Baner ac Amserau Cymru

FFABWEL YR USTUSIAID! I Yn ydym wedi deohreu eisoes ar y chwarter blwyddyn diweddaf y bydd ustusiaid siroedd LIoegr a Chymru yn teyrnasu ar amgylchiadau arianol y rhanau hyn o'r deyrnas. Ac mor wir a bod y cyfnewidiadau a wneir yn ein deddfau, yn mron yn ddieithriad, yn tueddu i estyn i'r bobi fwy o awdurdod ar eu hachosion eu hunain, gallwn deim]o yn nicr mai dyma y chwarter diweddaf, am byth-gobeithiwn !-y bydd yr ustusiaid, fel y cyfryw, yn meddn awdurdod i osod trethi ar y wlad, a'n gwario, heb iod yn gyfrifol i neb. A dyma y tri mis diweddaf y byddant yn meddn awdurdod Ilawn ar yr hedd geidwaid, yr afonydd, y pontydd, ac adeiJadau cyhoeddns y siroedd, ynghyd a IIawer o bethau eraill na raid i ni eu henwi yn awr. Y mae y gyfundrefn hon a,'i 'ehnnl' yn amiwg i'w glywed yn areithiau yr ustnsiaid yn y sessiynau yn mhob dosbarth sirol trwy y wtad; a bydd farw ar y dydd diweddaf o Bs Mawrth nesaf. Yn mhen tuag wythnos ar ot hyny, bydd wedi ei cMaddn—ond nid & chladd edigaeth anrhydeddus, nac yn medd anghof; yn gymmaint ag y bydd IIawer o adgonon chwerw yn y gwahanol siroedd o'r ysbryd gwastraffus oedd yn Dywodraethu trenliau y boneddigion yn yr amser a fu, ac o'u diffyg gofal am hawliau y bobl-yr hyn a achosid yn fynych gan eu gofat am eu manteision eu hunain. Y mae galar yn ymddangos eisoes yn eu myag, ao ami ddeigryn yn disgyn dros eu gruddian, wrth fedjwl eu bod ar golli eu hawdurdod-ond y cwbl i ddim pwrpM! Ni cha.nt afael arno mwy Y cyfan y dylid ei wytio yn awr ydyw, i'r etholwyr beidio dewia ond mor ychydig ag y geHir o Donaid ar un o'r cynghorau. Dyient hefyd ofatu yn ar- benig yn y dyfodol am chwareu teg i'r bob), o bob dosbarth a sradd. dan y ddeddf newydd hon, a hyny i'r graddau eithaf sydd yn bossibl. A chyda hyny, dylent ymdrechu i wasg't ar y Hywodraeth, trwy y byrddau y byddant yn perthyn iddynt, yr angenrhoidrwydd am gael diddymiad ar y deddfau anghynawn a gor- thrymus sydd yn eu gorfodi i wario arian y wlad heb fod aehos gwirioneddol yn galw am hyny. Ni a roddwn yma ddwy enghraifft o'r modd y bydd dwylaw yr aelodau wedi eu rhwymo gan Ddeddf y LIywodraeth Leol; a dylent fynu cael ymwared o honynt yn fuan. Yn gynta.f, yr ydym yn rhwym i datu i swydd- ogion nwydd-daHada.n (pensions) afresymol am fod yn gwasanaethu y siroedd, er cael cySog- au da yn ystod hott Rynyddoedd eu gwasaanaeth. A ehyda hyny, gorfodir y siroedd i dalu cySogan i'r ysgrifenyddion perthynol i lysoedd yr ustus- iaid yn ol y costau' a godir ar ddynion pan geir hwynt yn euog o droseddau. Y mae y rhai hyn yn cael eu cyfrif i fyny bob tair blynedd; ao yn ol hyny y bydd cy&ogau y swyddogion hyn am y tair blynedd canlynot yn caet eu ta)u. Y mae trefn o fath hon ynddi ei hun yn gymmheH- iad, o leiaf, i ysgrifenyddion y Uysoedd i danu cynnifer o gostau ag y geliir ar bob dyn a ddygir ger bron; a rhaid eu bod yn wyr cydwybodol iawn i al!u gwrthsefyll y demtaaiwn. Olywsom yn fynych fynych am fawredd y costau a godir ar ddynion, hyd yn oed am droseddau bychain; end dyma yr esboniad-ac esboniad galarns ydyw yn ddtau. Y mae achosion erail!, befyd, o gyffelyb natur sydd eisieu en diwygio yn Hwyr. Ond goddefer i ni ofyn yma, Pa bryd y cododd ustusiaid y siroedd, fel y cyfryw, eu llais mewn chwarter sessiwn yn erbyn y fath ormea ac anghyfiawnder 1 Nid ydym yn cono i ni glywed hyny erioed. Ond anturiwn ddywedyd, fodd bynag, na chant barhau yn hir iawn heb fod y cynghoran newydd, yn y naill sir a'r t!a!I, yn en gwyntyllio, ac yn mynu cyfnewidiad a esyd y cwbl ar sylfeini cyfiawn a theg. 0 ran hyny, cyfundrefn anghynawn, ormesol, a phwdr drwyddi oil ydyw, ao y mae i'w syna fod y wtad wedi ei goddef cyhyd. Pa beth a eHid ei ddisgwyl oddi wrth ei bath ond yr hyn a gafwyd? Un dyn yn mhob sir sydd wedi bod yn ein Hywodraethu, sef, yr Arglwydd Raglaw. Efe sydd wedi pennodi ein hustusiaid, a hwythau yn IIywodraethu y airoedd:—ac nid oedd efe, na hwythau, yn gyfrifol i neb! Y neb a fynai yr Argtwydd Raglaw a laddai, a'r neb a fynai efe a gadwai yn fyw,' yn yr ystyr hwn. Yn y fan bon, ni a anturiwn brophwydo na odd- efir i bennodiad yr ustusiaid fod yn hir etto yn nwy!aw y boneddigion hyn. Bydd eu hachos a'u hawdurdod hwythau, a,'r camddefnydd gwarthus a wnaethant o hono drwy y biynydd- oedd, yn cael ei drin i bwrpas gan y cynghorau. Ac os na cheir pennodiad yr ustusiaid i ddwyiaw y cynghorau eu hunain, neu ryw gyfundrefn iawer gwell na hon, fe gyfyd gwaedd y siroedd am farnwyr cynogedig, na bydd hyd yn oed gweinyddiaeth Doriaidd yn alluog i'w gwrth- aefyll. Yn hanes cyfarfod yr ustusiaid yn Chwarter Sessiwn diweddaf sir Ddinbych, yr ydym yn cael y sylwadau canlynot Dywedodd Mr. WEST, fod yn hyfrydwoh ganddo gymmeryd y cyfieusdra hwnw, cyn iddynt ddechreu ar waith y dydd, i gyflawni yr hyn oedd yn ddy)ed- swydd dra boddhaol iddo; a,')- hyn yr oedd efe yn sicr a dderbyniai gefnogaeth pob aelod perthynol i'r Uys hwBW. Dyma yr acMysnr otaf (meddM), i henafot tys y brawdlysoedd ehwarterol gyfarfod i weinyddu achosion arianol y sir. 0 dan yr amgylchiadau hyn, yr oedd yn ymddangos iddo y byddai efe, nid yn unig yn dad gan barn a theimlad y Uys hwnw o ynadoa, ond eiddo y oyhoedd hefyd, drwy gynnyg pleidlais o ddiolchgarweh mewn modd n'ur&ot i'r cadeirydd. Yr oedd efe yn credu fod gweinyddiad achosion arianol a throseddoi yn y sir wedi bod yn bob peth y geUid ei ddymuno, a'i fod yn cael ei nodweddu gan sefydl- egrwydd, ammhIeidgMwch, a chyBawnder; a.o yn nghyHawniad y gwaith hwn yr oedd eu cadeirydd wedi profi ei hun yn feddiannot ar y eymnihwysderau uchaf. Yr oedd yn dda ganddo ddyweyd na byddai iddynt golli ei wasanaeth fel cadeirydd achosion troa. eddoi y Hysoedd chwartero!. Yr oedd doethineb y senedd wedi newid yr holl gyfundrefn berthynol i waith cyhoeddus y siroedd, ae yr oeddynt hwy yn gobeithio ac yn oredu y byddai hyn er mantais i'r trethdalwyr. Nis gaDai efe ddyweyd ond yn unig ei fod yn gobeithio ac yn hyderu y byddai i'r cyngbor newydd weinyddu cy)Iidaa y sir gyda chymmaint o gynnildeb ag yr oedd yr hen gorph wedi gwnenthur. Yr oedd efe yn credu y byddai iddynt drosglwyddo cyltidaeth y sir i ddwylaw y cynghor sirot mewn sefyUfa mwy iaehus na Hawer o siroedd. Yr oedd dyled fechan o 3,782p. yn arcs; a dyna hol! ddyted y sir y foment breaenno). Yr oedd efe yn credu, o herwydd gwyliadwriaeth fanwl y cadeirydd, a ehyd- weithrediad yr ynadon, fod achosion arianoi y sir wedi cael eu dwyn yn rnlaen yn y modd mwyaf rhag- orot; a gobeithiai y byddai i'r un gofat am gynnUdeb ac effeithiolrwydd gae! ei gadw ag oedd wedi arfer nodweddu sefyflfa arianol y sir. Dynmnai gynnyg p)eidlais o ddiotehgarwch calonog i'r cadeirydd am ei wasanaeth yn y gorpheno! i'r sir. Derbyniwyd hyn yn unfrydol a chyda chym meradwyaeth gan y cyfarfod, a diolohodd yntau 1'r ynadon am y sylw caredig yr oeddynt wedi ei wneyd o'i wasanaeth. Pan yr ystyrir mai gwyr a bennodasid gan Mr. WEST i'r swydd o ynadon oedd y boneddigion a ganmotai mor ddiarbed, nid ydyw i'w ryfeddu. Am ei sylw- adau ar Mr. BoscAWEN-GRlFFlTH, y cadeirydd, y mae efe yn teilyngu y ganmotiaeth uchaf, medd y rhai sydd yn ei adnabod yn dda. Yn nghyfarfod yr nstusiaid yn chwarter sessiwn sir Fflint, yr ydym yn cael y syJwadau cantynol hefyd:— Yn ei anerchiad ymadawoJ, dywedodd Mr. ScOTT BANKES, y cadeirydd, ei fod yn dymuno galw aylw yr ynadon am ychydig funydan at y eyhuddiadau o wastraff a ddygir yn eu herbyn gan y rhai hyny oedd yn ymgeiswyr am seddau yn y cynghorau siro). Mor bell ag yr oedd ei bronad ef yn myned, yr oedd efe wedi caet fod yr ynadon, fel corph o ddynion, yn debyg iawn i bobt eraiH. Yr oedd yn eu plith rai da, rai drwg, a rhai canolig-yr un fath ag y caent ddynioD yn mhlith pob dosbarth arati o bob!. O'i ran ef, credai, os byddai i Ddeddf y Hywodraeth Leol gael ei gweithio a.Uan yn ei chyfanrwydd, nas gallai lai na chynnyrehu yr hyn sydd ddaionus. Nid ei hamean oedd cael bod achosion y siroedd yn cael eu gweinyddu yn weU nag y maent yn bresenno); ond gosod y rhai a'n gweinyddant mewn sefyilfa fel y byddent yn nniongyrcbo! yn gyfrifot i'r trethda!- wyr, ac nid yn acghyfnM, fel yr oeddynt wedi bod. Yr oedd efe yn meddwl hefyd y dylai y air gael ei Hoagyfarch yn ngwyneb y Saith fod cynBifer o ber- aonau o radd nchet, ac o saBe gymdeithasot dda, yn ymgeiswyr am seddatt yn y cynghorau sirot; er ei fod ef yn gobeithio na byddai i'r cynghorau gael eu oyfyngu yn hohol: bersonau o'r dosbarth hwn; ond y byddai i ddynion ymarferol, sydd vedi profi eu bod yn gatlu gweinyddu yn llwyddiannus eu hachosion eu hunain, gae! He ynddo hefyd. Yr oedd Hwyddiant dyfodol y cyBghorau sirot yn ymddibynu ar ba un a fyddai iddynt gael eu cyfansoddi o ddynion o'r fath ag yr oedd efe wedi eu disgrino, ac nid ar pa un a fyddent yn rhoddi eu presennoldeb mewn lleoedd neillduol o addoliad, neu a oeddynt yn meddu barn wleidyddol neiHduo]. Nid oedd gan wteidyddiaeth na chrefydd ddim o gwbl i wneyd a'r ewestiwn. Yr oedd hefyd i'w ddymuno yn fawr(meddai), na byddai i ganfasio gymmeryd He; ac yr oedd efe yn dymuno yn galonog gweled y dydd pan y bydd canfasio wedi ? ei ???; o Megid nas gatlai efe feddwl am d<hm sydd ya fwy dianrhydeddus t'r ymgeiswyr a'r etholwyr. Yr oedd rhai yn amddifaid o ddewrder moesol digonol i (idyweyd y gair 'Na;' ond yn cael eu hudo i addaw yr hyn ni fwriadent ei gyHawni- yr hyn a arweiniai i sefyUfa isel o foesotdeb. Gyda go)wg ar dreuliau y sir, siaredid hefyd am yr ynadon M pe M byddai ganddynt hwy y buddiantUemf yn y sir-fel pe byddent yn benderfynol i'chwareuy ? ?? ?? ??P''? P?h- ?' "'?er o B-aith, yr oeddynthwyyn mhHth y trethdalwyr mwyaf yn yr holl sir, ? y ??' ""?y? ?uUau diLgen. ? rhai? d ddisgyn arnynt hwy yn y modd trymaL yn gymmaint ag y byddai i drethoedd uchel dueddu i leihau eu "? ? ?"? ??" y" ??" s" mM- tt?eisi- on hf wy mewn modd tiniongyrehot. Nid oedd efe y? credu eu bod gymmaint a-yliaid fel y gwnaect felly. Y mae gradd heJaeth o anghyssondeb yn y sytwadau uchod, fel y gw6t ein dartlenwyr. Dangosa.nt, er hyny, fod yr hen gyfundrefn yn ca.ei ei chondemnio hyd yn oed gan yr ustusiaid eu hunain a'u bod erbyn hyn, o fodd neu an- fodd, yn gweied mai eu mantais hwy ydyw syrthio i mewn ;1 hi.

CYJMDEITHAS GERDDOROL GYMRRm DvDD lau, Rhagfyr 27am, cynnaliwyd cyfarfod yn Ngwest- ty y Gigfran, yn yr Amwythig, i ystyried pa fodd i ffurfio CyMdeithas Gerddorol Gymreig. Dechreuwyd, a ffurfiwyd cymdeithas debygiaaer gwaith o'r btaen yn ystod yr ugain mlynedd diweddaf; ond bu pob ymgais farw yn yr enedig- aeth, neu Itindagwyd ef yn ei fabandod. Yn awr, y mae. ymdrech aratt yn cael ei wneyd, ao wedt ei symbylu gan gymdeithas weithgar a rhagoro! y Cymmrodorion. Bu sylw ar hyn yn Ngwreosam, yn adeg yr eisteddfod ddiweddaf yno, a phenderfynwyd cael y cyfarfod hwn t yatyried y peth yn mheHaoh. Dechreuwyd o ddeutu deuddeg o'r gtoch. Wedi pennodi Pencerdd Gwalia i'r giuiiur, deohreu- wyj o ddifrif ar waith. Wedi;cael ychydig sylwadau gan y cadeirydd, darttenwyd Mythyrau oddi wrth amryw yn cwyno o herwydd eu hanatlu i fod yno, M yn dadgan eu cydymdeim)ad &'r ayniad. Cafwyd sytwadau gan amryw ar wahanol ganghenau, gan ddadgan eu syniadau beth ddylai fod gwaith y gymdeithas, fel y gellid Surno enw tddi, ae enw a fuasai yn briodol i'w hamcan. O'r diwedd, cynnygiwyd ei bod i gael ei galw yn Gymdeithas Gerdd- orol Gymreig,' amca,n yr hon fydd dadblygiad cerddoriaeth yn gyffredinol, yn neiiMuol cerddoriaeth otferynol, cyn- northwyo talent gartreM, a threfnu addyag gerddorol yn Nghymru. Yn ystod yr ymddiddan, dywedai Mr. Leslie nad oedd ar y Oymry eisieu dim ond manteision i fod yn gyfochrog ag unrhyw genedl ar y ddaear mewn cerddor- iaeth. Cynnygiodd y awm o bum gini tuag ati hefyd. Yr oedd rhai yn ofni fod perygt myned yn ormodot i ryw un cyfeiriad, a gfneyd gormod o un gangen, ao anwybyddu canghenau eraill oedd yr un mor bwysig. Penderfynwyd fod Tywysog Cymru yn cael ei wahodd i fod yn Uywydd y gymdeithas. Addawai Mr. Leslie gymmeryd hyn mewn Haw i'w gyflawni. Penderfynwyd fod gwahoddiad yn cael ei anfon at holl arglwyddi, esgobion, aelodau seneddol, a phrif weinidogion y gwahanol enwadau YmneiUduo), ac athrawon y prif gotegau, i fod yn !s-jywyddion. Pasiwyd fod y rhai oedd yn bresennol i ffurfio cynghor, ao amryw eraiU a chwancgwyd atynt. Yn ysgrifenydd, dewiswyd —i'r Deheudir, Mr. Rees Jones, GIandwr; i'r Gogtedd, Mr. W. M. Roberts, Gwreosam. Trysorydd, Mr. Llewelyn, PenHe'r gaer; bungcwyr, Bangc Cenediaethot Cymru. Telerau aelodaeth i'r gymdeithas hon ydyw, talu hanner gini yn flynyddol. Gwnaed amryw sytwadau, a thatwyd dioiobgarwch cynnhes i'r Mri. Rutson a J. Bennett am v gwasanaeth y maent wedi wneyd eisoes i'r genedl-y b)aen- afynarbenig,yrhwnsyddyntaluamaddysgdegneu ddeuddeg o blant Cymreig yn awr. Pasiwyd fed y pwyll. gor gweithiol i gyfarfod etto yn yr un He. dydA Mawrth y Pasc nesaf. Y cynghor l gyfarfod yn Hynyddol, mewt) cyasyHtiad &'r Eisteddfod Genedlaethol. Wedi y diolch- iadau arfero), terfynwyd y cyfarfod. Dyma gymdeithas wedi ei sefydlu unwaith etto. Yr oedd y rhan fwyaf o'r rhai oedd yn bresennol yn dyfod o'r Deheudir. Y rheswm am hyny ydoedd, ea bod ar eu ffordd adref o wahanol eisteddfodau y Gogledd yn ddiam- mheu. Ond yr oedd yno ofa) mawr yn cael ei ddangos ganddynt i roi pob tegweh i'r Gogtedd hefyd. Yr oedd yn amiwg fod awydd i wneyd y gymdeithas yn un ddytanwad- ol a diragfarn yn cael ei ddangos. Amtwg oedd fod rhai, yno yn bro6adol o bethau gwa,hanot, a goaodent bwya mawr ar fod y eynnyg hwn yn cael ei wneyd yn deg a dylanwadol. Ein gobaith yw, y IIwyddir i gadw pobpeth tebyg i glicydd- iaetii allan o honi, ao na cheir gweted rbai yn ceisio eu man- tais eu hunain yn ormodol. Os daw yr etfen hono i fewn, bydd yn ddinystr iddi, fel y mae wedi bod bob ameer.— F.D.

gkqtbgr glundatu. BOREU LLUN, Ionawr 7fed. (Oddi iorth ein Gohebydd N eillduol. ) Pwyllgor y blaid Pi..?Icldfi,,Vdig Gymreig yn y senedd.-Gair (tr /?/</M/f Mr. John Bryn Robertso- Arr. OSb01'1le Mofyfm ar yr Annhrefn yn Nli?) y Cyffredin. G<f;cM(MMM<A Eglwysig, <tc agar Capel. Nid wyf yn meddwl y deiDia bndd nac anrhydedd oddi wrth ymryson daern' ar bwngo dewisiad cyn- nultwyr (n'/ttjtM) i'r blaid Gymreig. Ond y mae i mi air neu ddan ar ]ythyr Mr. J. Bryn Robertt yn y FANER ddiweddaf. Dywed Mr. Roberts fod fy ad- roddiad i o gyfarfod y pwyllgor seneddol Cymreig yn cynnwys 'ditfygioa a 'chamgymmeriadau,' ond aid yw yn cynenwi y naill nac yn nodi allan y Hal!. Y cwestiwn symt sydd i'w bcnderfynn ydyw, a oedd yr adroddiad dan sy)w yu wir ai nad nedd ? Yr wyf ft yn dyweyd yn ddibetrus ei fod yn boHoI wir, ac nx. buasai ei he[a.ethu yn gwneuthnr dim yn amgen na rhoddi pwys)a.is chwanegol ar ei wirionedd. Ceisia Ntr. Roberts guddio ei wrthwynehiaeth o dan y ga,ir 'gweHiant;' ond nid yw hyny namyn chwareu A geiriau. Wrth gwrs, yr nnig ii'ordd reolaidd y gallai wrthwynebu cynnygiad Mr. Dillwyn ydoedd trwy gynnyg I gwelliant' arco. Yr hyn yr wyfh yn ei ddat ydyw, nad oedd ei weDiant' yn weUiant ond yn unig mewn enw. Tra yr oedd Mr. Diitwyn, ac eraitt gydag ef, yn go)ygu uno a chadarnhau y btaid Gymreig drwy ethol iddi gynnullwyr swyddogo), dyfedswydd arbenig y rhai fyddai gofalu am ei holl drefniadau seneddo), mynai Mr. Roberts wasgaru y cyfrifotdeb yn y modd anghyfrifol sydd eisoes wedi proii yn fethia.ut. Dywed Mr. Roberts yn mueU- ach nad oedd ytoa;As):Me<A syliveddol rhwng y cyn- nygiad a'r gweDiant. A ydyw yr aelod anrhydeddus dros Eiuon yn yr arferiad o wastraflu ei ddoniaa goren ar bethau ansylweddol ? Nid wyf & yn myned. i farnu, ond tystiotaeth gyn'redinol yr aelodœlt oedd na chlywaant erioed araeth fwy gatluog gan Mr. John Bryn Koberts na'r un a draddododd o blaid defnyddio yr enw 'ysgrifenyddion' (secretaries) yn hytrach na'r enw cynnuHwyr' (teAtjos)! Ai tybed fod Mr. Rathbone yn edrynh ar y gwahaniaeth fel peth yr un mor ddibwys ? Us felly, rhyfedd ydoedd iddo fyned i'r drafferth o ysgrifena traethawd ar y pwngc—ie, ac i'w ddarllen hefyd er mwyn dar- bwylto ei gyda.e)odau pa derm a fyddai ddoethaf i'w ddefnyddio.' Waeth heb na he! geiriau a thywyltu. ymadrodd, fe gred y wlad, fel y credodd mwyafrif yr aetodauCymreig, fod ethol cynnuHwyr yn heiph i 'godi p!a.id.' Fe gredir hefyd fod y rhai a wrth- wynebasant y cyfryw ethol yn wrthwynebol i sefydi- iad plaid Gymreig yn y senedd. A phaham, <Ho)wg, y rbj.id ystyried yr enw whips yn fwy ymnostgar' ac yn fwy 'chwyddedig' pan y cyssylltir ef ii'r aeledau Rhyddfrydig Cymreig, na phan y cyssyDtir ef :t rhyw Maid seneddol arall ? Ac a ydym ni, y Cymry, yn fwy tueddol i gymmeryd ein camarwain gan enwaa' na rhyw ddosbarth arati o drigolion y Deyrnas Gyfnnol? Ai tybed mewn difrif ein bod mor nbl ag yr awgrymir ein bod. Parthed y cynnygiad i roddi gollyngdod i mewn i repo)-ters i gynnutiiadan preifat ein cynnryohiolwyr, y mae gormod o sawyr 'edifeirweh gwety angea' o'i gwmpas iddo fod yn dderbyniol iawn yn awr. Pan v mae rcvorters vn aM i s'aet cob neth svdd arnvnt eisieu heb fyned o dan batro?,ittge neb, ni phrisiant nemawr ar freintiau a estynir iddynt o dan angen- rhaid. Prin yr boffa Mr. Thomas Etiis, fe allai, ddyfod i wrthdarawiad A't gyda.e)odaa dros Eifion ac Arfon ar glawr y wasg, end braidd na thybiwyf mai annheg- wch ag ef fyddai pasio heibio yn ddisytw y rhan a gymmerodd efe a Mabon yn yr ymdrafodaeth yngtyn & dewisiad cynnuUwyr. Ar a.mryw achtysuroa bum i yn methu cydolygu &'r aelod dros Feirion, a.c ni phetrusais roddi dadganiad i fy marn. 0 gymmMnt a hyny yr wyf yn fwy rhydd i gydcabod mai i Mr. Ellis y perthyn'y gogoniant o chwftlu ifugymreaym- ia.dan Mr. J. Bryn Roberts, ac o ddmystrio y gwrth- glawdd a gyfododd efe i weltiant Mr. Dillwyn. Fel y sy]wyd yn btrod, traddododd Mr. Roberta araeth eneithioi—bron argyhoeddiadol—o blaid ei 'weliiaut,' tra Bad oedd Mr. DiUwyn wedi ymboeni nemawr i gadarnhau ei' gynnygiad.' Yr wyf yn gwybod oddi ar dystiolaeth bersonot y bnasai araeth Mr. Roberts wedi eaBiiI rhai pteidteisiau dros ei welliant oni bae i'w chr'y Jack ddyjod ar <?' A<M. Fe)Iy, pa ddaioni bynagaddeiUia i ni oddi wrth bennodiad cynnull- wyr, byddwn yn ddyledus am daco, yn y He btMnaf, i Mr. Dillwyn am ei gynnygiad ond yn yr itit He, i Mr. Ellis am gadw y cynnygiad yn fyw. Yn y Contemporary Review am y mis presence), ceir ysgrif gan Mr. Osbome MorgM, ar yr annhrefn (chaos), yn Nhy y Cyn'redin. Wedi rhoddi brMinn o'r modd y dygir yn miaen waith y Ty, a'r am. mhossiblrwydd o'i gyHawni yn foddhaol o dan y trefniadau presennol, diwedda Mr. Morgan ei ysgrif drwy ddyweyd mai yr unig 8'ordd y geiiir gwaredn y senedd o'r mnhrefn y mae yn suddo ddyfnach iddo yw, trwy estyniad gofalus yr egwyddor o devoliition; ho y., o dreigiiad gwaith o'r naiti taw i law ar<.H. Yr egwyddor hon yw un o gadam seiliau yr ymgais am ymreolaeth. Hyd nes yr ennilla y fnddngoHaeth 0 ar y pen hwn, y mae Mr. Osborne Morgan yn berffaith yn ei Ie wrth hawtio treigliad iiawer o waith y senedd oddi ar ysgwyddau y Ty ar ysgwyddan pwyllgoran, er mwyn ysgafchau y beicMau sydd yn gwthio pob gwaith yn y Ty i annhrefn. Nos Su!, bd Deon Bangor yn cynna! y gyntaf o gyfres o wasanMthau Eghvysig yn Eglwys Ait Saints, St. Margaret street, er mantais i Gymry y WestEtid Daeth eynnnHiad lied liosog ynghyd, ac argrapho.M y deon arnynt y pwysigrwydd o dderbyn y goteut.t sydd yn Uewyrchu drwy yr Eglwys Lan Gathohg 0 Agorwyd, hefyd, gape) newydd gan y MethodIst laid CaIHnaiddyn New Kent Road, a phreethwy(1 gan Dr. Saunders, Abertawe, a Dr. Chartes Edwards, Aberystwyth.

Bwriedir codi cofgolofn i Jenny Lind yn Llun. dain. TATj-Y BONT, LLECHRYD.-Darlitlt.-Nos Fercher, traddodwyd darlith yn addoldy Bethiehem (A.), ar y diweddar Barch. Dr. Thomas Rees, Abertawe, gan y Parch. 0. R. Owen, Glyndwr. YsLERio AR Y SuL.—Prydnawn Sabbath diwedd. af, boddodd bachgenyn un mtwydd ar ddeg oed, tra yn yaierio ar y i)yn yn Strangeways, Unndain. Torodd y rhew dan ei bwysau; a cban nad altai notio, a chadw ei bun ar y wyneb hyd nes y gellid eatyn cymmhorth iddo, saddodd. Gwnaed ymgais o'r fath ddewraf i'w achub. Gwetwyd perygl y bycban gan ddyn ar y lan, yr hwn a dynodd ei ddillad oddi am daco, ac a geisiodd nofio ato, ond yr oedd yr oerfet yn ormod iddo a)!)i ei oddef; ae ar ot myned am ddeugain nea banner cant o latheni, trwy dori y rhew gan mwyaf, bu raid iddo droi yn ei ol. Yna, cychwynodd Mi. Lymm, y dyn sydd yn ben ceidwad ar y Dyn, tuag ato yn ei ddiUad. Wedi myned yehydig bellder, efe a dorodd y rhew, ac a ymgtaddodd dano, gan ddisgwyl y gaUai norio felly at y llangc; ond yr oedd cymmaint o wrysg a hesg yn tyf)i ar waclod y Hyn, nes ei attal i fyned am fwy na rhyw bedair neu bum Dath. Oni bae am hyn, creda yn sicr y buasai yn gallu ei gyrhaedd a'i achub. Y mae Mr. Lymm wedi bod yn oHerynol i waredu cynnifer ag un ar ddeg mewn damweiniau o'r natur yma, heb law dyfod o hyd i gyrph pump eraill. Am hyn, bwriedir galw sylw neiliduol y Gymdeithas Ddyngarot ato fel un teilwng o'i bathodyn, os nad hefyd o un o'i gwobrau.