic-iodd Syr E. Strachney ei gymeradwv- aeth i'r Mesur.—Dadleuai Arglwydd Wil- loughby de Eresby fod y ^lesur yn un per- -pail bleidleisiwyd. yr oedd dros y M" r 334, yn erbyn 81. Mwyafrif dros v Mesur. 253. Mae Syr Edward Strachey wedi dwyn Mesur i'r Ty i geisio rhoddi terfyn ar y colledion a wneir i anifeiliaid gan gwn. Mae y Mesur yn darpar fod perchenog y ci i fod yn gyfrifol am unrhyw niwed a wneir i anifeiliaid gan y ci hwnw, ac ni fydd raid profi lod v ci wedi dangos unrhyw duedd yn flaenoroi i wneud drwg, neu fod y niwed yn ddyledus i esgeulusdod ar ran y perchenog. ddyledus i esgeulusdod ar ran y perchenog. Gwnaeth Mr. Balfour ei ymddangosiad yn I y Senedd dydd Llun, a chymerodd ran yn y ddadl. Yn Nhy y Cyffredin, dydd Llun, galwodd lr. Alden bylw at y ffaith fod yr Almaen yn dilyn esiampl Prydain, ac yn cynyddu ei Llynges. Carai ef wybod pa biyd yr oedd y Prif Weinidog, yn unol a'i addewid, yn myned i wneud rhywbeth i roi terfyn ar y cynydd uarhaus yma, ac os y byddai iddo gy- meryd y cyfleu cyntaf i ymgynghori ar Lly- wodi-aeth Ellmynaidd parthed dyfod i gyd- ddealkwriaeth i leihau baich yr arfau mil- wrol.—Mewn atebiad, dywedodd v Prif W einidog fod cynydd Llynges yr Almaen yn dibymi ar yr olwg a gymerai Llywodraeth y deyrnas hono ar ofynion ei hymerodraeth a'i masnach. MR. LLEWELYN WILLIAMS. Mr. Llewelyn Williams y fraint ar anrhvdedd o anerch y Ty am y tro cyntaf nos Lun, a chydnebydd pawb a'i clywodd iddo wneud araeth penigarnp—yn britlio gan ffeith:r«u éi" ddisgyneiit- fel gwreichion eirias ar yr Wrthblaid. Masnach Rydd oedd asgwrn y gynen. Cyfyngodd Mr. Williams ei sylwadau i'r fasnach alea-ii-iiii o brif ddi- wydiannau Llanelli, y rhan bwysiccaf QÏ etholaeth. Y mae y newyddiadurion Seis- nig yn rhoddi adroddiad helaeth o'i araeth, ac y mae yn eglur ei fod wedi cymeryd gofal manwl i gasglu ei ffeithiau a'i ffigyrau er profi ei bwnc. Llwyddodd i o&od yr oil gerbron y Ty yn eglur ac hvawdl. Profodd fod y gwneuthurwyr alcan yn Nghymru yn curo rhai y cenhedloedd ereill yn mhob marehnad i-orcd trwy yr holl fyd, ac er fod rhai America yn ceisio amddiffyn eu hunain trwy ddiffyndollau, eto yr oedd yn ffaith, meddai Mr. Williams, fod hyd yn od America yn parhau i brynu mwy na'r un wlad arall o alcan o Gymru. Attegwyd lliaws o'i syl- wadau gyda banllefau o gvmeradwyaeth.

LLINELLAU ( OFFA, AM Y DIWEDDAR MR. HOWELL EVANS, PRIF GWNSTABL CEREDIGION. LLLyv. fyd y gofidiau yr alaeth ar cwyno Y r byd yi- vul ynddo yr awrhon yn byw: Mae z-ng,-tu'r aichelyn yn cwympo r ddynoli- aeth Nes gvrneuthur ein calon yn fynych yn friw, Diflana'n gobeitluon fel Ihvydrew y boreu, Neu fan-wlith y dyffryn with dwniad yr haul, Ac felly collasom ein Evans hoffusaf, Pan syrthiodd i ddwylaw y gelyn dial!. Nid rhwysg ac uchelgais nodweddai' gymeriad Ond hynod ddirodres bob amser oedd ef, 1<:1' hyny yn wrol dros bur egwydorion, Yn erbyn trahausder cyfodai ei lef', Fel cyfaill, yn unman ni cheid ei ffyddlonach. A thad tynergalon, a phriod tra chu, Yn anwyl yr erys mewn hir goffawdwriaeth. Tra y dagrau am dano yn 111. Bu'n addurn i'r heddlu am lawer o flwyddau, A doeth y llywyddai 'nol dyfod yn ben, Ac enw'r "Prif Gwnstabl" trwy'r sir a ed- mygid Fel gwron dros iawnder, i ormes roi sen Yr ydoedd yn meddu ar lygad i ganfod, A clialon haelionus i gwrdd y tylawd, Troi heibio y cyfryw yn nghanol eu hangen Oedd ormod'i'w natur 'roedd iddynt yn frawd. Bu'¡¡ ffyddlawn i'w alwad er pob profedigaeth, Ca'dd yfed o "Marah" yn ystod. ei oes, Ond daliai'n ddiysgog fel Crist ion tryloew, Yn ffyddlawn i grefydd er pob awel groes; Ymroddodd yn ieuanc er casglu gwybodaeth, Ac yn ei ymchwiliad fe Iwyddodd yn fawr. Fe erys dyddordeb i'r yspryd ymchwilgar, 0 Ifrwyth ei ysgrifell sy'n aros yn awr. "Yn nghanol ein bywyd yr ydym yn angau." Y geiiiau wireddir yn hanes y byd, <= Ac felly pin gwrthrych mewn llawn defnydd- lokkb, A dorwyd i'r gweryd, mae heddj-w yn fud: I'w weddw drallodus adawyd yn unig, Boed "Barnwr y Gweddwon' yn nawdd iddi hi, A Net y gogoniant yn gartref tragwyddol, Lie erys ei phriod. i oesoedd diri'. Mynydd Bach. AP MEDI.

Gyfarfod Misoi Jogledd Aberteifi. Cynhaliwyd y cyfarfod misol ucliod yn Tabor, Llangwyryfon, oydd Mercher a dydd lau yn yr wythnos cldlii-eddaf-v Parch. Mr. Ll. Davies yn y gadair. Ar ol darllen a chadarnhau y cofnodion y cyfarfod blaen- orol, fe ddarllenodd yr ysgrifenydd llythyr oddiwrth Mr. T. Evans, Rhydfendigaid, yn diolch i'r frawdoliaeth am bleidlais o gyd- ymueimlad basiwyd ag ef yn v cyfarfod di- weddaf. Darllenwyd llythyr cyflwyniad a Parch. J. M. Griffiths, Bargced gynt. a gylch Cyfarfod Misol Mynwy, ar ei sofydliad yn fugail ar eglwysi Dyffryn a Cwinerfin, ac fe ddewiswyd y Paichn. R. J. Rees, M.A., T. E. Roberts, M.A., a Mr R. D. Herbert i'n cyiuyehioli yn ei gyfarfod sefydlu.—Dew- iswyd y Parch. D. Lewis, Dewi. a Mr. J. Morris, Penllwyn, i fyned i Salem i holi yr ymgeisydd am y weinidogaeth sydd yno, ac 1 gymeryd llais yr eglwys arno. Enwyd nifer o frodyr yn "trustees" ar amiyw le- oedd o addoli, ac fe drefnwyd fod Hen. E. Richards i drefnu taith i'r Parch. Azariah I -vsi Prosser. o'r America, drwy rai o eglwysi y Cyfarfod Misol.—Trefnwyd fod y Cadeiiydd a'r Ysgrifenydd i wneud y trefniadau anghen- rheidiol tuag at gjrnhal yr arholiad cyfun- debol.—Cafwyd adroddiad calonogol iawn o gasgliad y gad-ymgyrch. etc. Er hyny. y mae rhai eglwysi ar ol yn hyn. — Rhoddwyd ar yr Ysgrifenyd i anfon at y cyfryw un- waith eto. Dewisiwyd y brodyr canlynol i gynrychioli yn v Sassiwn nesafParchn. J Bovren, J. Edwards, Mr. LI. Davies, Mri D. Lloyd, Salem, J. Mathias, Tabernacl, a J. Griffiths. Bethel.—Trefnwyd i'r cyfarfod misol nesaf i fod yn Aberffrwd, Ebrill 26— 27. Testyn y Seiat, loan 15, viii.—Yn y cyfarfod dau o'r gloch fe gafodd y gwemi- dogion a'r pregethwyr ei harwain gan y Parch. R. J. Rees, M.A., ar hyd meusydd breision "Ysgrifeniadau Syr Oliver Lodge." —Ac yng nghyfarfod y blaenoriaid, fe ar- weiniwyd y brodyr gan Mr. J. Morris, i faes y <;Gydnabyddiaetli_ Sabbothol," ac _je dynwvd allan benderfyniad ganddynt gyflwvno i'r Sassiwn nesaf.—Cafwyd pleser mawr wrth wrando y swyddogion yn clweyd eu pi-ofia-cl-bii bron a thori allan yn orfol- (rdd yno—ac yn ben ar yr oil. fe ganwyd yr emyn enwog. "DTOS bechadur buost farw," ai- v don "Nazareth,H,sb,sw,d fod re- ports y Feibl Gymdeithas yn barod. a thaer erfynwyd ar i'r swyddogion i alw am danynt dydd LInn. Pregethwyd gan y Parchn. W G. Harries. Llanbadarn. Azariah Prosser, America. R. J. Rees. M.A., Aberystwyth. T. F. Jones. Goppa.

MARKET* ;1tr:r{fay. Aberystwyth, Monday March 12th. heat 5s. 6d. to 6s. 6d. per 65 lbs.; Barley, 3s. 9d. to 4s. 6d. oats (white) 3s. to 36. 3d. oats (.black) 2s 10id. to 3s.; eggs 7s. to 7s. 3d. per 120; butter (salt) lid. to Is. per lb. butter (fresh) Is. to Is. Id. fowls 3s. 6d. to 4s. 6d. per couple; chickens 3s. 6d to 4s. 6d. ducks 5s. to 5s 6d.; geese 10s. to 12s. turkeys 12s. to 14s. potatoes 3s. 9d. to 4s 9d. per cwt. BUTTER. Carmarthen, Sit make of butter has greatly increased, and the ex- pected reduction has taken effect we quote from Is. to Is. Id. per lb. Quality ex- cellent. CHEESE. Carmarthen, Satiii'd,,iv o supply of Welsh cheese has quite diminished, only two small lots on offer, which were quickly dis- q i posed of at from 36s. to 49s. per cwt. FISH. Grimsby. Saturday.—Poor supply: 72 vessels arrived good demand. Soles. is. 8d.: tuibot, lld. to Is. 2d.; brills, "lOd. to lid. per lb. plaice, 5s. 6d. lemon soJe" 1 9s. whitings, 2s. 9d. whitehes, 8s. 6d. live halibut. 7s. to 9s. dead ditto, 6s. to 8s 6d. per stone: live ling. 4s. 6d. dead do., 2s. 6d. live cod, 5s. 6^. to 65 6d. dead ditto, 2s. to 4s. lire skate, 5s. 6d, dead ditto, 3s. Gd. each hake, 35s.; roker. 282-. per sfOve: kit hr.drlocts ?6s. live. 38s v per box.

HAY AND STRAW. London. Satuiclay.—Good supplies to hand t ,i,s iijoi ning mrt- with little inquiry at the i-ierioub rate :-Best clover, 72s. to 80s.; do.. 60s. to 70s. specially picked Pi ay. 72s. 6d.: good do., 60s. to 70s.; in- ferior do., 45s. to 57s. 6d. mixture and sainfoin 67s. to 72s. 6d. straw, 25s. to 33s. per load. CATTLE MARKETS. Doncaster, Saturday.—There was a better ow of horned stock than for some time, '•pwj.rd.y 01 300 beasts being penned, chiefly I stores for feeding purposes. There was. an improved demand, but owing to the heavier supply no rise in prices. St-ore beasts of medium age ranged from £7 to E12 and strong bullocks up to £16 per head, while dairy stock realised £ 11 to £ 22 each. Sheep I were only in small supply, and prices ruled from 38s. to 44s. each. Leicester. Saturady.—Very few buyers present, and practically nothing showing. Only one lot of beasts were offered. but only an odd one or two were sold. There were no sheep.

WEATHER AND THE CROPS. From Monday's Mark Lane Express. There appears to be a consensus of evi- denoo that the very mild winter has not caused that forwardness of the wheat plant which might have been anticipated, but the colour of the plant leaves something to desire, as the growth is not as a rule strong, The promise of 1906 is in fact markedly in- ferior to that of 1905 at this date. The March fields have lost colour, and show sickly growth in many cases, nor is this surprising, for the wheat plant hates a satu- rated soil. Abundant falls of snow in East- ern and South-Eastern Europe have given much satisfaction to farmers. The indian j wheat harvest lias commenced, and telegrams of the past few days have been decidedly bearish in tendency. Wheat is not. how- ever offered for May or June shipment from either Bombay or Calcutta as yet, and only Kurachee firms are able to make specific contracts to ship new crops in the early summer. The sale of British wheat at the Statute Markets since harvest have been large, and the price low. but the latter is improving. Sales of British barley have be^n large., and the price low. but the lat- tor is improving. Sales of British barley have been a little larger, and the price has been ? trifle lower from last season.

TALGARTH MARCH STOCK FAIR. Held on Monday. There was a little more stir in the cattle trade. Best, beef made 6d. and &.ld, per lb. fat cows 5d. per lb. Cows and calves sold well from zC12 to £ 14 10s. There was a small supply of veal, the best making 8d. to 8d. per lb, others from 7d. per lb. Sheep sold very well, wether mut- ton making 8d. and 9d. per lb. Pigs were exceedingly dear—small pigs, about three months old changed hands at 25s. to 28s. each; baconers made 10s. and 10s. 6d. per score. There was a small trade in horses— a few good carters wre sold at prices rang- ing from £ 40 to £50. There was a small supply of cobs, the best of which changed hands from CI8 to R24.

TO HELP TENANT FARMERS. The Bill to be presented by Mr. Channing to amend the Agricultural Holdings Acts, and to make further provisions as to the tenure of agricultural land, has now been published. It is primarily designed to amend the Act-s of 1883 and 1900, and it proposes to grant the tenant farmer a statutory t right to carry out improvements suitable to his holding, and the principle of the Market Gardeners Act will thus apply to all hold- ings comprehensively. The landlord and the tenant ^re to «tanon a sqaare footing with one another m the matter of representing claims for improvement or determination o. the bolding. r.nd freedom to cultivate and cdspose of produce, in a profitable fashion j will be grant-"] to the> tenant where an ade- quate return o*: fertilisers has been or is zo be made to the holding. Compensatj^^ for disturbances will be due to tenants ;<•/ rent placed upon their own improvements or for any unfair covenants imposed by the landlord. It is also to be obtainable fe-I damage caused by ground or winged erame and an improving tenant, at the renewal or tenancy, whether he quits the holding or net, will be enabled to claim compensation for the whole value of 6uh i-jprpv ment? as hive_ been added to the n"k^ng at iss instigation. Continuous good farming :<1 the- laying down of per- Tranent past y- 4" nmst also receive eem- pensation'. ———,———

Security for Farmers. Mr. Channrrg's Agricultural Holdings Bill, which has just been issued with the Parlia- montary papers, hacked by Price, Mr. Reckrtt. Mr. Bxynaor Jones. Mr. Mackar- ness, and Mr. Luttrell. A memorandum states that tne object of tin bill is so to anient] the Agricultural Holding, Acts of 1883 and 190C so as to provide for the ten- ant farmer a riore absolute security for his capital and absolute freedom to aPPjy money siii] fully and in the most profitable way t.0 his work. The chief ad- ditions or mocitrations made are as under: 1. 1 lie tena jg given a statutory right to carry out improvements suitable to his holding, and necessary for its proper working, and the principle of the Market Gardeners C•ompeBsation Acts is thus ex- tended to all •-eld^rgs. In the case of build- ings and a iew other permanent improve- ment notice is tc. be given to the landlord, who may carry tnem out in his ovm way. 2. Compensation is given for the whole value an 1 tenant has added to the holding on a renewal of the tenancy, whether he quits or remains m the holding. 3. Compensation is given for the value added to the by continuous good farming and by the laying down of perman- ent pasture. 4. The powi- of an unreasonable ld- lord to evict or to plaoe rent upon tenant's improvements, or to impose unfair covenants is to be checked by com- pensation for dist-urhajiee. 0. Compen^tien is to be obtainable under the Act. for damage caused by ground or winged game. 6. Freedom to cultivate and to sell off produce in the way most likely to be pro- fitable is given to the tenant where an ade- quate return 01 fertilisers has been or is to be made to the holding. 7. The landlord and tenant are placed on an equal footing in making claims for improvement ci determination of the hold- ing. 8. The procedure under the Acts is sim- plrfk-d and cheapened by the appointment of official agnerJiural arbitrators with local jurisdiction to decade all matters in dispute between landlord and tenant.

M*HCRS TO THr Kl»6 W 1 — r- ■■ 1 04 i; 1=^=. JM; LOOK OUT for the dangers of disease and | fi dirt. > V' ,¡, i/ 1(, LIF (JO". ,p keep home and body healthy. It is all soap, yet all disinfectant. For home or business, factory | or workshop. • | Cleaning and disinfecting at the j same time, it prevents infection j Without addizionai tfoubic or cosi. t | '1 lc -3 S rt IO. I €: C t i O ii S« LEVER BROTHERS, LlWiTED, PORT SUNLIGHT, ENGLAND. The name LEVER on soap is a guarantee of Purity and Excellence. -# -k- R. JONES & ()N ,S, COACH BUILDERS, ORTH PARADE 6: CAMBSIAV HE OLDEST COUNTY FiRM. LONDON E PEHIENCE. i CSTT,T A r?:EE uv ■p(-k^!rr The alterations and extensions of the piemises having be°n completed, R.J. and bsve crreatf facilities for turning ant work expeditiously, SHOWROOM IN NORTH PARADE.