Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Y Brython

Nid yw statws neu berchnogaeth hawlfraint yr adnodd hwn yn hysbys.
Cuddio Rhestr Erthyglau

8 erthygl ar y dudalen hon

YM SYTH O'R SENEDD I

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

YM SYTH O'R SENEDD I Ac i ddod Bob Wythnos. I [GAN mm GOHEBYDD ABBEIMIO]. I Llvn lain, Nos Lun, 7 jviiJ19i9_ I Pan ddaeth Cymro pennatr I byd adre. TAXR teymged hynotaf a mwyaf tarawiado wythnos Heddwch oedd teyrnged y Brenin i'w Brif Weinidog, teyrnged y Werin i'w Brenin a'i etifedd, a theyrnged Ty'r Cyffredin i'w Harweinydd. Amhosibl meddwl am y Frenhines Victoria, nac yn wir am Edward Frenin, yn cyrchu i Orsaf y Railway ar nos Sul i groes^wu unrhyw un o'u gweinidog- ion. Ond y mae'r Branin Sior yn deall oalon ei bobl, ac aeth jyn nes atynt nag erioed towy dalu parch i drefnydd Heddwch, a thrwy ei hynawsedd boneddigaidd tuagat Mrs. Lloyd George. Talodd ei bobl yr eohwyn adre iddo, oblegid ymgasglasant wrth y miloedd o dan furiau pal as Bucking- ham, a rhoddasant iddo ef a'i briod, ac i Dywysog Cymru, y fath arddangosiad o deyrngarwch na welwyd ond odid erioed ei gyffelyb. Ac am y drydedd deyrnged yn Nhy'r Cyffredin, pwy, a'i gwelodd ac a'i elywodd, a all byth ei hanghofio ? Pan ymddangosodd Mr. Lloyd George cododd y Ty ar flaenau ei draed (pob un oddigerth un Hogge a'i gydymaith), a rhoddwyd iddo dderbyniad mor wresog nes ei lwyr doddi. Ar ran yr Wrthblaid Ryddfrydol llefarodd ] Mr. Donald Maclean eiriau diolchus a chroesawus, a dangosodd Ty cyfan ei werth- fawrogiad trylwyr o'r gwasanaeth a gyf- lawnodd Cymro penna'r byd i'r Ymherodr- aeth. A phan chwythodd i'w I Utgorn Arian. Ond yr oedd yr hyn a ddigwyddodd ddydd Tau yn fwy significant, fel y dywed y Sais, na hyd yn oed y derbyniad brynhawn dydd Llun. Daeth Mr. Lloyd George i'r Tý yn *r blinedig gan bwysau gofalon, yn dioddef oddiwrth effeithiau misoedd o or- lafur, yn plygu o dan ddylanwad gwrth- weithiad y dyddiau diweddaf, ac o anghen- jheidrwydd yn llawn pryderon ynghylch galwadau'r dyfodol; ond teimlai fod yn rhaid cyfarfod y ddyletswydd o roddi cyfrif o'i oruchwyliaeth trwy'r holl argyfwng mawr yr aethpwyd trwyddo. Er gwaetha blinder sorff a phryder enaid, fe gyflawnodd y ddyletswydd; mwy na hynny, fc argyhoedd- edd ei wrandawyr-ac yr oedd yno am- heuwyr yn eu plith-fod Prydain yn ystod yr holl drafodaeth, er pan derfynwyd y Rhyfel, wedi gweithredu'n ddoeth, yn gyf- iawn, yn gymedrol ac yn drugarog. Ar ddalennau Hanes vn y canrifoedd i ddod, aid argre fLr dim ijiwv aid argrefir dim mwy gwir darawiadol na'r adroddiad am gampwaith y gwr o Gymro a gadwodd yn fyw Wareiddiad y Byd. Anghaffael Trwstan. j I "Defeat o] the Government!" crocMefal hysbyslenni'r newyddiaduron ddydd Gwener, ac yn wir bu'r Weinyddiaeth yn y lleiafrif yn un o ymraniadau'r prynhawn. Heddyw y mae Mr. Wedgwood Benn yn mynd i ofyn beth yw bwriadau'r Weinyddiaeth yn wyneb yr anghaffael." Nid yw'n debyg y rhydd Mr. Bonar Law ryw lawer o gymir iddo yn ei atebiad. Bwnglereiddiwch a chamddealltwriaeth oedd wrth wraidd y cyfan. Mesur Plaid Llafur—un i estyn breintiau'r marched—oedd dan sylw. Mae'r weinyddiaeth, i fesur, yn cydnabod egwyddor yr estyniad, oncf nid ydynt yn fodlon i'r trefniad a gynhygir oblegid hynny gwrth- wynebasant y trydydd darlleniad. Yr oedd Iliaws o'u canlynwyr, o'r ochr arall, yn rhwymedig i'r rhyw fenywaidd; ac yn hytrach na throseddu yn erbyn y rheiny, pleidleisiasant yn erbyn y Weinyddiaeth. Fel arfer, ymrannodd y Blaid Gymreig. Ymhlith eraill pleidleisiodd Syr Owen Thomas, Cymol Parry, a Major Morgan dros Mesur; pleidleisiodd Mr. Herbert Lewis, Syr D. S. Davies, a Mr. Lewis Haslam dros y Weinyddiaeth. Fel yr awgrymwyd, car- iwyd y trydydd darlleniad, ond ni ym- ddiswyddodd y Weinyddiaeth o dan yr amgylchiadau. Y cwestiwn yn awr yw beth fydd tynged y Mesur yn Nhy'r Arglwyddi ? I Yr olew a'r finegr yn nacau cymysgu I Gwyr y rhai sy'n talu sylw i'r golofn hon fod gennym yn y Senedd yn awr ddwy Blaid Gymreig, sef y Welsh National Party, lie ceisir cyfuno Rbyddfrydiaeth, Toriaeth a Llafur o dan arweiniad Mr. Thomas Richards a'r Welsh Liberal Parliamentary Party, sef yr hon sy'n weddill o hen yd y wlad, 0 dan reolaeth Mr. Vaughan Davies. Mae'r blaid gyntaf yn hollol genedlaethol ar fater- ion anwleidyddol; a gellid meddwl fod ,Cymru'n un pan gyferfydd o gwmpas yr horse shoe table yn No. 7. Ond nid peth hawdd, fel y gwyI' llawer, yw cymysgu finegr ac olew. Ac y mae'r National Welsh Party ym methu dal yn un ar Iwyfan etholiad Abertawe. Tra y mae Syr Edgar Jones, Major Edwards, Mr. John Hinds a Mr. Hugh Edwards yno'n cefnogi'r Henadur David Mathews (fel dilynydd i Mr. T. J. Williams), y mae Mr. Wm. Brace (cyn-is-ysgrifennydd y Swyddfa Gartrefol) a Mr. Thomas Griffiths (disodlwr Mr. McKenna) yno'n cynnal breichiau ei wrthwynebydd, Mr. David Williams. Mae'r ddau yn proffesu rhyw fath ar Ryddfrydiaeth, ond nid yw'r National WeUh Party yn abl i gymysgu eu helfennau fel y dymunir. Ac yn hyn fe wel rhai ddech. I reuad yr ymddatodiad. I Ormsby Gore, o bawb. Y mae Mr. Ormsby Gore, yntau hefyd' ymhlith y proffwydi. Chwi a'i cofiwch yn yr amser aeth heibio yn cynrychioli Torlaid Bwrdeisdrefi Dinbych cynxychiola ar hyn o bryd Doïraid Stafford. Ar wahan i hynny, ef ydyw etifedd Arglwydd Harlechj ac mae'n briod & merch i Ardalydd Salisbury. Ond er gwaetha'r amgylchedd, ceir fod gan Mr. Ormsby Gore ei fam bersonol ei hun ar bynciau gwleidyddol. Yn yr Ob- server am ddoe-papur Mr. J. L. Garvin yw'r Ob&erver—cawn yr aelod dros Stafford yn cynghori'r Prif Weinidog sut i ail drefnu'r Cabinet. Nid oes dim nodedig yn hynny, oblegid y mae bron bawb (nes y d6nt i le cyfyng) yn tybio'u hunain yn ddigon doeth i ddysgu Mr. Lloyd George sut y dylai ymlwybro. Yn ffodus, nid yw'r gwr biau Bryn Awelon yn talu nemor sylw iddynt. Yr hyn sydd yn hynod yn nhraethiad Mr. Ormsby Gore yw, nid ei gyngor, ond ei farn ynghyleh- mhlith pethau eraill-Ym- reolaeth Hwyrach mai un o..ddisgyblion ymarhous Mr. E. T. John ydyw, Nid ydyw hyd yn hyn wedi cyrraedd tir "iperffaith ryddid ei gyd-gynrychiolydd gynt yn Ninbych, ond y mae wedi dod i gredu yn devolution ac i'w bregethu'n ddifloesgni. Ac yn «icr y mae clywed Mr, Ormeby Gore, o bawb, yn yngan y shiboleth mor groew, yn un o arwyddion yr amserau. Bob yn Bwtll Nos Wener bu Syr Robert Thomas yn cefnogi'r Victory Loan mewn cyngerdd Cymreig yn yr Albert Hall. Gyd a'i haelioni arferol, cyfrannodd hanner can punt tuag at y treuliau. Tybed fod gwir yn y chwedl fod un o weinidogion Cymreig Llundain wedi gwrthod caniatad i ganu God ave the King yn ei gape] ar Sul Heddwch ? Anodd iawn credu'r stori, ond fe'i taenir. Nid yw'r Mil Blynyddoedd wedi gwawrio eto, ond yn sicr mae'r enwadau yn dod yn nes at ei gilydd. Bore ddoe gwelid hanner dwsin o Anghydffurfwyr yn eymryd rhan yn yr Orymdaith yn Eglwys Sant Paul. Neithiwr clywsom fod Mr. a Mrs. J Hinds, colofnau'r achos yn Castle Street (B.), yn cymryd rhan yn y gwasanaeth yn Jewin (M.C.). Hen Gymdeithas Hynafiaethol enwog yw'r Cambrian Archaeological Association, sydd bellach tros 70 mlwydd oed. Methodd gynnal ei gwyliau blynyddol yn ystod y Rhyfel, ond cyferfydd eleni yn Nolgellau, yr ail wythnos yn Awst. Syr Vincent Evans, F.S.A., sy'n dilyn yr Athro Boyd Dawkins o Fanchester yn y Llywyddiaeth. Yn ystod yr wythnos, ymwelir k Chymmer, Tomen y Mur, Corsygedol, Carneddau Hen- gwm, Gwern y Capel, Cam Dochan, Caergai, Nannau, Llangelynen, TOWYll a Chastell y Bere.

Advertising

BIccfitanlinsLi

[No title]

Clep y Clawdd

Advertising

Llyfrau Hen a Newydd.

Advertising