Y Genedl Gymreig

rvv:LVX I'K GLUST. I ,i.,y,vnvdd—sain y?'t 91-tl D& i bell,, dcrbYII)'dd-sain yw'r glUl!t, I  lwy'i )* 'mcuydd Sy? £ d iWdrydd, ?'??vUeferydd. I lJaw.v, 10.01 tiWTIOlHLL. I

v "BABAN." I r .o^rcUdrysori-yngoron I  a wefng .rjyr, J. jJj, ?"i?   111 ".ü- ULAN JbiULA*

'J:WY' OWXEYD IT HUNAN GARTREF. I 'Kwv'ii pwucyd fy lmniui gartrel Ar acl y mynydd liiawr; rail fo ¡:ar,il,,ldcl cvutt y dydd, Yn ap r wltwr; (M gauu ccrdd bugciliaid Ar boi rliyw glogvyn glan, A itr y crog Yn dynwartdu'm can. 'llwy'n gwncyd fy hunan gartref, Av lan yr afon dlos, S' vdil ar y ccryg gwynion man, Yn dawnsio ddydd a nos; )[*, c,'fllf,,1' [) l1ijollirmt, Inllll",h dyfcryn bach, Sy'n chwnrcii dan y dorian werdd, Jlor fywiog ac mor inch, ']:Wy'1I ¡.!wut'yd fy hunan gai-tref, Dan ddcrwcii wcrùd; Wi ;h ;:1,1'wl'tl yr min im dtl, Yn ])ym io'i hwyrol gcrdd A iiitiii i,ii ia:t(liliid, Hiw aur lli' liiui ganu'n iacli i (Jyiuru lon, A'i bryuiau h,'jnhlioJi hi. 'Rwv'n gwucyd fy lmnan gartref, Ar dracth v wcilgi laith Wrrh wd'd y don, forwynig lan, Yn morlan maitli: M.ic >\vvn yn inliob golygfa A iuniwvd gall fy lor, I A':a cartrcl sydd y 1l0 u'r dydd, U r luyiiydd muwv i'r mor. II;u.mri: GLAN PADAIIX. I

Y CWMWL. I Hwvlia y (willivi UWdlhw y cymoedd ilivnt, v,-rth ci Iwnlau 1.:1."11 hirth o lynocdd, Ji ci U w,.¡¡čh dyifrynocdd,— II. ddi-Mir "U fydiLn H-dd —iiid ei iron, A clirUdyfvrion o f"wr;ol1 foroedd. ?'n?Ydrutyfvt),.wittit!dau T)!nj-vr?)w.Ynt'for:t?u: .V? n>n«v:ii n Iwvsion bitlatmi, A wcithiau'n cilun o Woth wen olau, a pilwg mcwn gwgmyn gau—ami egwyl, i r lmau auwvl a'i diriou wenau. Ar frl'.y obry (?r wybrcn !frau]h')?.t:—(Mir').vUa])ppn I i dcifml <vchdir—lmdir gwedd Kdcn !vw llr ddolvdd tra tyf ir ddcilcn,— fv(l?i ?vits WE?ii,-ar ryfnus A'Wadibarchusi'hdfw-ibMchen. Jous Enso ROBERTS. I

Pi,i"TY.N Y I A law: Toriad y Dydd." -?t? gciicth foclmn nnw:iith, ?'' y»gol ganul dydd, ^i^iau'n trciglo'i gmddiau UWB A i ciia!»n facli yn bnidd ??a..i??u<.c'h'n?o I udynvvd ci dirfawr gam, i thalon facli ur luwr "thhutihuuwYlfam. I l'?c!-iai ddywcdyd wrtlii, ?!d)-Mhh'rw()do))vd, 'ncidiau dd'wodyd gair 'h.i.tididdi-rhvd; ?r'hw?ddyw?ai'uddiMf "Mi'raubrwdyuUi, ■n Wcntyn bach meddwyu mac 1 paint :oil ngalw fl." ?"'Myr.ddYf,chau .??"'Y't't?tv'Wtd,  '?.?.v.-? '.?. M ?.?'<<hi,nc-.? ti tlud Pith Wl'd!l11\ \'1\ wrl" ?,.?nh.()d. l!cth vw hynf' ^-pWn.ouUVvHat-bef, ery,' fd yi, At|fiyn (lyw«J;ri'r fechan, ?"?'?i.?Mmrcist'.]. .I?..wyrys?wcdibod 1;¡ ?'<Mi.trfv?. A alw"nt fi '.11 ?Rtyu A"?-"?'fyhhad A ?K.? ,h t.?,i b??? ?,.?? ra^y u< m.v» '1 yn warth i'r wlad r A thxtt dywcdai'r fechan Ei chwyn fel hyn yn brudd, Daetb dagrnu dros el ruddlan ef Disgynant M ei grudd, C?m! ?. ddhi, dywwdd: Fy ngeneth, ti gei hedd, Nid yfsf byth ddyferyn mwy Dddi yne hyd fy medd." Dacth gras o'r N cf i'w galon, A balm i wella'i glwy, A llawenhau yn hyfryd wn* Y fam a'r eneth mwy. A chanu byddai'r fechan Mysg miillion ger y lli Nid plentyn bach y meddwjrn mwy A fydd fy enw i." Dolyddclcn. UfiTCH iiLSN.

Ø" Poó gohibiaeth i'r golofn 710,. Cte hmfon i'r .Editor, C'ymru Fu,' Bangor," ae i fod ilaw yn gynar jin yr wythnot. Ymrtcymir i idy- ehwelyd hen ytgrifau gwerthftucr yn Un a iianaf, Anfoned pob gehebydd ei enw a' igyfeiriad llythyrol. Teimlir yn ddiokhgar am tmrhyw nodion, holiadau, ac atcbion o unrhyw diyddordsb, ond rhaid ymar/tr gofal a manylder gyda ffeithiau a thyda yr awdw dodau a ddifynir.

HA WL. SINO-GKUQ, PSNUACHKO.—Carwn yn fawr gael gwybod ychydig o hanes cyntefig y Sing-grug, Penmachno, a hwyrach y bydd i'r hynafiaethydd Cethin, neu ryw wr cyfaiwydd arall, dori ar fy nghytblwng. IOAJJ AP RHYS MACHNO. DAVID HUOIIBS.—BU ofleiriad o'r enw David Hughes, genedigol o sir os nad o dref Caernarfon, yn beriglor plwyf Netherthong, yn nhraiun or- llc.winol swydd Gaerefrog, o fis Mawrth, 1839, hyd lis Ebriil, 1842. Bu efe cyn hyny yn gurad Wood- house, ger iiuddersfield. Ymadawodd o Nether- thong oherwydd ei uflechyd, gan ei fod ar y pryd yn narfodedigaeth, a bu farw yn fuan wedi hyny. Yr oedd cliwuer iddo yn byw yn ei dy yn Nether thong. Od oes rhai o'i bcrthynasau, neu rywrai a'i hadwaenent yn fyw weithian, boddhaol fydd cacl ganddynt ychydig o hanes ei fywyd, er mwyn ei roi yn nghrynodeb nynafiaethan plwyf Nether- thong. LLALLAWO. HEX WEDDI.-Dyma weddi a ysgrifenwyd oddi- ar lafar hen WTaig ddefosiynol tua phedwar ugain mlwydd oed, yr lion a breswyliai yn mlilwyf Llan- degfan, lion, oud sydd wedi myncd ymaith "o'r byd er's tua deng mlynodd bellach. Yr oedd yr hen chwaer yn tystio (ac yn rhoi cryn bwys ar hyny) ei bod wedi arfer ar hyd ei hoes pan yn blentyn weddio y weddi hon bob nos cyn huno." Yr oedd yn aelotl yn eglwya y plwyf-yu Gristion hen ffasiwn, wedi derbyn confflrmasiwn gan Esgob Bangor, ar-ol yn ddiamheu "ddysgu y Credo, Gweddi yr Arglwydd, a'r Dsng Air Deddfac mae'n sicr wedi medru hefyd ateb i gyfryw ym- ofrnion ereill ag a gynwysir yn y Catechism byr," a'r hon oedd hefyd wedi "addaw trwy ras Duw yr ymegniai yn wastad i gadw yn ffyddlon y cyfryw bethau ag y bu iddi a'i chyffes ei hun gydsynio amynt. A oedd gweddio y weddi ryfedd a gaalyn yu rhan o'r "ymcguion" hyny, nis gwn, ond ymddengys ei bod hi wedi cadw yu flyddlon uti ar hyd oes faith. Nid peth di- ,nbyd ydyw gosod terfyn i sanct yr IsraeL" Llawer a ddichon taer weddi'r cyiiawn," medd y BeiN. Ystyr y gair taer, yn ol 'I. w, ydyw difrifol, awyddus, augerddol,itlccaaatlt. Mae yr hen chwaer hon fel yr ymddcngys wedi bod yn inmtant, hawdd genyf hefyd gredu ei bod wedi ei gweddio yn (ldifrifol ae awyddus. Gyda golwg ar ei chymcriud, mae yn ddiamheu ei bod hi yn ys- tyried ei hun yn "gyflawn," oblegid ei bod hi fellionopan ofynwyd iddi "Ai tybed y cewch fyned i'r nefoedd r a atebai Pam nad af, wneis i ddrwg i neb erioed; yr wyf wedi cau pob llidiart ar fy ol; ddaru mi na godinebu, na lladd, na lludrata; pam nad af fl i'r nefoedd f" Yn siwi i chm, syr, yr oedd yr !wn bobl yn Uawer mwy crefyddol na'u hwyrion yn yr oes oleu hon. rl Clywais un gwr parchedig yn ftatgao ei ofnau fod llawer sydd yn mynychu gwasanaeth crefyddol heb ddigou o wybodaeth i fod yn gadw- edig. (Jndyroedd y Gwaredwr yn meddwl yn uchel am ddidwylledd Nathanael. Crefydd hen ffasiwn oedd gan fy nain inau, ac nid oes genyf nulle i'w dodi hi ond yn y lie da hwnw. Pan elwn i ymweled a hi driugain mlynedd yn ol, pan yr ydoedd hithau hefyd "yn mhell dros ei phedwar ugain," arferai ei mherch, yr hon oedd yn byw yn yr un ty, ei chyfarch "bob nos cyn huno," wedi i bawb orwedd, ac i'r ganwyll frwyn losgi at y can- wyllbren, ei chyfarch meddaf i'r geiriau Bcndith fy main." Fy nain, yr hon oedd yn ddall gan licnaint, a ddywedai yn ddefosiynol iawn, "Yr Arglwydd lI'eh bendithio fy mhlant," a ihywbeth chwancg nad wyf fi yn gallu ei gofio. Yn sicr ddigon, y mae llawer wedi cyrhaedd gwlad well dan balfalu. Ond i ba le y crwydraia oddiwrth weddi yr hen wraig o Fon ? Dyma, meddaf eto, ei gweddi:- Mam -? Fir ?yt ti yn huo? Y?y?anwy) Fub, yn mio a bmuddwydio? Nedf/;3.°:fi1dH'yn¿= I )-lid, .'th ywd a 1 Uweled dy jinlid, a'th ?y., .,th udal, A'throiM-ygropa.Uc iir ioesol??), Wedi .-(?h,,g dyn U .'th dwyllo. 3,f- w },:L:w ù;¡rd1d Y ?-1 Wi medro, .,i 'w?tt., DWr tfwaith bob no» cyn buno, Breuddwyd drw(j ni wna ? mw W iddo, A tliir ui fem byth liis ccrddo. \De,I ;I' Duw fotbo'n feddyg i'r inch ac i r elf; 3t, ?. i), byd, ,,??. Du w""d"b ."? f,?,iaid pan elwyf o r Dyd; J??yn'Tm-ufStr.Duwynydrw!), Duw yn mhob man Ue y rhoddwyf fy mhwys, Duw uchben y ty a'r teulu, Fel J Ull?yt yu ddjenbyd gysgu. Dyna hi gystal ag y gallwyd ei cliael gan yr hen fud rluii gwallau yuddi, ac y gall rliywun o ddarllenwyr Cyniru Fu" eu cy- wiro. yn gvstal a mynegu pwy oedd ei liawdwr, ac amser ei chj fansoddiad. LKASMWS,

A TEB. Mis EIUIII.L (Mawrth 5).—Un o Englynion y Misoedd, gan Aneurin Gvifcwdrydd, awdwr y Gododin, vw y Gan i Mis Ebrill a ymddangosodd yn y Genedl ddiweddaf. Attie ychydig o wahan- McthrhwNgyeopiyuyC<-Mf<H u'r englyn fel yr ymddengys yn y ilytyrian. Yn y copi y gair di- weddaf yn y llinell gvntaf yw r/wthir yn ol y dar- lleniad yn y Myvyrian, gorlhir ac yn ol y darllen- iad yn y Llyfr Mir, eglur. Y gair diweddaf ond un yn ol y copi yw Hum, ac yn ol y Myvyrtun, l/telll. lIefyd m y Myeyrian mae y gair gnaud wedi ei siUebu ag c ac uid g." GWILYM RFON. Y PASO AM Y FLWVDDYK 1831 (Mawrth 5).—Yr ocdd y l'nsg am y flwyddyn 1834 yn disgyn ar y 30ain o Fawrth, ac feallai mai nid annevbyiuol fytIdai cacl gwybod pa fodd y cvfarchai yr Alman- ac ei gyfeillion am y flwyddyn hono. CYFAILL." (1.) "Fv hen Gyfeillion hCÙli. Hacliomvs cyn elenl; Mi droiaf eto fy holl ddawn I geiaio'ch llawn fodloni. (2), r- IV by?,i.g .m d.?b D^iniitiaf lwyd(H-t itwlo; A r ?.?l (try?h. aino'i 'n gm, Doed iddo ?- i bcidio. (3). Kr bod y hot nr nnwaith ?'' Y'i ?' r. mUoedd oilwaUli, Ki <1,lklloIl un-djii,Ofidaw chwajit, Bytli rifo oant 'rail noswaith, (4), "V I>daear sy'n amgylrhu Yr H:u?lwen tnvrr 0 bub tu, Tan bo \.u\ wlad yiv doiiad dydd, 11d) arall fyddn tlwjlu. (5). "lImv sdd yn lielactli Olwynlon mawr rh;k?lunj^th, D:'Sonpiu'eiwgn'i?u ¥,tt1[e eJymaeth. (6). May God in his RTMt mercy a preserve our Kii?g and Gauntry; May William's throne for ever be Unmoved, and free from envy." Ffestiniog, J. G-DD, I

GWE Y PRIF C'OPPYN. O'i ivio wy i tm < —Eeti Until. GWB X. Tnmhatmy matyr awdwr yn parkau draethu ar FvwVd. Parhaodd yr ymgom gofnodwyd yr wythnos ddi- weddaf am gryn amser, ond gan fod y meddyg wedi addaw benthyg gwaith Dr Carpenter i mi ai thelais fawr o sylw i'r liyn a ddywedwyd. Et y noson hono yr wyf wedi bod yn dullou y llyfr hwnw, ao yn y we hon wriadac roddi swm yr hyn a ddywed yr anianwr enwog ar y pwnc, Dichon i chwi sylwi mai darnodiad y meddyg o fjrwjd yd- oedd PCLL PENODOL 0 WEITHREDIAD. Dyma hefyd y darnodiad febwyeiedir gan Dr Carpenter, ,ond pa un ai y !?eddyg a'i dygodd oddiarno ynte Dr Carpenter a'i dygodd ddi.r y modd?g nis gwn. Y gofyni .d naturiol sydd yn codi oddiar y dambdi&d ydyw pa fodd y gallwn wahaniaethu rhwng y doll penodol 0 weithrediad elwir yn fywyd a rhyw ddull aa?&U. Yr ateb ydyw fod gronynyn (genn) 8ydd yn feddianol ar fywyd yn ymddadblygu i drem- lant (organism) cyffelyb i eiddo ei riaint. Cymer- wn y fesen er engraifEt. Mae cryn wahamaeth rhwng y fesen a'r dderwen, ae eto plenweh j fesen ac fe ymddadblyga o dipyn i belli yn dderwen mor gadara a chyflawn a'r un yi tynwyd oddiarni ar y dechreu, a'r rheswm am hyn yw fod y fesen yn fyw. Mwy na hyn. Mae'r bywyd sydd ynddi yn ei galluogi wedi iddi gyrhaedd pwynt uwchaf ei hymddadblygiad yn y dderwen i gadw y fEurf hwnw yn ddigyfnewid er gwaethaf pob gallu allanol sydd yn ymosod and. Gyda henaint, mtfdd bynag, mae'r gallu amddiffynol hwn yn gwanhau ac yn lleihau, ac o'r diwedd mae'r galluoedd ym. osodol yn enill y dydd, yn ei dymchwel ac yn ei chwalu yn ol i'w helfenau cyfansoddiadol cyntefig. Yr un modd y digwydd gyda'r anifail a'r dyn. Yn- ddynt hwythau hefyd y gwelir engreifftiau o ym. ddadblygiad i'w fEurf priodol a theuluaidd, oaros- iad am amser yn y fEurf hwnw, o wanhad y gallu amddiffynol gyda henaint ac o ddychweliad mewn canlyniad i hyny i'r pridd o ba un y daethant. Hanes eyfnewidiad dibaid gan hyny ydyw hanes unrhyw ronynyn byw, ac mae'r achos o'r cyfnew- idiad hwn i raddau oddimewn i'r gronynyn ac i raddau oddiallan iddo, yn yr amgylchiadau a'r dylanwadau hyny i ba rai y mae yn agored. Ond i bob rheol y mae eitliriad, ae er fod cyfnewidiad ar y cyfan yn hanfodol i'r syniad o fywyd, y mae bywyd, nid yn unig heb gyfnewidiad yn perthyn iddo ond heb weithrediad. Gan y byddaf, os caf hamdden, yn cyfeirio athynyny dyfodol, dymunwn sylw neillduol at yr hyn a ganlyn. Edryehwch ar y gronyn gwenith YIIII, nid oes-ynddo na chyfne- widiad na gweithrediad, ac eto nis gellir ei alw yn farw, oherwydd nid yw yn pydru, ac y mae ynddo ALLU i fyw. Dywedir fod rhai o'r teithwyi- Ger- manaidd wedi dyfod o hyd i ronynau o yd yn meddau rhai o hen frenhinoedd JT Aipht ag oedd wedi bod yno er's tua dwy filosnad mwy o flyn- yddoedd. Ac eto pan y rlioddwyd ef yn y ddaear fe dyfodd ac a ddygodd ffrwyth fel gronyn blwydd oed. Dengys hyn y gall bywyd aros amhir amser yn guddiedig a dirgelaidd mewn gronynyn, ac eto gadw ei alluoedd priodol heb anmharu dim arnynt. Gwelir yr un peth eto yn yr wy. Am ameer, modd bynag, mae'r wy mewn ystad ag y mae'n bosibl ei ddeor. Gellir gosod y llyffaint mewn cyflwr cj-ffelyb, trwy ei roddi dan ddylan- wad oerni, ac mae milionoB (animalcule) bychain y gellir eu sychu, nes yr ymddangosent felgrollynau o Iwch, pa rai ond eu gwlychu a dwfr a ddangosent ar unwaith eu bod eto yn fyw. Yn yr oil o'r engreifftiau hyn y mae'r bywyd yn guddiedig heb gyfnewidiad na gweithrediad yn perthyn iddo tra ar yr un pryd cedwir y gallu i ddatguddio ei hun dan amgylchiadau priodol. Dyma'r cyflwr elwir gan y Saeson yn latent life," neu fywyd cud4," Cyfeiriasom yn y we ddiwTeddaf at wahanol alluoedd y gwahanol ranau o'r llysieuyn, at allu y gwraidd i ddewis a Bug-no y mae o'r ddaear, ac felly yn y blaen. Mewn peirianwaith manwl fel corph dyn, gwelir hyn i boi-ffeitlirwydd. Nid yr un bwyd sydd yn ffurfio y cyhyrau ystwyth a'r esgyrn cedyrn, ac eto o'r pentwr cymhleth y mae'r dyn yn ei lyncu nc yn ei dreulio mewn diwrnod 0 amser, mae'r celloedd cyhjTawl 3-a dewis -eu rhan priodol, a'r celloedd esgyrnawl yn cymeryd eu rhan hwythau. Yn mhob rhan o'r corph fel yna y mae y gwahanol gelloedd. sydd yn fEurfio y gwahanol ranau yu bwyda eu hunain, tra y mae y rhyd-welyau yn cludo y bwyd yn ei grynswth eymysgedig i bob man, ac i ofal pob cell ohonynt. Y rheswm fod y bwyd yn wahanol ydyw, fod i bob rhan o'r corph waith gwahanol, ae i bob un ei waith ei liuu. Cryfdcr sydd eisieu yn yr esgyrn, a bwyd cryf a ddewisir gan y celloedd esgyrnawl mewn canlyniad i'r alwad- Ond lieblaw fod y celloedd yn bwydo eu hunain, fel hyn mae amryw ohonynt yn gwneyd gwaith pwysig yn y corph. Cymerwn yr ystumog i ddangos hyn. Hyd arwyn- ebedd yr ystumog gwelir nifer dirifedi o gelloedd man, gorchwyl pa rai ydyw tywallt allan y eudd (juice) sydd yn treulio rhan fawr o'r bwyd. 0 dan yr ên, ar bob ochriddi, y maedwychwaren fcclian, yn nglielloedd pa rai y mae'r poer yn cael ei ddidoli o'r gwaed ac yn cael ei dywallt i'r genau i'w gwlychu ac i gynorthwyo yunhreuliad yr ymbolth. Heb fanylu ynmhellach ar hyn, sylweh fod corph dyn ynbeirianmvaith manwl dros ben, a^fod ynddo amryw IIlluoedd gwahauol iawn i'w gilydd o ran eu gwaith a'u dull o weithredu. Ar y cyntaf buasai ynanhawddpeidio pi-iodoli olliwahanolalluoedd, mown gwiriouedd, tra nadydyntmewnifaith namyn gwiihanol ffurfiau a'r un gallu sef bywyd. Fel prawf o hyn, os edrycliwch trwy chwydd-wydr, yna canfyddwch ronyn bychan 0 both fel "jelly" neu 4dyieryll 0 ddwlr glan, wedi ei mugau mewn yewigen ddisglaer fechan. Edrycliwch arno, oherwydd mae r gronynyn bychan yna yn fyw, ac yn rhinwedd ei fywyd, gall aiael yn ei fwyd, er nad oee gauddo frcichiau 11a dwylaw, ei lyncu heb fod ganddo geg, ei drcilio heb ystumog, osgoi rhw'6' trali er nad oes ganddo lygad i'w gweled, symud o'r uaillIllu i'r liail lieb goesau na tlmwd, a newid ei ffurf mor ami ag y dynuuiir. Tonvcli ddarn ohono i ffwrdd, ae wele gan y dam hefyd yr un galluoedd ac i'r uu graddau a'r eyfanswm cyntaf. Beth sydd yna? Dim ond engraifft 0 fywyd mewn cysylltiad a'r peirianwaith symlaf mewn natur, yn datguddio yr holl alluoedd gan- fyddir yn gyffredin yn JlglJn a'r peirianwaith cywrain a smmwl yn nghorph dyn ac anifail. Rhyfedd, onide P Os ydwyf yn cofio yn dda, dywedais dro'n ol fod ygurcgyn fyw, aefeallaimai dyma'r adeg oreu i osod fy rliesyinau ger bron. Yn y He cyntaf, gallwn sylwifod bywyd careg mor hir o-ran hyd ac mor araf yn ei ymddadblygiad fel nad oes modd siarad yn bendant yn ei chylch. 1'r ydys jn cael ceryg o wahanol ffurflau. Dyiialr tulphar, er engraifft, geir yn y ehwarelau lleclii, mae eu ifurf yn ddieitliriad yr un, sef ysgwar. Waeth betli fo ei faint, ysgwar ydyw ei flulf, a plinil ganfyddir dim ond darn o' liono, darn o ysgwar ydyw hwnw hcfyd. O'r oclir arall, dyna'r grisial 0 fiurf gwahanol, yn hir-ysgwar ac yn flaunllym,. ac yn mhob man ceir ef o'r ffurf hwn. Yr un rnoad gellir dyweyd am geryg creill, y mae i bob careg ei ffurf priodol ei hun, hyny ydyw, mae yn crisialisio mewn ifurf arbenig a phriodoL Hyd y gwyddom, eto, maent yn cadw y ffurf liwn am amser, ae o dipyn i beth hefyd maent yn cael eu trechu gan alluoedd iillanol ac yn dychwelyd yn ol i'w helfenau. Dywedwn mai peth syml fsimpU sflh8tance) ydyw y sulphur o ba le y daeth ei allu i ffurfio ei hun yn ysgwar ? Dywedwn mai peth cymhleth (compound substance) ydy t, a gellir gofvn yv un peth. Y '?le un gallu fel hyn yn perthyn i ronynau y pob Iiriiath 0 gareg, ,ydd yn ei hanfod ei hunan, lie sydd yn ei galluogi i ynl- ddadblygu i ifurf neillduol cyffelyb ifluif ei rhyw- ogaeth, lie i gadw y fEurf hwnw am beth amser er gwaethaf ymosodiadau allanol. Dyna'r ddau sydd yn arwyddocaol o fywyd, fel y sylwasom eis- oes. Gwir fod dadblygiad y gareg yn araf, ond mae dadblygiad dderwen felly hefyd, ac nid yw hyd yr amser yn rhan o'r pwnc. Lie bynag y gwelir dull neillduol o weithredu, boed y gweith- rediad yn araf neu gyflym, yno y mae bywyd, neu yn hytrach bywyd ydyw'r dull YUrI. Gwelir ef yn y gareg, yiia 111mh gareg yn fyw. Peth mawr ydyw rhesymeg.

[ ODIofu llr '%two. Y DIENYDDLE. I Ar noeon ystormus yn y?tod teymaeiad gwaed- 1yd 1 Gwrthryfel Ffre 'g, gwelwyd EUmynwr ieuanc yn dychwelyd i'ty ar hyd un 0 ystryd- oedd Paris. FnachiaiymeQta rhnai y taranai ar hyd yr heolydd c *on ac uchel; ond gwell fyddai I mi roddi ychydig oi hanes em myned ella,,h. GottMed olf g e *aI!bVd?,-I. pendeng-, si?L Yr oedd wedi bod yn efrydwr yn un 0 gQIepu Go am gryn amwr; ond gan ei 04d 0 YI!1d a natur chwilfrydol, arwei oi d hyn ef i goleddu yr athrawiaethau tywyll ac anmhen- dcrfynol hyny ag sydd-wedi pendroni llawer efryd- wr Ellmynaidd cyn hyn. EfEeithiodd ei fywyd meudwyaidd, ei efrydiaeth barhaus, a natur ryfedd ei ddysgeidiaeth, 3-n fawr ar ei feddwl a'i gorph. Gwanhawyd ei iechyd, ae amharwyd ei synhwyrau. Yr oedd ganddo, fel Swedenborg, fyd o ddrych- feddyliau o'i eiddo ei hun. Tybiai, nid wyf yn gwybod yr achos, fod rhyw ysbryd drwg yn was- tadol yn ei ddilyn, ac yn ceisio ei arwam i golled- igaeth. Cafodd y drychfeddwl hwn effaith fawr ar ei feddwl pruddaidd a phruddglwyfus. Yr oedd yn colli pob llywodraeth arno ei hun. Gwelodd ei gyfeillion mai yr unig feddyginiaeth ar gyfer hyn fyddai ei symud i rywle m:al1, ac felly penderfynwyd ar fod iddo gael gorphen ei efryd- iaeth yn nghanol ysblander allawenydd cynhyrfiol Paris. Cyrhaeddodd Wolfgang yn Paris ar doriad allan y gwrthryfel. Enynwyd ei ysbryd cynhyrfus gan y chwildroad, a gwnaeth ei oreu o'i blaid am ychydig; ond yn maen amser, wrth ganfod y creu- londerau a gyflawnwyd gan yr ellyllwyr gwrthry- felgar, ffieiddiodd ei natur teimladol tuag at y byd a chymdeithas, a gwnaeth hyn ef yn fwy o feudwy nag o'r blaen. Cauodd ei hunan mewn ystafell unig yn y Pays Latin, sef rhan yr efrydwyr. Yno mewn heol dyweJl heb fod yn mhell oddiwrth fur- iau monachaidd y Sorbonne, y cyfeillachai meivn unigrwydd a'i efrydiaeth hofEus. Tra yr oedd ei feddwl yn yr ystad gynhyrfiol yma, cafodd freuddwyd a efEeitliiodd yn rhyfedd amo. Yr ydoedd yn nghylch benyw gyda gwyneb- pryd anghyffredin o brydferth. ArgrafEodd hyn gymaint aruo fel yr ymddangosodd' yn ei gwsg amryw weithiau-mewn gwirionedd am y gwyneb- pryd yma y meddyliai yn ystod y dydd, nes o'r diwedd y dygodd arno y teimlad pruddglwyfus hwnw a gamddarlnnir yn ami iawn fel gwallgof- rwydd, Dyma oedd cyflwr Gottfried Wolfgang ar yr amser y cyfeiriwn ato ar ddechreu yr hanesyn hwn. Panyn dychwelyd adref ar y noswaith gryb- wylledig ar hyd heolydd culion y Marais, daetlx at y Plao de Greve, yr ysgwar lie yr oedd y dieuydd- iadau cyhoeddus yn cymeryd lie. Tra yr ydoedd yn eroesi yr ysgwar, neidiodd yn ol mewn arswyd wrth weled ei hunan yn ymyl y Guillotine—y peir- iant dyclirynllyd hwnw at don penau ag oedd yn cael cymaint o waith yn amser y Gwrthryfel. Yr oedd hyn yn anterth y Teyrnasiad Braw, fel y gwelid afon 0 waed yn wastadol yn rhedeg oddi- wrth y dienyddle. Yr oedd wedi bod mown llawn waith o ddinyetr y diwrnod hwnw a dyna lie yr oedd, yn oflfervu dinystriol, yn barod erbyn y dydd canlynol. Clafychodd ei galon o'i fcwn, a phan ar droi ymaith gydag arswyd oddiwrth y peiriant ofn- adwy, gwelodd.rhyw grtadur yn gorwedd ar risiau y dienyddle. Oddiwrth oleuni llachar y mellt, gwelodd mai benyw ydoedd, wedi ei gwisgo mewn du, aco ymddangosiad peudeiigaidd. Eisteddai ar y ris isaf, ei phen yn ymorphwys ar ei gliniau, a'i gwallt du aodrwyog yn disgyn hyd at ei thraed, yn wlyb gan y gwlaw a ddisgynai yn ga- wody dd. Safodd Wolfgang. Yr oedd rhywbeth yn ddychrynllyd yn nglyn a'r fath avddangosiad 0 wae. Gwyddai yn dda fod llawer merch ieuane a fu unwaith yn gosod ei phen i orwedd ar obenydd o fan blu, yngorfod teithio o gwmpas yn ddigartref Hwyrach fod hon yn un o'r cyfryw, wedi ei gwncuthur yn amddifad gan y gyllell waedlyd, ag oedd yn eistedd yma yn awr yn galou-doredig. Agoshaodd ati, gan- ei chysuro. Cyfododd ei phen, a syllodd yn wallgofus yn ei wyneb. Beth oedd ei syndod wrth weled, yn ugoleuni y fellten, y gwynebpryd a arferai ymddangos iddo yn ei freuddwydion. Yr oedd ei gruddiau yn llwydion a gwlyb, end yn hardd tuhwnt i ddesgriflad—oh, mor hardd. Gydali galon yn euro yn gyflym, dechreuodd ymddiddan a hi. Dywedodd rhywbeth yn nghyloh ei bod allan mor hwyr ar y fatli noswaith, ac yn ago ed i Ir fath yetorrn. Cyfododd ei bys a chy- feiriodd at y guillotine gydag edrychiad oedd ar unwaith yn dweyd ei meddwl. "Nid oes genyf yr un cyfaill ar y ddaear! dywedai. Ond y mae genych gartref?" gofynai y gwr ieuanc. Oes—JTI y bedd oedd yr ateb pruddaidd. Toddodd calon yr efrydydd wrth glywed y geiria "Osmeiddia dieithrddyn wneyd cynygiad," ychwanegai, "heb ddim perygl o gael ei gam- ddeall, buaswn yn cynyg fy Uety gwael yn gysgod i chwi, a fy hunan fel eich cyfaill. Yr wyf yn ddigyfaill yn Paris, ac yn ddieithr yma; ond os bydd. fy mywyd o rhyw wasanaeth i chwi, yr wyf yn dymuno ei roddi, lie fe'i liaberthwn cjai y cawsai yr un niwed ddigwydd i chwi." Yr oedd rhyw onestrwydd argyhoOOdiadoI yn llais y gwr ieuanc tra yn traddodi y geiriau hyn. Yn wir, y mae rhyw hyawdledd mewn gwir frwd- frydedd nas gellir ei amheu. Credodd y fenyw brydferth ddigartref ynddo ar ei air, a dibynodd yn holiol ar cv nmnld. Pwyiai y ferch p.1110 tra yn eerdded yn araf ar tr.g y Bont Ncwydd, ac heibio i'r tan lie y taflwyd cofadail Harri yr Mrythfcd gan y bobl yn eu cynddeiriogrwydd yn erbyn brenhiniaeth ag oedd wedi peri y fath felldith i'w cenedl. le gysgai holl Paris yr udeg yna y golwyth mawr hwnw o nwyduu dynol a orphwysai am ychydig or adnewyddu nerth i dori allan mewn mwy o gyn- ddaredd y dydd dilynol. Arweiniodd yr efrydydd y ferch i'r ty mawr tlodaidd lie y lletyai. Syllai y wraig cedd yn cadw y drws mewn syndod wrth weled y pruddaidd Wolfgang gyda benyw hardd yn pwyso ar ei fraich. Wrth fyned i mewn i'w ystafell fe wridodd am foment pan feddyliodd mor wael oedd ei ddodrufli. Nid oedd ganddo ond un ystafellf a hono yn llawn o hen lyfrau a phethau ereill perthynol i efryd- iaeth, a'i wely yn y cwr pellaf. Pan ddygwyd goleuni i mewn, ac y cafodd Wolfgang well cyfieusdra i weled ei gwyneb, yr oedd ei gariad tuagati yn fwy nag erioed. Meddai lygaid mawr a clilir; ei gwyneb yn lhvyd, oud yn hynod o brydferth, a gwallt du llaes. Yr umg dlysau yn ei meddiant oedd o anigylch ei gwddf, sef gwuïadwaith hardd du wedi ei gylymu a diamond. Teimlaiyr efrydydd ynddwysoherwyddnasgaliai roddi glvcli llety idill; ac nis gwyddai yn iawn pa le ilw rlioddi. Meddyliodd ar y dechreu roddi ei ystafell ei hun iddi, a chwilio am orpliwysle arall iddo ci hufi. Eto yr oedd vrcdi cael y fatli ddylan- wad amo, nas nieiddiai goleddu y pyniad o ym- adael oddiwi-thi. Yr oedd ei hymddygiad erbyn hyn yn ci synu. Nid ynganai air yn nghylch y guillotinc-yr oedd ei gond wedi peidio. Teimlai y gwr ieuanc ei fod wedi enill ei hyniddiir^ edaeth, ac yna ei chariad. Yraddangosai, fei.yntau, yn un o'r enthusiasts, a byddai y rhai hyny bob amser yn adnabod eu-gilydd. Y11 rnlioethder y foment, dadlcnodu N> o.fgatig ei galon iddi. Ilysbysodd hi am ei freuddwyd rhyfedd, ac fel yr oedd wedi meddiannu ei gariad cyn' iddo erioed ei gweled. Teimlai y ferch yn fawr wrth glywed hyn, ac atebodd ef fod yr un teimladau wedi ei meddiannu hithau. ui yinad.iei r" goi'ynai; "y mae ein calonau wcdi eu huno." Gwrandawodd y fenyw amo gyda fheimlad dtvs. "Nidoesgcnych yr un cartref," ychwanegai. "Bydded i mi fod yn bobpeth i chwi; neu yii hytrach, bydded i ni fod yn bobpeth y nai!l i'r llall. Yr wyf yn rhwymo fy hunan i chwi byth." Am byth P" dywedai hithau yn bruddaidd. "Am byth!" atebai Wolfgang. Gwasgodd y ferch y llaw a estynwyd iddi. "Ynayir wyf yn eiddo i chwi," sibrydai, gan eyrthio ar ei fynwes. Y boreu oanlynol, aeth yr efrydydd ieuanc allan i aawiuo am 'lety mwy cymwys iddi. Pan ddy- ehwelodd, gwelodd y fenyw yn gorwedd gyda'i phen yn hongian dros erchwyn y gwely. Siaradodd gydeAh4 ond ni ddywedodd air. Gafaelodd yn ei llaw, cafodd ei bod yn ocr-nid oedd dim enriad gwaed yn y gwythienau-a'i gwynebpryd ydoedd yn wyn fel eira-mewn gair, yr oedd yn hollol farw. Yu waugof gan dd) chryn, w0dd ar bobl y ty ac ar yr heddgeidwad. rrn gyrhaeddodd y swyddog yr ystafell ac edrych ar y corph, neidiodd J'Il ol mewn syndod. Pa fodd y daeth y ddynes hon yma pIt gofynodd. "A ydych yn gwybod rhywbeth am dani?" gwaeddai Wolfgang. "A ydwyf yn gwybod p" atebai y swyddog; "fe gafodd dori ei phen ddoe!" Cerddodd yn mlaen, datododd y rhimyn du oeddanrwddfy corph, a syrthiodd y pen ar y llawr Torodd yr efrydydd allan mewn gwallgofrwydd. "Yr ellyll! y mae'r ellyllon wedi cymeryd meddiant ohonwyf," ysgrechiai. "Yr wyf yn golledig am byth!" Ceisiwyd ei ddistewi a'i gysuro-ond yn ofer, a bu farw mewn gwallgofdy. GWENLYN, I

YN Y TREN. Nos LUN. Fel ag y mae tymhor yr Haf yn agoshau, a'r goedwig yn dechreu gwisgo ei manteU werdd, y maent hwythau, merched ieuaine Cymru, yn dechreu tynu allan eu programme am eu gwisgoedd hafaidd. Y mae Miss Morgan, o'r Tyddyn Crwn, yn dechreu troi yn ei meddwl pa liw fydd ei bonet at yr hat, a Miss Humphreys, o'r Hafod Wyntog, yn dechreu cysidro pa ddefnydd fydd ei gown. Mae Edward Davies, chwarel y Cae, ac Oliver Jenkins-wel wn i ddim o ble-yn dechreu meddwl pa un ai munci jacket ai frock coat fydd ei wisg hafaidd—a phwnc lied bwysig yw-pa un a gymerant goler velvet ai peidio. Wel y dyddiau yma y mae masnachwyr Cymni yn hwylio tua Manchester a Llundain, i brynu nwyddau hafaidd, a chyn pen y mis bydd holl fasnachdai y wlad wedi eu llanw a goods o'r ffasiynau diweddaraf. Felly gallwch chwi, chwarelwyr sir Gaernarfon, setlo pa ffasiwn a gymerweh cyn y Sadwrn setlo nesaf. Y mae gryn dipyn 0 wahaniaeth rhwng y myn'd i Manchester yn awr ag oedd myn'd ddeugain mlynedd yn ol. Cynierai y pryd hyny tua wythnos i wneyd y daith i Manchester ac yn ol, ond erbyn hyn gall per- chenogion masnachdai mawr Caernarfon a Bangor, a threfydd cyfagos, gychwyn yn y boreu a do'd yn ol yr un noson, a phrynu gwerth cauocdd o bunau. Gwelais gryn lawer o fasnachwyr sir Gaernarfon, ac yn eu phth siopwyr Bethesda, a llawer 0 sir Feirionydd yn troi tua Manchester bore heddyw, a chyn-y bydd y Cf?ynnwylavy darllenwyryr ?"'lo' yma—bydd gwerth miloedd 0 bunau 0 4dd. y ffrdd tua Chymru, a bydd pob cyflcustra i'r merched a'r Ilanciau a enwais i rigio eu hunain i fyny wrth fodcl eu calon. Clywais hefyd y byddant hwythau y trafaelwyr yn myn'd i Manchester yr adeg yma o'r flwyddyn i gyfarfod eu ewsmenaid. Dywedai masnachwr cyfrifol o Fangor wrthyf y dydd o'r blaen, mai myn'd yno y byddant i "rodio oddiamgylch gan geisio y neb a allant ei fachu. Ond d'wedodd un o'r frawdoliaeth ag sydd yn byw yn yr un ddinas wrthyf yn y tren yma boreu heddyw, mai yn myn'd i Manchester y byddent hwy, yn EbriU a Ilydref i attendio clwb hynafol i'r enw Bookers Club. Dealler mai nid clwb cleifion ydyw hwn, er fod y frawdoliaeth yn cynal eu cyfarfodydd, heb fod yn mhell iawn oddiwrth y Royal Infirmary. Ystyr wreiddioI yr Hookers Club ydyw "Clwb y Bachwyr," sef bod yr aelodau yn myn'd i Manchester i fachu y cwsmeriaid. Gwrtliodai y brawd y cyfeiriais ato-yr esboniad in toto, u gwndui yn bendant fod un sail i'r cyliuddiad o'r bavhu a.- e arfer moddion anheilwng -i ddenu masiw-hwyr Cymreig i'r warehouses. Fe ymddangosodd llythyr yn un o bapurau Manchester ddwy flynedd yn ol yn cyhuddo trafaelwyr Cymreig 0 arfer moddion auheilwng 1 ddenu sc i wasgu ar fasnhcliwyr o Gymru i brynu mwy na'u hangen 0 nwyddau: Ond Mr Gol., gallaf sicrhau i chwi yn ol fel qg yr ydwyf yn adnabod masnachwyr Cymru nad ydynt yn rhai a gymerant eu temtio a'u breibio. Y maent uwchlaw y cyfryw beth. Eto, nid am nas gall y. Welsh D)-aper& ddigoii o'r iaitli fain i fyned trwy eu pryniadau yn Uwyddianus y mae y trafaelwyr yn myned i'w cyfarfod, ond am ei Dou yn oetn naturiol fod yn dda ganddynt weled gwynebau yd- ynt yn eu hadnabod pan yr elent i'r ddinas. Y mac y trafaeliwr druan yn cael llawer o gam. Edrycliir arno gan rai fel math 0 necessary evil masnachol. Y mae iddo ei ups and downs, ac yn ami iawn y mae y downs yn fwy lliosog na'r ups. Gallaf ddywcyd fel dyn diduedd nad oes un dosbarth 0 ddynion at eu gilydd yn fwy respectable, yn fwy cymdeithasol, lie yu fwy moesol lia'r trafaelwyr. Nid oes un- rhyw ddosbarth o blant dynion yn 1wy agored i demtasiynau ag ydynt hwy, er hyny, fel rlieol y maent yn gallu cadw eu cymeriadau yn ddifrych- euly d. Cyhoeddwyd hwy rai bynyddoedd yn ol gan wr parchus a ddylSsai wybod yn well, ia,,ii Duw y rhai hyn yw eu bol." Ond yn ol yr hyn a welais ae a glywais, nid Nvyf wedi cael allaji erioed fod y cyhuddiad yn fwy eymw) s i'r trafael- wyr nag ydyw i'r dosbrrth y perthyn y gwr a nod- ais iddynt. -Byddaf yn cyfarfod yn lied ainl a'r uuill a'r UKU "ynytrcn," a phan y byddaf in cognilo, byddnf yn cly wed sgwrs yn nghylch an- genrhcidiau y bol gan ddosbarth hoblaiv. i Commer- cial Travellers. Clywais sgwrs lied adeiladol n ar y pwnc rhyw wythnos yn ol yn y tren. Dylai dyn- ion cyhoeddus yn enwedig pregethwyr yn efengyl, fod yn wyliadwrus ar eu tafodau tra jni myned 0 fan i fan. Os byddant wedi cael ciniaw lied sill mewn ambell fan, neu giniaw da mewn lie arall, cadwent y peth iddynt eu hunain. Ydyw hi ddim yn ddrwg iawn ar genhadon hedd yr oes ymll, 'Does dim dioddef nCWYll a syched yn per- thyn i'r program yn awr. Ond y mae yn rhaid i mi ei tliori yu y fan yma. Y mae y tren ar ol ei amser a'r post ar gau. Yr wyf yu bwriadu talu ymweliad a Manchester yr wythnos hon, a ehewcli dipyn o hanes beth sydd yn myned yn mlaen yn mlirif ddinas y cotton, a LocsiNvnSilfor(I yn wyth- nos nesaf, ANDIIONICUS.

"A YDYCH yn dyweyd nad ydyw Alr-yn gall?" gofynai cyfreithiwr y dydd o'r blaen i dyst. "Ydwyf, syr," ebai y tyst. "Ar ba, dir yr ydych ehwi yn rhoi yfath dystiolaeth?" ymholai gwr y gyfraith. "Wel, mi roddais fenthyg gwlawlen (umbrella) iddo, ac fe'i dychwelocld-iliae y dyn a wnaifE hyny yn wirisn, rwy'n meddwl, a barnu oddiwrth arfer gjffiediu." ar, cafwyd y manylion canlynol gyda golwg ar pa fath wraig i'w ehvmcryd mewn dyddlyfr hen lane: —"Tymmer dda—iechyd—gwyneb hardd— dealltwriaeth eyflym-corph Iluuitidd-o deulu parchus-o arferion cN:Dil-gyd-,iygalluiddifyrii cwmni—ysbrydoedd uchel—yn gallu siarad yn llithrii!—gyda llon'd ei thalcen 0 dillcnt-dygind i fyny da-ac ariait." Yn mla lc y mac hono i'w chael, tybed? Y mae yn ddigon tebyg y bydd yr hen lane farw cyn y cyferfydd a hi! Ychydigamscr yn ol yiun,clo,:dm,Lldy, yil- a gwr claf, oni er ci fawr syndod, gweloddJod yno feddyg arall, a gofynodd iddo, "A oes llawer o amser er pan y cawsoch cich galw i mcwn ?'' Turn' niwrnod yn ol," oedd yr ateb. "Wel," ebai y Hall, "yr im amser a minau." Pin y gofynwyd i'r claf yr achos o hyny, dfwedodd ci wruig, "Fon- eddigion, fe fydd pobl fawr pan yn glaf yn cad dau feddyg; a chau fod fy ugwr yn perthyn i ddau glwb, meddyliais y gallwn inau eu cael." Ond," meddai y meddyg, "pa peth ydych yn ei wneuthur gyda'r ddwy archeb." "O," atebai hithau, "yr wyf yn anfon am y phisyg, ac y mac fy ngwr yn yfed un hancr, a minau y llall."

I Cy11. myned i'r pwlpud b 'Ihp 8,,b Ih 11 eg cyfisol, cymeroddy Parch. Lodwick Merunann, gweinidog Germanaidd, yn Sangerties, N. y" ddogn o morphine; a phan ar ganol ei bregeth dywedodd ffarwel, a syrthiodd i lawr yn farw. Gadawoddd lythyr i ddweyd ei fod wedi blino yn byw; a bod arno ofn gweled ei blant yn nyned i'r tlotdy. RHODDODD yr Arlywydd Hayes ar ildeall i'r Seneddwyr a'r Cynrythiolwyr, y bydd yn dda ganddo gael eu cydweithrediad i ddewis dynion cymwya i lanw swyddi cyhoeddus; ond gan ci fod ef yn gyfrifol am y penodiadau, ni raiil iddynt deimlo yn siomcdig os bydd iddo benodi rhai s-wyddogion na cliymeliir gynddyat hwy. • COLLI SAITH 0 FYWYDAU HBWN CAPEL.—Syrthiodd dynes i lewyg yn cglwYd St Francis Xavier, ar heol Meg, New York, nosyrSfed eynfisol; a mecidylicdd y bobl fod tan neu ryw berygl arall yn bodoli, yno. rhuthrasant am y drysau mewn modd goiwylit. Nid oedd ond merched a phlant yn bresenol; canys eu hwythnos hwy yn y Grawys ydoedd. Yr oedd yr ymryson am fyned allan mor erchyll fel y math- rwyd i farwclaeth chwech o ferched, ac un bochgea. Mae yn amlwg nad oedd yr adeilad hwnw, mwy na lluoedd eraill, yn cynwys mynedfeydd i arwam allan, er diogelwch i haner y bobl, danddylaawiwl synyrfiad cyiiym.

LLOFRUDDIAD ERCITYLL! Ar y 5ed cyflsol, collwyd masnachwr cyfrifol, o'r enw James Kingan, o New York; a chan fod 3-u ei feddiant ar y pryd tua 150,000 o ddoleri ofnid iddo gael ci lofruddio a'i fwrw i'r afon. Ym- ddengys yn ttwr fod Afr. Kingan wedi penderfynu myned i wrop, drwy Portland, Maine; ac ynci logell caed tocyn i Liverpool gyda'r agerlong "Scaudmavian." Paham yr oedd yniadael yn ddirgel, nid ydyw liysbys; canys dywedir ei led yn gwerth 500,000 o ddoleri i 600,000 o ddoleii. Aeth o Portland i Halifax, a chymcrodd y gludroe oddiyno i River du Lup. Ar y Nordd rhwng y ddau ,Kty cafodd ei lofruddio. Tybir i Mr Kingan tra yn Portland, yn ddifeddwl, ddangos cryn swm o arian, ac i ladron ei ddilyn yn mlaen gyda'r bwriad o'i ysbeilio. Pan gyr- haeddodd y gerbydres orsaf Welford, arosodd yno lulled hir i gymeryd dwfr a thanwydd. Sylwyd ay Mr. Kingan yn myncd allan i gael awyr inch; a bernir i'r lladron fyned allan ar ei ol, ei eafnrwymo a'i gario tua 150 o latheni o'r ifordd, a'i lofruddio! Boreu dranoeth dcuwyd o hyd i'r corph ar y lheil- ffordd. Gwanwyd ef yn gyntaf a chyllell o'r tu ol, rhwng ei ddwy gluat; yna torwyd ei ben oddiar y "0 Zh ? Wedi ei gwbl lofmddio a lIadmta ei arian, ,.a 'd y coph i'r rhcOOo1'd er ceisio cuddio y trosedd. Ni chymerwyd digon o amser i chwilio ei holl logellau; canys yn ngwaelod llogell ci lawddryll yr oedd 8,770 o ddolerei mewn U. S. bonds, na ddacth y Madron o hyd iddyut. Crcodd y trychineb gynwrf mawr tlrwy New Brunswick; ae mae yr awdurdodau yn defuyddiopob moddion o fewn eu cyraedd i ddwyu y llofruddion i'r dclalfa, Mac y trcu!!1",liad eto heb ci. gwlilhau.

UWCH DEML Y, CEMLWYR DA. Cynhaliwyd yr Uweh Demi yn Plymouth ar hyd yr wythnos iidiweddaf. Khoddwyd dcrbyniad gwrcsogi Uweh Brif Deinlwyr Cymru, Ys-olland, a Jersey. Du o'r eyjirycUolwyr, y I'aitii Jomet. Yeames, gweinidog. Wesleyaidd, Leipwl, a ddar- llenodd adroddiad y Wir Uwell Brif Demi, gan roddi cyfrif manwl am ei gweithrediad mewn perthynas i fwriad allan y Negriiaid gan rai o'r cyfrinfaoedd Americanaidd, yn nghydag yninoill- duad y rhai Prydeinig oddiwrth y cyfryw, a der- byniad canlynol y tylwyth Negriiaidd gan y Wir Uwch Brif Deml. Rhoddwyd dcrbyniad brwd- frydig i'r adroddiad, a throsglwyddwyd ef i gyfeisteddfod, arweiniedig gan y Proffeawr New- man, yr hwn sydd i luuio adrodiliad cynwysfawr a phenderfynol i'r cwestiwn yn gyfangwbl. Mabwyaiaclotld yr Uwch Dem! iKirocdiad y cyf- eiiteddtod ar weithrediad gwlcidyddol, :ai«.-n • iheMmj'M «« -■ r 1 gael eu gwneyd lei hj i drciddio dr-vy ys holl aelodaeth, abodyn rhaid dal i fyny- fel amcan eithaf yr Urdd ddiddyijiiad y fasunch feddwol. Mabwysiedidi hefyd ddyheur-ILth) r yn dadgan dyledswydd yr holl Demlwyr DIt i arfer pob ym- drech cyfreitlilawn i sicrhan dychwcliad i'r Senedd (yn annibynol i ystyriaethau pleidiol) ymgljllnvyra addawant bleidkisio dros y Ilet-inisiv -Bill, neu unrhyw fesur gwaharddiadol arall cyfartal iddp; ac mai cu dyledswydd hefyd yw peidio pleidleisio dros unrhyw ynigeieydd na phleidleisia dros waharddiad. Mewn pci-thynas i'r cweathvn o fwriad allan y tylwyth Negroaidd o'r Urdd yn America, pas- iwyd yn unfrydol fod yr Uweh Demlirwy hyn yn mab Pli, adrcddiaclau ei chynrychiolwyr i'r Wir Deilwng Uwch Demi a'r cyngov cyflawniadol, ac yn cyflwyno iddynt eu diolchgarwch calouog am eu ffyddlondeb yn curio allan y cvfanvyddindau a roddwyd iddynt, yn ei heisteddiad diweddaf, ac yn eadarnhau eu gweithrediad yn ainddiffjoi uniondeb y Wir Uwch Demi yn hawlio iawnderau a rhagorfreinliau pob cenedl, ac yn nciilduo eu hunain oddiwrth y rhai h) ny a clroseddasant yr C9riou lianfodol 0 frawdoliueth dyn; ac 11,73?("II(Ifo.d yr Uwch Deml, tm yn gíiùio am fethiant y gynhadledd yn Lliuidain i sicrhau adundeb, yn eymeradwyo gweithrediad eu gwein- yddiactli 3 11 hawlio gwarantau, pa rai, y mae hanes y ewestiwn 311 proti en bod yn auhebgorol angen- rheidiol; ae lod yr Uwch Demi ync;.darnhau gweithrediad ei gwdnyddim; Ii vn tar, y mlli hyny a wrthodasant gydnai;<t hawdurden cyf- ansoddiadol, a bod yr I'wch 111 ial y. yn sicrhau ei ffiyddlcndeb digili i wrth ¡I. w .vug L" ivch Deml y Byd; ac yn eymeradwyo i'w ;weinyddiaetli gjm- eryd y camran hyny ag a h rnir yv ddoctli ac angenrheidiol, mcwn cysyl'Hiad ag Dcmlau ereill, i tieihau adundeb, a bod i iawndevar. l'rmb, Yn annibynol ar genedl, yn eaei cu cydnabod a gweithredu arnynt, ar yr fod i status yr Uwch Deml i gael eu hamddiliyn yn ei gyfau- rwydd. Ail ddecviswyd y brawd Jorcpli Malh], Bir- mingham, yn uufrydol, i fod yn Dcilwug Uv.-cli Brif Demlydd; y brawd John Kemster, LiÙu,bin, a ddewiswyd hefyd yu unfrydol yn liwcliUynj'- hOTwr, y brawd y l'arch James Yeames, 1.(11;1, yn Arolygwr Tcmlau y Plant; y chwaer Jlargaret Lucas, Llundain, a benodwyd yn U well Is-Denit- ydd; a'r brawd Thomas Chamberlain, Windsor, yn Uweh Drysorydd. Yr odd chwech o ymgeis- wyr am y swydd o Deilwng Uwcli Gaplan, ac ail ddewiswyd gyda mwyafrif mawr y Parch Enoch Franks, Wolverhampton. Y'r ocdcl dros 900 o aelodau, eynvyc):iohvyr yn benaf, yn bresenol. Yn ol yr adroddiad a tkler- byniwyd, yr oedd y derbyniadau am y flwyddyn yn 4000p, a'r taliudau yn 3100p, felly yr oedd yn wcddill yn ffafr y derbyniadau 9001" Yr oedd gwcddill yr hyn a adnabydclir wrth y cyfrif cyli- redinol (capital account) yn SD5p.

OFFEIIIIAI) Pa both ydyw gwyrtl:?" Bachgen: "Nis gwu, M) r." Oileiriad: Wel, pe yinddangosai yr haul ganol IlO, beth a ddywedet ti ci fod:" lJachgenr "Y' lleuad syr." Offeiriad: "Ond po dywedaswn wrthyt mai yr haul ydoedd, pa h,th a fyddai hyny. Bachgen: "Celwydd, sjr.' i Offeiriad: "Nid v> £ A yn dyweyd cclwyddau. Caniatafymod yn ilywcyd wrtliyt mai yr haul fyddai, pa beth a ddywedet vved'jn' l^.eh^en: "Dywedwu cich bod yn chwil feddw, syr." Yn EILLIWB JIKBHW.—Aeth dyn i t-iop cilliwr y dydd o'r blaeu, yn ioreu jmm, Yr oedd llaw yr eilliwr yn ctynu yu erwin, ac yr ucdl d anadl j.11 profi ei fod wfdi bod alhm ya hwyr y ncsin eyn hyny. Wrth ganfod y Hav; prym-dip, lie In llawn ofn y buasai yr eilliwr ynlo:-i ei wyaeb, ay- wedodd y dyn wrtho Arfer ddrwg iawn ydyw yr urfer hwn o yfcd I" "Ië," ebai yr eilliwr yn ol, y mae yn gwneyd y erot/I yn dyner Lwu, fel y mae yn rhaid i ni fod yn ofalus (hie) wrtli eillio

l'r.TlæF AlmRDYFI. I M*"? pcntrd. hnrdd m?'r b?dd yn byw- ,,v) s?n syw afon, .?ddSut,a??."??h. fn Haith Plfa,ul r ??- lon inch yud.odysvdd ISV b dydd o'r a r l"-ym"u' A?'dnvyy''y?y'?"?'? ?Owyddymacyutau k rnor glyd mcwn unrhyw Nwyf, A'r nt',In'rwi'f ).n cartreful ps IV iiior dlw; o dail y nef A plicntref Abcrdyti ? ypontrcfbachgy^irgan fbrrMMbM.godtdog. ?.?vvutYdwyMmM-r.a'rde, A'r ?ddwynty.gythrog; i b,dwa? cwr ?'ndci't?'o''cn(:ymru; wA punfod '?'" '?'' gain eu gwedd ?r?Mit't?" J,a le, k-6. Hv h.? <?M heb eu hail ?)!dh??T"??dl, Yu!?"P'?' ,.k, ,I b, yn Nyfl; Y? h'c' pawb mui pe ]'uri)cYnrhywb:mtdwy9, \f.hMaH'?d!ttnnaddydd Mai pe ?" ddydd o orphwys. l'a It, &c. )fv(rvd?w!w"y'?''K Tr.?tK?'.un''?dcg)?)Mbl.o, A .?r.ta?rcddug lais y mor- Y?fufor-pt'uy"?, Yn?'hussvddddu?duu'nglm )ht)p.'b:?'ntk'MMucngyl « ?ar?h'??yw?".? Ciiwar?rpot'rhj.w?wyl,. Pa IV, &e. r. 1 mui IIWII mcwn unrhyw fan II dan v fawr ffarfafen ? l'a lc m»v gu, mor gain, mor glyd, I'» li'n tin bnl mor liiwen ? l'a lc mui' Mth. mor wych, mor linrdd, A Wi lo'-ld bardd mcwn unman ? I'.i lc fjvvt' dliryn y byd A'i bciitrt f clyd ei hunan ? IV lc. kt- IDWALOWAIS.