Y Genedl Gymreig

AT FEIRNIAID YMRYSONFA* I AREDIG BRYNGWRAN. FONEDDIOION, — Dymunaf gyfeirio yr ohebiaeth hon atocb, gan ddysgwyl y bydd i chwi dalu sylw ilw chynv; ys. Gan i chwi gydsynio & chais y pwyllgor i wasanaethu tel beirmaid, delir chwi yo gyfrifol am eich dyfarniad, a'm cais yn awr atoch ydyw ar i enwi wneyd yn bysbys trwy gyfrwag y Genedl eich rhesymau dros eich gwaith yn dyfaran y gwobrwycn fel y gwnaethoch. Os oedd genych reol i weithredn wrthi, gadewch ei gwybod, Yr acllos i mi fel hyn gyfeirio atoch ydyw fod anfodillonrwydd cyffredinol yo herwydd eich dyfarniad; mas "llaie y cae," fel y dywedir, a chwithau, yn hollol groes i'w gilydd. CLUSTFEINIWR.

I DAMWAIN DDIFRIFOL YIN I I BRISTOL. NOB Lan, fel yr oedd pedwar 0 fechgyn yn ymdwymo 0 amgylch tin a olenagai?t o dan dorian tomen ludw y dref, ayrtbiodd y domen yn sydyn ar eu penan, gan fygu dau o honynt yn y fao, a Iloagwyd an arall yn farwol, fe ofnir, tra y Hwyddodd y bachgeo MaU i ddimgc. Amy-ient 0 14 i 16oad.?

Draw, o Dow7n-dre'dawal- I dy ddant iachM a 0 1 mala'r Tic fel maha- AteHadd?ViotcUne." IV 10 T 0 Ll N-D fREGISTERED I ''?* HO LL JONES. Y FKDDIGIXIAETH FWYAF LLWIDD- UNUS AO BFREITH- JOL, A DDARGAN- I- FTDDWYD RRTARN I- AT LWYB WELLA I' NIWRALGIA, TIC:, DDANODD, GWAEW IDHWY ESGyHN Y awrNEB (FACEACHE) A'R PEN; GUMS DOLURUS A CHWYDDEDIG- &e. Mae yn taro yn aniongyrchol ar wraidd y drwg, yn cryfhan y Nerves, ae yn clirio yr aohoa o'r drwg o'r Ystumog. Triniaeth newydd ao effeithiol. Cannoedd o dystiolaethau o b) parth. Dyma ral o'r rhai di ^eddaraf: — Holly Bank, Rooeter, Stafford, Chwefror 20, 1889. Mr Howell Jones. Syr,—-Mae yn dda genyf eich hysbysu ddap- fod i'r Viotoline, a anfonasoeh i mi brofi yn hollol effeithiol. Yr oeddwn wedi bod yn dioddef gan D 'anodd, Ac., am hir amser, ond' er pan gymerai eich VictoMne nid wyf wedi teimlo dim oddiwrthi, Bydd yn dda genyf ei ld":t¡:IiíiYr àcL dda genyf oi MARY P. Pro S.S. North Erin," Millwall Dock, London, July 17, 1889. Mr Howell Jones. Rir,-WiIl you oblige me by sending me a j bo t le of your famous victoline for Neuralgia, by return of post. -Yours truly, W. WILLIAMS. Meddyginiaeth arbenig. Rhodda esmwythad Meddyr il iniae th ar b eonnlt *am hollol, nid am funud ond am flynyddoedd. I'w ehaet mewn po?elau Is t?c, 28, a 3s 6c yr un, gan Druggists, a rhai Grocers; neu yn rhad drwy y Po?t oddiwrth V Perchenog am dair ceiniog ychwanegol. Darparedig yn unig gan ??M.??E?J?NES, A.P.S., Chemist, &c., High Street Pharmacy, Towyn, Merioneth. Wholesale at D. Jones & Co., Ogwin Hughes Co, Ayrton & Saialars, aid si Druggists. MOONSEEF BITTERS DIM AFIECHYD DIM AFIE HYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIVf AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD AIM AFIECEIYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD >IM AFIEC tYDi OUt c AFIECHYD DIM AFIE OH YD Oorea, y Rhatsf, Diogelaf, a'r M wyaf Rhyfeddol o bob Meddyginiaetb ar wy.eb y Ddaear, tuapt y uw?ed, yr bIOg, E wlo4 y G"lon a'r Gewynau. Ffrwyth astudtaoth ofalus am 25 mlynedd g- Awd'- A. E 39WLL,?. Manor House, Swindon, y rhai ydd wedi achub miloedd 0 fedd- rod cynaro!, ae a dder- ?ni?S° 1?t Mti ar Hugatn Dy.ti.1- aethau, yn proa mai y eJ;;¡;JOf!f Moonseed y» yr nnig an adnabyddus 1 ddyn y geuir bob moer AdT Y.u A,nt i gryfhau y pewyian, ao I adferu iechyd pa mor beU bynag yn ol y tiyddo wedi myned. Y ..e tSS?SEED BITTERS yn difdi pob .fl.byd. ?an yr?oU Fferyll- ?y" me- P.4IT- 4a 60 a 29 9c. Is yn cael ei enM drwy BJfottf:f rh-d drwy y 19,- A. E. ??E?L ?So., The Manor House, Hwindon, Wills. Pamphledau yn rhad drwy y post. Gotuchwylwyr cyfan. werthol, Meistrl Edwards, Queen Victoria Street, London, E.G. GOOBELWCII YB 1?? A RODDIR t? )HW I yn He MOON 'J MtEgO l??i na 496c1Den 2s 9.. Yrydymyn eich rby- bn ,do 'beidio ei bryna, DIM AFIECHYr. DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD DIM LFIECHYD DIM AFIECHYD DIM AFIECHYD MACHINES NEWYDD. ||g|||g ENGINES MAIP ETO I DORI GWELLT A GW AIR. 0 \0 OIL CAKE MILLS, ^c-i o'r makers goiea. Anfonwch am Catalogues a'r prisiau, cyn prynn, at y AIlent- -g- EDWARD HUGHES. IRONMONGER, &a., CARNARVON Yn awr yn barod, y BLAGURYN DIRWESTOL: SEF HOLWYDDOREG AC EMYNAU at wasanaeth BANDS OF HOPE, OYMINFAOEDI) DIR- WESTOL, ac YSGOLION SABBOTHOL. Pris 2g, neu 2lo trwy y Post. Anfonerarcbebion, gyda blaendal, i'r Awdwr, ? Parch W. Williams (Gwilym ab Gwilym Ueyn), Tryddyn, Mo!d. LleRyhuo)d, dir 14 yn y dwsin, a thelir y cludia 1 am ddwsin 80 uobod. 2630 Pedair Cantawd rhwydd a sym.1 at wasanaeth Corau bychain a phlant. THE YILLA.GE CHILD REN Operetta, gan D. JENKINS, Mus. Bac I (Cantab). Pris, O.N., 2s 6c Sol-ffa, 80, gyda chyfeil- iant i Striugs, Flutes, a Clarinetts. CANTAWD YR YSGOL, Gan J. T. REES, Mus. Bac. (Toronto) Sol-ffa, 6ch; O.N., 2s (Ail Argraffiad). ROSIN A, Caiitawd.at wasanaeth y Gobeithlu a'r Tom wyr t'a, goo ALA W MANOD. Sol-ffa,6ch; O.N.,2s. Yn barod Tachwedd la{ GWEDorR ARGLWYDD, Cantawd syml at wa'anaetb yr Ysgel Sab- bothob gan D. EMLYN EVANS; y geiriau g,n DYFEI); a'r cyfiethiad i'r Saesneeeran y Par h T. JOHNS. I fod yn barod Ionawr, 1890. Yr oil o'r Cao(»wdau uchod i'w cael oddiwrth D JENKINS, MUS. Bac. (Cantab), Aberystwyth. SVVJS 40 TO 50 PER CENT BY BUYING YOUR PIANOS, ORGANS, AND MUSC FROM I D. GRIFFITHS & SON, 221, BRECK ROAD, EVERTON, LIVERPOOL. LARGEST DISCOUNT FOR CASH OR HIRE. PIANOS & ORGANS from 8s per i month on the 3 years system of purchase. Terms to suit an purchasers. THE BLOUD LTRIFIER. OLD DOCTOR JACOI, TOWNSENO ? ÅMEICANS \RAPÅRILLj, D RTOWNSENIYS A Certain an. Safe 1*1 I' Bl D,,LIID MITR D R TOWNEKD'S DSEAS,,A ?.0,Es OF AM |)E TO ".VNSEND'3 SCKOP0LA?C BOILS T)E TOWNSEND-S |Ic|BLO rCHBr8^K^ LI Salt Rheum, Rhoumatimi Goot G 4E3APAEILLA  mours, Cace7s, Emptioa;, mi GAESAPAEILLA SNI O" TS'LIKTNF Debillity, B,-ok? Do? H =t CJ ABS APAEILLA and ?r?6??S,E?*' SAKSAPARILLA THE BEST SPRING U8 ABTUMNMEDICtN?. Dr Hurley writes, J. 12th, 1887 That it U & ,al.?bl? purifier of the Blood I am assured." The genuine has the Old Doctor's Head in the CM*e f a Red and Bltie Wrapper. ffe.a2,ll 4,,?d 7'tÆtnd 1,. -h, of all Ch.?i.W Or direct, s\me prices, carriage paid. Write for Pamph)et DEAN, 'TEEL' & Co. M T:i1fD,a:81'õ llo: Sl.&(:'l:: Fleet-strect). DOCTOR JACOB TOWWSEND78 PI-LLI CUGE BILIOUS AND LIVER COMPLAINTS. CURE ACIDITY OR HRARTBUUN. ,S HEADACHE, DEOWSINBSS. NESS A VR DISTENSIONS, COSTI E. CURE ?KEFULNESS AND INDIGESTION. CURE ALL DI'JORDFRS OF THE STOM&CM AND ?'"ELS. ARE MOST EFFICACIOUS. UW0 CT -0 R-JACOBTO?VN,iP,ND,9 PILLS SZ)ld by -All he,-aisti, in Boxes Is lid., prices p-irto^ 1' 'r°m the depot ? plt-lpaid. ifiitaWishe o»..r Hilf-a-centycr. Bathodya Atxr,, ArdOang.)ofa leihyd, IiluDclaia Y B tf Wobr, ALiclaida, 1837, YMBORTH Mewn Alcon Is 6c, 21 6e, a 5s. I Blant a Ihai Afiach. BE-V, GER- T mwyaf Dymunol; Maethlon, a Tbreoliadwy. Y Sritiih Medical Journal a ddywed:- Darfu i Ymborth Benger drwy ei ragoriaeMk sefydlu eriw iddo ei hOD." Dywed y London Medical Record:—"YUM yn aros yn yr y.tumog pan wrthodir peb math aFwydydd ereill." CYFANWERTHOL MEWN ALCAN, 1.69, 2s 6e, 5s, a 10J, gan Fferyllwyr, ac ereill, y* hob man. OYFAWARRAJL I DU C I[FAN. WERTHOL. DAY, SON & HEWITTS "ORIGINAL" AND CELEBRATED LAMBING & CALVING REMEDIES, THE STOCK BREEDER'S ANCHOQ 0* SAFETY. THE GASEOUS FLUID. Cures Fanning in Bad Calving and Lambing Cures Low Condition, Debility, and Hoven. Cures Colic, Scour, Spasms, and Diarrhoea. Cure. Coughs, Colds, and Loss of Appetite. Price, 1, lid per bottle, 20s per dozen box. THE RED DRENCH. For Cleansing after Lambing and CaW'ng. For Hide Bound, Red Water, and Yellows. For Cbil's, Fevers, and Stomach Cleansing, For Pr,vlniiig Milk Fever and Dropping. Price, 3? 6d per doz (Ewes), 13< per (t-4. THE CHEMICAL EXTRACT. For Anointing in Critical Calving & Lambiag. For Killing all Pain and Preventing Heaving. For all Sores, Wounds, and Swollen Udden. For Sore Throats, Strains, Cuts, and Braim. Price, 2. 6d, 38 6d, and 7s per bottle. The GASEODYNE," for extreme paia ia Cattle and Sheep, Blown Cattle, Violent Soour. and Colic of the worst type, aha Exeeiaiva Pain in Cows and Ewes daring parturition. Price, .ss 6d per bo'tle. The above and many others, with" KEY TO FARRIKRY," form the world renowned STOCK- BKEEUER'S MEDICINE CHEST. Price, complete, £2 16s 6d. ROYAL ANIMAL MEDICINE MANUFACTORY, 22, DORSET STREET, LONDON, W. Established nearly 60 Years. RLS JELLS GOLD AND SrLVER JL\) WATCHES, their own pnro English manufacture, with all RUSJPII'S ate t pate ted improvements, range in pri", from £ 3 to £ 35. ') hey are handsome, strong, and perfect timekeepen; represent the largest stock and best v"lue in Engl?4, there being n inter. mediate profit between thA mutLIactunr And the wearer. Sent free erervwhere at Russell's risk and cost on r?c?ipt cf draft or post crder. Dlustrated P-plilet ?eut free on applicatwn. WATCH REPAIRS PROMPT AND "V PERFECT. Estimates given and cost of carriage taken. THE LARGEST STOCK OF DIA. TMOND, GEM, ENGAGEMENT AND WEDDING RINGS. Finger-size Cardsent free on application. T. R RUSSELL, MAKER TO THE QUEEN, CATHEDRALWORKS, 18, CHURCH-ST., LIVERPOOL. THE MIDLAND COUNTIES WATCH COMPANY. OF VYSE STREET, BIRMINGHAM Write W our Manager, Mr A. PERCY, for our beautiful new Illustrated Catalogue, containing over 1000 unsolicited Teatimoniab An 4 over la fine Copper-plate engravings of Watches, Jewellery, and Electro-plate, sent gratis post free on application to any part of the.WotId. GBlfTLB HEX'S Pine Ar SiLVM Jat c rysta I glass, 25s. L¿D18 I fine SILTJIa 258. mat crystal ???? ?' y?  ??  C ieq.. or Post l'f'y" hIe to M. A. PBRCY,OR   W.Uh ?d po.t free Kingúom, ..d 1 01 Is 6d nay part, ot the jxwtnl world. LONDON OFFIOF SHOW ROOM-15, QUEEN VICTORIA STREET, ^.C. G'JEHA(J iiE[&L).-Byidisjupw ganfo K y St >c fwyaf Vr Pristaa itaUf yc alMnao ely Mi1linto>1, 12 aoundedith, London. Galli ca 1 Clocian, Oriaiuron, OyUiU, Cribau, Gwydr Idderychau, Pibelli, Pyrsian.VioHoB, Accordion& oabilee JeweUery Clltl1oguedarlUDiedi am Tamp Mtnto? Wvdlwya lss

CYMDEITHAS KYDDPRTDOL ARFON. ARAETFL AR FATEAION CYM- REIG GAN MR W. RATH- BONE, A.S. Dydd Ian, eyohaliwyd cyfarfod blyn- yddol Cymdeithas Ryddfrydol Alton yn y Qaeen's Head Cafe, Bangor, y Ilywydd, Mr W. J. Parry, yn y gadair. Yn ychwanegol at Mr W. Rathbone, A S. dros Arfon, yr oed y cynrycbinlwyr canlynol yn mblith erMth-MrW.R?hboce.AS., Mr C H. Darbishire, Mr Eliaa Jones, Llandudno (is- lywyddioij), Mr D. P. Williams (cadeirydd Cynghor Sirol sir Gaernarfon), Parcbedigion John Jones (Eetheeda), R. W. Griffith (Bethel), D, Adams, B.A, G'.Sith Robarts ?IB 'theiida), Mri George Brvmer, D. GriSth aviEs, H. H. Davies, Bethesda; John Price, Henry Lewis, J. Evan Roberts, John Thomas Jones, Cadben Ellis, Edward Jones, Bangor; Richard Jones, R. Lloyd Jones, T. 0. Owen, Penmaenmawr; William Parry, Bethel; R. B. Ellis, Clwtybont; Robert Hughes, Llanfairfechan Thomas Abram, Conwy hses Evacs, D. Williams, R. J. Jones, Rethesda; Richard Jones, R. P. Hughes, Dolwyddelen R. Pritchard, Rhiw- las; Wm Lloyd, R. J,)nes, Llanfairfechan Lew;3 Hujhes, Conwy; W. D. Pritchard, Clwtybont: Richard Kynaston, J. F. Ro. berts, Vr bPfis W. J. Pritjhard, Rachub; J. Robert. Porthdinnrwig. ADRODDIAD VC YR YSGRIFENYDD A'R TRY- SORYDD. Dywedii yr ysgrifeuydd (Mr R. D. William,) yn ei adroddiad fod pob psth flichontidwy wedi ei wneyd tuag at gof- festru p'eidloiswyr yn ystod y lfwyddyn, a sicrhai en bod wedi enill llawer. Ar yr nn pryd oi hriadai gyflwyno ffigyran t'rcyf- arfod ar p?n hwn gan y buasai gwneyd hyny, gvdiÙ amcan o ddangos gwir sefyllfa pethau, yn gwbl aumbosibl gan balled ago y parhai v deddfau cofrestriadol presenol. Hysbysc 3d Mr C. A. Darbishire fod cyf- &n,wm yr arian a wariwyd yn nglyn a'r gvmdeitbas yn ystod y tair blynedd-yr oedd ef wedi gweithicdu fel trysorydd yn £606 12s 4, O'r swm hwn ui jjbyfrariodd y gymdftitltas oni £ 35 12s 4c, a daeth y tvleddill, sef £ 576, o logell Mr Rathbone I cymeradwyaeth). Ar gynygiad Mr D. P. Williams, yn cael ei eilio gan Dr Rowlands, mabwysiadwyd y ddau adroddiad, a thalwyd diolchgarwch cynhesiMr Rathbone am ei gyfraniadau I ardderchog. Y llywydd, wedi sylwi swm mor fychan ag yr oedd y gymdeithas wedi ei gyfrann I tuhg at y treuliadau, a dywededd nad oedd y ) flwyddyn a busiodd wedi bod yn un hynod fywiog oddiRertb mewn un eyfeiria, sef yn j Bg)yn a'r niesur a basiwyd yn ddiweddar j can y Stn^dd i roddi addysg ganolraddol i I Gymrn (cymeradwyaeth). Gwyddent oil y dyddordeb dwfn a deimlai Mr Rathbone bDb amser yn y mesur dan sylw ac hefyd yn mbob mesur a ) myrai a dvrchafu ei gyd-ddynion yn gymdeitbasol. Yroedd ei fywyd yn fywyd ag oedd wedi ei dreulio yn ) gyfangwbl yu ngwasanaeth y cyhoedd, ac yr oedd yr hyn a wnaeth yn Lerpwl a manau eraill yn gyfryw ag y gallai unrhyw ddyn fod yn falch o hono ac yn sicr y teimla Arfon yn fknarforot falch o'i wasan,,teth I gwerthfawr (cymeradwyaeth). Hyderai yn J fawr yr arbedid eu haelod anrbydeddus am j lawer o flynyddau eto i fod o ychwaneg o wasanaeth i'w wlad (clywcb, clywcb). Teimlai bleser mewn galw ar Mr Rathbone i anerch y cyfarfod (cymeradwyaeth). Mr RatbboDe, yr hwn a dderbyniwyd gydag nchel gymeradwyaeth, yn ystod ei araetb, a ddywedodd -Y flwyddyn hon gall j yr aelodau Cymrclg R;'fMfod yr etholwyr gyda cbalon lawen a cbydwybod dawel, gan F,,d y cwesHyuMt yn y Th y mae y Cymry i yn cymerya dyddordeb neilldaol wedi j iwneyd cyoydd dirfawr yn main y eyhoedd ic vii nn o'r cwestiY!1 byn— cyfeiiiwyf at: d yeg-y mae Cymrn wedi enill mantais bwysig hwn yn mhasiad Deddf Addyeg Qanolradd (cymrradwyaeth). Pasiwyd y mesur hwn trwy i'r aelodan Cymreig fab-, wysiadn y cynlluu ag yr wyf fi bob amser wedi siarad o'i blaid, sef trwy ymuno yn bwyllllor yn Nhy y Cyffredin i drsfod materion perthynol i Gymru cyn en dwyn j ?;er bron y Ty yn ffurfiol. Y canlyniad yw fod Cymrn yn awr yn sefyll ar y blaen i unrhyw ran arall o'r Deyrnas Gyfunol trwy fod y gyntaf i dderbyn grant o'r Llywodr- reth tur.g at addyg- g;inotiadd, a cbyfranoga hefyd gyda Lloegr yn manteision Deddf Addysg Glfyddyd(il a basiwyd y flwyddyn ddiweddaf (eymeradwyadh). Dylem, fodd bynag, gydnahod gyda diolchgarwch ym- drechion Mr Mondella i basio mesur o'f fath hwn pan yr oedd yn aelod o'r Weinyddiaetb, I ac hefyd y dull calonogol y cynorthwywyd I ni gan aelodau Ceidwadol i gario y mesur I presenol drwodd. Ond, foneddigion, cam gymeriad marwol fyddai i ni yn awr ym- nvfrydu mewn rbyw wig lawenydd oblegid em llwyddiant cenedlaethol; yn hytrach j dylem de;wlo, yn ostyngedig ac yn ddifrifo!, ,Yfrifol?eb mawr sydd ar bob nn obonom erhau i bobl Cymru fa?teia'on cyfundrefn gyfhwn ac ymarferot o addysg genedlaethol (cymeradwyaeth). A dyma yr adeg i wneyd hyny, o'r gwaelod i'r pen nehaf. Yr wyf o'r farn fod eyfundrefn dda o ysgolion canol- raddol a chelfyddydol o lawir mwy o bwys i Gymrn nag ydyw hyd yn nod y prif-ysgolion, obltgid derbynia ycbwaneg o'r bobl fndd oddi wrthynt. Diangenrhaid ar fy rhan yw dweyd fy mod i yn barod i woeyd yr oil k allaf er sicrhau llwyddiant y ddeddf I newydd yn sir Gaernarfon-(uchel gymsr- adwyaeth)—aithr mewn gwirionedd y bobl en hunain a feddai.t y gallu i ddwyr. y llwyddiaut hwnw rd Hamgylch. Peycafl-im I faint a fyner o arian, ofar fyddai adeiladu ysgolion gyda hwy eq na chyme' y bobl wir ddyddotdeb ynddyut, a gwney' aberth er anfon eu plant iddynt. D.vlc:^ '.„tyd fod yn I ofalus gyda golwg ar y u ysgolion u lefydlir—ymdreclui eu gwneyd yn thai trwyadl o'r gwaelod i fynv, ac, uirchlaw y cwbl, gwneyd i ffwrdd a't "1 ffol fod rhywbeth mwy anrhydeddns mewn gwaith ar wahan i lafur corphort 1 na phan y "ys ylltir y ddau fath 0 waith mewn dull doeth (eymeradwyaeth). Byddaf yn bryderns i wybod golysiadau Pwyl'gor Addysg Sir Gaernarfon 0 barthed i'r moddion goreu 0 gario y ddeddf allan. Gyda chymhortb gwahanol leoedd, gobeithiaf y gwel y pwyll gor ei ffordl i ddwyn yr ysgolion hyn at ddrysau y bobl yn yr boll ardaloedd poblog, ae y bydd yn yr ardaloedd hyn fyrddau llywodraethol cynrychioliadol, y rhai, trwy gymborth a chynghor y Pivyllgor Addysg, a fyddant yn alluog i ddarpuu addysg i gyfarfod ag acgeuion y bobl (jlywcb, clywcb). Yr wyf erioed wedi synied fod chwarelwyr Cymru yn deil wng ac yn debygol 0 gymeryd mantais 0 addysg uwchraddol, nid yn nnig i wella en deall a'u gwaith meddyliol a chymdeithasol, ond trwy ddysgu iddynt egwyddorion eu gorch- wyhon dyddiol, eu gwi.eyd yn well gweith wyr ymarferol oag ydynt hyd yn nod yn awr. Ac os ua bydd lie iddynt yn y chwar- elan, byddant yn gymwys trwy addysg o'r fath i ymladd brwydr bywyd yn mh" fan bynag yr elont yn erbyn cenhedloedd ereib 7 bya (cymeradwyaeth). Gan fod genych hawl i wybod pa btth yr wyf wedi bod yn wneuthnr yn ystod y tymhor diweddaf heblaw gydag addysg, dymunaf eich hysbjsu i mi eistedd ar bump 0 fesurav a dros- glwyddwyd i'r pwyllgor efydlog ar fasnacb ac ainaethyddiaeth, lief mesnrau y Merchant Skipping Tonnage and Pilotage, Mesur Pwysau a M-surau, Mesur Rheiittyrdd yr yr IwerddoQ, a Mesnr y Llaw-weithfeydd Hefyd, ar gais Mr Morley, eistoduais ar y pwyllgor ar gwestiwn y trefedigaethau; tra mai mater arall a roddodd lawer o wai^i ai ydoedd v symudiad tuagat allurgi pobi cleifion t'odion i gael gwaaanaeth nurses pro fdi i'w tai, a da genyf ddeall fod yn Man- gor gymdeithas ag sydd yn gwneyd gwaith da yn y cyfeiriad hwn (cymeradwyaeth). Dymunaf yn awr ddyweyd ychydig eii an ar y cwestiwn ymarferol pwysicaf, y mae'n ddiddadl, ag sydd a wnelom &g ef, sef llyw- odraethiad y bobl gan y bobl, dros y bobl, neu, mewn geirian ereill, pa fodd y gall y b ibl gymeryd cyfran flienllaw mewn hunan- lywodraethiad a rheoli treuliadau en cyn,- rychiolwyr Sgn-ddol (cymeradwyaeth). Os 89 genych gyngorau sirol, a dynion da yn aelodiu ohonynt, na thybiwch am foment fod diwygiad y gyfundrefn o lywodr- aeth leol wedi ei oaod ar dir boddhaol fel ag i'ch gallugi chwi i gymeryd gwir ddyddordeb ynddo ac ymarfer rneolaeth drwyadt drosto mewn materion o dretbiant neu dreuliadau. Diau yr ymddiriedir ych- waneg o ddyledawyddau pwysig i'r cyngorau sirol gan y Llywodraeth; ond nis gall y rhan bwysicaf o waith llywodraeth leol ei wneyd gan y cyngorau hyn. Gwneir ef, a rhaid ei wneyd, gan y cyngorau lleol, byrddan gwarcheidwaid,byrddaullool, byrddau ysgol, cyfarfodydd plwyfol, Er gwneyd cyf- iawnder a pherehenogion tai yn gystal a'u deiliaid, dylai y cwestiwn o iawn ranu y trethiant gael ei benderfyou yn ddioed, oblegid y mae yn gwbl nmlwg fod pwysau trethiant cynyddol yn syrthio ar y treth- dalwr ag sydd a lleiar o foddion i'w gyfaifo 1, tra y dylai y perchenog wybod rbywbfith yn unionpyrchol am dano (cymeradwyaeth). Y mae llawer o ddiwygwdau eraill yn disgwyl am gael eu cario allan yn y dyfudol. Ofnwyf nad oes arwyddion fod y Llywodraeth bre. senol yn ddigon call i ymwneyd a. Dadgys- ylltiad yr Eglwys yn Nghymru, a'u rheswn penaf yw ei fod yn rhwym gyda chysylltiad yr EglwYB Esgobaetbol yn Uoegr. Ond y fath gamgymeriad dybryd(uchel gymeradwy- aeth). Nid yw parhau i wthio Eglwys Sef- ydledig Lloegr ar Gymru Ymneillduol, a chasglu y degwm oddiar amaethwyr Cym- reig-y rbai, fel corph, ydynt yn gwbl wrth- wynebol i'r Eglwys—yn ddim amgen na gwthio yn mlaen Ddadgysylltiad yn Lloegr a chreu chwerwedd cenedlaethol yn Ngbymiu (uchel gymeradwyaeth). Y mae agosrwydd hunanlywodraeth i'r Iwerddon i'w brioHoli i'r esgeulusdra a'r oediad mown pasio mesnran angenrheidiol i'r wlad hono a bydd i lywod trefn gyffelyb, os y parha y Llywodraeth i'w harfer, gynyrchu effeiobiau cyfifelyb yn Nghymru (uchel gymeradwy- aeth). Os, oherwydd nad ydynt yn barod i ddadgysylltu yr Eglwyi3 yn Lloegr oblegid y gefnogaeth a roddir iddi YIIO, y gwrthodant ddadgysylltu yr Eglwys yn Ngbymru-lle y mae cenedl o Angbydffurfwyr, wedi eu gwneyd felly mewn canlyniad i esgeulusdra yr Eglwys Sefydledig yn y gorphenol, yn gwrthod talu at gynhaliaeth Eglwya ag sydd yn gwbl groes i fod yn un genedlaethol-yna dywedaf fod yn rhaid i ni ddisgwyl i Gymrn ddilyn esiampl y Werddon (ucbel gymer- adwyaeth), Wrth edrych yn ol ar y cynydd yrydymwedi ei wneyd, tybiaf fod gwell gobaith yn awr nag erioed o'r blaen am i ni gael yr hyn sydd arnom eisiau mewn Dadgysylltiad a'r mesnrau eraill a noda's. 0 ganlyniad, dylem, fel dynion ymarferol, dioi yn ein meddwl y mesurau hyny ag ydynt yn debygcl o ddyfod i ni yn gyntaf a rhwyddaf. Y mae y Cynghrair Rhyddfrydol wedi rhoddi cam pwysig yn mlaen wrth osod Dadgysylltiad fel yr ail plank yn y drefnlen Ryddfrydol, ac ni ddylem ninau ddweyd na gwneyd dim i wanhau y safle y mae y cwestiwn wedi ei gyrhaeddyd yn y dull hwn (cymeradwyaetb). Onid y mesurau y dylem dalusylwblaenaf iddvntydynt ewbl- had ein cyfundrefn addysgawl,dadgysylitiad, diwygiad yn nghyfraith gwerthiant diodydd, diwygiad trwyadl yn eic deddfau tirol, yn cynwys gwerthiant a throsglwyddiad tir, rnyddfreiniad prydlesoedd, dadblygiad y gyfundrefn o lywodraeth leol, yn nghyda rhaniad trethi rhwog perchenogion a deil- iaid ? (cymeradwyaeth). Ofnwn na chawn jamet dr rhai hyn gan ijenedd a Llywodr- aeth Doriaidd ond nis gail neb ddyweyd. Y maent wedi addaw Mesur Tir i ni, ac os y bydd y moaur yn un cadarn ac yn cyfarfod bydd y mosur  W ordtion, diau y c-.nt gefn- ag angenion y Werddon, diau y gefn- ogaeth wresog Mr Gladstone iddo. Wedi hyny dyna gwestiwn y degwm, yr hwn sydd yn creu ymraniad yn y corff mawr o gefnog wyry llywodraetbwyr. oblegid y mae yn amlwg, oddi wrth ddadleuon diweddar, nad yr on yn hollol yw bnddiannan yr Eglwys a'r tirfeddianwyr. Cydrhwng y rhai hyn ofnwyf i fuddiant y cyhoedd yn yr eiddo cenedlaethol hwn ddioddef. Dymunol iawn genyf fyddai i gwestiwn y degwm gael ei benderfynu gan Lywodraeth Ryddfrydol, gan ybyddai yn|llawer'mwy diogel i Gymra a'r wlad yn gyfftedinol (uchel gymeradwy. Retb). Cyn eistedd, dylwn, feallai, gyfeirio at enciliad Mr Pennant o'r maes fel ymgeis ydd am gynrychiolaeth Arfon. Diau mai efe ydoedd yr ymgeisydd cryfaf y gallai y Tonaid ei ddewis. Pe yn Rhyddfrydwr, buasai ei gysylltiad eang k buddiannan gweithfaol ac amaethyddol y sir yn ei wneyd yn gynrychidydd naturiol i chwi. Fodd bynag, ni ddylai ei ymneillduaeth ein gyru ni i gysgu gydag ymdeimlad o ormod sicrwydd yr enillwn y frwydr (cymeradwy- aeth). YD ystnd y dwy nen dair blynedd a allant fyned heibio cyn yr etholiad cy- ffre;nol-yr hwn yn ddiddadl a fydd yn un caled yn mhob man-bydd digonedd o waith i'w wneyd; felly na fydded i ni gael ein dalyn cyegu, ond penderfyun eto gario yr achos Rhyddfrydol yn mlaen i fuddugol- iaeth gorcbfygadwy (ucbel gymeradwyaeth,) Ar gynygiad y Parch John Jones, yn cael ei eilio gtn Mr R Lt. Jones, a'i gefnogi gan Mr A^rira, Conwy, pasiwyd pleidlaisgynes o ymddiriedaeth yn a diolchgarwch i Mr Rathbone, yr hwn, wrth gydnabod y cyfryw, a sylwodd y byddai iddo ymdrecha ei oreu i 1 wasan-aethu yr otholwyr mor bell ag T p^rhai I eu hymddiiiedaeth hwy ynddo ef. ETHOLIAD SWYDDOGION. I Cynygiodd Mr Abram fod i'r ig-lywydd hynaf, Mr Charles Darbishire, gael ei ethol yn llywydd am y flwyddyn ddyfodol. GWlth wynebai Mr Henry Lewis i'r arferiad o ddewis yr is-lywyddion yn llywyddion, gan fod y r ymdeithas, pan yn dewis is-lytfydd- ion, hefyd yo dewis y rhai a fyddai, 0 angen. rheidrw.vdd, yn gweitluedu fel llywyddion yn mhen dwy neu da": blynedd yn y dyfodol. Ar yr till pryd parod ydoedd i eilio etholiad Mr Darbishire ar yr achly-i ir presenol. Pas- iwyd y pinderfynia l-Wrth gydnabod yr anrhydedd a osodwyd arno, hyderai Mr Darbfshire y byddai Dadgysylitiad yr Eg- lwys a chwestiynau eraill yn nes i gael en sylweddoli pan y rhoddai ef y gadair i fyny nag oeddynt yn bresenol, a gobeithiai yn mhellach y dygid i mewn i'n llywodraeth leol, yn dra buao, adran yn ymwneyd & dewisifkd Ileol, ae s h rau aral r ymwne y d a dewisiad lleol, ac adran aTal yo gosod rheol. aetb yr heddgeidwaid yn gyfangwbl yn nwy- law y tretbrlalwyr (eymeradwyaetb). With derfynu, cyfeiriodd at y sedd wagarfaine henaduriaethol y Cynghor Sirol trwy farw- vldath Mr Lloyd Edwards, a gobeithiai y byddai i'r hwn a benodid i'r gwagle gyflawni ei ddyledwyddau i'r air yn y modd off oithioi a galluog ag y cyflawnodd Mr Lloyd Eiwards hwy (clywch, clywch). Ar gynyg- iad Mr D. P. Williams, yn cael ei eilio gan Mr R B. Ellis, talwyd diolchgarwch gwresog i Mr W J Parry am ei wasaoaath yn ystod y flwyddyn. B Ar gynygiad Mr W. J. Parry, ac e:liad Mr Bryirer, pasiwyd i Mr Elias Jones, Llan- dudno, fod yn islywydd hynaf am y flwyddyn ddvfodol. Fel is-lywydd ienengaf cvnygiodd Mr R. B. Ellis Dr Rowlands, C^foywaeo; tra y siaradodd Mr H. H. Davw o blaid penodi nn o blith y dosbatth i'r nwydd. Yr oedd eraill yn cyd- weled S Mr Davies, ond gan fod achrs Dr Rowlands wedi bod o flaen y eyfarfod blyn- yddol diweddaf, haerid fod ganddo yn awr ychydig hawl ar y gymdeithas. Cytunodd Mr D ivies i dyna y cynygiad a wnaeth yn 01, phasiwyd eiddo Mr Ellis. Penodwyd y rhai canlynol ar y pwyllgor gweithiol am y flwyddyn ddyfodolMr Morgan Richard, Bangor Parch Keinion Thomas, Llanfairfechan Dr Lloyd Wil- liams, Llanberis Mr John Roberts, Porth- dinorwig Mr Griffith Griffiths, Ebenezer; y Parch R. W. Griffith, Bethel; Mr J. H. Jones, Bettwsycoed; Mr Lewis Hughes, Dyffryn Conwy; yr Henadur H. Owen, Conwy Mr Robert Evans, Colwyn Mr Richard Jones, Dolwyddelen Mr R. LI. Jones, Penmaenmawr; y Parch Spinther James, Llandudno; Mr Richard Jones, Capel Curig; Mr R. Thomas, Penmachno; y Parch J. JonpB, Bethesda. Etholwyd y Mri Iwan Jenkyn, a J. T. Parry, Bethesda, yn archwilwyr cyfrifon am y flwyddyn ddvfodol, a phasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch i't rhai a roddasant eu gwasanaeth yn y cylch hwn flynyddau a aethant heibio. PWRDD CYFLAFAREDDOL Cynygiodd Mr H. H. Davies fod sylw aelodau Rbyddfrydol Cymru yn cael ei alw at y dymunoldeb 0 sefydlu bwrdd cyflafar- eddol er peaderfynu pob gwahaoiaeth mewn Ilafur cydrhwng y meistr a'r gweithiwr. Eiliwyd y cynygiad gan Dr Rowlands, a phasiwyd ef, a pheoderfynwyd anfon copi ohono i'r holl aelodan Cymreig. Y DIWEDDAR MR ROBERT JONES. I Y Parch R. W. Griffith a gynygiodd bleid- laill o gydymdeiralad a theulu cyn-lywydd y gymdeithas, sef: y diweddar Mr Robert Jones, Cloth Hall, Bethesda. Yr oedd yn wr gostyngedig a pharodi bob gwaith. in mavwolaeth Mr Jonei; yr oeddys wedi 1 colli cydwladwr rhggorol-ayn aa 1 w tuaai, ayn da i'w enwad, a dyn da i Ryddfrydiaeth (cymeradwyaeth).—Eiliwyd y cynygiad gan Mr J. Evan Roberts, yr hwn a sylwodd na chredai fod neb yn yr ystafell hono wedi dyoddef mwy tros ei egwyddorion a'i syn- iadau na'r diweddar Mr Jones.—Mr Rath- bone, wrth gefnogi y cynygiad, a ddywedodd na chafodd erioed gynghorydd mor deyrn- garol, ffyddlawn, a cloeth a Mr Jones. Tra yr oedd yn gyfaill anarferol garedig, ni pherthynai yr no chwerwedd iddo, ac ni chlywodd Mr Rithbone ef erioed yn dweyd gair bach am nac yn pasio barn anffafriol ar unrhyw un, pa faint bynag a aUai fod y gwahaniaeth cydrhyngddynt mown mater- ion politicaidd (elywob, clywch).—Mr W. J. Parry, fel'un a adnabyddai Mr Jones yn dda, a ddygodd dystiolaeth i'w ffyddlondeb a'i ymlyniad wrth Ryddfrydiaeth o dan bob amgylcbiadiu. Yr oedd bob amser yn barod i wasanaethu yr achos Rhyddfrydol, acyn ddiddadl gorfodwyd ef i ddyoddef llawer mown canlyniad i hyny.—Pasiwyd y cynygiad gydag unfrydedd.

LLYS MANDDYLEDION PORTHAETR WY. Cynhaliwyd y llys uchod ddydd Mawrth, gerbron ei Anrbydedd y Barnwr Horatio iloyd—Gwrthododd ei Anrhydedd ail-agor achos Wm. Owen, Greiglwyd, Caergybi, yo y hwn y gwnaed cais i'r perwyl hwnw gan Mr E. G. Roberts. Cafodd ty cais ei wrth- wynebu gan Mr J. S. Laurie a Mr T. R. Evans. Gwrandawyd acbos gohiriedig o'r llys blaenorol yn yr hwn yr hawliai Hannah Owen, Temperance House, Packet-, road, Porthaethwy, iawn o gini oddiar ei chymydog, Charles Payne, Manchester Vaults, am iddo dynu i lawr wkl ag oedd yn amgylcbynu pwllllndw yn nghefn ty yr er- lynea. Dygodd yr erlynes weithredoedd y ty i'r llys, oddiwrth y rhai y cafwyd nad oedd ganddi hawl gyfangwbl i'r pwll lludw, gan fod y tir ar yr hwn y safai yn dir cytf. redin. Dyfarnwyd o blaid y diffynydd, dros yr hwn yr ymddangosai Mr Thornton Jones. Cynrychiotid yr erlynes gan Mr Walter Jones.- Lewis Parry, y College, Liansadwn, a erlynid gan W. Williams, yr hwn sydd yn preswylio yc yr no ardal, am 5p 5s, sef rhent dyledus am flwyddyn a gwerth ad- gyweimdiiu a wnied. Profodd y diffynydd idJo 'ttil\Iyd \\1 tbybudd i ymadael ar yr er- lynydd, yr hwn, oblegid fod y dyddiad arno yn angbywir, a wrthododd et gydnabod fel rhybudd cyfreithlawn. Toimlai y barnwr y rhaid fod yr erlynydd yn deall, wrth dderbyn y rbybudd, mai amcan y diffyuydd ydoedd ymadael ar yr adeg briodol ac felly credai fod y rhybuid yn un cyfreithlawn. Tynodd ymaith Ip 15s o'r hawl, a dyfarnodd o blaid yr erlynydd am y gweddill. Ymddangosai Mr Thornton Jones dros yr erlynydd, a Mr J. S. Laurie dros y diffynvdd. Aohosgohir- iedig ydoedd y nesaf hefyd a wrandawyd. Yn hwn, hawliai Thomas Williams, Bryn; yfelin, Llandegfan, y swm o 119p cddiar ei frawd, William Williams. Yr oedd y di- ffynydd yn ysgutor i'w dad, a honid gan yr erlynydd ei fod wedi cymeryd meddiant o ddodrefn ty, gwerth y swm uchod, a bertbynai mewn gwirionedd iddo ef (yr er- lynydd). Ymddangosai Mr J. BrynRoberts, A.S. yn cael ei g/farwyddo gan Mr R. Gray) dros yr erlynydd, a Mr Thornton Jones dros y diffynydd. Gohiriodd ei Anrhydedd ei ddyfarniad."

BARNUM-EI LWYDDIANT. Mown rbyw wedd, hwyrach nad oes yn Llundain yi awr yr un cymeiiad ag sydd yn tynu mwy 0 sylw na Barnum, y thoieman, Gwyddys ei fod yno gyda'i arddangosfa, y fwyaf yn y byd; ac y mae miloedd, o bob dospaith o gymdeithas, yn talu ymweliad a hi yn ddyddiol. Anhawdd yma ydyw rhoddi desgrifia l ohonl, ood gelhr dyweyd oa buar. ddangosfa o'i bath mor enfawr, amrywiol, ac adeiladol. Rhaid fod ei ipherchenog yn wr o allu diamhenol; ac heblaw hyny hawdd deall ei fod yn maddu ar nodweddion cymenad ma cyiaTfyddn 1 hwy yn ami. Dylid hysbysu ei fod yn ddyn o gymeriad uchel a phawb a pharch wawr iddo. Yr wythnot, ddiweddaf gwahoddwyd ef gan Ar- glwydd ac Arglwyddes Aberdeen i wledd, i'r hon yr oedd awryw-o ddau i dri chant-o foneddigion a boneddigesau wedi eu gwa- hodd. Ei enw yn llawn ydyw Phineas Taylor Biruum, ac y mae yn 80 mlwydd oed. Yo ystod y gweitbrediadau cafwyd gan Barnum i adrodd tipyn o helyntion ei fywyd, yr hyn a wealth er difyrwch mawr i'r gwyddfodolion. Dechreu idd fel ysgrif- enydd mewn ystordy nu yn ('.dw ystordy yna trood i tod yn drafaeiiwr masnachol. Ar ol hyu eymerodd yn ei ben sefydlu newyddiadur. Efe oedd y golygydd, yr ar- graffydd, a'r cyhoeddydd. Ond methiant fn yn hyn, fel eraill o'i flaen. Mewn gwir- ionedd," ebal, methais gyda phob dim ond gyda'r arddangosfa." Cyn iddo fyned yn thowman yr oedd mor dlawd pan fu farw ei dad fd nad oedd ganddo esgidiau am ei draed 1 fyned i'r cynhebrwng. "Cleddais yr hen ddyn," meddaigyda thynerwch, "a pbår o esgiliau b 'nthyg am fy nhraed." Yna rhodd do anogaethau i ddyaion isnainc fod bob aoiser yn onest.gaa dalu i'fyny j'r ameer, hyd yn rod gydÙ gciniog olaf; ac os nad oes ceimog i'w ohael, mynegu hyny yn onest i'r hwn y ma* yn ddyledus iddo. Un o ddir<«l'on e; lwyddiant, ydyw bod yn lion. Pe m bnasvvn wedi gwneyd i fyoy fy meddwl n& chai ceb na dim fy mhoeni," meddai, bu iswii wedi eyflawai hunmniadd- iad er's :laW"f o amser. Yr wyf wedi colli tair iniii«n 0 dduleri yn ty nydd, ond ni! chwyna s; ac yr wyf yn awr, mi dybiaf, yr hen faciei, ilonaf o'm blwyddi-ac y mae pedwa- ug-iiu o honynt—0 nab 1 gyfarfvdd- wch." Pan gynygiwyd guin iddo, Na," meddai, "nid i mi; yr wyf yo llwyr ym- wrthoviwr er 1847, a phe buaawn heb gychwyn y pryd hwnw ni baaawn yn fyw yn awr

AT DRETHDALWYR PLWYF LLAN. DDANIELFAB, MON. FONEDDIGION,—Clywais nad ydych yn cael adroddiad cyflawn yn eich festri pa fodd y cyfrenir yr elusenan a berthynant I ch plwyf. Os gwir hy", da fyddai i'r "C' PIWJI??thyn iddyntgoSj en bod dan orfodaeth i roddi adroddiad, ac y maent yn agored i gosp am beidio. Dyma ddywedodd un o'r Dirprwywyr yn ddiweddar There were certain Acts of Parliament which made it compulsory that charity accounts should be produced at the vestries, and it is a punishable crime not to produce them." Felly yr wyf vn cobaithio Iy bydd pnb plwyf yn Mon yn cael adroddiad I gan y wardeiniaid pa fodd mae yr arian hyn I yn cael eu defnyddio yn y festri nesaf. MoNffYSON. I

I LLYTHYR HYWEL WYN AR I DDRYGAU YR OES." MISTAR GOL, -Dipyn yn fasgrell ydwyf gyda'r ysgrifanu yma, neu chwi gaech lith yn amal :genyf. Mae erthygl yr awdwr galltpg Hywel Wyn ar Ddrygau yr Oes wedi peri blinder a boddhad i mi. Yr wyf yn teimlo boddhad wrth weled dynion o allu a thalent yn dwad allan i ymladd yn erbyn drygau sydd yn andwyo lechyd a chymer. iad dynion, ac yn teimlo blinder am fy mod yn hen 'smociwr fy hunan. Yn ol fy marn i, dipyn yn rhy gyled ydyw yr awdwr ar y cetyn, ond ar yr un pryd yr oeddwn yn teimlo wrth ddarllen yr ysgrif gref hon rhyw argyhoeddiad yo fy meddwl fod gwir angen y dyddiau yma am fwy 0 ysgrifenwyr tebyg iddo. Y mae Hywel Wyn yn addo ysgrifenn yn fwy belaeth ar y drwg o gymeryd opiwm, ac y mae yma lawer yn yr ardal hon heblaw fi yn disgwyl yn bryderus iawn am ei gweled. Nid rhyw lawer o'r Cymry sydd yn gwybod am y drwg hwn, ac yr "ydwyf yn credu yn gydwybodol fod gwaith dynion galluog yn trafod pynciau fel hyn yn agor llygaid y wlad, Onid ydyw y Genedl yo gyfrwng rhagorol, gan fod ei chylchrediad mor fawr, i'n pre- gethwyr ac ereill o allu i draethu eu lien ar faterion feI byn ? Cam yn yr iawn gyfeir- iad fyddai hwn. Diolch lawer i Doctor Herber Evans am anibell lythyr ganddo; 'y Netoedd yn unig sydd yn gwybod faint o les y mae llythyrau fel hyn yn ei wneyd. Dowch i"r maes, frodyr anwyl, fel llu banerog, ac ymleddwch yn erbyn y diafol, a'i holl ddylanwadan. Dowch ar frys ar wahoddiad- HEN BERBRIN

DERBYN MR T. E. ELLIS, AS., ADREF. I MR Got., Ychydig ddyddiau yn ol llenwid Cymru benbaladr a braw a phryder drwy dderbyniad y newydd am afiechyd peryglus Mr Ellis, a diau na ddychymygodd miloedd ei fod mor anwyl ganddynt a gwerthfawr yn eu golwg, hyd oni fygyth iwyd ei gymeryd oddi arnom. Ellbyn hyn, mae y cymylau wedi gwasgaru, a'n haawyl arwr yn gwellhau, ac yn debyg o dd'od adref tua chanol neu ddiwedd mis Mawrth. Ai oni ddylai Cymru roi derbyniad arbenig iddo adref ? Beth fyddai codi lOOOp trwy danysgrifiadau ? Er fod y swm yna yn fychan i gynwys calon fawr Cymrn, eto byddai yn swm anrhydeddus ac ni theil- yngodd neb aelod Seneddol erioed, o oedran Mr Ellis ddadganiad o'r natur yna yn fwy. Mewn {dau ddiwrnod neu dri yn Haw ysgrifenydd medrns y byddai yr achos hwn ar dro, ac ychydig wythnosau a'i gwnelai yn ffaith. Teimlwn yn ymyryd o'r braidd & gwaith gwleidyddwr mwy ymarferol wrth wneyd yr awgrym hwn, eto nis gallwn ym- atal. Yn ddiddadl dyledswydd,y genedl yw oalonogi, croesawu, a llongyfarch el dya, a Bier genym fod llawer heb lwyr gydolygu & hoIl gredoau politicaidd Mr Ellis, eto fel dyn o gydwybod, a lies ei wlad ar ei galon, diau y cyfranant yn llawen at yr amcan a nodwyd.—-Yr eiddoch yn gywir, PLENYDD. I

CYMANFA BEDYDDWYR DlNBYOH: I FFLINT, A MEIRION. MR GoL.,— Yn gymaint ag i awdnrdodau y gymanfa uchod wneyd defnydd o'm henw yn un o benderfyniadau eu Cwrdd Chwarter diweddaf, pa rat a gyhoeddwyd yn y Genedl am lonawr 29ain, a'r hwn ddefnydd a ystyr- iwyf 0 fduedd i'm niweidio, erfyniar eich caniatad i wneyd ychydig sylwadau mewn bunan-amddiffyniad. Dyma en penderfyn- iad yn nglyn S mi, Ein bod yn dymnno adgofio yr eglwysi cad yw Mr John Jones (Mephiboseth) yn aelod na pbregethwr o'r gymanfa hon. Pan wel y cyhoedd hysbys- iad o'r fath yn nglyn ag unrhyw berson, tybir yn y fan fod y cyfryw un nail! ai wedi meddwi, wedi dwyn, wedi Uadd, nen wedi rhywbeth, neu wedi gwneyd rhywbeth drwg ac ere ii. Yn wir, creded y cyhoedd- di- ragfarn 6, ni ?naethum i hyny eto. Ni leddais neb, ni ddygais ddim, ac ni feddwais erioed, oddieithr i mi feddwi ar hylifau trallod, a sndd dail surion adfyd. Dyma fan yr wyf yn fyr ynddo, talu i bawb eu dyled- ion yr wyf heb wneyd hyn 4 rhai er's amser maith, a dyma y rheswm paham, am fy mod yn metbn; Duw yn dyst mai gwir a ddywedaf, Gwtbiwyd fi i'r cyfryw gyflwr drwy ddylanwad eiymbleidiaeth, trais a bryntweh cymanfaol. Yr wyf yn ymdrechn a allwyf i ddringo i'r Ian ohono a chyflawni a r caredigion a ddysgwyliant wrthyf yn am- yneddgar. Er hyn oil, ai angenrhaid yw fy erlid a 01 hela yn ddiorphwys ? Tua blwyddyn a haner yn ol torais fy hun fy nghysylltiad A Chymanfa Dinbych, Fflint, a Meirion, ac er y pryd hyny ni ddy- wedais wrth neb byw na marwyn Nghymru, Lloegr, na Llanrwst, fy mod yn aelod ohoni, ond dywedais wrth amryw a ymholent i mi i'r perwyl nad oeddwn. Yo awr, ar ba dir y cymer y gymanfa uchod ei rhyddid i gyhoeddi ei ffarf esgymundod arnaf, tra nad wyf 0 gwbl yn honi unrhyw gysylltiad a I ? Pan ddaethum i. gyswllt A Bedyddwyr Tyldesley cyn pregethu yr un bregeth iddynt dywedais wrth y diaconiaid nad oeddwn mewn cysylltiad pregethwrol ag un gymaivfa, ond fy mod yn aelod eglwysigyn Rhosddu, Gwrecsam; ac fel y cyfryw, cefais lrtbyr aelodaeth oddiyno i Tyldeeley. Heb I nawdd cymanfa" y pregethais i hyny a bregethais yn Tyldesley: ac nid teimlo mawr ddiffyg o absenoldeb hvny a barodd i mi roddi fy ngweinidogaeth i fyny yn y lie ond yn gwbl yn herwydd rhesymau ereill. Bellach, tra y cydnabyddwyf nad oes a wnehvyf fi ddim i "Chymanfa Dinbych, Fflint, a Meirion," a gaf fi ofyn i awdnr- dodau y gymanfa,er mwyn en anrhydedd eu hunain, fel dynion, i adael llonydd i minau o hyn allan.-Yr eiddoch, &c., JOHN JONES (Mephiboseth). I Tyldesley, Rhyd yr Ewig.

I CYNGHOR SIROL ARFON. 5 ai E i mi Y?hydi, ofod I i alw .(,d. y cynghor uchod at y jma £ io?cWanlyeid:y «cl>od .ty I T CWBDU- NUAF. dd owrdd nC8af y cynghor yn cymeryd ,,Xoreu Ian nesaf, am ddeg o'r gloch, yn ystafeH y cynghor, Caernarfon, ac yn cael ei ddilYD gaD bwyllgor yr heddgaidwaid am nn o f gioch. Yn y naill gynulliad a'r llall ceir fod amryw faterion o'r pwysigrwydd blaenaf yn cael eu dwyn gerbron. SIAEAD. uaD mal sir Gymreig yw sir Gaemarfon, a bod Y Difer amlaf 0 ddigon o'r aelodau yn Gymry, ae yn gallu siarad yr iaitb yn fwy llithrig a hwylus nag un iaith arall, buddiol a doeth iawn a fyddai iddynt siarad yn yr iaith y teimlant en hunain yn fwyaf cartrefol ynddi, canys felly, ae felly yn nnig, y bydd i'w geiriau gario y dylaowad goreu ar ddeall a barn yr holl gynulliad, SliHAD GORMOD, m i™ v1' Yn ddiau, yw: siarud gormod ?H-?"'? fel ?". megis mewn ?nuUMdao ere.)J. Ceir hefyd yn Nghyngor Arfon ycbyd.gwyr yD .rferMdoniaaar y brX a ??''?'- bob pwne ddaw ge? f4 byoy lawer gwaith ?OSodd, M6 taaad.aa8dod ar yr boll weithrediadan. Yn aier,on.any,ha. hyn rhoddi brake ar eu °?,?u' Jydd yn rhaid rhoddi y Idue ar La^ b egid nis geUid disgwyl i'r aelodau ddyfodobobpartho'rwhd. a'r cyfryw yn ddynion 0 ddeBIJ ac 0 ddoniau, a bod yno yn eistedd am onau meithion heb y gobaith Ueiaf °a8wdreyd yr un gair, ond gwrando byth „ a hefyd ar ryw ddau Leu dri yn clebran, heb fod diben na synwyr i'r hyn a ddywedir ganddynt. Da Bynwy ^n a I HENADUR. In y cyngbor neBaf y dewisir beoadur i Ienwi y sedd a aeth yo wag drwy farwol. aeth cadeirydd y chwarter sesiwn. Bydded i'r aelodan Rbyddfrydig weithredu doeth- ineb yn y cyfwng hwn, gwelant un peth yn amlwg iawn, sef fod y wlad wedi gofalu am gadw tramonaid a stiwardiaid allan, yn enwedig stiwardiaid; y mae y dosbarth hwn wedi bod yn hunllef ar warau pIJbl sir Gaernarfon am ddigon 0 amser, gan hyny gyda holl angerddoldeb ein natur dywedwn -cadwn stiwardiaid allan, a chredwn y cofnogir ni gan y nifer amlaf o ddigon 0 voters Rbyddfrydig y sir. I CVNILDEB; Symudiad yn yr iawn gyfeiriad oedd gostwng cyflog trysorydd y sir o 170p i 140p, ac yr oedd atebiad parod a llawn cadeirydd pwyllgor yr heddgeidwaid, sef Mr W. J. Parry, Bethesda, i ofyniad y Parch R. W. Gnftith, Bethel, yn y cyfarfod diweddaf, sef fod y gostyngiad a wnaed yn nglyn & threuliadiia yr heddgeidwaid i gyr- haedd y swm o 304p yn y flwyddyn, yn dangos fod becbgyn sir Gaernarfou yn deall en gwaitb ae yn fyw iddo, acyn sicr n!d dim byd mbwn item yw gostyngiad yn v draul airol o 334p. CLERCOD YR YNADON.. Cynygiad amserol yw yr eiddo Mr J. T. Jones, Criccietb, mewn cysylltiad ft ebyflog- au clercod yr ynadon. Dengys y daflen ja roddodd Mr Jones o flaen aelodau y cyd- bwyllgor fod derbyniadau y gwyr hyn fel y canlyn :-Eiflonydd, llOp; Conwy, 250p; Nant Conwy, 60p; Bangor, 250p; Caernar- foo, 160p; Pwllheli, 170p. Cyfanswm lOOOp. Gwolir fod y gwyr hyn mewn potfa go dda, ac feallai fod rhai ohonynt yn sugno tethi ereill hefyd. Diagwylir yn awyddus gan y wlad am ganlyniad y ddadl ar y cwestiwn yn y cyd. bwyllgor nesaf. DILLAD YR HEDDOEIDWAID. Bydd y cwestiwn hwn yn dyfod o flaen y cynghor yn yr wythnos hon. Yn Llundain, a thua gororau pendraw y byd, y byddai y dilladau hyn yn cael eu pwrcMU o dan drefniad yr hen ornchwyliaeth; hyderwn, o dan y trefniant presenol, y bydd Cymro, beth bynag, yn enill y gamp, ac yn cael ei benodi i fod rn-farchog y brethyn a'r dur, i Gynghor Sirul Arfon am y flwyddyn 11300. OWYDD, (;ION GORFODOL I Colli y cynygiad a wnaed 0 ddwy bleid- ( ia)6tgaeiyr heddgeidwaid yn swyddogion gorfodol mewn plwyfydd gwjedig, megys Bryncroes, Llithfaen, Clynnog, Rhyd-ddu, Llanfairisgaer, Aber, Dwygyfylehi.Caerhun, Dolwyddelen, ac Eglwys y Rhos; ond ni ddylid digaloni, credwo fod y wiad yn dis- gwyl am i'r cynygiad doeth a rhesymol uchod gael ei adnewyddu. Disgwyliwn glywed fod y Cynghorwr J, Hughes, o Borthdinorwig, eto yn ail gydio yn ei Jafur er ymsymud yo y matef. DIWEDDGLO. I DIWEDDGLO. Wrth edrych yn ol.ac adolygu y flwyddyn a aeth heibio, gwelwn fod gwaith mawr wedi ei wneyd gan GyBghor Sirol Arfoo, a chredwn nad yw hyn yn ddim ond rhagym- adrodd i bethau mwy a gyflawnir eto. LIon- gyfarchwn yr aelodau, yn enwedig y rhai Rhyddfrydig ohonynt, ar yr hyn a wnaed, a dymunwn rwydd hynt iddynt 1 fyn'd rhag- ddynt gan wneuthur llawer iawn o ddaioni. GWLADWR. i

0 -0- 0 I LLANERCHYMEDD I TABW ENBYD. Dydd Linia, yr wythnos jdiweddaf, fel ag yr oedd tarw perthynol i Mr William Lewis, Hendre, Tregaian, yn cael ei ddanfon i oreaf y rheilffordd, Llan- erchymedd, ymosododd ar ferlyn bychan ar y E dd Rhedodd dynes oedd gerllaw i geisio achab y sawl oedd gyda y merlvn, pryd y trodd y tarw, ac yr ymosododd arni hi, ac anafodd hi yn lied dost. Gallwyd ei gwaredu yn uniongyrchol, a throwyd y tarw i faes gerllaw. LLYB YR YNADON.—Dydd Llun, o flaen General Hughes, Mri H. Roberts, a C. F Priestley. Tadogi.-Ceisiai Rosa Thomas, Gwredog Isaf, dadogi ei phlentyn anghyfreithlon ar H. Jones, Cefa Gwyn, Trevor, dros yr hwn yr ymddangonai Mr E. G. Roberts, Caer- gybi. Taflwyd yr achos allan. Ymosodiad. Gwysiai Robeit Jones, Britannia Inn, Llanerchymedd, H. Wil- liams, Goedwig-street, Rhodogeidio, am ymonod arno ar yr 28ain o Rigfyr. Dir- wywyd y diffynydd i 2a 60 a'r costau. Cykuddiad o Ladrad.-Ni wnaeth J. Williams, Llanfecllell, yr hwn a gybuddid o ladrata olwyn aradr gan yr heddgeidwad H. Williams, ei ymddangosiad, a phender- fynwyd fod I warrant gael ei chodi i'w ddal. fy Deb dalu gofynion yr Undeb.-Gwysiai Mr George Jones Hughes, clerc gwarcheidwaid Undeb Llanerchymedd, overseers plwylydd Coedana, Llanbedrgocb, ac Amlwch, am fod heb daln gofynion yr undeb. Yr oedd plwyf Coedana wedi talu ar ol cael yr wys taflwyd allan yr achos yn erbyn plwyf Llan- bedrgoch ac ymddangosodd Mr William Fanning ar ran overseers plwyf Amlwcb, a hysbysai mai yr achos ydoedd fod archwil ydd y dosbarth wedi gorchymyn iddynt beidio codi treth arall hyd nes y denai ytio eilwaitb. Y swm dyledus ydoedd 1,240p, Gan nad oedd y relieving-oficer weni cyr- haedd nis gnllai Mr Hughes brofi fod y rhybnddion gofynol wedi eu rhoddi, a thaflwyd yr achos allan. Cafwyd yn ddi- Iynol fod y swyddog yn wael, ac felly yn anallnog i fod yn bresenol.