Y Genedl Gymreig

YR YSTORMYDD YN 1 NGOGLEDD CYMRU. DISTRYWIAD mEDbiANNAu, RHEIL- FFYRDD, A MORGLODDIAU. Yr wythnos ddiweddaf, ymwelwyd ag umrywioll barthau o'r Deyrnas Gyiunol gan ystonnydd enbyd, gan ba rai y gwnaed galanastra anaele ar fywydau, eiddo, ameddiannau; ac y mae'nddrwg genym orfod chwanegu fod y dymhestl wedi bod m llawn mor, os nad yn fwy dinystriol yn y Dywysogacth nag un man. Yn sir Ftlint ar hyd glanau y mor yr oedd effeithiau y corwyntocdd cryfion yn dra dinystriol. Fel y mae yn hysbvs i'n darllenwyr, v mae llinell ffordd haiarn Cwmni Llundain a'r gogledd orllcwin o Gaerlleon i Rhyl, yn rliedeg ar hyd y ffordd o'r bron gyda glan 1 mor. 0 dan yr hrddwyntoedd cethin, ymdorodd y mor, ddydd Mawrth, drwy y morglawdd sydd wedi ei gyfodi am tilldiroedd er amddiffyniad i'r llinell. Yna ymruthrodd y IDor dros y llinell, lie ysgubodd ymaith y pridd o dan y eleeji&rs. Olierwydd 11J11 yr oedd pob trafnidiaeth ar liyd y llinell rhwng Caerlleon a Rhyl jni cael eu atal; a'r trenau i ac o gyfeiriad Caevgybi yn gorfod myned a d):;(od drwy ridinbych. Trwy Ddinbych yr oedd trenllythyrau yr lwertldon-yr Irish Mail fel ei gelwir--yn gorfod tramwy. Wrth yr holl drenau hyn yr oedd yn nngenrheidiol cysylltu dau beiriant i w galluogi i ddringo y llechwedd serth sydd rhwng gorsaioedd Btougliton Hall a Hope. Wrth gwrs, 3-r oedd liyn yn peri cryn lawer o oediad yn amser- oedd y gwahanol drenau. 0'1' Rhyl i Abergele, yr oedd golwg nnnisgrif- indwy o fawreddog i'w chael ar y mor a'i gyffro. Mewn rliai manau ymdorai y tonau dros y gwrth- glawdd pridd sydd wedi ei gyfodi hyd ochr llinell y ffordd haiarn; lluenid yr ewyn troehionog gan y corwyntoedd yn weithredol yn o-rbyTi ffenestri y cerbvdau ar y llinell tm y cyflyment yn mlaen. Hyd ganol dydd, sef pan oedd y Ilanw wodi ey r- baedd ei uchder mwyaf, yr oedd dynion wedi cael eu gosod mewn gwahanol funau ar y inorfur i roddi y trenau a fyddai yn pasio ar eu gwyliadwriSeth. Ar y Pier yn Rhyl yr oedd golwg i'w chael ar y mor; ïe, arswydlawn hefyd, am yr offiid i gyn- ddaredd a rhyfertbwy yr eigion digofus fod yn rhy drech i nerth ystanciau yr adeilad gwerihfuwr. Oilcl er y prawf calcd a didor a fu anio am oriau, daliodd yn ddigryn er gwactliaf eynddeiiiogrwydd y tonau a'r gwyntoedd. Ar liyd glanau Mon ac Arfon hefyd, yroedd dydd Mawrth yn un o'r dyddiau gwylltaf a mwynf tynihestlog o fewn cof. Tua lianer iiwr wedi chwecli o'r gloch yn y borou, chwythai y dymliestl o gyfeiriad gogleddol, a dii-ynai cawod- ydd tryinion o wlaw a clienllysg ar adegau. Far- haodd yn ddrychin i raddau mwy neu lai ar hyd y dydd. I fyny Dyffryn Clwyd yr oedd JT afon wedi ym- cliwyddo yn ddirfawr, Etc wedi gorlifo y meusydd sydd o'i deutu am fllldiroedd, gan beri i'r lhandir yniddangos fel mor bychan, 8C ambell goeden yn IIwr ae eUwaith yn dyrcliafu ei brig i dori ar yr unffurfiaeth. 111 agos i orsaf Rhuddlan, yr oedd y llifeiriant yn mron cyfuweh a llinell y ffordd haiarn; a pliryder mawr yn meddiannu llawer mynwes o'r liei-wydd. Dioddefodd llinellau y Cumbrian a Glanau Cymru Iwfyd yn dost. Ataliwyd y tren o Bivllheli a Phorthmadog i Aberystwyth, rhag myned yn ci blaen yn ngliymydogacth Tywyn Meirionydd, 0 lierwydd y galanastra a wnaethai y mor ar y llinell yno, yn Aberdyfi ac yn Machynlleth. Yr oedd y llinell wedi ci hysgubo ymaith yn llwyr mewn rhai parthau am bellder mawT. Ar bolion a gwif- mu y pellebyr hefyd, T oedd hafoc anfod wedi ei wneyd. Ar linell Aberystwyth, yr oedd pob cymundeb dyd yn Glandyfl wedi ei dori, athrwy hyny, olier- wydd fod hon^jTi orsaf undebol, yr oedd y cymun- deb yn mlaen oddiyno ar hyd glanau Meirion i Bwlilnli yn cael ei dori, o gyfeiriad Aberystwyth. Oncl fel yr ydys eisoes wedi dyweyd, yr oedd hyny wedi ei atal yn barod yn Tfwyn. Nis gallai y tren llythyrftu sydd yn arfer mynfcd o'r Trallwin J'll nghyfciriad Aberystwytli am bump o'r gloeli yn y boreu, f) ned ddim pellach ddydd J Mavrrth na Machynlleth, yr hyn a barodd anhwyl- ustod mawr, oherwyd lias geflid eu cymeryd (trwy un ffordd gwmpitsog ftrall, fel y gwnaed gydqr Irish Mail pan yu cael ei dwyn oGaer i Rhyl tiwy Ddinbych. Yr oedd y dymhestl ar hyd y glanau hyn yn cr- winaeli IIn'1' tu a ymwelodd a'r rhanbarth hon o Gymru er's llawer o flynyddoedd. Ymddyrchaflli tonau y mor, yn Ilythremol, fel mynyddoedd uehel, a gadawn i'n darllenwyr ddyehj-mygu pa beth a allai effeithiat-t.3, fath gerwyn drochionog fod ar y morgloddiau sydd wedi eu cyfodi i amddiffyn y ffordd haiarn rhag ymgyrchoedd "Dafydd Jones." Jlor gpited ag y clywodd Mr George Owen, Croes- oswallt, peiriauydd cwmni y Cambrian, am yr hyn ydoedd yr ystorm wedi ei wneyd, itetliefanifer o ddynion tuag yno i ndgywdrio y llinell. Y'm- ddengys ei bod wedi ef gwneyd yn anmharadwy gan y llanw mawr a ddigwyddodd nos IÆn; ac crbyn iddo gilio ymaith, canfyddwyd fod rhanau helacth o'r llinell wedi ei golchi 3inflitli, yr hyn u'i gwnai yn anniliosibl cario trafnidiaeth j'll rnlaen am betli amser, o'r hyn lleiaf am ddiwrnod neu dduII. Ymgododd yr afonyld Ilatron, Dyfl, a'r Fernyw yn ddirfawr ddydd Mawrth, ac mev.li rhai lleoedd tomant dros eu glanau, gan orchuddio meusydd cylchynol a'u dyfroûdd, Mac efFeithiau yr ystorm ddiweddaf hon, medd goliebydd o FaldwjTi, wedi peri iron helaetho'rwladlionodeimlo o'uherwydd. Yn y Penmaen Mawr, lie yr arferai ystormydd fiynyddoedd yn ol wneyd dinystr mawr, darfu i'r morglawdd newydd sydd wedi ci adciladu yiio gndw y llinell yn ddiogel rhag pob anrhuith; ond ar yr un pryd, cnfodd gorsaf lwytho c'hwarela u, y IVnmaen Bach, ei hysgubo ymaith, a'i golelii i'r lan yn erbyn y rhodborthfa. Eibyn naw o'r gloch y noo, yr oedd nertli y gvrynt wedi lliniaru ciyn 1awer, Er mwyn gwneyd yr oil oedd yn ddichonadwy} wi-lio rhiig galanastra gan y llanw nos fourth, yr oedd nifer luosog o ddynion yn llawn prysurdeb ar hyd y nos yn ughymydogacth Mostyn ac Abez- gele; lie yr oedd trefnoadau wedi eu gwneyd i gario hob trafnidiaeth yn mlaen, os bj-ddai angcfi, ar liyd linell Dyffryn Clwyd. Oherwydd yr ntalia jm Mostyn, bu tren Caergpbi a ddyiastd fod yn Nghaerlleon rbYJl hnner dydd, am bedair awr ar pi ei homser; wedi gorfod inyned yA ei hoi i'r R-l ar ol cyrhaedd Mostyn, lie yr cedd y dwfr cyfuwch a'r platform; o'r Rhyl yn gorfod mynfcd i fyny i Ddinbych, a myned i ddinas Caerl drwy yr Wyddgrug. :'1 Yn Abt'rytwyth, cuM tymhestl cnbyd, a 1)- haodd am bed-ur awr ar hugain. Yr ûedd)"r I ystorm nos Lun yn nuiu Aberteifl yn, un o'r rlrai mwj'af gerwin, a gwnaeth *?ryn alanastra ar hyd y glanau. Yn Aberystwyth ei hun, cyfododd'y llanw mor uchel fel y torodd dros ci geulanau, gin. lifo i mewn i rai o'r tai oedd ar y parade. Syrthiodd y mur a amd4,Lff?-nW y tai ar y 'I loto4a Teri-ace; fewnaotb y enfawr. Y11 ,y for-ildfa, gan olchi cyfran helaeth 0 hono yinaith. Ofnid os byddai i, lauw nos F\lwrth godi mor ucbel a'r un blaenorol,'ac. i'r ystortti barhau, y bydcfiii nmryw o'r 11}Jty.d6i tn cael eu dynichwelyft., Prydnawn ddvdd Ifawrth, yr oedd amryw bobl yn prj'sur gario" eu dodrefn all an o'r tai, oherwydd tu bod yn ofni y gwaethaf, I atal ychw^neg o iiiwed gan y mor, yr oedd lliaws 0. ddynion yu cludo eerig mewn troliau a chertwjTii i lauw y rhwyg yn y mor-fur. Y pier yn y porthladd hefyd a niweid- iwyel yn bur dost. j Yn nhyndõgaèth Pcrléin¡1p, pswkoodd y dt mliestl ,gyda ,ffjpugrwyd4 digv ffelyb am bedipr inn ar huiraln. • Fel y dyVfdwyd eiides, yr dedd y Uanw^yn y Dyfrdwy, yn Nghaer, gryn lawer yn«iwch iiair c-yffredih. Toiodd dnvy wrthglawdd cosfcfaWr oed(I vn apigylohynn tua'dsry fil 0 enviiio dii; yn yr liaf diweddaf y gorphenwyd y Olnwd. Cyfododd dyfroedd rHafren i uehder snarferol ddydd ira wrtii, gan ffiri diife y morglawdd yn y.: "New Passage," o dros ran helaeth o'r WliVd, 1\ llanw ffermdai ac adesladau ereill. Atal- I Jwyd teitli%yr e Oa^rodotl Ddtheudil Ovisfu ain gryn Omar. v- Gwelwyd yegwner yn Mau PortlidinUaen yu arddangos arwyddion cyfyngder yn y dymhsstl gref oedd yn chwythu or y pryd. Anfonwyd bywydfad ati 118 achubwyd y criw. Y llestr llebetca a Mary, o Lanelli, ydoedd, gyda phurnp o lorwyr ar ei bwrdd. Derbyniasom yr adroddiad canljTiol oddiwrth ein gohebydd o AberystwythNos Lun a dydd Mawrth a dydd Mercher diweddaf ymwelwyd a'r dref hon a'r ystorm fwyllf faychinebns a welsom erioed. Cliwythtu yr awel o'r deheu orilewin, teithiui yn mlaen ■ gyda gryni a nerth ofnadwy, gan bwyso ar wrneb y dyfnder nes ei wneyd yu gynddeiriogwyllt. Tivflai fcini mew-rion, dunelli o bwysau, o'i flaen fel plyf nen ewyn, torai goed preiflioii mor rwydd a pliladur yn medi brwyu, torai fylchau mawiion yn y g^Tthgloddiau, ac yn mor-fur y porthladd, a chwhlodd ddam mawr 0 fur addamol ac a8U?gol y Terrace. Y mae ty Dr C. Price Williams yn sefyll yn wyneb y terrace, wedi ei godi ar graig, lie er fod y tonau cynddeirfogvyllt yn tori arno, ac yn ym- dywallt ar ei ben, er hyny safodd yn gadarn a diysgog, "oblegid sylfaencsid ef ar y graig." Yr oedd llawer yn y dref yn gobeithio yr ysgubid ef ymaith bob careg gan nerth y tonau a'r gwlaw, canys credent y byddai vn j-ehwanegiad mawr at brydferthweh y terrace iddo i gael ei symud ymaith. Modd bynag, safodd yn rhagorol er yr lioll dunelli o heli a deflid amo gan y mor. Yr oedd y tonau yn euro yn erbyn y traeth a mur y terra< fel JT jindaflent dros ben y tai ym Ewyr, a thorodd mor-fur y terrace am latbeni hlwcr, gan gario ymaith dunelli o'r ffordd droed o flaen y tai, gan duflu priddfeini trwy y 1fencstri,. a llanw yr boll selerydd a dwfr,- a phe buasai i'rgwynt baThau yn ei gryfder, a'r tonílu hefyd, am un awr yn ychwaneg, buasai wedi tyuu i lawr yn ben- dramwnwgl luaws o'r tai ar y terrace. Ond ar droad y llanw yn ol, tawclodd y gwynt. Ar ddydd Mawrth yr oedd yma weithio prysur, degau o droliau ac ugeiniau o ddynion, yn codi y bwlch mawr a wnaetli y mor ar y terrace i Í)"llY, Sy- mudwyd dodrefn o amryw o'r tai, a diangai lluuws am cu 'bywyd. Ysgubodd y mor un o'r cychod pcrthynol i'r Brif-ysgol ymaith. Dacth y mor i fvny i'r Drefechan, gan foddi rhai moeh yno. Tarawvd y mor-fur attegol sydd rhyngom a Than- ybwlcli hcfyd, gan wneyd y ffordd hono yn an- nhramwyol. Er gwaethcd ydoedd yma, yr oedd yn llawer iawn gwaeth yn y Borth. Torai y mor TU llythyrenol ar y tai yno, gan orfodi y trigol- ion i fyned i'r llofftydd; ac yno, drachcfn, mewn arewyd luarr rhag ofn y dryllid y tai. Boddodd lluaws mawr o focli ac ugeiniau oddefaid yno, Acth un hen fi-ni (al a'i focb i'r sitting-room, er eu diogelu. Yr oeacl yn ddychrynllyd o ddi-wg yn yr Ynys Las hefyd, a'r llinell wedi ei dinystrio yn fawr fel eg i don i fyny bob trafnidiaeth rhwng yroa for Berino a Machynlleth. A thorwyd gwifnmy pcllebyr gan yr ystorm fel gwe pryf copyn. 0! mor fychan yr edrychai y mwyaf rhwyegfmvr o ddynion yn ymyl nerthagalluir yetonll d(li-It,ddaf.. Bu yn rltai cannoedd o bun- iv.u o golled i'r trethdalwyr. Dysgwyd fi gan y Doe- barth ddiwcddaf mui yr nchos i'r mur ar y terrace dori oedd, pin y difgynai y tonau tqmioll at ben y mur, lie :<r y ffordd o'r tu feivii i'r mur, yr oedd y dwfr yn cluclo ymuith yr hyn a amddiffynai y ¡ mur, lie wedi cael hwnw i ffordd, caffiai afael yii y mur o'r ddau du, gan ei dynu i lawr yn deilcliion. Digwyddodd y.?torm cnbyd ddydd Sadvm di- weddaf dradldn ar lanau Y gntland, Gwnacth y dymmhestl niwed dirfuwr i'r bont newydd oedd ar ganol g.iel ei hadeiladu dros JT afon Tay. Dau rwymdrawst (gi2?d"j mawrion, y rhai a osodid yn eu lleoedd, a chwythwyd i lawr lie a suddasant yn yr afon. Yr oedd un o honjTit yn 215 troedfedd o hyd, ae yn pwyso dau can' tunell; y Hall yn 145 troedfedd o liyd, acuwcli law can tunell o bwysau. Cyfododd yr j-storm gyda'r fath sydynrwydd, fel na chafodd y gweithwyr amser i ddiane ymaith, a'r canlyniad ydoedd i luaws olionynt orfod aros ar ben y bont, tua 80 troedfedd uwcli law wyncb yr afon, ag yn agored i holl fty-n?i-dd y ddrycin. G?ae(I gwerth rhai miloedd 0 riinnttu 0 go!kd. Yr mysg yr amrywiol àqehinebau a achcswyd gan yr ystonll enbyd hon, a'i Ili,. (Idyfr,)edd, nid y lleiaf gofidus, o ran costau adgyweiriad, bid a fyno, ydjTv y dinystr a wnaed ar rai cannoedd (j latheni o wrthglawdd Cwmni yr Afon Dyfrdwy gyferbyn a Connah's Quay. Y mae ein darllenwyr, yn ddiau, yn cofio fod y cwmni wedi bod am lawer o flynyddoedd yn metliu gorphen a chwblhau y mfir fur hwn, a hyny o herwrdd effeithiau y llanw tano. Ond pan o'r diwedd, wedi i swm aruthrol o arian gael eu gwmio yn yr j-jndrech, y llwydd- wyd i'w wneyd, yr oedd ei orpheniad yn cael ei ystyried fel lluddngoliaeth beiriannyddol fawr. Ond, erbyn hyn, bydd yn xiiaid ail wneyd y gwaith droeodd draehefn; a bydd y draul, mae yn ddi- omlieu, J'II rhai ugeiniau o flloedd o bunnau-

PERTHVNA i Demlwjr Da Lloegr 120;327 o ael- ocltm, a 3100 o gyfrinfaoedd. Gv. EiiTHWJn tJhwaireiidy ei Mnwrfcydiyn yr Hay- market, Lluu^uin, y dydd. o'r blaen, am 26,00%. Yr oedd U'<4¡\(Wfl(H¡¡Ù y lie wedi eostio 6Q,003p. BWEIAPA laru Jersey, yr hwn si-dd yn lhcddu amryw dirp(j<Jd fn Rhydyehain a manau ereill, i j ostwng thenti ci denantiaid am y flwyddyn ddi- weddaf 10 piiit y cant oherwydd gcrwiiider yr Kin OYMLKOM) damwain le ur Reilffordd y GfVJ4 | [ Western, JT; ago? i Sidtney, nos Fercher diweddnfl Pan JT ocdd yr express sydd yn cyrhaedd Caer 10.2! yn mjTied trwy y lie uchod, digwj-ddedd i wagci perthynol i tyr/gr{/e train lithro i'w ehyfarfod, tharawsant yn ei gilydc1 nes dinystrio peiriant i gerbydres a thaflu pob cerbyd oddiai- y ffordd Syndod mawr na laddwyd Ech; ond anafwyd llm- ryw. Y mae achos y ddamwain hyd eto yn dywyll. • RUTH 0 GYEPH wipn Ell CABL MEWS TY 'VN LLI-NDAIN.-—Hyebysir lii fod yr awdurdodau yn Regent's Park, Llundain, wedi darfanfod saith o gyrjwi plant o wallanol dedran mewn ystabl perthynóU dy «n. o'r enw Rmmey, ?<?<??, noB i'tiuiier diweddaf. iiMkrtsfrr, HOB

pWLLJDILI. L y F,-VxrD. M,e rn ddm'g geuyl" f,,cl awuur-  yn J,, áu "?  g,I.,?. u dyl,?dswvd(lau ?tt Y cy?'?   rd"u U(- Yll?? c ? f[N-rdd )-n '??' I u t Yr ?'d3"- ?m cyf'?'r'o -Fi? ?tr"g tlt ^■road ae Abert?c h roltd ond y I tae 10 obtithio y bydd ??ych g?TtM svdd bod  ? plegid ?.?? ?.fjohut?, Chri.t- ?S?, t:Y' M?-?'??°u?th. yDd?rKthio ar y Hughes», M Salem,nos I*udiweddirfj. trstyn lie (?l t darlitli.Ndd, oblegi(I pjimgenrlmidj v(hJ--w w caiunol y darlithydd oblegul pi?enrhuid?ty???? fod ? hen gy?.  Cafodd gynuUind gwcddol dda, II 7f\lldI1Wl"cl ^UW.U. -Bvdd yn ?? g? forwyr ?-?ud?d?H?? ? ?nol brou wcdi ddtall fodj }¡wn )'Jl bret>Cnol bron weill d?orp??n,??? ? -?dd wcdi ci oleuo yrwyth- nw Miu Ilaw r ? ddamweuuau wedi cy. ?d ? U. o ? ??,.?. ?(,)eu'?ni M ?yr y.n? yMedd livn, a hydcrwn j d U(,wvdd yu i,,?? i jSw» ? fliti?agi?ydd ? diol?Ydd %?, P??'"?, r..??. Cjirt^ yn tin tref oedd Mr 1,7af CILT(Iii' VII ('illtr,f oodd Mr, joul-- a¡' yr (..dd ni!r y !lp1A< a'i' hd)ryngo!lcl i dy -'° Lir fcLMarrttiive. f vn brawf o b?ch ei ,yd-dr?-yr.  y  ei an:;ladd yn un ?'r rhai Uu- ?''?\??? ) n ein ? erioed, ? '"? anfyn- '? ?{vddw? cymMnto dimlnd yn Mcl ei ?do' ..r iarw??th cymydoxr?'\ ? num, '?? ?P"M-y"'???? ddih?M, ,1m-: 1• 0ln a'*>i luii) MW v» Udigwmwl, ci duwdwch a 1 i?id,,b ? ?? ?eyddK..deb i'w gvfciU- ? d<U?ant. (-?d?-d ef yn ?yuw?t Lh.u- .?r., Y t?g cy'njbo1.

RHYL. Y MKTHOWSTIAIP CAMINAIDD. — Traddodwyd .?ob??cthau pilluog yx wythnos ddwcddat Warren-street, gan v Parchn. S"ut:hK<?'?'? J. H'?'e". Oarneddau; j ?-eu Ju.?, B.A., ??. Caf?-dcy?mlbadau Duo"og. ?'?..r X?Y"DiIya yw mai caffaeliad ,?.r<M.?T i'r '?f, "?.? yehw?i<- !? nn ?T fvdd y tvaid o J"cl1 eynghuueddol¡¡ t.?od?r ?? i?o. hou )-n nl? l;g?-9 M. TtMm?. ?dwvd prawf ar dair (-ho?-nt bryduawn f r. her cr diftTweh maw i'r trigolion, uc yn tnwidi" i'r Kgiwyswyr deiodol. UanM?u ?.li ?.??hMl o fcto ???ydd ergvd cam? ?'Iw? udwd, bydd yn rhaid uldynt, ra (Mj- (?l,irio h?in4?r awr 0 lciaf yn neclmnutd eu ft,Iit y dadii-rdd a wiieir gtiii y h(?feuo!. t;au faint y dadwrdd n wneir gan y ?t?n??. DiKWEST.—Ypethpwysicaf fu dan «lw ni !r'hyfm?'d )T ustusiaid ddydd Mawrth, yd<?d c?s M ? cvf(?Mion sobrwydd i atal lW-iad tatodai yu y dref. Lloga«d cyf- reithwyr r.:all y ddvry blaid. C«iaai cytanvyddwyr (it'rddi OauafiJ gaol trwydded i wertliu d:«!v(M httddT/ot 'n y Skat big Sink pcrfhynol i'r Be nc vniilrcchwvd cadtrwyddcd i'r un-dibtn gan btrcheiW v Poplars, Vale-road. C'vflw.1"11wycl dtif-b gan V blaenaf wedi ei linrwyddnodi gan (ircthdaifiyT; a gwithwvnebwyd yr un pi-tli gan en ijwnhwviR'bwvr dirvc?<t'Ol. Y ctmlyuunl fu i'r ustusiaid waidd caniaton y trwyddodau, ue i'r dimsiwvr tuill y dydd.—GohebyAd. Ihi.ii «wi:Nwi llnvyddodd y Due "Westminster (bcs gvfarfod blynyddol y 11 ltltyl Clüldreu's ConvaluMUit Home," uc yn ei arueth agoriadol drwedDd'l fod hwu yn dydliad cenedlnttficl, yii (ierbvn dciiion o bob parth o'r dcyrnas. Yii ngliorpli 1^70 bu 400 j-n aros yn y Tv, uc ni bn ond saith f,Ln, o'r uifer llyny, Yn ligliorph y chwc' mis OiwiiMaf ni (xklefwyd diodydd ineddwol o fe\m y lie ond yn IDíÎg trwy genad y liasddygon. CVvlii cf (y Due) mai y lleiaf o dilkxlydd a orcliv'myiiiU y meddygon, goreu fyddai i'r cleifion bob amscr. Yr oedd yst.ifell newydd v.edi ei hadwladai-rivf aia fereli Arcliddiacon Ffoulkes, yr Uou a g.;>tioild 600p. Y mae v sefydliad yn liivryii flir I) ildyled, wedi (',()1;lO uOOOp.

TREFFYNNON. Y T)i<i i v-ut\v -Etliohryd Mr Dinnen, yn fcddyg i'r «ivdliad UdlOd. PISUWVLU; llmvenydd neilldnol yn y dref a'r uixlal lion yn -Alig Ebrill nesaf, oherwj-dd dvfod- iad IT Aurbydeddus Llewelyn Jlostyn, etifedd | t<ulu Mdstyn, i'w oedriui. Y niiie pwyllgorau wixli eu Savfio yn barod, er darpam n tbrefnu pDjryfer a'r adi"», pryd y disgwylir rhiultwch angiiyffrodiu, gan fod hen deulu Mostjm mor :uiwyl a pharelius giui bawb yu y cymydjgaetliau iiyn. Pnvvr.iADOL.— Yr wytlinos ddi- wi'JdfU' eyuha'iodd Pawli. J. R. HughM, ren- trutli. cvfarfodydddiwygiadol ynaddoldy yJIeth- odistiaid ('lfiii:\Uid, )'11'Y (IT??f hon. Cynbaliwyd 1')1\hhll ¡:w",tilie yu ddydiliol am dri o'r gloeli yn y pry.luaivn. y rliai fit pi bynod lv¡yddianns. Pregl thul1d MI'. Hughes gydag arddeliad neillduol b<Jb 110>. i j-yimlU idtaoedd llawnion. I)IXTIIItNVY(i ¡:ydÚ l')'fariodydd yr wythnos hon, a phregeth- V'7(I t:)'1dl _Yn y jrwahanol addoldid gan wemid- Oll Y (ir, f. Sos tuu, yn nghapel y Metliodist- ?. rw?"xM v r.\Kh.'R. Humphreys, ?.) ? n.()!a'\Tth, yn addoldy yr Aiuilbvnwyr, y P?,rh. I. Kvan«, (IV; lies Fercber, yn nghapel y Bedydd- ?7r.?r.?. John (,.r.c.) Ar ol )-r otd- fiKin ,'hdil' eyfarfodydd gvraldio, e^iwysedig gtl1 niwyaf ieuane, y rhai hyd yn byu sydd Wuli yn bur Ixiblogaidd. i»h<uldwii atiroddiad P<i..nh yr wytlmos nesaf o'r eyfarfodydd gynhelir ¡¡yd (Idiwedd yr wythnos hon. LLYS M{ YKADOK.—UAIVHTII, 0 aacn -\ln- R. Saukey, G. P. RosM!, Parchn. T. T. ?'i?aW.Evaas. Am.hr.?i()uurdirpprth)-non'r MnyorWi?er, 1\.1\1% P"k (M.?r LcipwH, dirwywyd William ':l:il; 'IV-wIcn Owain, \'1Jitfrd, uc Kdwiii rlowr, "n y SWIIlO 108, at 118, 3«\ 0 gostau. ?"'?. ?'htnahu?cs, Swan Inn, Treffvnnon, )? °dd<-s mcddvdod yn y tafamdy ;?-(Id ,land ::Ù':1 ^«\«"J^7d idU dalu ip 'o ddirwy "lb)'a HI,. o ?t?u. Cafwyd DndJgon ieuane 1 tuv' '??"' Tt?urtha. yn cuog 0 os?d eareg i l¡': ?-?M Y?'?ordd, y? ymrl Bagillt. l)nr :y?t, ar ran y c*mni, fod perygl i'r ger- Kv,i* 'Hed oddiar y UiN?U oherWydd y weitb- rt ] "??'Y.h-?-t'. (?ervddv7d y biuligen yn llym ? ? tMus;? ? dcdf?-dv.-yd ef i ddcrbyn 1? t ■•e:iccl gyda'r wialfn.

LERPWL, YSf-iOLOniAETH CYNDDELW. ? \")i''?" ?'?M UfwjTchas, Ionawr 23ain, iv''i vi! H,.il L:pwl i blddio T symucliad ?'?? '???. Dis?-lid y bua?fu ? M. Lloyd, ?'?"?'"?'dvg!!<taiT.Mid method y bon- .y-?'ddu.' a chyfiawa ei fwriad obenvydd {? »' "?'? eytreithiol pwyig ar law yn UN)) ???''?yM hyny cymenTvd y gad,?r pHny? /tIn Y !'W'C'!t L. W: 'wis, Paul's-sqvuire, yr h\vn oddiri^"i dd ?"? ?'? 0 !ythyMU oddm-rth a ((I I (latgun(?ut eu ocfnogiieth galoaog i u!n,"n, ^C0tl- Yna galwyd ar y Parch J. HuintiI', ? iUnft- Llandudno uno-ry?nfcnyddiou eyft u:Ul ''?' a '?.?"??d "nteth faith a tu,o ou('yiidlelwfeldpi,f,,lbir(l?, ?'u '?'? ?' ?' P?Set'twr, ac fel Cn?tion, gjtn '? Muryw sylwadau Ueuotol a broient ?i ? '?( s Tn d<???rUc?)?? mawr ac yn feinuad ,f? ""?'? ?w?- o ctt?-tdSt?tl 0 aeillduol- iQn  .'thryliM V ?wr?drydt, a d?allouodd m: •Wiuii ?° b;'KtdonoI, y rh? a gymeradwy- »r,vi '"? t-'fu y gyuuU?., yn cn%va- (- Cvff,^ a dnmau o awdl "Dv?taw- nrv,i,P' f^y^ydd Ti("Y" Byddm yn J¡,rth i.hob Ilrd,ù)']1 Ngh)'rn S?ywed yr Macth 'I <, u((u|o Svpmthcr. ''h?'" .? ''?<'?<! yn ne'af nr y Rwh. ? '?' .???< yr y?nf?nydd cy1&«- •lino] -11 ? hn '? .ilO'odd' yn jhuwl a ?!eu ^liUn v ?.?ad—Rt)rhyd?du t-ofRtdwriaeth mi K?" '?- Chwtuic?u, mai dyn y Mncdl ocdj 'w> ? M? tWwWen .c MM?tMyn..?- ? ?h")'? ?' ?"? v P?by?"! "?. a ehwimegu ? l\:h Y1' ??'' ?.y?' '?? hwnw orwynob T dUju^T ? MA ? (yuadelw, oW d? v gt nedl ???, '? ???''a Dillon, yn cam "lad ? 1 UenytM?n, u cigK)* ? pOD. Uwoaeca Mr Daviss un sylw tarawladol iawn yn y fan yma Mai dynion fel Cyuddelw gadwodd ein cenodl ni rha cael ei nvneu i ebargofiant gan estrongenedl- oed l fel yr oedd y dewrion milwrol gynt yn gwur- chod y wind rhag y gelynion, Mly yr oedd y dewr- ion moewl wedi hyny yn gwacchod y genedl rhag difodiant. A chan mai dyn y genedl ydoedd efe, tybiai Mr Davies fod y Bedydd-wyr wedi ymddwyn yn ddoeth i wrthod y cynygiad a wnaed iddynt yn iighychwyniad y symudiad o gael yr ysgolwiaeth yn un o golegau y Bedyddwyr, gan ddewis yn hyt- rach gydweithio yn ymdrechgar gyda'r genedl i gael yr ysgoloriaeth yn y Brfiyegol genedlaethol. Derbyniwyd yr araeth hou hefyd gyda chjincrad- wyaeth mawr. Y nesaf i fmerch y cyfarfod ydoedd y Parch J. Hugh Eviins. Araeth yn teilyngu ei hystrydebu mewn aur. Y tro cyntaf iddo weled Cynddelw ydowld yn Eisteddfod fawr Llangollen, pan bis- tillini y gwlaw trwy y to, oc y gwaeddai y bardd, Broliwch yr Umbrellas." Yr oedd yn dda gan 3Ir Erans fod yr ysgoloriaeth yn un Gymreig, am mai Cymro rluidlon a boddlon oedd Cynddelw yn cam ei genecH, yn ymddifyru yn ei thradodiadau, a golygfcydd ei wlad, ac efallai y mwi-af hyddypg o'i phhmt yn nghyfrinion ei barddoniaetli a thrysorau ei Henyddiaeth, ac yr oedd yn dda ganddo befyd fod yr ysgoloriaeth yn un Gymraeg, am yr elni hyn a Clipnraeg i galon y Kirfyf-gol. Os na ehcid yn Aberystwyth yscoloriaettmu cyffelyb i hon, yr oedd perygl i'r Briiysgol hono fyned mor anghym- reig a'r eiddo Caergrawnt a Rhydyehain, Cadwni liyn y gwaed Gymreig yn ei gwythh-nau, a rhoddiii ftmteision ynddi i Gymry ar gonedloedd erdll. Galwodd y cadeirydd yn nesaf ar Llyfrbryf, fol hm gyfaill i Cynddelw, i anereb y evfarfod. Dy- wedocld mai y sowl a adwuenai Cynddelw owu oedd yn ei garu fwyuf. Fel engraipht o arabedd ei lull gydnabod, udvoddodd yr liyn a ganlyu:- Yr oedd y Parch Robert Jones, Llanllyfni,newydd gyhowldi ilyfr o'r enw Gematt Dmctnyddol, ac wedi bod yn sir Fon yn cu gwerthu, ac yn pregcthu ticyn," mac yn debyg. Ar ei ffordd adief, yn Nghacrnaifon, tarawoda ar ei hen gyfaill cu, Cpiddelw, a thar- awodd y ddau wed'yii ar gytllill arall, yr liwn nid oedd yn bersonol gydnabyddus a Mr Jonct-; a dyma iel y durfu i Mr Ellis introducio Mr Jones Robert Jones, Llanllyfni hwn a hwai; inae o wedi bod yn sir Fon yn tallu Genutu o lfaen y mocli. Terfynwyd Yr araeth hon trwy ddweyd rhywbeth yii debyg i (ijn: Os 3w yspryd dyn ar ol ei ym- adaTviad a'r eorpbynymdroioddeutueihengyneiin, ac y mae llawcr o liduwinvddion yu credu ei fod felly, y fath foddliad i fedd-rl pur a dyichafedig Cynddelw ydyw edrych i lawr ar y cyfarfod llu- osog a pharchus h« £ u, a deall mai amcan ein cyf- arfyddiad ydyw cydnabod teilyngdod ei ym- drecMon cf l fod o vrasanaeth yn ei oes a'i geu- hedlaeth, a bod ein cydnabyddiaetli hwnw nid yn cymervd fifurf ceryg meirwon i ddynodi man feehan ei fedd, ond ffurf llawer iawn mwy rhagorol--ffnrf tra yn anrhydeddu y marw sydd hefyd yn lielol i'r byw. Yr ydym trwy y symudiad hwn yn parehu yr un actli o'n blacn trwy helpu y rhai sydd o'n hoi; yr ydym yn porthi enwogrwydd hefo ffrwyth enwogrwydd ei hun, ac yn iinlio yr hen bren tfnvvdttla\ni ar y coed irion ieuamc." Y Porch Joseph Williams (T.C.), a ddywedodd ychydig eiriau yn ei ddull ftraeth a digwfol oi liun. Ilhocs ddifyrwch mawri'rgymruVleidfugydn'i gyf- i«ithiad newydd o self-made man—" dvn hunan- wnouthuricdig." Dywedai oi fod wedi dyfod i'r cyfarfod rliag ofn nafuasaiynddoneb i gymyebioli yr Hen Gorph," acyroedd gan bob Methodist a adwuentti Cynddelw barch calon iddo, a dymun- iad calon am lwyddiant y symniliad hwn. Y mae yn hyfrydweh genym ehwimegu fod Cymru Lerpwl yn cefnogi y symudiad yn galonog, a'bodSOp eisoes wedi eu derbyn oddiar eu llaw. Tra yn ddiolehgar am hvn, hvdenvn y daw ych- wnneg eto i Itiw, ac y derbynir o leiaf lOOp o lanau y Mersey. Melus, moes mwy." I YSGREP AN Y GW AS. Yr oedd Dr Rees yn pregcthu gyda'r Methodist- iaid Calflnaidd yn Princc's-road a Chatham-street y Sul olaf yn lonawr. YmddangusoddhysbysiadpriodasQl yn y Mercury yr wytlmos ddiweddaf yn dal eysylltiad S mater sydd wedi peri llawer iawn o waith siarad. Gwad- wyd cywirdeb yr hysbysiad y diwruod caulpiol. Digan bclluch. Bu BainwT y Llys Sirol yma yn eistedd mewn barn ar gynghaws Cymreig yr wytlmos ddiweddaf, hyny vdyw, Cymry oeddynt ofymvyr, a cherddor Gymreig oedd yr amddiffynydd. Y mae'r cerddor i d<,ddi'r ofyneb yn ol dwy bunt yn y mis. Y'n ol adroddind blynyddol Eglwys Annibynol Park-road, uifer yr aelodau ydyw 368 y mae cyfanswn y derbyniadau yn 894p 11s 6c, lieu 2p 3s' ar gyler pob aelod. lIon ydyw lien fcglwyH Thos. Pierce, a Noah Stephens wedi hyny ei gweinidog prescnol Mr Jenkins, gynt o Benmaenmawr. Y mae Mr J, yn briod a cliwaer i'r "Goliebydd." Dydd Merelier diweddai hyrddiwj'd llong haiarn newydd ardderchog o yard y Meifetri R. a J. Evans, o'r enw COludy of Carnarvon, yn cael ei pherchenogi yn beuaf gall wyr o sir Gaernarfon, mewn cysyUtiad a'r Meistri William Thomas and Co., o'r dref hon. Cyflawnwyd y seremoui o'i henwi gan Mrs Wil- liamn, priod Mr Thomas Williams, Liverpool, n tlurrwyd rhaffau ei chysylltiadau daearol gnn Miss Williams (wyres i Mr R. It Roberts, o'cli t rt f chwi). Aeth i lawr gyda rliwyddineb a liiawr- h'di," ae oni buasai gwyleidd-clm benywaidd un (/r cdtychwyr cawsai ei humydcddu ag englyn o gyfausoddiad cyfaill 0 Gaernarfon, yr hwn a nn- fonasiu englyn i'w adrodd ar F aaily?ur. Dyma yr englyn Diogel uweh llid eigÍou-i deg hynt Aed County Cao^tiarfon Y n alln er eiiillion, I oes dra liir bo'r llestr hpn. Ciniawyd ar 01 y launch ac areithiwyd hyd ddigon- edd. Ynicdawyd gyd;:g mnlygiadnu o ddyiiiiin iadau da ar ran y llong, yr hon a wncir yn barod i hwylio ar ei morclaith gyntaf j )f<,lbotUne. Y mile yn llestr bynod o fanteisiol, yn 1290 tons register, ac i fod o dalllywyddilWth y Cadben R. Roberts, gynt o Jienybertli, Lleyn.

CARCH.OWTO ènw Shwmpton, yn Bcin bury, ddydd Liun, am un diwrnod ar hugaip, am wrfhod bruchfrcchu ei blcntyn; Y X OL cj-frifon v C'ofrestrydd CY/frediufll am T ch\ymter yn diweddu Rhagfyr 31, ymddejjgys fod y marwolaethau yn Llundaiji yn 21;6 y, fil Eir- mingliam, 20'1 Lerpwl, 15*1 Matiehester, 26-2; I Solford, 22'8. Yr oedd y cyfrifoii dros yr.holl deynic.f am y cliwnrter yn (tangos 2"1 yn r fil llai un'r cyfartaledd o'r mfsoodd hyn am*ddeg mlyri- odd. 'Ni fu r cj-frii cyn lleied er'o 1837; Y^oectly v jnanrolnetiim; otldiwrth y frech treu y cliwaiicr diweddaf vn 111? i pan aad oeddynt eIDill4,9 yn yr un oyfnwf yn 18T5. Cyme«*M COO o'i ibni hyn le' 1 yn Llundato, a 400 ya

CTFRES 0 LOFEUPDIAETHAU YN LERPWL DAEGANFYDDIAD 0 GYRPH PUMP 0 BLANT. Yii Tuebrook, Lerpwl, ddydd Mercher diweddaf, gwnaed darganfyddiad o'r fath fwyaf dytlirynllyd gan yr heddgeidwaid; darganfyddiad a oedd yn awgrymu fod un o'r troseddnu niwyaf anfad y g(-Ilir dychvniygu am dano wedi cael ei gyflawni, sef llofrnddiaeth, neu t-ywbcth yn j-mylu aT fod yn llofruddiacth, pnmp o fabanod newydd-anedig, yn ol pob ymddangosiad, gan eu mam Jiwy eu hun- ain. Yr wythnos ddiweddaf, hysbvswyd yn y newyddiaduron fod corph baban bychan wedi ci ddarganfod mewn bocs yn y Griffin. Inn, Penrith, Cumberland, tafarn, a gedwir gan un Wijltain Jameson, pencampwr yr yingoUymwyr. Yr oedd T bocs wedi cael ei guddio piewn ystafell i gadw hen gclfl (Itemler-room) er mis Mehefin, y flwyddyn ddiweddaf, ac wedi cael ei adaelgan wraig weddw o'r enw Kirkbride, ysgolf, istres yn Ledgwnthby, pentref bychan yn nghymydogaetli Penrith. Sylwyd fod arogl anymnnol 3-n ymddyrchafu o'r bocs'; ac am hyny penderfynwyd ei agor, prydy I darganfyddwvd gweddillion manvol baban mewn eyflwr pell 0 lygredigacth, wedi eu hamblygu; i I fyny yn ofalus. Cynlialiwyd trengholiad, a chan nad oedd unrhyw fficithiau yn cael en gosod ger- bron y rheithwyr i ddangos pa fodd y cyfarfydd- odd T bychan a'i fafwoleeth, dycliwelwyd dedfryd o d'nfwyd wcdi marw;" ac wcdi hyny, rhoddwjfd gwarant aUan i ddal Mrs Kirkbride, yr hon, fel y tybid, oedd yn Lerpwl. Wedi.i'r rlieitliwyr ddy- eliwelyd eu dedfeyd, ac i'r arch gael ei chymeryd o'r ty, er mwpl myned a'r corph f W gladdu, aeth- pwydi wneyd ymchwilia4 peUacli ar y bPCB, pryll y darganfyddwvd gweddillion plentyn orall, wedi bodynddo gryn hnyc:r yn hwy. na mveddillion y- lioban arall. -Wedi i'r warnnt i ddtd Urs Kirk- bride gael ei rlioddi yn nwylaw heddgeidwaid Peni-ith, fCi hanfonwyd yn ddioed i Mr Martin, euperiiitendcnt yn nosbarth: Kirkddle,' yo: ugli),da llytliyr yn cynnwys desgrifiad manwl o ymddang- osiad personol y fenyw ag yr oedd ei "lieisieu." Erbyn gwneyd ymchwiliadau,. cafwyd ei bod yn byw yn Tuebrook, ac wedi cael allan y ty neik- d ol' arhosai ynddo, dahwyd hi nosSubbot4, Ionawr 28tiiu, am tua chWarter i im ar ddeg, gan:y Sergeant Robinson, yn riiif 21, Button-BWet, Tue- | brook, lie yr oedd hi, yn nghyda'i mab, yn lleftya ermis Mehefin diweddaf. Acth y sergeant aty,t lachurodd with y dr.rs, ■ a gotnodd ni yno yr oeacl gwraig o'r' enw Mm Kirkbride yn byw. M¡ =de ei hull a ddaeth i' bgbr y drws, ac ad- waenodd y swyddog M ym y fa& oddLwrUt y dct- Igriflad ehoni oedd.),ii y llythyr, j'n bteaf oddi- wrtli nod neillduol oedd m ei grudd. Dywedodd ei neges wrthi. Gofynodli hithau am y rhcswm paham yr oecfft gwarnrtt wedi ei rhoddi idlan yn ei t iarbyn hi, Dy wededd y ntau y gwnai efe ddarllen jt i,Vys yn ci elilyw; lie: ar ei chn daeth gyda lii i'r parlwr, i'r perwyl hwnw. Wcdi darllen y warant," yn mlia mi yr. oedd yn cael ei eiiyhuddo o gelu genedigaetb ei phlentyn yn J'eorith, ni ddywed- odd Jltrs Kirkbride (IdimgrAr clln vnyd; ynar aylwodd fod yn rhaid fod rhyw gtsmgymeriad wedi 64 1.11 wneyd; Pq. fodd; byiip, hysbysodd- y' swyddog hi fod yn xhaitl iddi ddyiod gydag ef. Gofjvodd ■ liitjiau am gael myned o'r: ty mor ddisitaw ag ydoedd yn bosibl, gan mai cymeryd ^r j -y ). ¡;w.1JA vtu.uU, w Uod y gwr a'r w?aig yn bobl bynod !< Varchus. Cyn myned ymaith, g'uodd gunwud y M?yMot i yugrifenu llytliyr at ei mhub; end mynegodd jTitan, os oedd am ysgrifenu, y byddai '1l rhaid iddo ef gael gweled yr holl nodyn ac yna, ysgrifenodd hithau at y mab, gan ddywtyd fod yr heddgeid- wild wedi dyfod i'w dal gydagwys, a'i fod el" i wneyd ei hun mor gysurus ag y gallui hyd nes y dychwelai hi yn ei hot Dywedodd ei bod yn gobeithio y byddai i'r aehos gael ei gliiio yn fodd- haol wedi iddi fyned i Petoith. Rhoddodd ei bonet om ei plieli, n'i siaced am dani, ac aeth i ganlyn y swyddog, gan adael y ty heb ddyweyd gair wrth v rhai y lletya gydlt hwy. Ynu cymcr. wyd hi i orsaf yr heddgeidwaid yllyr Hen Swan, a bore dranoeth anfonwyd telegram i Penrith, yn hysbysu fod y ddynes mt-wn dalfa, ac yn gofyn am i swyddog gael ei anfon yno i'w nhol. Jlor gynted ,ig y' gailwyd, daeth I d w. ag j' gallwyd, daeth heddgeidwaid i'w chvreliu; ond yn y cyfamser, cynierodd amgjlchiadau le oedd yn ei gwneyd yn angenrheidiol i heddgeid- waid Lerpwl ei chadw mewn dlllfllllr eu cyfrifol- deb eu hunain. Pan gollwj-d hi o'r llety, a theulu y ty heb wybod dim yn ei ehylcli, liac i ba le yr aethai, gwnaed ynichmliad yn y ty er mwyn cael gweled a oedd rliywbetli ar goll, a chaed fod cob wedi ei chymoryd. Ciybwyliwyd am y peth wrth ei Ulab, yr hwn a ymddangosai fel yn cael ei ilino yn dost fod neb yn drwgdybio ei fam 0 fod yn Iladrones; ac yn y fan, aeth i agor boxes perthynol iddi, er mwyn profl, fel y tebygai, nad oedd ei fam wedilladrata y dilledyn colledig. Yr oedd gan lifn Kirkbride ddau foes; y ddau wedi eu gosod ar y grisiau a arweinient ilw, hystafellyvely, ac un o ba rai, trwne alcan mawr wedi ei japamrio, ae wedi ei sicrlian a cljo clap." Torwyd y clo gan y mab, yn mhresenoldeb gwraig y ty, ac agor- wyd y eauad. Yn uniojigjrchol wedi i liyny gael ei wneyd, ymddyrcliafodd JT aregl mwj-af an- ymunol allan o'r bocs. Nos Lun y cymerodd hyn Ie, ac aufonwyd at yr heddgeidwaid" i'w1 hytbysu urn y darganfyddiad II wnaed. Yr un noson, eymcrwyd y coffr gan yr heddgeidwaid i "dy Y meirw" a berthjii i fwrdd lleol West Derby; a bore ddydd Mawrth, gwnaed archwiliad manwl ar ei gynwj-s gan y Dr Pitts, yn ngwydd yr iaspeetor Walsh a'r Sergeant Shepherd". Ffrwyth JT ymchwil oedd canfod mai gwec1.dillion tri o iabanod newydd-anedig, i bob ymddangosiad, oedd yn y bocs. Yr oedd pob un wedi eu htiinbli,gu mewn llieiniau a darnau o garped; Ae i'r coffr, yr oedd SWIll mawr o lien vegjniau, a phethau ereill, wedi eu hystwffio, er mwyn atal pob avogl anymunol i ddyfod allan ohono ar ol ei gall. Yr oedd un o'r eyrph yno yn gyflawn; y cnawd wedi crebycliu yhydir ond yr holl aelodau yn eu lie, ae yn gwbl ddiunaf. Yr oedd pen yr ail wedi ei dori ymaith, a'i gocsau wedi eu gwalimiu yn y cymnlau; tra nail oedd y trydydd ond ysgerbwd noetli. Amlwg ydoedd iddynt fod yn y boes am amser maith. 0 amgych gwddf uu o'r eyrph, 3-T oedd dernyn o linyn wedi ei glymu, ac wedi ei dynhau gyda clirjrn raddan o nerth. Yu" nhy y meirw v maent, yn aros trengholiad. Oddiwrth ymofyniadau a wnaed, ymddengys mai gwraig weddw yw lfrs. Elizabeth Kirkbride, ac iddi golli ei gwr yn y flwyddy* 1864. Ar ol ei farwolaeth cf, bu yn enill ei bywoliiieth dnvy gadw ysgol; ond yn ddiweddar, oherwydd fod cyfvngdra ei hamgyleliiadau yn ei hatal rhag gallu cyfarfod eu gofynwyr, atnlfaelwyd ei heiddo am ddyled; a daeth i. Liverpool, fel yr awgrymwyd o'r blaen, 3-n mis Mehefin tliweddaf. Y mae ganddi bedwar o blant, un o ba rai, yr hymlf, dyn ieuane 19eg rnlwydd oed, a gawsai le i enill ei fyw- oliaeth yn Tuebrook, a daeth i Liverpool eyn i'w •fam adael Penrith. Cymerodd y llanc ystafell- oedd, parlwr ffrynt, oc ystafell wely, yn 2 1, Sutton- street; a daeth ei fam ar ei 01. Ymddengys fod fod JT imptc:tor Walsh wedi cnd ar ddeall fod y ddynes, pan adawodd P?urith, wedi myned pi gyntaf i Aintree gyda danfocs, gan eu gadael yno, un ai yn ngorsaf y ffordd haiarn, neu mora ty preifat. Ar 01 aros yn y lie hwnw am ychydig ddyddiau, yinaditwodd, ac aeth i Everton, ac odcli yno, yn mhen oddestu wythnos, acth at ei mab i Tuebrook. y coffrai; o Aintree i Tllc- brook, oddeutu diwedd Meliefin. Xicl ocdd gnn y teulu y lletyai hi gyda hwy y ddrwgdj-biaeth lleiaf fod dim allan o le yn ei hanes, ond pawb. yii edrych arni fel dynes nodedig o brehns. Talai ardreth yr ystafelloedd gyda'r rheoleidd-dra mwyaf, a threuliai ei hamser inewn gwniadwaith. Pan wnaeth yr heddgeidwaid ymchwil yn ei hystaf- ellocdd, .cawsont amryw lythyrau wedi euliysgrif- enu cyn iddi adael Penrith, yndatguildio enw tad y pignt, a'r hwn, ineddir, sydd fasnaehwr tyfrifol a cliefnog Y11 nghymydogaeth Penrith, fie yn wr priod. Ar ol i'r ddan goiph gael yn Penrith, sibrydir inai rhyw fasnaehwr amgen na'r un gwirioneddol ydoedd y tad. Taenir v gair hefyd yn y gymydogaeth hono fod wytli o blant o gwbl wedi end ymddivjm tuag atynt yn yr un modd a'r pump a ddargftnfj'ddwyd yn y bocs yn Penrith; ac j*n y warant'yn niha un y cyhuddir hi o gelu genedigaeth, mj-neged fod y trosedd wedi ei gjiawni ar y ilfed o fis Mehefin diweddaf. Y mae y swyddogion wedi cael sicrwydd ei bod hi yn Aintree y diwrnod c.-mlynol; a dywed hi ei hun fodydyddiad yn yr wys yn anghywir. Nid yvr yn gwadu ei bod yn euog o gelu genedigaetb ei phlant; ond tystia yn y modd mwyaf pendant na lofruddiodd gyniaint ag nn o honynt. Nid Tw yn hawdd dyfalu pa faint ydyw oed Mi-s. Kirkijride ond ar ei golwg, gellid tybied ei bod il rhywle o 40ain i 46ain mlwydd. 0 ran ymddangosiad, gellir ei desmfio fel un a gwyneb meljuliw; ol pryd(-i ineddj'liol mawr ami yn denou a'igwallt yn dywyll. Er pan y mae mewn dalfa, j-mduyga yn llollol dawel a digyffro; yn gwbl hunan-fedd- ianol; ac yn yniddangos fel yn credu y gall glirio ei hun J'II cithafrJnvydd oddiwrth ycylmdd- I wd o lofraddiaeth, os dygir ef yn ei lierbyn. Dydd Mercher, cynhaliwyd trengholiad ar y tri chorph, neu yn hytrach y gweddillion, n gafwyd yn y ty yn Tuebrook. Dj'chwelwyd dedfrj-d agored, eanys dywedai Dr Pitts eubod wedi llyg1'u gormod iddo ef i allu dyweyd paliti ai yn fyw jute J'II farw y ganwyd hwy. Eglurodd y trengliolydd fod y ddodfrj-d hon yn caniattfti i weitbrediadf.-a pellach gael en cymeryd. Dygwyd Mrs Kirkbride hefyd o flaen yr ynadon yr un diwrnod, a gchiriwyd ei phrawt hyd heddyw (dyd Sadwrn). CORPH ARALL WEDI EI DDARGANFOD— CYFADDEFIAD Y GARCHARORES. Dydd Sa<lwrn diweddaf, dygwyd Jfrs Kirkbride ¡ draehefn o fiacn yr ynadon. Gwnaeth yr Inspector Walsh adroddiad manwl o'r holl achos, gan liodi y fft-ithiau a geir uchW; a chwanegodd iddo, tua liaw o'r gloeli nos Iau> diweddaf, dderbyn cenudiyri oddiwrth y: garcharoreg yn mjniegu fod ganddi eis- ieu cael ei weled ef yn ei chell yn ngorsaf yr hedd- geiclwllid yn yr Hen Swan. Gyda dau heddgeid- waid yn ci ganlyn, aeth yutau ati, a gofynodd iddi pa beth oedd ganddi e,iieu f Âtehodli- Y mae geuyf eif-jeu dyweyd wrthych pwy ydyw tact y plant yx wyf fi yn cael fy nghexehu.ru y ma o'u her- wydd. Ei !nw ydyw Thomas Moss, a mr.siiachydd mewn te a ehig inoch yn Askliam, j-nl agoi i Pen- nth, yw efe. Efe ydyw )7 unig ddyn y bu genyf fi ddim)'w wne.yd ag ef mewn uiu'hyw fodd, a chredaf nad yw ond teg iddo gael 'I? ddvnoethi, 0 herwydd mai i^do ef yr wyf fl i ddiolcji. fy mod wedi fy ngosod lie 'yr ydwyf; Arferai addaw jy 19w1lC\i fy mhriodi; ond pan gafodd. ei hun mewi sefylWa ag ygtuai wneuthur hynj',yn lie fy lijliriodi i, un arall a briododd." Yjia aeth yr Inspector yn mlaen i ddyweyd iei fod ef, ar ol y trengholiad, wedi cael sicrwydd ?r gareluirores ddyfod i orsaf Amtree, o gyfeiriad gog- leddol, ar y 4,ycld o Fehefin diWeddafj Yroedd ganddi hi y pryd hwnw bedwar bocs abasged, y I)h!\j" e. adawodd Mrs- Kirkbride ar ei hoi yn y swyddfa a elwir yn left lujtyage jn yr crKif a tlialodd ddeg ceiiiiog am gael ou gadael yno. 1)11- ddengys iddi, ar 01 hyn, fyned ymaith o'r orsaf, c aros am rai dyddiau gyda nifor. o gjrfeilliop, cedd ganddi yn Aintrce^acjredi hyny, gyda chyfcillion yn Aughton; ac wedi livnv drachefli, aeth i fyw yla 11) Satijon-'atroet, Tuebrook, i'r j-stafeil- oedd yr oedd ei mab wedi e\Í. ctymeryd yn.flucaiorql. chimoiodd-dita pellM]1 o-twy* je hyd y'29ain 0 GorjJienaf, pan yraetw i orpaf y ffodd hsuarn yn Aintree, pryd, ar ol t? y swm:o 13s k' am gael catlw y pedwar bocs a'r tagged liO, y c.)iJ.v, k..y ixatitii gyù¡.r, tiUl i IiTerpool. Ar. neu oddeutu y diwrnod hwnw, cyrhaeddodd hi i orsaf Tuebrook gyda phedwar boes a basged, II rlwddodd arian i'r signals- man a'r porter am ou cymeryd i'r tÿ yn Suttoc-st. A dwnenodd y clerc yn ngorsaf Aintree y boca,y n mha uu y caed y plentyn yn y ty yn Sutton, fel uti o'r ■boxes a adewyd yn yr crsnf hono -an y garehnFoe, ac adwaenodd y porter yn ngorsaf Tuebrook ef hefyd, fel un o'r rhai y bu efe yn en cario i'r ty yn Suttor, -street. Dy ma y ffeilbiau sydd ar livn o bryd yn cael eu rhoadi J-n erbyn y garcliares. Yr oedd yr oa o'r tyniion yn bresenol, IlC yntau yn barod j fyned i mewn i'r cyhuddiad o gelu genedigaeth y plant. Yr oodd y Superintendent Kow'er, o Pen- rith, hefyd yn bresenol, gyda gwys i'w dal ar y cy. huddiad o gelu genedigaeth ei phlant yno, a gobeiih- iai y swyddog hwnw y gallai efe ei chymeryd gydag ef yno, gau ei fod yn vybied mai yn y lie hwnw y eyfiawuwyd y trosedd. Yn ychwanegol at y ddaa gorph a gafwyd yn y Gnffiu Inn, Penrith, yr oedd efe, Mr Wnleh, yn deall fod y aorph arall wedi cael ei ddarganfod me"n garlIc! sydd yn gysyli iiol A thy yn Helton, lie y bu y gurchares am beth amser yu byw. Mr Withers, un o'r j-naiion, a ddywedodd:— Wel, bydd hyny yn gwneyd tri o gyrph wedi eu darganfod yno, a thri yma-chwech o gwbl, oni fydd 0" Mr. W.Ih, Byld, syr; no yr wyf finau yn gadael y niateri gaol ei benderfjnu yn hollol genych chwi, yr ynadon." Mr Withers a ddywedodd yr hoffai efe yn gyntflf gael clywed beth oedd gan y swyddog o Penrith i'w ddyweyd." Y Superintendent Fowler :— Y mae geuyf yn fy llaw wys a anfonwyd j'ma i gy:iiei'j',d y gal-chares i'r ddalfa. Dylwn ddyweyd fod y troseddan a roddir yn ei herbyn wedi eu crfiawni yn sir West- moreland a barn ysgrifenydd ar heddweh, yr hWIl yr yingynghorodd prif gwnstabl Cnniberlaud, ydyw y dylai y ddynes gael ei ebj-meryd j'no kw phroli am y troeeddau hyn. Clywsoeh gan yr inspector nad oedd y eyrph a ddarganfyddwyd yma yn dtiim mgcn na chroeu am asgwrn yn unig, ac nis gall uu I amheuaeth fod nm y ffaith fod y plant wedi en geni er's rbai blynyddoedd. (fall ddyweyd hefyd fod corph arall wedi wi ddarganfod echdoe, ond lli gailnf ddyweyd yn mha gyflwr yr oedd, pa un a oedd wedi llygru llawcr, ai nid oedd. Mr Withers :Yun, yrydych ohvri yn credu fod cyfiawnder yn gaJw am i'r acho8 g'lel ei broil yn Penrith, yu hytrach nag yn Lerpwl ?" I hyn rhoddodd y swyddog ateb cadarubaol. Yffgrifenyd yr ustustinid V mat- yn debyg nad oes genych unrliyw dystiolaeth uniongyrchol gyda. golwg ar gelu genedigaeth y plant j-n l'ourith i'r hyn yr atebodd y prif swyddog fod y cyrph wedi eu darganfod yno. Dywedodd yr ysgrifenydd nisi yn Lerpwl y darganfyddwyd tri ohonynt; mown ateb- iad i'r hyn y chwcnegodd Ir, Fowler nad oedd ganddynt hwy un dystiolaeih yn proti fod genedig- aeth y rhai hyn wedi en colu yn Ilenrith, gyda'r eithriad o'r hyn a ddywodasai y garcliares ci him yn mhresenoldeb yr inspeetur Howard, jThwn oedd ypo y dydd 10\'1' blaen. Y pryd iiwnw dywededd wii ei pblant hi oeddynt, ei bod wedi esgeulnso eu magn, ond 11a ddarfti iddi en llofruddio. Yn an- nibyuol ar hynyna, nid o(-<1d ganddynt nr:r1yw dystiolaetli. Yr ysgrifenydd a farnai, ar ol clywed hyn, mai gwell oedd dechrcu ar y gweithrediadau yn Pen. rith, a chymeryd unrhyw dystiolaetliau ychwanegcl wedi hyny yn Lerpwl, oherwydd nvai yn Penrith y dechreuodd hi gelu y ffaith, gan barhau hyny ar ul dyfod yma, A hyn cytnnodd yr padon, a chaniatawyd i lrr Fowler gymerydy ddynes i Penrith. Gorchymynodd yr ynadon i'r heddgeidwaid (bn i'r tystion oedd yn y lIya, er na chymerwyd en tystiolaeth. Yr oedd y llys wedi ei orleuwi gan bobl awyddus am gael gblwg ar y garchareg, a chaol gwybcd befyd a oedd rliyw both oedd i'w wneyd yn hyr,bys yn chwanogol at yr hyn a ddatgnddiwyd ar v treng- holidd. Ni chafodd yr achos ei nlw yn mlaen am o ddeulu Ilwr ar ol i'r llys eistedd, oherwydd foil rhywachOFioll ereill yn cael eu cymervd o dan ys- tyriaeth o'iflacn. Pan cJwyd enw Irs, Kirkbride, hi a safodd i fyny yn y doc, ond ymddangosai yn dra gwclw nc anesmwytb, gun ostwng ei phen ;ir hyd yr holl amser y bu ei hachos yn cael ei drafod. Wedi i'r ynadon ddatganeu jienderfvaiad, eisteddodd. Yn y prydnawn, eymcrwyd lii i Penrith, gan }Olr. Fowler, Y tu allan i ddrws y llys, yr oedd torf fawr wedi vmgynnH, merchcd gan mwyaf, ac aros- asant yno hyd nes y cyinerwyd y garcliarores yinaith. Mor gynted ag y daeth allan, rhnthr- odd y dorf yn mlaen, gan ei hwtio. Dilynasr.nfc ar ei !tol hyd orsaf Lime-street, lie JT oedd JT un awydd am gael golwg ami j-n cael ei ¡¡rddange,s gan nifer luosog o bobl, y rhai a ymwthient yn mlaen at ddrws y cerbyd, ac nid oeddynt JTI brin mown datgan eu barn am dani, a'u teimludau tuag ati. Er pan y cj-uhaliwyd y trenghoJinc1, y mae yr heddgeidwaid ,nodi bod yn ddyfal yn gwneutliur j'uiofyniadau JTI mha Ie y mac yr holl foxes n ddygwyd ganddi 0 Penrith i Lctpwl. Y niiient wedi cael ar ddeall i'r fasged gael ei lianfon i siop patunbroher, acnid oedd-ynddi; ddim ond lien lestri, y mae yn ymddangos. Y Illite un hof ? O liyd ar goll, heb ddim hanes am dano jm \vybyclcb, a chan y mbrydir bod y garcliares yn fam i fwy ixi chwech o blant 111Jh)rfrdthl!\v.'1, yr oil o hit mi ydynt, 'draain! wedi cyfarfod a thynged gyft'elyb, y mae yn ymddangos yn dra drwgdybus foJ yr heddgeidwaid yn methu dyforl o hyd i'r bocs sydd ar goll. Ar ol y trengholiad, bu ei mab hYllM, Sidney Kirkbride, pi ymddiddan a hi. Y mae y llanc .wedi gadael y lie yr oedd efe rnddo yn Tuebrook. 0 du y mab, yn euwedig, yr oedd yr yniddiddan yn un nodedig o boerius. Y mae Mrs Xirkbride, ar y llaw arall, yn yniddangos fel j'n cymeryd pob peth yn bur ddigj-ffro, ne iiid.) w yii wybydclus ei bod wedi colli eymaint a deigryn er pan y mae mewn dalfa, a'r lianes dycbrynllyc* wedi ei wneyd, yn gyl,ocddns.. Siaradai gyda' mab am eu hamgyleliiadau dywedodd viltho y! mha le i gael amryw bctluiu, a pha beth i wneyd hwy a chynghorai ef i'w goliwng hi, ei fam, dto gof. Darganfydwydd corph y ehwechccl plentyn, ar yr hwn y crybwyHodd jv Inspector Walsh, ddydi Gwener, wedi ei gladdu o dan bren gerllyg yn yr ardd sydd yn gysylltiol a thy yn Helton (West- morelond), yn yr hwn y bu Mrs Kiikbridc yn byw am dymhor. Gmlaed y darganfyddiad mewn can- lyniad i waith ci mab yn dyweyd ei fod yn cofio ei fam, pan oedd efe yn bur kunne, yn claddu rliyw beth yllo. Fe'11 hysbysir fod teulu y garehares y11 bobl o gryn barchusrwydd yn eu hardal. Bn ci thad, y diweddar Mr John Hayton, yn surveyor yn Nholldy ei Mawrliydi-yn Lerpwl, ac 3-11 Evertoll yr oedd yn trigianu hyd nes yr ymneillduodd o wasanaeth y Fienhincs. Yrna aeth i fvw i bectref bychan Helton, ar ychydig dir o'i eiddo ei Iran, oedd ganddo yjio, ac yno y bu yr hen wr ffirw. Unig bloiityn oedd hi.' ac ar ol mr.rwolaeth ci thad, tarawyd ei mam gan t ifieeliyd, yr hwn a'i cyf vJig- odd yii, h(illol i'r ty. Uu Mr Kirkbride, diweddar wr y garcliares, yn dal swydd yn ncrharchar bwr- deisdref Liverpool, He yn byNO yn Letherland Park.